PVupSCALE project
Grootschalige PV projecten in Nederland Nieuw Sloten, Amsterdam en Nieuwland, Amersfoort
Ir. Jadranka Cace, RenCom Drs. Emil ter Horst, Horisun
Workshop ‘ Grootschalige implementatie van zonnestroom in onze steden’ ECN, 29 mei 2008
250 kWp project, Nieuw Sloten, Amsterdam • De eerste grootschalige zonnestroom project in de woningbouw • Schaal: 100 woningen • Opgeleverd in 1996 • Volledig geïntegreerd systeem: fysiek, elektrisch en organisatorisch • Initiatiefnemer: Energiebedrijf Amsterdam (nu NUON) • Gebaseerd op goodwill • NUON is de eigenaar, geen financiële voordelen voor bewoners • Oriëntatie PV areas : Z, W, O • Hellingshoeken: 20°, 25°, 35°en 80° • Investeringskosten: € 2,5 miljoen • Subsidies door Novem en EC BIPV in Nederland /JC / 29.05.08
2
BIPV in Nederland /JC / 29.05.08
3
Penthouse
Penthouse
hoogbouw, grote dak
Gevel 4x 1800 W
60 V DC
4x 1800 W
Oost
West
laagbouw, Zuid
SMA 150 kW
SMA 3 x 5 kW
300 V DC
kWh meting
Naar de traforuimte inverterruimte
BIPV in Nederland /JC / 29.05.08
4
Ontwikkelingsfase Optimale moment voor de implementatie van PV
B&W, GrB initiatief
Opdracht tot vooronderzoek DRO, GrB, BW, MD
vooronderzoek
Nota van uitgangspunten Start betrokkenheid in N. Sloten
Betrokken partijen en uitkomsten
Ruimtelijk en stedenbouwkundig Programma van eisen
Report: vooronderzoek DRO, GrB, DOW, BW, MD, Commissie van bijstand Nota uitgangspunten DRO, GrB, DOW, BW, MD Ruimtelijk en stedenbouwkundige programma van eisen
DRO, GrB, DOW, BW, MD Stedenbouwkundig plan Bouwkundig ontwerp Start betrokkenheid energiebedrijf voor N. Sloten
Stedenbouwkundig plan DRO, GrB, projectontwikkelaar, architect, energiebedrijf, PV leverancier Bouwkundig ontwerp Makelaar, notaris, BW, projectontwikkelaar, bank
verkoop
bouw
Verkoopakte, notariële akte BW, projectontwikkelaar, bouwbedrijf, PV leverancier, Gebouw, PV installatie
exploitatie
Eigenaar / bewoner wooncomfort
BIPV in Nederland /JC / 29.05.08
5
Lessen uit N. Sloten • Bouwkundige integratie: de gebruikte combinatie niet waterdicht • Veel van de betrokken partijen hebben geen kennis van PV • De verzekeraar weet niet in welke categorie PV thuis hoort • Om zonnepanelen als dakbedekking of gevelbekleding toe te passen is vakkennis nodig van de PV en van de elektrische installaties • Goodwill is goed, commitment is beter • Continuïteit in projectbegeleiding is erg belangrijk
BIPV in Nederland /JC / 29.05.08
6
Projectbeschrijving
•
Opgeleverd in 1997 – 1999
•
Waterkwartier in Nieuwland
•
Zeven bouwlocaties: 501 PV woningen, scholen, sporthal
•
Totale capaciteit: 1 → 1,3 MWp
•
Doelstellingen: – kostenreductie, – acceptatie grootschalige zonnestroom projecten, – techniekontwikkeling – CO2 besparing
BIPV in Nederland /JC / 29.05.08
7
Projectbeschrijving (2)
•
Initiatiefnemer: energiebedrijf REMU (nu ENECO)
•
Subsidies: Novem en EC
•
Eis gemeente: duurzaamheid
•
Eigendomsconcepten zonnestroom systemen: bewonereigenaar, ENECO eigenaar, woningcorporatie eigenaar
•
Bewoner eigenaars hebben 25% van de investeringskosten betaald
•
Huurders krijgen 20% van de (gecalculeerde) opgewekte elektriciteit
•
ENECO is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van zonnestroom systemen gedurende 10 jaar
•
In 2008 zullen de nieuwe afspraken worden gemaakt met de bewoners
BIPV in Nederland /JC / 29.05.08
8
Projectbeschrijving (3) • Zonnepanelen als dakbedekking, gevelbekleding en/of zonnescherm • Multi- en mono kristallijne panelen, standaard en semitransparant • Individuele systemen 0,8 - 4,4 kWp • Oriëntatie ZO, Z, ZW • Hellingshoeken: 20˚ - 90˚
BIPV in Nederland /JC / 29.05.08
9
Deelprojecten en architecten
Deelprojecten en architecten Sportcentrum (Weerstra Architecten, Drachten) Kinderdagverblijf Plons (C. Moller, Cita Architecten, Utrecht) Schoolwoningen (Van den Berg Architecten, Utrecht) Jersey (Loof& van Stigt Architecten, Amsterdam) Panta Rhei (Architectenbureau van Straalen, Zeist) Pergola (Architectenbureau van Straalen, Zeist)
Oppervlakte solar modules (m2) 506 82 280 3.480 766 94
Watergentiaan (Galis Architectenbureau BNA, Delft)
755
Cascade (Duinker, Van der Torre, Amsterdam)
672
Pitrus, Mattenbies, Rietgors (Klaus en Kaan Architecten, Rotterdam)
2.462
Kroosbuurt (De Jong, Hoogveld de Kat, Utrecht)
2.832
Waterwoningen Gele Lis (Atelier Z, Rotterdam) totaal m2
370 12.299
BIPV in Nederland /JC / 29.05.08
10
Deelprojecten Jersey
Panta Rhei
Watergentiaan
Cascade BIPV in Nederland /JC / 29.05.08
11
Deelprojecten Schoolwoningen
Energiebalanswoningen
Kroosbuurt
Pitrus, Mattenbies, Rietgors
BIPV in Nederland /JC / 29.05.08
12
Conclusies (1): technische monitoring (Ecofys en Universiteit Utrecht, 2007)
•
Heel succesvol project: grote diversiteit aan mooie PV architectuur, goede promotie, meer dan 35.000 bezoekers
•
Het grootste deel van zonnestroom systemen functioneert goed
•
Een aantal systemen vertoont gebreken als gevolg van van: string stoornissen en/of beschaduwing
•
Monitoring units soms buiten functie
•
Een softwarematige fout in alle monitorings units
BIPV in Nederland /JC / 29.05.08
missing data
string errors
13
Conclusies (2): bewoners interviews door J. Cace and E. ter Horst, mart 2008
Sterktes •
Lagere elektriciteitskosten
• •
Hogere waarde huis Bijdrage aan energie- en milieubesparing
Zwaktes •
Geen handleiding, geen contactpersoon bij ENECO, geen communicatie door ENECO
•
Veel lekkages in het begin
•
Onzekerheid over de kosten op lange termijn (beheer, onderhoud, evt. vervanging van componenten)
•
Geen mogelijkheden voor dakuitbreidingen
•
Onduidelijke eigendomsgrenzen tussen de huiseigenaar en ENECO en tussen de woningen BIPV in Nederland /JC / 29.05.08
14
Conclusies (3): architecten interviews door J. Cace, september 2007
•
Zonnestroom legt eisen op de ruimtelijke ordening en op het bouwkundig ontwerp
•
Het is niet mogelijk de dakpannen simpelweg door zonnepanelen te vervangen: waterdichte laag en aanpassing van de bouwlogistiek nodig
•
Kennisoverdracht nodig om te voorkomen dat nieuwe partijen dezelfde fouten maken
•
Projectontwikkelaars houden vast aan de traditionele bouwstijl die moeilijk combineert met de hightech uitstraling van zonnepanelen
•
Meer keuze in zonnepanelen wenselijk: kleuren, maatvoering en textuur en de bijbehorende passtukken en bevestigingsmaterialen
•
Teveel nadruk op zonne-energie
BIPV in Nederland /JC / 29.05.08
15
