Grenzenloos MAGAZINE
Voor emigranten, expats en tweedehuisbezitters
5
NR
Grenzenloos.nl
Michiel van der Put Leven in Spanje
Juni 2014
Ludique le Vert Wonen in Frankrijk
ode aan de postbode Het bizarre verhaal van facteur Cheval
Tien jaar Zweden Ben & Nicôle Heerland vertellen
Uitgeverij
1
Grenzenloos
Welkom
Colofon Grenzenloos Magazine Gratis online magazine voor emigranten, expats en tweedehuisbezitters. Verschijnt 12 x per jaar, elke laatste vrijdag van de maand. Een uitgave van Uitgeverij Grenzenloos, een imprint van VanDorp Uitgevers Voor meer informatie of adverteren, kijk op www.grenzenloos.nl of mail naar
[email protected] In dit nummer staan bijdragen van: Andy Arnts Ludique le Vert Michiel van der Put Marc de Jong Rob Smulders
BraziliË in de schijnwerpers
K
omende weken zullen we overspoeld worden met fraaie beelden van Brazilië en gaat ieder Hollands (of Vlaams) hart toch iets sneller slaan bij het zien van de wedstrijden van het nationale elftal, waarvandaan we ook kijken. En met de maand juni komt ook de zomervakantie voor velen dichtbij. Misschien kunnen de verhalen en artikelen van deze maand u nog helpen bij de keuze van de bestemming. Deze editie van Grenzenloos Magazine bevat onder meer het onwaarschijnlijke maar waargebeurde verhaal van het levenswerk van een Franse postbode. De moeite van een bezoekje zeker waard! Laat ons gerust weer weten wat u van deze editie vindt. Uw reacties en tips worden altijd gewaardeerd. Wij zijn te bereiken via
[email protected] Grenzenloos Magazine verschijnt 12 x per jaar, elke laatste vrijdag van de maand. Veel leesplezier!
David Scherpenhuizen
Eric Jan van Dorp - Uitgever/hoofdredacteur
Ben & Nicôle Heerland
Twitter: @ericjanvandorp
Eric Jan van Dorp Coverfoto: Tiogo Tavares Copyright©2014 VanDorp Uitgevers Op de teksten en foto’s in deze uitgave rust auteursrecht. Niets uit deze uitgave mag worden opgeslagen, gekopieerd of op andere wijze dan ook worden verveelvoudigd en/of verspreid, zonder uitdrukkelijke en schrijftelijke toestemming van de uitgever.
2
Inhoudsopgave
4
Nieuws
Ode an de postbode
12
Naar Zweden. Wel of niet?
Vingerbalkmaaier
24
18
Culture Shock
10 jaar Zweden
38
6
Turkije in trek 3
24
Nieuws nieuws uit zweden - in het nederlands nieuw initiatief van emigrant Marc de jong Sinds kort is er een nieuwe Nederlandstalige website met dagelijks nieuws uit Zweden. Naast algemeen nieuws is er veel aandacht voor onderwerpen die te maken hebben met wonen, werken en vakantie vieren in Zweden. Initiatiefnemer van de nieuwe website is Marc de Jong, die een aantal jaren geleden zelf naar Zweden emigreeerde. Hij beschreef zijn
emigratie en het leven in zijn nieuwe thuisland in het boek Bij ons in Zweden. De website is uitermate informatief voor zowel (potentiële) emigranten als Zweden liefhebbers in het algemeen. www.denieuwezweed.com
4
Nieuws Huizen in Malaga 44 procent goedkoper dan in 2008 aantal afgesloten hypotheken neemt wel toe Malaga is de laatste jaren een populaire Spaanse bestemming geworden. De stad is populairder dan ooit door de mix van cultuur, strand en de gunstige ligging ten opzichte van het achterland. Wie een aatal jaren geleden onroerend goed heeft aangeschaft in of rond
Malaga zal nu spijt hebben daar niet even mee gewacht te hebben. De Spaanse vereniging van taxateurs meldt dat de prijzen van woningen in de provincie Málaga sinds het uitbreken van de crisis met 44 procent zijn gedaald. Ook het eerste kwartaal van dit jaar daalden de prijzen, met liefst 7,3%. Een einde aan de prijsdalig lijkt dus nog niet in zicht. Toch gloort er enige hoop aan de horizon, want voor het eerst in 47 maanden is het aantal afgesloten hypotheken in Spanje toegenomen. Dit blijkt uit gegevens die onlangs werden gepubliceerd door het Spaanse bureau voor de statistiek. In maart werden in totaal 16.625 nieuwe hypotheken afgesloten. In februari was dat aantal 16.420. Het gemiddelde geleende bedrag was 102.397 euro. (Bron: INSpanje.nl)
Wrak van vlaggenschip columbus mogelijk gevonden de santa maria verging in 1492 voor de kust van haïti Amerikaanse duikers claimen het vlaggenschip de Santa Maria van Christoffel Columbus te hebben gevonden voor de kust van Haïti. Volgens archeoloog en schatzoeker Barry Clifford komt de locatie van het scheepswrak
5
overeen met hetgeen we weten over de Santa Maria. Als de claim van duiker Clifford wordt bevestigd gaat de ontdekking de boeken in als één van de belangrijkste archeologische onderwater ontdekkingen in de geschiedenis. Het vlaggenschip van ontdekkingsreiziger Columbus verging in 1492. Columbus wist zijn bemanning destijds in veiligheid te brengen op een nabijgelegen eiland.
ode aan de postbode Andy Arnts 6
Frankrijk
F
rankrijk en La Poste – een romantischer huwelijk is nauwelijks denkbaar. Je zou Romeo nog zonder Julia kunnen voorstellen, of koning Arthur zonder Guinevere. Maar Frankrijk zonder La Poste? Nee, dat is onmogelijk. In Frankrijk dienen de posterijen namelijk niet alleen een praktisch doel. Ze vervullen ook een symbolische functie.
bovenop. Hij speelt zelf de postbode François, die door de bewoners van een boerengehucht wordt opgejut om de post voortaan ‘op zijn Amerikaans’ rond te brengen. Dat wil zeggen: in dolle vaart op een oude fiets. Snelheid heeft François wel, maar omdat hij regelmatig een borrel teveel aanneemt, belandt hij alsnog van de ene deceptie in de andere. In 2008 is het opnieuw een klunzige postbesteller die voor een kassucces zorgt. De film Bienvenue chez les Ch’tis trekt in Frankrijk meer dan twintig miljoen bezoekers en breekt daarmee alle records. En weer is het een drankzuchtige man, die ernstig lijdt onder zijn dominante moeder en daarom niet durft te kiezen voor het meisje dat hij liefheeft. Waarom is nu juist de postbode al tijden zo’n geliefd onderwerp van spot? Ten eerste vanwege zijn uniform. Vroeger leek zijn bedrijfstenue veel op het kostuum van een veldwachter en dat gaf zijn verschijning iets potsierlijks. Een gemeentewerker staat tenslotte ook niet in een driedelig pak te schoffelen. Bovendien had de postbode, of hij wilde of niet, een sociale functie. Hij kwam overal, hoorde van alles en werd dus graag uitgehoord. Om hem ook de pikante nieuwtjes te laten vertellen, zetten de buurtbewoners hem dikwijls een glaasje voor. Die nam de postbode, die het zelf niet breed had, graag aan, al was het maar uit beleefdheid. Zo ontstond het beeld van een dronken rondfietsende roddeltante. En van dat imago is hij, ofschoon zijn uniform intussen volledig is gemoderniseerd, nooit meer losgekomen. Wat hij ook doet, welke prestatie hij ook levert, het blijft het werk van een beperkte geest die je niet au sérieux kunt nemen.
De Franse postbode vertegenwoordigt een herkenbare authenticiteit die onlosmakelijk met Frankrijk is verbonden en het land een beminnelijke allure geeft. Samen met Marianne houdt hij het landsbeeld in evenwicht. Zij als het strijdbare embleem van de republiek, hij als haar tegenhanger. Zij belichaamt de nationale trots, hij de vleesgeworden eenvoud, de mascotte van het rustieke dorpsleven. Geen wonder dus dat schrijvers en filmmakers hem graag als karikatuur in hun werk oproepen. Guy de Maupassant schreef in 1885 het verhaal La petite Roque, waarin de Franse plattelandspostbode wordt neergezet als een symbool van onverzettelijkheid, volledig onderworpen aan zijn beroep: Tijdens zijn dagelijkse tocht vindt de sukkelige Médéric Rompel in het bos van Carvelin een kinderlijkje. Geschrokken haast hij zich naar de burgemeester, die uiteindelijk zelf de moordenaar blijkt te zijn en door onbewust toedoen van Médéric zijn straf niet ontloopt. De plichtsgetrouwe postbode weigert hem namelijk een brief terug te geven waarin de burgervader zijn moord opbiecht aan de officier van justitie. In zijn klassieke film Jour de fête, doet filmmaker Jacques Tati daar nog een schepje
7
Ode aan de postbode En daarmee kom ik bij de beroemdste postbode uit de Franse geschiedenis: Ferdinand Cheval, het meest schrijnende voorbeeld van een man die een geweldige prestatie leverde en daar nimmer de waardering voor oogstte die hem toekwam. Facteur Cheval zag eruit zoals alle negentiendeeeuwse plattelandspostbodes eruit zagen: een man met een pet, een harde snor en een bedrukt en ondoorgrondelijk gelaat. Zulke koppen bestaan tegenwoordig niet meer. Je ziet ze alleen nog op zwart-wit foto’s in musea waar nauwelijks meer iemand op bezoek komt. Cheval zou dan ook totaal vergeten zijn, als hij niet op het zonderlinge idee was gekomen om in zijn tuin een kasteel te bouwen. Op zijn drieënveertigste begon hij aan zijn levenswerk. Elke dag, als hij zijn tweeëndertig kilometer tellende postronde van Hauterives naar Tersanne te voet aflegde, verzamelde hij grote en kleine stenen waarmee hij ’s avonds en ’s nachts aan het werk toog. Zo verrees geleidelijk aan, steentje voor steentje, een exotisch bouwwerk dat door de dorpelingen met groeiende verontwaardiging werd gadegeslagen. Wat bezielde die man, om dat allemaal in zijn eentje te doen? Die moest volslagen gek geworden zijn.
Maar facteur Cheval wist wel beter. Onverstoorbaar ging hij gewoon door. Weer of geen weer, hij stond op de steigers. Dag in, dag uit bouwde hij met behulp van zijn kruiwagen, speciekuip en troffel verder aan zijn Palais Idéal. Niemand die hem daarvan af kon brengen. Na drieëndertig jaar zwoegen was het af en stond er een extravagant, zandkasteelachtig paleis van 23 meter lang, 12 meter breed en met een hoogte variërend van 6 tot 11 meter. Hij had er een bizarre potpourri van stijlen en thema’s in verwerkt: Hindoestaanse elementen plaatste hij gebroederlijk naast een Arabische moskee, hij liet zich inspireren door de kunst uit het Oude Egypte, liet goden en godinnen verrijzen, verbeeldde dieren en Bijbelse taferelen, schiep metershoge reuzen die hij César, Vercingétorix en Archimède doopte en bracht tal van inscripties aan om zijn heilige missie te verduidelijken en te verdedigen. In sommige daarvan weerklinkt zijn ironie (Dieu protège le génie) en zijn trots (Travail d’un seul homme). Drieëndertig jaar bouwen aan je levenswerk - wat een wilskracht moet er in dat tengere postbodelichaam hebben gezeten. En dan te bedenken dat Ferdinand Cheval geen enkele artistieke of bouwkundige kennis bezat. Hij bouwde na wat hij op ansichtkaarten en in
8
Frankrijk tijdschriften had gezien en liet zich verder leiden door zijn grenzeloze fantasie. Meer had hij niet nodig. Hij werd gedreven door een hartstochtelijk ideaal en bewees daarmee dat een talentvolle autodidact prima met gekwalificeerde vakbroeders kan wedijveren. Grote namen als Antoni Gaudí en Niki de SaintPhalle zouden zich zelfs door het Palais Idéal hebben laten inspireren.
zelfs in drieëndertig jaar, allemaal voor elkaar heeft gekregen. Toen hij het in 1912 voltooide, was hij zesenzeventig en restte hem nog één laatste wens: om na zijn dood als een soort Toetanchamon van de Drôme in zijn eigen paleis te worden bijgezet. Maar daar stak de gemeente een stokje voor. Meneer Cheval was maar een eenvoudige postbode en zou net als ieder ander gewoon op het dorpskerkhof van Hauterives worden begraven. De oude man liet het er niet bij zitten. Hij nam zijn kruiwagen en metselgerei weer op en bouwde nog eens acht jaar aan zijn eigen grafmonument, le tombeau du silence et du repos sans fin. In 1922 was ook dat project af. Net op tijd, want twee jaar later overleed hij. Tegenwoordig is het Palais Idéal een commerciële attractie waar zelfs jazz- en
Al wandelend langs die overdaad aan trapjes, pilaren, galerijen, torens en ornamenten, groeit mijn bewondering voor Ferdinand Cheval. Onvoorstelbaar dat dit allemaal door één man is gerealiseerd. Al die miljoenen stenen zijn door zijn handen gegaan, door zijn handen bewerkt en gerangschikt. Het paleis is zó rijk gedecoreerd dat je je afvraagt hoe hij dat,
9
Ode aan de postbode pianoconcerten worden gehouden. In het souvenirwinkeltje koop ik ansichtkaarten van facteur Cheval en zijn droomkasteel. Naar wie zal ik ze sturen? Wie begrijpt deze man? Wie ziet de schoonheid en de tragiek van zijn creatie? De meningen zijn daar nogal over verdeeld. Sommigen vinden het paleis weerzinwekkend, anderen raken er niet over uitgesproken. Ik denk dat we het Palais Idéal vooral symbolisch moeten zien: de mens moet bouwen aan zijn eigen bestaan, aan zijn persoonlijke levensmissie. En elke dag wordt ons de mogelijkheid geboden om daar een steentje aan bij te dragen. Facteur Cheval heeft dat op een wel heel letterlijke manier gedaan, waardoor zijn paleis, of je het mooi vindt of niet, een waardig symbool is van menselijk doorzettingsvermogen. Hoe zou het kunstwerk zijn beoordeeld als het door een bouwlustige prinses was neergezet? Wat als het sprookje van de Indische waterlelies in de Efteling niet door koningin Fabiola van België, maar door
een postbode uit Dendermonde was geschreven? Had het dan dezelfde mythische glans gehad? Nee, want in de kunst schijnt een dubieuze wet te gelden die bepaalt dat de waarde van een kunstwerk afhankelijk is van de status van de maker. Daarom zal het Palais Idéal van Ferdinand Cheval altijd het paleis van een postbode blijven. En dat maakt het voor velen tot een kluchtige curiositeit. Want postbodes wonen niet in een paleis. Die wonen in simpele arbeidershuisjes met een fantasieloos voortuintje en een nog fantasielozer vrouwtje dat zijn sokken stopt en de piepers schilt. Het blijft het werk van een knutselaar, een hobbyist. Van een kletsmajoor die buurtpraatjes rondvertelt en borrels drinkt, ook al is zijn schepping inmiddels tot nationaal monument uitgeroepen. Misschien schuilt de ware schoonheid van het Palais Idéal daarom niet in zijn vormgeving, maar in het trieste lot van de obscure held die er tienduizend dagen van zijn leven aan werkte.
Ode aan de postbode is een van de 18 boeiende verhalen uit het nieuwe boek van En Route hoofdredacteur Andy Arnts
Parisiennes herken je aan hun benen Verhalen
Andy Arnts UItgeverij Village ISBN 978 9 61851 017 Prijs € 16,95 O.a. te koop bij: Bol.com en Emigratieboek.nl
10
grenzenloos Actie Emigratieboek.nl Parisisennes herken je aan hun benen met 5,- euro korting! Met Parisiennes herken je aan hun benen lanceert En Route hoofdredacteur Andy Arnts opnieuw een prachtige verzameling verhalen, die niet alleen zijn liefde voor Frankrijk en Parijs kenmerken, maar vooral getuigen van zijn rijke fantasie, aanstekelijke humor en buitengewone verteltalent. De bundel is bovendien verfraaid met schitterende zwartwit foto’s van de bekende fotograaf Ferry van der Vliet. Als speciale aanbieding voor Grenzenloos lezers geeft Emigratieboek.nl nu maar liefst 5 euro korting op deze prachtige bundel!
Ga naar Emigratieboek.nl en geef bij het afrekenen de code 6792011 in. U betaalt dan slechts €11,95 ipv €16,95. Uiteraard verstuurd Emigratieboek.nl ook naar het buitenland.
“Heb net het nieuwe boek van Andy Arnts (Parisiennes herken je aan hun benen) in een keer uitgelezen. Een aanrader voor elke Parijs en Frankrijkliefhebber!” - Femke Wolthuis (NOS Journaal) www.emigratieboek.nl
11
15 redenen om te emigreren
naar zweden Waarom emigreren naar Zweden? Waarom verkiezen Nederlanders en Belgen dit Scandinavische land boven Frankrijk, Canada of Noorwegen, om maar enkele andere populaire emigratielanden te noemen?
kinderen. Ook evenementen en traditionele feestdagen zijn vaak sterk gericht op families. En mocht het niet boteren: een echtscheiding regel je eenvoudig online.
3. MINDER STRESS
Hier zijn vijftien redenen. De volgorde is willekeurig, met uitzondering van reden 1.
Op de dag dat je het spreektempo van Matthijs van Nieuwkerk als normaal gaat beschouwen, weet je het zeker: je staat onder hevige stress. Je kunt eraan toegeven en de Nederlandse “rat race” accepteren, of je breekt ermee en verkast naar Zweden. Daar gaat alles langzamer, en niet alleen het spreektempo van tv-presentatoren. De enigen die in Zweden over stress klagen, zijn de Zweden zelf.
1. RUST EN RUIMTE
Dit is ongetwijfeld de meestgehoorde reden. Nederland is druk en luidruchtig, en dat is wel het laatste wat je van Zweden kunt zeggen. De emigranten die naar Zweden gaan vanwege de rust en de ruimte, kiezen meestal voor een woning op het platteland. Daar zingen de bossen (die doen dat stilletjes) en wonen de buren twee kilometer verderop (en die praten zachtjes).
4. ZE ZIEN JE GRAAG KOMEN Nederlanders zijn niet overal even geliefd. In sommige vakantieoorden worden ze nog meer gehaat dan Russen en Duitsers. Maar in Zweden verwelkomen ze je met open armen en kaneelbroodjes. Ze weten daar dat Nederlanders ondernemend zijn en houden van een huis op de boerenbuiten. Het uitstervende Zweedse platteland heeft zulke mensen nodig. Ben je een Nederlandstalige Belg? Geen Zweed die het verschil kent, dus jij mag ook komen.
2. FAMILIE!
De Zweedse samenleving is ingesteld op het familieleven. Wie een baby verwacht of heeft wordt overladen met vrije dagen die nog jaren na de geboorte kunnen worden opgenomen. Kinderopvang is goedkoop en laagdrempelig en overal zijn voorzieningen voor mensen met
12
5. GOEDKOOP WONEN
8. STILTE
6. TOLERANTIE
9. VEILIGHEID
7. DE LIEFDE
10. FRISSE LUCHT
Voor de prijs van een rijtjeshuis in Nederland of België koop je in Zweden twee landhuizen met elk een hectare grond, en op sommige plaatsen zelfs drie. Er zijn mensen die hun Zweedse villa betalen met de overwaarde van hun verkochte Nederlandse huis, en daarna voor niks wonen. Wel opletten: goedkope huizen in Zweden liggen vaak geïsoleerd of zijn in beroerde staat. Voor velen is dat echter geen probleem.
In Zweden kun je soms niks horen. Hoe dat klinkt? Dat merk je pas als je een Zweeds bos binnenwandelt of op een Zweedse berg gaat zitten, want in de Benelux hoor je altijd wel ergens achtergrondgeruis. Echte stilte is iets bijzonders. Als je er gevoelig voor bent, wil je er steeds meer van. Sommigen kiezen daarom voor emigratie naar Zweden. Wees er niet doof voor. Geniet van de stilte.
Ook Zweden heeft politieke partijen met een allesbehalve tolerante agenda, en in huiselijke kring wordt er best wel eens gemopperd over buitenlanders, andersgelovigen, homoseksuelen en vrouwen die niet alleen achter de kookpot willen staan. Toch merk je daar in het dagelijks leven weinig van. De meeste Zweden zijn vriendelijk en respectvol, en doen (in het openbaar) niet moeilijk over wie “anders” is.
Zweden heeft een obsessie met veiligheid. Als blijkt dat 1 op 1 miljard mensen doodgaat van een bepaald stofje, wordt het in Zweden meteen verboden. Voor een land dat doorlopend succesvolle moordverhalen en thrillers uitbraakt, zijn de Zweedse straten ook opmerkelijk veilig. Als je woont in een grauwe stadswijk van Rotterdam of Antwerpen is het land een verademing. Je moet dan wel de Zweedse grauwe stadswijken mijden.
Er zijn aardig wat Nederlanders en Belgen die nooit van plan waren om naar Zweden te emigreren. Maar het hart was sterker. Ze werden verliefd op een Zweed(se) en op zekere dag werden ze wakker in Scandinavië in de wetenschap dat ze nooit meer terug zouden gaan. Dit zijn vaak de emigranten die de taal het best spreken. Zweeds leren doe je nergens zo goed als thuis, zolang er maar een Anders of Annika rondloopt.
13
In Zweden heb je mooie luchten die ook nog eens fris zijn. Het is er goed ademen. Dat merk je meteen als je er arriveert. De mensen mogen er wel in dikke Volvo’s rijden, de uitlaatgassen kunnen alle kanten op. Als je last hebt van astma of gewoon genoeg hebt van de diesellucht in je straat, dan is een bezoekje aan Zweden genoeg om verliefd te worden. Ook goed voor je kinderen!
11. WERK
Wie voor emigratie naar Zweden kiest vanwege een baan, gaat in de regel om louter pragmatische redenen. Je zou echter de eerste niet zijn die dan besluit om voorgoed in het land te blijven, zelfs al wil je baas je de volgende maand naar Dubai sturen. De salarissen kunnen elders groter zijn, maar wie vast in het Zweedse zadel zit, is er moeilijk uit te wippen.
12. VIER SEIZOENEN
Lente, zomer, herfst, winter: vier seizoenen met elk hun kenmerken. Op school leer je erover, maar in Zweden maak je ze veel intenser mee dan in de Benelux. Natuur én inwoners leven mee met de grillen en geneugten van de jaargetijden. Een lente is er een lente, een herfst een herfst, een winter een winter en een zomer is, als je geluk hebt, zelfs een zomer.
13. DE NATUUR
Wie de eerste keer Zweden bezoekt, ziet wellicht vooral bos. En bomen zijn weliswaar sympathiek, maar ook wat saai. Maak daarom een rondreis en ga van de harde weg af. Dan vind je desolate berglandschappen, wilde rivieren, prachtig glooiend akkerland en met wat mazzel ook elanden, rendieren, zwijnen en ander overstekend wild. Alle natuur die in Nederland alleen maar in boekjes staat, kun je in Zweden aanraken.
14. DICHT BIJ DE BENELUX
Canada wordt weleens een reusachtige versie van Zweden genoemd. Vergelijkbaar klimaat, vergelijkbare natuur, ook rustig en toch rijk. Maar wat als papa in Nederland ziek wordt? Of wanneer je ouders graag hun kleinkind eens omhelzen? Dan is het toch makkelijker als je in Zweden woont. Je pakt de auto of het vliegtuig en je kunt je familie nog dezelfde dag zien. Zonder jetlag en met lagere kosten.
15. STUDEREN
Toegegeven: de leerlingen aan de Zweedse basisscholen en gymnasia bakken er in internationale vergelijkingen niet veel van, de laatste tijd. Maar de universiteiten in Zweden hebben ook vandaag een prima reputatie. De welvaartsstaat maakt het bovendien gemakkelijk om zelfs als 40-plusser nog een nieuw vak te gaan leren. In Zweden kun je studeren tot je er genoeg van hebt. Tot slot: er zijn ook redenen om niet te emigreren naar Zweden. Die lees je op de volgende pagina’s.
De 15 redenen om te emigreren werden opgesteld door Zweden Emigrant Marc de Jong en eerder geplubliceerd op de website De Nieuwe Zweed.
14
12 redenen om niet te emigreren
naar zweden Er zijn veel redenen om te overwegen om in Zweden te gan wonen. Maar uiteraard zijn er ook veel redenen te noemen om dat niet te doen. Deze redenen zijn vaak persoonlijk en gelden voor de een wel en de ander juist niet.
1. JE HEBT HET WEL “GEHAD” MET NEDERLAND Als dit je énige reden is, dan emigreer niet. Veel mensen zijn ontevreden met de manier waarop de samenleving in Nederland (of België) functioneert. Ze hebben geen vertrouwen meer in de politiek en wantrouwen hun omgeving. Emigratie lijkt dan een uitweg. Maar vertrek niet alleen daarom. Want de kans is groot dat de problemen waarvoor je weg wilt lopen, ook in Zweden bestaan. Emigratie moet een positieve keuze zijn. Anders heb je het ook snel “gehad” met Zweden.
2. “IN ZWEDEN KOM JE MAKKELIJK AAN WERK” Vergeet het. Als je werk zoekt, zit je in Nederland algauw beter. De werkloosheid in Zweden is bijna twee keer zo hoog. Als buitenlander sta je bovendien achteraan in de rij sollicitanten tenzij je tot die ene procent behoort die over heel bijzondere capaciteiten of ervaring beschikt. Dit betekent niet dat je nooit werk zult vinden. De meeste emigranten lukt het wel. Maar dat gebeurt eerder laat dan vroeg.
3. EMIGRATIE IS GEEN EEUWIGDURENDE VAKANTIE Vakantiegangers zien vaak meer van een land dan mensen die er wonen. Als je in Zweden woont, blijf je het grootste deel van het jaar dicht bij huis. De vakanties worden dan besteed aan familiebezoekjes in de Benelux, of aan een zonbestemming elders. Het dagelijks leven in Zweden is veel routineuzer dan een vakantie. Er moet immers brood op de plank komen. Als je alles van Zweden wilt zien, kun je er beter elk jaar op vakantie gaan dan er naartoe verhuizen.
15
4. JE HEBT MOEITE MET EENZAAMHEID
beeld is oud. Zorg en onderwijs in Zweden zijn min of meer gratis en ánders geregeld, maar het land kampt met problemen die je ook elders vindt. In de gezondheidszorg is gebrek aan plaats en personeel. De scholen scoren in internationale vergelijkingen slecht. Dit wil niet zeggen dat goede zorg en goed onderwijs er niet bestaan, maar ze zijn niet vanzelfsprekend.
Veel emigranten kiezen voor het Zweedse platteland. Maar dat is een ander platteland dan het Nederlandse of Vlaamse. In Zweden kan het betekenen dat er in een straal van ettelijke kilometers niemand anders woont. Het kan er dus echt eenzaam zijn. Dan ga ik toch in een dorp of stad wonen, zeg je? Dan zie je meer mensen. Dat klopt. Maar de Zweden zijn niet zo geweldig communicatief. Dus zelfs dan kun je je best eenzaam voelen.
7. JE HEBT EEN HEKEL AAN KOU
5. JE WILDE ALTIJD AL EEN CAMPING Campings hebben een grote aantrekkingskracht op Nederlandse landverhuizers. Maar in een land waar het maar drie maanden per jaar warm genoeg is om te kamperen (als je geluk hebt), zijn er weinigen die met alleen een camping de kost kunnen verdienen. Een bed & breakfast dan maar? Je mag blij zijn als je daarmee je eigen breakfast kunt bekostigen. Het kan, maar het is moeilijk. Wees realistisch als je wilt emigreren.
6. SCHOLEN EN ZORG ZIJN NIET ALTIJD BETER Er zijn mensen die Zweden nog altijd beschouwen als het welvaartsparadijs waar alles goed is. Dat
Als je in de zomer op vakantie bent in Zweden, kan het prachtig weer zijn. Maar dat is maar even. Het kwik komt het grootste deel van het jaar amper boven de 10 graden. Winters met drie maanden sneeuw zijn er doodnormaal en als je in het noorden woont duren ze nog langer. Tussen oktober en maart zijn de dagen er ook nog eens beduidend korter dan wat je gewend bent. Je eerste jaar in Zweden is altijd een test.
8. FAMILIE EN VRIENDEN WONEN STRAKS VERAF Iedereen realiseert zich dat je bij emigratie de afstand tot familie en vrienden letterlijk vergroot. Maar niet iedereen weet vooraf of hij/zij daar tegen kan. Er zijn veel emigranten die Zweden prachtig vinden, maar toch hun stap betreuren puur vanwege heimwee. Skype is een aardige hulp, maar geen wondermiddel. Het kan niet voorkomen dat je het contact met de Nederlandse samenleving verliest en over steeds minder zaken kunt meepraten met je vrienden en familie.
16
9. JE NEEMT JEZELF MEE Voor sommigen is emigratie een vlucht. Ze hebben genoeg van hun werk, van familie, van hun huis, van alles wat ze voorheen aan het geboorteland bond. Ze willen wég. Voordat je hierom je koffers pakt, kun je je beter afvragen wat de oorzaak is van je ongenoegen. Het kunnen persoonlijke problemen zijn die je door een emigratie niet oplost. Of het is je karakter wat je parten speelt. En je karakter is het enige wat je niet achter kunt laten als je verhuist.
10. AANPASSEN KAN MOEILIJK ZIJN De Zweedse cultuur staat dichter bij de Nederlandse en Vlaamse dan bij de Russische of Mexicaanse, om maar wat te noemen. Maar er zijn ook wezenlijke verschillen. Zo hebben Zweden andere omgangsvormen, andere tradities en andere verwachtingen. En uiteraard is er een andere taal. Niet iedereen vindt de gereserveerde houding van de Zweden prettig. En lang niet alles is zo geregeld als je in je geboorteland gewend bent. Emigreren vraagt flexibiliteit. Niet iedereen heeft die.
vrienden te wachten. Die hebben ze al genoeg. En praten in een taal die niet de jouwe is, kan voor jezelf een reden zijn om sommige dingen niet te zeggen of te doen. Dat kan frustrerend zijn. Komt bij dat je ook voor je familie en vrienden een soort buitenlander wordt. Een emigrant is nergens thuis.
12. TERUGKEREN IS MOEILIJK “Als het tegenvalt, dan ga ik toch gewoon terug!” Tja, dat dacht je. Veel mensen realiseren het zich niet, maar emigratie is nogal eens een definitieve stap. De Nederlandse wetten en regels houden geen rekening met mensen die naar hun geboorteland terug willen en dat zorgt voor bureaucratische obstakels. Verzekeraars en woningverhuurders kunnen het knap moeilijk maken. Remigratie is daardoor vaak een lastig proces, zeker als je krap bij kas zit en weinig mensen hebt om op terug te vallen.
De 12 redenen om niet te emigreren werden opgesteld door Zweden Emigrant Marc de Jong en eerder geplubliceerd op de website De Nieuwe Zweed. Tekst: Marc de Jong Achtergrondfoto’s: Miriam Preis, Sara Ingman
11. JE BLIJFT ALTIJD EEN BUITENLANDER Wie emigreert, voelt hoe het is om als buitenlander in Nederland of België te leven. De mensen om je heen kunnen vriendelijk en behulpzaam zijn, maar er is altijd een barrière. Zij zitten niet op nieuwe
17
Wonen in Frankrijk
ludique
vingerbalkmaaier udique is het pseudoniem van een ouddocent die na zijn pesionering samen met zijn vrouw Maria (Lief) emigreerde naar Zuidwest-Frankrijk. Het tweetal woont en ‘werkt’ in en rond hun oude boerderij op het Franse platteland. Ludique is een begenadigd verteller/schrijver die anderen laat meegenieten van zijn dagelijkse belevenissen.
L
bestelbus, waarmee we bij aankomst met een voorwiel in een kennelijk nogal diep gat waren gedoken, hadden we wel al teruggevonden. We staarden in een diep en opmerkelijk kubistisch gestoken gat in de grond. Een soort pygmeeëngraf vlakbij de inrit naast het fietspad dat hier royaal de Petite Route wordt genoemd. “Ze hebben de brievenbus met betonnen voet en al uit de bodem gerukt! Gestolen!” stelde Lief na enige aarzeling vast.
Wij stonden die eerste ochtend strijdlustig op het weliswaar eigen, maar ook volledig overwoekerde en zonder kapmessen welhaast ondoordringbare erf van onze vers verworven Franse boerderij. De volgeladen
“Gestolen?” herhaalde ik oprecht verbijsterd en sprak een moment krachtig het hiernamaals aan. “Nou ja, het zij zo. Laad die bus maar uit. Grasmaaier, zaag en snoeischaar. Dan gaan we
18
Ludique le Vert meteen aan de slag”, besloot Lief die hoogst praktische plattelandsgenen in de fijne kuiten met zich meetorst. “Die afschuwelijke dennenboom daar, die moet meteen weg”, vervolgde ze en wees daarbij op een stevige tot aan de nok toe opgeschoten boom tegen de zijkant van het huis. Ik keek, indachtig het door mij gekochte boomhandzaagje, vermoedelijk een tikkeltje bekommerd. “Zagen ‘wij’ die eerst even om?” stelde ze lieftallig voor. “Met je nieuwe boomzaag, lieverd?” Die had ik. Ik toonde haar, zo besefte ik, een in deze omgeving en voor dit doel bespottelijk klein handzaagje. Zo’n half gebogen dingetje met een zaagblad van amper dertig centimeter. Ik schatte de boom op zeven meter. “Wat dacht je van een kettingzaag?” smaalde Lief guitig. Ik negeerde de vraag en besloot, niet gehinderd door enige kennis van zaken, deze volwassen woudreus manmoedig te lijf te gaan. Het handzaagje bleek vlijmscherp en het groene gevaarte kwam alras met een oorverdovend geraas, een krakende dreun en in gezelschap van de tv-antenne en een stuk of wat dakpannen, donderend naar beneden. “Hij ligt er mooi bij”, sprak Lief eerbiedig nadat de stilte was teruggekeerd. Ik had ook twee grasmaaiers op de kop getikt. Een koopje! Voor een scheet en drie knikkers, want ik heb een bloedhekel aan geld uitgeven. Ik koop zelden iets. Hoogstens in noodgevallen. Welnu, de ene grasmaaier, een tamelijk aftands wit geval, weigerde ook na twee glazen wijn, een nieuw startkoord, twee schone bougies
en een opkomende hernia, categorisch alle diensten. “Terminaal”, constateerde ik zorgelijk zuchtend. “Je had er toch twee gekocht?” memoreerde Lief behulpzaam. Dat had ik inderdaad. Volgens de verkoper een identiek geval. Ik zette het loodzware houten krat, een fors uitgevallen soort aardappelkist, aan Liefs voeten. Ze keek veelzeggend zwijgend naar mijn offer dat uit talrijke ondefinieerbare metalen onderdelen, veren, ringetjes, schroef25 boutjes, wielen, kabels en gebogen buizen bestond. “Jaja”, mompelde ze begripvol. “Moet enkel nog even in elkaar worden gezet”, lichtte ik toe, “Maar, compleet! Simpel! Net een meccanodoos. Een soort Solex. Kijk maar, hier is het zuigertje! Zie je wel?” “Ja, heel erg mooi lieverd. Maar, laat die oud ijzerwinkel maar zitten”, adviseerde Lief. “Ze zijn toch veel te klein voor hier. Ik neem liever die grote, brede vingerbalkmaaier die je hebt gekocht.”
19
Wonen in Frankrijk
een koppel, voor haar veel te sterke en te zware Labradors aan de lijn uitliet. Lief is namelijk vrij klein van stuk en qua plastiek tamelijk fragiel. De snelheid bleek echter per meter toe te nemen en het gevaarte sneed werkelijk alles wat er op haar pad kwam aan gort. Alles! Ik zag nog net hoe Lief in galop woeste pogingen deed om het ding een bocht te laten maken, maar dat mislukte jammerlijk. En even later zag ik haar opnieuw voorbij komen. Ze hield zich nog steeds stevig vast, maar de machine sleepte haar gewoon achter zich aan en vervolgde verwoestend zijn weg. Ik zag hoe een laag, houten hekwerkje tot fijn brandhout werd gevingerbalkt en een lange bezemsteel keurig in gelijke mootjes werd gehakt. Aan de overkant van de Petite Route kwam de helse machine uiteindelijk tegen een groot hek tot stilstand. Koeien vlogen alle kanten op. Ik zag enkel nog wat puffende rookwolkjes boven
Ik rolde het loodzware, prehistorische monster de cour op en startte. En waarachtig, het helse beest kwam na een tiental forse rukken, diep blaffend, woest grommend en heftig stampvoetend, tot leven. Lief deed een stapje achteruit. “Hij rijdt uit zichzelf,” schreeuwde ik boven de herrie uit. “Je hoeft er alleen maar achter te lopen en te sturen.” Lief stroopte vastberaden de mouwen op en greep het stuur, vol knoppen, handgrepen en kabels, met beide handen stevig vast. Een enkele trap met de voet op een beugel ergens onderop, bracht alvast de vingerbalk in beweging. Lief haalde diep adem en draaide het gas moedig open, klikte dat vast en de machine begon woest ratelend en driftig vibrerend te rijden. De eerste paar meters hobbelde Lief er wat onelegant achteraan, het stuur stevig vasthoudend. Alsof ze
20
Ludique le Vert
het hoge groen uitkomen. Een grote blauwe tractor stopte. De boer klauterde uit de cabine en liep direct op Lief af die moeizaam en als een dronken matroos in Cora Kempermanjurk overeind krabbelde. Er hing een laars in het prikkeldraad. “Bonjour madam!” groette de boer joviaal. ‘Madam’ keek de boer met grote, verwilderde ogen, paniekerig aan. “Besjoer”, bracht ze angstig piepend uit. “Roger!” stelde de man zichzelf voor en schudde haar de hand. “U bent aan het maaien?” Lief sprak indertijd behalve ‘Oui’, ‘Non’ en ‘Je t’aime’ geen woord Frans en bleef de man aldus met haar grote, zwarte ogen zwijgend, hol en nietbegrijpend aanstaren. Ik had intussen op mijn gemak een rustgevend pijpje gestopt en aangestoken en stond aldus het tafereel op ontspannen afstand te aanschouwen. Pijprokers zijn geen onruststokers. “Hellup!” miauwde Lief gesmoord in mijn richting, “die meneer, die zegt wat tegen me…..!” De boer keek in mijn richting. “Ah! Le patron!” riep hij bij wijze van groet en besteeg zijn tractor, startte en reed het gevaarte behendig ons erf op en bracht de kolos pal naast me tot stilstand. Ik zag dat er een enorme, vierkante platte bak achter de tractor hing. “Ik hoorde dat dat kleine vrouwtje het erf aan het maaien is. Is dat uw vrouw?” bulderde hij half uit de cabine hangend boven het zware geronk van de motor uit. Ik knikte bevestigend. “Dat is geen vrouwenwerk”, sprak de man beslist. “Koffie?” inviteerde ik hem, weliswaar tamelijk irrelevant maar wel geheel volgens de Nederlandse emancipatienormen. Ik wilde toch een bescheiden statement maken. De cuisine is per slot van rekening mijn domein en
het erf is van mijn Lief. Een soort premature boedelscheiding. De boer knikte kort terwijl hij de deur van zijn cabine met een ferme ruk dichttrok. De tractor loeide en het vierkante gevaarte zakte traag naar beneden. De boer gebaarde me opzij te gaan en zette het mobiele landbouwgeweld in beweging. Lief kwam, op één laars hinkelend, het erf weer op. Ik ben koffie gaan zetten. Binnen de kortste tijd stond de tractor weer zwijgend op de cour. Alles was gemaaid en gekortwiekt. Die middag, zo had Lief daadkrachtig besloten, moest de druif worden gesnoeid. Dringend! “Waar staat dat spul dan?” vroeg ik haar en tuurde het erf rond. Ik acht het namelijk redelijk om dergelijk fruitgewas, vanwege de pluk, laag bij de grond te kunnen aantreffen. Lief wees echter naar boven, op onze werkelijk kolossale grange waaraan zich over de volle breedte, vlak onder de dakrand en daarboven, een uitbundig ontplofte woestenij uitstrekte. “Dat daar moet worden gesnoeid?” sputterde ik benauwd. “Ja, pak je de ladder even, lieverd?” “Dat is zeker vijf of zes meter hoog, lief. Dat ga ik echt niet doen!” protesteerde ik. Enerzijds vanwege de driedelige, lichtgewicht aluminium ladder die ik voor een prikje op de kop had getikt en anderzijds omdat ik al last van hoogtevrees krijg als ik op een krant ga staan. “Dat hoef jij ook niet te doen, dat doe ik zelf. Als je namelijk verkeerd snoeit kan de hele druif zomaar doodbloeden. Als jij voor mij de ladder nou maar stevig blijft vasthouden”, sprak Lief tactvol en ter zake kundig. Ze klom, gewapend met een snoeischaar en een
21
Wonen in Frankrijk
bewonderenswaardige dosis moed of, zo u wilt, doodsverachting, de volledig uitgeschoven ladder op, die tot net onder aan de dakrand reikte. Ik stond als lichtgewicht zwaartepunt ruggelings en wijdbeens op de onderste trede op mijn gemak een pijpje te roken en van het uitzicht rondom te genieten. Er kwamen achtereenvolgens een blauwe, oranje, groene en een gele tractor voorbij die alle even de vaart inhielden. Ook telde ik een viertal jeeps en een aantal kleine bestelautootjes. Soms stopten ze of reden even achteruit om vervolgens weer door te rijden. Ook La Poste stond langdurig stil. Zonder post trouwens.
Een mij nog onbekende streekbewoonster kwam herhaaldelijk met haar hondje voorbij slenteren. Heen en dan weer terug. En hoewel ik het toch wel zeer opmerkelijk vond, amuseerde ik me kostelijk en zwaaide uitbundig naar elke voorbijganger of doneerde een joviaal bonjour. En zo schoven we steeds een meter of wat op tot de klus aan het eind van de middag was geklaard. “Een puntje wijn lief?” vroeg ik aan mijn meisje dat moe op de stenen trap voor het huis had plaatsgenomen. Hond Sophie – Lief en zij zijn onafscheidelijk – had haar lieve kop op haar schoot gelegd. “Mmm, lekker. Kir Limousin graag”, zuchtte ze. “Santé!” zeiden we beiden tegelijkertijd. Toen ging de telefoon. Ik nam op. “Oui, bonjour?” Het bleek ene Dominique te zijn. De vrouw van boer Roger. Ze maakten zich zorgen over de gezondheid van mijn vrouw. Of ze wellicht ziek was? Ze moest toch gauw weer opknappen en het voorlopig echt kalmpjes aandoen. We moesten morgen maar bij hen komen eten. Dan hoefde mijn vrouw niet te koken. Hadden we al een huisarts? Het nummer van de pompiers? Ik stelde haar gerust en beloofde morgen langs te zullen komen. Toen ik vervolgens weer naar buiten stapte, zat de mij onbekende, met haar hond heen
22
Ludique le Vert
en weer slenterende streekbewoonster, pardoes naast Lief wiens hand ze vertrouwelijk in haar beidenhanden vasthield. “Chantal”, stelde ze zich aan mij voor en richtte haar zorgelijke blik direct weer op Lief die mij haar ‘hellup’ blik gaf. “U moet beter voor uw vrouw zorgen, meneer!” sprak Chantal zonder mij verder nog een blik waardig te keuren.
Ludique le Vert bundelde recent 23 verhalen over zijn belevenissen in Frankrijk. Een aaneenschakeling van de meest hilarische gebeurtenissen, op een ongekend geestige en aanstekelijke wijze opgetekend.
Hilarisch Frankrijk Hoe wij vertrokken
Tekst: Ludique le Vert
Ludique le Vert
Foto’s: Ludique le Vert, C. Prieur
Ludique le Vert, pseudoniem van een gepensioneerde en met vrouw, twee honden en vijf katten naar de Franse Corrèze geëmigreerde Groninger. Spontaan, gepassioneerd en humoristisch vertelt Ludique over de ‘Ik vertrek’-achtige emigratie naar het dorp Lubersac in de Corrèze, waar hij en zijn vrouw een authentieke boerderij hebben opgeknapt om daar en daarvandaan Bourgondisch te genieten. Ludique en zijn vrouw hebben zich duidelijk aangepast aan de Franse dorpscultuur, en Ludique heeft tegelijkertijd de Groningse nuchterheid behouden om de belevenissen en de observaties in en om de boerderij en in het dorp treffend en luchtig te verwoorden. Belevenissen en observaties waarin eveneens geëmigreerde Nederlanders, vriendelijke Franse buren en familie en
UItgeverij Grenzenloos ISBN 9789461851024 Prijs € 16,95
vrienden in (en op bezoek vanuit) Nederland glansrijke bijrollen vervullen. Door de schrijfwijze is het boek bijzonder vermakelijk, zeker niet alleen voor liefhebbers van Frankrijk en de Franse cultuur. (Recensie Hilarisch Frankrijk van NBD-Biblion, de overkoepelende instelling van Nederlandse bibliotheken)
23
O.a. te koop bij: Bol.com en Emigratieboek.nl
Leven over de grens
Onvolledig AOW-pensioen voor emigranten Op Mondi.nl, de website van de belangenvereniging voor twedehuisbezitters, stond onlangs het volgende artikel dat belangrijk kan zijn voor alle in het buitenland wonende Nederlanders. Het artikel verscheen na aanleiding van een ingezonden brief van een Nederandse emigrant: Geachte Nederlander in het buitenland, Gaarne wil ik de volgende feiten onder uw aandacht brengen. In 2013 heeft de Nederlandse regering besloten om de AOW-leeftijd in fasen te verhogen. Dit in het kader van de verhoogde levensverwachting van elke Nederlander. Op het moment is de verhoging bepaald, als je geboren bent na 31 maart 1956 en voor 1 januari 1957, dus in 2023 moet de ontvanger van de AOW 67 jaar oud zijn. Echter deze leeftijd is fictief. Immers in de aangenomen wet is opgenomen dat de levensverwachting van het Nederlandse volk mee gaat spelen en dat verhoging van de AOW-leeftijd om de vijf jaar getoetst kan worden. Voor wat dit betreft is alles duidelijk, echter wat niet duidelijk is het verdampen van de opgebouwde AOW-jaren. Volgens de loonbelasting wet in 1964 is bepaald dat elke Nederlander, ongeacht of hij/zij werkt, twee procent opbouwt vanaf zijn vijftiende levensjaar tot zijn 65ste levensjaar. Dus dat je uiteindelijk 100 procent AOW kon krijgen. Echter bij het aannemen van de nieuwe AOW-wet in 2013 zijn ineens de spelregels tijdens de wedstrijd veranderd. In de nieuwe wet gaat men niet meer uit van aanvang maar van het einde, zoals nu is
bepaald dat de Nederlander zijn AOW krijgt op 67, dan tellen we 50 jaar terug, de opbouw begint op zijn 17 levensjaar. Geen enkel probleem zie ik u denken immers van 17 tot 67 is 50 jaar en dat maal 2 procent is 100 procent AOW. Fout gedacht, want er zijn zo ongeveer 500.000 stemgerechtigde expats, die dachten dat hun opbouw begon op hun vijftiende levensjaar, maar nu de wet is veranderd ineens vier procent opbouw kwijt zijn als ze pas op 67 hun AOW krijgen. Toen de nieuwe wet werd behandeld in de tweede kamer zijn daarover vragen gesteld aan de staatssecretaris Klijnsma, maar deze kon er geen antwoord op geven hoeveel Nederlanders door deze regeling werden getroffen. Ik ga ervan uit dat ze dat in haar onschuld heeft gezegd of geen grip heeft op haar ambtenaren, want deze regeling bespaart zeker met de huidige uitkering al 300 miljoen euro over de komende acht jaar. Geen bedrag dat je even niet weet, als er in de tweede kamer vragen worden over gesteld. Wat veel erger is dat als deze wet in zijn huidige vorm blijft bestaan, de levensverwachting die om de vijf jaar wordt herwaardeerd het zo maar kan zijn dat straks pas elke Nederlander op zijn 70 levensjaar AOW krijgt. Dan verliezen de Expats geen vier maar tien procent. Conclusie • Het onrechtmatige afpakken van de opgebouwde percentage AOW tot 2013; • Het onzorgvuldig handelen van de regering ten opzichte van de Expats; • Dreigende te korten van levensonderhoud van toekomstige AOW-ers in het buitenland;
24
AOW uitkering • Verhoogd risico van terugkeer van ouderen met alle gevolgen van dien. Nu het kabinet met een nieuw voorstel is gekomen om de leeftijd versneld te verhogen in 2015 en het recht om AOW te krijgen al in wil laten gaan als 67 bent in 2021, geeft dit een kans om deze onrechtmatigheid te repareren. Dus mail aan SWZ en aan de beide kamers, mail aan de leden in de eerste en tweede kamer. Voor alle duidelijkheid. Ik neem even mezelf als voorbeeld. Oude situatie tot 1 januari 2013: recht op AOW met ingang van 5 december 2023, dus 65 jaar oud. Geboren 5 december 1958 volgens de wet loonbelasting 1964 opbouw van mijn 15 levensjaar, dus 5 december 1973, uit Nederland vertrokken 1 oktober 2011. Opbouw 2011-1973= 38 jaar x 2 procent 76 procent AOW. Nieuwe situatie na 1 januari 2013 Recht op AOW 5 december 2025, dus dan 67 jaar oud. Opbouw nu 2025-50= telling begint in 1975. Dus 2011-1975=36 jaar x 2 procent is 72 procent AOW. Met vriendelijke groet, Henk Veldhuis
Mondi heeft naar aanleiding van deze brief contact opgenomen met de Sociale Verzekeringsbank ter verificatie van de gegevens. Reactie Sociale Verzekeringsbank De berekening in de brief aangaande de gekorte jaren AOW-opbouw is correct, evenals het rekenvoorbeeld aan het einde van de brief. Het
effect is inderdaad dat expats minder AOW zullen ontvangen, vergeleken met de situatie vóór de verhoging van de AOW-leeftijd. Dit heeft het kabinet ook geconstateerd. In de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel over de verhoging van de AOW-leeftijd, staat hierover de volgende passage: “Mensen met AOW-opbouw, die voor hun 65e levensjaar naar het buitenland emigreren of geëmigreerd zijn, kunnen te maken krijgen met een kortere opbouwperiode. Of deze groep mensen daardoor AOW-bouw missen en dit negatief voor hen uitpakt is op voorhand niet duidelijk. Dit hangt sterk af van het pensioenstelsel van het land waarheen men is geëmigreerd. In steeds meer landen wordt de pensioengerechtigde leeftijd verhoogd. Het is zeer wel mogelijk dat men in het immigratieland ook tot op latere leeftijd pensioen kan opbouwen.” De SVB ziet geen aanleiding om een inhoudelijke reactie te geven op de brief van de heer Veldhuis. De SVB voert wetten en regelingen uit en heeft geen mening over de politieke en of beleidsmatige doelstellingen daarvan. Dat is de verantwoordelijkheid van, in dit geval, het Ministerie van SZW. Als expats informatie willen over de gevolgen van de verhoging van de AOW-leeftijd voor hun persoonlijke situatie, dan adviseren wij hen om contact op te nemen met de SVB via de contactpagina op onze site: www.svb.nl Via de site www.mijnpensioenoverzicht.nl kan iedereen inzicht krijgen in de opbouw van zijn AOW en andere Nederlandse pensioenen. Hiervoor is wel DigiD nodig. Tekst: Rob Smulders, directeur van Mondi, de belangenvereniging voor tweedehuisbezitters.
25
Culture Shock
AFs TAN Den
E
migreren is een ingrijpende gebeurtenis. Voor volwassenen, maar zeker ook voor kinderen. Veertig jaar na dato weet David Scherpenhuizen nog precies hoe hij zich voelde bij de verhuizing van Australië naar Nederland. Ik was pas vijf minuten in Nederland en ik had er al een hekel aan. Daar stonden we dan op Schiphol; mijn ouders, mijn jongste zus en
ik, vers aangekomen uit mijn geboorteland Australië. Ik was dertien jaar oud en het was zomer 1975. De warmste zomer sinds 1940 toen de Duitsers Nederland binnenvielen maar ik voelde me alles behalve een veroveraar. Het was bloedheet en benauwd. Ik was hitte gewend in Australië maar dit was alsof iemand een doorweekte wollen laken over me heen had gegooid.
26
David Scherpenhuizen
Afstanden We hadden een behoorlijke afstand afgelegd, wel 18.000 kilometer maar de afstand was in werkelijkheid veel groter. Het was de afstand tussen Australië, een jong en dynamisch land en Nederland, een land ver over zijn hoogtepunt, overvol en uitgeblust. Het was de afstand tussen mijn zorgeloze, zonnige jeugd en een onzekere toekomst. Australië was lichtjaren ver weg.
Burum Opeens ging de keurig geplaveide weg over in kinderkopjes en opa’s auto begon vervaarlijk te schokken: we waren in Burum gearriveerd, een dorpje in “the wilds of” Friesland. We stopten voor een rijtjeshuis dat niet te onderscheiden was van zijn twee buren en stapten uit. Zoiets had ik nog nooit gezien. D’r woonden toch geen mensen in dit soort blokken dozen. Toch? Binnen troffen we mijn oma aan die we altijd Nanna noemden. Daar zat ze dan, weggezakt in een grote stoel die haar leek te verzwelgen en omringd door haar schatten; postzegels, munten, tijdschriften, lappen stof die ooit wel eens van pas zouden kunnen komen, een blik speculaas en haar onvermijdelijke, dampende kop thee. Zo kende ik haar nog uit Australië. Gelukkig was niet alles veranderd.
Mijn opa haalde ons op. We hadden hem al anderhalf jaar niet meer gezien sinds hij naar Nederland was teruggekeerd. Na een ferme knuffel en een slobberige wang zoen, reden we richting Friesland. Het landschap onderweg was plat en lelijk. Mijn vader klaagde altijd dat Australische vergezichten zo saai waren maar dit kon hij toch onmogelijk prefereren? Fel groene velden met gele madeliefjes. Verdeeld in keurige rechte vakjes, gescheiden door ondiepe slootjes met vies ruikend water. Ik keek mijn ogen uit. Alles was zo netjes en keurig als een tafel gedekt voor het zondags ontbijt. Ik was een veel ruigere en wilde omgeving gewend.
Burum had heus wel zijn charmes alleen ze waren verdomd goed verborgen. De maan had niet vreemder geleken. Het dorpje was van oudsher een boeren gemeenschap en overal
27
Culture Shock
liepen verweerde boeren rond in rubberen laarzen en blauwe overals, een pet tot net boven de wenkbrauwen getrokken en een pijp tussen de tanden geklemd. Alom zag je ouderwetse boerenwoninkjes met grote schuren, lage daken, kleine raampjes en binnenplaatsen glimmend van de koeienstront. En daartussen rijen identieke, moderne huizen met een plukje gras voor en achter die als tuinen moesten fungeren. Een paar armzalige bloemetjes probeerden de aanblik op te vrolijken maar het mocht niet baten.
afscheid nemen van mijn geboorteland en oudere zus en broer en wennen aan een nieuwe taal en vreemde omgeving. Ik voelde me verward en eenzaam. Verlegen was ik nooit geweest maar op dat moment was ik voor alles overgevoelig. Mijn vader en opa dwongen me steeds in ongemakkelijke situaties. Weliswaar met de beste bedoelingen maar ik voelde me er vreselijk opgelaten bij. Zo moest ik boodschappen doen bij het plaatselijke winkeltje maar ik sprak toen nog geen woord Nederlands behalve “ ‘n lekker kopje thee”. Ik probeerde me wanhopig verstaanbaar te maken, aarzelend en stotterend, terwijl de beduusde winkelier niet begrijpend naar me keek. Ik verliet doorgaans de winkel, blozend van schaamte en zonder boodschappen. Mijn gevoelige tiener ego had het dagelijks zwaar te verduren. Het idee om een middag met vreemde jongens op pad te gaan was ondraaglijk maar Nanna was onvermurwbaar.
Wat me het meest bij is gebleven is de alom aanwezige, penetrante geur van mest. De dorpelingen hadden een heilig geloof in de heilzame werking van mest en waren ervan overtuigd dat het overal goed voor was. Het werd rijkelijk uitgestrooid over hun velden en tuinen en het had me niets verbaasd als ze het op hun eten strooiden! De sterke geur van mest hing over het dorpje als een soort mist maar niemand leek het op te vallen behalve ons. Ik had voor het eerst vreselijk veel last van hooikoorts en mijn neus was continu verstopt. Dit was wellicht een zegen. Op die manier werd mij de volle lading van de mestgeur bespaard.
‘HANDEN SCHUDDEN VOND IK VERWIJFD EN AANSTELLIRIG’
Ik hoorde de deurbel en veegde mijn tranen weg. Die ‘bloody Dutchies’ moesten vooral niet denken dat ik een huilebalk was. Ik ging naar beneden en werd voorgesteld aan een houterige, lange tiener die natuurlijk Hans heette. Hij stak beleefd zijn hand uit maar ik negeerde het. Handen schudden vond ik verwijfd en aanstellerig. Ik ging het spel nu volgens mijn eigen regels spelen. Ik zou me niet aan Nederland aanpassen, Nederland moest zich maar aan mij aanpassen! Hij keek me aan en zei: “Come.”
Vriendjes Na een paar weken had Nanna iets bijzonders voor me in petto. Ze vond het hoog tijd dat ik met jongens van mijn eigen leeftijd omging. Een paar jongens uit de buurt werden opgetrommeld om me mee op sleeptouw nemen. Toen ik dat hoorde werd ik overmand door emoties. Ik holde de trap op en verstopte me in een linnenkast en begon vreselijk te janken. De afgelopen weken waren slopend voor me geweest, zowel fysiek als geestelijk:
28
David Scherpenhuizen Die middag was nog erger dan ik had gevreesd. Mijn zintuigen werden meteen belaagd door de geur van mest en vers hooi. Mijn neus begon te jeuken en mijn ogen deden pijn. Ik werd voorgesteld aan een andere jongen, Piet, die een beetje Engels sprak. “Who do you do?”, vroeg hij. Gaat wel, antwoordde ik in het Engels, behalve mijn hooikoorts. Hij keek me niet begrijpend aan maar toen ik fel moest niezen, wees hij naar het gras en glimlachte breed. “You haf hooikoorts!” We kregen gezelschap van een groep jongere kinderen en ik werd aan hen getoond als een soort kermisattractie. Ik verstond niets van hun opgewonden geklets maar ik bloosde bij het horen van enkele woorden zoals “kangoeroe” en “koala beer”. Ze lachten en grijnsden als een groep opgewonden, witte chimpansees. Na een tijdje werd ik uit pure ellende door het dorpje rondgeleid. Mijn gidsen lieten me de
trots van Burum zien; een oude windmolen. Nou, nou, ik kon mijn opwinding nauwelijks verbergen. Converseren had weinig zin dus werd er op een gegeven moment een voetbal tevoorschijn getoverd. Dit had geen uitleg nodig. Ik pakte de bal aan, stuiterde ’m een paar keer voor mijn voeten en schopte de bal vervolgens over de goal. Aussie rules! Yeah! De jongens keken elkaar hoofdschuddend aan en brachten me eindelijk terug naar mijn grootouders. Ik was duidelijk een hopeloos geval. De afstand tussen Australië en Burum was groot maar de kloof tussen mijn opvoeding en de Nederlandse mores was nog veel groter. Ik had nog een behoorlijk eind te gaan voordat ik me thuis zou voelen... Tekst: David Scherpenhuizen Foto’s: Jos Helmich, David Scherpenhuizen
David Scherpenhuizen is na de remigratie van zijn ouders in Nederland blijven wonen en heeft tegenwoordig zijn eigen copywriting en communicatiebedrijfje Easy Writers. Daarnaast is David Scherpenhuizen auteur van enkele boeken, waaronder de titel Geheimen van de Languedoc, uit de Dominicus reeks en de thriller Het Mysterie van Bugarach.
29
Grenzenloos uitzicht 30
31
Foto: C. Gutman
Zweden
10 jaar zweden ben & nicôle heerland R
Jullie zijn bijna tien jaar geleden jaar geleden geëmigreerd naar Zweden. Wat was toen jullie belangrijkste drijfveer om dat te doen? Ben: “We wilden de drukte en hectiek van Nederland verruilen voor een kalmer bestaan in een omgeving met meer rust, ruimte en natuur. Bovendien wilden we een betere balans tussen werk en vrije tijd creëren om op die manier meer van ons leven te kunnen genieten.”
ust, ruimte en natuur. Dat is waar Ben en Nicôle Heerland naar eigen idee jarenlang te weinig van kregen. Het dagelijks leven in Nederland werd vooral gedomineerd door leuke maar stressvolle banen. Roofbouw op het privéleven was het gevolg. Nadat de ingebruikname van de Polderbaan er voor zorgde dat het laatste beetje rust in hun woonomgeving verdween, werd de knoop doorgehakt en de blik over de grens gericht. Na zich eerst op Oostenrijk te hebben georiënteerd, werd uiteindelijk in 2004 een woning in Zweden gekocht. Grenzenloos Magazine was benieuwd naar de ervaringen van een decennium leven in het hoge noorden.
Zijn de verwachtingen die jullie destijds hadden over het omgooien van jullie leven achteraf bekeken uitgekomen? Ben en Nicôle: “Ja!!”
32
Ben & Nicôle Heerland
Je leest regelmatig dat een emigratie nogal een impact kan hebben op je relatie. Kunnen jullie dat beamen? Nicôle: “Zeker! In Nederland hadden we allebei een baan. De avonduren en weekenden gingen meestal op aan sport. Na onze emigratie zaten we ineens 24 uur per dag op elkaars lip. Dat was dus een enorm verschil. De eerste tijd moest er veel worden geregeld en dan is het wel fijn dat je met elkaar kunt overleggen. Maar soms wil je ook wat ruimte voor jezelf. Ben had in Nederland een leidinggevende functie en was het beroepsmatig gewend om mensen aan te sturen. Ik werkte als journaliste/redactrice en had een grote mate van zelfstandigheid en vrijheid in mijn baan. Ik was dan ook niet altijd even blij met Bens – overigens goedbedoelde – aandacht voor bijna alles wat ik deed. Hoe lief hij het ook bedoelde, zijn beschermende houding werkte op mij heel beklemmend en het heeft dan ook even geduurd voordat we in ons nieuwe leven op een goede manier met elkaar konden samenwerken.” Ben: “Ja, we moesten even wennen aan de nieuwe situatie, maar uiteindelijk zijn we daardoor veel dichter bij elkaar komen te staan. Volgende maand zijn we 25 jaar samen, dat zegt hopelijk genoeg!”
Ben: “We hebben erg veel meegemaakt en dat waren zeker niet alleen mooie dingen. Toch gaat er geen dag voorbij dat we niet van al het moois dat Moeder Natuur ons voorschotelt en onze grotere vrijheid genieten, iets waar we overigens erg dankbaar voor zijn.” Nicôle: “We hebben het gevoel dat we nu zelf leven in plaats van te worden geleefd. En dat voelt erg goed!” Waar was jullie keuze voor Zweden op gebaseerd? Waarom bijvoorbeeld niet Noorwegen, Canada of Nieuw-Zeeland? Ben: “Tja, eigenlijk stond Zweden met behoorlijke afstand op de tweede plaats en wilden we naar Oostenrijk emigreren. Pas toen we daar onze droomplek niet konden vinden, kwam Zweden echt in beeld. Vervolgens reisden we naar Zweden af om ons daar te oriënteren en kochten we er binnen enkele dagen een huis. Het is dus raar gelopen, maar achteraf bekeken hebben we erg veel geluk gehad. Zweden voorziet namelijk veel beter in wat we zochten dan Oostenrijk. Canada vond ik persoonlijk ook heel interessant, maar Nicôle zag het niet zitten om op zo’n grote afstand van haar familie in Nederland te gaan wonen.” Nicôle, met een knipoog: “En ach, uiteindelijk zijn we er achter gekomen dat Canada gewoon in Zweden ligt...”
Jullie hebben geen kinderen. Kinderen leren snel een andere taal, maken vriendjes en zorgen voor contacten met andere ouders, school, sportverenigingen. Maakt dat volgens jullie een groot verschil bij de snelheid van inburgeren? Nicôle: “Dat ‘probleem’ hebben wij opgelost door zelf naar school te gaan! We hebben twee jaar Zweeds gestudeerd bij de lokale gymnasieskola en hebben ons altijd
33
Zweden
behulpzaam opgesteld wanneer buurtverenigingen hulp nodig hadden. Zo leerden we niet alleen veel mensen kennen, maar konden we tevens onze taallessen in de praktijk brengen. We horen weleens dat de Zweden stug zijn en dat het moeilijk is om met hen in contact te komen, maar die ervaring delen wij niet. We merken dat de Zweden het enorm waarderen dat we hun taal hebben geleerd en dat we ons hebben aangepast aan hun cultuur. Het inburgeren moet wat mij betreft dan ook vanuit jezelf komen. Natuurlijk kan het hebben van kinderen de inburgering bespoedigen, maar het is zeker geen vanzelfsprekendheid.” Ben: “Nee, soms werkt het zelfs averechts. Zo hebben we situaties meegemaakt waarin ouders
alle communicatie door hun kinderen lieten uitvoeren, waardoor ze zelf in een isolement terecht kwamen.” Nederland is in de tijd dat jullie weg zijn uiteraard veranderd. Voelen jullie je nog thuis wanneer je Nederland bezoekt of heb je het gevoel een buitenstaander te zijn? Nicôle: “Ik voel me nog meer buitenstaander dan ik me vóór onze emigratie al voelde. Natuurlijk is het fijn om familie en vrienden te zien, maar verder heb ik in Nederland weinig te zoeken. Onze voornaamste redenen om te emigreren zijn namelijk nog steeds aanwezig: te druk, te weinig natuur, gehaaste mensen, onverdraagzaamheid, hectiek in het
34
Ben & Nicôle Heerland
verkeer, nergens stilte, files... vul het lijstje zelf maar aan. Over het algemeen voel ik me een stuk relaxter in ons nieuwe thuisland. De Zweden zelf zijn gemiddeld genomen ook een stuk rustiger. Zelfs op vakantie vinden veel Nederlanders geen rust, alles moet gehaast en snel. Ik herken dit overigens wel van vroeger hoor, ik gedroeg me namelijk precies zo!”
met weinig tevreden te zijn en onszelf aan de omstandigheden aan te passen in plaats van steeds maar te proberen om alles naar onze hand te zetten. We halen ons levensgeluk uit alle mooie dingen die we – veelal in de natuur – zien en meemaken. En uit het feit dat we die ervaringen met elkaar en met anderen kunnen delen. Dat is voor ons echte rijkdom. We hoeven niet meer te voldoen aan alle verwachtingen die de maatschappij van ons heeft en al helemaal niet meer mee te doen aan de consumptierace, om gelukkig te kunnen zijn!”
Jullie houden al vele jaren via een website heel trouw en precies de wereld op de hoogte van jullie dagelijkse belevenissen. Met welk doel voor ogen zijn jullie hieraan begonnen? En is het lastig om het zo frequent bij te houden? Ben: “Onze website was in eerste instantie bedoeld om de achterblijvers in Nederland – familie, vrienden en bekenden – van ons wel en wee op de hoogte te houden. We kwamen er echter al snel achter dat we ook door een heleboel andere geïnteresseerden werden gevolgd. Vervolgens is het een beetje uit de hand gelopen en inmiddels bloggen we al ruim acht en een half jaar. Op zich is het niet lastig om dat frequent bij te houden. Er zijn nog steeds meer dan genoeg leuke dingen om met de wereld te delen, al komen we er sinds we vorig jaar met het schrijven van nieuwe boeken zijn begonnen niet altijd meer aan toe om dat op dagelijkse basis te doen.”
‘we doen niet meer mee aan de consumptierace’ Door de huidige economische crisis is het voor velen moeilijk geworden om de stap over de grens te maken. Is het ook naar jullie idee tegenwoordig lastiger om als emigrant een inkomen te vergaren in Zweden dan een aantal jaren terug? Ben: “Ja, maar misschien niet zo veel als je zou verwachten. Natuurlijk is ook hier de werkeloosheid toegenomen. De emigranten die in loondienst gaan werken, doen dat echter over het algemeen in beroepen waar nog voldoende werk in is. Daarnaast beginnen veel emigranten een eigen bedrijf. Op die manier in je levensonderhoud voorzien is moeilijk, maar dat was het voor de crisis eigenlijk ook al. Het grootste probleem is volgens mij dat potentiële emigranten hun woning niet kunnen verkopen, of dat er door de lagere huizenprijzen niet genoeg geld overblijft om in Zweden een huis te kopen en de eerste magere jaren door te kunnen komen.”
In jullie blogs en boeken komt duidelijk naar voren dat jullie in Zweden al die jaren heel dicht bij de natuur leven en deze intens beleven. Is jullie kijk op het leven hierdoor ook veranderd? Ben: “Absoluut! We hebben oog gekregen voor het mooie in gewone en alledaagse dingen en we hebben geleerd om bewust van elk moment te genieten. Daarnaast hebben we geleerd om
35
Zweden
Tot slot: hebben jullie als ervaringsdeskundigen nog een gouden tip voor Nederlanders en Belgen die rondlopen met emigratieplannen richting Zweden? Ben: “Om te beginnen trappen we even een paar open deuren in: oriënteer je van tevoren zo uitgebreid mogelijk, denk niet te makkelijk over geld verdienen met een eigen bedrijf, zorg dat je een financiële buffer hebt en last but not least leer de taal! Onze gouden tip heeft echter te maken met jezelf. Bedenk van tevoren goed waarom je wilt emigreren en leg die reden(en) vast. Besef vervolgens dat het onmogelijk is om je leven te veranderen zonder ook jezelf te veranderen. Check na je emigratie regelmatig of je nog wel op het goed spoor zit, want anders is het risico groot dat je er uiteindelijk achterkomt dat er behalve het uitzicht weinig is veranderd.” Nicôle: “En dat zou zonde zijn. Tenzij het veranderen van het uitzicht het enige doel van je emigratie was natuurlijk...”
Ben en Nicôle Heerland hebben het verhaal van hun emigratie en de eerste jaren in Zweden een aantal jaren geleden opgetekend. De boeken zijn recent helemaal bijgewerkt en van een nieuw jasje voorzien.
Naar de Noorderzon Emigreren naar Zweden
Bekijk ook eens de veelbezochte website van Ben en Nicôle Heerland: Naar de Noorderzon.
O.a. te koop bij: Emigratieboek.nl
http://naardenoorderzon.blogspot.nl
In het hoge noorden Emigreren naar Zweden O.a. te koop bij: Emigratieboek.nl De jaren 2007 en 2008 zijn beschreven in twee boeken die uitsluitend via Amazon.de en de website van Ben & Nicôle beschikbaar zijn: Berichten uit Zweden 2007 Berichten uit Zweden 2008
36
Facebook
Grenzenloos magazine op facebook en twitter
Elke laatste vrijdag van de maand verschijnt er een nieuwe editie van Grenzenloos Magazine. Maar wist u al dat Grenzenloos Magazine dagelijks actueel interessant nieuws publiceert via Facebook en Twitter? Speciaal uitgezocht voor (potentiele) emigranten, expats en bezitters van een tweede huis over de grens. Nieuws waarmee u op de hoogte blijft van de laatste ontwikkelingen die ook voor u belangrijk kunnen zijn.
Wanneer u de Grenzenloos Magazine Facebook pagina liked blijft u dagelijks op de hoogte van al het belangrijke ‘grenzenloos’ nieuws. U vindt de pagina op dit adres: www.facebook.com/grenzenloosmagazine Daarnaast rapporteert Grenzenloos Magazine al het actuele nieuws ook op Twitter. Volg ons dus ook daar. https://twitter.com/GrenzenloosMag
37
Turkije
turkije in trek Gewijzigde procedure sinds april 2014
S
met de Turkologe drs. Esmeralda G. Sepers, de actuele informatie op een rijtje gezet
Er zijn veel vragen over het verkrijgen van een verblijfsvergunning (Ikamet) in Turkije. Omdat in april 2014 veel regels zijn veranderdheeft belangenvereniging Mondi in samenwerking
De grootste verandering sinds april j.l. is dat een verblijfsvergunning voorlopig voor slechts maximum een jaar wordt verstrekt. Ook de vorm van de verblijfsvergunning is gewijzigd. Er wordt geen “blauw boekje” meer verstrekt, maar een pasje ter grootte van een bankpasje, dat overigens veel goedkoper is dan het blauwe boekje. Er wordt tegenwoordig direct gevraagd aan te tonen dat er een ziektekostenverzekering aanwezig is. Let wel, deze stappen zijn voor ongehuwde personen zonder Turks paspoort uit Nederland. Voor België kunnen de tarieven
teeds meer Belgen en Nederlanders kiezen of maken de keuze om te emigreren naar Turkije, ondanks dat de republiek (nog) niet voorkomt in lijstjes van internationale populaire verhuisbestemmingen. Met name de kosten voor levensonderhoud zijn nog bijzonder laag in vergelijking met de meeste Zuid en West Europese landen. En dat is los van het klimaat, de omgeving en de sfeer een belangrijk argument.
38
Verblijfsvergunning anders liggen. Indien iemand met een Turkse partner gehuwd is, zijn er andere regels van toepassing. Belastingnummer Allereerst is het van belang om bij het belastingkantoor in de gemeente of provincie waarin verbleven wordt een persoonlijk belastingnummer (Vergi Numerasi) aan te vragen. Een geldig adres, een origineel paspoort of identiteitskaart en een kopie daarvan waarop het adres en de namen van de ouders genoteerd moeten worden is daarvoor nodig. Let erop dat het belastingkantoor vaak tussen 12:00 en 13:30 uur gesloten is. Ga ‘s ochtends vroeg, dan is het meestal het minst druk. Er zijn geen kosten aan verbonden. Bankrekening Zodra het belastingnummer ontvangen is, kan eenvoudig en kosteloos een eigen bankrekening (hesap) bij een bank naar eigen keuze geopend worden. Neem daarvoor ook het paspoort mee. Dezelfde dag is niet mogelijk in verband met de verwerking en administratie van het belastingkantoor. Afhankelijk van het aantal extra transacties en de diensten, bankpasje en/ of internetbanking, worden er later kosten in rekeningen gebracht. Een bankrekening kan geopend worden in verschillende valuta, vaak wordt gekozen om zowel een EURO-rekening als een TL-rekening te openen. Voorzien in eigen onderhoud Een eigen bankrekening is essentieel om aan te kunnen tonen dat er in het eigen onderhoud voorzien kan worden. Alleen in dat geval kan een verblijfsvergunning verkregen worden. Als er een verblijfsvergunning van een jaar wordt
aangevraagd, moet aangetoond worden dat er per maand 500 Amerikaanse Dollar beschikbaar is, dus voor een jaar verblijfsvergunning moet een equivalent van 6000 Dollar op de rekening staan. Dit mag overigens in elke valuta, dus wanneer er een EURO-rekening geopend is, kan een kopie van het bankboekje met het actuele banksaldo getoond worden en zal het bedrag voor een jaar omgerekend minimaal 6000 Amerikaanse dollar moeten bedragen. Gepensioneerden zijn vrijgesteld van de verplichting om aan te tonen dat er per maand een bedrag van 500 Amerikaanse dollar ter beschikking is op een Turkse bankrekening. De Sociale Verzekeringsbank kan een beschikking afgeven van het recht op AOW. Als deze beschikking vertaald wordt in het Turks en deze vertaling gelegaliseerd wordt, zal de vreemdelingenpolitie dit accepteren. Ziektekostenverzekering Bij de aanvraag voor een verblijfsvergunning moet de aanwezigheid van een ziektekostenverzekering aangetoond worden. Indien deze in Nederland afgesloten is, kan bij de ziektekostenverzekeraar een speciaal formulier, het N/TUR111 formulier, aangevraagd worden waarop de verzekeraar verklaard dat er een verzekering loopt. Dit formulier moet vervolgens in Turkije geregistreerd worden bij het lokale Instituut voor Sociale Zekerheid (Sosyal Güvenlik Kurumu). Hiervan wordt een ontvangstbewijs afgegeven. Neem bij de registratie van de ziektekostenverzekering wel het Turkse belastingnummer mee. Wanneer er geen ziektekostenverzekering afgesloten is, dient deze in Turkije afgesloten te worden.
39
Turkije De aanvraag Ga op een werkdag naar één van de hoofdgemeentes van de provincie waarin verbleven wordt en waar ook het adres van inschrijving is. In de provincie Antalya kan het in ieder geval in Alanya, Manavgat en Antalya. Bij de aanvraag moet worden meegenomen: • Paspoort (EN een kopie); • Minimaal zes! pasfoto’s; • Een recente uitdraai banksaldo of een kopie bankboekje; • Turkse belastingnummer; • Ziektekostenverzekeringsverklaring; • Voor de zekerheid: kopie van huurovereenkomst of eigendomsbewijs (tapu senedi). Stap vervolgens binnen bij het Emniyet Müdürlügü. Dit is vrij vertaald het veiligheidsbureau van de stad. In dit bureau is vaak een aparte balie voor buitenlanders (yabancilar).
Daar wordt een formulier verstrekt waarop een aantal gegevens ingevuld moeten worden zoals de reden van aanvraag, burgerlijke stand, naam van vader en moeder en het adres in Turkije. Als het banksaldo voldoende is en de reden voor aanvraag gegrond, wordt een briefje afgegeven waarop staat dat belasting betaald moet worden voor de verblijfsvergunning. Tevens wordt een briefje verstrekt voor de uitgifte van het pasje van de verblijfsvergunning. Het formulier dat is ingevuld, moet nog even in eigen bezit gehouden worden. Kosten De kosten voor de verblijfsvergunning voor een jaar bedragen 187 TL in 2014 voor Nederlanders, dit bedrag moet betaald worden bij de belastingdienst. Het pasje ter grootte van een bankkaart dat tegenwoordig wordt verstrekt als verblijfsvergunning kost 50 TL. Dit bedrag moet bij de gemeente waar je ingeschreven staat betaald worden. Het is raadzaam om direct
40
Verblijfsvergunning Tot 2009 kochten buitenlanders vastgoed in Turkije vooral als tweede woning of beleggingsobject. In 2005 was Turkije in Nederland zelfs het populairste land voor aanschaf van een tweede woning. Minder dan vijf procent van de aspirant-kopers uit Nederland was in 2005 voornemens om te emigreren naar Turkije voor (semi)permanent verblijf volgens een enquête van Mondi destijds. 2002 waren slechts enkele aanbieders van Turks vastgoed actief op de Nederlandse en Belgische markt. In november 2006 registreerde Mondi ter vergelijking maar liefst 329 makelaars, bemiddelaars en projectontwikkelaars. Rob Smulders maakte namens Mondi in die tijd een voorspelling dat er slechts ruimte was voor maximaal 30 tot 40 aanbieders, niet wetende dat er ook nog een financiële crisis op komst was.
na het verkrijgen van beide briefjes naar de instanties, de belastingdienst en de gemeente, te gaan. Bij betaling van dit soort bedragen moet altijd het Turkse belastingnummer getoond kunnen worden. Ga hierna met de betaalbewijzen weer terug naar het Emniyet Müdürlügü waar de ikamet-procedure is begonnen. Alle papieren die nu verzameld zijn, moeten samen met de betaalbewijzen en pasfoto’s ingeleverd worden. De ambtenaar zal een dossier maken van de aanvraag en stuurt de aanvraag naar een centraal punt in Ankara, waarna de verblijfsvergunning per post naar het opgegeven adres zal worden gestuurd. Er zal een indicatie worden gegeven wanneer deze verwacht kan worden. Tips • Maak van te voren kopieën van alle documenten; • De werktijden bij de officiële instanties zijn vaak van 8:00 tot 12:00 en van 13:30
De markt is gigantisch uitgedund en daarmee zijn ook een groot aantal malafide partijen verdwenen, met grote financiële gevolgen voor vele gedupeerden. Helaas lopen er nog steeds veel niet-gekwalificeerde gelukszoekers rond die u maar al te graag een woning willen verkopen. Waakzaamheid is geboden, ook richting tal van juridische dienstverleners die er zelf geen problemen mee hebben om conflicterende belangen te vertegenwoordigen. Succesvol kopen van vastgoed in Turkije hoeft geen probleem te zijn, zolang u weet wat u daadwerkelijk koopt en op de hoogte bent met wie u zaken doet. De animo voor vastgoed in Turkije zal de komende jaren weer langzaam toenemen. Het speculatieve motief is zo goed als verdwenen.
tot 17:00. Het is meestal erg druk op deze kantoren, dus neem vooral ook veel geduld mee en ga zo vroeg mogelijk; • Een verblijfsvergunning in combinatie met een werkvergunning is sinds april 2014 alleen nog bij de Turkse consulaten in het land van herkomst aan te vragen; • Een verblijfsvergunning wordt vaak aangevraagd door mensen die meer in Turkije willen gaan verblijven dan is toegestaan op een toeristenvisum; • Een verblijfsvergunning is nodig wanneer op eigen naam een auto, scooter, motor of een telefoon- of internetabonnement aangeschaft wordt. Zelfs een Turkse museumjaarkaart is voorbehouden aan de houders van een verblijfsvergunning. Tekst: Rob Smulders ism drs. Esmeralda Sepers Rob Smulders is directeur van Mondi, de belangenvereniging voor tweedehuisbezitters.
41
Spanje
‘t handje michiel van der put
D
e eerste keer dat ik met ‘t handje geconfronteerd werd is nu, grofweg, 25 jaar geleden. Ik bevond me op het beruchte Place Pigal te Parijs. Een grote zwarte vrouw in opzichtige kleding maakte het gebaar: de arm schuin gestrekt omlaag, ongeveer op heuphoogte, handpalm naar beneden gericht en een korte vinnige vibratie met vier gestrekte vingers tegelijk. In die tijd was ik op seksueel gebied nogal een groentje, waardoor ik dit gebaar interpreteerde als wegwezen hier.
Als we in Nederland iemand naar ons toe willen bewegen dan maken we een grote haal met onze arm, vaak nog ondersteund met een naar achter wegdraaiende nekzwaai. Soms gaat dit gebaar vergezeld van uitroepen als “kom hier” of “he joh”, maar dat is eigenlijk overbodig, omdat het gebaar meer dan voor zich spreekt. Als de geroepene zich op datzelfde moment in een groepje mensen bevindt kan hij nog twijfelen of het gebaar hèm aangaat, maar dàt er iemand moet opdraven is zonneklaar. Misschien een wat lompe manier van communiceren, maar doorgaans wel een heel duidelijke. Het enige wat je je kunt afvragen is waar al die ophef voor nodig is. In Spanje ben ik ‘t handje inmiddels talloze malen in een andere context tegengekomen. In het ziekenhuis: u bent aan de beurt. In de supermarkt: señor die kassa gaat sluiten, dus graag bij deze kassa aansluiten. In de bus: hombre, deze plaats is nog vrij. Niks afwerend, hooguit sturend, maar altijd vriendelijk en behulpzaam.
Wat me van die ontmoeting is bijgebleven is een gevoel van verwarring, omdat het handgebaar en de oogopslag van de vrouw niet met elkaar strookten. Vanaf dat moment zag ik alle vrouwen als raadselachtige wezens, waar je maar beter van af kunt blijven. Pas in mijn Amsterdamse periode was ik in de gelegenheid om die verwarring ten aanzien van het vrouwelijke geslacht recht te zetten.
42
Michiel van der Put Als de mamma’s hun niño roepen gebruiken ze ook altijd een handje. In het begin kwam dat knikje wat vinnig op me over, maar pas later begreep ik de liefdevolle betekenis ervan. Maar ik heb ‘t handje pas echt leren waarderen in het Spaanse verkeer. Zoals bij de meeste auto’s hier, is de airco van onze auto ook kapot. Om toch nog enige verkoeling te krijgen hangt mijn linker arm tijdens het rijden in volle lengte uit het raam. In Nederland zie je dit rijgedrag wel bij vrachtwagenchauffeurs en aanverwant volk, een wat lullig gezicht vind ik persoonlijk, maar hier in Spanje heeft het behalve een verkoelende ook een verkeersfunctie: je kunt er de auto áchter je mee controleren. Je kunt het gebruiken als je wilt invoegen, passeren of een ander tot spoed manen. Een extra richtingaanwijzer, maar dan een van het ongeschreven verkeersrecht. Met ‘t handje, eigenlijk kun je in de auto al volstaan met een lichte opwaartse knik van de pink en ringvinger, leg je het omliggende verkeer simpel je wil op. Enige voorwaarde is dat je niet aarzelt en stoïcijns voor je uit blijft kijken. Niemand zal toeteren en iedereen zal het accepteren, vooropgesteld dat jij ook andermans handje respecteert.
dan in Nederland? Wat is de reden dat ze in het mediterrane gebied volstaan met een meer subtiele handbeweging? Heeft dit half-werendhalf-paaiend knijpen met de hand iets te maken met de temperatuur of is het gewoon Latijnse gemakzucht? Nu de temperatuur in Nederland structureel stijgt, is er iets voor te zeggen om ook daar het komhier gebaar te minimaliseren. Het is immers niet meer nodig om de koude jatten met weidse gebaren te verwarmen. Of vinden de Nederlanders dat wenkje te arrogant en laatdunkend? Tekst: Michiel van der Put
Lees alle 42 verhalen: Degene die hier het eerst met ’t handje zwaait heeft voorrang. De eerste keer dat ik ermee te maken kreeg negeerde ik ‘t handje en werd ik pardoes door een invoegende automobilist afgesneden. Nu heb ik ‘t handje volledig in de vingers en dirigeer ik mijn bolide, met wuivende palm, moeiteloos door de zwoele chaos op de boulevard. Hebt u zich wel eens afgevraagd waarom ze in Zuid-Europa op een volstrekt andere wijze mensen naar zich toe wenken
43
Spanje als besluit en andere verhalen Michiel van der Put Prijs € 14,95 Te bestellen via: Bol.com en Emigratieboek.nl
Het volgende nummer van Grenzenloos Magazine verschijnt op 27 juni Schrijf u in op Grenzenloos.nl om op de dag van uitkomen een e-mail als herinnering te krijgen.
Emigratieboek.nl BOEKHANDEL VOOR LANDVERHUIZERS
GIDSEN TAALCURSUSSEN ERVARINGSVERHALEN
Kijk regelmatig op Emigratieboek.nl en ontvang ook onze wekelijkse nieuwsbrief Volg ons op Twitter (@emigratieboek) en Facebook (fb.com/emigratieboek)
44
