1 NL E fx-7400g PLUS GRAPH 25+ Handleiding User s Guide RCA2 GUIDELINES LAID DOWN BY FCC RULES FOR USE OF THE UNIT IN THE U.S.A. (not applicable to ot...
GUIDELINES LAID DOWN BY FCC RULES FOR USE OF THE UNIT IN THE U.S.A. (not applicable to other areas).
NOTICE This equipment has been tested and found to comply with the limits for a Class B digital device, pursuant to Part 15 of the FCC Rules. These limits are designed to provide reasonable protection against harmful interference in a residential installation. This equipment generates, uses and can radiate radio frequency energy and, if not installed and used in accordance with the instructions, may cause harmful interference to radio communications. However, there is no guarantee that interference will not occur in a particular installation. If this equipment does cause harmful interference to radio or television reception, which can be determined by turning the equipment off and on, the user is encouraged to try to correct the interference by one or more of the following measures: • Reorient or relocate the receiving antenna. • Increase the separation between the equipment and receiver. • Connect the equipment into an outlet on a circuit different from that to which the receiver is connected. • Consult the dealer or an experienced radio/TV technician for help.
FCC WARNING Changes or modifications not expressly approved by the party responsible for compliance could void the user’s authority to operate the equipment. Proper connectors must be used for connection to host computer and/or peripherals in order to meet FCC emission limits. Connector SB-62 Connector FA-123
Power Graphic Unit to Power Graphic Unit Power Graphic Unit to PC for IBM/Macintosh Machine
Declaration of Conformity Model Number: Trade Name: Responsible party: Address: Telephone number:
fx-7400G PLUS CASIO COMPUTER CO., LTD. CASIO, INC. 570 MT. PLEASANT AVENUE, DOVER, NEW JERSEY 07801 973-361-5400
This device complies with Part 15 of the FCC Rules. Operation is subject to the following two conditions: (1) This device may not cause harmful interference, and (2) this device must accept any interference received, including interference that may cause undesired operation.
CASIO ELECTRONICS CO., LTD. Unit 6, 1000 North Circular Road, London NW2 7JD, U.K. Important!! Belangrijk Please uw keep your manual and all information handy Bewaar handleiding en eventuele andere informatie voor for future reference. het geval dat u later bijkomende inlichtingen zou willen. IBM is a registered trademark of International Business Machines Corporation. Macintosh is a registered trademark of Apple Computer, Inc.
Voor je dit rekentoestel BEFORE USING THE CALCULATOR voorTHE de eerste FOR FIRST keer TIMEgebruikt ONLY... ... This calculator does notzijn contain any main batteries you purchase it. Be sure perform De voedingsbatterijen bij aankoop nog niet in when de batterijhouder geplaatst! Jetozal ze er the procedure to loadDaarna batteries, reset thetoestel calculator, and adjust thecontrast contrast op before dusfollowing eerst moeten inplaatsen. moet je het initialiseren en het het trying toregelen use thevóór calculator the first scherm je het for toestel kantime. uitproberen. 1. Making sure that you do not accidently press the o key, attach the case to the calculator 1. Druk lichtjes op het deksel van de batterijhouder (aan de achterzijde), verschuif het in de and then turn the calculator over. Remove the back cover from the unit by pulling with your aangeduide pijlrichting en � haal finger at the point marked . het er af.
2. batteries thattoestel come with calculator. batterijen in het 2. Load Plaatsthe detwo twee, met het meegeleverde,
toestel. • Make sure that the positive (+) and negative (–) ends of • the Controleer goed de polen (+) en (-) van de batterijen op de juiste batteries are of facing correctly. plaats zitten!
3. insulating sheet the location 3. Remove Verwijderthe de isoleerband op deatplaats gemerktmarked «BACK UP», door “BACK UP” byvan pulling in te thetrekken. direction indicated by the in de richting de pijl arrow.
4. the deksel back cover turn the calculator front which should 4. Replace Plaats het van and de batterijhouder terug en side draaiup,het toestel om.automatically Het zal zich turn on poweraanzetten and perform the memory reset operation. automatisch en initialiseren.
i
m
5. Press Druk opm.. 5. Indien het hoofdmenu (zie hiernaast) niet op het scherm
If the Main Menu to the on the display, verschijnt, drukshown dan op het right puntisPnot (RESET-punt) op de rug press P button back of the calculator to van the het toestel omon hetthe opnieuw te initialiseren. perform memory reset. P button RESET-punt
w
6. Use Drukthe opcursor de pijltjestoetsen omselect het icoon CONTicon aanand te klikken. 6. keys ( ,(!,$ , ,B , , N)) to the CONT press Druk daarna op l. Je kan ook ineens op8drukken om het contrast te regelen. or simply press to display the contrast adjustment screen.
fcde i
7. Press
d to make the figure on the screen lighter or e to make them darker.
7. Druk op ! voor minder of op $ voor meer contrast.
8. After getting the contrast the way you want it, press
m to return to the main menu.
8. Is het contrast naar je zin geregeld, druk dan opmom terug te keren naar het hoofdmenu.
ii
Waarop je moet letten bij het gebruik van het toestel Handling Precautions •• Your made up van of precision components. Never try to take it apart. Dit calculator toestel isisgemaakt hoogwaardige componenten. Demonteer
het nooit zelf.
•• Avoid calculator and subjecting it to strong impact. Laatdropping het nietyour vallen en vermijd dat het grote schokken ondergaat. •• DoLaat not het storeniet the achter calculator leave it in areas exposed temperatuur, to high temperatures or humidity, oroflarge oporeen plaats met extreme hoge vochtigheid veel amounts of dust. When exposed to lowdan temperatures, the calculator time Wordt to display stof. Wordt het toestel te koud, zal het trager of zelfsmay nietrequire meer more werken. de results and may even fail to operate. Correct operation will resume once the calculator is brought back temperatuur opnieuw normaal, dan zal het toestel ook opnieuw werken. to normal temperature.
• Terwijl de berekeningen worden gemaakt, is het scherm leeg en werken de toetsen niet.
• The display will go blank and keys willinvoer not operate during calculations. When you are operating the Controleer daarom steeds of de correct op het scherm verschijnt. keyboard, be sure to watch the display to make sure that all your key operations are being performed • correctly. Vervang de batterijen minstens om de twee jaar, zelfs als je het toestel zelden gebruikt.
Haal lege batterijen uit het toestel, ze zouden kunnen lekken en het toestel beschadigen.
• Replace both the main power supply and the memory back up batteries once every 2 years regardless how much the calculator is used period. Never leave dead the één battery com• ofBewaar batterijen buiten hetduring bereikthatvan kleine kinderen! In batteries geval zein er zouden partment. They can leak and the unit. inslikken, raadpleeg dandamage onmiddellijk een dokter. •• Keep batteries outagressieve of the reach vloeistoffen of small children. If swallowed, consultofwith a physician immediately Gebruik geen zoals oplosmiddelen benzine om het toestel . te
reinigen. Maak het schoon met een droge, zachte doek eventueel meta een dieorin • Avoid using volatile liquids such as thinner or benzine to clean theof unit. Wipe it with soft, doek dry cloth, eena cloth met water verdunde, neutrale detergent is gedompeld goed isand uitgewrongen. with that has been dipped in a solution of water and a neutralen detergent wrung out.
• fabricant de leverancier niet verantwoordelijk schade, mindere • InDe no event will theofmanufacturer and itsissuppliers be liable to you or voor any other personkosten, for any damages, winsten lost of andere nadelen het verloren gaan vanofdata expenses, profits, lost savingsals or gevolg any othervan damages arising out of loss data en/of and/or formules formulas arising out of malfunction, repairs,zelfs or battery replacement. The user should physical recordsvan of opgeslagen in het toestel, als dit een gevolg zou zijn van prepare slecht functioneren, data protect against such data loss. eentoherstelling of van het vervangen van de batterijen. Zorg dus eventueel voor een kopie van de dataofopgeslagen het toestel. • Never dispose batteries, theinliquid crystal panel, or other components by burning them. Probeer nooit de batterijen of het on «Liquid Cristal»-scherm of power andere onderdelen te •• When the “Low battery!” message appears the display, replace the main supply batteries as verbranden. soon as possible. depower melding «Low battery op het scherm, vervang •• BeVerschijnt sure that the switch is set to OFF!» when replacing batteries. batterijen van de hoofdvoeding.
dan zo vlug mogelijk de
• If the calculator is exposed to a strong electrostatic charge, its memory contents may be damaged or • theControleer of het toestelInafsuch staat als jeperform de batterijen vervangt. keys may stop working. a case, the All Reset operation to clear the memory and restore normal key operation.
• Wordt het toestel blootgesteld aan sterke elektrostatische ontladingen, dan kan de inhoud
• Note vibration or impactworden during program execution cause execution stop or can vanthat het strong geheugen beschadigd en dan kunnen de can toetsen slecht gaantofunctioneren. damage the calculator’s memory contents. Initialiseer in dat geval het toestel opnieuw (All Reset). Hierdoor zal het geheugen volledig
gewist zullen de toetsen huncan normale functies terug • Using the worden calculatoren near a television or radio cause interference withkrijgen. TV or radio reception.
Werktassuming het toestel niet correct, op het punt P reread (zie ii) this om manual het geheugen opnieuw te •• Before malfunction of thedruk unit, dan be sure to carefully and ensure that the initialiseren. Vergeet echter niet datpower, dan alle opgeslagen gegevenserrors. verloren gaan. problem is not due to insufficient battery programming or operational • Door hevige vibraties of schokken terwijl er een programma loopt, kunnen de berekeningen stilvallen of kan de inhoud van het geheugen beschadigd worden. • Gebruik van het toestel tamelijk dicht in de buurt van een TV- of radiotoestel kan de ontvangst van die toestellen storen. • Denk niet te snel dat het toestel slecht functioneert. Lees (herlees) in dat geval eerst deze handleiding. Het zou kunnen dat het probleem te wijten is aan te zwakke batterijen, of aan fouten gemaakt bij de invoer of bij het programmeren.
iii
Bewaar steeds een dubbel van alle belangrijke gegevens die je in het toestel opslaat ! De grote geheugencapaciteit van het toestel laat je toe belangrijke hoeveelheden gegevens op te slaan. Je mag echter niet vergeten dat als gevolg van leeggelopen batterijen geheugengegevens beschadigd kunnen worden of zelfs volledig verloren kunnen gaan. Dit zou ook kunnen gebeuren als de batterijen op een verkeerde manier vervangen worden. Tenslotte kan het ook dat er gegevens beschadigd worden bij een elektrostatische ontlading of bij een hevige schok.
Be sure to keep physical records of all important data! The large memory capacity of the unit makes it possible to store large amounts of data. You should note, In geen enkel geval kan CASIO Computer Co., Ltd. verantwoordelijk gesteld worden voor however, that low battery power or incorrect replacement of the batteries that power the unit can cause de nadelen die direct of indirect het gevolg zouden kunnen zijn van de aankoop of het the data stored in memory to be corrupted or even lost entirely. Stored data can also be affected by gebruik van dit toestel. Bovendien kan CASIO Computer Co., Ltd. nooit verantwoordelijk strong electrostatic charge or strong impact.
gesteId worden voor klachten van welke aard ook die door het gebruik van dit toestel aan derden zouden berokkend worden.
In no event shall CASIO Computer Co., Ltd. be liable to anyone for special, collateral, incidental, or consequential damages in connection with or arising out of the purchase or use of these materials. Moreover, CASIO Computer Co., Ltd. shall not be liable for any claim of any kind whatsoever against the use of these materials by any other party.
• De inhoud van deze handleiding kan eventueel wijzigingen ondergaan.
Niets uit deze handleiding worden verveelvoudigd • • The contents of this manual are mag subject to change without notice.in welke vorm ook zonder de
toestemming van de fabricant. • Noschriftelijke part of this manual may be reproduced in any form without the express written consent of the • manufacturer. De opties beschreven in hoofdstuk 9 van deze handleiding, zijn niet allemaal overal • The options described in Chapter 9 of this manual not be available inverkoper certain geographic areas. beschikbaar. Informeer eventueel bij demay (dichtstbijzijnde) van CASIOFortoestellen full details welke on availability your nearest opties in eryour in ditarea, landcontact beschikbaar zijn. CASIO dealer or distributor.
Getting Acquainted Een eerste verkenning — Lees Read This First!! dit eerst The symbols in this indicate the De betekenis vanmanual de iconen following messages.
hieronder is de volgende:
notes :: Important Belangrijke opmerkingen
: Notes Opmerkingen
P.000
: Reference Verwijzingpages naar een pagina
1
Chapter 11 Hoofdstuk
Getting Acquainted Een eerste verkenning
Using the Menu 1. Gebruik vanMain het hoofdmenu Telkens je het rekentoestel aanzet, komt het hoofdmenu op het scherm. The main menu appears on the display whenever you turn on the calculator. It conDit bestaat uit een aantal je kan in een bepaalde tains a number of icons thaticonen let youdie select theaanklikken mode (workom area) for the type of modus werkgebied) te komen. Je kan ook oproepen operation(=you want to perform. You can also makehet thehoofdmenu Main Menu appear at any time by pressing te drukken. door oppm. Thebetekenis following explains meaning each icon. De van dethe iconen is deof volgende. Icon Icoon
Meaning Betekenis Usedeze this mode for om arithmetic calculations and func- en Kies modus rekenkundige bewerkingen tion calculations. bewerkingen met wetenschappelijke functies te maken. Usedeze this mode perform single-variable (stand-met Kies modusto om statistische berekeningen ardvariabele deviation) sta-om één of and metpaired-variable twee variabelen(regression) te maken en tistical calculations, to draw statistical graphs. statistische grafieken teand tekenen. Use thismodus modeom fornumerieke storing and editing Kies deze gegevens opnumeric te slaan en data. weer te geven. opnieuw Use thismodus modeom to functievoorschriften store graph functions to en Kies deze op teand slaan graphsvan using the functions. omdraw de grafiek functies te tekenen. Use this mode to store functions, to generate a
Kies deze modus om functies op te slaan, om er een tabel numeric table of different solutions as the values functiewaarden van te berekenen en om de grafiek ervan assigned to variables in a function change, and teto tekenen. draw graphs. Use thismodus mode om to store programs program Kies deze programma’s opintethe slaan en om ze to run programs. tearea laten and lopen. Usedeze thismodus mode om to transfer contents Kies gegevensmemory uit te wisselen metoreen back-up data to another unit. ander toestel. Usedeze this modus mode toomadjust thescherm contrasthetof contrast the dis- te Kies op het play. regelen. Use thismodus modeomtonacheck how muchgeheugenruimte memory is Kies deze te kijken hoeveel andenremaining, datainfrom memory, te erused gebruikt nog vrij is, to omdelete gegevens het geheugen and to initialize (reset) the calculator. wissen en om het toestel te initialiseren (reset).
2
Getting Hoofdstuk 11 Een eersteAcquainted verkenning Chapter Getting Acquainted
To enter a mode •uOm in een modus te komen
Chapter 1
uTo enter a mode Example Voorbeeld
To themodus RUN Mode from the Menu Ga enter naar de RUN vanuit hetMain hoofdmenu Example To enter the RUN Mode from the Main Menu 1. Druk Press the Main Menu. 1. opm pto omdisplay het hoofdmenu te laten verschijnen. 1. Press m to display Main Menu. 2. Gebruik Use d, e, f, c to move the RUN highlighting to the RUN icon. 2. !, $, Band ofthe N om de icoon aan te klikken. 2. Use d, e, f, c to move the highlighting to the RUN icon. 3. op l omenter in deand modus RUN te komen. 3. Druk Press w to the RUN Mode. 3. Press w to enter the RUN Mode.
• Je kunt ook in een bepaalde modus komen zonder de bijbehorende icoon aan te klikken. Daarvoor moet je het nummer intikken dat rechts onderaan in de icoon • staat. You can also enter a mode without highlighting an icon in the Main Menu by inputting the number in the lower right corner of the • You can also enter without highlighting an icon in icon. the Main Menu • Het is mogelijk dat era marked inmode een modus, bij bepaalde handelingen, sub-menu’s op by het the number marked the lower right corner of het theappear icon. atOm • inputting When you enter a mode, up toinfour function keyonderaan menu items the een bottom scherm komen. Zo’n sub-menu verschijnt dan scherm. onof the you display. menu corresponds tomenu thefunctietoets function key (1, 3, derdeel vanenter eenEach sub-menu druk je op de (q, e, r) • When a mode, upteitem toactiveren four function key items appear atw, the2, bottom 4) is below the item. Some functionkunnen menus have multiple pages. When this die erthat onder staat. Sommige sub-menu’s niet ineens op het scherm, of the display. Each menu item corresponds to echter the function key (1, 2, 3, happens, you should press [ to advance thehave nextmultiple menu page. omdat zeisuit meerdere bladzijden bestaan. Intodat geval moet je, om naar eenthis vol4) that below the item. Some function menus pages. When gende bladzijde te gaan, op [ drukken. happens, you should press to advance to the next menu page. Example Menus Voorbeelden van Menu’s Example Menus
1 1
2 2
3 3
4 4
1 1
2 2
3 3
4 4
3 3
Chapter 11 Hoofdstuk
Getting Acquainted Een eerste verkenning
Keytoetsenbord Table 2. Het
Letters invoeren Alpha Door opLock a te drukken veranderen de daarvoor bestemde toetsen in lettertoetsen. je dan opand éénthen vana die gedrukt hebt, Normally, onceNadat you press a key lettertoetsen to input an alphabetic character, to hun its primary functions press krijgenthe allekeyboard toetsen reverts opnieuw normale functie.immediately. Als je eerst Ifopyou L en ! anda thendrukt, a, the in alpha input until je you press a dan op kunkeyboard je letterslocks blijven invoeren totdat opnieuw op again. a drukt. 4
Getting Hoofdstuk 11 Een eersteAcquainted verkenning Chapter
Trace
Page Pag.
6
6
45
Zoom
Pag. Page
Pag. Page
139
7
15
38
2
31
31
31
31
31
31
31
31
30
31
31
17
17
23
Pag. Page
Sketch
Pag. Page
24 23
V-Window
Pag. Page
Pag. Page
Pag. Page
30
30
82
21
16
Pag. Page
Pag. Page
Pag. Page
21 20
60
82
82
14
14
60
60
14
16
30
18
17
17
5
Chapter 11 Hoofdstuk
Getting Acquainted Een eerste verkenning
Key Markingsop het klavier 3. Aanduidingen Nogal wat toetsen van het toestel worden voor meerdere functies geMany of the calculator’s keys are used to perform more than one function. The funcbruikt. Deze on functies wordenare met eencoded kleurcode je zeer tions marked the keyboard color to helpaangeduid, you find thezodat one you need snel kunt quickly andvinden easily. wat je nodig hebt.
Function Functie
Key intoetsen Operation Hoe ?
1
log
l
2
10 x
!l
3
B
al
The following describeskleurcodes. the color coding used for key markings. Ziehier de gebruikte Color Kleur
Key Operation Hoe intoetsen ?
Orange
Press ! and then the key to perform the marked Druk eerst op L en daarna op de gewenste toets. function.
Red
Press a and then the key to perform the marked Druk eerst op a en daarna op de gewenste toets. function.
Oranje Rood
4. Keuzes binnen een modus n • Gebruik van configuratieschermen
4. Selecting Modes Het scherm dat verschijnt als
je een modus binnenkomt is een configuratiescherm. Zo’n configuratiescherm duidt de actuele instelling Using the Set Up Screen k voor die modus aan. Je kunt die instelling aanpassen om de configuratie The first thing that appears when you enter a mode is the mode’s set up screen, van een modus te veranderen (zie hieronder). which shows the current status of settings for the mode. The following procedure shows how to change a set up.
• Om de configuratie van een modus te veranderen
uTo change a mode set up
1. Kies het gewenste icoon en druk opl om in een modus te komen. In
1. Select icon you want anddan presshet w«normale» enter a mode and display its initial screen. dezethe modus verschijnt configuratiescherm. Hier is Here we will enter the RUN Mode.
er gekozen voor de modus RUN.
6
Getting Acquainted Chapter Acquainted Chapter Getting Acquainted Chapter Hoofdstuk 111 Een eersteGetting verkenning Pressop !Z display themode’s mode’s setup up 2. Press !Z to display the mode’s set up Press !Z toto display set 2.2. Druk !Z om het the scherm met de screen. screen. screen. configuraties van deze modus te bekomen. • Thisset setupup screen isjust just onepossible possible exam• screen This setisup screen is just one possible exam• This one exam-
• Dit configuratiescherm isscreen maarwill één ple.Actual Actualset setup upscreen screen contents differ will differ ple. Actual setcontents up ple. willcontents differ voorbeeld. Naargelang de modus waarin accordingtoaccording tothe themode mode youare areininand andthat thatin and that toyou the mode you are according jemode’s werkt enmode’s de actuele current settings. current instelling settings. ervan, mode’s current settings. zal je andere schermen bekomen. 32 43 1 2 21 1 3 4
4
Usethe the3. f and c cursor keys move the highlighting theitem item Use the f and c cursor keys tohighlighting move highlighting towhose the item wh 3.3.Use f and c cursor totomove the totothe whose 3. Gebruik de toetsen B en keys N van de cursor om dethe parameter waarvan youwant want change. setting you want to change. aan te klikken. setting you totochange. jesetting de instelling wenst te veranderen,
Pressthe the function key (1toto4) 4) thatis marked with thesetting setting youwant wanttoto 4.function Press the function key (1 toismarked 4) thatwith is marked withyou the setting you wan 4.4.Press key (1 that the
4. make. Druk op een functietoets (van q tot r) die onder de instelling staat make. make. die je wil bekomen. 5. After you are finished making any changes you want, press Q to return to the
you are finished you want, to return to 5. After you5. areAfter finished making any making changesany youchanges want, press Q topress returnQ to the
initialscreen screen the mode. initial screen of the mode. ofofthe mode. 5. initial Nadat je de nodige veranderingen hebt aangebracht, druk opQ om naar het vorige scherm van de modus terug te keren.
SetUp Up Screen Function KeyMenus Menus kScreen Set UpFunction Screen Function Key Menus • Betekenis van de functietoetsen Key k nkSet
Thissection section details the settings you canmake make using the function keys theset setupup This section details the settings youusing can make using function keys in the se This details the you can the keys ininthe Deze paragraaf legt insettings detail uit welke instellingen erfunction door dethe functietoetsen display.worden display. display. kunnen geactiveerd.
uGraph • functie-type (F-Type) GraphFunction Function Type (F-Type) uGraphType Function Type (F-Type) uGraph (F-Type)
1(Y>) (Y>).......... .......... y >f(x) f(x) inequality graph 1 yOngelijkheid (Y>) .......... y > de f(x) inequality 1 > inequality graph van vorm y>ƒ(x) graph 2(Y<) (Y<).......... .......... y
3(Y≥) (Y≥).......... .......... f.......... (x)inequality inequality graph 3 yOngelijkheid (Y≥) y > fde (x) inequality 3 >y > f (x) graph van vorm y>ƒ(x) graph 1 2 3 4 [ 1 2 1 3 2 4 3 [ 4 4(Y≤) (Y≤).......... .......... f.......... (x)inequality inequality graph 4 yOngelijkheid (Y≤) y < fde (x) inequality van vorm y<ƒ(x) graph 4
•De The setting you make F-Type determines the variable name that input when • you The setting you make for F-Type determines the name that is input w • keuze van het functie-type (F-Type) bepaaltthe de naam van devariable variabele die when je kunt • The setting make forfor F-Type determines variable name that is is input you press T. you press you press T. invoeren wanneer je op T.drukt.
uManier GraphDraw Draw Type (D-Type) uGraph Draw Type (D-Type) • om een grafiek te tekenen (D-Type) uGraph Type (D-Type) 1(Con) (Con)........ ........ Connection points plot1 Connection (Con) ........verbinden Connection of points plotLijnstukken deplot1 ofofpoints tedonongraph. graph. ted on graph. ted grafiekpunten. 2(Plot) (Plot) ......... Plotting points graph 2 Plotting (Plot) ......... Plotting of points De grafiekpunten worden niet on graph 2 ......... ofofpoints onon graph 1 2 21 32 43 3 4 withoutconnection. connection. without connection. 1 without verbonden. 77
4
Chapter 11 Hoofdstuk
Getting Acquainted Een eerste verkenning uAngle unit (Angle) • Hoekeenheden (Angle) Stelt de zestigdelige 1 (Deg) ........ Specifies degrees as default. graden in. Stelt de radialen in. 2 (Rad) ........ Specifies radians default.
as
3 (Gra) ......... Specifies grads as default. Stelt de honderddelige
graden in.
1
3
4
2
3
4
2
3
4
2
uStatistical View WindowinSetting (S-Wind)(S-Wind) • Kiezen vanGraph de klassegrenzen een histogram P.120
Automatische instelling 1 (Auto) ........ Automatic setting of van view window values for de klassegrenzen vanstatistieen cal graph drawing. histogram.
P.120
2 (Man) ........ Manual settingvan of de view Manuele instelling window values statistiklassegrenzen vanforeen cal graph drawing. histogram.
1
uGraph Function Display (G-Func) • Weergave van het functievoorschrift (G-Func) Tijdenson hetdisplay tekenenofvan de grafiek 1 (On) .......... Turns function during graph and is of het lezen van drawing de coördinaten trace. het functievoorschrift zichtbaar. 2 (Off) .......... Turns function Tijdensoff hetdisplay tekenenofvan de grafiek during graph and is of het lezen van drawing de coördinaten trace. het functievoorschrift niet zichtbaar.
1
uSimultaneous Graph Mode (Simul-G) • Tekenen van meerdere grafieken op één scherm (Simul-G) De grafieken van alle functies 1 (On) .......... Turns on simultaneous met voorschrift het graphing allopgeslagen functions in geheugen of komen samen opin het memory. scherm. 2 (Off) .......... Simultaneous graphing off De grafieken van alle functies met voorschrift opgeslagen in het (graphs drawn one-bygeheugen komen één per één op one). het scherm.
1
2
3
4
uTable • Instelling voor het maken van functiewaardentabellen en grafieken (Var) & Graph Generation Settings (Var) P.75
Voor generation het bereken van een 1 (RANG) .... Table and graph functiewaardentabel en het drawing using numeric tekenen van een grafiekta-met ble range. gebruik van de variabele. 2 (List1) 3 (List2) 4 (List3)
8
Voor het berekenen van een
generation and graph .... Table functiewaardentabel en het tekenen using van een grafiek met drawing list data.
drawing fgeneration (x)generation inequality graph functiewaardentabel en het 1 (List4) ........ 2 (List5) 2 (List5) using listgraph data. 1 2 3 4 [ 3 (List6) drawing tekenen van een grafiek met using listlist data. using data. 1 2 3 4 Table generation and graph 4 (Y≤) .......... ydrawing < f (x) inequality graph 3 (List6) .... 2 (List5) 3 (List6) gebruik van een gegeven lijst. 11 22 33 44[[ Press [ to return to the previous menu. drawing using list data. 3 (List6) 1 2 3 4 [ Press [ toreturn return to the previous menu. Press [ to the previous menu. Druk op[ om terug keren naar demenu. vorige bladzijde van het menu. Press toto return tote the previous Press [ to return to the previous menu. Other menus for set up (Display, Simplfy, Frac) are described in each applicab Press [ to return to the previous menu. section of this for manual as they come up.Frac) Andere configuratie-menu’s (Display, Simply, Frac) zullen besproken worden • The setting you make for F-Type determines the variable that isapplicable input when applic Other menus setset upup (Display, Simplfy, are described in in each Other menus for (Display, Simplfy, Frac) are described each applicable Other menus for set up (Display, Simplfy, Frac) arename described in each youofmenus press T. section this manual asup they come up. section of this manual as they come up. up.Frac) are described in each applicable wanneer ze gebruikt zijn. section of this manual as they come Other for set (Display, Simplfy, section of this manual as they come up. Abbreviations Abbreviations Gebruikte afkortingen uAbbreviations Graph Draw Type (D-Type) Abbreviations STAT ............... Statistics
Abbreviations STAT ............... Statistics Statistiek STAT ............... Statistics STAT ............... Statisticsof points plotPRGM ............. Program 1 (Con) ........ Connection PRGM ............. Program Programma STAT ............... Statistics PRGM ............. Program ted on graph. PRGM Program CONT.............. Contrast CONT.............. Contrast Contrast PRGM ............. ............. Program CONT.............. Contrast
2 (Plot) ......... Plotting of points on graph MEM ............... Memory Geheugen CONT.............. Contrast MEM ............... Memory CONT.............. Contrast MEM ............... Memory without connection. MEM ............... Memory MEM ............... Memory
1
2
3
4 7
5.5.Weergave Display Display 5.5. Display Display • 5. Weergave op het scherm n
5. Display
kkAbout the Display Screen About the Display Screen
toestel gebruikt twee schermentypes: een tekstscherm en een grafisch kHet About the Display Screen k About the Display Screen This calculator uses twotwo types of display: a text display and a graphic display. The This calculator uses types of display: a text display and a graphic display. The scherm. Als can tekstscherm is columns er plaats voor 13lines karakters naastwith elkaar en 6bottom regels ktext About the Display Screen text display show 13 columns and sixsix lines characters, thethe bottom line display can show 13 and of characters, with line This calculator uses two types of display: a text display and aand graphic display. The This calculator uses two types of display: aoftext display a graphic display. T
onder elkaar. De onderste regel waarop de display sub-menu’s verschijnen ismeasures daar used for thethe function keykey menu, while the graph uses an area that measures used for function while the graph display uses an area that text display can show 13menu, columns and six lines of characters, with the bottom line text display can show 13 columns six lines characters, the bottom This calculator uses two types display: a(B) text and awith graphic display.li inbegrepen. Alsfunction grafisch scherm zijnof erand 79 pixels xof 47display pixels (H) beschikbaar. 79 (W) ×for 47 (H) dots. 79 (W) ×the 47 (H) dots.key used menu, while the graph display uses an area that measures used for the function key menu, while the graph display uses an area text show 13 columns and six lines of characters, withthat themeasur bottom 79 display (W) × 47 can (H) dots. 79used (W) × 47the (H) dots. forWeergave function menu, while theWeergave graphGraph display uses an area that meas vankey tekst van een grafiek Text Display Display Text Display Graph Display 79 (W) × 47 (H) Textdots. Display Graph Display
Text Display Text Display
Graph Display Graph Display
k Menu Item kAbout About Menu Item Types n • Weergave van deTypes menuonderdelen
kde About Menu Item Types to indicate This calculator certain conventions type of result you can expect This calculator uses certain conventions to the type of result you Aan manieruses waarop menuonderdelen opindicate het the scherm verschijnen ziecan je expect welk when you press function key. when you press a function key. soort jeauses zult bekomen bij het drukken op een Thisresultaat calculator certain conventions to indicate the functietoets. type of result you can expect
k when About Menu Item key. Types you press a function Next Menu •• Volgende Menu • Next Menu k About Menu Item Types This calculator uses certain conventions to indicate the type of result you can expe • Next Menu Voorbeeld: Example: Example:
when you pressdisplays auses function key. This calculator certain conventions to indicate the type of result you can ex Bij keuze van verschijnt sub-menu «LIST». Selecting a menu of of listlist functions. Example: Selecting displays ahet menu functions. when you pressdisplays a function key.of list functions. Selecting a menu • •Next Menu van een opdracht • Invoeren Command Input • Command Input • Next Menu Input • Command Voorbeeld: Example: Example: Example: Selecting inputs thede “List” command. Bij keuze van wordt «LIST» ingevoerd. Example: Selecting inputs the “List” command. Example: Selecting displays aopdracht menu of list functions. Selecting inputs the “List” command. Selecting displays a menu of list functions. • Command Input
9 9
9
Chapter Chapter111 Hoofdstuk
Getting Getting Acquainted Acquainted Een eerste verkenning ••Onmiddellijk uitvoeren van een opdracht Direct • Direct Command Command Execution Execution Example: Example: Voorbeeld: ele van wordt executes executes the DRAW DRAW command. command. Bijele keuze dethe opdracht «Draw» uitgevoerd.
van de exponentiële schrijfwijze n• kkWeergave Exponential Exponential Display Display
Het toestel kannormally getallendisplays weergeven met ten hoogste 10Values beduidende cijfers. The The calculator calculator normally displays values values upup to to 1010 digits digits long. long. Values that that exceed exceed this this Getallen waarvoor meerconverted cijfers nodig zijn, wordeninautomatisch omgezet in can de limit limit are are automatically automatically converted to to and and displayed displayed in exponential exponential format. format. You You can exponentiële Voor deze kun je kiezen uit twee normen. specify specify one one ofschrijfwijze. of two two different different ranges ranges forschrijfwijze for automatic automatic changeover changeover to to exponential exponential display. display. –2 –2 10 10 Norm Norm 1 ............ 1 ............ 1010 (0.01) (0.01) > |x|, > |x|, |x||x| > 10 > 10 –9 –9 10 10 Norm Norm 2 ............ 2 ............ 1010 (0.000000001) (0.000000001) > |x|, > |x|, |x||x| > 10 > 10
uTo To change change the the exponential exponential display display range •uOm van exponentiële schrijfwijze terange veranderen 1. 1.Druk Press Press !Z to to display display the the Set Set UpUp Screen. Screen.verschijnt. 1. op!Z ! Z en het configuratiescherm 2. Use Use f f and and c c to to move move the the highlighting highlighting to to “Display”. “Display”. 2.2. Gebruik BofN om «Display» aan te klikken. 3. Press Press 3 (Norm). (Norm). 3.3. Druk op3 3(Norm). The The exponential exponential display display range range switches switches between between Norm Norm 1 de and 1 and Norm Norm 2 each 2 each time time Telkens je bovenstaande handeling verricht, verspringt norm, van Norm 1 you totyou perform perform the the above above operation. operation. There is nono display display indicator to to show show you you which which expoNorm 2. Het toestel geeft nietThere aan iniswelke normindicator het staat, maar je kunt dit expoaltijd nential nential display display range range is is currently currently in in effect, effect, but but you you can can always always check check it by it by seeing seeing what what controleren door naar het resultaat van een bewerking te kijken. results results the the following following calculation calculation produces. produces.
Ab/caaw Ab/caaw
(Norm (Norm 1)1) (Norm (Norm 2)2)
P.27 P.27
AllAll of of the the examples examples in this this manual manual show show calculation calculation results results using using Norm 1. 1. details Alle voorbeelden vanindeze handleiding zijn berekend in Norm 1.Norm Voor alle i.v.m. «Display», zie «Keuze van desee schrijfwijze van getallen». For For full full details details about about the the “Display”, “Display”, see “Selecting “Selecting Value Value Display Display Modes”. Modes”.
uHow How toto interpret interpret exponential format format •uBetekenis van eenexponential exponentiële vorm
+12+12+12 12 12 .de 12 1.2 zeggen dat het resultaat gelijk is aan 1.2 10 Om decimale schrijfwijze 1.2 1.2wilindicates indicates that that the the result result is is equivalent equivalent toxto 1.2 1.2 ×. 10 × 10 This . gewone This means means that that you you should should van dit getal tedecimal bekomen moet je1.2 de komma in 1,2totwaalf plaatsen naar rechts verschuiven, move move the the decimal point point in in 1.2 twelve twelve places places to the the right, right, because because the the exponent exponent is is omdat de exponent positief is. Het resultaat is dus 1 200 000 000 000. positive. positive. This This results results in in the the value value 1,200,000,000,000. 1,200,000,000,000.
-03–03–03 -3 –3de 1.2 zeggen dat hetthe resultaat gelijk is aan 1.2 10 Om decimale schrijfwijze 1.2 1.2wilindicates indicates that that the result result is is equivalent equivalent toxto 1.2 1.2 ×. 10 × 10 .–3This . gewone This means means that that you you should should van dit the getal te bekomen moet je three de places komma 1,2 drie plaatsen naar links verschuiven, move move the decimal decimal point point in in 1.2 1.2 three places tointo the the left, left, because because the the exponent exponent is is neganegaomdat deThis exponent is. Het resultaat is dus 0.0012. tive. tive. This results results innegatief in the the value value 0.0012. 0.0012.
1010
Chapter11 EenGetting eerste Acquainted verkenning Hoofdstuk k n• Special Display Formats Speciale weergave This calculator uses special display formats to fractions, and sexagesimal Het toestel gebruikt speciale weergaven omindicate breuken en zestigdelige graden values. weer te geven.
is gelijk aan: 12° 34’ 56.78" .......... Indicates: bestaan to nog van weergave. zullen besproken worden • Er In addition theandere above,vormen this calculator also usesZeother indicators or symbols, which areze described each applicable section of this manual as they come up. wanneer gebruiktinzijn.
n• Weergave terwijl het toestel rekent k Calculation Execution Screen
Als het toestel bezig is met een grafiek te tekenen of met een ingewikkelde Whenever the calculator is busy drawing a graph or executing a long, complex calcuberekening of met een redelijk lang programma, knippert er in de rechterbovenhoek lation or program, a black box (k) flashes in the upper right corner of the display. van het scherm een zwart vierkantje (n). D.w.z. dat het toestel bezig is met het This black box tells you that the calculator is performing an internal operation. uitvoeren van een opdracht.
6. Instelling het contrast Contrast van Adjustment Verander de instelling van het contrast als de weergave te licht of te donker is. Adjust the contrast whenever objects on the display appear dim or difficult to see.
• Om het menu van de contrast-regeling op te roepen
uTo display the contrast adjustment screen Klik in hetthe hoofdmenu deinicoon CONT aan and en druk Highlight CONT icon the Main Menu dan l.w. then op press
Press op d! to make on the screen lighteroforop e$ to make darker. te Druk om the hetfigures contrast te verzwakken om them het contrast versterken. je the de way gewenste contrastinstelling hebt gekozen, op After getting Wanneer the contrast you want it, press m to return to the maindruk menu. pom terug te keren naar het hoofdmenu.
11
Chapter 11 Hoofdstuk
Getting Acquainted Een eerste verkenning
7.7.Als er een is ... problems… When youprobleem keep having Als je een probleem tegenkomt terwijl met het toestel werkt, doe dantry eerst If you keep having problems when youjeare trying to perform operations, the het folvolgende, vooraleer te veronderstellen dat het toestel niet the goed werkt. lowing before assuming that there is something wrong with calculator.
n• k Opnieuw Get the Calculator Back to its Original Mode Settings naar de standaard-instellingen
P.6
1. Klik inMain het hoofdmenu icoon druk opl. 1. In the Menu, selectdethe RUNRUN icon aan and en press w. 2. ! Z om hetthe configuratiescherm 2. Druk Pressop ! Z to display Set Up Screen. te laten verschijnen. 3. Klik «Angle» aan en druk op w (Rad). 3. Highlight “Angle” and press 2 (Rad). 4. Klik «Display» aan en druk op e (Norm) om de exponentiële schrijfwijze 4. Highlight “Display” and press 3 (Norm) to select the exponential display range (Norm 11 or of Norm Norm2) 2) that in teyou stellen (Norm wantwaarmee to use. je wilt werken. 5. Kies de juiste modus en laat de berekening nogmaals uitvoeren terwijl je 5. Now enter the correct mode and perform your calculation again, monitoring the controleert wat er op het scherm komt. results on the display.
Waarschuwing als de batterijen verzwakken n• k Low Battery Message
kverzwakkende batterijen verschijnt een waarschuwing telkens je op O Bij drukt om battery het toestel aan teappears zetten. while Ze verschijnt als je op p druktaom het The low message the mainook battery power is below certain level whenever press o to turn power on or m to display the Main Menu. hoofdmenu op teyou roepen. of m o or
3 sec. enlater dan ... About 3 seconds ↓ Gedurende
P.196
12
Indien in dit geval blijftwithout gebruiken zonder de batterijen vervangen, If you je continue usinghet thetoestel calculator replacing batteries, powertewill automatically off to protectautomatisch memory contents. Once this happens, will not be able to zal de turn stroomtoevoer onderbroken worden om you de geheugeninhoud power back and onmogelijk there is the danger memory contents corrupted teturn bewaren. Het on, is dan om hetthat toestel opnieuw aanwill te be zetten. Het or lost zou zelfsentirely. kunnen gebeuren dat de geheugeninhoud niet meer helemaal intact is.
Hoofdstuk Chapter
Basisberekeningen Basic Calculations InIndethe modus RUN kun jeyou de rekenkundige (de optelling, de aftrekking, RUN Mode can performbewerkingen arithmetic calculations (addidetion, vermenigvuldiging en de deling) maken. Bovendien je berekeningen subtraction, multiplication, division) as wellkun as calculations in-maken waarin wetenschappelijke functies voorkomen. volving scientific functions.
Addition and 1. 1. De optelling enSubtraction de aftrekking Multiplication 2. 2. De vermenigvuldiging 3. 3. De deling Division 4. 4. Het geheeland quotiënt en de Division restberekening Quotient Remainder 5. 5. Gemengde bewerkingen Mixed Calculations 6. 6. Nog enkele handige mogelijkheden Other Useful Calculation Features 7. 7. Gebruik van variabelen Using Variables 8. Bewerkingen met breuken 8. Fraction Calculations 9. Keuze van de schrijfwijze van getallen 9. Selecting Value Display Modes 10. Bewerkingen met wetenschappelijke functies 10. Scientific Function Calculations
2
Chapter 22 Hoofdstuk
Basic Calculations Basisberekeningen You can input the operation just as it is written. This capability is called “true algebraic logic.”
Be sure to optelling press to clear en the display starting a new calculation. 1. De de before aftrekking Addition and Subtraction
Example
6.72 + 9.08
Voorbeeld: 2. Multiplication
g.hc+j.aiw
Example
3.71 × 4.27 d.hb*
e.chw
Youkunt can deze input bewerkingen the operation invoeren just as it zoals is written. This capability is called Je ze geschreven worden. Dan“true heb algeje te braic logic.” maken met «echte algebraïsche logica». Vergeet opA tetodrukken je met eenstarting nieuweaberekening begint. Be sure niet to press clear thevóór display before new calculation. • The range of this calculator is –9.99999999 × 1099 to +9.99999999 × 1099.
Multiplication 2. vermenigvuldiging 3. De Division Example Example Voorbeeld:
3.71 64 ÷ 4× 4.27
Age/ew d.hb*
e.chw
P.17
99 full details on 99 Parentheses also come in handy performing division. For 99 Het range rekentoestel heeft een bereik van -9.99999999 x 10 tot +9.99999999 x. 1099. to +9.99999999 × 10 using •• The of this calculator iswhen –9.99999999 × 10 parentheses, see “Parentheses Calculation Priority Sequence”.
3. De deling Division Example Voorbeeld:
64 ÷ 4
Age/ew 14
P.17
14
Ook het gebruik van haken kanwhen handig zijn omdivision. delingenFortefull laten berekenen. Parentheses also come in handy performing details on using parentheses, “Parentheses Calculation Priority Sequence”. Zie voor alle see details i.v.m. haken bij «Voorrangsregels voor bewerkingen met haken».
Basic Calculations Basisberekeningen
Chapter Hoofdstuk 22
uTo parentheses in haken a calculation • Omuse in een bewerking te gebruiken Example 1: 1 Voorbeeld
2× 3+4 ––––––– 5
Youmoet should input this calculation as: als (2 ×: (2 3 +x 4) 5 :5 Je deze bewerking invoeren 3 +÷ 4) A(c*d+e)/fw
Example 2: 2 Voorbeeld
6 ––––– 4×5
Youmoet can input calculation as: 6 ÷als: (4 ×6 5) Je deze this bewerking invoeren : (4orx 65)÷of4 6÷ :5.4 : 5 Ag/(e*f)w
Ag/e/fw
Quotient Remainder Division 4. Het geheeland quotiënt en de restberekening Dit toestel kan zowel een quotiënt als een geheel quotiënt en een rest van twee This calculator can produce either the quotient or the quotient and remainder of gehelen berekenen.involving Gebruiktwo de integers. toets iUse omK hettosub-menu opOption te roepen, division operations display the Menuhet for functietoets-menu te laten verschijnen en quotient deze bewerkingen in tedivision. voeren. the function key menu you need to perform and remainder Werkwijze Operation De van een geheel quotiënt of eendivision. rest gebeurt in de modus RUN. Useberekening the RUN Mode for quotient and remainder Quotientquotiënt Division ...... K2(CALC)2(Int÷)w Geheel geheel geheel Restberekening geheel geheel Reminder Division .... K2(CALC)3(Rmdr)w
uTo quotient division • Omperform een geheel quotiënt te berekenen Example : Voorbeeld
Omdisplay het geheel quotiënt van 61 : 7 tebyberekenen To the quotient produced 61 ÷ 7
• You can also enter a mode without highlighting an icon in the Main Menu by inputting the number marked in the lower right corner of the 1icon.2 3 4
1
2
3
4
• When you enter a mode, up to four function key menu items appear at the bottom the display. Each menu corresponds tointhe function key (1, 2, 3, You that you can use only integers quotient division operations. •• ofRemember Een quotiënt kanitem je enkel voor gehele getallen berekenen. • Remember that yougeheel can use only integers in quotient division operations. You 4) thatuse issuch below Somebecause function menus have have multiple pages. have Whenathis cannot expressions such as 2 orjesin60 because their results decimal cannot use expressions asthe2item. orofsin60 their results a decimal Vormen zoals sin60 kan hiervoor dus niet invoeren omdat dit happens, you should press [ to advance to the next menu page. part.
part.
decimale getallen zijn.
Example Menus
uremainder To remainder division Omperform een rest te berekenen uTo perform• division Example To display remainder produced de rest the van 857 : 48by te 857 berekenen Voorbeeld: Example To display theOm remainder produced ÷ 48 by 857 ÷ 48 Calculations Chapter 2 Basic 2 3 (Rmdr)eiw 4 ifh ifh 1 (Rmdr)eiw 2(Int÷)hw
1
1
2
2
3
1 3
4
2 4
3
4
Druk the bij het van deyou berekeningen opQ menu met o.a. de Press Q to einde clear the Option Menu finish om your remainder and quotient Press Q to clear Option Menu after finishafter youryou remainder andhet quotient bewerkingen voor het geheel quotiënt of de rest te 1 wissen. calculations. calculations. 2 3 4 •• Ook rest kun jeintegers - use zoals een geheel quotiënt - alleen voor gehele getallen Remember that you can use only integers inquotient remainder division operations. • Remember you can only integers in division operations. YouYou • Remember that youeen canthat use only in remainder division operations. You cannot useuse expressions such as because 2 or2of sin60 because results have a decimal berekenen. Vormen zoals kan jetheir hiervoor dus niet cannot expressions such as orsin60 sin60 because their results have ainvoeren decimal cannot use expressions such as 2 or sin60 their results have a decimal part. part. omdat dit decimale getallen zijn. part. P.91 Quotient and remainder division canwith alsolists beresten used with dividegebruiken a multiple • Quotient and••remainder division can also be quotiënten used to divide Bij de berekening van gehele of kunalists jemultiple alletolijsten integers byaeach other in a single operation. integers uby in single operation. Toeach perform remainder division omother meerdere resultaten in één maal te bekomen.
Mixed Arithmetic Calculation Priority Sequence (1) Voorrangsregels gemengde bewerkingen (1) Mixed Arithmetic Calculationvoor Priority Sequence Bij bewerkingen berekent het toestel automatisch de vermenigFor gemengde mixed arithmetic calculations, the calculator automatically performs multiplicaFor mixed arithmetic calculations, the calculator automatically performs multiplica3 tion and division before addition vuldigingen en de delingen vóórand de subtraction. optellingen en de tion and division before addition and subtraction. 1aftrekkingen. 2 3 4 Example 1clear 3 +the 5 xOption 6 Example 1Press 3Voorbeeld +Q 5 6to 1: Menu after you finish your remainder and quotient calculations. Ad+f*gw Ad+f*gw • Remember that you can use only integers in remainder division operations. You cannot use expressions such as 2 or sin60 because their results have a decimal Example 25 7 x 8 – 4 x 5 Voorbeeld 7part. 8 – 4 2: Ah*i-e*fw Ah*i-e*fw • Quotient and remainder division can also be used with lists to divide a multiple integers by each other in a single operation.
enclosed inside parentheses always given in a calculation Een vormExpressions tussen haken heeftparentheses altijd voorrang in de are berekening. Expressions enclosed inside are always given priority in priority a calculation. Example Example 1 100 –1(2 +100 3) ×– 4(2 + 3) × 4 Voorbeeld 1: Abaa-(c+d) Abaa-(c+d) *e l*e (7 +– 5) 2) × (8 + 5) Example Example 2 (7 – 2)2 × (8 Voorbeeld 2:
• A multiplication sign immediately ofparenthesis an open parenthesis can be omitted • •Een vermenigvuldigteken onmiddellijk vóór een haak mag je gewoon weglaten. A multiplication sign immediately in front of in anfront open can be omitted. A(h-c)(i+f) A(h-c)(i+f) w
w
• Anyparentheses closing end calculation omitted, • •Ook sluiten van de parentheses haken op het van of deabewerking iscan niet be echt nodig, Anyhet closing at the endateinde ofthe a calculation can be omitted, no matterno matte how are. gaat. howals many there are.there haken zelfs het ommany meerdere always closed inworden the operation examples in this manual. Parentheses are always closed in the operation examples presented ingesloten. this manual. In elk Parentheses voorbeeld inare deze handleiding de haken steedspresented
(3) Negative Values (3) Negatieve getallen Negative Values Use thetokeynegative to input values. negative values. Gebruik de toets om negatieve getallen in te voeren. Use the key input (–12) ÷ (–2.5) Example Example ÷ ×(–2.5) Voorbeeld : 56 × (–12)56 Afg*-bc/ Afg*-bc/ -c.fw -c.fw
(4) Exponential Expressions Exponential Expressions (4) Getallen in exponentiële schrijfwijze Use thetoE key to exponents.deel in te voeren. Gebruik de toets E omexponents. hetinput exponentieel Use the E key input –79 × 1075×) 10 × (–2.3 Example Example ) × (–2.3 ) × 10–79) Voorbeeld : (4.5 × 1075(4.5
Ae.fEhf*-c.d Ae.fEhf*-c.d E-hjw E-hjw
P.10
The above shows wouldwhen appear when theexponentiële exponential display range Dit toont watwould erwhat verschijnt als the er voor de schrijfwijze Thevoorbeeld above shows what appear exponential display range is set to is set t –3, which is –0.001035. –3, which Norm It stands for –1.035 ×staat 10is Norm 1. Itis stands for –1.035 ×resultaat 10 –0.001035. P.10 gekozen voor1.Norm 1. Het voor -1,035 x 10-3 en dit is gelijk aan
-0,001035.
17
1
Chapter 22 Hoofdstuk
Basic Calculations Basisberekeningen Rounding (5) Afronden Example Voorbeeld:
74 ÷ 3
Ahe/dw
Het reële resultaat van de bovenstaande bewerking is 24,66666666..., maar het The actual result of the above af. calculation 24.66666666… (andechter so on 15 to infinity), toestel rondt dit automatisch Inwendigis gebruikt het toestel cijfers. which themaak calculator rounds off. The calculator’s capacity is 15moet digits verder for the Daarom je, wanneer je met een zojuist internal gevonden resultaat values it uses for calculations, which avoids precision problems with consecutive rekenen, liefst gebruik van het geheugen van het laatste resultaat (zie hieronder). operations that use the result of the previous operation.
6. Nog enkele handige mogelijkheden Other Useful Calculation Features Answer Memory (Ans) (1) Geheugen voor het laatste resultaat (Ans) Calculation results are automatically stored in opgeslagen the Answer Memory, which means De gemaakte bewerking wordt automatisch in het geheugen voor you can recall the results of the last at anyresultaat time. het laatste resultaat (Answer). Ditcalculation betekent you dat performed je het laatste kan oproepen wanneer je het nodig hebt.
• Omrecall het laatste resultaat opnieuw op te roepen uTo Answer Memory contents Pressop ! andenthen K (which function of the - key). Druk L daarna opM is (ditthe is shifted de tweede functie vanz). This operation represented as ! K throughoutdoor this manual. Deze handelingiswordt in het vervolg weergegeven q M. Example Bereken To perform 3.56 + 8.41 and 65.38 bydoor the result Voorbeeld: eerst 3.56 + 8.41 enthen deeldivide daarna 65,38 het resultaat Ad.fg+i.ebw gf.di/!Kw
Consecutive Calculations (2) Verder rekenen met het laatste resultaat Wil het resultaat de laatste invoeren als eersteyou getal If thejeresult of the last van calculation is theberekening first term of the next calculation, canvan use the volgende result as itberekening, is on the display Answer Memory de dan without kun je recalling dit ook doen zonder de contents. inhoud van het geheugen voor het laatste resultaat op te roepen. uTo consecutive calculation • Omperform met hetalaatste resultaat verder te rekenen Example Bereken To perform 0.57 add 4.9672 thebijresults eerst 0.57 0.27, x 0.27and en then tel daarna 4.9672toop het resultaat Voorbeeld: Aa.fh*a.chw +e.jghcw
18
g.hc+j.aiw
BasicCalculations Calculations Chapter Chapter Basic Hoofdstuk 22 2 Basisberekeningen Replay weergeven op het scherm (3)(3) Replay Opnieuw While the result ofcalculation calculation is on the display, you can use d and e to move move the While aa calculation is on display, can and to While thethe result of aof is on thethe display, youyou canover useuse d and ee to move thethe Met ! enresult $kan de cursor bewogen worden hetd resultaat van een cursor to any any position within the expression used to produce produce the result. This means cursor to position within used result. This means cursor any position thethe expression used to to produce result. means berekening die op hetwithin scherm staat. mogelijkheid laatthe jeisthe toe omThis (delen van) You cantoinput the operation just as itexpression is Deze written. This capability called “true algeyou can back up and correct mistakes without having to input the entire calculation. you can back up and correct mistakes without having to input the entire calculation. you can back up correct without having input thete entire calculation. braic een logic.” bewerking teand bewaren, ofmistakes te verbeteren zonder allestoopnieuw moeten invoeren. You can also recall recall past past calculations you have already cleared by pressing A. You also calculations you have already cleared by pressing A. You cancan calculations you have already by pressing A. Jesure kan ook derecall invoerpast vanclear een the vroegere berekening, reedscleared gewist C, opnieuw laten Be toalso press to display before starting a newmet calculation.
verschijnen.
Operation Operation Operation Werkwijze The first press of e e displays the cursor at the the beginning of the the expression, while The press displays cursor beginning expression, while The firstfirst press of of e displays thethe cursor at at the beginning of of the expression, while Druk, als hetthe resultaat berekend is,Once op $ en de cursor verschijnt aan hetmove d displays the cursor at the the end. Once the cursor is displayed, displayed, use e tobegin move d displays the cursor at end. Once cursor is to move d displays cursor at the end. thethe cursor is displayed, useuse ee to it itit van de invoer. Druk je op !dan verschijnt hij aan het einde. Daarna verschuift hij right and d to move it left. right and d to move it left. right and d to move it left.
2. Multiplication
telkens met één Example 3.71plaats × 4.27naar rechts als je op$ of naar links als je op ! drukt.
uuTo use Replay to change •To Om een invoer opnieuw weer teexpression geven om hem te veranderen u use Replay to change anan expression d.hb* e.chw
Example To calculate 4.12 6.4 and then change the calculation to7.1 4.12 7.1 Example calculate ×× 6.4 and then change calculation 4.12 ×× 7.1 Example ToTo calculate × 6.4 and then change thethe calculation to xto 4.12 × 7.1 4.12 x4.12 6.44.12 en vervang deze berekening dan door 4.12 Voorbeeld : Bereken Ae.bc*g.ew Ae.bc*g.ew Ae.bc*g.ew
d dd • The range of this calculator is –9.99999999 × 1099 to +9.99999999 × 1099. dddh.bw dddh.bw dddh.bw 3. Division Example 64 ÷ 4 Multi-Replay Multi-Replay Multi-Replay Opnieuw weergeven van vroegere invoeren Age/ew Pressing A and then f or c c sequentially recalls and displays past calculations. Pressing A and then or sequentially recalls and displays past calculations. Druk op en daarna op of om vroegere invoeren (in volgorde) opnieuw weer Pressing A and then ff or c sequentially recalls and displays past calculations.
te geven.
Error Recovery Opzoeken van een fout (4)(4) Error Recovery
P.17
Whenever an error message appears on the display, press d or e e to re-display error message appears display, press or to AlsWhenever er een foutmelding verschijnt op het scherm, druk op ! ofor$ om dere-display invoer Whenever anan error message appears onon thethe display, press dd e to re-display the expression with the cursor located just past the part of the the expression that caused the expression cursor located past the part of that caused the expression thethe cursor located justjust past the part ofjuist the expression that caused opnieuw weer with te with geven. De cursor verspringt dan tot naexpression de oorzaak van de the error. You can then move the cursor and make necessary corrections before the error. You then move cursor make necessary corrections before the error. You cancan then move thethe cursor and make necessary corrections before fout. Met dealso cursor kan je ze verbeteren enand daarna gewoon verder werken. Parentheses come in handy when performing division. For full details on using executing the calculation again. executing calculation again. executing thethe calculation again. parentheses, see “Parentheses Calculation Priority Sequence”.
uuTo correct expression that causes error veroorzaakt •To Om een invoer te verbeteren die een foutmelding u correct anan expression that causes anan error Example To recover from the error generated by performing 148 0.3.37 3.37 Example To recover from the error generated by performing 148 0. ×× 3.37 Example recover thede error generated performing 148 ÷ 0.÷÷ × Voorbeeld : To Verbeter defrom fout in invoer 148 ÷ 0. xby 3.37 instead of 148 148 0.3 3.37 of ÷÷÷0.3 ××x 3.37 instead of zijn 148 ÷ 0.3 × 3.37 dieinstead moest 148 0.3 3.37
14
Abei/a. Abei/a. Abei/a. *d.dhw *d.dhw *d.dhw
19 1919
Chapter 22 Hoofdstuk
Basic Calculations Basisberekeningen d(Youkunt could also press e.) !(Je ook op$drukken.)
![d (See below for details on making (Zie hieronder voor details i.v.m. het corrections.) verbeteren van fouten.) w
(5) Verbetering van fouten Making Corrections Gebruik!en de cursor fout te en gayou danwant verder zoals inand de Use the d and$om e keys to moveop thedecursor to zetten the position to change, then perform one of beschreven. the operations below. edit the calculation, gevallen hieronder Nadescribed verbetering kunAfter je deyou berekening opnieuw you can executedoor it by op pressing or use of$gebruiken e to move to the of het the calculation laten uitvoeren l tew, drukken, omend naar einde van andinvoer input more. de te gaan en gewoon verder te werken. uTo a step • Omchange een stap te wijzigen Example Verander To change cos60 to sin60 Voorbeeld: cos60 in sin60 cga
ddd
s
uTo a step • Omdelete een stap te wissen Example Vervang To change × 2 to 369 x369 x 2 ×door 369369 x 2× 2 Voorbeeld: dgj**c
ddD
uTo a step • Ominsert een stap tussen te voegen 2 2 2 Example Vervang To change tosin2.36 sin2.36 2.3622.36 door Voorbeeld:
you press ![a space isisindicated the symbol ‘‘t’’. The next func•When Als jeyou opq drukt verandert het normale cursorteken in‘‘t’’. . Voer jefuncnufunc• When•you ![a space isspace indicated bybyby the symbol ‘‘t’’. The next func• press When you press ![a is indicated by the symbol The next •When press ![a space indicated the symbol ‘‘t’’. The next tion or value you input isis atat the location To the insert operation orinput value you input is inserted at the location of To abort the insert opera• When press ![a indicated by the symbol ‘‘t’’. The next funcgegevens in space dan worden in plaats van «‘‘t’’. » ‘‘t’’. ingevoegd. met het tion you or value you is inserted atdie the location ofofof ‘‘t’’. To abort the insert operation or value you input isinserted inserted the location ‘‘t’’. Toabort abort theOm insert operation without anything, move the cursor, press ![again, press tion or value you input isinputting inserted atanything, the location of ‘‘t’’. To cursor, abort the insert operation without inputting anything, move the press or press ‘‘t invoegen te stoppen opnieuw op of op ! of $ of or opl. •druk When you press ![a space is![again, indicated by the symbol tion without inputting move the cursor, press ![again, oror press tion without inputting anything, move the cursor, press ![again, press d, e or w. d, e or w. tion without inputting movetion theorcursor, press ![again, press value you input is inserted atorthe location of ‘‘t’’. To abor e oranything, w. d, e d, or w. d, e or w.
tion without inputting anything, move the cursor, press ![ d, e or w.
Gebruik van variabelen 7. Using Variables Using Variables 7.7. Using Variables Using Variables 7.7.Using Variables beschikt in totaal over 26 variabelen waarin je getallen kan opslaan. Ze AJe total of 26 variables, named AUsing Z,Z,are for ofofnumeric A total of 26 variables, named A through Z,available are available for assignment of numeric 7. Variables A total of 26 variables, named Athrough through are available forassignment assignment numeric
values. Variable are retained even when you calculator off. Note Variable are retained you turn the calculator off. AA total of 26 variables, A contents through Z, are available for when assignment ofblijft numeric worden metnamed eencontents letter (van A tot Z) benoemd. Hun inhoud behouden alsNote values. Variable contents are retained even when youturn turnthe the calculator off. Note total of 26values. variables, named A through Z, areeven available for assignment of numeric that when you aavalue totoaaof variable, the calculator assigns its 15-digit internal that when you assign aAvariabelen value to a variable, the calculator assigns its values. Variable contents are retained even when you turn the calculator off. Note jethat het toestel afzet. In de worden de getallen opgeslagen met de internal 15 when youassign assign value variable, the calculator itsZ, 15-digit internal total 26 variables, named Aassigns through are15-digit available for assig values. Variable contents are retained even when you turn the calculator off. Note value. that when you assign value to avoor variable, theVariable calculator assignsare its retained 15-digit internal value. ainwendig even when you turn the ca value. cijfers getallen gebruikt worden. that when you die assign a value tovalues. a variable, thecontents calculator assigns its 15-digit internal value. that when you assign a value to a variable, the calculator assigns i value. value.
u•uTo aavalue to aato variable uassign To assign a value a variable Om een waarde toe kennen aan een variabele To assign value tote variable uTo assign a value to a variable Operation Werkwijze Operation Operation uTo assign a value to a variable u To assign a value to a variable Operationaa to Z> aaaa Operation Operation aa Example 11 Toekennen To 1024 totoor variable AAvariabele Example 1Toassign To assign 1024 to variable A van 1024 aan de A Voorbeeld 1: Example assign 1024 variable aaaa Example 1
To assign 1024 to variable A AbaceaaAw AbaceaaAw AbaceaaAw Example 1 To assign 1024 to variable A
AbaceaaAw Example 1 To assign 1024 to variable A
AbaceaaAw
AbaceaaAw
Example 22 Weergeven To the ofofvariable AA A Example 2Todisplay To display the of variable van de contents inhoud van de variabele A Voorbeeld 2: Example display thecontents contents variable Example 2 To display the contents of variable A AaAw AaAw AaAw Example 2 To display the contents of variable A AaAw
Example 2
To display the contentsAaAw of variable A
AaAw Example 33 Wissen To the contents ofvan AA A A Example 3Toclear To clear the contents of Voorbeeld 3: van inhoud devariable variabele Example clear thede contents ofvariable variable Example 3 To clear the contents of variable A To aavariable, assign 0te it. To a variable, simply assign 0it.to it. geef hem de waarde 0. Om de clear inhoud van simply een variabele wissen, Toclear clear variable, simply assign 0toto 3 To clear the contents of variable A To clear a variable, simply assign 0 toExample it. AaaaAw AaaaAw AaaaAw To clear a variable, simply assign 0 to it. AaaaAw
Example 3
To clear the contents ofAaaaAw variable A
To clear a variable, simply assign 0 to it. AaaaAw
uTo To assign the same value tothan more than onethan variable uTo assign • Om eensame toeto te kennen aan meerdere variabelen the value more one uwaarde To assign the same value tovariable more one variable u assign the same value to more than one variable
OperationOperation Werkwijze Operation Operation aa<start variable name>a3(~)a<end variable variab aa<start variable variable name>a3(~)a<end variable variable aa<start variable name>a3(~)a<end aa<start name>a3(~)a<end name>w name>w name>w w de laatste variabele>l to variables A, B, C, D, and Example Tothe assign the result of 2 to variables A, B,2 C, D, and ExampleVoorbeeld: To assign of Ken deresult waarde toe aan devariables variabelen A, B,ED, C,A, DB, enEE to A, variables C,E D, and E Example To assign the result of 22 to B, C, and Example To assign the result of A!9caaAa3(~) A!9caaAa3(~) A!9caaAa3(~) A!9caaAa3(~) aEwaEw aEw aEw
uTo To clear the contents of variabelen all variables variables uTo clear • Om de inhoud vanall alvariables de wissen the contents of uthe To clear the contents of alltevariables u clear contents of all In the the Main Menu, select the MEM icon and press w. In the Main Menu, MEM icon andicon press w. Duid inMain hetselect hoofdmenu het icoon MEM aan en druk InMenu, the the Main Menu, select the and MEM icon and opl. press w. In select the MEM press w.
Select Memory Usage. Kies «Memory Usage». Select Memory Usage. Select Memory Usage. Select Memory Usage. w
w w
w
Press c to to scroll theto display until “Alpha” is highlighted. highlighted. Druk opRtot wanneer «Alpha» wordt aangesproken. Press c to scroll the display until “Alpha” is highlighted. Press c scroll the display until “Alpha” is highlighted. Press c scroll the display until “Alpha” is ccccccc ccccccc ccccccc ccccccc
1
1 3 21 3 24 43 2 4 1 2 3
4
1
43 1 3 21 3 24 4 2 1 2 3
4
1(DEL) 1(DEL) 1(DEL)1(DEL)
Press 1 (YES) to clear allde variables orvariables 4 (NO) to4 abort the clear operation without Druk op (YES) om al variabelen wissen of opr (NO) om eindigen Press 1 (YES) toq clear all variables 4 (NO) toteabort the clear operation without Press 1 (YES) toorclear allor or (NO) to abort the te clear operation witho Press 1 (YES) to clear all variables 4 (NO) to abort the clear operation without clearingiets anything. zonder te wijzigen. clearing clearing anything. clearing anything. anything.
Fraction Calculations 8. 8. Bewerkingen met breuken Fraction Calculations Fraction Display and Input Fraction Display and Input (1) (1) Weergave en invoeren van breuken 3 3 Example 1 Weergave ofvan Example 1Display Display of Voorbeeld 1: –– –– 4 4
1 1 4 4
Example 2 Weergave ofvan 3of––3 –– Example 2Display Display Voorbeeld 2:
Mixed fractions (such as 3as1/4) areworden input and displayed Gemengde breuken (zoals 331/4) ingevoerd enas: weergegeven als: Mixed fractions (such 1/4) are input and displayed as: integer{numerator{denominator. integer{numerator{denominator. geheel E teller E noemer. Improper fractions (15/7) andand proper fractions (such as 1/4) areweergegeven input andand displayed Improper (15/7) proper fractions (such as 1/4) are input displayed Echte (1/4) offractions onechte breuken (15/7) worden ingevoerd en als: as: as: numerator{denominator. teller Enumerator{denominator. noemer. UseUse the $ key to each partbreuk of aoffraction. to input each part fraction. Druk opthe z$ omkey elkinput deel van de ina te voeren.
• Om een breuk in te voeren uTo input a fraction uuTo input a fraction
Werkwijze Operation Operation Invoer van een echte of onechte breuk: z<noemer-waarde> Proper Fraction Improper Fraction Input: $<denominator value> Proper Fraction or Improper Fraction Input: $<denominator value> Invoer van een or gemengd breuk: z<eller-waarde>z<noemer-waarde> Mixed Fraction Input: $$<denominator value> Mixed Fraction Input: $$<denominator value> 13 in 1 Example 3 –– Voer Example To input To input –– Voorbeeld: 4 4
Press d$b$e. Druk op Press d$b$e. Note thatthat the maximum sizesize of akarakters fractional value is en 10 counting the the integer, Note the maximum of a fractional value isdigits, 10 digits, counting integer, Maximaal beschik je over 10 (cijfers scheidingstekens samen) numerator, andand denominator digits andand separator symbols. Any value longer than numerator, denominator digits separator symbols. Any value longer om een breuk te noteren. Wanneer er méér karakters nodig zijn, wordt erthan 10 digits is automatically converted its equivalent decimal value. 10 digits isovergeschakeld automatically converted todecimale its equivalent decimal value. automatisch naar to een waarde.
(2) Bewerkingen met breuken (2)(2) Performing Fraction Calculations Performing Fraction Calculations 2 –– 23–– 1 +13–– Example Example –– + Voorbeeld: 5 5 4 4 Ac$f+d$b$ew Ac$f+d$b$ew
• Om een breuk om te fraction zetten inand een decimaal getal en omgekeerd uTo convert between decimal values uuTo convert between fraction and decimal values Werkwijze Operation Operation Fraction to van Decimal Fraction to Decimal Conversion: M Omzetting een Conversion: breuk in eenM decimaal getal : x Decimal to van Fraction Min Decimal to Fraction Conversion: M Omzetting een Conversion: decimaal getal een breuk : x
To convert the result of the previous example to a decima
then toofavoorgaande fraction Example Zet To het convert theback result the previousvoorbeeld example om to ain decimal and Voorbeeld: resultaat van het een decimaal M
thenen back to a fraction getal M dan opnieuw in een breuk
M
M
uTo convert between proper and improper uTo convert between proper and fractions • Omzetten van echte, onechte of improper gemengde breuken fractions Operation Operation Werkwijze Mixed to Improper Fraction Conversion: Mixed Fraction to Improper Fraction Conversion: !/ Omzetting vanFraction een gemengde breuk in een onechte breuk: !/ Improper Fraction toonechte Mixed Fraction !/ Omzetting van eenFraction inConversion: een gemengde breuk: !/ Improper tobreuk Mixed Fraction Conversion:
Example To het convert result ofvoorgaande the previous example to Voorbeeld: Zet resultaat van het voorbeeld oman inimproper een onechte Example To the convert the result of the previous example to an impro fraction backin toeen a proper fraction breuk en and dan then opnieuw gemengde breukfraction fraction and then back to a proper !/
!/
!/
!/
• • The Het toestel vereenvoudigt het resultaat vancalculations. een bewerking calculator automaticallyautomatisch reduces the results of fraction Youmet can use the procedure described under “Changing thethe Fraction Simplification Mode” breuken. Opcalculator de volgende bladzijde bij reduces «Vereenvoudiging van wordt • The automatically results of breuken» fraction calculations. Y below to specify manual fraction simplification. uitgelegd hoe kan overschakelen naar een “Changing manuele vereenvoudiging. use thejeprocedure described under the Fraction Simplification below to specify manual fraction simplification. uTo a mixed met decimal and én fraction calculation • Omperform een berekening breuken decimale getallen te maken
uTo perform 1 a mixed decimal and fraction calculation
Example Voorbeeld:
5.2 × –– 5
Af.c*b$fw 1 Example 5.2 × –– 5 Af.c*b$fw
• • The Het result resultaat een berekening breuken decimale getallen wordt of avan calculation that mixesmet fractions andén decimal values is always a decimal altijd alsvalue. een decimaal getal getoond. • The result of a calculation that mixes fractions and decimal values is alw decimal value.in ainfraction uTo • Omuse haken te gebruiken een bewerking met breuken parentheses calculation Example Voorbeeld:
1 2 –––––– + ––
1 1 7 uTo use in a fraction calculation –– +parentheses –– 3
Basic Calculations Chapter Hoofdstuk 22 Chap Basisberekeningen Basic BasicCalculations Calculations Cha Changing(3) the Fraction Simplification Mode (3) Vereenvoudiging van breuken the Mode (3)Changing Changing theFraction FractionSimplification Simplification Mode
The initialzal default of the calculator is automatic fractions produced Normaal hetThe toestel er voor of zorgen dat simplification resultaten in ofbreukvorm worden initial default is isautomatic simplification ofoffractions The initial default ofthe thecalculator calculator automatic simplification fractionsp by fraction calculations. can the You following operation todit change the fraction vereenvoudigd. Maar je You kunt hetuse toestel ook zocan afstellen dat niet automatisch bybyfraction calculations. use operation totochange fraction calculations. Youcan usethe thefollowing following operation changethe th simplification mode to manual. gebeurt. In dat geval kun je echter nog altijd manueel vereenvoudigen. simplification mode to manual. simplification mode to manual.
uTo the fraction simplification mode uuTo the • Omchange de manier vereenvoudiging tesimplification veranderen uvan Tochange change thefraction fraction simplificationmode mode Example Kies To change the fraction simplification mode to manualmode voor manuele vereenvoudiging Voorbeeld: Example ToTochange the simplification Example change thefraction fraction simplification modetotomanual manual !Z !Z !Z (Displays Sethet Up Screen.) (Oproepenthevan configuratiescherm.) (Displays the (Displays theSet SetUp UpScreen.) Screen.)
cccc2(Man) cccc2(Man) cccc2(Man)
1
2
31 142 2 3 3
Is de automatische vereenvoudiging niet ingesteld, dan kan je nog wel manueel
When the fractionWhen simplification is set to manual, you have to use the Option Menu tothe the fraction simplification set tokan manual, you have to use the Option When the fraction simplification is set to manual, you have to use Optio vereenvoudigen via een sub-menu. In dat isgeval je de keuze van de simplify fractions.simplify You canfractions. let the calculator select the divisor toselect use for simplification You can let the calculator divisor toto use forfor simp simplify fractions. You can let the calculator the use sim (vereenvoudigings) deler ofwel overlaten aan het toestel, select ofwel the kan jedivisor deze zelf or you can specify a divisor. ororyou youcan canspecify specifya adivisor. divisor.
invoeren.
uTo using the calculator ’sthe divisor • Omsimplify een breuk teusing vereenvoudigen uuTo calculator ’s’sdivisor umanueel Tosimplify simplify usingthe calculator divisor
Werkwijze Operation
Operation Operation
Perform calculations after selecting the RUN icon inin the Main Menu enter the Al de bewerkingen met breuken moeten gebeuren deRUN modus RUN, dus Perform calculations after selecting the ininto the Main Menu Perform calculations after selecting the RUNicon icon the Main Menutotoe RUN eerst Mode.in deze altijd modus gaan. RUN Mode. RUN Mode. To display the simplification menu: K2(CALC)
ToTo display the menu: K2(CALC) display thesimplification menu: K2(CALC) Oproepen van het menu voor desimplification vereenvoudiging: To select automatic simplification: 1(Simp)w ToToselect automatic simplification: select automatic simplification: 1(Simp)w Om de automatische vereenvoudiging te kiezen: 1(Simp)w To specify thevan divisor for simplification*: 1(Simp) w To the simplification*: 1(Simp) Om de deler de vereenvoudiging tefor specificeren*: Tospecify specify thedivisor divisorfor simplification*: 1(Simp)w w * Youdeler can specify a can positive the divisor. * only You can specify only integer *De kan alleen positief zijn.integer * You specify onlyaas apositive positive integerasasthe thedivisor. divisor. 6 1 6 1 6 6 the 1 1result Example To perform the calculation 1 –– +calculation 1 –– and 1reduce Berekenen 1 27 +perform 1 9 en Voorbeeld: vereenvoudig het Example ToTo the calculation –– Example perform the 1 ––+resultaat +1 –– 1 ––and andreduce reducethe therer 27 9 2727 Ab$g$ch+b$ Ab$g$ch+b$ Ab$g$ch+b$ b$jw b$jw b$jw
99
(De van hetresult resultaat bij niet-automatische vereenvoudiging het (Thenoemer result that appears when using manual simplification is the least common mul(The that appears when using manual simplification isis the least comm (The result that appears when using manual simplification is the least com tiple of the fractions used in the calculation.) kleinste veelvoud van noemers uit de in bewerking.) tiple ofde fractions used tiple ofthe the fractions used inthe thecalculation.) calculation.)
that 3 is divisor. • • F = 3 indicates wil zeggen dat dethe deler 3 is. • • The Het toestel kiestautomatically automatischselects de kleinst deler omdivisor te vereenvoudigen. calculator themogelijke smallest possible for simplification. Repeat the operation to simplify again. Herhaal de above hierboven vermelde handeling om nogmaals te vereenvoudigen. 1(Simp)w
1
2
3
4
1
2
3
4
Try once nog again. Probeer een keer. 1(Simp)w
This display indicates thatmeer further simplification is impossible. Je ziet dat de breuk niet verder kan vereenvoudigd worden.
uTo simplify using yourom own • Invoeren van de deler te divisor vereenvoudigen Example Vereenvoudig To perform thehet above calculation then specify 9 as the divisor Voorbeeld: resultaat van deand hierboven vermelde bewerking to use fordeler simplification met 9 als
1(Simp)jw
1
2
3
4
• • IfAlsthe er value met de zelf ingevoerde deler kan vereenvoudigd worden, gebruikt you specify is invalid as niet a divisor for simplification, the calculator automatically uses the lowest possible divisor. deler. het toestel automatisch de kleinst mogelijke
9.9.Keuze van Value de schrijfwijze getallen Selecting Display Modes Selecting Value Displayvan Modes You can make specifications forfor three value display modes. Je kan kiezen tussen drie mogelijkheden: You can make specifications three value display modes. Fix Mode Fix Mode Fix Mode Regelt het aantal cijfers na de komma. This mode lets you specify thethe number of of decimal places to to bebe displayed. This mode lets you specify number decimal places displayed.
Sci Mode Sci Mode Sci Mode Regelt het aantal beduidende cijfers. This mode lets you specify thethe number of of significant digits to to bebe displayed. This mode lets you specify number significant digits displayed. Norm 1/Norm 1/Norm 22Mode Norm 1/Norm 2Mode Mode Regelt de exponentiële This mode determines atschrijfwijze. what point thethe display changes over to to exponential display This mode determines at what point display changes over exponential display format. format. Roep het configuratiescherm op en gebruik de toetsen B en N om «Display» Display thethe Set UpUp Screen and use thethe f and c keys to to highlight “Display”. aan te klikken. Display Set Screen and use f and c keys highlight “Display”.
1 1 2 2 3 3 4 4
uu ToTo specify the number ofaan decimal places • Om het aantal decimalen te duiden (Fix)(Fix) specify the number of decimal places (Fix)
1. AlsWhile «Display» opscreen het configuratiescherm staat, druk op q(Fix). 1. 1.While thethe set-up is is onon thethe display, press 1 (Fix). set-up screen display, press 1 (Fix). 2. Druk op defunction functietoets die onder het gewenste aantalofdecimalen (0places tot 9)you 2. 2.Press thethe key that corresponds to to thethe number decimal places Press function key that corresponds number of decimal you want to to setset (0(0 to to 9).9). want staat. • Press [ to to display thethe next menu ofvan numbers. • Press [ display next menu of numbers. • Druk op om het volgende menu cijfers te laten verschijnen. Example ToTo specify two decimal Voorbeeld: voor twee cijfers naplaces de komma Example Kies specify two decimal places
1 1 2 2 3 3 4 4 1 (Fix) 1 (Fix) 1 1 2 2 3 3 4 4 3 (2)(2) 3 Druk op defunction functietoets die overeenkomt met hetthe Press thethe key that corresponds to to the Press function key that corresponds gewenste aantal decimalen. number of of decimal places you want to to specify. number decimal places you want specify.
values are rounded offoff to to the number of of decimal places you specify. • • Displayed De resultaten worden afgerond op het aantal getoonde decimalen. • Displayed values are rounded the number decimal places you specify. • A• A number of of decimal place specification remains in in effect until you change thethe number decimal place specification remains effect until you change
• Norm Denk Mode er aansetting. dat de instelling van het aantal decimalen automatisch wordt Norm Mode setting. opgeheven als je de instelling voor de exponentiële schrijfwijze verandert.
2727
Chapter222 Chapter Hoofdstuk
BasicCalculations Calculations Basic Basisberekeningen Tospecify specify the numberofofsignificant significant digits (Sci) u uOm To the number digits (Sci) • het aantal beduidende cijfers aan te duiden (Sci)
While theset-up set-up screen thedisplay, display,press press2 2(Sci). (Sci). While the isisononthe 1.1. Als «Display» opscreen het configuratiescherm staat, druk dan opw(Sci). Press the function keythat that corresponds thenumber number ofsignificant significant digits you 2. op defunction functietoets diecorresponds onder het gewenste aantalofdecimalen (0digits tot 9)you 2.2. Druk Press the key totothe wanttotoset set(0(0toto9).9). staat. want • Press [totodisplay display thenext nextmenu menuofvan ofnumbers. numbers. •• Druk op om het volgende menu cijfers te laten verschijnen. Press [ the Example ToTospecify specifythree significantdigits digits Example significant Kies voor driethree beduidende cijfers Voorbeeld:
1 2 2 3 3 4 4 1 2(Sci) (Sci) 2 1 2 2 3 3 4 4 1 4(3)(3) 4 Press the functionkey keydie that corresponds the Press the that corresponds totothe Druk op defunction functietoets overeenkomt met het number significant digits you want specify. gewenste beduidende cijfer. number ofof significant digits you want toto specify.
• Displayed values arerounded roundedoffoff thenumber number significant digitsyou youspecify. specify. • • Displayed De resultaten worden afgerond op het laatste beduidende cijfer. values are totothe ofofsignificant digits • Specifying 0 makes the number of significant digits 10.
makes thevoor number of significantcijfers. digits 10. • • Specifying Het cijfer 00staat hier 10 beduidende
• Anumber numberofofsignificant significantdigit digitspecification specificationremains remainsinineffect effect untilyou youchange changethe the • • A Denk erMode aan dat de instelling van het beduidende cijferuntil automatisch wordt NormMode setting. Norm setting.
opgeheven als je de instelling voor de exponentiële schrijfwijze verandert.
Tospecify theexponential exponential display range(Norm (Norm 1/Norm2)(Norm 2) To the display range 1/Norm •u u Om despecify weergave van de exponentiële schrijfwijze te veranderen 1/Norm 2) Press 3(Norm) (Norm) switch between Norm and Norm Press 3 toto switch 1 1and 2.2. Druk ope (Norm) om vanbetween Norm 1 Norm naar Norm 2Norm te veranderen. –2 10 Norm1:1:1010 (0.01)>|x|,|x||x|>10 >10 –2 10 Norm (0.01)>|x|, –9 10 Norm2:2:1010 (0.000000001)>|x|,|x||x|>10 >10 –9 10 Norm (0.000000001)>|x|,
10.Berekening ScientificFunction Function Calculations 10. Scientific Calculations 10. van wetenschappelijke functies Usethe the RUNMode Modetotoperform performcalculations thatinvolve involvetrigonometric trigonometricfunctions functionsand and Use RUN that Gebruik de modus RUN om calculations berekeningen van goniometrische functies of othertypes typesofofscientific scientificfunctions. functions. other andere wetenschappelijke berekeningen in te voeren.
TrigonometricFunctions Functions Trigonometric (1)(1)Goniometrische functies Before performing calculations thatinvolves involvestrigonometric trigonometric functions, youshould Vóór jeperforming een berekening van goniometrische functies invoert, moet jeshould de Before a acalculations that functions, you firstspecify specifythe thedefault defaultangle angleunit unitasasdegrees degrees(°), (°),radians radians(r), grads(g). (g). first ororgrads hoekeenheid kennen: 60-delige graden (°), radialen (r) of (r), 100-delige graden (g).
Settingthe the Default AngleUnit Unit n k • kSetting Instelling van de hoekeenheid Default Angle The defaultangle angle unitfor forinput inputvalues values can setusing using theset setupupaangesproken screen.If Ifyou youset set De hoekeenheid kan ingevoerd worden wanneer de the «display» is. The default unit can bebeset screen. degrees (°)forforexample, example, inputting value automatically assumed 90° degrees inputting a avalue ofof 9090 isisautomatically assumed totobebe90° Als je bv.(°) 60-delige graden (°) selecteert en 90 invoert, dan wordt automatisch 90° The following shows the relationship between degrees, radians, and grads. The following the tussen relationship degrees, radians, and grads. ingevoerd. Hetshows verband deze between eenheden is de volgende: 90°= =π/2 π/2 radians= =100 100 grads 90° radians grads radialen graden
2828
Basic Calculations Basisberekeningen
Chapter Hoofdstuk 22
default angle •u To Omset dethe hoekeenheid in teunit stellen Example Verander To change angle unit from radians to degrees dethe instelling radialen in 60-delige graden Voorbeeld: !Z
cc1(Deg)
1
2
3
4
• • Once De ingestelde hoekeenheid behouden totdat je opnieuw verandert. you change the angle blijft unit setting, it remains in ze effect until you change Je it again using the set up screen. Youop also check the set upcontroleren, screen to find kunt de actuele instelling altijd hetshould configuratiescherm nl.out bij what the current angle unit setting is. «Angle».
k n Between Angle Units in een andere eenheid • Converting Omzetting van een hoekgrootte Youkunt canbij use the following procedure to input avan value an angle unituitgaan that is not Je het invoeren van een hoekgrootte eenusing andere eenheid dan the current angle when you press w,omzetten the value will be converted degene diedefault ingesteld is.unit. HoeThen je zo’n maatgetal moet in een maatgetal to the default angle unit.de ingestelde hoekeenheid volgt hieronder. dat gerelateerd is aan
uTo between angle • Omconvert een hoekgrootte om teunits zetten in een andere eenheid Example Omzetting To convertvan 4.25 radians to degrees whilegraden degrees as the Voorbeeld: 4,25 radialen in 60-delige alsare deset 60-delige defaultingesteld angle unitzijn als eenheid graden
Ae.cfK[
1
2
3
4
1
2
3
4
2(ANGL)2(r)w
29
Chapter 2 Calculations Basic Calculations Chapter Basic Hoofdstuk 22 Basisberekeningen k Trigonometric k n Function Calculations Function Calculations • Trigonometric Berekening van goniometrische functies P.29
P.29 Always sure thatde the default is set to thebegint required default Always make suremake that the default angle unit angle is set unit to berekening the required default before Controleer altijd vóór je aan goniometrische dat de befo function calculations. performingperforming trigonometric calculations. ingestelde eenheid entrigonometric defunction eenheid die je gebruikt bij de invoer dezelfde is.
uTo • Omperform eenuTo goniometrische functie te berekenen perform trigonometric function calculations trigonometric function calculations sin (63° 52' 41") Example 1: 1Example sin (631° 52' 41") Voorbeeld Default unit: Degrees Default angle unit:angle Degrees Ingestelde hoekeenheid: 60-delige graden !Zcc1(Deg)Q !Zcc1(Deg)Q
(2) Logarithmic and Exponential Function Calculations Logarithmic and Function Calculations (2) Logaritmische enExponential exponentiële functies
basis10 10(common (10-delige logarithm) logaritmen) wordt gewoonlijk genoteerd met log of10log. •met Alogarithm base logarithm (common logarithm) iswritten normally written log or log. • Logaritme A base 10 is normally as log 10 or as log. 10 n n 1 1 logaritme) wordt gewoonlijk + ––– = )2.71828... logarithm (natural logarithm) is norma base lim =12.71828... (A logarithm) (natuurlijke (natural logarithm) is normally • Logaritme A base e•met lim basis1 e+(––– n→∞
n n→∞
n
e or ln. written asmet logIn. e ore of ln. written asmet log genoteerd log
Note that certain use “log” refer to base e logarithms, so you mu Notezou thatechter certain publications “log” to refer to to base e logarithms, so you Het kunnen datpublications inuse sommige publicaties andere afspraken voormust het take carefor towhat watch for of what type of is being in the publications take carevan to watch type notation is notation being used in the publications you are you a noteren logaritmen gehanteerd worden. Opletten dus ! used working with. Thisand calculator “log” to mean base working with. This calculator manualand usemanual “log” touse mean base 10 and “ln” 10 for and base“ln” e. for base
30
30
Basic Calculations Basisberekeningen
Chapter Hoofdstuk 22
•To Om een logaritmische/exponentiële tecalculations berekenen u perform logarithmic/exponential functie function Example 1: 1 log1.23 Voorbeeld lb.cdw Result:: 0.0899051114 Resultaat Example 2: 2 ln90 Voorbeeld Ijaw Result:: 4.49980967 Resultaat Example 3: 3 Bereken To calculate the anti-logarithm of common logarithm Voorbeeld de 10-delige antilogaritme van 1,23 (101.23) 1.23 (10 1.23) !0b.cdw
Resultaat Result:: 16.98243652 Example 4: 4 Bereken To calculate the anti-logarithm of natural de natuurlijke antilogaritme vanlogarithm 4,5 (e4.5) 4.5 (e4.5 ) Voorbeeld !ee.fw Result:: 90.0171313 Resultaat Example 5: 5 (–3)4 = (–3) × (–3) × (–3) × (–3) Voorbeeld (-d)Mew
Resultaat Result:: 81 Example 6: 6 Voorbeeld
7
123
h!qbcdw Result:: 1.988647795 Resultaat
Other Functions (3) Andere functies Example Formule 2 + 5 = 3.65028154 (–3) = (–3) × (–3) = 9
Operation Invoer !92+!95w
Display Resultaat 3.65028154
(-3)xw
9
–32 = –(3 × 3) = –9
-3xw
–9
1 ––––––––––– = 12 1 1 ––– – ––– 3 4
(3!X-4!X) !Xw
12
2
8! (= 1 × 2 × 3 × .... × 8) = 40320 3
36 × 42 × 49 = 42
Random generation Genereer number een toevalsgetal (pseudo gelegen random tussen 0number en 1 between 0 and 1.)
Display What isResultaat the absolute value of Display Display 3 Welk isisde absolute the common logarithm of ? What the absolute value van of What Whatisisthe the absolute absolute value value ofofwaarde 4 3 33 de 10-delige logaritme thelogarithm commonof logarithm of ? the thecommon common logarithm of ?? van 4 44 | log 34 | = 0.1249387366 3 33 K[1(NUM) K[1(NUM) log log | |==| 0.1249387366 0.1249387366 | = 0.1249387366 K[1(NUM) | |log 4 44 1(Abs)l(3/4)w 0.1249387366 1(Abs)l(3/4)w 1(Abs)l(3/4)w 0.1249387366 0.1249387366 What is the integer part of 2 7800 What the integer K[1(NUM) ––––– ? Welk isishet geheel vanof What Whatisisthe the integer integer part part ofofdeelpart K[1(NUM) K[1(NUM) 96 2(Int)(7800/96)w 81 7800 ? 2(Int)(7800/96)w 2(Int)(7800/96)w 81 81 7800 7800 ?? ––––– ––––– ––––– 96 96 96 What is the decimal part of 7800 ? 3 Welk isishet decimaal van What the decimal part of K[1(NUM) ––––– What Whatisisthe the decimal decimal part part ofof deel K[1(NUM) K[1(NUM) 96 7800 7800 7800 3(Frac)(7800/96)w 0.25 3(Frac)(7800/96)w 3(Frac)(7800/96)w 0.25 0.25 ––––– –––––?? ––––– ? 96 96 96 200 ÷ 6 = × 3 33.33333333 = 200/6w33.33333333 200 200÷÷66==200 ÷ 6 = 200/6w 200/6w 33.33333333 the ×3= 100 ××33== *3w *3w *3w Round 100 100value used for internal calculations K Round the value used 200/6w33.33333333 33.33333333 Rond deused intern gebruikte Round Roundthe the value value used 200/6w 200/6w 33.33333333 to 11 digits* for internal K[1(NUM)4(Rnd)w33.33333333 33.33333333 for forinternal internal calculations calculations K[1(NUM)4(Rnd)w K[1(NUM)4(Rnd)w 33.33333333 getallen af opcalculations 11 cijfers*
99.99999999 *3w *3w *3w99.99999999 99.99999999 What is the nearest integer K not exceeding – 3.5? Bereken grootste geheel What is het the nearestK[1(NUM)[1(Intg) integer K[1(NUM)[1(Intg) What Whatisisthe the nearest nearest integer integer K[1(NUM)[1(Intg) not exceeding – dan 3.5?-3,5 –4 getal dat kleiner is not notexceeding exceeding – –3.5? 3.5? -3.5w -3.5w-3.5w ––44 to 11 digits* toto11 11digits* digits*
* When a Fix (number of decima rounds the value used for inte * IsWhen a Fix (number of decimal places) or beduidende Sci (number ofdigits) significant digits) is in effect, Rnd Fix (het aantal decimalen) of Sci (het(number aantal cijfers) ingesteld, dan zal de functie Rnd this mak * * When Whena* aFix Fix (number (number ofofdecimal decimal places) places) or orSci Sci (number ofofsignificant significant digits) isisinineffect, effect, Rnd Rnd specification. In effect, rounds theook value used for internal calculations in accordance with the current FixisordeSci rounds roundsthe thede value value used used for for internal internal calculations calculations ininaccordance accordance with with theis current current Fix FixIn oror Sci Sci getallen intern afronden op de manier zoals voor Fix of the Sci ingesteld. dat geval specification. Inmakes effect, this makes internal value match thevalue. displayed value. specification. specification. InIneffect, effect, this this makes the the internal internalthe value value match match the thedisplayed displayed value. interne waarde gelijk aan de getoonde waarde.
u Rectangular Coordinat u Coordinates uuPolar PolarCoordinates Coordinates • Polar Poolcoördinaten
u Coordinates uuRectangular Rectangular Coordinates Coordinates • Rectangular Orthogonale coördinaten
Pool Ortho
• With polar coordinates, θ ca
polar coordinates, θkanFberekend can be calculated and within displayed within of (radians –180°< θ < 180° an • • With Voor poolcoördinaten worden en geldt ( ••With Withpolar polar coordinates, coordinates, θθcan canbe becalculated calculated and anddisplayed displayed within aarange range ofofa range
met 100-delige graden is datrange). bereik analoog). θ < 180°of (radians and grads have same –180°< –180°<θθ<–180°< <(met 180° 180°radialen (radians (radians and and grads grads have have same same range). range).
Example Example To calculate r and when x y=y== 14 and Example ExampleVoorbeeld: To Tocalculate calculate rrand andθθ°°when when xxθ=°=14 14 and and 20.7 20.7 Om en te bereken als en y = 20.7
Example Bereken To calculate the possible number different arrangements Voorbeeld: het aantal manieren om 4ofuit 10 elementen te kiezen, in using 4 items selected from 10 items volgorde en zonder herhaling
Formula Formule
Operation Invoer
Display Resultaat
10K4(PROB) 2(nPr)4w
P 4 = 5040
10
5040
Example Bereken To calculate the possible number combinations of Voorbeeld: het aantal manieren om of 4 different uit 10 elementen te kiezen, 4 items selecteden from 10 items niet in volgorde zonder herhaling
Formula Formule C4 = 210
10
Operation Invoer
Display Resultaat
10K4(PROB) 3(nCr)4w
210
(6) Andere kenmerken te herinneren Other Things to Remember n k Sign • Multiplication Het vermenigvuldigteken Youmag can het leave out the multiplicationweglaten sign in any of the following cases. Je vermenigvuldigteken in de volgende gevallen. In front the following scientific functions: •• Vóór deoffuncties : sin, cos, tan, sin–1, cos –1, tan–1, log, In, 10 x, ex,
,3
, Pol(x , y), Rec( r, θ), d/dx,
Seq, Min, Max, Mean, Median, List, Dim, Sum Examples:: 2 sin30, 10log1.2, 2 3, enz. etc. Voorbeeld In front of constants, variable Ans memory contents. •• Vóór constanten, vóór namennames, van variabelen en vóór het laatste resultaat: Examples:: 2π, 2AB, 3Ans, 6X, etc. Voorbeeld enz. In front an openvan parenthesis. •• Vóór hetofopenen haken: Voorbeeld: 3(5 + 6), (A + 1)(B –1) Examples:
33
Chapter 222Basic Basic Calculations Chapter 2Basic Basic Calculations Chapter 2Basic Calculations Hoofdstuk 22 2Calculations Basic Calculations Basisberekeningen Chapter Basic Calculations Chapter Basic Calculations 2 Basic Calculations Chapter 2 Calculations Chapter 2Chapter Basic Chapter Calculations Chapter 2Chapter Basic Calculations k n Calculation Priority Sequence kCalculation k Calculation Priority Sequence Calculation Priority Sequence • k Voorrangsregels bij het rekenen k Priority Sequence Calculation Priority Sequence k Calculation Priority Sequence k Calculation Priority Sequence kk kkCalculation Calculation Priority Sequence Priority Sequence k Calculation Calculation Priority Priority Sequence Sequence Calculation Priority Sequence
The calculation priority sequence is the order that the calculator performs operaThe calculation priority sequence is the order that the calculator performs operaThe calculation priority sequence is the order that the calculator performs operaHet toestel gehoorzaamt aan bepaalde voorrangsregels: The calculation priority sequence is the order that the calculator performs operaThe calculation priority sequence is the order that the calculator performs operaThe calculation priority sequence is the order that the calculator performs operaThe calculation priority sequence is order that the calculator performs operaThe calculation priority sequence isis the order that the calculator performs operaThe priority sequence is order that the calculator performs operaThe The calculation calculation priority priority sequence sequence is the the order order that that the the calculator calculator performs performs operaoperaThecalculation calculation priority sequence isthe the order that the calculator performs operations. Note the following rules about calculation priority sequence. tions. Note the following rules about calculation priority sequence. tions. Note the following rules about calculation priority sequence. tions. Note the following rules about calculation priority sequence. Note the following rules about calculation priority sequence. tions. Note the following rules about calculation priority sequence. tions. Note the following rules about calculation priority sequence. tions. Note the following rules about calculation priority sequence. tions. the following rules about calculation priority sequence. tions. tions. Note Note the the following following rules rules about about calculation calculation priority priority sequence. sequence. tions.Note Note the following rules about calculation priority sequence. • tions. Bewerkingen binnen haken vóór bewerkingen buiten haken. •••Expressions Expressions contained in parentheses are performed first. Expressions contained in parentheses are performed first. • Expressions contained in are performed first. •contained Expressions contained inparentheses parentheses are performed first. •Expressions Expressions contained in parentheses are performed first. contained inparentheses parentheses are performed first. •• Expressions contained in parentheses are performed first. • •Expressions contained inin parentheses are performed first. • Expressions inin parentheses are performed first. Expressions contained contained in parentheses are are performed performed first. first. • Expressions contained parentheses are performed first.
• Twee of meer gelijkwaardige berekeningen worden uitgevoerd in de volgorde
••When When two or more expressions have the same priority, they are executed from When two or more expressions have the same priority, they are executed from •orWhen two or expressions have the same priority, they are executed from •or When two ormore more expressions have the same priority, they are executed from •When When two or more expressions have the same priority, they are executed from two or more expressions have the same priority, they are executed from ••more When two or more expressions have the same priority, they are executed from • •two When two oror more expressions have the same priority, they are executed from • When more expressions have the same priority, they are executed from two more expressions have the same priority, they are executed from • When two expressions have the same priority, they are executed from waarin ze voorkomen (dus van links naar rechts). right to left. right to left. left. right to right toleft. left. right to left. right to left. right to to left. right right right to to left. left. righttoright toleft. left.
2 2 2 2 2 (hoekeenheid =unit radialen) Example × (log sin2π + 6.8) 22.07101691 (angle unit Rad) 26.8) Example 3 (log sin2π + 6.8) 22.07101691 (angle unit Rad) Voorbeeld: Example + 3 ×2++sin2π (log sin2π + = = 2 2sin2π 23 + × (log =22.07101691 22.07101691 (angle =Rad) Rad) Example + 3 ×(log +6.8) 6.8) =22.07101691 22.07101691 (angle unit =Rad) Rad) Example ×(log sin2π +sin2π =22.07101691 (angle unit =unit 223(log ××sin2π (log + 6.8) ==(angle 22.07101691 (angle == Rad) Example 3+332 ×3×2 (log +222+= 6.8) =+6.8) (angle unit =unit Example 2Example 3 3×2× (log sin2π + = 22.07101691 (angle unit =(angle Rad) Example 22+2(log ++2 sin2π 6.8) ==22.07101691 (angle unit ==Rad) Rad) Example 2+ Example + sin2π +6.8) 6.8) 22.07101691 unit = Rad) 1 1 1111 1 11 11 1 2 2 2222 2 22 22 2 3 3 3333 3 33 33 3 4 4 4444 4 44 44 4 5 5 5555 5 55 55 5 6 6 6666 6 66 66 6
Hieronder vind je een volledige lijst met voorrangsregels bij het rekenen: The following isis acomplete complete list of operations in the sequence they are performed. The following is aoperations complete list ofthe operations inthey the sequence they are performed. The following is list of in the sequence they are performed. The following isa acomplete list ofoperations operations in the sequence they are performed. The following acomplete complete list of operations in the sequence they are performed. The following acomplete list of operations in the sequence they are performed. is aof complete list of operations in the sequence they are performed. The following isfollowing aais list of operations inin the sequence they are performed. The is list ofcomplete in sequence they are performed. The following is list of operations the sequence they are performed. Thefollowing following isaThe acomplete complete list operations inthe sequence are performed. 1. Transformatie van coördinaten: (x, , θ);,Rec Rec( berekening van een 1. Coordinate transformation: (Pol (,r((yryRec ,), calculations: 1. Coordinate transformation: (differential dx(;(; ,y) ,calculations: );); differential differential calculations: 1.Coordinate Coordinate transformation: (,), x),ryθRec yθ,), (); r);θ(differential ,differential θ,); calculations: d(;(;(;/ddx (; 1.transformation: Coordinate transformation: (,,Rec xRec y(xx), rdifferential 1. transformation: dx ), Rec (,,); ); differential calculations: /(; (;/dx 1.Coordinate Coordinate transformation: (Pol ,yxyry), y(Pol Rec differential calculations: /ddx dx 1. Coordinate transformation: (Pol (); ,(differential ((θcalculations: rr);,differential θθdifferential ); calculations: dd//(;dx 1.1. transformation: (x(Pol rRec differential calculations: d/dddx (; 1.1.Coordinate (Pol (x(,(Pol dcalculations: dx/dx Rec ); /d (; (; 1. Coordinate Coordinate transformation: transformation: (Pol ((,x(x((Pol xxy,,(,(),Pol rθ,r), dd//dx ), θrθθRec ); calculations: calculations: /dx Coordinate transformation: (Pol xy(Pol ,), y(Pol ), Rec (,Rec afgeleid getal: d/d xMax, ; Min, List :Max, Fill, Seq, Min, Max, Mean, Median, SortA, sortD List: Fill, Seq, Min, Max, Mean, Median, SortA, SortD List: Fill, Seq, Min, Mean, Median, SortA, SortD List: Fill, Seq, Min, Max, Mean, Median, SortA, SortD List: Fill, Seq, Min, Max, Mean, Median, SortA, SortD List: Fill, Seq, Min, Mean, Median, SortA, SortD List: Fill, Seq, Min, Max, Mean, Median, SortA, SortD List: Fill, Seq, Max, Mean, Median, SortA, SortD List: Fill, Seq, Min, Max, Mean, Median, SortA, SortD List: Seq, Min, Max, Mean, Median, SortA, SortD List: List: Fill, Fill, Seq, Seq, Min, Min, Max, Max, Mean, Mean, Median, Median, SortA, SortA, SortD SortD List:Fill, Fill, Seq, Min, Max, Mean, Median, SortA, SortD 2 2 –1 –1 2 –1 –1 –1 2. Type A functions (value input followed by function): 2. Type A functions (value input followed function): x!x!22,–1 2. Type A functions (value input followed by 2 functie) –1 –1 2. Functies van het type A (= eerst getal, dan 2 by 2.A Type A functions (value input followed by function): 2. Type Afunctions functions (value input followed by ,, –1 xx,x,,,!x2xx,x!!x–1 !,,x,xx!x–1!,, xx!! 2.Type Type Afunctions functions (value input followed by function): 2. Type A functions (value input followed 2.2. functions (value input followed by function): 2.2.Type A functions (value input followed by function): xfunction): x,by x,2x!x,xx2x,2!22,x:,,–1 2. Type Type A A (value (value input input followed followed by by function): function): xxxxx–1 Type A functions (value input followed by function): x,function): x, xfunction): sexagesimal input: ”””’°”’°”’ ”°° ’’ ”” sexagesimal sexagesimal sexagesimal 60-delige graden sexagesimal sexagesimal sexagesimal sexagesimal ° :input: sexagesimal input: °input: ’input: ”input: sexagesimal sexagesimal °’°°°”’’’°input: ”’input: sexagesimal input: °input: ’ input: ” input: yy y y y yyxx x x x xx 3. Powers: roots: y 3. Powers: ^wortels: (roots: ); roots: 3.Powers: yx); x); x roots: y roots: xx Powers: (x^); 3. xroots: );roots: roots: 3. Machten: ; 3.Powers: roots: (); xxx roots: 3.3. (^^^x((yx(^(x); 3.3.Powers: ^Powers: (^3. x(Powers: 3. Powers: Powers: xxy(^); ););(^roots: Powers: x);3. );^ ^Powers: roots: bb b b b bb 4. Fraction input: /input: ca / c a / c baaba bFraction 4. Fraction 4.Fraction input: 4.Fraction Fraction 4. 4.Fraction Fraction input: 4. 4. Invoer van 4.4. aainput: 4.4.Fraction input: ainput: /input: cb/input: 4. Fraction Fraction a/ c/input: c//cc/ ca: /ac / c Fraction input: ainput: cbreuken
5. Multiplication operations where the multiplication sign before or variable isisis is is is 5. Multiplication operations where the multiplication sign before or variable is 5.Multiplication operations where the multiplication before π a variable 5.Multiplication Multiplication operations where the multiplication sign or a variable 5. operations where the multiplication sign before πor or ais variable 5.Multiplication Multiplication operations where the multiplication sign before πbefore aπor variable 5. Multiplication operations where the multiplication ππ aaisis variable 5.5. operations where the multiplication sign before πbefore or aeen 5.5.Multiplication operations where the multiplication sign before πsign a Multiplication operations where the multiplication sign before ππ or aavariable variable Multiplication operations where the multiplication sign before πor or avariable variable isor 5. Vermenigvuldiging met weglating van het teken vóór ofsign vóór variabele: x5A; omitted: 2π; 3sin etc. omitted: 2π; 5A; 3sin ; xetc. omitted: 2π; 5A; ; etc. omitted: 5A; xetc. ; x3sin etc. omitted: 2π; 5A; 3sin x;;3sin ;etc. etc. omitted: 2π; 5A; 3sin xx;; etc. omitted: 2π; x;x3sin omitted: 5A; 3sin ; senz. etc. omitted: 2π; 5A; 211» , 2π; 23sin A, 3x5A; x;etc. etc. omitted: omitted: 2π; 2π; 5A; 5A; 3sin x2π; ; 3sin etc. omitted: 2π; 5A; 3sin
6. Type B functions (function followed by value input): 6. Type B (function functions (function followed by value input): 6. Type B (function followed by input): 6.B Type Bfunctions functions (function followed byvalue value input): 6. Type B functions (function followed by value input): 6.Type Type Bfunctions functions (function followed by value input): 6. Type B functions (function followed by value input): 6.6. functions by value input): 6.6.Type B (function followed by input): Type B (function followed by value input): Type Bfunctions functions (function followed byvalue value input): 6. Functies van het type Bfollowed (= eerst functie, dan getal) : xx x xxxxx xx x xx 3 3 3 3 –1 –1 –1 –1 –1 –1 –1 –1 –1 –1–1 –1 –1 –1 –1 –1 –1 –1 ,,eX. ,e,,log, log, In, 10 sin, cos, tan, sin ,,(-) cos ,Dim, tan ,,–1 (–), Dim, Sum xcos, xe –1 –1 –1 xlog, ,10 log, In, 10 , –1 sin, cos, tan, cos tan (–), Dim, Sum ,,33In, log, sin, cos, tan, sin cos ,–1,–1 tan ,Sum (–), Dim, Sum x,eIn, x, ,10 xsin, –1 –1 –1 –1 –1 –1 –1 ,xIn, e,,sin, ,sin, ,cos, sin, cos, tan, sin ,Sumo tan ,Dim, (–), Dim, Sum In, ,tan, 10 ,e10 sin, cos, tan, sin ,–1–1 cos ,,–1 tan ,Sum Dim, Sum sin, Asn. Acs Atn .–1 ,sin ,3 333,In, In, 10 cos, sin ,cos cos ,cos tan ,(–), (–), Dim, Sum log, In, esin, ,, cos, 10 ,tan, sin, cos, tan, cos ,, (–), tan ,,Sum (–), Dim, Sum , 3,log, ,,In, log, In, ,xcos, cos, , –1 ,(,(–), Dim, , 3, 3 ,In, log, ,elog, cos, tan, sin ,tan, cos ,–1 tan ,,sin Dim, ,IQ’. log, e,,e,eexIn, ,10 ,,10 10 ,sin, tan, tan, sin sin ,cos cos ,(–), tan tan ,(–), (–), Dim, Sum Sum e,, x,log, 10 sin, tan, sin ,.sin cos tan ,,tan Dim, 7. Multiplication operations where the multiplication sign before scientific function 7. Multiplication operations where the multiplication sign before scientific function 7. Multiplication operations where the multiplication sign before afunction scientific function 7. 7. Multiplication operations where thethe multiplication sign a scientific function 7. Multiplication operations where the multiplication sign before a scientific function 7.Multiplication Multiplication operations where the multiplication sign before scientific function Multiplication operations where multiplication sign before aafunction scientific function 7. Vermenigvuldiging met weglating van het teken vóór een wetenschappelijke 7.7. operations where the multiplication sign before abefore scientific 7.7.Multiplication operations where the multiplication sign before abefore scientific function 7. Multiplication Multiplication operations operations where where the the multiplication multiplication sign sign before aa aascientific scientific function function Multiplication operations where the multiplication sign before a scientific is omitted: 2223;23; 3; Alog2; etc. is2Alog2; omitted: 2Alog2; 3; Alog2; etc. is 23; 3; etc. isomitted: omitted: 2Alog2; 3; Alog2; etc.etc. is omitted: Alog2; etc. isomitted: omitted: 3; etc. is omitted: 2 3; Alog2; functie: ; enz. isis omitted: Alog2; etc. is isomitted: 2 etc. is omitted: 2 3; Alog2; Alog2; etc. etc. omitted: 23; 3;Alog2; etc. 8. Permutation: nPr; combination: nCr 8. Permutation: nPr; combination: nCr 8.Permutation: nPr; combination: nCr 8.Permutation: Permutation: nPr; combination: nCrnCr 8. nPr; combination: nCr 8.Permutation: Permutation: nPr; combination: nCr 8. Permutation: nPr; combination: 8.8. nPr; combination: nCr 8.8.Permutation: nPr; combination: nCr 8. Permutation: Permutation: nPr; nPr; combination: combination: nCr nCr Permutation: nPr; combination: nCr 8. Permutatie: ; Combinatie: 9. Multiplication; division; integer division; remainder division 9. Multiplication; division; integer division; remainder division 9.Multiplication; division; integer division; remainder division 9.Multiplication; Multiplication; division; integer division; remainder division 9. division; integer division; remainder division 9.Multiplication; Multiplication; division; integer division; remainder division 9. Multiplication; division; integer division; remainder division 9.9. division; integer division; remainder division 9.9.Multiplication; division; integer division; remainder division 9. Multiplication; Multiplication; division; division; integer integer division; division; remainder remainder division division Multiplication; division; integer division; remainder division
n • k Meervoudige instructies k Using Multistatements kUsing k Using Multistatements Using Multistatements k Multistatements Using Multistatements k Using Multistatements k Using Multistatements kk kkUsing Using Multistatements Multistatements k Using Using Multistatements Multistatements Using Multistatements
Meervoudige instructies vorm je door enkelvoudige instructies instatements een sequentie Multistatements are formed by connecting number of individual for Multistatements are formed by connecting number of individual individual statements for Multistatements are formed by aof ofstatements individual statements Multistatements are formed by anumber number ofstatements individual statements Multistatements are formed by connecting a number of individual statements forforforfor Multistatements are formed by connecting anumber number of individual statements for Multistatements are formed by connecting aaofof number of statements Multistatements are formed by connecting aaaa number individual statements for Multistatements are by connecting aconnecting number of individual for Multistatements Multistatements are are formed formed by by connecting connecting number of individual individual statements statements for for Multistatements areformed formed by connecting aconnecting number individual for aan elkaar te koppelen. Bij dit toestel kun jeinin meervoudige instructies zelf sequential execution. You can use multistatements in manual calculations and in sequential execution. You can use multistatements incalculations manual calculations and in sequential execution. You can use multistatements in calculations inin in sequential execution. You can use multistatements inmanual manual calculations and sequential execution. You can use multistatements in manual calculations and inand sequential execution. You can use multistatements in manual calculations and in sequential execution. You can use multistatements in manual calculations sequential execution. You can use multistatements manual and inand sequential execution. You can use multistatements in calculations and inin sequential sequential execution. execution. You You can can use use multistatements multistatements in manual manual calculations calculations and and in in sequential execution. You can use multistatements inmanual manual calculations and programmed calculations. There are two different ways that you can use to connect programmed calculations. There are two different ways that you can use to connect connect programmed calculations. There are two different ways that you can use to connect invoeren, of zecalculations. in een programma verwerken. Er zijn twee mogelijkheden om programmed calculations. There are two different ways that you can use to connect programmed There are two different ways that you can use to connect programmed calculations. There are two different ways that you can use to connect programmed calculations. There are two different ways that you can use to programmed calculations. There are two different ways that you can use toto connect programmed calculations. There are two different ways that you can use to connect programmed calculations. There are two different ways that you can use connect programmed calculations. There are two different ways that you can use to connect statements to form multistatements. statements tomultistatements. form multistatements. statements to form multistatements. statements to form multistatements. statements to form enkelvoudige instructies aan elkaar te koppelen. statements to form multistatements. statements to form multistatements. statements tomultistatements. form multistatements. statements to form statements statements to to form form multistatements. multistatements. statements to form multistatements. • Dubbelpunt (:)
•(:) Colon Colon (:) • Colon • (:) Colon •(:) Colon (:)(:)(:) (:) Colon (:) ••(:) Colon • •Colon • Colon ••Colon Colon (:) (:) • Colon Zijn instructies door een dubbelpunt gekoppeld, dan worden ze - without zonder Statements that are connected with colons are executed from left to right, without Statements that are connected with colons are executed from left to right, without Statements that are connected with colons are executed from left to without Statements that are connected with colons are executed from left toright, right, without Statements that are connected with colons are executed left to right, without Statements that are connected with colons are executed from left to right, without Statements that are connected with colons are executed left to right, without Statements that are connected with colons are executed from left tofrom right, without Statements that are connected with colons are executed from left tofrom without Statements that are connected with colons are executed from left to right, Statements that are connected with colons are executed from left toright, right, without stopping. stopping. stopping. onderbreking, en zonder tussenresultaten - berekend van links naar rechts. stopping. stopping. stopping. stopping. stopping. stopping. stopping. stopping. stopping.
3434
34 34 343434 34 34 34 34 34
Basic Calculations Basisberekeningen
Chapter Hoofdstuk 22
^) • •Display Result(W Command (^ Pauze-teken ) When execution reaches end of a statement followed a display telkens result comZijn instructies door eenthepauze-teken gekoppeld, danby verschijnt, aan mand, execution stops and thehet result up to that point appears op on the het einde van zo’n instructie, berekende tussenresultaat het display. scherm.You Om can execution byverder pressing the druk w key. de resume berekening te laten gaan, op l.
uTo multistatements • Omuse meervoudige instructies te gebruiken Example Voorbeeld:
6.9 × 123 = 848.7 123 ÷ 3.2 = 38.4375
AbcdaaA !W[[3(:) g.j*aA!W[2(^) aA/d.cw
Intermediate result atop point Tussenresultaat het where used. punt “«^ W”»isstaat er.
w
• • Note Het that eindresultaat van een instructie wordt altijd weergegeven, the final result of ameervoudige multistatement is always displayed, regardless of whether endsofwith displaymet result command. of ze nuit wel nietaeindigt een pauze-teken. construct a multistatement in which statement directly uses • • You Je cannot mag geen meervoudige instructie makenone waarin het resultaat van the een result of the previous statement. vorige instructie onmiddellijk gebruikt wordt. Example Voorbeeld:
123 × 456: × 5 Invalid onmogelijk
• Stapelgeheugens n k Stacks
Terwijl het toestel rekent, slaat het tijdelijk bepaalde informatie op in When the calculator performs a calculation, it temporarily stores certain information geheugenzones die «stapelgeheugens» genoemd worden. Indien nodig worden in memory areas called a “stacks” where it can later recall the information when it is deze gegevens later terug opgevraagd. necessary. Er zijn twee soorten stapelgeheugens: één voor getalwaarden met 10 niveaus, en There are actually two stacks: a 10-level numeric stack and a 26-level command één voor commando’s met 26 niveaus. Hieronder vind je hoe gegevens worden stack. The following example shows how data is stored in the stacks. opgeslagen in deze stapelgeheugens.
Stapelgeheugen Numeric stack voor getallen Stapelgeheugen Command stackvoor commando’s
P.36
A calculation can een become so complex that it requires stack memory niet and Het kan zijn dat berekening zo complex is, dattoodemuch stapelgeheugens causegenoeg a stack zijn, errorwaardoor (Stk ERROR) you try to execute(Stk it. IfERROR) this happens, try groot er eenwhen stapelgeheugen-fout ontstaat simplifying your calculation it down into separate parts. See “How of to bij de berekening. Probeer or in breaking zo’n geval de berekening te vereenvoudigen, Calculate Memory Usage”teforverdelen. details onZie how much memory is taken up by van various ze in een aantal stukken voor verdere details «Controle de commands. gebruikte geheugenruimte». 35
n Fouten k Errors k k Errors Errors Een foutmelding verschijnt deon berekening stopt als stops het toestel probleem An error message appears onenthe display and calculation whenever the calcuAn error appears the and stops whenever the An errormessage message appears on thedisplay display andcalculation calculation stopseen whenever thecalcucalcutegenkomt. Druk C problem. om de foutmelding te wissen. lator detects someop problem. Press A to A clear error lator some Press clear the error lator detects detects some problem. Press A to tothe clear themessage. error message. message. The following is je a list the error messages and what mean. The following isisofa list of error and what they Thevind following aall listmet of all all the error messages messages andthey what they mean. Hieronder een lijst dethe mogelijke foutmeldingen en hunmean. betekenis.
Ma ERROR --(Mathematische fout)Error) ERROR (Mathematical Error) Ma -- (Mathematical Ma ERROR ERROR (Mathematical Error) value the range ±9.99999999 × 10 99 ×× was duringbuiten a calcu••tussenresultaat AAoutside value the range of 10 was generated during aacalcuvalueoutside outside the range of±9.99999999 ±9.99999999 was generated during calcu• • AEen valtof buiten 9.99999999 10999999generated of een getal dit lation, or an attempt was made storeto valueaain memory. or an was made store value in lation, or an attempt attempt wasto made tosuch storeasuch such value in memory. memory. bereiklation, moet opgeslagen worden. attempt wasbuiten made to input value that exceeds the range of the of scientific •• waarde An was made to value that the the An attempt attempt washet made toainput input value that exceeds exceeds the range range of functie the scientific scientific • • An Een bereik vanaade gebruikte wetenschappelijk function being used. being function being used. used. werd function ingevoerd. attempt was made perform anniet illegal operation. • • An Een bewerking blijkt mogelijk. ••statistische An was made to perform an illegal operation. An attempt attempt wasto made to perform an statistical illegal statistical statistical operation.
Stk - -(Stapelgeheugen fout) Stk ERROR ERROR (Stack Error) Error) Stk -- (Stack Stk ERROR ERROR (Stack Error) • • The De calculation geheugenruimte van deperformed stapelgeheugens is te klein. being performed causedcaused the capacity of one of the stacks to be to •• The being the capacity of The calculation calculation being performed caused the capacity of one one of the the stacks stacks to be be exceeded. exceeded. Synexceeded. ERROR - (Syntax fout)
Syn ERROR -is(Syntax Error) Error) • De syntax niet--logisch. Syn ERROR (Syntax Syn ERROR (Syntax Error) • An attempt to use to an illegal •• An an illegal An attempt to use use an syntax. illegal syntax. syntax. Arg ERROR -attempt (Argument fout)
• Het argument van de wetenschappelijke functie behoort niet tot haar Arg ERROR - (Argument Error) Arg ERROR -- (Argument Error) Arg ERROR (Argument Error) domein. • An attempt to use to an illegal with a with scientific function. •• An an illegal function. An attempt attempt to use use an argument illegal argument argument with aa scientific scientific function. Dim ERROR - (Dimensie fout) Dim ERROR - (Dimension Error) Error) Dim -- (Dimension Dim ERROR ERROR (Dimension Error) • • An Deattempt gebruikte lijsten een bewerking met lijsten hebben niet dezelfde to perform aninoperation with two or more when dimensions of •• An to an with two more lists when the of Anattempt attempt toperform perform anoperation operation with twoor orlists more liststhe when thedimensions dimensions of afmetingen. the lists dolists not do match. the the lists do not not match. match. Er kunnen nog foutmeldingen zijn van de vorm Mem ERROR en Go ERROR. In addition to«Tabel the above, there are also a also Mem and Goand ERROR. See “Error P.200 P.200 hiervoor van mogelijke foutmeldingen» meer uitleg. In to there are Mem ERROR Go See Inaddition addition tothe theabove, above, there are alsoaaERROR Memvoor ERROR and GoERROR. ERROR. See“Error “Error P.200Zie Message Table” Table” for details. Message for Message Table” for details. details.
n k to Calculate Memory Usage k k How to Memory Usage How to Calculate Calculate Memory Usage • How Controle van de gebruikte geheugenruimte Some key operations takegegevens uptake oneup byte ofslechts memory each, others take uptake twoup De invoer van sommige vult één bytewhile geheugenruimte, maar Some key operations one byte of each, while Some key operations take up one byte of memory memory each, while others others take up two two bytes. bytes. bytes. andere gegevens vullen er twee. 1-byte1-byte operations: 1, 2, 3,1, ...,2, cos, tan, log, In,log, π, enz. etc.,,π, Gebruiken 1 byte operations: 3, sin, cos, tan, 1-byte operations: 1, 2,sin, 3, ..., ..., sin, cos, tan, log,,In, In, π, etc. etc. 2-byte2-byte operations: d/dx(, Xmin, For,If, Return, DrawGraph, SortA(,SortA(, Sum, enz. etc. Gebruiken 2 bytes operations: dd//dx Xmin, For, DrawGraph, Sum, 2-byte operations: dx(,(, If, Xmin, If, For, Return, Return, DrawGraph, SortA(, Sum, etc. etc.
36
36 36
Basic Calculations Basisberekeningen
Chapter Hoofdstuk 22
k n Status (MEM) (MEM) • Memory Staat van het geheugen Youkunt can de check how much memory is used for storage for each type of data. You can Je gebruikte geheugenruimte nodig voor een gegevens-type opvragen, alsojesee byteshoeveel of memory are stiller available en kunthow ookmany nakijken geheugen nog vrijfor is.storage.
uTo the van memory status • Omcheck de staat het geheugen te controleren In the Menu, select the de MEM iconMEM and press w.opl. 1. Kies inMain het hoofdmenu voor icoon en druk
Pressnogmaals w againop tolom displayhet thescherm memory«Staat statusvan screen. 2. Druk het geheugen» op te roepen.
Number of bytes stillvrij free Aantal bytes dat nog is
Use f and c to move the highlighting and amount of memory (in 3. GebruikEofRom de gegevens-types aanview te the klikken, waarvan je de bytes) used for storage of each type ofwil data. gebruikte geheugenruimte (in bytes) kennen.
De het scherm als Thevolgende following tabel table geeft showsalle all gegevens-types of the data typesdie thatopappear on theverschijnen memory status je de staat van het geheugen controleert. screen. Data type Gegevenstype
Meaning Betekenis
Program Program
Program data Programmering
Stat Stat
Statistical calculations and graphs Statistische berekeningen en grafieken
View Window memory data Instellingen van het weergave-venster
Table Table
Table & Graph data Getallen in (functiewaarden) tabellen
Alpha Alpha
Alpha memory Gegevens in dedata (26) variabelen
n k Memory Contents • Clearing Wissen van geheugeninhouden uTo data within a specific data type • Omclear alle all gegevens van een bepaald type te wissen In the status screen, c andgebruik f to move the highlighting to the 1. Op het memory scherm «Staat van het use geheugen» EofRom het data type whoseaan data wantwaarin to clear. gegevens-type te you klikken je wil wissen. 37
2 (Xmax) ...... x -axis maximum 2. Druk op 1 2. Press Press 1 1 (DEL). (DEL). 3 (Xscl) ........ x -axis scale 1(DEL) 1(DEL) [ 11 22 33 44 1
2
3
4
3. Druk op inderdaad teor wissen, of(NO) druk op4(NO) om tochwithout maar 3. 3. Press Press 11(YES) 1 (YES) (YES) toom to clear clear thethe data data or 44 (NO) to to abort abort thethe operation operation without 1 ( min) ....... -axis minimum clearing clearing anything. anything. niet te wissen.
[
2 ( max) ...... -axis maximum 3 ( scl) ........ -axis scale kk n Variable Variable Data (VARS) (VARS) Menu Menu Menu metData de variabelengegevens (VARS) You You cancan use use the the variable variable menu menu to recall to recall thethe data data listed listed below. below. Je kunt het menu met data dedata variabelengegevens gebruiken om de volgende [ gegevens op te roepen. • View • View Window Window values values
1 2 • Instellingswaarden van het weergave-venster • Enlargement/reduction • Enlargement/reduction factor factor • Vergrotings-/verkleiningsfactor 1 (Tmin) ....... Minimum of T •• Single-variable/paired-variable • Statistische Single-variable/paired-variable statistical datatwee variabelen waarnemingen statistical met één ofdata met 2 (Tmax) ...... Maximum of T •• Graph • Functievoorschriften Graph functions functions vastgelegd in de modus GRAPH (Tpth) ........ Pitch of T table • Table • Table &3 Graph & Graph table table range range and and table contents contents
3
4
[
• Bereik en inhoud van een (functiewaarden-) tabel
Press [ topress return tote the previous menu. Om variabelengegevens opJ roepen, druk opoom hetmenu. menu met de To To recall recall variable variable data, data, press J to display to display the the variable variable data data menu. variabelengegevens te bekomen.
uToJ J enlargement and reduction factors recall Pressing 2 (FACT) while the variable data menu is on the screen displays an 11 22 33 44 enlargement/reduction factor menu.
Instellingswaarden van het weergave-venster 11 (V-WIN) (V-WIN) ........ View View Window Window values values 2(FACT) 22 (FACT) (FACT) ...... ...... xVergrotings-/verkleiningsfactor and x and y-axis y-axis enlargement/reduction enlargement/reduction opfactor defactor x- en y-as 1
u1 Statistische waarnemingen metdata één of met twee variabelen 1 (STAT) (STAT) ...... ...... Single/paired-variable Single/paired-variable statistical statistical data To recall single/paired-variable statistical data 22 (GRPH) (GRPH) .... Graph Graph functions functions stored stored inthe the in the GRAPH GRAPH Mode Mode Functievoorschriften vastgelegd in de modus Pressing [ .... and then 1 (STAT) while variable data menuGRAPH is on the screen 33 (TABL) (TABL) ...... ...... Table Table & en Graph &menu. Graph function function table table range range and and table table contents contents Bereik inhoud van een (functiewaarden-) tabel displays a statistical data
Druk op [1(STAT) om terug gaan naar de vorige bladzijde van het menu. Press Press to return to return to the totethe previous previous menu. menu.
1 op 2 3 4 [ uTo uTo recall recall View View Window Window values values • Om de ingestelde waarden van het weergave-venster te roepen 1 (X) ............ Single/paired-variable
Pressing Pressing 1 1 (V-WIN) (V-WIN) while while the variable variable data data menu menu is on is on theis, the screen screen displays a View a View xthe -data menu Wanneer het menu met de variabelengegevens te zien druk opdisplays 1(V-WIN) Window Window value value menu. om het instellingswaarden-menu van het weergave-venster te bekomen. 2 (Y)menu. ............ Paired-variable -data menu 3 (GRPH) .... Statistical graph data menu 11 (V-WIN) (V-WIN) 4 (PTS) ........ Summary point data menu 11 22 33 44 3838
39
1 1 (Tmin) ....... Minimum of T Calculations Basic Basic Calculations Basisberekeningen
2 (Tmax) ...... Maximum of T 1 1(Xmin) (Xmin) ....... .......x........ x-axis -axisPitch minimum minimum Minimum op de x-as 3 (Tpth) of T
2
3
4
[
Chapter Chapter Hoofdstuk222
x-axis -axismaximum maximum 2 2(Xmax) (Xmax)...... ......xMaximum op de x-as
Press [xto return to the menu. 3 3(Xscl) (Xscl) ........ ........ x-axis -axis scale scale Schaal van de previous x-as [ uTo[ recall enlargement and reduction factors Pressing 2 (FACT) while the variable data menu is on the screen displays an 1 1 2 2 3 3 4 4 [ [ enlargement/reduction factor menu.
op de y-as 1 1((Y(min) min) ....... ....... Minimum -axis -axisminimum minimum 2(FACT) op de y-as 2 2((Y(max) max)...... ...... Maximum -axis -axismaximum maximum van de y-as 3 3((Y(scl) scl) ........ ........ Schaal -axis -axisscale scale
Minimum van 1 (Tmin) ....... ....... Minimum Minimumofof TT T u1 To(Tmin) recall single/paired-variable statistical data
Maximum van 2 2(Tmax) (Tmax) ...... ...... Maximum Maximum ofof TT T while the variable data menu is on the screen Pressing [ and then 1 (STAT) displays a........ statistical Toename van T 3 3(Tpth) (Tpth) ........Pitch Pitchdata ofofTTmenu. Press Press[ [[1(STAT) totoreturn return totothe the previous menu. menu. Druk op om terug teprevious gaan naar het vorige menu. 1 u• uTo To recall recall enlargement enlargement and and reduction reductionfactors factors Om de vergrotingsen verkleinigsfactor op te roepen
2 3 4 1 (X) ............ Single/paired-variable Pressing Pressing 2 2(FACT) (FACT) while while thevariable variable data data menu menuisison onthe thescreen screen displays displays an Druk op2(FACT) als hetxthe menu met de variabelengegevens te zien is om an het -data menu enlargement/reduction enlargement/reduction factor factor menu. menu. menu met 2 de vergrotingsen verkleinigsfactor te roepen (Y) ............ Paired-variable -dataop menu 3 (GRPH) .... Statistical graph data menu 2(FACT) 2(FACT) 4 (PTS) ........ Summary point data menu 39 1 1 2 2 3 3 4 4 [ [
op de x-as 1 1(Xfct) (Xfct)......... .........xVergrotings-/verkleiningsfactor x-axis -axisenlargement/reduction enlargement/reductionfactor factor op de y-as 2 2(Yfct) (Yfct)......... ......... Vergrotings-/verkleiningsfactor -axis -axisenlargement/reduction enlargement/reductionfactor factor
u• uTo To recall recall single/paired-variable single/paired-variable statistical data data Om statistische gegevens metstatistical één of twee variabelen op te roepen Pressing Pressing [en and and then then1 1(STAT) (STAT) while whilethe thehet variable variable datade menu menu isison onthe thescreen screen Druk op [ vervolgens op 1 (STAT) als menudata met variabelengegevens displays displays aastatistical statistical data datamet menu. menu. te zien is om het menu statistische gegevens te bekomen. [1(STAT) [1(STAT) 1 1(X) (X)............ ............Single/paired-variable Single/paired-variable Menu met x-gegevens voor xéén x-data -data menu ofmenu twee variabelen
1 1 2 2 3 3 4 4 [ [
2 2(Y) (Y)............ ............Paired-variable Paired-variable -data -datamenu menu Menu met y-gegevens voor twee variabelen
Menu metgraph gegevens voor correlatie-grafieken 3 3(GRPH) (GRPH).... ....Statistical Statistical graph data datamenu menu Menu metpoint gegevens voor recapitulatieve punten 4 4(PTS) (PTS)........ ........Summary Summary point data datamenu menu 39 39
[
1
Chapter 22 Hoofdstuk
2
3
4
[
1 (Tmin) ....... Minimum of T Basic Calculations Basisberekeningen
2 (Tmax) ...... Maximum of T
Het volgende menuappears verschijnt op1(X) drukt metdata de The following whenever press 1 (X), als whilehet themenu statistical 3menu (Tpth) ........ Pitch ofals T jeyou menu is on the display. te zien is. statistische gegevens Press [ to return to the previous Basicmenu. Calculations 1 (X)
Chapter 2
1 (Xmin) ....... x -axis minimum u1 To (recall enlargement and reduction factors van de steekproef n2 ) ............. Omvang Number of data 1 2 3 4 [ (Xmax) ...... x -axis maximum Pressing 2 (FACT) the variable data menu is on the Gemiddelde van de waarnemingsgetallen x screen displays an 2 (o ) ............. Mean while of x data 3 (Xscl) ........ x -axis scale enlargement/reduction factor menu. 3 (Σx) ........... Som x data Sum of van de waarnemingsgetallen x deofkwadraten 4 (Σx2) .......... x datavan sum squares van x [ Som 2(FACT)
[
1 1
2 2
3 3
4 4
[ [
1 ( min) ....... -axis minimum 1 (Xfct) ......... x -axis enlargement/reduction 1 factor 2 3 4 [ 2 ( max) ...... -axis maximum 2 (Yfct) ......... -axis enlargement/reduction factor x data population standard 1 (x σn ) ......... Standaardafwijking van x indeviation een populatie 3 ( scl) ........ -axis scale 2 (x σn -1) ....... Standaardafwijking x data sample standard van x in een uTo recall single/paired-variable deviation statistical data steekproef [ 3 (minX) ....... x data Minimum devalue waarnemingsgetallen x menu is on the screen Pressing [ and then minimum 1van (STAT) while the variable data displays a statistical data menu. 4 (maxX) ...... Maximum x data maximum van devalue waarnemingsgetallen1 x 2 3 4 [ (Tmin) T menu. Druk op om....... terug te previous gaanofnaar het vorige menu. Press1 [[1(STAT) to return toMinimum the 2 (Tmax) ...... Maximum of T
The following whenever press 2 (Y) while themenu statistical Het volgende menuappears verschijnt op2(Y) drukt als 1 het de4 [ 3menu (Tpth) ........ Pitch ofals T jeyou 2 met 3data menu is on1 the display. (X) ............ Single/paired-variable statistische gegevens te zien is. x-data menu Press [ to return to the previous menu. 2 2(Y) (Y) ............ Paired-variable -data menu
3 (GRPH) .... Statistical graph data menu 4 (PTS) ........ Summary point data menu 1 2 3 4 [ 1 (p ) ............. Mean while of y data Gemiddelde vanvariable de waarnemingsgetallen Pressing 2 (FACT) the data menu is on ythe screen displays an 39 enlargement/reduction factor van de menu. waarnemingsgetallen y 2 (Σy) ........... Som Sum of y data
uTo recall enlargement and reduction factors
deofkwadraten 3 (Σy2) .......... Som y datavan sum squares van y 2(FACT) producten van de waarnemingsgetallen 4 (Σxy) ......... Som x datavan andde y data sum ofxy products
van y indeviation een populatie 1 (y σn ) ......... Standaardafwijking y data population standard u2 Standaardafwijking van y in een steekproef yσn -1) ....... y data sample standard deviation To(recall single/paired-variable statistical data Minimum devalue waarnemingsgetallen y menu is on the screen 3 (minY) ....... y data Pressing [ and then minimum 1van (STAT) while the variable data van devalue waarnemingsgetallen y displays a statistical data menu. 4 (maxY) ...... Maximum y data maximum Druk op om terug te previous gaan naar het vorige menu. Press [[1(STAT) to return to the menu.
40
1 (X) ............ Single/paired-variable x-data menu 2 (Y) ............ Paired-variable -data menu
1
2
3
4
[
1 (Tmin) ....... Minimum of T 1 (Xmin) ....... x -axis minimum Basic Basic Calculations Chapter Chapter Hoofdstuk 2 22 Basisberekeningen 2 (Tmax) ...... Maximum of T Calculations 2 (Xmax) ...... x -axis maximum 3 (Tpth) ........ Pitch ofscale Tje op3(GRPH) Het volgende menu verschijnt als alswhile het menu met de The The following following menu appears whenever whenever you you press press3 3drukt (GRPH) (GRPH) while the the statistical statistical 3menu (Xscl)appears ........ x-axis data datamenu menuisisgegevens on onthe thedisplay. display. statistische te zien is. Press [ to return to the previous menu. [ 3 3(GRPH) (GRPH)
uTo recall enlargement and reduction factors 1
2 3 4 [ 1 1 2 3 3 displays 4 4 [ [an Pressing 2 (FACT) while the variable data menu is on2 the screen 1 ( min) ....... -axis minimum enlargement/reduction factor menu. Regressie-coëfficiënten van het laatst berekend regressie1( 1(aa)-3( )-3( cc))... ... Statistical Statistical graph graph regression regression coefficient coefficient and and multinomial multinomial coefficoeffi2 ( max) ...... -axis maximum cients cients model 3 2(FACT) ( scl) ........ -axis scale 4 4((rr)) ............. ............. Statistical Statistical graph graphcorrelation correlationcoefficient coefficient Correlatie-coëfficiënt [ [
[
1
2
3
4
[
1 (Xfct) ......... x -axis enlargement/reduction factor1 2 3 4 [ 1 2 3 3 4 4 [ [ 2 (Yfct) ......... -axis enlargement/reduction1 factor 2 1 (Tmin) ....... Minimum of T Eerste kwartiel 1 1(Q1) (Q1) .......... ..........First First quartile quartile 2 (Tmax) ...... Maximum of T u2 2 (Med) ........ ........ Median Median of ofvan input input data Mediaan dedata ingevoerde waarnemingsgetallen To(Med) recall single/paired-variable statistical data 3 (Tpth) ........ Pitch of T 3 3(Q3) (Q3) .......... .......... Third Third quartile quartile Derde kwartiel Pressing [ and then 1 (STAT) while the variable data menu is on the screen 4 4(Mod) (Mod) ........ Mode of ofvan input input data Modus dedata ingevoerde waarnemingsgetallen displays a ........ statistical data menu. Press [ Mode to return to the previous menu. Press Press [ [[1(STAT) to toreturn return to tothe the previous menu. menu. Druk op om terug teprevious gaan naar het vorige menu.
uTo recall enlargement and reduction factors
Het volgende menu verschijnt als op4(PTS) druktis als het de4an [ The Thefollowing following menu appears appears whenever whenever you you press press 4 4menu (PTS) (PTS) while while the themenu statistical statistical data data Pressingmenu 2 (FACT) while the je variable data on screen displays 1 2 met 3 menu menuenlargement/reduction isison on1 the the display. display. (X) ............ Single/paired-variable factor statistische gegevens te zien is. menu. x-data menu 4 4 (PTS) (PTS) 2 (Y) ............ Paired-variable -data menu 2(FACT) 3 (GRPH) .... Statistical graph data menu 4 (PTS) ........ Summary point data menu
1 1 1 2 2 2 3 3 3 4 4 4 [ [ [ 39
Coördinaten van de recapitulatieve 1( 1(xx1)-4( 1)-4( yy2) 2)......... ..... ..... Coordinates Coordinates of of summary summary points pointsfactor punten 1 (Xfct) x-axis enlargement/reduction 2 (Yfct) ......... -axis enlargement/reduction factor [ [
uTo recall single/paired-variable statistical data
1 1 2 2 3 3 4 4 [ [ Pressing [ and then 1 (STAT) while the variable data menu is on the screen displays a statistical data menu. of Coördinaten van de recapitulatieve punten 1( 1(xx3)-2( 3)-2( yy3) 3)..... ..... Coordinates Coordinates of summary summary points points Press Press [ [[1(STAT) to toreturn return to tothe the previous menu. menu. Druk op om terug teprevious gaan naar het vorige menu.
u• uTo To recall recall graph graph functions functions Om functiewaarden op te roepen
1 2 3 4 1 (X) ............ Single/paired-variable Pressing Pressing [ en and and then then2 2 (GRPH) while while the variable data datade menu menu isis on on the the screen screen Druk op [ daarna opx(GRPH) 2(GRPH) alsthe hetvariable menu met variabelengegevens -data menu displays displays graph graph function function menu. menu. te zien isaaom menu voor de functievoorschriften te bekomen. 2het (Y) ............ Paired-variable -data menu 3 (GRPH) .... Statistical graph data menu [2 [2(GRPH) (GRPH) 4 (PTS) ........ Summary point data menu 1 1
2 2
3 3
39 4 4 [ [ 41 41
[
Chapter 22 Basisberekeningen Basic Calculations Hoofdstuk Chapter 2 Basic Calculations Input a storage number and then press gevolgd one of the following functionJe keys to Druk op één vanarea de volgende voorschriften, door een nummer. roept Input storage area then one of following function recall corresponding function stored in that storage area. Input storage area number number and then press press one of the the following function keys to zo deaathe functiewaarde vangraph dit and voorschrift op voor de actuele waarde van Xkeys of t.to recall recall the the corresponding corresponding graph graph function function stored stored in in that that storage storage area. area.
Functies of ongelijkheden met als voorschrift 1 (Y) ............ Rectangular coordinate or inequality function Y = ..., Y>... 1 coordinate 1 (Y) (Y) ............ ............ Rectangular coordinate or inequality inequality function X-vergelijking vanfunction een or kromme metfunction als voorschrift een 2 (Xt) ........... Rectangular Parametric graph Xt 2 graph 2 (Xt) ........... Parametric graph function function Xt Xt stelsel parametervergelijkingen 3 (Xt) (Yt) ........... ........... Parametric Parametric graph function Yt
3 graph function Yt Y-vergelijking van een kromme met als voorschrift een 3 (Yt) (Yt) ........... ........... Parametric Parametric graph function Yt stelsel parametervergelijkingen uTo recall Table & Graph table range and table content data uu•To recall Table table and Om het ingestelde bereik vanrange een functiewaardentabel op te roepen To recall Table & & Graph Graph table range and table table content content data data Pressing [ and then 3 (TABL) while the variable data menu is on the screen Pressing and 3 (TABL) while the variable data Druk op a[ en als het menu met de variabelengegevens zienscreen is om displays Table &then Graph data menu. Pressing [ andop3(TABL) then 3 (TABL) while the variable data menu menu is is on ontethe the screen displays Table Graph data displays Table Graphvan data menu. het menuaamet het&&bereik eenmenu. tabel of grafiek en inhoud van een tabel te bekomen. [3(TABL) [3(TABL) [3(TABL) 1 2 3 1 1 2 2 3 3 1 (Strt) ......... Table range start value (F Start command) 1 range value (F Start command) 1 (Strt) (Strt) ......... ......... Table range start start value (FEnd Start command)F Start) Beginwaarde vanvalue een tabel (Commando 2 (End) ........ Table Table range end (F command) 2 range end (F command) 2 (End) (End) ........ ........ Table range increment end value (F End End command) Eindwaarde vanvalue een tabel (Commando 3 (Pitch) ....... Table Table value (F Pitch command) F End)
4 [ 4 4 [ [
3 value Pitch command) 3 (Pitch) (Pitch) ....... ....... Table Table value increment increment (F Pitch command) Aangroeiwaarden van(F een tabel (Commando F Pitch)
Differential van Calculations Berekening afgeleiden • To calculations, first display the OptionenMenu, then input Gaperform naar hetdifferential Menu Option om afgeleiden te berekenen voer and de waarden die in the values shown in the aangeduid formula below. onderstaande formule zijn in. K2(CALC)[ 1(d/dx) f(x),a ,∆ x ) Toename/afname of vanx x Increase/decrease Puntfor waarin hetwant afgeleid getal wilthe bepalen Point whichjeyou to determine derivative
d d/dx ( f (x), a, ∆x) ⇒ ––– f (a) dx The afgeleid differentiation thisvolgt type gedefinieerd of calculation:is defined as: Het getal for is als f (a + ∆x) – f (a) f '(a) = lim ––––––––––––– ∆x ∆x→0
In dezedefinition, definitieinfinitesimal wordt infinitesimaal klein is replaced by avervangen sufficientlydoor smallvoldoende ∆x , with theklein value x, in In this the neighborhood of f ' (a)van calculated as: waarna een benadering f’(a) berekend wordt: f '(a)
f (a + ∆x) – f (a) ––––––––––––– ∆x
Om de beste benadering het afgeleid getal bekomen het toestel In order to provide the bestvan precision possible, thiste unit employsgebruikt central difference to perform differential calculations. following illustrates central difference. de centrale differentiatie. Deze The methode wordt hieronder geillustreerd.
De de koorden tussen dex, punten a en aa and + ∆xpoint en tussen punten a Thehelling slopesvan of point a and point a+∆ and of point a – ∆x de in function en - ∆xare opasdefollows: grafiek van deze functie y = f(x) zijn: y =af(x) f (a + ∆x) – f (a) ∆y f (a) – f (a – ∆x) ∇y ––––––––––––– = ––– , ––––––––––––– = ––– ∆x ∆x ∆x ∇x
In het above, bovenstaande de voorwaartse differentie ∇y/∇x In the ∆y /∆x is wordt called ∆y/∆x the forward difference, while ∇y /∇xgenoemd, is the backward is de achterwaartse Omunit de takes afgeleide te berekenen, neemt difference.To calculate differentie. derivatives, the the average between the valuehet of ∆y/∆x and ∇yhet /∇x ,gemiddelde thereby providing higher precision foren derivatives. rekentoestel van de waarden ∆y/∆x ∇y/∇x. Zo bekom je een zeer goede benadering van het afgeleid getal. 44
Dit centrale differentie genoemd, wordt berekend met Thisgemiddelde, average, which is called the central difference , is expressed as: de formule : 1 f (a + ∆x) – f (a) f (a) – f (a – ∆x) f '(a) = –– ––––––––––––– + ––––––––––––– 2 ∆x ∆x f (a + ∆x) – f (a – ∆x) = ––––––––––––––––– 2∆x
a differential calculation • Omperform een afgeleid getal te berekenen uTo Example Bereken To determine the derivative thede function Voorbeeld: het afgeleid getal in at hetpoint puntxx==3 3for van functie y = x3 +
y 2=+x 3x+-46, x 2 waarbij + x – 6, when thede increase/decrease of x gekozen. is defined as voor ∆x waarde 1e - 5 wordt 4x ∆ x = 1E – 5
Invoeren van de functie f(x). f(x). Input the function AK2(CALC)[1(d/dx) TMd+eTx +T-g, Input point Invoer van xhet x = a you waarvoor het afgeleid wil berekenen. = apunt for which want tojedetermine the getal derivative. d,
Input ∆van x, which is the of van x. x. Invoer ∆x wat de increase/decrease toename/afname is bE-f)
w
• • InInthe hetfunction functievoorschrift f(x)be mag je as enkel X als onbekende gebruiken. De f(x), only X can used a variable in expressions. Other variables (A through Z) are treated constants, value currently assigned andere variabelen (van A totasZ) worden and als the constanten behandeld en to de that variable is applied during the calculation. waarde toegekend aan zo’n variabele zal gebruikt worden in de loop van de • Input of ∆x and the closing parenthesis can be omitted. If you omit ∆x , the calcuberekening. lator automatically uses a value for ∆x that is appropriate for the value of x = a, • which De invoer van ∆x en het sluiten van de haken kan worden weggelaten. you specified as the point for which you wanted to determine the derivaAls je ∆x niet invoert, dan zal het toestel automatisch een waarde voor ∆x tive. gebruiken die aangepast is aan het afgeleid getal dat je wil berekenen. • Discontinuous points or sections with drastic fluctuation can adversely affect pre-
• cision In punten intervallen or evenof cause an error. waar de functie een belangrijke discontinue verandering ondergaat, is de berekening van ofeen afgeleid calculation getal niet • Note that you cannot use differential calculation inside a differential betrouwbaar. Het kan ook zijn dat er een fout ontstaat. term. • Een berekening van een afgeleid getal die in één van haar termen de berekening van een afgeleid getal vergt, is onmogelijk. 45
Chapter 33 Hoofdstuk
Differential van Calculations Berekening afgeleiden • Pressing A during calculation a differential the cursor is not shown • Als je (op een ogenblik dat deofcursor niet op (while het scherm staat) tijdens de onberekening the display)van interrupts the calculation. een afgeleid getal opAdrukt, dan stopt de berekening. • Always perform differentials using radians Mode) asvan the • De radiaal moettrigonometric ingesteld zijn als hoekeenheid om een(Rad afgeleid getal angle unit. een goniometrische functie te berekenen.
46
Chapter Hoofdstuk
4 Grafieken Graphing Een waaier van of mogelijkheden en een groot scherm 79 x 47 stellen je in A collection versatile graphing tools plus van a large 79pixels × 47-dot staat om snel en gemakkelijk een heel gammaofgrafieken functies te tekenen. display makes it easy to draw a variety functionvan graphs quickly Dit toestel kanThis volgende soorten grafiek-types tekenenthe : following types and easily. calculator is capable of drawing of graphs. • Grafieken van functies metgraphs voorschrift (Y=) • Rectangular coordinate (Y =)
• Parametric graphs • Grafieken van parameterkrommen • Inequality graphs • Grafieken van ongelijkheden • D.m.v.ofeen aantal commando’s in programma’s grafieken • A selection graph commands alsokunnen makeseritook possible to incorpogetekendinto worden. rate graphing programs.
1.1. 2.2. 3.3. 4.4. 5.5.
Voor je Trying een grafiek tekent Before to Draw a Graph Instellen van het weergave-venster View Window (V-Window) Settings (V-Window) Operaties op functievoorschriften Graph Function Operations Grafieken tekenenManually in de modus RUN Drawing Graphs Nog enkele mogelijkheden Other Graphing Functions i.v.m. grafieken
Chapter 44 Hoofdstuk
Graphing Grafieken
1. Voor je een grafiek tekent Before Trying to Draw a Graph n • Entering Kies eerst deGraph modus GRAPH k the Mode Via hetMain hoofdmenu kies the je voor het icon icoon waarmee je in de modus On the Menu, select GRAPH andGRAPH enter the GRAPH Mode. When you GRAPH kan komen. Een schermmenu waarop je functievoorschriften kan do, the Graph Function (G-Func) appears on the display. You caninvoeren, use this verschijnt. Viaedit, dit and scherm je deze opslaan, wijzigen en menu to store, recallkan functions and voorschriften to draw their graphs. oproepen en hun grafiek laten tekenen. Memory area Geheugenzone c to E change selection. Use f andGebruik of R om van geheugenzone te veranderen.
1 2 1 (SEL) ........ Draw/non-draw status (actief/niet actief) Statuut van de grafiek
3
4
2 (DEL) ........ Graph Wissendelete van het functievoorschrift 4 (DRAW) .... Draws graph Tekenen van de grafiek
2. Instellen van het weergave-venster View Window (V-Window) Settings (V-Window) Use the View Window to specify the range of the x -and y-axes, and to set the spac-
Gebruik het the scherm met het weergave-menu om het bereik vanView de assen x ing between increments on each axis. You should always set the Window en y te definiëren en toom debefore schaaldrawing op elke as te regelen. Je 3 moet de parameters you want use a graph. Press ! to steeds display the gewenste parameters voor het weergave-venster instellen vóór je een grafiek View Window. laat tekenen. 1. Press !3 to display the Viewmet Window. 1. Druk op!3om het scherm de vensterinstellingen op te roepen. !3(V-Window)
1
2
3
4
InitiëleWindow instellingen het venster 1 (INIT) ........ View initialvan settings
InitiëleWindow instellingen het venster goniometrische 2 (TRIG) ...... View initialvan settings usingvoor specified angle unit functies 3 (Sto) ......... Store Viewvan Window settings to View Window memory. Opslagen de vensterinstellingen in het venstergeheugen
4 (Rcl) .......... Recall View Window settings from View Window memory. Oproepen van de vensterinstellingen uit het venstergeheugen
Xmin ................ Minimum -axis value Minimalexx-waarde
Xmax............... Maximum value Maximalex-axis x-waarde
Xscl ................. Spacing of xde -axis increments schaal op x-as
48
Graphing Chapter Hoofdstuk 44 Grafieken 2. Input a value for a parameter and pressinw. The calculator automatically selects 2. Voer een (nieuwe) parameterwaarde en druk opw. Automatisch wordt de the next parameter foraangeklikt, input. volgende parameter zodat je ook die kunt aanpassen. Youkunt canook alsoeen select a parameter using the c f keys. RofE. •• Je parameter aanklikken met deand pijltjestoetsen
Ymin ................ Minimum -axis value Minimaleyy-waarde
Maximaley-axis y-waarde Ymax............... Maximum value
Schaal op y-as Yscl ................. Spacing of yde -axis increments Hieronder wordt de betekenis elk parameter nog eens geilIustreerd. The following illustration shows van the meaning of each of these parameters.
X min
Y max X scl
(x, y)
Y scl X max
Y min
3. Input a value foreen a parameter and press w. Thein calculator automatically selects 3. Voer nog ééns (nieuwe) parameterwaarde en druk opw. Automatisch the next input. aangeklikt, zodat je ook die kunt aanpassen. wordt deparameter volgendefor parameter Er zijnare negen parameters het weergave-venster. laatste three drie verschijnen • There actually nine ViewinWindow parameters. The De remaining parameters appear on the als display when you move the highlighting down past the Y pas op het scherm je blijft drukken op N. scale parameter by inputting values and pressing c.
T-waarde Tmin ................ Minimale T minimum values Tmax ............... Maximale T maximum values T-waarde Tptch ............... Stap T pitch (toename) van T The following illustration shows van the meaning of eachnog of these Hieronder wordt de betekenis elke parameter eensparameters. geilIustreerd. min ptch
(X, Y )
max
49
Chapter 4 Graphing Graphing Grafieken
Chapter 44 Hoofdstuk
4. To exit the View Window, press Q.
4. To View Window, press Q. 4. Omexit hetthe scherm met de vensterinstellingen te sluiten, druk opQ. • Pressing w without inputting any value also exits the View Window. Druk op l parameterwaarde en ditWindow. scherm sluit ook. • Pressing wzonder withoutinvoeren inputtingvan anyeen value also exits the View • The following is the input range for View Window parameters. • Voor de invoer van de parameterwaarden van het weergave-venster is er • The following is the input range for View Window parameters. –9.99E+97 9.999E+97 een bereik to voorzien van -9,99e+97 tot + 9,999e+97. –9.99E+97 to 9.999E+97 or • You input parameter to 7 digits greater • Voorcan de invoer van getallenvalues ben jeup beperkt tot 7 long. cijfers.Values Getallen groterthan dan 106 of -1 • less You can input parameter valuesconverted up toomgezet 7 digits long. Values greater than 106 or -1 than 1010 , are automatically to a 4-digit mantissa (including negakleiner dan worden automatisch in wetenschappelijke schrijfwijze -1 less than 10 , are automatically converted to a 4-digit mantissa (including negative sign)van plus4 acijfers 2-digit (mantise (3 exponent. als het getal negatief is) en exponent van 2 cijfers). tive sign) plus a 2-digit exponent. • The only keys that enabled while the View Window is on the ade to het scherm met de vensterinstellingen geactiveerd is,display werkenare: enkel • Als • j, The only keys that enabled while View is on the(, display to .,0t.e.m9,.,c,z,E,R,!,$,+,-,O,P,(,),q,7,Q. E, -, f, c, d,the e, +,Window -, *, /, ),are: !a 7, toetsen j, ., E, use -,f, c, d, e, +, -, *, /, (, ), ! 7, Q. You can or to input negative values. Om negatieve getallen in te voeren gebruik z of-. Q. You can use - or - to input negative values. • The value remains you input outside the allow• Valt existing het ingevoerde getal unchanged buiten hetif bereik dana value zal het niet aanvaard • able The existing value remains unchanged you a value outside athe allowrange in the case illegalwaarde input if(negative sign only without value). worden enor dan wordt deofvorige niet input overschreven. able range or in the case of illegal input (negative sign only without a value). • Inputting a View Window range so thegroter min value than the value, • Is de ingevoerde minimale waarde dan isdegreater maximale, danmax wordt de • causes Inputting a View Window range so the min value is greater than the max value, axis to be inverted. zin van the de oriëntatie omgekeerd. causes the axis to be inverted. • You can input expressions (such as 2 ) 2π) as View Window parameters. • Je kunt ook uitdrukkingen (zoals invoeren als parameterwaarde van • You can input expressions (such as 2π) as View Window parameters. het weergave-venster. • When the View Window setting does not allow display of the axes, the scale for • When the View Window setting does not allow display of the axes, the scale for • the Is de instelling van on heteither weergave-venster zo dat dedisplay, assenwhile er niet y-axis is indicated the left or right edge of the thatop the yx-axis -axisverschijnen, is the ororright edge of the aan display, while that for is indicated indicated on oneither either the top bottom edge. the kunnen dan wordt deleft schaal van de y-as de linkerof de the x-axis is indicated on either the top or bottom edge. • When View Window valuesenare changed, the graphvoor display cleared and the rechterkant aangegeven bovenof onderaan de xis-as . • newly When View Window values changed, the graph displayworden, is cleared and the axes only van are displayed. • Als deset parameters het are weergave-venster veranderd verdwijnt newly set axes only are displayed. de grafiek ensetting verschijnen de nieuwe assen. • View Window may cause irregular scale spacing. • View Window setting may irregular scale spacing. • De instellingen hetcause weergave-venster kunnen eenof aonregelmatige • Setting maximum van and minimum values that create too wide View Window • range Setting maximum minimum thatassen createveroorzaken. too wide of a View Window spatiëring van de opdisconnected de can result inand aschaalverdeling graph madevalues up of lines (because portions of range can result in a graph made up of disconnected lines (because portions of run off the or in graphs that are • the Zijngraph het maximum enscreen), het minimum zo ingesteld datinaccurate. het schermbereik te groot the graph run off the screen), or in graphs that are inaccurate. is, dan kanofde grafieklijnsometimes discontinuexceeds lijken (een van de grafiek immers • The point deflection thedeel capabilities of the kan display with • graphs The point ofscherm deflection sometimes exceeds the capabilities ofdeflection. the display buiten het vallen) of deas grafiek kan gewoon zijn. with that change drastically they approach the foutief point ofgetekend graphs that change drastically they approach point of van deflection. • Een buigpunt gaatand soms - vooras grafieken diecreate in dethe omgeving dat buigpunt • Setting maximum minimum values that to narrow of a View Window erg veranderen de weergave-mogelijkheden vanto het scherm boven. • range Setting maximum and minimum that create narrow of ateView Window can result-in an error (Ma values ERROR). canmaximum result in an (Ma ERROR). • range Zijn het enerror het minimum zo ingesteld dat het schermbereik te klein is, dan kan er een Ma ERROR ontstaan.
k Initializing and Standardizing the View Window
k Standardizing the Viewvan Window n • Initializing Initialisatieand en standaardinstellingen het weergave-venster uTo initialize the View Window
•uTo Ominitialize het weergave-venster opnieuw te initialiseren the View Window
a. Press !3 (V-Window) 1 (INIT) to initialize the View Window to the following
a. Druk opqe (V-WIindowq(lNIT) je bekomt op Window het weergave-venster a. settings. Press !3 (V-Window) 1 (INIT) to en initialize the View to the following settings. volgende instellingen: Xmin Xmin Xmax Xmax Xscl Xscl
50 50
= –3.9 = –3.9 = 3.9 = 3.9 = 1 = 1
Ymin Ymin Ymax Ymax Yscl Yscl
= –2.3 = –2.3 = 2.3 = 2.3 = 1 = 1
Graphing Chapter Hoofdstuk 44 Grafieken b. Press ! 3 (V-Window) 2 (TRIG) View Window to the followb. Druk op Le(V-WIN)w(TRIG) en to jeinitialize bekomtthe volgende instellingen: ing settings.
Deg In deMode modus Deg Xmin
= –360
Ymin
= –1.6
Xmax = 360
Ymax =
1.6
Xscl
Yscl
0.5
=
90
=
In deMode modus Rad Rad Xmin
= –6.28318
Xmax = 6.28318 Xscl
= 1.57079
Gra In deMode modus Gra Xmin
= –400
Xmax = 400 Xscl
= 100
• • De van Ymin, Tmin,and Tmax, en remain Tpitch unchanged wijzingen Theinstellingen settings for Ymin, Ymax,Ymax, Ypitch,Ypitch, Tmin, Tmax, Tpitch whenwanneer you press (TRIG). niet je 2 op w (TRIG) drukt.
k n Window Memory • View Geheugen van een weergave-venster Youkunt can store set of View Window settings in View Window memory for venstergerecall when Je een ainstelling van een weergave-venster opslaan in het you needenthem. heugen het vanuit dat geheugen opnieuw laden.
uTo Window settings • Omsave een View instelling van het weergave-venster op te slaan
Als dethe instelling van hetsetting weergave-venster op display, het scherm staat, druk to je save op the While View Window screen is on the press 3 (Sto) current settings. e(Sto) om de actuele instelling op te slaan. •• Whenever Als je een you nieuwe van het weergave-venster opslaat, wordt saveinstelling View Window settings, any settings previously storedde in vorige gewist. memory are replaced. uTo View Window settings • Omrecall de opgeslagen instelling van het weergave-venster te laden
Als dethe instelling van het weergave-venster het scherm staat, je the op While View Window setting screen is on theop display, press 4 (Rcl) druk to recall View Window storedinstelling in memory. 4(Rcl) om desettings opgeslagen op te roepen. •• Als je de opgeslagen instelling van het weergave-venster oproept, vervangt Whenever you recall View Window settings, the settings on the View Window are replaced by the recalled settings. deze de actuele instelling. • Je kan in een View programma instelling van hetusing weergave-venster wijzigen • You can change Windowde settings in a program the following syntax. door Window de volgende syntax gebruiken. View [Xmin value],te[Xmax value], [Xscl value], Weergave venster [minimale x-waarde] , [maximale [Ymin value], [Ymax value], [Yscl value], x-waarde], [schaal[Tmax op X],value], [minimale y-waarde], [Tmin value], [Tptch value] [maximale y-waarde], [schaal op Y, [minimale T-waarde], [maximale T-waarde), [Stap van T ] 51
Chapter 44 Hoofdstuk
Graphing Grafieken
3. Operaties op functievoorschriften Graph Function Operations ction Operations
Je 10 functievoorschriften het geheugen. Decan opgeslagen Youkunt can store up to 10 functions in opslaan memory. in Functions in memory be edited, recalled, graphed. The types of functions that can be stored in memory are: voorschriften opnieuw opgeroepen worden, ze kunnen gewijzigd worden ctions in memory. Functions in memoryand cankunnen be edited, rectangular functions, parametric functions, andjeinequalities. types of functions that can en be stored incoordinate memory ze kunnen grafischare: weergegeven worden. Vooraleer een voorschrift kunt ions, parametric functions, and inequalities. opslaan, moet je het voorschrift-type definiëren.
aph Type
n k thehet Graph Type • Specifying Definitie van voorschrift-type
Voor je you de functievoorschriften in het geheugen je eerst het Before can store a graph function in memory,kunt you opslaan, must firstmoet specify its graph type.first specify its ph function in memory, you must graph voorschrift-type specificeren.
1. While Function Menu is on the display, press [ to displaystaat, a Graph 1. Druk, the als Graph het functievoorschriften-menu (G-Func) op het scherm op Type n Menu is on the display, press [ toMenu. display a Graph bladzijde van het submenu op te roepen. ........om de volgende [
2 (Parm) ...... Parametric graph met voorschrift Grafiek van krommen
can be edited, metric graph p to 10 functions in memory. Functions in memory aphed. The types of functions that can[ be stored in memory are: dinate functions, parametric functions, and inequalities.
}
2
3
4
[
x = f(t) y = g(t)
ongelijkheid 1 (Y >) ......... Y > f (x ) inequality 1 2 3 4 [ x) inequality ongelijkheid 2 (Y <) ......... Y < f (x ) inequality g the Graph Type 1 2 3 4 [ x) inequality 3 (Y ≥) ......... Y ≥ > f (x ) inequality ongelijkheid store a graph function in memory, you must first specify its graph x) inequality 4 (Y ≤) ......... Y ≤ < f (x ) inequality ongelijkheid x) inequality aph Function Menu is on the display, press to display a Graph Druk op terug te keren naar de vorige bladzijde van het submenu. Press [[ to om return to the previous menu
the previous menu
Pressop the key that to met the graph type you voorschrifttype. want to specify. 2. Druk defunction functietoets diecorresponds overeenkomt het gewenste at corresponds to the graph type you want to specify.
k n Functions • Storing OpslaanGraph van functievoorschriften 1 2 3 4 [ nctions ....... Rectangular coordinate graph a rectangular (Y =) •uTo Omstore een vergelijking vancoordinate de vorm Y function = f(x) op de slaan
...... Parametric graph (Y =) coordinate function Example Sla To de store the following area Y1:Y1 vergelijking y = 2expression x 2 - 5 op inindememory geheugenzone Voorbeeld: following expression in memory area Y1:y = 2 x2 – 5
....... Y > f (x ) inequality
....... Y < f (x ) inequality ular .......coordinate Y > f (x ) inequality
cTx-f (Inputs (Invoer expression.) van de vergelijking)
.) return to the previous menu o
w ction key that corresponds to the graph(Stores type you wantde tovergelijking) specify. expression.) (Opslaan van n.) 52
Graph Functions
2 (Y <) ......... Y < f (x ) inequality typesthat of functions that can be storedare: in memory ar recalled, and recalled, graphed.and Thegraphed. types of The functions can be stored in memory [ 3 (Y ≥) ......... Y > f (parametric x) functions, inequality rectangular coordinate parametric and inequalities. rectangular coordinate functions, functions, andfunctions, inequalities. Graphing Chapter Hoofdstuk 44 Grafieken 4 (Y ≤) ......... Y < f (x ) inequality 1 (Y >) ......... Y > f (x ) inequality 1 2 3 4 [ knot Graph k Specifying • • You Een will functievoorschrift van het type y =Type f(x)inkan opgeslagen worden ain be able toYstore expression an alleen area that already contains the Graph Type 2 (YSpecifying <) ......... < to fthe (xthe )the inequality Press [ to return previous menu parametric function. Select area to store your or delete the een geheugenzone die>voor dit type gedefinieerd is.expression Zorg ermust dus eerst voor 3 (Y ≥)you ......... f (xanother )ainequality Before canYstore graph functionyou in memory, specify its grap Before you can store a graph function in memory, must firstyou specify itsfirst graph existing parametric function first. This also applies when storing inequalities. de type. zone geschikt is. type. dat 2. Press the≤)function corresponds to the graph type you want to specify. 4 (Y ......... Ykey < fthat (x ) inequality
1.voorschrift the Graph Function Menu is onpress the press [ to display a Grap 1. • While the Graph Function Menu is on the display, [ to display a Graph uTo a While parametric function Omstore het van opdisplay, te slaan Press [ to return toparameterkrommen the previous menu TypeGraph Menu. Functions Type kMenu. Storing Example Sla To het store the following functions in memory areas Xt2 and Voorbeeld: onderstaand stelsel parametervergelijkingen optoinYt2: de . 2. Press the function key that corresponds to the graph type you want specify
uTo store a rectangular coordinate geheugenzones Xt2 en Yt2: function (Y =) [ [ x = 3 sin T y = 3 cos T Example To store the following expression in memory area Y1:
rectangular coordinate Example(Specifies To[ store the following expression in memory area Y1: [ expression.) y = 2 x2 – 5
ds w cTx-f 1Y (Y Y > f (x ) inequality 1 (Y >) ......... > f>) (x )......... inequality [1(Y =) 1 (Inputs and stores xvan expression.) (Invoer en <expression.) opslaan de (Inputs 2Y (Y Y < f (x ) inequality 2 (Y <) ......... f<) (x )......... inequality (Specifiesinrectangular coordinate vergelijking x =) 3 (Y ≥) ......... Y > f ( x ) inequality 3 (Y ≥) ......... Y > f ( x ) inequality expression.) w 4Y(Y Y < f (x ) inequality 4 (Y ≤) ......... < f≤) (x )......... inequality dc cTx-f (Storesw expression.) (Invoer en expression.) opslaan de (Inputs and stores van expression.) (Inputs Press to [ toprevious return tomenu the previous menu Press [ to return the
52
2
1 3
2 4
vergelijking in y =)
w 2. Presskey thethat function key that to corresponds to the graph you want to specify. 2. Press the function corresponds the graph type you wanttype to specify . be to the expression inalleen an area already contains • • You Denkwill er not ook nuable aan datstore dit voorschrift-type kanthat opgeslagen worden ain (Stores expression.) rectangular coordinate or inequality.is. Select storedat your een geheugenzone dieexpression er voor gedefinieerd Zorganother er dus area eersttovoor de expression zone geschikt is. the existing expression first. k or delete
52
Storing Graph Functions k Storingk Graph Functions
To store a rectangular (Y =) uTo store a urectangular coordinate coordinate function (Y function =) uTo an inequalityop te slaan • Omstore een ongelijkheid Example To store the following in memory area Y1: Example To store the following expression inexpression memoryongelijkheid area Y1: voorschrift van de onderstaande Example Sla To het store the following inequality in memory area Y3: op in de Voorbeeld: Y3: 2 2 y =geheugenzone y2 >xx–2 –5 2xy–=62 x – 5 [1(Y =) [1(Y =) [[1(Y>) (Specifiescoordinate rectangular coordinate (Specifies rectangular expression.) expression.) (Definitie voorschrift-type) (Specifies an inequality.) cTx-f x-c -g cTx-f
expression.) (Invoer van(Inputs de ongelijkheid) (Inputs expression.) (Inputs expression.) w w w expression.) (Stores expression.) (Stores 52
52
(Stores expression.) (Opslaan van de ongelijkheid)
53
Chapter 44 Hoofdstuk
Graphing Grafieken
n k Functions in Memory • Editing Wijzigen van opgeslagen functievoorschriften uTo function in functievoorschrift memory • Omedit eenaopgeslagen te wijzigen 2 Example Vervang To change the expression=in area Y1 from Voorbeeld: de vergelijking y 2xmemory - 5, opgeslagen in y = 2x2 – 5
togeheugenzone y = 2 x2 – 3 de Y1, door y = 2x2 - 3
e
(Doet de cursor (Displays cursor.)verschijnen) eeeed
(Wijzigt decontents.) vergelijking) (Changes w
(Slaat de nieuwe (Stores new graphvergelijking function.) op)
u•To delete a functionfunctievoorschrift uit het geheugen te wissen Om een opgeslagen
1. Druk, als functievoorschriften-menu op het scherm staat, opBof Nom 1. While the het Graph Function Menu is on the display, press f or c to display the cursor and move the highlighting to the areabevat that contains function you want de zone aan te klikken die het voorschrift dat je wilthe wissen. to delete. 2. Press (DEL). 2. Druk op2(DEL). 1
2
3
4
3. Press 1 (YES) toom delete the functionuit or het 4 geheugen (NO) to abort the procedure without 3. Druk op1(YES) het voorschrift te wissen of op4(NO) deleting anything. als je van gedacht veranderd zou zijn.
k n Graph • Drawing Tekenenavan een grafiek Before actually graph, you should make the draw/non-draw status. Vooraleer je eendrawing grafiekakunt tekenen, moetfirst je het statuut (actief/niet actief) van de grafiek definiëren.
uTo the draw/non-draw graph • Omspecify het statuut (aan/uit) van destatus grafiekofteadefiniëren Youkunt can specify which functions stored in memory shouldvoorschriften be used for a Je definiëren welke van out de of in those het geheugen opgeslagen draw operation. gebruikt zullen worden voor de tekening. • • Graphs De niet-actieve zullen niet getekend worden. for whichgrafieken there is no draw/non-draw status specification are not drawn. Example Kies To select the following functions for drawing: Voorbeeld: volgende voorschriften en teken hun grafiek Y1 : y = 2 x 2 – 5 X t 2: x = 3 sin T Y t 2 : y = 3 cos T
54
Graphing Chapter Hoofdstuk 44 Grafieken Use the following Window parameters. Gebruik voor het View weergave-venster de volgende parameters: Xmin
= –5
Ymin
= –5
Xmax = 5
Ymax = 5
Xscl
Yscl
= 1
= 1
ccc (Select a memory a (Klik een zone aanarea metthat eencontains voorschrift function wantwil.) to specify waarvanforjewhich geen you grafiek non-draw.)
1
2
3
4
1 Unhighlights Is niet meer aangeklikt.
2
3
4
1(SEL)
(Definieer tekenen niet actief.) (Specify non-draw.)
of w 4(DRAW) or
(Tekenen de grafieken.) (Draws thevan graphs.)
u orAom A returns Graph Menu. • Pressing Druk opuof terug to te the keren naarFunction het functievoorschriften-menu. appear coarse the vorm settings you make in the View •• A Deparametric grafiekengraph van will vergelijkingen vanif de y=f(x) of van stelsels Window cause the pitch value too large, relative beparametervergelijkingen zullento be onnauwkeurig zijn to alsthededifferential ingestelde tween the min andTmax settings. If thede settings you make cause the pitch value stapwaarde voor te groot is t.o.v. minimumen de maximumwaarde to beT.too smallals relative to the differential min and max settings, on van Maar de stapwaarde voor Tbetween te kleinthe wordt ingesteld t.o.v. de the other hand, the graph will take a very long time to draw. minimumen de maximumwaarde van T, dan zal er heel veel tijd nodig zijn om de grafiek te tekenen.
4. Drawing Graphs Manually 4. Grafieken tekenen in de modus RUN Ook in de modus RUN kan je grafieken tekenen. Druk daarvoor opq4(SKTCH) After you select the RUN icon in the Main Menu and enter the RUN Mode, you can 2(GRPH) om het submenu met de functievoorschriftcommando’s op te roepen. draw graphs manually. First press ! 4 (SKTCH) 2 (GRPH) to recall the Graph Kies hierin Menu, het gewenste en voer het voorschrift in. Command and thenvoorschrift-type input the graph function. !4(SKTCH)2(GRPH)
Grafiek van functies met voorschrift 1 (Y =) ......... Rectangular coordinate graph y = f(x)
1
2(Parm) ....... Parametric graph Grafiek van krommen met voorschrift
ongelijkheid 22 (Y (Y <) <) ......... ......... Y Yf>(xf)(xinequality ) inequality ongelijkheid ) inequality 44 (Y (Y ≤) ≤) ......... ......... Y
Press Press [[ to om return to return to the totethe previous previous menu. menu. Druk op terug keren naar de vorige bladzijde van het submenu.
uTo uTo graph graph using using rectangular rectangular coordinates coordinates (Y =) =)y = f(x) grafisch voor • Om een functie met een voorschrift van de(Yvorm te stellen You You can can graph graph functions functions that that cancan bebe expressed expressed in the in the format format y =yf= (xf).(x ). 2 2 Example ExampleStel ToTo graph graph y =yvoor 2=x2 x+y3+=x32–x4x–2 4+ 3x - 4 Voorbeeld: grafisch
Use Use thethe following following View Window Window parameters. parameters. Gebruik voor hetView weergave-venster de volgende parameters : Xmin Xmin= –5 = –5
Ymin Ymin= –10 = –10
Xmax Xmax= =5 5
Ymax Ymax= =1010
Xscl Xscl = =2 2
Yscl Yscl = = 5 5
1. Definieër op screen, hetscreen, configuratiescherm van degraph modus RUN hetF-Type. functietype dat 1. 1. In the In the set-up set-up specify specify thethe appropriate appropriate graph type type forfor F-Type. je gaat gebruiken. !Z1(Y !Z1(Y =)Q =)Q 2. 2. Input Input thethe rectangular rectangular coordinate coordinate (Y (Y =)in.=) expression. expression. 2. Voer het voorschrift van de functie A!4(SKTCH)1(Cls)w A!4(SKTCH)1(Cls)w 2(GRPH)1(Y 2(GRPH)1(Y =) =) cTx+dT-e cTx+dT-e 3. 3. Press Press ww to draw to draw the graph. graph. 3. Druk oplom dethe grafiek te tekenen. ww
Je kan ook grafieken tekenen van volgende wetenschappelijke functies. •• You • You cancan draw draw graphs graphs oflaten the of the following following built-in built-in scientific scientific functions. functions. • sin • sin x x
• tan • tan x x
–1 –1 –1 –1 • sin • sin x x • cos • cos x x
–1 x–1 x • • • tan • tan
• cos • cos x x
• x•2 x 2
• log • log x x
x x • 10 • 10
• x•–1x –1
• 3• 3
• ex• ex
Het weergave-venster is automatisch vast geïnstalleerd.
• ln•xln x
View View Window Window settings settings areare made made automatically automatically forfor built-in built-in graphs. graphs.
5656
Graphing GraphingChapter Chapter Hoofdstuk 44 4 Grafieken uuTo ugraph To graph To graph parametric parametric parametric functions functions functions • Grafisch voorstellen voor parametersvoorschrift van functies
Je kunt voorstellen diefunctions als voorschrift een stelsel parametervergelijkingen You You can You canfuncties graph can graph graph parametric parametric parametric functions functions that that can that can be can be expressed expressed be expressed in in the the infollowing following the following format. format. format. hebben (T), (T), (T)) (T))g (T)) (X, (X,:Y) Y) (X, == Y) (( ff(T), = ( fgg Example Example Example To To graph graph To graph the thevoor following following the following parametric parametric parametric functions: functions: functions: Stel grafisch Voorbeeld:
xx == 77xcos cos =7T cos T –– 22Tcos cos – 2 3T cos 3T 3T yy == 77ysin sin = 7TTsin –– 22Tsin sin – 23T 3T sin 3T
Gebruik voor het View weergave-venster de volgende parameters : Use Use Use the the following following the following View View Window Window Window parameters. parameters. parameters. Xmin Xmin Xmin== –20 –20 = –20 Xmax Xmax Xmax== 20 20 = 20 Xscl XsclXscl == =55 5 Tmin Tmin Tmin == =00 0 Tptch Tptch Tptch== π÷36 π÷36 = π÷36
1. 1. In In1.the the Inmodus set-up set-up the set-up screen, screen, screen, specify specify specify the the appropriate appropriate the appropriate graph graph type type type for for F-Type. F-Type. for F-Type. 1. de RUN, kies het functietype datgraph je gaat gebruiken. !Z2(Parm) !Z2(Parm) !Z2(Parm) 2. 2. Set Set 2. the the Set default the default angle angle angle unit unit to unit to radians radians to(Rad) radians (Rad). (Rad). 2. Stel als default hoekeenheid radialen in. (Rad). cc2(Rad)Q cc2(Rad)Q cc2(Rad)Q 3. 3. Input Input 3. Input the the parametervoorschrift parametric parametric the parametric functions. functions. functions. 3. Voer het van de functie in. A!4(SKTCH)1(Cls)w A!4(SKTCH)1(Cls)w A!4(SKTCH)1(Cls)w 2(GRPH)2(Parm) 2(GRPH)2(Parm) 2(GRPH)2(Parm) hcT-ccdT, hcT-ccdT, hcT-ccdT, hsT-csdT) hsT-csdT) hsT-csdT)
4. 4. Press Press 4. Press w w to to w draw draw todedraw the the graph. graph. the graph. 4. Druk oplom grafiek te tekenen. w ww
uuTo ugraph To graph To graph inequalities inequalities inequalities • Grafisch voorstellen voor ongelijkheden
Van de ongelijkheden kan jeexpressed een grafische voorstelling maken. You You can You canvolgende graph graph can graph inequalities inequalities inequalities that that can that can be be can expressed be expressed in in the the in following following the following four four formats. four formats. formats. •• yy >>•ffy((xx>)) f (x) •• yy <<•ffy((xx<)) f (x) •• yy >>•ffy((xx>)) f (x ) •• yy <<•ffy((xx<)) f (x ) 57 57 57
Chapter 44 Hoofdstuk
Graphing Grafieken Example Stel To graph thevoor inequality y > x2 – 2x – 6 Voorbeeld: grafisch Use the following Window parameters. Gebruik voor hetView weergave-venster de volgende parameters : Xmin
= –6
Ymin
= –10
Xmax = 6
Ymax = 10
Xscl
Yscl
= 1
=
5
1. Kies de modus RUN het functietype dat graph je gaattype gebruiken. 1. In theinset-up screen, specify the appropriate for F-Type. !Z[1(Y>)Q 2. Input the voorschrift inequality. van de ongelijkheid in. 2. Voer het A!4(SKTCH)1(Cls)w 2(GRPH)[1(Y>) Tx-cT-g 3. Press w to draw graph. 3. Druk oplom dethe grafiek te tekenen. w
Other Graphing 5. Andere functies Functions In deze paragraaf wordtinbeschreven hoeyou je how de coördinaten eny-coordinates y- van een The functions described this section tell to read the x-xand at a givenpunt point,op and to zoom and zoom graph. gegeven dehow grafiek kuntinaflezen en out hoeonje akunt in- of uitzoomen op een grafiek. • These functions can be used with rectangular coordinate, parametric, and inequality graphs only. gebruikt worden voor grafieken van een functie of van • Deze functies kunnen een kromme of van een ongelijkheid.
k Type de andgrafiek Plot Type Graphs (D-Type) • Connect Wijze waarop getekend wordt (punt-of-Iijn-type) n P.7
In decan modus RUN kun jesetting het D-Type instellen om te kiezen You use the D-Type of the (Drw-type) set-up screen to specify one of twotussen graph tekenen types. met lijnstukken of tekenen met aparte punten. •• (Conct) Connect type (Conct) Points worden are plotted and connectedverbonden by lines tozodat createhet a curve. Punten door lijnstukken beeld een grafieklijn is. Plot •• (Plot) Points are plotted without being connected.
De punten worden niet door lijnstukken verbonden zodat het beeld een verzameling afzonderlijke punten is.
58
Graphing Chapter Hoofdstuk 44 Grafieken k n • Trace Coördinaten van een punt With trace, can langs move de a flashing along graph d, and Beweeg deyou cursor grafiekpointer met B, N,a!, $with en the leesf, de c, coördinaten e cursor keys and obtain readouts van of coordinates at eachverschilt point. The following van de grafiekpunten. De weergave deze coördinaten naargelang shows the different types of coordinate readouts produced by trace. het voorschrift-type. Hieronder zie je voor elk type een voorbeeld.
Grafiek van Coordinate een functieGraph •• Rectangular
•• Grafiek vanFunction een kromme Parametric Graph
•• Inequality Graph Grafiek van een ongelijkheid
uTo to readvan coordinates • Omuse de trace coördinaten een punt van een grafiek te bekomen Example Bepaal To determine the pointsvan of intersection forvan graphs producedmet by de coördinaten de snijpunten de grafieken Voorbeeld: the following functions: voorschrift Y1: y = x 2 – 3 Y2: y = –x + 2 Use the following Window parameters. Gebruik voor het View weergave-venster de volgende parameters : Xmin
= –5
Ymin
= –10
Xmax = 5
Ymax = 10
Xscl
Yscl
= 1
=
2
1. After the graphs, presszijn, 1 (TRCE) display thewaardoor pointer in de thecursor center in of 1. Nadatdrawing de grafieken getekend druk optoq (TRCE) the het graph. midden van de grafiek verschijnt. 1(TRCE)
••The may dat not be graph when (TRCE). Het pointer is mogelijk de visible cursoron nietthezichtbaar is alsyou je press op q1 (TRCE) drukt. 2. Use d to move thecursor pointernaar to the first intersection. 2. Gebruik ! om de het eerste snijpunt te verplaatsen. d~d
x /yCoördinaten coordinatevan values x/ y
59
Chapter 44 Hoofdstuk
Graphing Grafieken d and ete moves the verplaatst pointer along graph. down either • • Pressing Door op ! of $ drukken de the cursor zichHolding langs de grafieklijn. key the pointer at highen speed. Houmoves deze toetsen ingedrukt de cursor zal zich sneller verplaatsen. 3. Use f and to move thecursor pointertussen between two graphs. te verplaatsen. 3. Gebruik Bc of N om de de the twee grafieken 4. Gebruik $ om de het andere snijpunt te verplaatsen. 4. Use e to move thecursor pointernaar to the other intersection. e~e
To quit the trace druk operation, pressop 1q (TRCE) again. •• Om te stoppen, nogmaals (TRCE).
•uScrolling Scrollen Wanneer grafiek aftast runs niet meer het scherm When thede graph youdie arejetracing off theopdisplay along getoond either thewordt x- or volgens y-axis, pressing or dan d cursor to scroll richting in the corresponding de x- of the de e y-as, kan jekey decauses grafiekthe in screen de gewenste met 8 pixels direction eightdoor dots.op !of$te drukken. verschuiven scrollen bijcoordinate orthogonale en bijwhile ongelijkheden. • Je Youkan canalleen scroll maar only rectangular andcoördinaten inequality graphs tracing. Youparameterkrommen cannot scroll parametric graphs. Bij kan function je niet scrollen. Het aftasten vanonly de immediately grafiek om after de coördinaten te bepalen alleen •• Trace can be used a graph is drawn. It cannotkan be used after changing the settings of a de graph. gebeuren onmiddellijk nadat grafiek getekend is. •• You incorporate into aom program. Hetcannot aftasten van detrace grafiek de coördinaten te bepalen kan niet • You can use trace on a graph that was drawn as the result of an output comgeprogrammeerd worden. mand (^), which is indicated by the “-Disp-” indicator on the screen.
• Het is wel mogelijk om in een lopend programma pas getekende grafieken af te tasten om de coördinaten te lezen, als er bij de opmaak van het programma na de teken-instructie van de grafiek een pauze-commando (W) k Scroll werd voorzien. In dat geval wordt tijdens het lopen van het programma You can scroll a graph along its x- or y -axis. Each time you press f, c, d, or nadat de grafiek getekend is, gestopt en de mededeling «Disp» verschijnt e, the graph scrolls 12 dots in the corresponding direction. op het scherm.
k n • Overwrite Weergave-venster verschuiven Using the het following syntax to input a graph multiple versions of the Je kunt weergave-venster met de causes pijltjestoetsen B, N, !graph of to $ be drawn usingTelkens the specified All versions ofdrukt, the graph appear on the12 display verschuiven. je opvalues. zo’n pijltjestoets zal het scherm pixels at the same time. verspringen volgens de zin van het ingedrukte pijltje, waarna de grafiek opnieuw getekend wordt. , ! [ ! = n• Functievoorschriften met een parameter , , .... ! ] w
Je kunt van een voorschrift met een parameter meerdere grafieken op hetzelfde scherm tekenen. Daarvoor gebruik je volgende syntax. [ ,Lq [ l parameter> L p , ,.... Lq
60
Graphing Chapter Hoofdstuk 44 Grafieken Example Stel To graph y = voor A x2 –y3, 3, 1,Aand –1 for the3,value grafisch =Asubstituting x 2-3, met voor de waarden 1 enof - 1A Voorbeeld:
Gebruik voor het View weergave-venster de volgende parameters : Use the following Window parameters. Xmin
= –5
Ymin
= –10
Xmax = 5
Ymax = 10
Xscl
Yscl
= 1
=
2
[1(Y =) (Specifies graph (Definitie van hettype.) voorschrift-type) X,T x-d, aA q
![aA!=d, b,-b!]w
1
2
3
4
(Stores expression.) (Opslaan van de invoer) 4(DRAW) of or w (Draws graph.) (Tekenen van de grafieken)
↓
↓
•• The that is input using syntaxgebruikt can have only one Hetfunction functievoorschrift dat inthe zo’above n syntax wordt magvariable. maar één
parameter bevatten. • You cannot use X, Y or T as the variable name. •• You assign variable tomag the variable function. De cannot naam van die aparameter niet X, Yinofthe T zijn. P.8
•• When set-up screen’s mag Simul-G item een is setconstante to “On,” the(waarde) graphs fortoegewezen all the variAan the deze parameter enkel ables are drawn simultaneously. worden.
• Als de instelling voor het simultaan tekenen van alle grafieken uit het geheugen (Simul-G) geactiveerd is («On»), zullen de grafieken voor alle parameters tegelijkertijd getekend worden.
61
Chapter Chapter Graphing Graphing Hoofdstuk 44 4 Grafieken k n Zoom • kZoom Zoomen The The zoom zoom feature feature letsom lets youeen you enlarge enlarge reduce reduce a graph a graph on on thethe display. display. Zoomen laat je toe deel and vanand een getekende grafiek te vergroten of te verkleinen.
uBefore uBefore using using zoom zoom • Vooraleer je gaat zoomen Immediately Immediately after after drawing drawing a graph, a graph, press press !2 !2 (ZOOM) (ZOOM) to display to display thethe Zoom Zoom Menu. Menu. Onmiddellijk nadat de grafiek getekend is, druk je opq2(ZOOM) om het scherm met het zoom-menu op te roepen. !2(ZOOM) !2(ZOOM) 11 22 33 44[[
Vergroting van een kader in het weergave-venster 11 (BOX) (BOX) ....... ....... Graph Graph enlargement enlargement using using box box zoom zoom 22 (FACT) (FACT) ...... ...... Displays Displays screen screen forfor specification specification of zoom of zoom factors factors Oproepen van het scherm met de zoom-factoren
Vergroting volgens dezoom zoom-factoren 33 (IN) (IN) ........... ........... Enlarges Enlarges graph graph using using zoom factors factors
Verkleining volgens de zoom-factoren 44 (OUT) (OUT) ....... ....... Reduces Reduces graph graph using using zoom zoom factors factors [[
Opnieuw naar 11 (ORIG) (ORIG) ...... ...... Original Original size sizede originele
11 22 33 44[[
grootte van het weergave-venster Druk op terug keren naar de vorige bladzijde van het submenu. Press Press [[ to om return to return to the totethe previous previous menu menu uTo uTo use use box box zoom zoom • Om een kader te vergroten
Inzoomen van een kader zeggen datdisplay je intohet weergave-venster een kader With With boxbox zoom, zoom, youyou draw draw awil box a box onon thethe display specify to specify a portion a portion of the of the graph, graph, and and then then enlarge enlarge the contents contents the of the box. box. aanduidt, diethe zodanig zal of vergroot worden dat hij het volledige venster vult. Example ExampleVergroot ToTo use use box box zoom zoom tokader to enlarge enlarge a portion a portion ofde of thethe graph graph ymet =y (=x (+x5) + 5) m.b.v. een een deel van grafiek Voorbeeld: (x (+x4) + 4) (x (+xy3) +=3)(x + 5) (x + 4) (x + 3) voorschrift
Gebruik voor hetView weergave-venster de volgende parameters : Use Use thethe following following View Window Window parameters. parameters. Xmin Xmin= –8 = –8
Ymin Ymin= –4 = –4
Xmax Xmax= =8 8
Ymax Ymax= =2 2
Xscl Xscl = =2 2
Yscl Yscl = =1 1
1. Nadat de grafiek getekend is, press druk je opq2(ZOOM) waardoor er volgend 1. 1. After After graphing graphing thethe function, function, press !2 !2 (ZOOM). (ZOOM). submenu verschijnt. !2(ZOOM) !2(ZOOM)
11 22 33 44
6262
Graphing
Chapter 4
Graphing Chapter Hoofdstuk 44 Grafieken Graphing
Chapter 4
2. Press and then the cursor keys (d, e,(B, f, c) move$) the 2. Druk 1 op (BOX), q (BOX) en use gebruik de pijltjestoetsen N,to!, Press (BOX), and then use the keys (d, c) tokader move the and then use the cursor keys2. (d, f, c) move the pointer to the location of one ofnaar the cursor corners of boxe, youf, want todedraw on die the ome, de1 cursor te to verplaatsen één van dethe hoekpunten van to the location of one of the corners of the box you want to draw on the tion of one of the corners of the pointer box you want to draw on the screen. Press w to specify the location of the corner. je wil uitvergroten. Druk op l om dit hoekpunt vast te leggen.
screen. Press w to specify the location of the corner. to specify the location of the corner.
w
1(BOX) 1(BOX) d ~ dw d ~ dw
3. Use the cursor keysde to move the pointerom to the corner that naar is diago3. Gebruik opnieuw pijltjestoetsen delocation cursor oftethe verplaatsen de 3. nally Use keys to move the pointer to the location of the corner that is diagos to move the pointer to the location ofthe thecursor corner that isfirst diagoacross from the overstaande hoek van decorner. kader. nally across from the first corner. he first corner.
d ~d
f~ fd ~d f~ fd ~d
4. Druk op l om ook deze hoek vast te leggen, waardoor de kader volledig
4. Press w to specify the location of the second corner. When you do, the part of gedefinieerd is.do, Hetthe gedeelte vanofde datcorner. zich binnen de kader bevindt, 4. the Press w inside to specify the location thegrafiek second When do,screen. the part of fy the location of the second corner. When you part of graph the box is immediately enlarged so it fills the you entire wordt vervolgens automatisch uitvergrootenlarged totdat het gevuld is. the graph box is immediately sovolledige it fills thevenster entire screen. he box is immediately enlarged so it fills theinside entirethe screen.
ginal graph, press
w w
to the original graph, presste bekomen, (ZOOM) [ (ORIG). • To Omreturn de originele tekening opnieuw druk1 je op2(ZOOM) To return to the original graph, press (ZOOM) [ 1 (ORIG). (ZOOM)• [ 1 (ORIG).
• Nothing happens if you try to locate the second corner at the same location or • Het Nothing happens iffirst you tryor to locate at the samehoekpunt location or uitzoomen van een kader zal the nietsecond werkencorner als het tweede s if you try to locate the second • corner at the same location directly above the corner. directly above theontstaan. first corner. e first corner. kader • geen You can usedoet box zoom for any type of graph. You uitzoomen can use boxvan zoom any type graph. zoom for any type of graph. • • Het eenforkader kan of met elk grafiek-type.
om
uTo use factor zoom
uTo • Omuse uit factor of in tezoom zoomen volgens vastgelegde factoren
With factor zoom, you can zoom in or zoom out on the display, with the current With factor you zoom inof or out ondan thewordt display, the van current of zoom, verklein jeatcan met vastgelegde factoren dewith plaats de u can zoom in or zoom out Vergroot on the display, with the current pointer location being the center thezoom new display. pointer in location beingtekening at the center of the new cursor de nieuwe het midden vandisplay. het weergave-venster. at the center of the new display.
• Use the cursor keys (d, e, f, c) to move the pointer around the display. •• Use the cursor keys e, f, c) to N) moveom thedepointer thescherm display. Gebruik de pijltjestoetsen (!,$,B, cursoraround over het ys (d, e, f, c) to move the pointer around the (d, display.
te bewegen.
Example Graph the two functions below, and enlarge them five times in Example Graph the twoinfunctions below, and enlarge them five times in Voorbeeld: Teken de grafiek van de functies voorschrift en vergroot daarna the two functions below, and enlarge them five times order to determine whether or met not they are tangential: order to determine whether deze or not they areelkaar tangential: vijf maal grafieken raken : o determine whether or not they are tangential: Y1: y = (om x +te 4)controleren (x + 1) (x – of 3) Y1: =3 ( xx ++4) ( x + 4) (x + 1) (x – 3) Y2: yy = 22(x + 1) (x – 3) Y2: y = 3x + 22 3x + 22 63 63 63
Chapter 44 Hoofdstuk
Graphing Grafieken Use the following Window parameters. Gebruik voor hetView weergave-venster de volgende parameters : Xmin
= –8
Ymin
= –30
Xmax = 8
Ymax = 30
Xscl
Yscl
= 5
= 10
1. After the getekend functions, is press (ZOOM), anddruk the pointer appears on 1. Nadatgraphing de grafiek van !2 deze twee functies, je opq2 screen. the (ZOOM) waardoor de cursor op het scherm verschijnt. !2(ZOOM)
2. Use the cursor keys (d, e, f, c) toN) move location that 2. Gebruik de pijltjestoetsen (!,$,B, omthe depointer cursor to te the verplaatsen you to bedat the het center of thevan newde display. naarwant het punt midden nieuwe tekening moet worden. d~df~ f
1
2
3
4
3. Druk op (FACT) om het the scherm de zoom-factoren op input te roepen en 3. Press 22 (FACT) to display factormet specification screen, and the factor and y-axes. for thedex-(vergrotings)factor voer voor de assen x en y in. 2(FACT) fwfw
4. Press Q to return to the de graphs, and then press 3 (IN)tetobekomen enlarge them. 4. Druk opQom opnieuw tekening van de grafieken en vervolgens druk je op 3(IN) om te vergroten. Q3(IN)
Thishet enlarged screen makeskun it clear that the zien graphs two expressions not Op uitvergrote scherm je duidelijk datofdethegrafieken van dezeare twee tangential. functies elkaar niet raken. the above also be usedout). In to reduce the4, size of op a graph • • Note Om tethat verkleinen gaprocedure je analoogcan werken (zoom stap druk r (zoom (OUT). out). In step 4, press 4 (OUT). 64
Graphing
Chapter 4
Graphing Chapter Hoofdstuk 44 Grafieken • The above procedure automatically converts the x -range and y -range View Win• • Bij vergroting automatisch het the bereik van and de x-waarden enWindat x-range y-range View The above procedure automatically converts dowdeze values to 1/5 of wordt their original settings. dow de values to 1/5 ofomgezet their original van y-waarden in 1/5settings. van het oorspronkelijke bereik. • You can repeat the factor zoom procedure more than once to further enlarge or You is can repeat the zoomkeren procedure moreinthan to further enlarge or reduce the graph. • • Het mogelijk om factor meerdere na elkaar of uitonce zoomen. reduce the graph.
uTo initialize the zoom factor
uTo the zoom • Ominitialize de zoom-factor tefactor initialiseren
Press ! 2 (ZOOM) 2 (FACT) 1 (INIT) to initialize the zoom factor to the
Press ! 2 (ZOOM) 22(FACT) (FACT) 1 initialize the zoom factor to the Druk op q2 (ZOOM) 1(INIT) (INIT)toom de zoomfactor als volgt te following settings. following settings. initialiseren. Xfct = 2 Yfct = 2 Xfct = 2 Yfct = 2 • You can use the following syntax to incorporate a factor zoom operation into a You use the following syntax to incorporate a factor zoom operation into a • • program. Met can de volgende syntax kan je een zoom-factor programmeren. program. factor>, Factor Factor <X < Factor X>, Factor Y> Factor <X factor>, • You can use factor zoom for any type of graph. • • You Zoomen kanfactor voor zoom elk grafiek-type. can use for any type of graph.
k Sketch Function Sketch Function
nk
Tekenen in een grafiek Graphing Chapter 4 • The sketch function lets you draw lines and graphs on an existing graph.
The sketch function letstoe youom draw linesgetekende and graphsgrafiek on an existing graph. Deze operatie laat je in een lijnstukken, rechten en • Note that Sketch function operation in the STAT, GRAPH or TABLE Mode is punten bij te Sketch tekenen.function operation in the STAT, GRAPH or TABLE Mode is Zoom •k Note that different from Sketch function operation in the RUN or PRGM Mode. • Het tekenen in een grafiekoperation gebeurt in in the de RUN modiorSTAT, GRAPH different from Sketch function PRGM Mode. of TABLE The zoom feature lets you enlarge and reduce a graph on the display. anders dan in de modi RUN of PRGM. uBefore using the Sketch Function uBefore using the Sketch • Vooraleer je gaat tekenenFunction in een grafiek uBefore using zoom Press !4 (SKTCH) to display the sketch menu. Pressop ! 4 (SKTCH) to om display the sketch Druk q4 (SKTCH) het scherm metmenu. het teken-menu op te roepen.
Immediately after drawing a graph, press !2 (ZOOM) to display the Zoom Menu. In the STAT, GRAPH or TABLE Mode In theSTAT, STAT,GRAPH GRAPHof orTABLE TABLE Mode Modi !2(ZOOM) !4(SKTCH) !4(SKTCH) 1 2 3 4 [ 1 2 3 4 [ 1 (Cls) .......... Clears drawn line and point 1 2 3 4 [ (BOX) ....... Graph enlargement using boxen zoom 11 (Cls) .......... Clears drawn line and point Wissen van bijgetekende lijnen punten 3 (PLOT) ...... Displays plot menu (FACT) ...... Displays screen fortekenen specification of zoom factors 32 (PLOT) ...... Displays menute Menu omplot punten 4 (LINE) ....... Displays line menu 43 (LINE) Displays menuusing (IN) ....... ........... Enlarges graph factors Menu omline lijnstukken te zoom tekenen 4 [(OUT) ....... Reduces graph using zoom factors [ [ 1 (Vert) ........ Vertical line 1 (Vert) ........ Vertical Verticaleline rechte 2 (Hztl) ......... Horizontal line (ORIG) ...... Original line size 21 (Hztl) ......... Horizontal Horizontale rechte
1 1 1
2 2 2
3 3 3
4 4
[ [
4
[
Press [ to return to the previous menu Press [[ to om return to the previous menu Druk op terug keren naar de vorige bladzijde van het submenu. Press to return totethe previous menu In the RUN or PRGM Mode
In theRUN orPRGM PRGM Mode Modi uToRUN useof box zoom
!4(SKTCH) !4(SKTCH) With box zoom, you draw a box on the display to specify a portion of the graph, and then enlarge the contents of the box. 1 2 3 4 [ Example To use box zoom to enlarge a portion1 of the2 graph3 y = ( x4 + 5) [ 65 (x + 4) (x + 3) 65 Use the following View Window parameters.
Chapter 44 Chapter Graphing 4 Hoofdstuk Grafieken
Graphing
[
[ 1
2
31 42
3
• De andere parameters van de menu’s zijn identiek aan deze van de modi STAT, • Other menu items are identical to those in the STAT, GRAPH, Mode menu. • Other menu items are identical to those in theTABLE STAT, GRAPH, TABLE Mod GRAPH of TABLE.
Het in een grafiek maar alspoints erlines al on een op ishet The tekenen Sketch function you kan drawalleen lines a grafiek graph that already onthat is alr Thelets Sketch function letsand youplot draw and plot points on ascherm graph the screen. staat, behalve inthe descreen. modi RUN en PRGM.
All thealle examples in this section that operations inGRAPH theoperations STAT, TABLE All the examples in show this that show in theorin STAT, Voor verdere voorbeelden in de section modi STAT, ofGRAPH TABLE, dezeGRAPH o Mode are basedMode assumption the followingthat already been are based on that the following function has alrea paragraaf, wordtonerthe van uitgegaanthe datassumption de functie function met hethas hiernavolgende graphed in the GRAPH Mode. in the GRAPH Mode. voorschrift reedsgraphed via de modus GRAPH in het geheugen is opgeslagen.
Geheugen y = x(xArea + 2)(Y1: x – 2)y = x(x + 2)(x – 2) Memory Area Y1:Memory Voor het tekenen van deze grafiek werden er voor het weergave-venster The following areThe the following View Window parameters usedparameters when drawing the graph. are View Window used when drawing the gra volgende parameters gebruikt : the Xmin
= –5
Xmin
Ymin = –5
= –5
Xmax = 5
Xmax Ymax = 5 = 5
Xscl
Xscl
= 1
Yscl = 1
= 1
Ymin
= –5
Ymax = 5 Yscl
= 1
• Omplot punten te tekenen uTo points uTo plot points In of GRAPH TABLE In de themodi STAT,STAT, GRAPH TABLE Modeor TABLE Mode InGRAPH theorSTAT, Example Teken To plot a point graph ofmet y =the x(xgraph + 2)(x of – 2) Example To the plot a point on y = x(x + 2)(x – 2) een punt on op de grafiek voorschrift Voorbeeld:
1. Nadat de grafiekAfter van de functie getekend is, roep jeand het teken-menu opperform en 1. After graphing1.the function, display the sketch menuthe perform the and following graphing the function, display sketch menu the f druk (zoalstoaangegeven) op om detocursor in het grafische scherm operation cause the pointer totoetsen appear on the graph screen. operation to de cause the pointer appear on the graph screen. te laten verschijnen. !4(SKTCH)3(PLOT)1(Plot) !4(SKTCH)3(PLOT)1(Plot)
2. Gebruik de pijltjestoetsen (!,$,B, cursor de pointer plaats te location 2. Use the cursor c, d, to N) moveom thede pointer theop locations of the 2. keys Use (f, the cursor keyse) (f, c, d, e) to move the the zetten you waarwant je het puntand wilwant tekenen en drukpress op l het punt te tekenen. points to plot press toand plot. points you tow plot wom to plot. can zoveel plot as•punten many points want. You can plotas asyou many points • • You Je kunt bijtekenen als je wil. as you want. e ~ ef ~ f e ~ ef ~ f w
w
• The current xcoördinaten - and y-coordinate values are assigned respectively variables X to var • De actuele vanx-xand en yy-coordinate worden toegekend detorespectieve values areaan assigned respectively • The current and Y. variabelen X en and Y. Y.
66
66
Graphing Chapter Hoofdstuk 44 Grafieken In de of PRGM themodi RUN RUN or PRGM Mode The following is thedie syntax for plotting points Ziehier de syntax je moet gebruiken omininthese deze modes. modi een punt te tekenen. Plot -coördinaat>,< -coördinaat> Plot <<x-coordinate>, Example Teken To plot a point een puntatop(2,(22), 2) Voorbeeld: Use the following Window parameters. Gebruik voor hetView weergave-venster de volgende parameters : Xmin
= –5
Ymin
= –10
Xmax = 5
Ymax = 10
Xscl
Yscl
= 1
=
2
1. After RUN RUN Mode,bent display the sketch menu andjeperform themenu following 1. Nadatentering je in dethe modus binnengekomen, roep het teken op operation. en drukt (zoals aangegeven) op de toetsen. !4(SKTCH)1(Cls)w 3(PLOT)1(Plot)c,c
2. Press w. 2. Druk op l
ll ww
can use the cursor keys(!,$,B, (f, c, d, e) to de move the pointer the • • You Gebruik de pijltjestoetsen N) om cursor op de around gewenste screen. plaats te zetten en andere punten bij te tekenen. notcoördinaten specify coordinates, thezal pointer is located in midden the center the • • IfAlsyou je do geen definieert, de cursor in het vanof het graph screen when it appears on the display. scherm verschijnen. thejecoordinates you specify are outside of thede View Windowvan param• • IfAls de coördinaten zo definieert datthe zerange (wegens instelling het eters, the pointer will not be on the graph screen when it appears on the disweergave-scherm) buiten het scherm zullen vallen, zal de cursor niet op play. het scherm verschijnen. • The current x- and y-coordinate values are assigned respectively to variables X • and De Y. ingevoerde coördinaten voor x en y worden toegekend aan de respectieve variabelen X en Y.
67
Chapter 44 Hoofdstuk
Graphing Grafieken uTo plot points and off the STAT, GRAPH andinTABLE Modes • Omturn punten op het on scherm welinof niet weer te geven de modi STAT, GRAPH of TABLE plot weer point te ongeven • To Omturn eenapunt 1. After a graph, display thegetekend sketch menu and then the following 1. Nadatdrawing de grafiek van de functie is, roep je hetperform teken-menu op en operation to make the pointer appear at the of theop screen. drukt (zoals aangegeven) op de toetsen omcenter de cursor het scherm te laten verschijnen. !4(SKTCH)3(PLOT)2(P-On)
2. Use the cursor keys (f, c,(!,$,B, d, e) to move to thetelocation where 2. Gebruik de pijltjestoetsen N) the om pointer de cursor verschuiven you to plotwaar a point and punt then press w. naarwant de plaats je een wil weergeven en druk vervolgens op l.
•• To Omturn eenapunt plot niet pointweer off te geven of een weergegeven punt te wissen Voer dezelfde handelingen uitas alsdescribed voor «Omunder een punt weerateplot geven», maarabove, druk Perform the same procedure “To turn point on” except 3 (P-Off) place of 2 (P-On). op e press (P-Off) i.p.v. w in(P-On). •• To Omchange de status eenstatus punt te the van on/off of veranderen a plot point (weergeven - niet weergeven) Voer dezelfde handelingen uitas alsdescribed voor «Omunder een punt weerateplot geven», maarabove, druk Perform the same procedure “To turn point on” except 4i.p.v. (P-Chg) place of 2 (P-On). op r press (P-Chg) w in(P-On).
• Omturn punten het scherm welinofthe nietRUN weerortePRGM gevenMode in de modi RUN uTo plot op points on and off of PRGM The following are the syntax for turning plot points on and off in these modes.
Ziehier de syntax nodig om dezelfde handelingen uit te voeren in deze modi. •• To Omturn eenapunt plot weer point te ongeven PIotOn -coördinaat>, y-coördinaat > PlotOn <xx-coordinate>, •• To Omturn eenapunt plot niet pointweer off te geven of een weergegeven punt te wissen PlotOff< -coördinaat > PlotOff <xx-coördinaat>, -coordinate>, < •• To Omchange de status eenstatus punt te the van on/off of veranderen a plot point (weergeven - niet weergeven) PlotChg< -coördinaat> PlotChg <x-coördinaat>, -coordinate>, <
68
Graphing Chapter Graphing Chapter 4 Hoofdstuk 44 Grafieken uTo alijnstuk line between two plotted points uTo • Omdraw een de twee extrema in de modi STAT, GRAPH of draw atussen line between two plotted points tekenen In TABLE the STAT, GRAPH TABLEorMode Intethe STAT, or GRAPH TABLE Mode
ExampleExample To draw line between thedetwo points ofpoints inflection on the graph Voorbeeld: Teken eenaTolijnstuk twee vanofdeinflection grafiek met draw atussen line between theextrema two on the graph
of y = x (xof+ y2)( =xx – (x2) + 2)(x – 2) voorschrift Use thedezelfde same View Window as in the as example on Use the same View parameters Window in theals example Gebruik parameters voor hetparameters weergave-venster inpage het on page 66. 66. voorbeeld op pagina 66. 1. Nadat de grafiek van de functie getekend is, roep je het teken-menu 1. After the display sketch andmenu perform following op engraphing defunction, toetsen om dethe cursor inthemenu het grafische scherm te laten 1.druk Afteropgraphing the function, display sketch andthe perform the following operation to cause the pointer appeartoonappear the graph screen. operation to cause thetopointer on the graph screen. verschijnen. !4(SKTCH)3(PLOT)1(Plot) !4(SKTCH)3(PLOT)1(Plot)
2. Use the keys (f,keys c, d, e) move pointer to oneeen of the points of points o 2. Gebruik de pijltjestoetsen (!,$,B, N) omthe demove cursor naar 2. cursor Use the cursor (f, c, to d, e) to the pointer toextremum one of the inflection and press wpress to plot it. inflection and w to het plotpunt it. te markeren. te verplaatsen en druk op l om d ~ df f d ~ df ~f w
w
3. Gebruik de pijltjestoetsen om de cursor andere extremum te 3. Use the keys to move pointer thenaar other point of inflection. 3. cursor Use the cursor keysthe to move thetopointer to het the other point of inflection. verplaatsen. e ~ ec c e ~ ec ~c
4. Roep 4. het teken-menu opand enmenu druk and op the de hieronder vermeldeoperation om een 4. Display the sketchthe menu perform following operation totoetsen draw ato line be-a line be Display sketch perform the following draw tween two points. tween the two points.te tekenen. lijnstukthe tussen twee extrema !4(SKTCH)4(LINE)1(Line) !4(SKTCH)4(LINE)1(Line)
69
69
Chapter 44 Hoofdstuk
Graphing
Graphing Grafieken
Chapter 4
uTo draw a line between two plotted points •uTo Omdraw eenInalijnstuk deSTAT, modiorSTAT, GRAPH of TABLE te tekenen line ininthe GRAPH and TABLE Modes the STAT, GRAPH TABLE Mode
Example Example To draw aTo line between points of inflection graphmet of the grap Teken een lijnstuk de twee extrema vanon dethe grafiek draw atussen line two between the two points of inflection on Voorbeeld:
y = x (x + 2)( of xy –= 2) x (x + 2)(x – 2) voorschrift
Use the same View Window parameters as in the example on pag
66. de display 1. de grafiek van functiethe getekend is, roep je het teken-menu 1. Nadat After graphing the function, sketch menu and perform the following operation to cause pointerom to appear on the graph screen. scherm te laten op en druk op de the toetsen de cursor in het grafische 1. After graphing the function, display the sketch menu and perform the followin verschijnen. operation to cause the pointer to appear on the graph screen. !4(SKTCH)4(LINE)2(F-Lin)
!4(SKTCH)3(PLOT)1(Plot) 2. de pijltjestoetsen (!,$,B, omthe depointer cursorto naar extremum 2. Gebruik Use the cursor keys (f, c, d, e) toN) move oneeen of the points of inflection and press w.op l. te verplaatsen en druk
2. Use the cursor keys (f, c, d, e) to move the pointer to one of the points d inflection ~ df and ~ fpress w to plot it. w
d ~ df ~ f w
3. de pijltjestoetsen ompointer de cursor extremum te 3. Gebruik Use the cursor keys to move the to the naar other het pointandere of inflection and press verplaatsen en line. druk op l om het lijnstuk te tekenen. w to draw the
3. Use the cursor keys to move the pointer to the other point of inflection.
e ~ ec ~ c e ~ ec ~ c w
uTo a modi line inRUN the RUN or PRGM Mode • Omdraw in de of PRGM tekenen 4. Display the sketch menute and perform the following operation to draw a line b tween the two points. Ziehier de syntax om in deze modi een lijnstuk te tekenen. The following is the nodig syntax for drawing lines in these modes. F-Line < x-coordinate 1>, < x-coordinate 2>, < y-coordinate coördinaat 11>, < y-coordinate coördinaat 22> coördinaat 1 coördinaat 2 !4(SKTCH)4(LINE)1(Line)
6 70
Graphing Chapter Hoofdstuk 44 Grafieken themodi RUN RUN or PRGM Mode In de of PRGM Example Teken To draw line perpendicular the xhet -axis from Voorbeeld: de aloodlijn op de x-as to vanuit punt (xpoint , y) =(x(2, y, )6)= (2, 6) on the graph = 3x met voorschrift y = 3x gelegen op deygrafiek
Use the following Window parameters: Gebruik voor het View weergave-venster de volgende parameters : Xmin
= –2
Ymin
= –2
Xmax = 5
Ymax = 10
Xscl
Yscl
= 1
=
2
1. After the graph, use the procedure plotbeschreven points” to move the 1. Nadatdrawing je de grafiek getekend hebt, ga je teunder werk“To zoals bij «om pointer to (te x, ytekenen» ) = (2, 0), om thende usecursor the cursor keypunt (f)(to the pointer on the een punt op het x, move y) = (2,0) te plaatsen. graph y = 3xgebruik . Vervolgens je de pijltjestoets (B) om de cursor te verplaatsen naar de grafiek met voorschrift y = 3x . u !4(SKTCH)3(PLOT)1(Plot) c,awwf~f
2. Roep het teken-menu op perform en druk op de toetsen 2. Display the sketch menu and the following operation(zoals to drawhieronder a straight line between the om twohet points. aangegegeven) lijnstuk te tekenen. u !4(SKTCH)4(LINE)1(Line)w
•• In ditabove voorbeeld er eenline lijnstuk getrokken van depointer actuele positieand vanthe de The drawswerd a straight between the current location previous pointer location. cursor naar de voorgaande positie. vertical horizontal lines te tekenen •To Omdraw verticale en and horizontale rechten
De procedures hiernavolgende methode jevertical toe eenand verticale of een horizontale rechte The presented herelaat draw horizontal lines that pass through atespecific coordinate. tekenen door een aangeduid punt. themodi STAT,STAT, GRAPH or TABLE Mode In de GRAPH of TABLE Example Teken To draw vertical line on the of y =met x(x voorschrift + 2)(x – 2) eena verticale rechte op graph de grafiek Voorbeeld:
y = x(x + 2) (x - 2) 1. Nadatgraphing de grafiek de functie getekend is, menu roep jeand hetperform teken-menu op en 1. After the van function, display the sketch the following operation display the pointer drawom a vertical line in through its current locadruk (zoalstoaangegeven) op deand toetsen de cursor het grafische scherm tion. te laten verschijnen en een verticale rechte te tekenen door de positie van de cursor. !4(SKTCH)[1(Vert) 71
Chapter 44 Hoofdstuk
Graphing Grafieken 2. Use the d e cursor keys right, andofpress wte to 2. Gebruik de and pijltjestoetsen ! toenmove $ the omline deleft lijnand naar links rechts draw the lineen at druk the current verplaatsen op llocation. om de rechte te markeren in de gekozen positie. e ~ ew
• • To Omdraw eenahorizontale rechte te tekenen, ga(Hztl) je analoog teofwerk, maar druk op horizontal line, simply press 2 in place 1 (Vert), and use wf (Hztl) p. v.cursor op q (Vert), en gebruik de pijltjestoetsen Ben N om the andi. c keys to move the horizontal line on the display. de horizontale lijnen over het scherm te bewegen. In of PRGM In de themodi RUN RUN or PRGM Mode The following is the formodi drawing vertical horizontal lines these modes. Ziehier de syntax omsyntax in deze verticale enand horizontale lijnen teintekenen. • To a verticalrechte line te tekenen Omdraw een verticale Vertical < x-coordinate> a horizontalrechte line te tekenen • To Omdraw een horizontale Horizontal
• Omclear bijgetekende lijnstukken, rechten en punten te wissen uTo drawn lines and points Je alle bijgetekende lijnenallendrawn punten ineens wissen. Thekan following operation clears lines and points from the screen. themodi STAT,STAT, GRAPH or TABLE Mode In de GRAPH of TABLE Lines and points drawn using sketch menu functions are temporary. Display the De lijnstukken, rechten en punten die je op de grafiek bijgetekend hebt zijn maar sketch menu and press 1 (Cls) to clear drawn lines and points, leaving only the tijdelijk op het scherm. Door het teken-menu op te roepen en op q (Cls) te original graph. drukken worden alle bijgetekende lijnen en punten ineens gewist en bekom je opnieuw de originele grafiek. In the RUN or PRGM Mode
The is the In defollowing modi RUN of syntax PRGMfor clearing drawn lines and points, as well as the graph itself.
Ziehier de syntax om getekende lijnstukken, punten en de grafiek zelf te wissen. Cls
C q r (SKTCH)q(Cls)l
72
Chapter Hoofdstuk
5 Table & Graph Functiewaardentabellen The Table & Graph menu makes it possible to generate numeric In de modus TABLE kun je functiewaardentabellen opmaken van functies waarvan tables from functions stored in memory. You can also use multiple het voorschrift in het geheugen is opgeslagen. Omdat deze modus dezelfde functions to generate tables. Since Table & Graph uses the same functies gebruikt als de modus GRAPH moet je de voorschriften maar éénmaal list of functions that the GRAPH Mode uses for graphing, there is invoeren. no need to input the same functions in different modes. • You can specify and increment of values assigned to 1. Opslaan van the eenrange functievoorschrift variables for table value generation. 2. Wissen van een functievoorschrift • You can assign list values to variables. 3. Bereik van het argument vastleggen • In addition to graphing of stored functions, you can also plot table 4.values Opmaak van een functiewaardentabel generated by Table & Graph itself. 5. Wijzigen tabel to a list. • Table values van can een be assigned
6. Tekenen van de grafiek van een functie a Function 1. Storing d.m.v. een functiewaardentabel 2. Deleting Function 7. Opslaanavan getallen uit een functiewaardentabel 3. Assigning in een lijstValues to a Variable 4. 5. 6. 7.
Generating a Numeric Table Editing a Table Graphing a Function Assigning Numeric Table Contents to a List
Chapter 55 Hoofdstuk
Table and Graph Functiewaardentabellen To enter TableTABLE Mode, te press m to display the om Mainhet Menu, use the op cursor keys to Om in dethe modus komen, druk op p hoofdmenu te roepen. select the icon, and thenicoon pressTABLE w. te kiezen en dan druk op l. Gebruik deTABLE cursortoets om het
Om tabel te Table makenMode moetscreen. je nog het bereik van de variabele definiëren. Thiseen is the initial To generate a table, you must first specify the variable range.
P.8
The menu at bottom ofhet thescherm display getoond looks likewordt, the onelijkt shown herebovenstaande when the Var Het dattheonderaan op het item ofuit the screen is set a list values should menu hetset-up set-up venster Vartoom eenname lijst in(indicating te voeren that ( en variable dus om aan te duiden be obtained from auitlist). dat de variabelen een lijst komen).
1. Opslaana van een functievoorschrift 1. Storing Function 2 memory area Y1 Example Sla To het store the function y = 3: xy2 =– 3x 2 in functievoorschrift - 2 op in de variabele Y1 Voorbeeld:
Use f and c to move highlighting TABLETABLE Mode de function list toaan the GebruikEofRom in de the functielijst vanindethemodus variabele memory whereje you to store the function. Next, input function and te klikkenarea waarin het want functievoorschrift wil opslaan. Voer the vervolgens het press w to store it. voorschrift in en druk opwom het op te slagen.
2. Deleting a Function 2. Wissen van een functievoorschrift UseGebruik f andB c thevariabele highlighting to te theklikken memory that contains the 1. of to Nmove om de Y aan diearea het voorschrift bevat function to delete. dat jeyou wil want wissen. 2. Druk w (DEL). Press 2op (DEL). 3. Druk q (YES) om the het selected voorschrift te wissen of (NO) op r (NO) als van Press 1op(YES) to delete function or 4 to abort the je delete gedacht veranderd bent. operation without deleting anything. P.52
Themethode procedures storing and deleting functions are identical to those used in the De omforfunctievoorschriften op te slaan of te wissen in de modus GRAPHisMode. TABLE dezelfde methode als deze in de modus GRAPH.
3. Bereik vanValues het argument vastleggen 3. Assigning to a Variable Om toe teone kennen een variabele er twee nl. You waarden can use either of twoaan methods to assignzijn values to a mogelijkheden, variable: automatic assignment within a specified and assignment of values fromlijstgetallen. a list. The standautomatisch in functie van range, een afgebakend bereik of d.m.v. De ard default method is automatic assignment within a specified range. automatische methode is standaard ingesteld.
74
Table Table and and Graph Graph Chapter Chapter 5 55 Hoofdstuk Functiewaardentabellen uTo uTo assign values values automatically automatically within within a specified a specified range • Omassign automatisch het bereik van het argument te range bepalen Example Example ToKen To assign assign from from –3 in –3 to de 3, toin 3, increments in increments of 1of(seven 1 (seven Voorbeeld: aan values hetvalues argument tabel alle getallen vanaf -values 3 values t.e.m. 3, total) total) met een toename van 1, toe (7 getallen in totaal) 3(RANG) 3(RANG) -dwdwbw -dwdwbw
Strt:Strt: ................. ................. Variable Variable x start xxstart value value Variabele beginwaarde End: End: ................ ................ Variable Variable x end xxend value value Variabele eindwaarde
ptch: ptch: ................ ................ Variable Variable x value xxvalue change change Variabele toename
To Om To interrupt interrupt automatic automatic of variables of variables and return return to the to the function function storage storage het venster metassignment deassignment gegevens i.v.m. de and automatische toekenning te wissen screen, screen, press press . naar . en terug te keren het venster met de functievoorschriften, druk je opQ.
uTo uTo assign values values from from a list a list • Omassign d.m.v. lijstgetallen het bereik van het argument te bepalen Press PressopqZom to display to display the set-up set-up screen. screen. op te roepen. Druk hettheconfiguratiescherm
qZ
If necessary, If necessary, youyou cancan press press [[ to display to display a menu a menu other of other listslists (4, 5, 6). 5, The 6).lijsten The followfollowIndien nodig, kun je op drukken om in hetofsub-menu de (4, andere (4, 5 ingen ing shows shows the operation operation to select to select ListList 6. gekozen 6. 6) tethe bekomen. In required ditrequired voorbeeld wordt er voor List 6. [3(List6) [3(List6)
11223344
Nadat de the gewenste lijst op het configuratiescherm staat, druk je the opQ om After After making making the set-up set-up screen screen setting setting youyou want, want, press press QQ to return to return to the to Function Function List. List. Note Note that thethe [RANG] [RANG] item does does notde not appear appear in the in the function function key menu at in the at het the terug tethat keren naar het item scherm met functievoorschriften. Jekey zietmenu dat bottom bottom of the of the screen when when a list a list is selected is selected for assignment of variable of variable values. values. Het sub-menu descreen keuze [RANG] verdwenen is for alsassignment je een lijst hebt opgeroepen. bereik van het argument moet nu niet vastgelegd worden.
75 75
Chapter 55 Hoofdstuk
Table and Graph Functiewaardentabellen
4. Generating a Numeric Table 4. Opmaak van een functiewaardentabel Vooraleer je een functiewaardentabel opmaken, moet eerst you de Before actually generating a numeric table, kan you must first select the je functions want to use. functievoorschriften vastleggen die je daarbij wilt gebruiken. GebruikBofN omcursor de voorschriften aan klikken dieto je the wil function gebruiken, druk Use the f and c keys to move thetehighlighting youen want to use1 and(SEL) then om press (SEL) select it. Je kan meerdere functievoorschriften op je 1 keuze vasttote leggen. na kiezen, waarvanfunctions dan opare basis van deongetallen in het Theelkaar “=” symbols of selected highlighted the display. You argument can select more than one function for table generation. functiewaardentabellen worden opgemaakt. Van elke uitgekozen functie blijft het symbool hetY3voorschrift aangeklikt. In this display,«=» Y1 in and are selected. In dit voorbeeld zijn de voorschriften Y1 en Y3 aangeklikt.
1
2
3
4
Pressop4 4 (TABL) to generate a numeric table. Druk (TABL)orofw opwom de functiewaardentabel op te maken.
example, values automatically. • • In this dit voorbeeld werdenare de assigned getallen automatisch aan het argument toegekend. Thisscherm display shows thezojuist generated numeric table. Though this exampleAlhoewel display shows Het toont de opgemaakte functiewaardentabellen. je op onlyscherm the values for de function Y1,voor values function Y3 were generated. het enkel getallen Y1for ziet, zijn deze voor also Y3 ook opgemaakt. Elk element een uit(negative maximaalsign 6 cijfers (voor een negatief Each cell canvan hold uptabel to sixkan digits takes bestaan up one digit). getal zijnmove het erthemaar 5).around the table using the cursor (f, c, d, e) keys. You can cursor Je de cursor detotabel bewegen met movement. de pijltjestoetsen B, N, !, Thekunt following pointsover apply cursor position and $. • The value contained in the currently selected cell appears at the bottom of the Bij het bewegen van de cursor krijg je de volgende informatie. display, with all current display attributes (number of decimal place, number of • significant Het getal digit, in hetand aangeklikte element verschijnt volledig onderaan op het exponential display range settings) applied. scherm (zonder de beperking tot 6 cijfers). • Moving the cursor off the screen causes the table to scroll when there are cells • Als er een functiewaarde is aangeklikt (in kolom Y1, Y2, ...) verschijnt het off the top, bottom, left, or right . functievoorschrift bovenaan op het scherm. • When the cursor is located in any function value cell (Y1, Y2, etc.), the function is • De verplaatsing van de cursor laat het scherm verschuiven zodat het deel shown at the top of the display. van de tabel dat niet te zien is, zichtbaar wordt. you change in column X, the corresponding value • • IfWanneer je ainvalue kolom X een getal verandert,function worden deis automatihiermee cally updated using the new value for X. corresponderende functiewaarden automatisch herberekend. To return thekeren Function List, press 1 (FORM). Om terugto te naar het scherm met de functievoorschriften, moet je op q (FORM) drukken.
76
Table and Graph Chapter Hoofdstuk 55 Functiewaardentabellen
5. Wijzigen van een tabel 5. Editing a Table Als opediting het scherm kun je in tabel een wissen of invoeren. Youeen can tabel use the screenstaat, to add lines to die or delete linesrijfrom an existing table. Press 2 druk (ROW) to display the Table Editing Menu. Daarvoor je op w (ROW). 2(ROW) 1
2
3
4
Wist de rij waarin cursor 1 (DEL) ........ Deletes line wherede cursor is staat located.
Voegt een in op de plaats de cursor 2 (INS) ......... Inserts newrijline where cursor van is located. Voegt new een line rij inbelow onderline de where plaats cursor van deiscursor 3 (ADD) ....... Insert located.
6. Tekenen van de grafiek van een functie 6. Graphing d.m.v. eenafunctiewaardentabel Function Je twee mogelijkheden grafiek tea tekenen van the eennumeric functie Youbeschikt can useover the two following function om keyseen to produce graph using d.m.v. een functiewaardentabeI. table currently on the screen. 3 (G-CON) ... Graph withgrafiek connected plotbeeldpunten points Tekent een door de met een lijn te verbinden 4 (G-PLT) ..... Graph (unconnected) Tekent with een plotted grafiek points door enkel de beeldpunten te tekenen • Note youmet canafzonderlijke also produce a G-PLT (4) graph pressing w while a • Een that grafiek beeldpunten G-PLT (r)bykan je ook tekenen door numeric is on the te drukken als screen. er een functiewaardentabel op het scherm staat. op l table Example Teken To graph functionmet Y1 = 2X, whoseY1 table of de numeric values is Voorbeeld: van the de functie voorschrift = 2X grafiek, als de currently on the screen functiewaardentabel op het scherm staat
1
2
3
4
4(G-PLT)
3(G-CON)
77
Chapter 55 Hoofdstuk P.48
Table and Graph Functiewaardentabellen Graphinggrafieken a table whose valuesvertrekkend were generated more than one function causes Worden getekend vanusing functiewaardentabellen, dan zal theingraphs of all the functions to be drawnwaarvoor at the same You can set x- and yer één assenkruis voor elke functie er time. een functiewaardentabel axis parameters using the View Window. beschikbaar is, een grafiek getekend worden. De eenheden op de x- en y-assen kan je u via het weergave-venster aanpassen. Press or A to return to the numeric table screen from a graph. Pressing u
again goes backGraph to the graph. You can use u to switch between the graph and its Table and Chapter 5 Door opuof A te drukken kun je van het grafische scherm terugkeren naar table as long as you do not clear the graph.
P.48
het scherm met de functiewaardentabellen. Druk je nogmaals opu, dan bekom Graphing a table whose values were generated using more than one function causes je opnieuw het grafische scherm. Zolang je dit grafische scherm niet wegveegt, the graphs of all the functions to be drawn at the same time. You can set x- and ykun door opu te drukken en weer springen tussen de grafieken en de axis je parameters using the Viewover Window. functiewaardentabellen.
7. Assigning Numeric Table Contents to Press u or A to return to the numeric table screen from a graph. Pressing u List againagoes back to the graph. You can use u to switch between the graph and its table as long as you do not clear the graph. 7. Opslaan van getallen uita list. een You can assign a column of values from a table into Simply use d and e to the cursor into the column whose values you want to copy. The cursor can be move functiewaardentabel in een in any row of the column. The copy operation is performed lijst by pressing K to dis7. Assigning Numeric Table Contents to play the Option Menu, and then pressing 2 (LMEM). Een kolom van een functiewaardentabel kan opgeslagen worden in een lijst. a List Verplaats om te beginnen met ! of $ de cursor naar de kolom van de K1(LIST)2(LMEM)
functiewaardentabel waarvan je de getallen wil opslaan in een lijst. Voor wat You can assign a column of values from a table into a list. Simply use d and e to volgt niet into vanthe belang waar de cursor zichwant precies bevindt de kolom. move is thehet cursor column whose values you to copy. The in cursor can be Druk opofi om het The gewenste sub-menu op te roepen en daarna in anynu row the column. copy operation is performed by pressing Kop to w dis(LMEM). play the Option Menu, and then pressing 2 (LMEM). K1(LIST)2(LMEM)
1
2
3
4
Use the first function menu to copy the column’s values to List 1 (1) to List 4 (4). To copy to List 5 or List 6, press and then 1 (List 5) or 2 (List 6).
1
2
3
4
Wil je de getallen opslaan in één van de lijsten 1 t.e.m. 4 dan kan je dit doen Use the first function menu to copy the column’s values to List 1 (1) to List 4 (4). door op één van de functietoetsen q t.e.m. r te drukken, wil je opslaan in To copy to List 5 or List 6, press and then 1 (List 5) or 2 (List 6). de lijsten 5 of 6, dan moet je eerst op q drukken en daarna op q (List 5) of w (List 6).
78
q
Hoofdstuk Chapter
Lijsten List Function Een lijstisisa een registerthat waarin getalwaarden een parameter kunt A list kindsoort of container youjecan use to storevoor multiple data items. opslaan. Met getallen uityou een lijst kunup je rekenkundige statistische berekeningen This calculator lets have to six lists inenmemory, and their maken. Ze kunnen gebruikt worden calculations, om grafieken te tekenen. calculacontents can be ook used in arithmetic statistical Met dit and toestel je tot 6 verschillende lijsten maken. tions forkun graphing. Elementnummer Element number 1 2 3 4 5 6 7 8
1.1. 2.2. 3.3. 4.4.
List 1 56 37 21 69 40 48 93 30 • • • •
Schermbereik Display range List 2 107 75 122 87 298 48 338 49 • • • •
Element Cell
List 3 0 0 0 0 0 0 0 0 • • • •
List 4 3.5 6 2.1 4.4 3 6.8 2 8.7 • • • •
List Operations Bewerkingen op lijsten Veranderen ordenen van een lijst Editing and en Rearranging Lists Berekeningen metData lijstgetallen Manipulating List Rekenkundige bewerkingen metLists lijsten Arithmetic Calculations Using
6
Kolom Column List 5 4 0 0 2 0 3 9 0 • • • •
List 6 1 2 4 8 16 32 64 128 • • • •
Lijstnummer List name
Row Rij
Chapter 66 Hoofdstuk
List Function Lijsten
k List Verbanden tussen de lijstgetallen van verschillende lijsten Data Linking Operation Berekening
Graph Grafiek
Bewerkingen met lijsten List operation Example: Voorbeeld : List 1 + List 2 {1, 2, 3} + {4, 5, 6} List 1 + 3
Interne bewerkingen
List internal operations op lijsten
Graphing with Van een grafiek naar een lijst list data Example: Voorbeeld : Y1=List 1X
a
LIST Lijst Kopie van een tabel
Copying a list resultaattable naarresult een to lijst
w
K List data can be variabele assigned to a Lijstgetallen kunnen aan een variable generation of vullen a table toegekend worden omfor een tabel in te (defined using set-up screen). (gedefinieerd op het configuratiescherm).
1(LIST) 2(LMEM)
Specifieke getallen in can S pecific selected data eencopied lijst kunnen be to a list. gekopieerd worden
Table Tabel 80
List Function Lijsten
Chapter Hoofdstuk 66
1. Bewerkingen op lijsten List Operations Select the LIST iconvind in the Maineen Menu andLIST. enter Via the dit LIST Mode to input data into a In het hoofdmenu je ook icoon icoon kun je in de modus list and to manipulate data. LIST komen, waarin list je getallijsten kan opmaken en de getallen in die lijsten kunt manipuleren.
uTo values one-by-one • Ominput getallen één voor één in een lijst in te voeren
Gebruik ommove van de ene lijstlists, naarand de f andere springen. Use d !en$ and e to between andtec to move between cells inside ofBenN a list. Gebruik om in een lijst van het ene element naar het andere te springen. Het scherm schuift automatisch met de cursor mee als deze zich binnen een lijst The screen automatically scrolls when the cursor is located at the edge of the screen. bevindt.
Forditour example,bevindt we willde start by locating in Cell 1van of List 1. lijst. In voorbeeld cursor zich in the het cursor 1ste element de 1ste
1. Input a value press to storehet it inop thetelist. 1. Voer een getaland in en drukw opwom slaan in de lijst. dw
2. The cursorspringt automatically movesnaar down the next cell for input. 2. De cursor automatisch hettovolgende element van de lijst.
Let’s continue our example by inputting the values 4 and 5. Voer nu de getallen 4 en 5 in. ewfw
81
Chapter List Function List6 Function Chapter Hoofdstuk 66 Lijsten Chapter 6 List Function
batch input aofseries of values uTo a series values • Ombatch eenuTo rijinput getallen in te voeren uGebruik To batch input a move series ofcursor values 1. B om lijstnaam te duiden. 1. to Use feen to to the list name. 1. Use f move the cursorthe to aan the list name. 1. Use f to move the cursor to the list name. ffff ffff ffff
Useof to orom de to cursor move cursor tolist. another list. te plaatsen. 2. Gebruik. or ! $ op een andere lijstnaam . Use move the cursorthe to another . Use
or
to move the cursor to another list.
$
3. Press !{, andvoer then input the want, pressing , each between eac 3. Druk eerst op and li!! !!lthen [D en devalues gewenste getallen in, maar druk 3. Press !{, input thedaarna values you want,you pressing , between one. !} afterthe inputting the value. telkens op ,Press tussen alle getallen. Druk tenslotte, nadat het , laatste getal each is 3. Press !{, and then input values youfinal want, pressing between one. Press !} after inputting the final value. one. Press !} after inputting the final value. ingevoerd, op . !{g,h,i!} !{g,h,i!} !{g,h,i!}
4. Press toofstore all of the values in your list. 4. Press to om store the values list. 4. Druk op l al all deze getallen opinteyour slaan in de aangeklikte lijst. 4. Press
to store all of the values in your list.
l
aseparates comma values, so input • • Remember Denk er• Remember aan dethat komma dientseparates om desogetallen teyou scheiden. Na het a comm thatdat a comma values, you should notshould input anot comma aftervalue the final value of theare setinputting. you are so inputting. • Remember that aofcomma separates values, you staan. should not input a comma after thegetal final the set you laatste van de reeks mag er dus geen komma after the final value of the set you are inputting.
2. Editing and Rearranging 2. Veranderen ordenen vanLists een Lists lijst Editing anden Rearranging 2. Editing and Rearranging Lists
k Editing List k De n• Editing List van Values getallen eenValues lijst veranderen k Editing List Values
uTo change cell value uTo a cell value • Omchange een element teawijzigen uTo change aorcell value Useento$ tohet move the cursor the cell whose you want toInput change. Inpu Gebruik ! omthe element aan te klikken waarin je een wijziging wil Use or move cursor to the cellto whose value youvalue want to change. the value and replace the old with thetovorige new one. or new move thepress cursor to to the cell whose value you want change. Input theUse new value andto press to replace the old data with the new one. aanbrengen. Voer de nieuwe getalwaarde in en druk opdata l om het getal the new value and to replace the old data with the new one. te vervangen door hetpress nieuwe getal. 82
82 82
List Function Lijsten
Chapter Hoofdstuk 66
uTo a cell te wissen • Omdelete een element
1. Gebruik0!, $, orB omthe hetcursor element datcell je wenst te wissen aan te 1. Use d, e, f, coftoN move to the you want to delete. klikken. cd
q 2. menu van lijsten te laten verschijnen. . Druk ress op [ to om d s het lay the ellvoor erathet onbewerken enu. q [
1
2
3
4
3. Druk op q(DEL) om het getal in de aangeklikte te wissen. Hierdoor 3. Press 1 (DEL) to delete the selected cell and cel cause everything belowschuiven it to be alle getallen shifted up. die er onder staan één element naar boven. 1(DEL)
• • Note Het wissen een cell element nietsdoes aan not de andere lijsten. Als de lijstIf that thevan above deletewijzigt operation affect cells in other lists. the in the list whoseincell youstaat delete is een somehow to the data er in metdata een gewist element relatie met andererelated lijst, dan kunnen neighboring lists, deleting cell can cause related values to become misaligned. fouten ontstaan door heta verschil in «Iengte».
• Omdelete alle elementen uTo all cells van in aeen list lijst te wissen 1. Gebruik $c of to !move om de klikken vanlist dewhose lijst waarin 1. Use d,B,0N, e, f or theIijstnaam cursor toaan the te name of the cells je alle elementen wilt wissen. you want to delete.
83
Chapter 66 Hoofdstuk
List Function Lijsten 2. Press [q to display Cellvoor Operation Menu (if van it is not already displayed). 2. Druk op om hetthe menu het bewerken lijsten te laten verschijnen (indien het nog niet verschijnt). [
1
2
3
4
3. Press 2 (DEL-A). The menu changes to confirm whether you really 3. Druk op 2(DEL-A). Het function sub-menu verandert in een ja/nee-menu. want to delete all the cells in the list. 2(DEL-A)
1
2
3
4
4. Press 11(YES) (YES) to delete the cells in lijst the selected listwissen or 4 (NO) to abort the 4. Druk op om deallaangeklikte volledig te of druk op4delete without deleting anything. (NO) alsoperation je dit toch niet wil. 1(YES)
uTo a new cell tussen te voegen • Ominsert een nieuw element Use d,B,0N, e, f, $ or c to move the cursoroptode theplaats location wherewaar you want insert Gebruik of ! om de cursor te zetten je eentonieuw the new wilt cell.invoegen. In this example, we will reinsert cell containing 4, which we element In dit voorbeeld zullenawe het element, the dat value we zojuist gewist deleted above. hebben en waarin het getal 4 stond, opnieuw tussenvoegen.
1. Druk zo nodig op qthe om Cell de 2de bladzijde van (if hetit sub-menu voordisplayed). het bewerken 1. Press [ to display Operation Menu is not already van lijsten op te roepen. 2. Druk op e (INS)toom eenanieuw element te voegen. Dit0,nieuwe element 2. Press 3 (INS) insert new cell, whichtussen contains a value of causing everybevatbelow het getal duwtdown. alle andere elementen die er onder staan één plaats thing it to0.beHet shifted naar beneden. 3(INS)
1 84
2
3
4
List Function Lijsten
Chapter Hoofdstuk 66
3. Input the gewenste value you getal want (in intodit the new4) cell our op example) 3. Voer het geval in (4 enindruk w. and press w. ew
• • Het van een wijzigt niets de andere lijsten. Noteinvoegen that the above cellelement insert operation does aan not affect cells in other Maar, lists. If als the data the een list ingevoegd where you element insert a in cell is somehow to thelijst, data de lijstinmet relatie staat metrelated een andere danin neighboring lists, inserting a cell canhet cause related values to become misaligned. kunnen er fouten ontstaan door verschil in «lengte».
n• De Sorting Listvan Values getallen een lijst ordenen De eeninto lijsteither kan jeascending in stijgende of inordalende grootte ordenen. Yougetallen can sortinlists order descending order. The current cursor location does not matter in the following procedures.
uTo single list • Omsort éénalijst te ordenen Ascending order op het scherm staan, druk op q om het menu voor het 1. Als de lijsten bewerken van are lijsten roepen en druk dan op qthe (SRT-A). 1. While the lists on op the te screen, press [ to display Operation Menu and then press
(SRT-A).
[ q (SRT-A)
Themededeling prompt “How ManyMany Lists?Lists?(H)» (H)” appears to askom how you want to 2. De «How verschijnt temany wetenlists hoeveel lijsten sort. Heremoeten. we will input to sort onlymoet one geordend list. geordend Voer 1nuto1indicate in, omdatweerwant slechts één lijst worden.
1w
3. In to the “Select List (L)” prompt, the number the list you want to 3. Alsresponse antwoord op de mededeling «Selectinput List(L)», voer hetofgewenste nummer sort. we will input to specify sorting of List 2. in. InHere dit geval voer 2 in2 om List 2 te ordenen.
2w
Thegetallen values in List into ascending order. De List 22 are zijn sorted in stijgende grootte geordend. 85
Chapter 66 Hoofdstuk
List Function Lijsten Descending order Dalende grootte Use the same as thatwijze for theals ascending order sort. The only difference is Hiervoor werkprocedure je op dezelfde voor stijgende grootte, maar i.p.v. op that (SRT-A) you should press 2druk (SRT-D) in place of 1 (SRT-A). q te drukken, op w (SRT-D).
uTo lists én de samenhang te bewaren • Omsort éénmultiple lijst te ordenen
Wanneer lijsten met lists elkaar in relatie is het datcells dezeare relatie bewaard You can link multiple together for staan a sort so thathandig all of their rearranged in accordance the sorting a base list. The basedat listbij is het sorted into either ascendblijft. Daaromwith beschik je ookofover de mogelijkheid ordenen van één lijst, ing order or descending order, while of the onveranderd linked lists are arranged so that andere lijsten zó mee veranderen datthe decells lijstregels blijven. the relative relationship of all the rows is maintained.
Ascendinggrootte order Stijgende 1. While theq lists(SRT-A) are on the press 1scherm (SRT-A).staan. 1. Druk op als screen, de lijsten op het 1(SRT-A)
2. De mededeling «How Many Lists?(H) » verschijnt wetenlists hoeveel lijsten 2. The prompt “How Many Lists? (H)” appears to askom howtemany you want to sort. Here moeten. we will sort one linked tototaal one other so zullen we should input 2. geordend Druk nubase op 2 list omdat er in tweelist, lijsten veranderen. cw
3. In response to the “Select List (B)” «Select prompt, Base input the number the list 3. Voer als antwoord op de Base mededeling List(B)» 1 in,of om aanyou te want sortList into1ascending order. Here we will specify List 1. geventodat moet geordend worden. 1
w
4. Voer als antwoord op de mededeling Second List(B)» 2 in, om te 4. In response to the “Select Second List«Select (L)” prompt, input the number of aan the list you want link2tomee the base Here we will specify List 2. geven dattoList moetlist. veranderen. cw
De inList List11are werden en deorder, getallen zó also van Thegetallen values in sortedgeordend into ascending andvan the List cells2ofwerden List 2 are rearranged to keep 1 cells. bleef. plaats veranderd datthe desame relatierelationship tussen Listwith I enthe ListList 2 behouden Dalende grootte Descending order
86
Use the same as thatwijze for theals ascending order sort. The only difference is Hiervoor werkprocedure je op dezelfde voor stijgende grootte, maar i.p.v. op that (SRT-A) you should press 2druk (SRT-D) in place of 1 (SRT-A). q te drukken, op w (SRT-D).
List Function Lijsten
Chapter Hoofdstuk 66
3. Berekeningen lijstgetallen Manipulating op List Data De kunnen gebruikt worden in rekenkundige en Listgetallen data canvan be een usedlijst in arithmetic and function calculations. There bewerkingen is also a collectionberekeningen of powerful list data manipulation functions letde youlijstgetallen do the following. in met functies. Bovendien kan that je op zelf ook een aantal berekeningen uitvoeren. Op de volgende bladzijde volgen een aantal van • Count the number values (Dim) die mogelijkheden. •• Replace all van cell het values withgetallen the same (Fill)(Dim) Bepalen aantal vanvalue een lijst •• Generate a sequence of numbers Vervangen van alle getallen van (Seq) een lijst door eenzelfde getal (FilI) •• Find the minimum in a listin(Min) Invoeren van eenvalue rij getallen een lijst (Seq) •• Find the maximum value in a list (Max) Opzoeken van het kleinste getal van een lijst (Min) •• Find which ofvan twohet listsgrootste containsgetal the smallest (Min) Opzoeken van een value lijst (Max) •• Find which ofvan twode lists contains greatest value (Max) Opzoeken lijst met hetthe kleinste getal tussen twee lijsten (Min) •• Calculate the van mean listmet values (Mean) getal tussen twee lijsten (Max) Opzoeken deoflijst het grootste •• Calculate the van mean values of specified frequency (Mean) Berekenen hetofgemiddelde van de getallen van een lijst (Mean) •• Calculate the median values in a list Berekenen van hetofgemiddelde van(Med) de getallen van een lijst als aan die • Calculate of values of specifies frequency (Med) getallenthe eenmedian frequentie is toegekend (Mean) •• Calculate the van sumde of mediaan values in van a listde (Sum) Berekenen getallen van een lijst (Med) • Berekenen van de mediaan van de getallen van een lijst als aan die getallen You can list dataismanipulation functions in the RUN, STAT, LIST, TABLE, or eenuse frequentie toegekend (Med) PRGM Mode. • Berekenen van de som van de getallen van een lijst (Sum) Al deze berekeningen op lijstgetallen kan je uitvoeren in de modi RUN, STAT, LIST, TABLE en PRGM. the List Data Manipulation Function Menu k Accessing
nAll • ofOpenen vanexamples het sub-menu «Berekeningen op lijstgetallen» the following are performed in the RUN Mode. Alle voorbeelden in deze paragraaf uitgevoerd de modus RUN. Press K and then 1 (LIST). Thiszijn menu has threeinpages and you can advance to Druk op i op[. q (LIST). Het sub-menu dat nu verschijnt bestaat uit the next pageen bydaarna pressing q drie (Omparentheses van bladzijde te veranderen moet je operations op drukken.) Notebladzijden. that all closing at the end of the following can be omitted. Eventueel mag je het sluiten van de haken op het einde van de invoer weglaten.
• Omcount het aantal getallenofvan een lijst te bepalen (Dim) uTo the number values (Dim)
lijstnummer K1(LIST)3(Dim)1(List) <list number 1-6> w
Het number aantal getallen lijst data wordtinook ••The of cells van that een contain a list«dimensie» is called itsgenoemd. “dimension.” Example Ga Toin enter the RUN Mode count number of valuesvan in List de modus RUN enand bepaal hetthe aantal elementen List11 Voorbeeld: (36,16, 16,58, 58,46, 46,56) 56) (36,
AK1(LIST)3(Dim) 1(List)bw
87
Chapter Chapter Chapter Chapter 6 List List Function List List Function Function Function Hoofdstuk 66 66Lijsten uTo replace uTo uuTo replace To replace all replace cell allvalues all cell allcell cell values with values values the with with with same thethe the same value same same value (Fill) value value (Fill) (Fill) (Fill) • Om alle getallen van een lijst door eenzelfde getal te vervangen (FiII) getal lijstnummer K1 K (LIST) K K 11 1 (LIST) 4 (LIST) (LIST) (Fill) 4 4 4 (Fill) (Fill) (Fill) , 1 , (List) , , 11 <list 1 (List) (List) number (List) <list <list <list number 1-6> number number ) 1-6> 1-6> w 1-6> )) ) ww w
Example Example Example Example To replace To To replace To all replace replace values all all values all invalues List values in 1 List (36, inin List List 16, 1 (36, 1(36, (36, 16, 46, 16, 58, 16, 56) 46, 58, with 46, 56) 46,the 56) with 56)number with with thethe number the number Vervang alle getallen van List 1158, (36, 16, 58, 46, 56) door het3number getal3 333 Voorbeeld: AK1(LIST)4(Fill) AK1(LIST)4(Fill) AK1(LIST)4(Fill) AK1(LIST)4(Fill) d,1(List)b)w d,1(List)b)w d,1(List)b)w d,1(List)b)w
The following TheThe The following following shows following shows theshows shows new thecontents the new thenew new contents contents ofcontents List of 1. List ofofList List 1. 1.1. Ziehier het resultaat van lijst 1:
uTo generate uTo uuTo generate To generate generate a rij sequence a sequence aasequence sequence of een numbers oflijst of numbers ofnumbers (Seq) (Seq) (Seq) (Seq) • Om een getallen in innumbers te voeren (Seq) naamname> variabele K1 K (LIST) K K 11 1 (LIST) [1 (LIST) (LIST) [1 (Seq) [1 [1 <expression> (Seq) (Seq) (Seq) <expression> <expression> <expression> , name> ,, , vorm lijstgetallen <start <start <start value> , value> value> <end ,, value> , <end <end <end value> , value> value> ,, , ) w )) ) ww w <eindwaarde>
• Het resultaat van deze berekening wordt zoals voor alle resultaten opgeslagen in het geheugen (Ans).
• The result • The • •The The of result this result result of operation this ofofthis this operation operation is operation alsoisstored also isisalso also stored in stored Ans stored in Memory. Ans ininAns Ans Memory. Memory. Memory.
2 2 222 2 22 22 Example Example Example Example To input To To the input Toinput number input the the the number sequence number number sequence sequence 12,in62een , 111 , 16 1 into ,, ,611 6in , a,11 into 11 list into into a list aalist list Om de rij getallen 1 , 6sequence ,11 lijst te voeren Voorbeeld: 2
2
2
Gebruikt defollowing volgende instellingen Use the Use following Use Use thethe following the settings. following settings. settings. settings. Variable: Variable: Variable: xVariable: x x xx Variabele:
AK1(LIST)[1(Seq) AK1(LIST)[1(Seq) AK1(LIST)[1(Seq) AK1(LIST)[1(Seq) Tx,T,b,bb,f) Tx,T,b,bb,f) Tx,T,b,bb,f) Tx,T,b,bb,f) w
ww w
Neem 12,an13, 14 ofof 1512, als eindwaarde, dan bekom jesame hetzelfde resultaat, Specifying Specifying Specifying Specifying anjeending an ending an value ending ending value value value of 13, 12, ofof 14, 12, 13, 12, or13, 14, 13, 15 14, produces or 14, 15 oror 15 produces 15produces the produces thethe result same thesame same as result result shown result as omdat as shown asshown shown deze getallen zijn dan het eerstvolgende getal dat door de toename above,al above, because above, above, because all because because of them allkleiner of allare all them ofofless them them are than are less arethe less less than value than than thethe produced value thevalue value produced produced by produced the by next the by by increment the next the next next increment increment (16). increment (16). (16). (16). wordt opgeroepen, The resulting TheThe The resulting resulting sequence resulting sequence sequence sequence is nl.16. inputisinto input isisinput Ans input intoMemory. into into AnsAns Ans Memory. Memory. Memory.
De gevormde rij wordt opgeslagen in het geheugen (Ans).
88
88 88 88
List Function Lijsten
Chapter Hoofdstuk 66
uTo minimum in a listop (Min) • Omfind hetthe kleinste getal value van een lijst te zoeken (Min) K 1 (LIST) [ 2 (Min) [ [ 1 (List) <list number 1-6> ) w lijstnummer Example Zoek To find minimum List (36,46, 16,56) 58, 46, 56) Voorbeeld: hetthe minimum in value List 1 in (36, 16,1 58, AK1(LIST)[2(Min) [[1(List)b)w
uTo maximum in alijst listop (Max) • Omfind hetthe grootste getalvalue van een te zoeken (Max) Usetethe same procedure when finding theminimum minimumgetal value,(Min), except press 3op (Max) Ga werk zoals voor hetaszoeken van een maar druk e in place of 2 (Min). (Max) i.p.v. op w (Min).
uTo which of two lists the smallest (Min) • Omfind tussen twee lijsten de contains lijst te zoeken met het value kleinste getal (Min) K 1 (LIST) [ 2 (Min) [[ 1 (List) <list number 1-6> , lijstnummer 1 (List) <list number 1-6> ) w lijstnummer
De twee lijsten moeten anders ontstaat an er een ••The two lists must containevenveel the samegetallen numberbevatten, of data items. Otherwise, error dimensie-fout (Dim ERROR) . (Dim ERROR) occurs.
De result gevormde wordt opgeslagen in het geheugen ••The of thisrijoperation is also stored in Ans Memory.(Ans) voor het laatste resultaat.
Example Tussen To findde whether 89,89, 58,58, 72, Voorbeeld: lijstenList List11(75, (75,16, 16,98, 98,46, 46,56) 56)orenList List2 2(36, (36, 67)67) contains smallest value 72, de lijstthe zoeken die het kleinste getal bevat
AK1(LIST)[2(Min) [[1(List)b, 1(List)c) w
• Omfind tussen twee lijsten deze te zoeken het grootste getal (Max) uTo which of two lists contains the met greatest value (Max) Ga werk zoals voor het as zoeken vanthe desmallest lijst met value, het kleinste getal, maar druk op Usetethe same procedure that for except press 3 (Max) in place of 2 (Min). e (Max) i.p.v. op w (Min). ••The two lists must containevenveel the samegetallen numberbevatten, of data items. Otherwise, De twee lijsten moeten anders ontstaatan er error een (Dim ERROR) occurs. dimensie-fout (Dim ERROR) .
uTo the mean list valuesvan (Mean) • Omcalculate het gemiddelde vanofde getallen een lijst te berekenen (Mean) lijstnummer K 1 (LIST) [ 4 (Mean) [ [ 1 (List) <list number 1-6> ) w
89
Chapter Chapter List 6 List Function Function Hoofdstuk 66 Lijsten Chapter Chapter 6 List 6Example List Function Function Bereken List 1 (36, 16,values 58,of46, gemiddelde Example To calculate Tovan calculate the mean the mean of values in56) Listhet in 1 List (36, 16, 1 (36, 58,16, 46,58, 56)46, 56) Voorbeeld: AK1(LIST)[4(Mean) AK1(LIST)[4(Mean) Example Example To calculate To calculate the mean the mean of values of values in Listin1List (36, 116, (36, 58,16, 46,58, 56)46, 56) l [[1(List)b) [[1(List)b) AK1(LIST)[4(Mean) AK1(LIST)[4(Mean)
• Om het[[1(List)b) gemiddelde van de getallen te berekenen als aan die getallen [[1(List)b) uToeen uTo calculate calculate the is mean the mean of values of(Mean) values of specified of specified frequency frequency (Mean) (Mean) frequentie toegekend
Deze bewerking gebruikt twee lijsten: één diecontains de waarden en één de the This procedure This procedure uses two uses lists: twoone lists: that one contains that values values and bevat one and that one contains thatdie contains the uTo calculate uTo calculate the the mean of values of values specified ofgetal specified (Mean) (Mean) frequenties bevat. Demean frequentie van hetof1ste in frequency lijstdata 1frequency wordt weergegeven number number of occurrences of occurrences of eachofvalue. each value. The frequency The frequency of the of the indata Cell in 1 of Cell the1 first of the first list indicated list1ste isprocedure indicated by the by value the in value Cell in 1that of Cell the 1 second of the second list, etc. list, one etc. door het getal van lijst 2, enz. Thisisprocedure This uses two uses lists: two one lists: one contains that contains values values and andthat onecontains that contains the the number occurrences of occurrences of each of value. each value. The frequency Thenumber frequency of of the of data the indata CellOtherwise, in1 Cell ofan the of first theerror first ••The two •ofThe lists two must lists contain must contain the same the number same of data items. data items. Otherwise, an Denumber twee lijsten moeten evenveel getallen bevatten, anders ontstaat er1error een list (Dim is indicated listERROR) is indicated by occurs. theby value the value in Cellin1 Cell of the 1 of second the second list, etc. list, etc. (Dim ERROR) dimensie-fout (Dim occurs. ERROR) . • The •two Thelists twomust lists contain must contain the same the same number number of dataofitems. data items. Otherwise, Otherwise, an error an error lijstnummer K1 K (LIST) 1 (LIST) [ 4[ (Mean) 4 (Mean) [ [[ 1[ (List) 1<list (List) number <list number 1-6(data)> 1-6(data)> (Dim ERROR) (Dim ERROR) occurs. occurs. , 1, (List) 1<list (List) number <list number 1-6 (frequency)> 1-6 (frequency)> ) )l lijstnummer frequentiegetallen K1 K (LIST) 1 (LIST) [4 [ (Mean) 4 (Mean) [[ [ 1 [ (List) 1<list (List)number <list number 1-6(data)> 1-6(data)> Example Example To calculate To<list calculate the mean the mean values of values in List in 1 (36, List 16, 1 (36, 58,16, 46,58, 56), 46, whose 56),2whose Voorbeeld: van List 1number (36, 16, 58, 46, 56) het gemiddelde als List ,Bereken 1 , (List) 1 (List) number <list 1-6of (frequency)> 1-6 (frequency)> ) ) frequency frequency is indicated is indicated by 89, Listby 2 List (75, 267) (75, 98, 89, 72,98, 67)72, 67) de frequentiegetallen (75, 98, 72,89, bevat Example Example To calculate To calculate the mean the mean of values of values in Listin1 List (36, 1 16, (36, 58,16, 46,58, 56), 46,whose 56), whose AK1(LIST)[4(Mean) AK1(LIST)[4(Mean) frequency frequency is indicated is indicated by List by2List (75, 289, (75, 98,89, 72,98, 67)72, 67) [[1(List)b,1(List)c)w [[1(List)b,1(List)c)w AK1(LIST)[4(Mean) AK1(LIST)[4(Mean) [[1(List)b,1(List)c)w [[1(List)b,1(List)c)w
u•To ude calculate To mediaan calculate the median thede median of values of van values in een a list in (Med) a list (Med) Om van getallen lijst te berekenen (Med) K1 K (LIST) 1[ (LIST) [[ 1[ (Med) 1[ (Med) 1[ (List) 1 <list (List) number <list number 1-6> ) 1-6> w) w
lijstnummer uTo calculate uTo calculate the median the median of values of values in a list in a(Med) list (Med)
Example Example To calculate Tode calculate the median the median of values values in List in 1number List (36, 16, 11-6> (36, 58,) 16, 46,w 58, 56) 46, 56) mediaan van List 1of (36, 16, 58, 46, 56) Voorbeeld: KBereken 1 K (LIST) 1 (LIST) [ [ [ 1 [ (Med) 1 [ (Med) 1 [ (List) 1 <list (List) <list number 1-6> ) w AK1(LIST)[[1(Med) AK1(LIST)[[1(Med) Example Example To calculate To calculate the median the median of values of values in Listin1List (36, 116, (36, 58,16, 46,58, 56)46, 56) [1(List)b)w [1(List)b)w AK1(LIST)[[1(Med) AK1(LIST)[[1(Med) [1(List)b)w [1(List)b)w
• Omcalculate getallen lijstspecified te berekenen als aan(Med) die uTo ude Tomediaan calculate the van median thedemedian of values ofvan values ofeen specified of frequency frequency (Med) getallen een frequentie islists: toegekend (Med) This procedure This procedure uses two uses lists: twoone that one contains that contains valuesvalues and one and that one contains that contains the the
uTo calculate uTo calculate the median the median ofeach values ofThe values of specified of specified frequency frequency (Med) (Med) number number of occurrences of gebruikt occurrences of twee eachofvalue. frequency The frequency of thehet data of 1ste theindata Cell 1 van of Cell the 1 first of1the first Deze bewerking lijsten.value. De frequentie van getalin lijst list indicated list isprocedure indicated by thetwo by value the in value Cell in 1that of Cell the 1 second of the second list, etc. list, one etc. Thisisprocedure This uses uses lists: two one lists: one contains that contains values and andthat onecontains that contains the the wordt weergegeven door het 1ste getal van lijst 2,values enz. number number occurrences of occurrences of each of value. each value. The frequency Thenumber frequency of of the of data the indata CellOtherwise, in1 Cell ofan the 1error of first theerror first • The two •ofThe lists two must listscontain must contain the same the number same of data items. data items. Otherwise, an lijsten moeten anders list•(Dim isDe indicated listtwee is indicated by occurs. the by value the value inevenveel Cellin1 Cell ofgetallen the 1 of second thebevatten, second list, etc. list, etc. ontstaat er een ERROR) (Dim ERROR) occurs. dimensie-fout (Dim ERROR) . the same • The •two Thelists twomust lists contain must contain the same number number of dataofitems. data items. Otherwise, Otherwise, an error an error K1 K (LIST) 1 (LIST) [ [[ 1[ (Med) 1[ (Med) 1[ (List) 1<list (List) number <list number 1-6 (data)> 1-6 (data)> (Dim ERROR) (Dim ERROR) occurs. occurs. , 1, (List) 1<list (List) number <list number 1-6 (frequency)> 1-6 (frequency)> ) w) w lijstnummer K1 K (LIST) 1 (LIST) [[ [ 1 [ (Med) 1 (Med) [1 [ (List) 1<list (List) number <list number 1-6 (data)> 1-6 (data)> Example Example To calculate To<list calculate the the median of values of values in List in1 List (36, 116, (36, 58,16, 46,58, 56), 46, 56), ,1 , (List) 1 (List) number <listmedian number 1-6 (frequency)> 1-6 (frequency)> ) w ) w lijstnummer (frequentiegetallen) whosewhose frequency frequency is indicated is indicated by Listby 2 List (75, 89, 2 (75, 98,89, 72,98, 67)72, 67) Example Example To calculate Tode calculate the median thevan median of values values in in146, List (36, 116, (36, 16, 46,58, Bereken mediaan List 1of (36, 16,List 58, 56) als58, List 2 56), de46, 56), Voorbeeld: AK1(LIST)[[1(Med) AK1(LIST)[[1(Med) whosewhose frequency frequency is indicated is indicated by List 2List (75, 289, (75, 98,89, 72,98, 67)72, 67) frequentiegetallen (75, 89, 98, 72, 67)bybevat [1(List)b,1(List)c)w [1(List)b,1(List)c)w AK1(LIST)[[1(Med) AK1(LIST)[[1(Med) [1(List)b,1(List)c)w [1(List)b,1(List)c)w
90
90
List Function Lijsten
Chapter Hoofdstuk 66
uTo the de sum of values a list • Omcalculate de som van getallen van in een lijst(Sum) te berekenen (Sum) K 1 (LIST) [ [ 2 (Sum) [ 1 (List) <list number 1-6> w lijstnummer Example Bereken To calculate the van sumList of values (36, 16, 58, 46, 56) Voorbeeld: de som 1 (36, in 16,List 58,146, 56) AK1(LIST)[[2(Sum) [1(List)bw
4. Rekenkundige bewerkingen metLists lijsten 4. Arithmetic Calculations Using You can perform arithmetic calculations using lists or one list and a numeric In rekenkundige bewerkingen kan je ook meteither lijstentwo werken. value. Geheugen voor het laatste resultaat Ans Memory + de resultaten van de List − List lijst lijst Calculation results are berekening worden = List Lijst × Numeric Numeric Value getal getal Value stored in AnsinMemory. opgeslagen het geheugen ÷ voor het laatste resultaat.
k Foutmeldingen n• Error Messages • • A Een bewerking tussen lijsten voert deze bewerking uit op de calculation involving two twee lists performs the operation between corresponding cells. Because of this, a Dim ERROR occurs if the two listsontstaat do not have the same overeenkomstige elementen van die lijsten. Daarom er een Dim number means they have different “dimensions”). ERROR of alsvalues beide (which lijsten niet evenveel getallen bevatten. ERROR occurs(rnathematische-fout) whenever an operation involving anyistwo cells generates • • An Als Ma er een Ma ERROR gemeld wordt er een wiskundige a mathematical error.tussen twee elementen. fout in de bewerking
n• k Invoer Inputting Listlijst intoina een Calculation vanaeen berekening Je kuntare eentwo lijstmethods op tweeyou manieren invoeren berekening. There can use to inputin a een list into a calculation. uTo a specific list bym.b.v. namezijn lijstnummer • Ominput een lijst in te voeren Example Voer To input List 6List in 6 Voorbeeld:
1. Press Druk op i om hetthe eerste te bekomen. 1. K to display first sub-menu Operation Menu.
In isdethe modi RUNkey of menu PRGM verschijnt bij drukken op i volgend •• This function that appears er in the RUN or PRGM Mode whensubyou press K. menu. K 1
2
3
4
91
apter Chapter 6Hoofdstuk Chapter Chapter Chapter 6 Function Chapter 6 List Chapter 6 6 Function List List List Function List Function Function Function List List Function 66 6 Lijsten play play the the List List Data Data Manipulation Manipulation Menu. Menu. Chapter 6 List Function
2. Press 2. 1Press (LIST) 2. Press 1 2. to2.display (LIST) Press Press 1 (LIST) 1 to the 1 display (LIST) 2. List (LIST) toPress Data display the toom 2. to display 1 List Manipulation display Press the (LIST) Data List the 1 the Manipulation Data to List (LIST) List display Menu. Data Manipulation Data to Manipulation the display Manipulation Menu. List Data Menu. the List Menu. Manipulation Menu. Data Manipulation Menu. 2. Druk op q (LIST) het sub-menu berekeningen op lijstgetallen te Menu. ist Data Manipulation Menu. 2. Press 1 (LIST) to display the List Data Manipulation Menu. bekomen. 1(LIST) 1(LIST) 1(LIST) 1(LIST) 1(LIST) 1(LIST) 1(LIST) 1 1
1(LIST) 2 2 3 3
4 4 1 21 3 21 4 1 32 2 43 1 3 2 1 4 3 2 1 2 3 44 ay ay the the “List” “List” command command and and input input the the number number of of the the list list you you 1 2 3 4 1 2 3 4 3. Press 1 3. Press (List) 3. to 1 Press 3.display 3.(List) Press 1 Press to the (List) 1 display 1 “List” (List) 3. to (List) display Press command the to to display “List” 3. display 1 the Press (List) command “List” and the the 1 “List” input tocommand “List” display (List) and command the command to number input the display and “List” the input and of and number the command the input the input “List” list the you of the command number the and number list ofinput the you ofand list of thethe you input number listlist you the youof nut 3. Druk op q (List) om het commando «List» te activeren ennumber voer het gewenste specify. want specify. to1 want specify. to specify. want tothe specify. want to specify. st” command andwant inputto the number of want the listto you 3. towant Press (List) to display “List” command and input the number of the list you lijstnummer in.specify. want to1(List)g specify. 1(List)g 1(List)g 1(List)g 1(List)g 1(List)g 1(List)g 1(List)g (Input List(Input 6.) (Input List (Input 6.)(Input List List List 6.) (Input List (Input 6.) List 6.) (Invoer van6.) List 6)6.) (Input List 6.)
st st of of values values uTo directly uTo directly uTo udirectly uinput input To aurechtstreeks To list input directly directly ofinput a values list To input aof directly list values aulijst a list To oflist values directly of input of values values a input listteof avalues list of values • Om een getallen in voeren aa list list of of values values using using {, {, }, }, and and ,. ,. ues uTo directly input a list of values You can also You directly can You also You can input You directly can also can a also list directly also input of directly You values directly a input list can input of using a You also input values list a can directly {, of list a values list also using of }, of values input directly values {, and using a ,. using }, list {, using input of and {, }, values a,. {, ,. list }, and }, ofusing values and ,. and ,. {, ,. using },{, and}, ,. and , Voor dit rechtstreekse invoeren gebruik en 41 41 66
alues }, input a list using List List 33using 65 65{,by by the theand list list,.You 00 can also directly41 41of values 41 641 41 {, 6 }, 416and6 ,. 641 6 6 22 22 Example 4Example To3 multiply List 3To 653the by the byby list the list 0 3 by 0 065 To4 multiply Example Example To List multiply To Example 65 To List multiply multiply 3by Example the 65 List List listby multiply 341 065 To 65 list multiply List 0 3de the List 65 list the list by the 0 list 0 41 6 Example Voorbeeld: Vermenigvuldig List met lijst 6 65 by the list 0 22 422 22 the list 4 4 422 22 4 220 4 4 Example To multiply List223 65 by 22 4 22 4 1(List)d*!{g,a,e!}w 1(List)d*!{g,a,e!}w K1(LIST)1(List)d*!{g,a,e!}w K1(LIST)1(List)d*!{g,a,e!}w K1(LIST)1(List)d*!{g,a,e!}w K1(LIST)1(List)d*!{g,a,e!}w K1(LIST)1(List)d*!{g,a,e!}w K1(LIST)1(List)d*!{g,a,e!}w K1(LIST)1(List)d*!{g,a,e! *!{g,a,e!}w K1(LIST)1(List)d*!{g,a,e!}w 246 246 gg list list 00 is is stored stored in in Ans Ans Memory. Memory. 246 246 246 246 246 246 246 88 88 Hetresulting resultaat wordt in het geheugen 0resulting is stored in 0 Ans Memory. in Ans Memory. The The The resulting list list 0stored is stored Memory. resulting list 0is stored in Ans The The list resulting list 0 opgeslagen The is stored resulting The inisAns resulting list Memory. 0 in listAns is Memory. stored 0(Ans). isinstored Ans Memory. in Ans Memory. 6 246 88 Memory. 88 is stored in Ans Memory. The88 resulting88 list 88 0 88 is88 stored in Ans 8 88
nts nts of of one one list list to to another another list list uTo assign uTothe uTo uassign ulijstgetallen u uTo assign contents To the To assign assign contents the of one the contents To the list contents assign ofcontents one to of another list assign the one ofof to contents one list one another list the list tolist contents another toof to list another one another list list of one list tolist another list to another list list • Om aan een andere lijst toe te kennen tents ents of of one one list list to to another another list. list. e list to another list uTo assign the contents of one list to another list Use a toUse assign a Use to the Use a assign Use contents to a a assign the to to assign of contents assign one Use the contents list the a the ofto contents Use to one contents another assign of a listone ofthe list. of another assign one listone contents tolistanother list the to list. to another contents ofanother one list. list list. of list. toone another list to list. another list. Hiervoor maak je gebruik van .to
he helist contents contents of of List List to List List 11 ne to another list. 33 to Use a to assign the contents of one list to another list. 1assign To the List 3contents to13List 1 of Example Example 1 ToExample assign 1Example Example Tothe contents 1 1assign To Example the To assign contents of assign List Example 1contents the 3the To to of contents contents assign List 1 of 13To tothe of assign List of List List the to 3 to List contents List List 1 1 3of toList List31to List 1 1(List)da1(List)bw 1(List)da1(List)bw Voorbeeld 1: Ken de lijstgetallen van List 3 toe aan List 1 nts of List 3 to List 1 Example 1 To assign the contents of List 3 to List 1 K1(LIST)1(List)da1(List)bw K1(LIST)1(List)da1(List)bw K1(LIST)1(List)da1(List)bw K1(LIST)1(List)da1(List)bw K1(LIST)1(List)da1(List)bw K1(LIST)1(List)da1(List)bw K1(LIST)1(List)da1(List)bw n the the above above procedure, procedure, you you could could input input !{eb, !{eb, a1(List)bw K1(LIST)1(List)da1(List)bw Jeof kunt natuurlijk de lijstgetallen ook rechtstreeks In place of (List) d in the above procedure, you could input !{eb, In place ofIn1 place (List) In 1 d In place place (List) in 1 the ofd of above 1 1 In in (List) place the (List) procedure, above d of In d in 1 place in procedure, the you (List) the above ofabove could 1 d procedure, (List) you in input procedure, the could d !{eb, above ininvoeren. input you the you procedure, could above !{eb, could input procedure, input you !{eb, !{eb, couldyou input could !{e input gf,cc!}. gf,cc!}. gf,cc!}. gf,cc!}. e procedure, gf,cc!}. you couldgf,cc!}. input In !{eb, place of 1 (List) d in gf,cc!}. the above procedure, you could input !{eb, gf,cc!}. he he list list in in Ans Ans Memory Memory to to List List 11 Ken de lijstgetallen in het voor het laatste resultaat Example 2assign To the in Ans Memory List 1 Memory Example Example 2 To assign 2Example Example Tothe list 2 2assign in To Example the Ans To assign list assign Memory in Example 2list Ans the the To list to Memory list assign List 2in in Ans To 1geheugen Ans the to assign Memory List Memory listto1in the Ans tolist to List List in1Ans 1 Memory to List 1to List 1 Voorbeeld 2: 1(List)!Ka1(List)bw 1(List)!Ka1(List)bw toe aan List 1 Ans Memory to List 1 Example 2 To assign the list in Ans Memory to List 1 K1(LIST)1(List)!Ka1(List)bw K1(LIST)1(List)!Ka1(List)bw K1(LIST)1(List)!Ka1(List)bw K1(LIST)1(List)!Ka1(List)bw K1(LIST)1(List)!Ka1(List)bw K1(LIST)1(List)!Ka1(List)bw K1(LIST)1(List)!Ka1(List)bw !Ka1(List)bw K1(LIST)1(List)!Ka1(List)bw
cell cell value value into into aa calculation calculation • Om één getal uit een in tevalue voeren in berekening uTo input uTo uTo uinput ulijst a single input To au list To single input cell input a single value list au a single To cell single list into input value list cell To a list acalculation cell value input single into cell value ainto acalculation list single into acell into calculation aeen list value a calculation calculation cell into value a calculation into a calculation
nn aa specific specific cell cell of of aa list list and and use use itit in in aa calculation. calculation. Specify Specify ue into a calculation uusing To input a and single list cell value into van a calculation ng ng itit between between square square brackets using the the [ [ and ] keys. keys. Duid met en het elementnummer getal aan. You canbrackets extract You can the You extract value can You You extract can the in can aextract value specific extract the] You in value the acell the can specific value in of value extract You aa specific in list can cell in aand specific a the of extract specific use cell avalue listof itcell and the in in cell aa list of avalue use calculation. specific of adat and list aitlist in in and use aaand cell specific calculation. ituse in use Specify ofaitacalculation. in itlist cell in a and calculation. aofSpecify calculation. ause list Specify itand in aSpecify use calculation Specify it in a ca the cell by the number enclosing cell the the number cell by cell number enclosing itnumber between by enclosing bycell by itenclosing square between enclosing number the between cell brackets itsquare by number between it between enclosing square using brackets square square the brackets it between [ using brackets brackets and the itusing between ] [ using the using and brackets [ the square ] the and [ keys. [ ] brackets and using and keys. ] ] the keys. using [ keys. and the c cell of a list and usenumber itthe in acell calculation. Specify You can extract thethe value in aitspecific cell ofby a enclosing list and use itsquare in akeys. calculation. Specify e e the the sine sine of of the the value value stored stored in in Cell Cell 3 3 of of List List 2 2 een square brackets using thethe [cell andnumber ] keys. by enclosing it between square brackets using the [deand ] keys. Bereken de sinus van het getal opgeslagen het van Example Example ToVoorbeeld: calculate Example Example To calculate the To Example To of the calculate calculate the sine Example value ofsine the To the the stored calculate sine value sine To of inof stored the calculate Cell the value 3sine value of in List Cell stored the ofstored the sine 23in ofvalue in List of in Cell Cell 3element value of 3 of List List stored Cell 2 2 3in ofCel Lis Example Tosine calculate the of the value stored in Cell 33the of2stored List 2 in )1(List)c![d!]w )1(List)c![d!]w List 2 e of the value stored in Cell 3Example of List 2 To calculate the sine of the value stored in Cell 3 of List 2 sK1(LIST)1(List)c![d!]w sK1(LIST)1(List)c![d!]w sK1(LIST)1(List)c![d!]w sK1(LIST)1(List)c![d!]w sK1(LIST)1(List)c![d!]w sK1(LIST)1(List)c![d!]w sK1(LIST)1(List)c![d!]w c![d!]w sK1(LIST)1(List)c![d!]w 92
92 9292 92
92
92
List Function Lijsten
Chapter Hoofdstuk 66
uTo a value into a specific • Ominput een getal in te voeren in eencell element van een lijst Youkan caneen input a valueinvoeren into a specific inside acel list.van When that Je waarde in eencell bepaalde een you lijst.do, Alsthe je value dat doet, was vervangt previouslyde stored in the replaced with thewaarde new value input. dan waarde diecell je is invoert de vorige van you die cel. Example Voer To input the value 2 of List het getal 25 in25 hetinto 2decell element van3 List 3 in Voorbeeld: cfaK1(LIST)1(List)d![c!]w
k Oproepen n• Recalling List van Contents lijstgetallen Example Roep To recall the contentsvan of List 11 op de lijstgetallen Voorbeeld: K1(LIST)1(List)bw
• • The De opgeroepen lijstgetallen worden ookofopgeslagen in het geheugen voor above operation displays the contents the list you specify and stores them in Memory, which allows to use thekan AnsjeMemory a calculahetAns laatste resultaat. Via dityou geheugen ze dancontents in een in berekening tion. invoeren.
• Om de lijstgetallen opgeslagen in het geheugen voor het laatste uTo use list contents in Ans Memory in a calculation resultaat te gebruiken in een berekening opgeslagen Example Vermenigvuldig To multiply the de list lijstgetallen contents in Ans Memory in byhet 36 geheugen Voorbeeld: voor het laatste resultaat met 36
K1(LIST)1(List)!K*dgw K1 (LIST) (List) !K recalls Ans Memory contents. • • The De operation invoer iq (LIST) q1 (List) LM roept de lijstgetallen opgeslagen in het geheugen voor current het laatste resultaatcontents op. • This operation replaces Ans Memory with the result of the above
• calculation. Door de berekening uit te voeren wordt de inhoud van het geheugen voor het laatste resultaat vervangen door het resultaat van deze berekening.
n• k Grafische Graphingvoorstelling a Functionvan Using List vertrekkend van een lijst eenafunctie Met behulp de grafische functies vancalculator, het toestelyou kancan je een invoeren When using van the graphing functions of this inputfunctie a function such as Y1 = List1 is {1,2,3}, this function will produces three graphs: Y =functie X, Y = van het type:X.Y1If List = X 1List1. Als List1 de getallen 1, 2, 3 bevat, zal deze 2X, Ygrafieken = 3X. opleveren: Y = X , Y = 2X en Y = 3X. drie There areechter certainwel limitations on houden using lists with graphing functions. Je moet rekening met een paar voorwaarden als je lijsten gebruikt in grafische functies.
n• k Kopiëren Inputting van Scientific Calculations into a List een functiewaardentabel in een lijst Je getallen van een functiewaardentabel, gecreëerd de modus Youkan cande use the numeric table generation functions in the Tablein Mode to inputTABLE values that resultinfrom kopiëren eencertain lijst. scientific function calculations into a list. To do this, first genP.78
erate a table. Next, use the “list copy” function to copy the values from the table to the list.
93
Chapter Chapter Chapter 6 66Chapter 6List Chapter List List Function Function Function 66 List ListFunction Function Hoofdstuk Lijsten
kn k kWetenschappelijke kk Performing Performing Performing Scientific Performing Performing Scientific Scientific Function Function Scientific Function Scientific Calculations Calculations Calculations Function Function Using Calculations Calculations Using Using a List aaList List Using UsingaaLiL • berekeningen met lijsten
ListsLijsten Lists Lists can can be can used be beje used used just Lists Lists just as just can numeric can as as be numeric be numeric used used values just values just values as are asnumeric in are numeric are scientific ininscientific scientific values values function are function are function inin calculations. scientific scientific calculations. calculations. function function When When When calculations. calculations kan in wetenschappelijke berekeningen op dezelfde manier gebruiken the calculation the thegetallen. calculation calculation produces the produces the produces calculation calculation aresultaat listaaas list list produces aas produces as result, aaresult, result, the a aberekening list list the list the as islist as list stored a ais result, isresult, stored stored inthe Ans the ininlist Ans Memory. list Ans isis Memory. stored Memory. storedin inAns Ans Memory. Memory. als Als het van een een lijst is, wordt deze lijst
opgeslagen in het geheugen voor het laatste resultaat. 41 41 41 4141 Example Example 1 To use Example To Example List useList 3List 1 13365 3To To use use to perform List List 3 3sinsin 65 65(List to perform 3) sin(List (List3)3) Example 11 Gebruik To use 65 65 to to perform perform sin sin (List (List 3) 3) sin List om (List 3)to teperform berekenen Voorbeeld 1: 22 22 2222 22 Use radians as the Use Use angle radians radians unitunit as asthe theangle angleunit unit Use Useradians radians as as the the angle angle unit Gebruik radialen als hoekeenbeid. sK1(LIST)1(List)dw sK1(LIST)1(List)dw sK1(LIST)1(List)dw sK1(LIST)1(List)dw sK1(LIST)1(List)dw –0.158 –0.158 –0.158
–0.158 –0.158
The resulting list list The The resulting resulting list 0.8268 0.8268 isin is stored stored ininAns AnsMemory. Memory. The The resulting resulting list 0.8268 stored Ans Memory. 0.8268 0.8268 islist stored isisstored in Ans ininAns Memory. Memory. Het resultaat wordt opgeslagen het geheugen (Ans). –8E–3 –8E–3 –8E–3
–8E–3 –8E–3
In plaats q (List) 3 in de hierbovende vermelde werkwijze, kan je!{eb, L In Inplace place ofin of 1 1 (List) (List) d d ininthe the above above procedure, procedure, you you could couldinput input !{eb place 1(List) (List) d in the above procedure, you could input !{eb,g In place InInplace of 1 ofofvan (List) 1 d in d the above the above procedure, procedure, you you could could inputinput !{eb,g !{eb,g { 41,65,22L { invoeren. f,cc!}. f,cc!}.q f,cc!}. f,cc!}. f,cc!}. q
141 44 44 1 11 List 2 List List2 2 List 2use Example Example 2 2121To To use List List 12List 1 225 List Example To useList 2met and 22 5and 5en to perform 1perform Example 2 2: To use List 1List and to perform 1List Example 22 Bereken To use 2 and List and to List perform 5 5List toto 1perform List List1List 1List2 2 Voorbeeld List 2 2 List 3 33 363 66 66 K1(LIST)1(List)bM1(List)cw K1(LIST)1(List)bM1(List)cw K1(LIST)1(List)bM1(List)cw K1(LIST)1(List)bM1(List)cw K1(LIST)1(List)bM1(List)cw 4 6555 666 This This creates creates creates a listalijst aThis with list This listmet with the with creates creates results the the results aresults alist of listwith 14with of 14, ,the ,of215the 3,22results . ,results ,333... ofof141,42, 52,53, 63. 6. JeThis maakt een de resultaten
1 11 11 The The resulting The resulting resulting list list The list The 32 resulting resulting 32 is stored islist stored list in opgeslagen Ans 32 inAns Memory. Ans isis stored Memory. stored ininAns AnsMemory. Memory. 32 iswordt stored in32 Memory. in het geheugen (Ans). Het resultaat 729 729 729 729 729
94 94 94
9494
Hoofdstuk Chapter
Statistische berekeningen en grafiekenGraphs and Statistical Calculations
In dit hoofdstuk wordt uitgelegd hoe je waarnemingsgetallen in lijsten moet invoeren en hoe je van waarnemingsgetallen het rekenkundig gemiddelde, de mediaan, het minimum, het maximum, de som, ... kan berekenen. Ook de This chapter describes how to input statistical data into lists, and regressie-analyse (berekenen en tekenen) wordt behandeld. how to calculate the mean, maximum and other statistical values. It also tells you how to perform regression calculations.
1. Voor je met statistische berekeningen begint 2. van statistische 1. Voorbeelden Before Performing Statistical berekeningen Calculations 3.2. Grafische afbeelding Examples van berekeningen op statistische Statistical Calculation één variabele 3. waarnemingen Calculating andmet Graphing Single-Variable Statistical Data 4.4. Regressie-analyse, anderePaired-Variable berekeningen Statistical op een Data grafische Calculating and Graphing afbeelding van statistische waarnemingen met twee variabelen 5. Manual Graphing 5. Kiezen van de klassegrenzen in een histogram 6. Performing Statistical Calculations 6. Statistische berekeningen Important! • This chapter contains a number of graph screen shots. In each case, new data values were input in order to highlight the particular characteristics of the graph Belangrijk !
being drawn. Note that when you try to draw a similar graph, the unit uses data
Dit hoofdstuk een aantal elk van illustraties values thatbevat you have inputillustraties using the van List grafische function. schermen. Because ofInthis, thedie graphs zijn that er extra gegevens ingevoerd om de karakteristieken van de getekende grafiek beter te appears on the screen when you perform a graphing operation will probdoen uitkomen. Hou er dus rekening mee dat de grafieken die je zelf tekent er enigszins ably differ somewhat from those shown in this manual. anders kunnen uitzien dan deze in de illustraties.
7
Chapter Chapter Hoofdstuk 77
7 Statistische Statistical Statistical Graphs Graphs and and Calculations Calculations berekeningen en grafieken
1.1.1.Before Voor jePerforming met statistische berekeningen Before Performing Statistical Statistical begint Calculations Calculations
Via het hoofdmenu kies je voor het icoon STAT waarmee je in de modus STAT kan Een scherm volthe met lijsten, je the (waarnemings)getallen kan In the Inkomen. the Main Main Menu, Menu, select select the STAT STAT icon icon towaarin enter to enter the STAT STAT Mode Mode andand display display thethe statistical statistical data data lists. lists.Bij statistische berekeningen zul je immers steeds werken invoeren, verschijnt. met getallen die in lijsten zijn opgeslagen. Use Use thethe statistical statistical data data listslists to input to input data data andand to perform to perform statistical statistical calculations. calculations. Gebruik B ,,N ,! of UseUse ff ,c ,c ,d d and and e$ e toom move tohet move gewenste lijstelement aan tethe klikken. thethe highlighting highlighting around around the lists. lists.
Wissen van hetitem aangeklikte 11 (DEL) (DEL) ........ ........ Single Single data data item delete delete getal
P.84 P.84
Wissen van alle 22 (DEL•A) (DEL•A) .... .... Delete Delete all all data datagetallen in de aangeklikte lijst
P.84 P.84
33 (INS) (INS) ......... ......... Insert Insert data data item item Invoegen van een getal Press Press [[ to return to to the totethe previous previous menu. menu. Druk op omreturn terug keren naar de vorige bladzijde van het submenu.
P.79 P.79
• • The Om lijsten teyou wijzigen werk je in de modus LIST. Zie voor verdere • The procedures procedures you should should useuse forzoals for data data editing editing areare identical identical to those to those youyou useuse details Lijsten». with with thethe list«Hoofdstuk list function. function. For6For details, details, seesee “Chapter “Chapter 6 List 6 List Function”. Function”.
2.2.2. Voorbeelden van statistische berekeningen Statistical StatisticalCalculation Calculation Examples Examples
Een lijst met waarnemingsgetallen kun je gebruiken om een grafiek te tekenen Once Once you input input data, data, you can can useuse it toit produce to Je produce a graph aergraph andand check check forwaaier for tendencies. tendencies. en omyou hun tendens teyou onderzoeken. kunt ook een hele van YouYou cancan also also useuse a variety a variety different of different regression regression calculations to analyze tote analyze thethe data. data. regressie-berekeningen opoftoepassen om deze calculations gegevens beter analyseren. ExampleVoer following two data groups and perform Example To To input thethe following data groups and perform statistical deinput volgende tweetwo stellen waarnemingsgetallen instatistical Voorbeeld: calculations incalculations List 1 en List 2
Statisticalberekeningen Graphs and Calculations Hoofdstuk 77 Statistische en grafieken Chapter k Invoer n• Inputting into Lists vanData waarnemingsgetallen in lijsten Voer datalijsten in List en 1List in. 2. Input de thetwee two groups of data into1List and2 List a.fwb.cw c.ewewf.cw e -c.bwa.dw b.fwcwc.ew
zodra de gegevens ingevoerd zijn, kan je ze gebruiken voor statistische Statistical Graphs Calculations Chapter 7 Van Once data is input, you can use itand for graphing and statistical calculations. berekeningen en grafieken.
• Input values can be up to 10 digits long (9-digit mantissa and 2-digit exponent
• when De ingevoerde getallen mogen tot 10 cijfers bevatten (in wetenschappelijke using exponential format). Values in statistical data table cells are shown schrijfwijze only up to sixwordt digits.dat 9 cijfers voor de mantisse en 2 voor de exponent). In wetenschappelijke schrijfwijze is er maar plaats voor hoogstens 6 tekens.
1. Before Performing Statistical Calculations • You can use the f, c, d and e keys to move the highlighting to any cell in
for data input. B, N, ! en $ kan je de cursor binnen een lijst • the Metlists de pijltjestoetsen In the Main Menu, select the STAT icon to enter the STAT Mode and display the verschuiven. statistical data lists.
k Use n• Plotting Data Grafische voorstelling vandata de and waarnemingsgetallen the statistical data lists to input to perform statistical calculations. Example Teken To specify Graph 1op asand non-draw (OFF) Graph 3 as draw (ON) Graph niet het scherm (drawand OFF) en Graph 3 wel Voorbeeld: Use f ,1c ,d e to move
and use Graph plot the data you inputdata into die statistical data the highlighting around lists. (draw ON) en plot3 intoGraph 3 the de statistische je hierboven List22 ingevoerd above inList lijst11and en lijst hebt. Druk, als statistical de lijstendata met waarnemingsgetallen het scherm op While the listde is on the display, press 1 op (GRPH) to displaystaan, the graph menu. 1(GRPH) om het sub-menu grafieken op te roepen. 1(GRPH) P.97 P.121 P.85 P.86
1 (GRPH) .... Graph menu 2 (CALC) ..... Statistical calculation menu
3 (INS) ......... Insert datavan item 4(SET) ......... Graph settings (graph type, (type, list assignments) Kenmerken de grafiek toekenning van lijsten) Press to totethe previous menu. Druk op omreturn terug keren naar de vorige bladzijde van het submenu. Press [[ to return to the previous menu.
P.79
P.99
[
[
• Voor elke grafiek van het submenu (GPH1, GPH2, GPH3) kun je het statuut • The should use for data editing identical to those • You canprocedures specify the you graph draw/non-draw status, theare graph type, and otheryou gen-use (actief/niet actief), het type en nog andere instellingen definiëren. the list see “Chapter 6 List(GPH1, Function”. eralwith settings forfunction. each of For the details, graphs in the graph menu GPH2, GPH3). • Om een grafiek te tekenen kun je op gelijk welke functietoets (1,2,3) • You can press any function key (1,2,3) to draw a graph regardless of the drukken zonder rekening te moeten houden met de positie van de cursor in current location of the highlighting in the statistical data list. de lijsten. • The initial default graph type setting for all the graphs (Graph 1 through Graph 3) • Standaard is voor de drie grafieken (GPH1, GPH2, GPH3) een dispersieis scatter diagram, but you can change to one of a number of other graph types. diagram ingesteld, maar je kunt dit wijzigen.
2. Statistical Calculation Examples
Once you input data, you can use it to produce a graph and check for tendencies. 97 You can also use a variety of different regression calculations to analyze the data.
Chapter 77 Hoofdstuk
Chapter 7 Graphs Statistical and Calculations Statistical andGraphs Calculations Statistische berekeningen en grafieken keen Plotting a Scatter Diagram k Tekenen n• Plotting avan Scatter Diagram dispersie-diagram
is often difficult toisspot the relationship between two sets of data (such Door enkel de getallen te bekijken het soms moeilijk om de(such relatie It is often difficult toIt spot the relationship between two sets of data astussen height and shoe size)at bythe simply looking at the numbers. Such ofte and shoe size)waarnemingsgetallen by simply looking numbers. Such relationships often relationships become twee stellen (bv. gewicht en maat) te begrijpen. Deze clear however, when plot the data on aset graph, using clear however, when we plot the data onwe agrafiek graph, using as van x-values andset theas x -valu relatie wordt dikwijls evident m.b.v. een die deone getallen het one ene stel y-values. other other set as y-values. als x-waarde en die vanset hetasandere stel als y-waarde gebruikt.
uTo plot a scatter diagram uTo • Omplot eena dispersie-diagram te tekenen scatter diagram
waarnemingsgetallen van List 1 en List 2 weer in een Voorbeeld: Geef de Example Toinput plot the data we input statistical data Example To plot the data we in statistical data in List 1 and List 2 List 1 and L dispersie-diagram
1(GPH1)
1(GPH1)
• De standaard instelling is zo dat deautomatically x-waarden uit List 1 1en deas y waarden • The default setting data x-axis values and • The default setting automatically uses List 1 data as uses x-axisList values and List 2 data uit List 2 genomen Elk koppel waamemingsgetallen wordt diagram -axis of on x/ythe data is a point on x/y the scatter as yworden. set ofvalues. x/y dataEach is a set point scatter diagram. as y -axis values. Each voorgesteld door een punt in het dispersiediagram. • To return to the data list, press Q. • To return to the statistical data list, statistical press Q. • Je kunt de lijsten met de waamemingsgetallen opnieuw bekomen door op Qte drukken.
k Changing Graph Parameters k Changing Graph Parameters
n• van het sub-menu Use the following procedures tografieken specify the graph draw/non-draw UseMogelijkheden the following procedures to specify the graph draw/non-draw status, the graph status,
type, and other for each ofgraph the graphs in(GPH1, the graph men type,het andsub-menu other general settings forgeneral each ofsettings the graphs in the menu Via grafieken kan je drie verschillende statistische grafieken GPH2, GPH3). definiëren (GPH1, GPH2, GPH2,GPH3). GPH3) en deze (al dan niet gelijktijdig) tekenen.
1. de actief) (SELECT) 1. grafiek Graph(actief/niet draw/non-draw status (SELECT) 1. Statuut Graph van draw/non-draw status (SELECT)
The je following procedure can be grafiek used specify the draw ( Hieronder vind je hoe de tekenstatus van elke in het graph-menu kan The following procedure can be used to specify the drawto (On)/non-draw (Off)(On)/non-draw status of each the graphs in the getekend; graph menu. specificeren. draw(On) wordt de grafiek met draw (Off) wordt de of each of the Met graphs in theofgraph menu. grafiek niet getekend.
To the draw/non-draw status of a graph uTo the udraw/non-draw status of a graph • Omspecify het statuut vanspecify een grafiek te definiëren
1.menu While the graph menupress is on[1 the [1 1. Nadatthe hetgraph sub-menu opgeroepen is,display, druk jepress opdisplay tB lf] (SEL), 1. While isgrafieken on the display, (SEL) to the(SEL) graphto display On/Off screen. On/Off waarnascreen. je voor elk van de drie mogelijke grafieken het statuut (actief/niet actief) kan vastleggen. 1(GRPH) [1(SEL)
1(GRPH)
[1(SEL)
1
2
3 1 4 2
3
1 (On) ..........draw) Graph On (graph draw) 1 (On) .......... Graph On (graph Actieve grafiek 2actieve (Off) .......... Graph Off (graph non-draw) 2 (Off) .......... Graph Off (graph non-draw) Niet grafiek 4all (DRAW) .... actieve Draw allgrafieken On graphs 4 (DRAW) .... Draw On Tekenen vangraphs alle
• Notesetting that S-Grph1 is for Graph 1 (GPH1 ofS-Grph2 the graph menu) • Merkthat opthe datS-Grph1 S-Grph1 de the instelling is setting voor Graph1 (GPH1 van het graph• Note is for Graph 1 (GPH1 of the graph menu), isS-Grph3 for Graph 2, and isisfor Graph 3. S-Grph2 voor Graph2, en S-Grph3 S-Grph3 voor Graph3. ismenu); for Graph 2, andis is for Graph 3. 98
98
Statisticalberekeningen Graphs and Calculations Hoofdstuk 77 Statistische en grafieken Chapter 2. Use f and c to move highlighting to the whoseen draw (On)/non-draw 2. GebruikBofNom de the gewenste grafiek aangraph te klikken druk vervolgens (Off) status=you wantofto2(Off change= and op1(On actief) niet press actief).1 (On) or 2 (Off).
3. Druk opQom terug te keren naar het sub-menu grafieken. 3. To return to the graph menu, press Q.
uTo graph te tekenen • Omdraw een agrafiek Example Teken To draw a scatter diagram ofdispersie-diagram Graph 3 only Voorbeeld: alleen voor GPH3 een 1(GRPH)[1(SEL) 2(Off) cc1(On) 1
2
3
4
4(DRAW)
2. Andere General graph settings 2. instellingen van de (SET) grafiek (SET) This section how to use the general settings screen to make the Hiermee kandescribes je de andere instellingen (zoals graph het grafiek-type, de toegekende followingdesettings for each (GPH1, GPH2, GPH3). het punt-type) van elke lijsten, frequentie vangraph de waarnemingsgetallen, grafiek (GPH1, GPH2, GPH3) wijzigen. • • Graph Type Grafiek-type The initial defaultisgraph for all the graphs is scatter graph. You can Het toestel voortype allesetting drie de grafieken standaard ingesteld voorselect een onedispersie-diagram, of a variety of othermaar statistical for each graph. er zijngraph heel types wat andere mogelijkheden. data • • Lijst List orof Data Standaard wordt lijst 1 gebruikt voor statistische data met één variabele en The initial default statistical data is List 1 for single-variable data, and List 1 and List lijst 1 en lijst 2 voor data which met twee variabelen. kan zelftoook 2 for paired-variable data.statistische You can specify statistical data listJe you want use bepalen welke statistische lijst je wil gebruiken om de grafiek te tekenen. to draw the graph. • Frequentie • Frequency De standaardinstelling is zo dat elk waarnemingsgetal of elk paar Normally, each data item or data pair inwordt the statistical represented on a waarnemingsgetallen voorgesteld als puntdata van list eenisgrafiek. Wanneer graph as a point. When working withdata, a large number of data items however, je echter werkt metyou eenare groot aantal kan je problemen ondervinden this can cause problems because of the number of plot points on the graph. When bij het plotten van de punten van de grafiek. In zo’n geval kan je een this happens, you can specify a frequency list that contains values indicating the frequentielijst maken die aangeeft hoeveel keer een waarnemingsgetal of number of instances (the frequency) of the data items in the corresponding cells of voorkomt. Eén enkel punt danone hetpoint beeldis the koppel lists youwaarnemingsgetallen are using for x -data and y-data. Once you do this,isonly van for verschillende(koppels) waarnemingsgetallen, waardoor de grafiek veel plotted the multiple data items, which makes the graph easier to read. duidelijker zal zijn. • • Punt-type Mark Type ThisMet setting you specify the shape of the plot the graph. dezelets instellilng kies je het punt-type vanpoints de teon plotten punten.
99
stical Graphs Chapterand Statistical Graphs and Calculations Hoofdstuk 77 Calculations Statistische berekeningen en grafieken Calculations Calculations
splay the general graph settings uTo thescreen general settings (SET) te screen • Omdisplay het(SET) scherm met degraph grafiek-instellingen bekomen (SET) ettings settings (SET) (SET) screen screen e graph menu is on the display, press (SET)isto display the general While the[4 graph menu on thesub-menu display, press [4zichtbaar (SET) to is, display thescherm general Druk op (SET), als het grafieken om het ettings screen. graph settings screen. ay, play, press press [4 [4 (SET) (SET) to to display display the the general general met de grafiek-instellingen op te roepen. 1(GRPH)
1(GRPH)
[4(SET)
[4(SET)
settings shown here are examples The settings ondityour graph settings shown aregeneral examples only. The settings your general graph • • The Deonly. instellingen die inhere voorbeeld getoond worden, zijnon maar een voorbeeld. gs screen may differ. ples mples only. only. The The settings settings onon your your general general graph graph may settings screen De instellingen op jediffer. scherm kunnen anders zijn.
ect the StatGraph area • the StatGraph areatoe te kennen aan één van de grafieken uTo Omselect de grafiek-instellingen
e the general graph settings 1. screen is the on the display, f andscreen c tois on 1. While general graph settings the display,is,use and c to Als het scherm met deuse grafiek-instellingen opgeroepen kanf je hierop met escreen highlighting to the StatGraph item. move the highlighting to the StatGraph item. s the screen is is onon the the display, display, use usef f and c c to to @and of@ StatGraph aan klikken. Graph aph item. item.
1 2 3 4 1 2 3 4 1 1 2 2 3 3 4 4 he function key menu to select StatGraph area you wantto toselect select. 2. the Use the function key menu the StatGraph area to select. 2. Gebruik de functietoetsen om de gewenste grafiek aanyou te want duiden. ctect the the StatGraph StatGraph area area you you want want to to select. select. 1 (GPH1) ..... Graph 1 1 (GPH1) ..... Graph Grafiek11
2 (GPH2) ..... Graph 2
2 (GPH2) ..... Graph Grafiek22
3 (GPH3) ..... Graph 3
3 (GPH3) ..... Graph Grafiek33
ect the graph type (G-Type) uTo the graph type • Omselect het grafiek-type in te(G-Type) stellen (G-type) Type) pe) e the general graph settings 1. screen is the on the display, f andscreen c tois on Op het scherm metgraph deuse grafiek-instellingen klikthe je m.b.v.EofR aan 1. While general settings display, use fG-Type and c to escreen highlighting to the G-Type item. move the highlighting to the G-Type item. s the screen is is onon the the display, display, use usef f and and c c to tosub-menu waardoor het met de grafiek-types verschijnt.
ype e item. item.
1 2 3 4 [ 1 2 3 1 1 2 2 3 3 4 4[ [ he function key menu to select the graph type you want to select. 2. Use the function key menu to the graphgrafiek type you want to select. 2. Gebruik de functietoetsen omselect de gewenste aan te duiden. ctect the the graph graph type type you you want want to to select. select. 1 (Scat) ........ Scatter diagram 1 (Scat) ........ Scatter diagram met discrete punten Dispersie-diagram
4
2m(xy) ........... xy line graph
2 (xy) ........... xy line graph Dispersie-diagram met door lijnstukken verbonden punten
3 (Pie) .......... Pie chart
3 (Pie) .......... Pie chart Schijfdiagram
4 (Stck) ........ Stacked bar chart hart rt
4 (Stck) ........ Stacked bar chart Stapeldiagram
100
[
Statistical Statistical Graphs Graphs and and Calculations Calculations Chapter 7 77 Hoofdstuk Statistische berekeningen en grafieken Chapter [[ 11 22 33 44[[ 11 (Hist) (Hist) ......... ......... Histogram Histogram Histogram (staafdiagram) 22 (Box) (Box) ......... ......... Med-box Med-box graph graph Procentuele verdeling (boxdiagram) 33 (N•Dis) (N•Dis) ............ Normal Normal distribution distribution curve curve Normale verdelingskromme [[ 11 22 33 44[[
Grafiek met lineaire regressie t.o.v. het gemiddelde 11 (X)(X) ............ ............ Linear Linear regression regression graph graph Grafiekgraph met lineaire regressie t.o.v. de mediaan 22 (Med) (Med) ........ ........ Med-Med Med-Med graph 33 (X^2) (X^2) ......... ......... Quadratic Quadratic regression graph graph regressie Grafiekregression met kwadratische [[ 11 22 33 44[[
22 (Line) (Line) ........ ........ Line Line graph graph Lijndiagram 33 (Both) (Both) ....... ....... BarBar graph graph and and lineline graph graph Staafen lijndiagram Press Press [[ to toterug return totethe tokeren the previous previous Druk op omreturn naar menu. de menu. vorige bladzijde van het submenu.
x-waarden uTo uTo select select the xmet -axis x-axis data data listlist (XList) (XList) • Om de the lijst aan te duiden (XList) Wanneer hetsettings scherm met de kun je 1. 1. 1. While While thethe graph graph settings screen screen is on isgrafiek-instellingen on thethe display, display, useuse fopgeroepen f andand cc to move tois,move thethe highlighting highlighting to the to the XList XList item. item. hierop met EofR XList aan klikken.
11 22 33 44[[
101101
Chapter 77 Hoofdstuk
[
Statistical Graphs and Calculations Statistische berekeningen en grafieken 1duiden 2 3 4 [ 2. Gebruik de functietoetsen het the lijstnummer aanstatistical te van de lijst 2. Use the function key menu toom select name of the data list whose values you on the of the graph. x-waarden waarvan dewant getallen alsx-axis zullen genomen 1 (Log) ......... Logarithmic regression graph worden. 12 (List1) ....... List 11 LijstExponential (Exp) ......... regression graph
LijstPower 23 (List2) ....... List 22 (Pwr) ......... regression graph
Statistical Graphs and Calculations
Chapter 7
3 (List3) ....... List Lijst33 4 (List4) Lijst44 [ ....... List [ [
1 (Bar) ......... Bar graph 1 2 (Hist) (Line)......... ........ Histogram Line graph Lijst55 12 (List5) ....... List 3 (Box) (Both)......... ....... Med-box Bar graphgraph and line graph Lijst 23 (List6) ....... List 66 (N•Dis) ...... Normal distribution curve
1 1 1
2 2 2
3 3 3
4 [ [ 4 4 [
Press [ to return to the previous menu. Press to totethe previous menu. Druk op omreturn terug keren naar de vorige bladzijde van het submenu. [[
uTo uTo select themet y-axis data listaan (YList) select the xy-waarden -axis data list (XList) • Om de lijst te duiden (YList) 1
2
3
4
[
1. 1. While thethe graph settings screen on the display, useuse ff andand cc tois,move the 1. Wanneer hetgraph scherm met de isgrafiek-instellingen opgeroepen je the While settings screen is on the display, tokun move 1 (X) ............ Linear regression graph highlighting to the YList item. highlighting to the XList item. hierop met EofR YList aanklikken. 2 (Med) ........ Med-Med graph 3 (X^2) ......... Quadratic regression graph [ 1
2
3
4 [
1 2 3 4 [ 2. Gebruik de functietoetsen het the lijstnummer aanstatistical te duiden van lijst 2. Use the function key menu toom select name of the data listde whose 1 2 3 4 [ values you on the of the graph. 1 (Log) ......... Logarithmic regression graph y-waarden waarvan dewant getallen als -axis genomen zullen worden. (Exp) ......... regression graph 12 (List1) ....... List 11 LijstExponential (Pwr) ......... regression graph 23 (List2) ....... List 22 LijstPower
101
3 (List3) ....... List Lijst33 [ ....... List 4 (List4) Lijst44 [ 1 (Bar) ......... Bar graph 2 (Line) ........ Line graph 13 (List5) ....... List 55 graph and line graph LijstBar (Both) ....... 2 (List6) ....... List Lijst66
1 1
2 2
3 3
4 [ 4 [
Press [[ to return to the previous menu. Press to totethe previous menu. Druk op omreturn terug keren naar de vorige bladzijde van het submenu.
uTo select the x-axis data list (XList) 1. While the graph settings screen is on the display, use f and c to move the highlighting to the XList item.
102
2 (Box) ......... Med-box graph 3 (N•Dis) ...... Normal distribution curve
Statistical Statistical Graphs Graphs and Calculations and Calculations Chapter HoofdstukChapter 77 Statistische berekeningen en grafieken [
uTo uthe Tomet frequency select the frequency data list (Freq) data (Freq) (Freq) • Omselect de lijst frequentiewaarden aan list te duiden
1. While 1.general While graph the settings graph screen settings is on screen the display, is on the f anduse c f to and c 1. Als hetthe scherm met degeneral grafiek-instellingen opgeroepen is,use kandisplay, je hierop met 1 2 3 4 [ move the highlighting move to highlighting the Freq item. to the Freq item. EofRFreq aan the klikken. 1 (X) ............ Linear regression graph 2 (Med) ........ Med-Med graph 3 (X^2) ......... Quadratic regression graph 1
[
2 1 3 2 4 3 [
4
2. Use the function 2. functietoetsen Use key the function menu to key select the to frequency select the setting frequency youtewant. setting 2. Gebruik de om demenu gewenste frequentie aan duiden.you want. 1 2 3 4 1 (1) ............. 1 Plot (1) ............. all data (1-to-1) Plot all data (1-to-1) Alle (koppels) waarnemingsgetallen hebben frequentie 1 (Log) ......... Logarithmic regression graph 21 (List1) ....... 2 List (List1) 11data .......isList frequency 1 data is data. frequency data. Lijst wordt de frequentielijst (Exp) ......... Exponential regression graph 32 (List2) ....... 3 List (List2) 22data .......isList frequency 2 data is data. frequency data. Lijst wordt de frequentielijst
[
(Pwr) ......... Power regression graph 43 (List3) ....... 4 List (List3) 33data ....... isList frequency 3 data is data. frequency data. Lijst wordt de frequentielijst [[
[
11 221 332 44[ 3[ 4 1 (Bar) ......... Bar graph Lijst wordt de frequentielijst 1 (List4) ....... 1 List (List4) 44data .......isList frequency 4 data is data. frequency data. 2 (Line) ........ Line graph Lijst wordt de frequentielijst 2 (List5) ....... 2 List (List5) 55data .......isList frequency 5 data is data. frequency data. 3 (Both) ....... Bar graph and line graph Lijst wordt de frequentielijst 3 (List6) ....... 3 List (List6) 66data .......isList frequency 6 data is data. frequency data. Press [[ to Press return [ to the to return previous to the menu. previous Press to to previous menu. Druk op omreturn terug tethe keren naar de vorigemenu. bladzijde van het submenu.
uthe select Tothe plot select mark thedata plot mark (M-Type) type (M-Type) •uTo Om het punt-type aan tetype duiden (M-type) uTo select x-axis list (XList)
1. 1. While the1. general While the general settings graph screen settings isopgeroepen, on screen the display, is dan on use the display, f and c f tothe and c 1. Is het scherm met graph de grafiek-instellingen kun jec hierop met While the graph settings screen is on the display, use f and touse move move the highlighting move theXList to highlighting M-Type toitem. the M-Type EofR (mits G-type isthe Scat of xy) M-type aanitem. klikken. highlighting to the item.
1
2 1 3 2 4
3
2. Use the function 2. functietoetsen Use key the function menu to key select menu the to plot select mark the youplot want mark to te select. you want to select. 2. Gebruik de om het gewenste punt-type aan duiden. 1 2 3 4 [ 1 ( ) ............ 1 Plot ( ) ............ Plot using using Punten getekend met Punten getekend met 2 (X) ............ 2 Plot (X) ............ using X Plot using X 3 (•) .............. 3 Plot (•) .............. using • Plot using Punten getekend met • 101
103
4
Chapter 77 Hoofdstuk
Statistical Graphs and Calculations Statistische berekeningen en grafieken Om de datalijsten te for selecteren voorstacked een schijf-, stapel-, u• To select the data list a pie chart, bar chart, barstaafgraphen or line graph(Data) (Data) lijndiagram 1. the graph settings screen is on the display, use f and c move the 1. While Wanneer het scherm met de grafiekinstellingen opgeroepen is, to kun je met highlighting to the Data item. BenNData aanklikken.
1
2
3
4 [
2. the function key menu om to select the name datalijst of the statistical data list 2. Use Gebruik de functietoetsen de statistische aan te duiden diewhose je wil values you want to use. gebruiken. Lijst 1 1 (List1) ....... List Lijst 2 2 (List2) ....... List
3 (List3) ....... List Lijst 3 4 (List4) ....... List Lijst 4 [ Lijst 5 1 (List5) ....... List
1
2
3
4 [
Lijst 6 2 (List6) ....... List
Druk terugtotethe keren naar het vorige menu. Press [ om to return previous menu.
Omselect de datalijsten te selecteren voor een (Both) u•To the data list for a combined bar staafgraph én andeen linelijndiagram graph (Both) 1. While Wanneer het scherm de grafiekinstellingen opgeroepen is, kun je met 1. the graph settingsmet screen is on the display, use f and c to move theB en N Bar to aanklikken. highlighting the Bar item.
1
2
3
4 [
2. Use Gebruik de functietoetsen de statistische aan te duiden diewhose je wil 2. the function key menu om to select the name datalijst of the statistical data list gebruiken. values you want to use. 1 (List1) ....... Lijst List 1 2 (List2) ....... Lijst List 2 3 (List3) ....... Lijst List 3 4 (List4) ....... Lijst List 4 [ 1 (List5) ....... Lijst List 55
1
2 (List6) ....... Lijst List 66 Press previous menu. Druk [ to omreturn terugtotethe keren naar het vorige menu. 104
2
3
4 [
Statisticalberekeningen Graphs and Calculations Hoofdstuk 77 Statistische en grafieken Chapter 3. Met f BenNkan Linethe aanklikken. 3. Use and c tojemove highlighting to the Line item.
1
2
3
4 [
4. Gebruik de functietoetsen de statistische aan te duiden diewhose je wil 4. Use the function key menu om to select the namedatalijst of the statistical data list gebruiken. values you want to use. Lijst 1 1 (List1) ....... List Lijst 2 2 (List2) ....... List
3 (List3) ....... List Lijst 3 Lijst 4 4 (List4) ....... List
[
1 (List5) ....... List Lijst 5
1
2
3
4 [
2 (List6) ....... List Lijst 6 Press [ om to return previous menu. Druk terugtotethe keren naar het vorige menu.
n k Line Graph Drawing an • Tekenen vanxyeen spreidingsdiagram met verbonden punten P.100 (G-Type) (xy)
Paren van gebruikt worden omdiagram. een spreidingsdiagram tewhere tekenen. Paired datadata itemskunnen can be used to plot a scatter A scatter diagram the points linked is anpunten, xy line graph. Dit kanare met discrete maar ook met verbonden punten (xy).
Press to return statistical list. Druk Qom terug to te the keren naar dedata waarnemingslijsten.
n • Regressie-analyse
k Selecting the Regression Type waarnemingsgetallen getekend is, Nadat een dispersie-diagram van koppels kun hiervan diverse regressie-modellen berekenen en tekenen. Daarvoor After je you graph statistical data, you can use the function menu at the bottom of the display to from a variety of different types ofverschijnt. regression. gebruik je select het sub-menu dat onder het diagram
1
2
3
4 [
Lineaireregression regressie 1 (X) ............ Linear 2 (Med) ........ Med-Med line Lineaire regressie t.o.v. het mediaan
33 (Pwr) ......... Power Machts-regressie (Both) ....... Bar regression graph and line graph 4 (2VAR) ...... Paired-variable statistical results Resultaten van statistieken met twee variabelen Press to totethe previous menu. Druk op omreturn terug keren naar de vorige bladzijde van het submenu. Press [[ to return to the previous menu.
n• Weergave van de statistische berekeningen uTo select the x-axis data list (XList)
Wanneer je een regressie-berekening maakt, verschijnen de berekende parameters k Displaying Statistical Calculation Results the graph settings display, use f yand van1.deWhile regressie-formule (zoalsscreen a en bisinondethelineaire regressie = ac x + tob)move op hetthe Whenever you perform a regression calculation, the regression formula parameter
highlighting the XList item. scherm. Je kunt to deze functie gebruiken om de resultaten van de statistische (such as a and b in the linear regression y = ax + b ) calculation results appear on the berekeningen teuse bekomen. display. You can these to obtain statistical calculation results. De parameters van de regressie-formule worden, als er een grafiek op het scherm Regression parameters are calculated as soon as you press a function key to select staat, berekend zodra je de functietoets indrukt die aangeeft welk regressie-type a regression type while a graph is on the display. je wilt. de parameters vanregression een logaritmische regressie berekenen Example : Laat To display logarithmic parameter calculation results Voorbeeld while a scatter diagram is on op thescherm display staat als er een dispersie-diagram 1 2 3 4 [ [1(Log)
101
n• Grafische afbeelding van de resultaten
Nadat de parameters van een regressie-formule berekend en weergegeven zijn, k Graphing statistical calculation results kun je de regressie-formule bewaren in een functievoorschrift en de grafiek van You can use the parameter calculation result menu to graph the displayed regresde regressie-kromme tekenen. sion formula.
1 P.119
4 (DRAW) .... Graphs theregressie-grafiek displayed regression formula Tekent de
106
2
3
4
3 (COPY) ..... Stores displayed regression formula a graph function Slaat dethe getoonde regressie-formule op alsas een grafische functie
Statisticalberekeningen Graphs and Calculations Hoofdstuk 77 Statistische en grafieken Chapter Example Beeld To graph logarithmic regression een alogaritmische regressie grafisch af Voorbeeld: Whileop4(DRAW), logarithmic regression parametervan calculation results are thelogaritmische display, press Druk als de resultaten de berekening vanoneen 4 (DRAW). regressie op het scherm staan. 4(DRAW)
P.105
Voor verdere over het sub-menu onderaan schermofzie For details on details the meanings of function menu items at het the bottom the«Regressiedisplay, see “Selecting. the Regression Type”. analyse»
Calculating and Graphing Single- op 3.3. Grafische afbeelding van berekeningen Variable Statistical Datamet één variabele statistische waarnemingen Statistische variabele gewone Single-variablewaarnemingen data is data withmet only aéén single variable. Ifwerken you are met calculating the waarnemingsgetallen. Wil je bijvoorbeeld gemiddelde grootte leerlingen average height of the members of a classdefor example, there is van onlyde one variable (height). van een klas berekenen, dan heb je slechts één variabele (de grootte). Single-variable statistics include distribution and sum. is The types of Voor statistische waarnemingen met één variabele defollowing verdelingthree en de som graphs are available ook voorzien en zijn for de single-variable volgende drie statistics. grafiektypes voorzien.
k Histogram n• Histogram P.101 (G-Type) (Hist)
Vertrekkend vanuit de lijstlist, met de waarnemingsgetallen, je op menu, q (GRPH) From the statistical data press 1 (GRPH) to display druk the graph press qwant om het (SET), sub-menu de grafieken te bekomen. Druk dan r to (SET) en kies [4 and voor then change the graph type of the graph you use (GPH1, GPH2, GPH3) to histogram. een histogram (Hist) als grafiektype voor de grafiek die je wil tekenen (GPH1, GPH2, GPH3). Input data into a list, make the required settings, and then draw the graph. Voer de data in een lijst in, maak de goede instellingen en teken dan de grafiek.
n• Box-Plot P.101 (G-Type) (Box)
Een box-plot groepeert de waarnemingsgetallen in vier deelgebieden en kan ook k Box Graph gebruikt worden bij een groot aantal waarnemingsgetallen. Elk deelgebied bevat This type of graph lets you see how a large number of data items are grouped within 25% waarnemingsgetallen. De box stelt het tweede en het derde kwart van de specific ranges. A box encloses all the data in an area from the first quartile (Q1) to waarnemingsgetallen voor, de lijnstukken het eerste en het vierde kwart. De verticale the third quartile (Q3), with a line drawn at the median (Med). Lines (called whiskers) verdeling van de box is de afbeelding van de mediaan, het begin van het eerste lijnstuk extend from either end of the box up to the minimum and maximum of the data. is de afbeelding van het minimum en het einde van het tweede lijnstuk is de afbeelding From the statistical data list, press 1 (GRPH) to display the graph menu, press van het maximum. [4 (SET), and then change the graph type of the graph you want to use (GPH1,
GPH2, GPH3) to box graph. Vertrekkend vanuit de lijst met de waarnemingsgetallen, druk q (GRPH) om het subq (SET) en kies een box-plot (Box) menu voor de grafieken te bekomen. Druk dan r als grafiektype voor de grafiek die je wil tekenen ( GPH1, GPH2, GPH3).
107
Chapter 77 Hoofdstuk
Statistical Graphs and Calculations Statistische berekeningen en grafieken Q1
Med
Q3
minX
maxX
n• verdelingskromme k Normale Normal Distribution Curve
Een verdelingskromme getekend m.b.v. de normale The normale normal distribution curve is wordt graphed using the following normalverdelingsfunctie. distribution function.
y=
P.101 (G-Type) (N•Dis)
1
e
–
(x – x) 2 2xσn 2
(2 π) xσn De verdeling van bepaalde kenmerken voortkomend uit vaste waarden ( bijvoorbeeld de van eenofonderdeel) vormen een deel van de normale verdeling. Hoe meer Thelengte distribution characteristics of items manufactured according to some fixed waarnemingen, beter de normale wordt. standard (such hoe as component length)verdeling fall withinbenaderd normal distribution. The more data items there are, thedecloser thede distribution is to normal distribution. Vertrekkend vanuit lijst met waarnemingsgetallen, druk op q (GRPH) om het From the statistical data list,tepress 1 (GRPH) to display the en graph press q sub-menu voor de grafieken bekomen. Druk dan r (SET) kies menu, een normale [4 (SET), and then change the graph type of the graph want to use (GPH1, verdelingsfunctie (N-Dis) als grafiektype voor de grafiek dieyou je wil tekenen (GPH1, GPH2, GPH3) to normal distribution. GPH2, GPH3).
n• Weergave van kengetallen van statistische waarnemingen k Displaying Single-Variable Statistical Results
met één variabele
Single-variable statistics can beéén expressed both graphs and parameter Statistische waarnemingen met variabeleaskunnen weergegeven wordenvalues. d.m.v. When these graphs are displayed, the menu at the bottom of the screen appears as een grafiek en d.m.v. kengetallen. Daarom verschijnt samen met de grafiek een subbelow. menu op het scherm.
1
2
3
4
1 (1VAR) ...... Single-variable calculation result menu Menu van de kengetallen van statistische waarnemingen
met één variabele
Pressing the following Druk op 1 (1VAR).displays Het volgend scherm screen. verschijnt. 1(1VAR)
108
Statisticalberekeningen Graphs and Calculations Hoofdstuk 77 Statistische en grafieken Chapter The following describes meaning of each of the parameters. Ziehier de betekenis van the de kengetallen. _ x ...................... Mean of datavan de waarnemingsgetallen Gemiddelde Som of vandata de waarnemingsgetallen Σx .................... Sum Σx 2 .................. Sum Som of vansquares de kwadraten van de waarnemingsgetallen xσn .................. Population deviation Resultaten standard van statistieken met twee variabelen Standaardafwijking op de populatie xσn -1 ................ Sample standard deviation Standaardafwijking op de steekproef n ...................... Number data Omvang of van de items steekproef minX ................ Minimum Q1 ................... First quartile Eerste kwartiel Mediaan Med ................. Median Q3 ................... Third Derdequartile kwartiel maxX............... Maximum Resultaten van statistieken met twee variabelen Mod ................. Mode Modus • Press 4(DRAW) (DRAW)om to return to the single-variable graph. Druk op r opnieuw hetoriginal statistisch diagram testatistical bekomen.
n• k Schijfdiagram Pie Chart P.100 (G-Type) (Pie)
From the statistical list, de press 1 (GRPH) to display theq graph menu, [ Vertrekkend vanuit dedata lijst met waarnemingsgetallen, druk op (GRPH) ompress het sub4 (SET), and then change the graph of the graph youkies want use (GPH1, q menu voor de grafieken te bekomen. Druktype dan r (SET) en eentoschijfdiagram GPH2, GPH3) to pie chart. Next, move thetekenen highlighting to GPH2, “Display” and Klik thendaarna press (Pie) als grafiektype voor de grafiek die je wil ( GPH1, GPH3). 1 or 2aan to en select chart data «Display» drukthe qpie of w om het format. gewenste formaat aan te duiden. 1 (%) ............ De Displayed values showgeven what percentage of the total data each getoonde waarden het percentage weer. pie segment represents. 2 (Data) ....... De Displayed values showzijn actual data. getoonde waarden de ingevoerde data. Press Qom to draw the chart. Druk Q het diagram te tekenen. Example Voer To input the following data into and use to draw a pie: Voorbeeld: de volgende data in Lijst 1 inList en 1teken het itschijfdiagram chart: 18.0, 13.5, 4.5, ,31.5, 18.0 , 13.5 , 4.5 , 31.5 22.5 22.5
• Een schijfdiagram kan maximaal 8 data bevatten. Wanneer je toch een schijfdiagram • probeert A pie chart havemet up to eight data items. Attempting to draw a pie chart te can tekenen meer dan 8 waarnemingsgetallen, dan verschijnt er for eena list that has( more than eight data items causes an error (Dim ERROR). foutmelding Dim ERROR). • Enkele positieve waarnemingsgetallen mogen gebruikt worden. Wanneer je toch een • Only positive data can be included in a pie chart. Attempting to draw a pie chart schijfdiagram tekenen met één of meerdere negatieve waarnemingsgetallen, for a list thatprobeert includestenegative data causes an error (Ma ERROR). dan verschijnt er een foutmelding (Ma ERROR). • View Window settings are not applied to pie charts. • Je kan bij schijfdiagrammen het weergave-venster niet aanpassen. • Een A pie chart cannot superimposed with another graph. • schijfdiagram kanbeniet samen met een andere grafiek getekend worden. • getoonde waarden benoemd door de corresponderende • De Values appearing on a worden pie chartautomatisch are automatically assigned to the corresponding variables (A, (A,B, B,C,C,D,etc.) variabelen enz). 109
Chapter 77 Hoofdstuk
Statistical Graphs and Calculations Statistische berekeningen en grafieken • activeren van operation de spoor-functie (Lqwhile (TRCE)) cursor links • Het Performing a trace (!1 (TRCE)) a piedoet chart de is on the display causesverschijnen the pointer toop appear at theA. topmost segment. e and moves boven segment Met $ en !Pressing ga je naar het d volgende the pointer to neighboring segments. of het vorige segment. • een schijfdiagram is,can dantoggle kan between met Lq het • Als While a pie graph is on thegetekend display, you the two(CHNG) data formats (percent and verwisseld data) by pressing !4 (CHNG). dataformaat worden (percent in data of data in percent). • J e kan geen verschillende schijfdiagrammen op eenzelfde scherm tekenen. • You cannot draw multiple pie charts on the same screen. • percentages worden opcharts het scherm getoond met twee cijfers na de • De Percent values shown on pie are cut off to two decimal places. komma. u Berekeningen Performing Mathematical Using Pie Chart Data • met data uitOperations schijfdiagrammen Pressing !3 (GSLV) causesdoet the cursor to appear at the bottom of the screen. Op Le (GSLV)) drukken de cursor onderaan verschijnen. Nu kan je You can then perform mathematical operations the chart’s data. berekeningen doorvoeren met de data uit het using schijfdiagram Example Voer To perform the operation Voorbeeld: de operatie A+B uit A + B
Teken eerst het en doe het volgende: After drawing theschijfdiagram pie chart, perform thedan following operation. !3(GSLV) aA+aB w
Hetresult resultaat: A that en BAstaan 35%forvan deofdata The shows and Bvoor account 35% the data.
n• Stapeldiagram
k Stacked Bar Chart
P.100 (G-Type) (Stck)
Vertrekkend vanuit de lijst met de waarnemingsgetallen, druk je op q (GRPH) From the statistical data list, press 1 (GRPH) to display the graph menu, press [ om het sub-menu voor de grafieken te bekomen. Druk dan r (SET) en q 4 (SET), and then change the graph type of the graph you want to use (GPH1, kies eenGPH3) stapeldiagram als grafiektype voor de grafiek die je wil tekenen GPH2, to stacked(Stck) bar chart. (GPH1, GPH2, GPH3). Press Q to draw the chart.
Druk Q om het diagram te tekenen. Example Voorbeeld:
To input following data and use ithet to draw a stacked : Voer de the volgende data in into lijst List 1 in 1en teken stapeldiagram bar chart: 13.5, 22.5 4.5, 31.5, 22.5 18.0, 13.5, 18.0, 4.5, 31.5,
1(GRPH)[4(SET) 1(GPH1)c 4(Stck)c 1(List1)Q 1(GRPH)1(GPH1) • Een A stacked bar chart can up to eight data items. Attempting to draw a stacked • stapeldiagram kanhave maximaal 8 data bevatten. Wanneer je toch een bar chart for a probeert list that has more than eight data items causes an error (Dim stapeldiagram te tekenen met meer dan 8 waarnemingsgetallen, ERROR). dan verschijnt er een foutmelding ( Dim ERROR). 110
Statisticalberekeningen Graphs and Calculations Hoofdstuk 77 Statistische en grafieken Chapter • positieve mogen bar gebruikt Wanneer • Enkele Only positive datawaarnemingsgetallen can be included in a stacked chart. worden. Attempting to drawjea stacked chart for a listprobeert that includes negative an error (Ma ERtoch eenbar stapeldiagram te tekenen metdata ééncauses of meerdere negatieve ROR). waarnemingsgetallen, dan verschijnt er een foutmelding (Ma ERROR). • stapeldiagram nietbe samen met een andere grafiekgraph. getekend worden. • Een A stacked bar chartkan cannot superimposed with another • e kanWindow bij stapeldiagrammen het weergave-venster niet aanpassen. • JView settings are not applied to stacked bar charts. • De onderstaande schermafdrukken illustreren wat er gebeurt als je de spoor• functie The following display shows what happens if you a trace operation (Lq (TRCE)) activeert wanneer eenperform stapeldiagram getekend(! is. 1 (TRCE)) while a stacked bar chart is on the display.
!1(TRCE)
R
• B en je moves naar boven of naar onder in down het stapeldiagram. • Met Pressing fN andga c the highlighting up and within the same graph. • Als je meerdere stapeldiagrammen op eenzelfde scherm getekend hebt, dan • kan If you multiple stacked barene charts on the screen, use and e to move je have met ! en $ van het stapeldiagram naar hetd andere gaan. between them.
u Linking the Segments of Stacked Bar Charts with met Connecting • De segmenten van stapeldiagrammen verbinden lijnen Lines While stacked bar charts areop on eenzelfde the display, press !4(CNCT) link Als je multiple meerdere stapeldiagrammen scherm getekend hebt,todruk theirLr segments with connecting lines. dan (CNCT) om hun segmenten met lijnen te verbinden.
Redraw the bar charts to om clear connecting lines.te wissen. Herteken destacked stapeldiagrammen dethe verbindingslijnen
k Staafdiagram n• Bar Graph P.101 (G-Type) (Bar)
Vertrekkend vanuitdata de lijst de1 waarnemingsgetallen, je menu, op qpress (GRPH) From the statistical list,met press (GRPH) to display thedruk graph [ qtor 4 het (SET), and thenvoor change the graph te type of the graph want use(SET) (GPH1, om sub-menu de grafieken bekomen. Drukyou dan en GPH2, GPH3) to bar graph. kies een staafdiagram (Bar) als grafiektype voor de grafiek die je wil tekenen ( GPH1, GPH2, GPH3). Press Q to draw the graph.
Druk Q om het diagram te tekenen.
111
Chapter 77 Hoofdstuk
Statistical Graphs and Calculations Statistische berekeningen en grafieken Example Voorbeeld:
To input the following data into 1List use het it tostaafdiagram draw a bar Voer de volgende data in lijst in 1enand teken : graph: 18.0, 13.5, 4.5,22.5 31.5, 22.5 18.0, 13.5, 4.5, 31.5,
• kanupmaximaal data bevatten.to Wanneer toch for eena • Een A barstaafdiagram graph can have to 14 data14 items. Attempting draw a barjegraph staafdiagram probeert tedata tekenen meer waarnemingsgetallen, list that has more than 14 itemsmet causes an dan error14 (Dim ERROR). foutmelding ( Dim ERROR). • dan The verschijnt x-axis of a er bareen graph is fixed. The y-axis is controlled by View Window set• De x-as vanwhen een staafdiagram is is vast bepaald. y-as kan aangepast het tings only Man (manual) specified forDe the S-Wind (Statisticalworden Graphin View weergave-venster (View Stel daarvoor eerst in het instellingenvenster (Set Window Setting) on theWindow). Set Up screen. hetgraph S-Window Graphwith View Window Setting) op Man (Manueel) in. • Up) A bar can be(Statistical superimposed a line graph only. This is done by selecting • Een staafdiagram kan alleenthe metgraph een lijndiagram op eenzelfde scherm getekend 3 (Both) while specifying type. je heta grafiektype • worden. PressingDaarvoor ! 1 selecteer (TRCE) while bar graph ise on (Both). the display activates the trace • Wanneer opmove het scherm getekend is kan de spoor-functie operation.een Usestaafdiagram d and e to the pointer. (TRCE)) geactiveerd worden. ! enscreen. $ beweeg je de cursor. • (Lq You cannot draw multiple bar graphs onMet the same • Je kan geen verschillende staafdiagrammen op eenzelfde scherm tekenen.
n k Graph • Line Lijndiagram P.101 (G-Type) (Line)
Vertrekkend vanuit de list, lijstpress met de druk jemenu, op q (GRPH) From the statistical data 1waarnemingsgetallen, (GRPH) to display the graph press [ om(SET), het sub-menu de the grafieken te bekomen. Druk dan r en qto use(SET) 4 and then voor change graph type of the graph you want (GPH1, GPH2, GPH3) to line graph. kies een lijndiagram (Line) als grafiektype voor de grafiek die je wil tekenen (GPH1, GPH2, GPH3).
Press Q to draw the graph.
Druk Q om het diagram te tekenen. Example Voorbeeld:
To input the following into List and use to draw a line Voer de volgende datadata in lijst 1 in en1teken hetitlijndiagram : 18.0, graph: 13.5, 13.5, 4.5,18.0, 31.5, 22.54.5, 31.5, 22.5
• Een lijndiagram kan maximaal 14 data bevatten. Wanneer je toch een lijndiagram • probeert A line graph can have to 14 data Attempting to draw line graph te tekenen metupmeer dan 14items. waarnemingsgetallen, danaverschijnt erfor eena list that has (more than 14 data items causes an error (Dim ERROR). foutmelding Dim ERROR). • De Thex-as x-axis a line graph isisfixed. The y-axis controlled by Viewworden Window • vanofeen lijndiagram vast bepaald. Deisy-as kan aangepast in sethet tings only when Man (manual) is specified for the S-Wind Graph View weergave-venster (View Window). Stel daarvoor eerst in het(Statistical instellingenvenster (Set Window Setting) on the Set Up screen. Up) het S-Window (Statistical Graph View Window Setting) op Man (Manueel) in. • Een A line graph cankan be superimposed a bar graph This is scherm done bygetekend selecting • lijndiagram alleen met eenwith staafdiagram oponly. eenzelfde 3 (Both) while specifying graph type. e (Both). worden. Daarvoor selecteer the je het grafiektype
Statisticalberekeningen Graphs and Calculations Hoofdstuk 77 Statistische en grafieken Chapter • Wanneer Pressing ! (TRCE) while a line graphgetekend is on the display the trace • een 1 lijndiagram op het scherm is kan activates de spoor-functie operation.(TRCE)) Use dgeactiveerd and e to move the Met pointer. (Lq worden. ! en $ beweeg je de cursor. • geendraw verschillende lijndiagrammen eenzelfde • Je Youkan cannot multiple line graphs on the op same screen. scherm tekenen.
n• en lijndiagram k StaafBar Graph and Line Graph P.101 (G-Type) (Both) P.8
Vertrekkend vanuit de lijst met de waarnemingsgetallen, druk je op q (GRPH) From the statistical data list, press 1 (GRPH) to display the graph menu, press q om het sub-menu voor de grafieken te bekomen. Druk dan r (SET) en kies [4 (SET), and then change the graph type of the graph you want to use (GPH1, een lijndiagram én een staafdiagram (Both) als grafiektype voor de grafiek die je GPH2, GPH3) to Both. wil tekenen ( GPH1, GPH2, GPH3). When specified for the S-Wind (Statistical Graph View Window Graph Setting)View item Als viaAuto het isinstellingenvenster (Set Up) het S-Window (Statistical on the Set Up screen, you can next move the highlighting to the AutoWin item and Window Setting) op Auto ingesteld is, dan kan je AutoWin aanklikken en op q, press 1, 2, or 3 to make one of the following settings. w of e drukken om de volgende instellingen kiezen. 1 (Sep.G) ..... Deze This setting causes each to be in different areas instelling tekent elkgraph diagram opdrawn verschillende plaatsen of the superimposing them. The two hebben graphs op het display, scherm,without zonder overlap. De twee diagrammen share the same x x -coordinates, however, and the -axis is disdezelfde x-coördinaten. De x-as wordt enkel getoond voor played for the bar graph only. het staafdiagram. 2 (O.Lap) ..... Deze This setting the two graphs each other. Each instellingsuperimposes tekent beide diagrammen op hetonscherm, met overlap. graph, however, canzijn have its onafhankelijke own independent y-axis values. Elke diagram kan wel eigen y-as hebben. 3 (Norm) ...... Deze This setting also superimposes the two graphs, both usinstelling tekent beide diagrammen op hetwith scherm, met ing the same x- diagrammen and y -coordinates. overlap. In beide wordt dezelfde x- en y-as gebruikt. Druk de diagrammen PressQ Qom to draw the graph. te tekenen. Example Teken Draw aop graph that shows precipitation in eenzelfde scherm een staafVoorbeeld:
a certainvan cityde as neerslag a bar graph and bepaalde average diagram in een temperature as a line graph. stad en een lijndiagram van de gemiddelde Input the precipitation data into List 1 and temperatuur. the temperature data into List 2. Use the
Voer de data van de to neerslag ingraph. Lijst 1 in following procedure draw the en de temperaturen in Lijst 2. De diagrammen overlappen.
• de diagrammen hetthe scherm zijn kanactivates de spoor-functie • Wanneer Pressing ! 1 (TRCE) op while graph getekend is on the display the trace (Lq (TRCE)) geactiveerd Metpointer. ! en $ beweeg je de cursor. operation. Use d and e toworden. move the • Je kan geen verschillende lijnen staafdiagrammen op eenzelfde scherm tekenen. • You cannot draw multiple bar and line graphs on the same screen. 113
Chapter 77 Hoofdstuk
Statistical Graphs and Calculations Statistische berekeningen en grafieken
4.4.Regressie-analyse, andere berekeningen Calculating and Graphing Paired- op een grafische afbeelding Variable Statistical Datavan statistische waarnemingen met twee variabelen Under “Plotting a Scatter Diagram,” we displayed a scatter diagram and then perIn «Voorbeelden van statistische berekeningen» werd er o.a. een dispersie-
formed a logarithmic regression calculation. Let’s use the same procedure to look at diagram getekend en het logaritmisch regressie-model van dit diagram the six regression functions.
berekend en getekend. Hier volgen nu alle regressie-modellen.
n k Regression • Linear Lineaire regressie Graph t.o.v. het gemiddelde P.105
Dit regressie-model levert een rechte op passes die de beeldpunten van het Linear regression plots a straight line that close to as many datadispersiepoints as diagram zo dicht mogelijk benadert. Van deze wordt de richtingscoëfficiënt -intercept (y -coordinate when x = 0) possible, and returns values for the slope and yrechte enthe hetline. afgesneden stuk op de y-as berekend. of Hierna volgtrepresentation hoe je te werkofmoet gaan ais de waarnemingsgetallen The graphic this relationship is lijsten a linearmet regression graph. op het scherm staan.
The following are the meanings of the above parameters. Ziehier de betekenis van de voorgaande parameters : a ...... Regressie-coëfficiënt Regression coefficient (slope) b ...... Regressie-constante Regression constant term ( y-intercept) r ...... Correlatie-coëfficiënt Correlation coefficient
114
2
3
4
Statisticalberekeningen Graphs and Calculations Hoofdstuk 77 Statistische en grafieken Chapter k Lineaire n• Med-Medregressie Graph t.o.v. de mediaan P.105
When it is suspected that there are a number of extreme a Med-Med graph Dit regressie-model levert eveneens een rechte op, values, maar nu wordt de incan be van usedextreme in place of the least squares method. This is also type of linear regresvloed waarnemingen gedempt. Daarom is adit regressie-model sion, but it minimizes of extreme It is especially useful inzijn producbetrouwbaarder danthe heteffects vorige, als de values. waarnemingen onderhevig aan ing highly reliable regression from fluctuaties. data that includes irregular fluctuations, onregelmatige (bijv.linear seizoensgebonden) such as seasonal surveys. 2(Med)
1
2
3
4
r(DRAW)
The following are the meanings of the above parameters. Ziehier de betekenis van de voorgaande parameters : a ...... Regressie-coëfficiënt Med-Med graph slope b ...... Regressie-constante Med-Med graph y-intercept
k Kwadratische n• Quadratic Regression regressieGraph P.105
A quadratic regressionlevert graph een represents connection the beeldpunten data points of van a scatter Dit regressie-model parabool op dieofde het diagram. It actually zo is adicht scattering of sobenadert. many points that are close enough together dispersie-diagram mogelijk to be connected. The formula that represents this is quadratic regression. e (X^2)
1
2
3
4
r (DRAW)
115
Chapter 77 Hoofdstuk
Statistical Graphs and Calculations Statistische berekeningen en grafieken The following are the meanings of the above parameters. Ziehier de betekenis van de voorgaande parameters : van de tweede graad a ...... Regressie-coëfficiënt Regression second coefficient van de eerste graad b ...... Regressie-coëfficiënt Regression first coefficient c ...... Regressie-constante Regression constant term ( y-intercept)
n• k Logaritmische Logarithmic Regression regressie Graph P.106
Logaritmischeregression regressie drukt y uit als eenalogaritmische functie van De standaard Logarithmic expresses y as logarithmic function of xx.. The standard logarithmic formula isis yy = = aa + + bb x×log log so if we thatx,Xdan = log x, the logaritmischeregression regressie-formule x.x,Noem nu Xsay = log komt de formula corresponds to lineaire linear regression formulayy==aa++b b formule overeen met de regressie-formule X.X. [1(Log)
1
2
3
4
r (DRAW)
Ziehier de betekenis van de voorgaande parameters : The following are the meanings of the above parameters. a ...... Regressie-constante Regression constant term b ...... Regressie-coëfficiënt Regression coefficient (slope) r ...... Correlatie-coëfficiënt Correlation coefficient
k Exponentiële n• Exponential Regression regressie Graph P.106
Exponential regressionlevert expresses as a proportionkromme of the exponential of x . Dit regressie-model een y exponentiële op met function voorschrift bx yThe = astandard • e bx. exponential regression formula is y = a × e , so if we take the logarithms of both sides we get logy = loga + bx. Next, if we say Y = logy, and A = loga, the formula corresponds to linear regression formula Y = A + bx. [w(Exp)
1
116
2
3
4
Statisticalberekeningen Graphs and Calculations Hoofdstuk 77 Statistische en grafieken Chapter 4(DRAW)
The following are the meanings of the above parameters. Ziehier de betekenis van de voorgaande parameters : a ...... Regressie-coëfficiënt Regression coefficient b ...... Regressie-constante Regression constant term r ...... Correlatie-coëfficiënt Correlation coefficient
n• k Machts-regressie Power Regression Graph P.106
Dit regressie-model een y exponentiële op ofmet voorschrift Exponential regressionlevert expresses as a proportionkromme of the power x. The standard formula is y = a × x b, so if we take the logarithms of both sides we ypower = a •regression x b. get logy = loga + b × logx . Next, if we say X = log x , Y = logy , and A = loga, the formula corresponds to linear regression formula Y = A + bX. [e(Pwr)
1
2
3
4
4(DRAW)
The following are the meanings of the above parameters. Ziehier de betekenis van de voorgaande parameters : a ...... Regressie-coëfficiënt Regression coefficient b ...... Regressie-exponent Regression power r ...... Correlatie-coëfficiënt Correlation coefficient
117
Chapter 77 Hoofdstuk
Statistical Graphs and Calculations Statistische berekeningen en grafieken k Weergave n• Displayingvan Paired-Variable Results berekeningenStatistical op statistische waarnemingen
P.106
met tweestatistics variabelen Paired-variable can be expressed as both graphs and parameter values.
When these graphs are displayed, the menu at the of the screen appears as Is er een grafiek van statistische waarnemingen metbottom twee variabelen getekend, dan below. kun je volgende bladzijde van het sub-menu op het scherm laten verschijnen. [ 1
2
3
4
4(2VAR) ....... Berekeningsresultaten Paired-variable calculation result menu op koppels waarnemingsgetallen.
Druk op r het volgende scherm op te roepen. Pressing 4 (2VAR) (2VAR)om displays the following screen. 4(2VAR)
Ziehier detobetekenis de you voorgaande : run off the bottom of the • Use c scroll thevan list so can view parameters the items that screen. The following describes the meaning of each of the parameters. _ x ...................... Mean of x Listvan data Gemiddelde de waarnemingsgetallen x Σx .................... Sum data Som of vanxList de waarnemingsgetallen x
Σx 2 .................. Sum of xList van datade waarnemingsgetallen x Som of vansquares de kwadraten
xσn .................. Population deviation oftwee xpopulatie List variabelen data Resultaten standard van statistieken met Standaardafwijking voor x op de xσn -1 ................ Sample standard deviation of xde List data Standaardafwijking voor x op steekproef n ...................... Number xList items Omvang of van de data steekproef _ y ...................... Mean of y Listvan data Gemiddelde de waarnemingsgetaIlen y Σy .................... Sum data Som of vanyList de waarnemingsgetalIen y Σy 2 .................. Sum of yList van datade waarnemingsgetallen y Som of vansquares de kwadraten yσn .................. Population standardvoor deviation of ypopulatie List data Standaardafwijking y op de yσn -1 ................ Sample standard deviation of yde List data Standaardafwijking voor y op steekproef of the of data stored in xList and y List Σxy .................. Sum Som van deproduct producten xy van de waarnemingsgetallen x en y minX ................ Minimum of xList data van de waarnemingsgetallen x maxX............... Maximum of data vanxList de waarnemingsgetallen x minY ................ Minimum of yList data van de waarnemingsgetallen y vanyList de waarnemingsgetallen y maxY............... Maximum of data
k Kopie n• Copying Regression Graph Formula Graph Mode vanaeen regressie-formule naar to dethe modus GRAPH Wanneer de berekeningen voor het regressie-model kun je de After you perform a regression calculation, you can copy gemaakt its formulazijn, to the GRAPH Mode. bekomen formule kopiëren naar de modus GRAPH. Het dat verschijnt de resultaten van The sub-menu following are theonderaan functions het thatscherm are available in thewanneer function menu at the bottom de berekeningen het regressie-model worden of the display whilevoor regression calculation results are onweergegeven, the screen. bevat twee mogelijkheden. 118
Statisticalberekeningen Graphs and Calculations Hoofdstuk 77 Statistische en grafieken Chapter
1
2
3
4
3 ..... Stores de the actuele displayed regression formula Mode e (COPY) (COPY)......Slaat regressie-formule op tointhe hetGRAPH voorschrift-
de modus GRAPHformula 4 (DRAW) .... geheugen Graphs thevan displayed regression r (DRAW) ....Tekent de regressie-grafiek
1. Press to copy regression formula that produced 1. Druk je3 op(COPY) e (COPY), danthe kun je de regressie-formule opslaanthe viadisplayed volgend data to the scherm : GRAPH Mode. 3(COPY)
that youjecannot edit regression for graph formulas the GRAPH Note Verander in de modus GRAPH formulas statistische gegevens, dan in wordt dit niet Mode. automatisch doorberekend in de opgeslagen regressie-formule. 2. Druk Pressop l to om save copiedop graph formula and return to the previous regression 2. dethe formule te slaan en terug te keren naar het scherm met calculation result display. de resultaten van de regressie-berekening.
n• k Meerdere Multiple Graphs grafieken op één scherm P.98
Je éénon scherm tekenen door te werken zoals in Youkan canmeerdere draw moregrafieken than oneop graph the same display by using the procedure «Mogelijkheden hetParameters” submenu grafieken» 1. Statuut van de grafiek(Off) (actief/ under “Changing van Graph to set the graph draw (On)/non-draw status of two ordefiniëren. all three ofuitgelegd, the graphs drawof(On), then pressing 4 (DRAW). niet actief) entotwee drieand grafieken actief maken. Want After drawing the graphs, you can select which graph formula to use when performals je op r (DRAW) drukt, worden alle actieve grafieken getekend. Eens de ing single-variable statistic regression calculations. grafieken getekend, kan jeordie grafiek aanduiden waar voor je de statistische berekeningen wil maken.
1
2
3
4
4(DRAW) P.105
1(X)
119
Chapter 77 Hoofdstuk
Statistical Graphs and Calculations Statistische berekeningen en grafieken at the tophet of the screen indicates the currently selected graph (StatGraph De• The teksttext bovenaan scherm duidt aan voor welke grafiek er actueel gekozen 1 = Graph 1, = Graph 2,2StatGraph = Graph 3).3 = Graph 3). is (StatGraph 1 =StatGraph Graph 1, 2StatGraph = Graph 2,3 StatGraph 1. Gebruik Use f and cN to change currently selected The at the 1. B of om eenthe andere grafiek aan tegraph. duiden. Degraph naamname bovenaan top of the screen changes when you do. zal veranderen. c
2. When you want to use is selected, press 2. Als degraph gewenste grafiek aangeduid is, druk jew. op l.
P.108 P.118
Now you canzoals use the proceduresinunder “Displaying Single-VariableopStatistical ReWerk verder aangegeven «Weergave van berekeningen statistische sults” and “Displaying Paired-Variable Results” tovan perform statistical calwaarnemingen met één variabele» Statistical of in «Weergave berekeningen op culations. statistische waarnemingen met twee variabelen» om deze berekeningen effectief te maken.
Manual 5.5.Kiezen van Graphing de klassegrenzen in een histogram P.8
In all elkof van vorige grafische werden de were waarden overeenkomstig In thedegraphing examplesvoorbeelden, up to this point, values calculated in accordmet het weergave-venster berekend en gebeurde het tekenen ance withvooropgestelde View Window settings and graphing was performed automatically. This automatic graphing is performed when the S-Wind of the View Window is set to automatisch. Dit automatisch tekenen gebeurtitem wanneer in het weergave“Auto” graphing). You can also produce whenmanueel the automatic venster(auto «S-Wind» ingesteld is op «Auto». Jegraphs kan ookmanually, de grafieken laten graphing this calculator cannot produce results tekenen, capabilities zodat je hetofgrafisch resultaat bekomt datthe je zelf wil.you want.
n• Setting k the Widthvan of aeen Histogram Klassenbreedte histogram instellen
Wanneer in het weergave-venster S-Wind ingesteld is op «Man» (manueel tekenen),
When the S-Wind item of the View Window is set to “Man” (manual graphing), a kan je het beginpunt despecify klassenbreedte van eenand histogram screen appears so youen can the starting point spacing instellen. of histogram bars.
Als dethelijsten met data de statistische op het the scherm staan, doe dan het While statistical list is on thegegevens display, perform following procedure. volgende:
!Z
1 120
2
3
4
Statisticalberekeningen Graphs and Calculations Hoofdstuk 77 Statistische en grafieken Chapter 2(Man)
(Keer terug naar hetmenu.) vorige menu) Q(Returns to previous 1(GRPH)1(GPH1) Here we willzie illustrate operation by making histogram settings for Hieronder je een this voorbeeld waarbij je voor het histogram in Graph Graph11. zelf de
klassenbreedte instelt.
Je het scherm met de automatische instelling van in dethis klassebreedte. Theziet following are the meanings of the items that appear screen. Strt .................. Histogram start point (x -coordinate) Beginwaarde van de eerste klasse ptch ................. Bar spacing (specify as scale unit) Klassebreedte Example Voorbeeld:
Whileals thede statistical data list is on the perform the following procedure. Voer, waarnemingsgetallen opdisplay, het scherm getoond worden, de volgende procedure uit. !Z2(Man) Q(Returns to previous (Keer terug naar het menu.) vorige menu) 1(GRPH)1(GPH1)
aw(Start value is xis=x0.) (Beginwaarde = 0) baw(pitch = 10) (Klassenbreedte = 10)
6.6.Statistische Performingberekeningen Statistical Calculations Tot nuthe toestatistical leek het alsof je enkelupstatistische konafter maken nadat era All of calculations to this pointberekeningen were performed displaying graph. The following procedures can be usedhet to perform calculations alone. een grafiek getekend was. Je kan echter tekenenstatistical van de grafiek overslaan en onmiddellijk beginnen met de gewenste berekeningen. uTo statistical data listsmoet gerekend worden • Omspecify de lijsten te vast calculation te leggen waarmee You have to input the statistical data for the laten calculation you want and Vóór je een statistische berekening kunt uitvoeren, moetto jeperform de lijsten specify where it is located you start a calculation. While thezijn statistical data is aanduiden waarin de tebefore gebruiken statistische gegevens opgeslagen. on the display, perform the following procedure. Vertrekkend van het scherm met de lijsten, doe je het volgende. 2(CALC)4(SET)
121
Chapter 77 Hoofdstuk
Statistical Graphs and Calculations Statistische berekeningen en grafieken De van parameters is : item. Thebetekenis following is thede meaning for each values (XList) 1VarX .............. Specifies list de where single-variable statistic x gegevens De lijst met x-waarden voor statistische met één located. variabele are De lijst metlist de where frequentie-waarden voor statistische gegevens 1VarF .............. Specifies single-variable frequency values (Fremet één are variabele quency) located. 2VarX .............. Specifies list de where paired-variable statistic x gegevens values (XList) De lijst met x-waarden voor statistische met tweelocated. variabelen are 2VarY .............. Specifies list de where paired-variable statistic y gegevens values (YList) De lijst met y-waarden voor statistische met are tweelocated. variabelen 2VarF .............. Specifies paired-variable frequency values (FreDe lijst metlist de where frequentie-waarden voor statistische gegevens met tweeare variabelen quency) located. • Calculations in this section volgt, are performed based on thevan above specifications. • De berekeningen in hetgeen gebeurden op basis de reeds ingevoerde gegevens.
k Statistische n• Single-Variable Statistical Calculations berekeningen met één variabele In de previous vorige voorbeelden van «Histogram» tot «Normale verdelingskromme» In the examples from “Histogram” to “Normal Distribution Curve,” statistical werden de statistische uitgevoerd het diagram was. calculation results wereberekeningen displayed after the graphnadat was drawn. Thesegetekend were numeric expressions the characteristics variables in the graphic De resultatenofgaven de numeriekeof waarden vanused de kenmerken vandisplay. de grafiek. Om dezelfde waarden onmiddellijk te bekomen, uitgaande van de statistische The following operation produces the same values directly from the statistical data data list. doe je het volgende. 2(CALC)1(1VAR)
Now you can of press and c kan to view characteristics. Door op B Bf te drukken je devariable verschillende resultaten overlopen. P.108
For details ondetails the meanings these statistical values, see “Displaying Single-VariVoor verdere i.v.m. deofbetekenis van de gebruikte symbolen zie «Weergave ableberekeningen Statistical Results”. van op statistische waarnemingen met één variabele».
k Statistische n• Paired-Variable Statistical Calculations berekeningen met twee variabelen In de previous vorige voorbeelden van“Linear «Lineaire regressie» totto«Machts-regressie» In the examples from Regression Graph” “Power Regression Graph,” statistical calculation results were displayednadat after the diagram was werden de statistische berekeningen uitgevoerd hetscatter dispersie-diagram drawn. These numeric expressions of the characteristics of variables used in getekend was.were De resultaten gaven de numerieke waarden van de kenmerken the graphic display. van de grafiek. The dezelfde following operation produces thete same values uitgaande directly from thede statistical data Om waarden onmiddellijk bekomen, van statistische list. doe je het volgende data 2(CALC)2(2VAR)
122
Statistical Statistical Graphs Graphs and Calculations Calculations Chapter Chapter 7 Hoofdstuk 77 Statistische berekeningen enand grafieken Now you can Nowpress you te can f press and c f toand view c variable to viewcharacteristics. variable characteristics. Door op BofN drukken kan je de verschillende resultaten overlopen. P.118
For details For ondetails details the meanings on thede meanings ofbetekenis these statistical ofvan these values, see values, “Displaying seezie “Displaying Paired-VariPaired-Var Voor verdere i.v.m. de statistical gebruikte symbolen «Weergave P.118 ableberekeningen Statistical able Statistical Results”. Results”. waarnemingen met twee variabelen». van op statistische
k Regressie-berekeningen k Regression n• Regression Calculation Calculation
De regressie-coëfficiënt de regressie-constante (b)Graph" en de correlatiecoëfficiënt In the explanations In the explanations from (a). "Linear from Regression "Linear Regression Graph" to "Power to Regression "Power Regression Graph," Graph, regression calculation calculation results were results displayed were displayed after the graph after wasgraph drawn. was Here, drawn. the Here, th (regression r ) voor een berekening van een lineaire regressie t.o.v. hetthe gemiddelde worden regression regression line and regression line and regression curve is represented curve is represented by mathematical by mathematical expressions. expressions getoond. You de canresultaten directly You can determine directly determine the same the expression same expression from the data frominput the data screen. input screen. Om van de regressie-berekeningen onmiddellijk te bekomen, doe the Perform following the key following operation. key operation. jePerform het volgende. 2(CALC)3(REG) 2(CALC)3(REG) 1(X)
1(X)
Single variable Singleregression variable regression parameters parameters are displayed. displayed. De regressie-parameters voor waarnemingen metare een variabele worden getoond. Next, you Next, can you the canfollowing. use the Naargelang deuse functietoets die following. je indrukt, bekom je de volgende resultaten: 1 (X) ............ 1 (X)Linear ............ regression Linear regression Lineaire regressie t.o.v. het gemiddelde 2 (Med)2 ........ (Med) Med-Med ........regressie Med-Med regression regression Lineaire t.o.v. de mediaan 3 (X^2) 3 ......... (X^2) Quadratic ......... Quadratic regression regression Kwadratische regressie [
The meaning Theof meaning the parameters of the that appear that onappear this screen on this are screen the are§5. the as those samefor as those fo Voor verdere details i.v.m. deparameters betekenis van deze termen zie §4same en “Linear Regression “Linear Regression Graph” to Graph” “Powerto Regression “Power Regression Graph”. Graph”.
n• k Berekening k Estimated Estimated Value Calculation Value Calculation ( , ) ( van geschatte waarden
, )
Nadat er inAfter deamodus STAT een regressie-grafiek getekend is, kun jecan inRUN de modus After drawing drawing regression a regression graph withgraph the STAT with the Mode, STAT youMode, can use youthe use Mode the RUN Mod to calculate to estimated calculate estimated values van forvalues the regression the de regression graph's graph's x and y parameters. xberekenen. and y parameters. RUN de geschatte waarden x en yforvoor regressiegrafiek Note that • geen Note you cannot that you obtain cannot estimated obtain estimated values forvoor values Med-Med forlineaire Med-Med graph and graph quad-and quad • • Je kunt geschatte waarden berekenen een regressie ratic regression ratic regression graph. t.o.v. de mediaan, of voorgraph. een kwadratische regressie
123
12
Chapter 77 Statistische Statistical Graphs and 7Calculations Hoofdstuk berekeningen en grafieken Chapter Statistical Graphs and Calculat Chapter 77 and Statistical Graphs Chapter Statistical Graphsand andCalculations Calculations tatistical Graphs Calculations
Example
In the Main
Example To perform power regression using theTo following data Teken met de gegeven waarnemingsgetallen eerst deand machtsVoorbeeld: Example perform power regression usi Example To Toperform perform powerregression regression usingthe the following data and Example power using data and Example To perform power regression using the following and estimate the values of and when =following 40 and the yi =data 1000 en bereken vervolgens dexi geschatte waarde van en wh estimate values of and To perform power regressionregressie using the following data and estimate the valuesof of and and when whenxixi xi= ==4040 40and andyiyi yi= ==1000 1000 estimate the values estimate the values of and when and 1000 als xi xi = 40 enand yi =yi1000 estimate the values of and when = 40 = 1000 xi (List 1) yi (List 2) xi (List 1) yi (List 2) xi(List (List1)1) 1) yiyi yi(List (List2)2) 2) xixi (List (List 28 2410 xi (List 1) yi (List 2) 28 2410 28 2410 2828 2410 2410 30 3033 28 2410 30 3033 30 3033 3030 3033 3033 33 3895 30 3033 33 3895 33 3895 33 3895 3895 3533 4491 33 3895 35 4491 35 4491 35 4491 4491 3835 5717 35 4491 38 5717 38 5717 3838 5717 5717 38 5717 1. In the Main Menu, select the STAT icon enter theMenu, STAT select Mode. the STAT icon and en 1. and In the Main 1.In Inthe the Main Menu, select the STATicon iconand and enter the STAT Mode. 1.1. Main Menu, the STAT enter the STAT 1. Zorg er voor dat select jeselect in de modus STAT komt en zorg erMode. ook voor dat de In the Main Menu, the STAT icon and enter the STAT Mode. Menu, select the STAT icon and enter the STAT Mode.
statistische gegevens in de gepaste lijsten ingevoerd zijn.
2. Input data into the list and draw the power regression graph. 2. Input data into the list and draw the power regr 2.Input Inputdata datainto intothe thelist listand anddraw drawthe thepower powerregression regressiongraph. graph. 2.2. Input data into the list and draw the power regression graph. 2. Teken met deze statistische Input data into the list and draw the power regression graph. gegevens de machts-regressie-grafiek. 1(GRPH)[4(SET)c(G-Type) (G-Type) 1(GRPH)[4(SET)c 1(GRPH)[4(SET)c (G-Type) 1(GRPH)[4(SET)c (G-Type) 1(GRPH)[4(SET)c (G-Type) (Scat) 1(Scat)c 1(GRPH)[4(SET)c (Scat) 1(Scat)c (Scat) 1(Scat)c (Scat) 1(Scat)c (Scat) 1(Scat)c (XList) 1(List1)c 1(Scat)c (XList) 1(List1)c (XList) 1(List1)c (XList) 1(List1)c (XList) 1(List1)c 2(List2)c 1(List1)c (YList) 2(List2)c (YList) 2(List2)c (YList) 2(List2)c 2(List2)c (YList) (YList) 1(1)c 2(List2)c (Freq) 1(1)c (Freq) 1(1)c (Freq) 1(1)c 1(1)c (Freq) (Freq) 1( )Q 1(1)c (M-Type) 1( )Q (M-Type) 1()Q )Q (M-Type) 1( 1( )Q (M-Type) (M-Type) 1( )Q (Auto) !Z1(Auto)Q1(GRPH)1(GPH1)[ (Auto) !Z1(Auto)Q1(GRPH)1(GPH1)[ (Auto) !Z1(Auto)Q1(GRPH)1(GPH1)[ (Auto) !Z1(Auto)Q1(GRPH)1(GPH1)[ (Auto) !Z1(Auto)Q1(GRPH)1(GPH1)[ (Pwr) 3(Pwr)4(DRAW) !Z1(Auto)Q1(GRPH)1(GPH1)[ (Pwr) 3(Pwr)4(DRAW) (Pwr) 3(Pwr)4(DRAW) (Pwr) 3(Pwr)4(DRAW) (Pwr) 3(Pwr)4(DRAW) 3(Pwr)4(DRAW)
3. In the Main Menu, select the RUN icon3.and the Menu, RUN Mode. In enter the Main select the RUN icon and ent 3.In Inthe theMain Main Menu,select select theRUN RUN icon and enter theRUN RUNMode. Mode. 3.3. Menu, icon and enter the 3. Roep het hoofdmenu opthe en ga naar de modus RUN. In the Main Menu, select the RUN icon and enter the RUN Mode. In the Main Menu, select the RUN icon and enter the RUN Mode. Pressop thede keys as follows. 4. Druk toetsen zoals aangegeven. 4. Press the keys as follows. 4.Press Pressthe thekeys keysasas asfollows. follows. 4.4. Press the keys follows. Press the keys as follows. ea(value of xi) 3(STAT)2( )w
ea(value of xi) ea(value ofxixi xi ea(value ofof ) )) waarde ea(value 3(STAT)2( )w 3(STAT)2()w )w 3(STAT)2( 3(STAT)2( )w
ea(value of xi) 3(STAT)2( )w
1
2
3
4
1 2 2 3 3 4 4 1 1 2 3 The estimated value is displayed for xi = 40.estimated value The is displayed for4 xi = 40. 1 2forfor The estimated value Jisis isdisplayed displayed for xi= xi =40. 40. The estimated value xi3 De geschatte waarde berekend voor =4 40. The estimated value displayed xi = 40. he estimated value is displayed for xi = 40. aaa (value of yi) aaa (value of yi) aaa(value (valueofof ofyiyi yi aaa ) )) waarde aaa (value 1000 1( )w aaa (value of yi) 1( )w 1( )w
he estimated value
124 124 124 124
1()w )w 1( 1( )w
1000. The estimated value is displayed for yi = The estimated value isdisplayed displayedforfor for yi= yi =1000. 1000. The estimated value xisis De geschatte waarde berekend voor = 1000. yiyi The estimated value displayed = 1000. The estimated value is displayed for yi = 1000.
124
is displayed for yi = 1000.
Hoofdstuk Chapter
Programmeren Programming 1. 1. Voor je met programmeren begint Before Programming 2. 2. Voorbeeld van programma Programmingeen Examples 3. 3. Debugging een programma Debuggingvan a Program 4. 4. Berekening aantalofbytes nodig programma Calculatingvan thehet Number Bytes Usedvoor by aeen Program 5. 5. Geheim paswoord Secret Function Searching File 6. 6. Zoeken van for eenabestand Editing Program Contents 7. 7. Wijzigen van een programma Deleting a Program 8. 8. Wissen van een programma Useful Program Commands 9. 9. Handige commando’s voor het programmeren 10. Lijst Command Reference 10. met commando’s 11. Weergave Text Display 11. van tekst 12. Using Functionsuitinandere Programs 12. GebruikCalculator van mogelijkheden modi in een programma
8
Chapter Chapter Hoofdstuk 88
8 Programmeren Programming Programming
Before Before Programming Programming 1.1.1. Voor je met programmeren begint Programmeren laat je toe om ingewikkelde bewerkingen snel en herhaaldelijk TheThe programming programming function function helps helps to make to make complex, complex, often-repeated often-repeated calculations calculations quick quick uit teeasy. voeren. De commando’s en de worden just uitgevoerd inmanual de andand easy. Commands Commands andand calculations calculations areberekeningen are executed executed sequentially, sequentially, just likelike thethe manual volgorde die wordt gebruikt bij manueel ingevoerde meervoudige instructies. calculation calculation multistatements. multistatements. Multiple Multiple programs programs cancan be be stored stored under under filefile names names for for De programma’s kunnen easy easy recall recall andand editing. editing. opgeslagen worden onder bestandsnamen, zodat ze gemakkelijk kunnen opgeroepen en aangepast worden. FileFile Name Name Bestandnaam
Programma Program Program
Bestandnaam Name FileFile Name
Programma Program Program
Name FileFile Name Bestandnaam
Programma Program Program
Klik in het hoofdmenu het PRGM aan enenter gathe inthe dePRGM modus PRGM. Een lijst Select Select thethe PRGM PRGM icon icon in the inicoon the Main Main Menu Menu and and enter PRGM Mode. Mode. When When youyou do,do, a program a programma’s program list list appears appears on on thethe display. display. met verschijnt dan op het scherm.
Aangeklikt bestand Selected Selected memory memory area area (keuze veranderen metBofN) ff andand c c to move) to move) (use (use
11 22 33 44[[
Uitvoering van een programma 11 (EXE) (EXE) ........ ........ Execute Execute program program Wijzigen van een programma 22 (EDIT) (EDIT) ....... ....... Program Program editedit 33 (NEW) (NEW) ............ New New program program Nieuw programma [[ 11 22 33 44[[ P.138 P.138
Wissen van een programma 11 (DEL) (DEL) ........ ........ Specific Specific program program delete delete
P.138 P.138
Wissen van 22 (DEL•A) (DEL•A) .... .... Delete Delete all allalle programma’s
P.135 P.135
33 (SRC) (SRC) ....... ....... File File name name search Zoeken vansearch een bestand Press Press [[ to return toom return to the tote the previous previous menu. menu. Druk op terug keren naar het vorige menu.
• • IfIs•there er geen enkel programma opgeslagen inwhen het geheugen, dan krijg je the de the If there areare not not programs programs stored stored in memory in memory when youyou enter enter thethe PRGM PRGM Mode, Mode, message message “No“No Programs” Programs” appears appears on scherm on thethe display display thethe NEW NEW item item (3) (3) is is mededeling «No Programs» op het als and je and inonly deonly modus PRGM komt. shown shown in the in the function menu. In dat geval isfunction alleen de menu. parameter NEW (e) als optie aangeduid.
126126
Programming Programmeren
Chapter Hoofdstuk 88
2.2.Voorbeeld van een programma Programming Examples Example To calculate the surface and volume ofregelmatige three regular Voorbeeld:1 Bereken de oppervlakte en area het volume van drie octahedrons the dimensions in the table below octaëders metofafmetingen zoalsshown in de tabel.
Sla de the berekeningsformule onder de name bestandsnaam OCTA. Store calculation formula op under the file OCTA. Length of One Afmeting van eenSide ribbe(A) (A)
A
Surface Area(S) (S) Oppervlakte
Volume (V) Volume (V)
7 cm
cm2
cm3
10 cm
cm2
cm3
15 cm
cm2
cm3
De omthe deformulas oppervlakte (S) calculating en het volume vanS and een volume regelmatige Theformules following are used for surface(V) area V of a regular octahedron for which of one side octaëder met gegeven ribbethe (A) length te berekenen zijn is : known. S = 2 3 A2,
2 V = –––– A3 3
Voor een nieuw moettheje file eerst een When jeinputting a newprogramma formula, youinvoert, first register name andbestandsnaam then input the actual program. vastleggen, en daarna het eigenlijke programma invoeren. uTo a file name vast te leggen • Omregister een bestandsnaam Example Vastleggen To register van the file name OCTA Voorbeeld: de bestandsnaam OCTA that a file namemag can be to eight long. tellen. • • Note Een bestandsnaam nietupmeer dancharacters acht karakters
1. Als de lijst met programma’s op het scherm staat, druk je op e (NEW). 1. While the program list is on the display, press 3 (NEW). 3(NEW)
4 (SYBL) ...... Symbol menu (Om namen in te voeren) Symboolmenu 2. Input thebestandsnaam name of the file.in 2. Voer de OCTA
• • The De cursor changes verandert van uitzicht alpha om aan te geven form to indicate character input.dat er alfabetische karakters kunnen ingevoerd worden. • The following are the characters you can use in a file name: • A Volgende karakters je },voor : through Z, spaces,kun [, ], {, ’, ”, een ~, 0 bestandsnaam through 9, ., +, –,gebruiken ×, ÷ , ,, A tot Z, spatie, [, ], {, }, , , ~, 0 tot 9, ., +, -, x, ÷ 127
Chapter 8 Programming Chapter 88 Hoofdstuk
Programming 1.Programmeren Before Programming 4(SYBL) (SYBL)om displays a menu symbols that be kunnen input. invoeren, • • Pressing Druk op r een menu metofsymbolen, diecan je zou The programming function helps to make complex, often-repeated calculations quick op te roepen. and easy. Commands and calculations are executed sequentially, just like the manual 4(SYBL) calculation multistatements. Multiple programs can be stored under file names for easy recall and editing. 1
2
3
4
Chapter 8 • Programming EenName foutief karakter tijdens eeninputting invoer, kun wegvegen door cursor op •File You can delete a character while a filejename by moving thedecursor to the File Name File Name character you to delete and pressing D. dit karakter tewant zetten en op P te drukken.
1. Before Programming
3. Druk op l om de bestandsnaam vast te leggen en het menu met de lijst Program 3. Press w to register the file name and change to the Program program input screen. Program met programma’s te verlaten. Je komt nu in het programmamenu.
File name Bestandsnaam The programming function helps to make complex, often-repeated calculations quick and easy.w Commands and calculations are executed sequentially, just like the manual calculation multistatements. Multiple programs can be stored under file names for easy recall and editing.
Select the PRGM icon in the Main Menu and enter the PRGM Mode. When you do, a program appears on the display. Filelist Name File Name File Name • • Registering Het vastleggen eenuses bestandsnaam vraagt 17 bytes. a filevan name 17 bytes of memory. Program name screen remains on the display hebt if youingevoerd, press w without inputSelected memory area • • The Drukfile je op linput zonder dat je een bestandsnaam Program Program dan blijft het ting a file name.op het scherm staan. symboolmenu (use f and c to move) • To exit the file name input screen and return to the program list without register• ing Druk opQom het symboolmenu te verlaten zonder een bestandsnaam a file name, press Q.
vast te leggen. Je ziet de lijst met programma’s verschijnen. 1
2
3
4
[
uSelect To aprogramma program • Ominput een in Main te voeren the PRGM icon in the Menu and enter the PRGM Mode. When you do, 1 (EXE) ........ Execute program a program appears on the display. Use the program input screen toom input contents of a program. Gebruik hetlistprogrammamenu de the programmatekst in te voeren. 2 (EDIT) ....... Program edit 3 (NEW) ...... New program [
Selected memory area (use f and c to move)
(TOP) ........ Top ofprogram program Begin van een delete programma 11 (DEL) ........ Specific
P.138 P.136
(BTM).... ....... Bottom of program Einde een programma 22 (DEL•A) Delete allvan 1 (EXE) ........ Execute program (MENU) 33 (SRC) ....... .... FileMode namemenu search Modus-menu 2 (EDIT) ....... Program edit
P.138 P.136 P.135
1 2 3 4 [ 1 2 3 4 [ 1 2 3 4 [
3 (NEW) ...... New program
[[ to the previous menu. that • • Press Druk omreturn een to menu metofsymbolen, diecan je in programmatekst Pressing displays a menu symbols be de input into a program. zou kunnen nodig hebben, te bekomen.
[ [ • If there are not programs stored in memory when you enter the PRGM Mode, the message “No Programs” appears on the display and only the NEW item (3) is 1 2 3 4 [ shown in the function menu. 1 2 3 4 [ P.138
126 128
P.138
1 (DEL) ........ Specific program delete [ 2 (DEL•A) .... Delete all
P.135
3 (SRC) ....... File name search
1
2
3
4
[
Press [ to to return return to the previous menu. Druk op [ om naar to hetthe vorige menu terug te keren. Press previous menu. • If there are not programs stored in memory when you enter the PRGM Mode, the
Programming ProgrammingChapter Chapter Hoofdstuk 88 8 Programmeren uTo uchange uTo To change change modes modes modes in a in program invan aa program program • Om in een programma modus te veranderen • Pressing •• Pressing Pressing 3 3 (MENU) (MENU) while while while the the themodus program program input input input screen screen screen is onis is the on on display the the display causes causes causes • Als je op3 e(MENU) (MENU) drukt in program de PRGM, bekom je het subdisplay menu oma aa mode mode change change change menu menu to appear. to to appear. appear. You can You You can can this use usemenu this this menu menu to input to to input input mode mode mode changes changes changes into into into de mode modus temenu veranderen tijdens hetuse programmeren. De details i.v.m. elke your your programs. yourkun programs. programs. details For For details details each on on each each of these of of these these modes, modes, modes, see “Using see seeof “Using “Using the Main the theplaatsen Main Main Menu”, Menu”, Menu”, as as P.2 P.2 P.2 modus jeFor nalezen bijon«Gebruik van het hoofdmenu» op die in as well well well the as assections the the sections sections of this ofmogelijkheden manual this this manual manual that describe that that describe describe what what what you can you you do can can indo do each in in each each mode. mode. mode. de as handleiding waar deof van een modus besproken worden. 3(MENU) 3(MENU) 3(MENU) 1 1 1 2 2 2 3 3 3 4 4 4
• Druk op! LZ om displays eenasub-menu teof met je • Pressing •• Pressing Pressing Z ! !Z displays Z displays menu aa menu menu of commands ofkrijgen commands commands that commando’s can that thatbe can can used be be used used todie change to to nodig change change set set set hebben om de configuratie van het teeach veranderen tijdens het upkan screen up up screen screen settings settings settings inside inside inside a program. aa program. program. For details For Forscherm details details on each on on each of these of of these these commands, commands, commands, see see see programmeren. De i.v.m. elk commando kun je nalezen bij «Om de P.6 P.6 P.6 “To change “To “To change change a mode aa mode mode setdetails up”. set set up”. up”. configuratie van een modus te veranderen». !Z !Z !Z
1 1 1 2 2 2 3 3 3 4 4 4 [ [ [ [ [ [
1 1 1 2 2 2 3 3 3 4 4 4 [ [ [ [ [ [
1 1 1 2 2 2 3 3 3 4 4 4 [ [ [ [ [ [
1 1 1 2 2 2 3 3 3 4 4 4 [ [ [ [ [ [
1 1 1 2 2 2 3 3 3 4 4 4 [ [ [ [ [ [
1 1 1 2 2 2 3 3 3 4 4 4 [ [ [ Actual Actual Actual program program program contents contents contents are identical are are identical identical to manual to to manual manual calculations. calculations. calculations. The The The following shows shows shows De eigenlijke inhoud van een programma is identiek aanfollowing defollowing manuele how the how howcalculation the the calculation calculation of the of ofsurface the the surface area area and areavolume and and volume a regular of of aa regular regular octahedron octahedron octahedron wouldwould would be be be berekeningen. Ziehier hoe desurface oppervlakte envolume hetof volume van een regelmatige calculated calculated calculated usingusing using a manual aa manual manual calculation. calculation. octaëder berekend worden bij calculation. een manuele invoer van de berekening. waarde van AA> Surface Surface Surface AreaS Area Area S ... c*!9d* S S ... ... c*!9d* c*!9d* of of xw A> xw xw Oppervlakte Volume Volume Volume V V ............ ............ !9c/d* !9c/d* !9c/d* of of Mdw A> Mdw Mdw Volume VV ............ waarde van AA> Youkunt could You Youdeze could could alsoberekening perform also also perform perform thislaten calculation this this calculation calculation by assigning by by assigning assigning value the the value value for the for forlength the the length length of een one of of one one Je uitvoeren, als je dethe lengte van de ribbe in side to side side variable to to variable variable A. A. A. variabele vastlegt. Length Length Length ofvan One of of Side One Side Side AA A A Lengte deOne ribbe ............. ............. ............. of of aaAw A> aaAw aaAw waarde van AA> 129 129 129
Chapter 88 Hoofdstuk
Chapter 8 8Programming Programming Programmeren Programming Chapter Surface Area S ... c*!9d*aAxw Surface AreaSS ... c*!9d*aAxw Oppervlakte Surface Area S ... c*!9d*aAxw Volume V ............ !9c/d*aAMdw Volume V ............ !9c/d*aAMdw Volume V ............ !9c/d*aAMdw
you simplyzoals inputhierboven the manual calculations shown above however, the If you simply inputIf the manual calculations above however, the calculator Als je de berekening beschreven, wordt ze uitgevoerd Ifinvoert you simply input theshown manual calculations shown above however, would execute them from beginning tokan end,jeThe without stopping. The follow would execute them from beginning to end, without stopping. following comzonder te stoppen. Met volgende commando’s berekening would execute them from beginning to end,de without stopping. The fo mands make it possible to interrupt a calculation for input of values and mands make en it possible to interrupt calculation for input aofcalculation values andfor display of values mands makeinvoeren ita possible interrupt input of a onderbreken nieuwe waarden of to tussenresultaten bekomen. intermediate results. intermediate results. intermediate results.
: de Thisuitvoering command pauses program execution and displays a question ? : This command pauses program execution and displays a question as a a questim Hiermee stop ?je van een programma. Een vraagteken duidt ? : This command pauses program execution andmark displays for ofto aa value to assign to a variable. The syntax for this prompt ofprompt a value to input assign variable. syntax thisDe command aan datfor er input een waarde moet gegeven een variabele. syntax prompt for input ofworden a valueaan toThe assign to afor variable. The syntax for t is: ? → . is: → . →< . van? het commando isis:: ? -+ naam van de variabele> . : This command pauses execution andcalculation displays calcu ^ : This command pauses program execution and displays the last re-last Hiermee stop^je de: uitvoering van een program programma. Het resultaat vanthe de ^ This command pauses program execution and displays the last c sult obtained or text. It is similar tomanual pressing w in a manual calculati sult obtained or text. It is similar to pressing in a calculation. laatste berekening of wordt weergegeven. commando sulttekst obtained or text. Itw is similar toDit pressing w in akomt manual calcu P.139
overeen met een druk op l bij een manuele berekening. For full details using these and see other“Useful commands, seeCom“Useful Prog P.139 details i.v.m. on• using these andonother commands, Program • deze For fullcommando’s details on using these other commands, see “Useful P P.139 • • For Defull details kun jeand nalezen bij «Handige mands”. mands”. mands”. commando’s bij het programmeren».
De following volgendeshows voorbeelden duidelijk hoe je how de commando’s en ^ A comm Theexamples followingmaken examples of how to use the ? and The ofshows how to actually use the ? actually and ^ commands. The following shows examples of to actually use the ? and ^ co gebruikt.
To run a starten program a program •To Omrun een programma To te run a program
1. programma’s While program listscherm, is on the display,to use and to de highlight th 1. While thelijst program list While is the on the use and highlight name of 1. Staat de met op het gebruik dan B N om 1. thedisplay, program list is on the display, use enthe and to highligh the program want to run. the program you want to run. naam van het programma datyou je wil the program youstarten want toaan run.te klikken.
2. Druk op q (EXE) of op l om het programma te laten lopen. 2. orPress 1 (EXE) or w to run the program. 2. Press 1 (EXE) to run the(EXE) program. 2.w Press 1 or w to run the program.
Let’s try running the above. program we input above. Let’s het try running the program we input Voor programma OCTA dit: Let’s trygeeft running the program we input above. Length of One Side (A) Area(V) (S) Length of One (A) Surface Area (S)(A)Surface Volume (V) Afmeting van eenSide ribbe (A) Oppervlakte (S) Volume Length of One Side Surface Area (S)
130
130
130
Volume (V) Volume (V)
7 cm
2 7 cm 169.7409791 7 cm cm
169.7409791 cmcm3 2 161.6917506 cm3 161.6917506 169.7409791 cm 161.6917506 c
Intermediatewegens resulthet produced by ^ Tussenresultaat pauze-teken
w
w
baw
w
the program’s final result on programma the display re-executes the • • Pressing Druk je opw lwhile nadat het laatste resultaat vaniseen op het scherm program. is verschenen, dan start het hele programma opnieuw. P.149
can also a programook while in the RUNinMode by inputting: • • You Je kunt een run programma laten lopen de modus RUN. Je moet dan Prog ”” w. invoeren: Prog «< bestandsnaam>» l.
• An error (Go ERROR) occurs if the program specified by Prog ””
• cannot Start jebe een found.programma waarin geen commando’s of waarin foute commando’s staan, dan krijg je een foutmelding (Go ERROR).
131
Chapter 88 Hoofdstuk
Programming Programmeren
Debuggingvan a Program 3.3.Debugging een programma A problem a program that keeps the program runningloopt, correctly is called Een fout inin een programma waardoor het nietfrom normaal noem je eena “bug,” and of eliminating suchnoem problems is called “debugging.” of «bug», en the het process wegwerken van die fout je «debuggen». Er zit eenEither bug in theprogramma following symptoms indicates that your program contains bugs and that debugje als : ging is required.
• er foutmeldingen verschijnen terwijl het programma loopt ;
• de resultaten niet zijn when wat jethe verwacht. • Error messages appearing program is run • Results that are not within your expectations
• Om te debuggen na een foutmelding
uTo eliminate bugs that cause error messages Een foutmelding zoals bijvoorbeeld hieronder, verschijnt als er zich een An error message, like the one shown below, appears whenever something illegal probleem voor doet, terwijl het programma loopt. occurs during program execution.
P.200
P.133
When such boodschap a message appears, eofto display location the Als dit soort verschijnt,press druk d je opor! $ om dethe cursor naarwhere de plaats error was generated, along with thezit. cursor. Message Table” for te laten springen waar het probleem Kijk bijCheck «Tabelthe van“Error mogelijke foutmeldingen» steps should take to correct thedoen situation. om te you weten te komen wat je moet om de fout weg te werken. • Note that pressing d of or $ e will location of the error if the • Drukken op ! zal not nietdisplay helpentheom de fout te vinden als prohet gramprogramma is passwordbeveiligd protected.is door een paswoord.
uTo bugsals thatdecause bad results • Omeliminate te debuggen resultaten niet zijn wat je verwacht P.135
If your that are what youwat normally expect,controleer check the Als hetprogram resultaatproduces van een results programma nietnot klopt met je verwacht, contents of the program make necessary changes. “Editing Program Condan de opbouw van hetand programma en wijzig het waarSee nodig. tents” for details how to change contents. Kijk daarvoor bijon «Wijzigen van eenprogram programma» voor verdere details.
4.4. Berekening het aantal bytes Used nodig Calculating van the Number of Bytes voor programma by aeen Program Dit heeft een geheugen van 20000 bytethatiscaneen This toestel unit comes with 20,000 bytes of memory. A byte isbytes. a unit ofEen memory be used for storage of waarin data. een gegeven kan opgeslagen worden. geheugeneenheid There are twotwee types soorten of commands: 1-byte commands and 2-byte commands. Er bestaan commando’s: commando’s waarvoor één byte geheugenruimte nodig is en commando’s waarvoor er twee nodig zijn. 1-byte commands: sin,tan, cos, tan,(, log, A, B, C, enz. 1, 2, etc. • • Examples Eén byte of commando’s: sin, cos, log, ), A,(,B,), C, 1, 2, of 2-byte commands: Lbl 1, Goto 2, etc. • • Examples Twee bytes commando’s: Lbl 1,Goto 2, enz.
Als in een programma de cursor zichtbaar is, verspringt hij telkens één byte als While the of cursor is located inside of a program, each press of d or e causes the je op ! $ drukt. cursor to move one byte.
• Je kunt steeds nakijken hoeveel geheugenruimte er gebruikt is en
P.37 132
hoeveel nogmuch vrij is, als je in hoofdmenu aanklikt • You can checkerhow memory hashet been used and het howicoon much MEM remains at any de modus MEM icon gaat.in the Main Menu and entering the MEM Mode. time en by in selecting the MEM “Memory (MEM)” for details. Zie See «Staat van hetStatus geheugen (MEM)» voor verdere details.
5.5.5. Geheim Secret Secretpaswoord Function Function When When inputting a program, a program, youyou can can protect protect ithet with abeveiligen password a password that that limits limits access access to to Als je inputting een programma maakt, dan kun itjewith met een (geheim) thethe program program contents contents to those those who who know know the password. password. Password Password protected protected propropaswoord, zodat hettoniet door gelijk wiethe kan opgeroepen worden. Deze grams grams cancan bebe executed executed by by anyone anyone without without inputting inputting the the password. password. programma’s kunnen uiteraard niet meer gebruikt worden als je het paswoord vergeet. uTo uTo register register a password a password • Om een paswoord toe te voegen Example ExampleOpen ToTo create create a program a program filefile under under the the name name AREA AREA and and protect protect it with Voorbeeld: een programma-bestand onder de naam AREA en it with thethe password password CASIO CASIO beveilig het met het paswoord CASIO
1. 1. While the program program list is on is on thethe display, display, press press 3 (NEW) (NEW) and and input input theje the file file name name 1. AlsWhile dethe lijst met delistbestandsnamen op het3 scherm staat, moet op e of the of the new new program program (NEW) drukken om file. defile. naam van een nieuw programma-bestand te kunnen invoeren. 3(NEW) 3(NEW) AREA AREA
112233335566
2. Druk nu enthen voer het paswoord in. 2. 2. Press Press 33 (Q) (Q) and and then input input the the password. password. 3(Q) 3(Q) CASIO CASIO
P.127 P.127
• Het registreren van een paswoord gebeurt op dezelfde manier als het registreren vaninput een bestandsnaam. • The • The password password input procedure procedure is identical is identical to that to that used used forfor filefile name name input. input. 3. Druk op l om de bestandsnaam én het paswoord te laten registreren.
3. 3. Press Press ww to register to register thethe filefile name name and and password. password. Now Now youyou cancan input input thethe contents contents Jeofkunt nu het file. eigenlijke programma invoeren. of the the program program file.
Het registreren een uses paswoord kost bytes geheugenruimte. • Registration •• Registration of a ofpassword avan password uses 1616 bytes bytes of 16 memory. of memory. • Pressing •• Pressing ww without without inputting inputting a password a password registers thethe filefile name name only, only, without without Door op l te drukken zonder dat erregisters een paswoord is ingevoerd, wordta a password. password. enkel de bestandsnaam geregistreerd (dus zonder paswoord).
4. Zodra het volledige programma is ingevoerd, druk je op Q om 4. 4. After inputting inputting thethe program, program, press press Q to to exitexit thethe program program filefile and and return return to to thethe hetAfter programma op te slaan en Q om terug te keren naar dequit lijst met de program program list.list. Files Files that that areare password password protected protected areare indicated indicated by by anan asterisk asterisk to the to the bestandsnamen. De met een paswoord beveiligde bestandsnamen worden right right of the of the filefile name. name. in deze lijst gekenmerkt door een asterisk rechts van de naam. Q Q
133 133
hapter apter 8Hoofdstuk Chapter 8 Programming Programming Programming 88 Programmeren uTo uTorecall uprogram recalla aprogram To a program • Omrecall een met een paswoord beveiligd programma op te roepen Example Example To To Example recall recallthe the To file file recall named named thehet AREA file AREA named which whichAREA is isprotected protected which is byby protected the the by the Roep het met paswoord CASIO beveiligde programmaVoorbeeld: password password CASIO CASIO password CASIO bestand AREA op 1.1.InInthe theprogram program 1. In list, list, the use use program f fand and list, c c use totomove f move the the c highlighting highlighting to move the totothe highlighting thename nameofof to the the thebestand name ofaan the 1. Gebruik en/of om inand de lijst met de bestandsnamen het program programyou youwant want program totorecall. recall. you to recall. te klikken datwant je wilt oproepen 2.2.Press Press2 2(EDIT). 2. (EDIT). Press 2w (EDIT). 2. Druk op (EDIT). 2(EDIT) 2(EDIT)
2(EDIT)
3. Voer het paswoord in en druk op l om het programma-bestand op te
3.3.Input Inputthe thepassword password 3. Input and the andpress password press w wto and torecall recall press the the w program. program. to recall the program. roepen.
• The • Themessage message •“Mismatch” The “Mismatch” appears appears “Mismatch” if «Mismatch» ifyou youinput appears inputthe the ifwrong you wrong input password. password. the wrong • message De mededeling verschijnt als je eenpassword. verkeerd paswoord
invoert.
6.6.Zoeken een 6.6.Searching Searching Searching for foravan aFile File for abestand File You Youcan cansearch search You forfor acan aspecific specific search file file forname aname specific using any any name ofofthe the using three three any following following the three methods. methods. following methods. Er zijn drie manieren omusing eenfile bepaald bestand teofzoeken. • Scroll • ScrollSearch Search •— Scroll — scroll Search through through —the scroll the file through names namesin the inthe the fileprogram program in list. list. the program list. • scroll Doorbladeren -file Je doorbladert denames hele lijst met bestandsnamen. • File • FileName NameSearch Search • File Name —input input Search the thename name — naam input ofofthe the the file. name thebestandsnaam file. • — Zoeken naar de -file. Je voertofde in.
Chapter 8voert Programming • Zoeken naar defirst beginletters - of Je de eerste karakters van de • Initial • InitialCharacter Character • Initial Search Search Character ——input input Search the the first —few input fewletters letters the first of the few the name name letters ofofof the the the file. file. name of the file.
ogramming
bestandsnaam in. uTo recall a program • Om een bestand tescroll vinden met doorbladeren uTo uTofind uTo finda afile file using using find scroll ascroll file search using search search o recall a program
xample
Example To recall the file name Example Example To To Example use usescroll scroll search To search use scroll to recall recall the theprogram program to recall named the named program OCT OCT A Anamed A het password CASIO Zoek hetto programma OCTA doorbladeren en OCT open Voorbeeld: To recall the file named AREA which issearch protected bymet the password CASIO
1.and In the list, use the f list and c to 1.1.While Whilethe theprogram program 1. While listlist the is ison program onthe the display, display, list is use onuse the f f display, and and c c use totoscroll f scroll through through cprogram tothe scroll thelistlist through 1. Nadat de lijst met programma’s op het scherm staat, doorloop je met of ofof program program names names of until until you you names find find the the until one one you you you want. the one you want.program you want to recall. 0 program de bestandsnamen tot jefind de gezochte n the program list, use f and c to move the highlighting towant. the name of tegenkomt. the program you want to recall. 2. Press 2 (EDIT). Press 2 (EDIT). 2(EDIT) 2(EDIT)
1 1 2 3 1 3 4 2 4 3 4 w to re 3.2Input the password and press nput the password and press w to recall the program. •press The message “Mismatch” appears if y 2.2.When When the the highlighting highlighting 2. When isgezochte is located highlighting located atbestandsnaam at the the isname located name ofof the atthe the name you you want, of want, the press file you 2 want, (EDIT) (EDIT) 2om (EDIT) 2. Als dethe isfilefile aangeklikt, druk je2 op wpress (EDIT) het The message “Mismatch” if you it. input the wrong password. totorecall recallit.appears it. to recall bestand te openen. 2(EDIT) 2(EDIT)
2(EDIT)
Searching for a File
can search for a specific file name using any of the three following methods.
6. Searching for a Fil
You can search for a specific file name usi • Scroll Search — scroll through the file
Scroll Search 134 — scroll through the file names in the program list.
uTo uTomet file using find filegegeven name a file search using filetename search • Omfind eena bestand naam vinden Example Zoek To use Example file name search To OCTA useto file recall name the search program to zoeken recall named the OCTA program Voorbeeld: het programma door zijn naam te en open hetnamed
1. While 1. list While is on thethe program display, list press is on3 thestaat, (NEW) display, and press input 3 the (NEW) name and of input th 1. Nadatthe de program lijst met programma’s op het scherm druk je op w (NEW) the file you to the find.file you find. en voert dewant bestandsnaam in want die jetozoekt. 3(NEW)
3(NEW)
OCTA
OCTA
2. Press to recall the Press program. toterecall the program. 2. Druk op l om2.het bestand openen.
there er is no program • If there whose is no file program name matches whose the file name one you matches input, athe new one fileyou • • IfWordt geen bestand gevonden met de ingevoerde naam, dan wordt eris input, a created using the input created name. using name. een nieuw bestand geopend metthe dieinput naam.
uTo uTomet file using find initial a character file using initial searchcharacter search • Omfind eena bestand gegeven beginletters te vinden
Example Zoek To use Example initial character To use search initial tocharacter recall the search program to recall named the OCTA program nam de programma’s met beginletters OCTA Voorbeeld:
1. Nadatthe de program lijst met op hetlist scherm staat, drukpress jeand op (SRC) 1. While 1. programma’s list While is on thethe program display, press is on[ the 3 display, (SRC) input [3 the(SRC) initial and inpu characters the filecharacters you wantin of tovan the find.file want dat to find. en voert deofeerste karakters het you bestand je zoekt. [3(SRC)
[3(SRC)
OCT
OCT
2. Press search. 2. to search. 2. Druk w op tol omPress het w zoeken naar de bestandsnamen te starten. w
w
whose file•names All files start whose withfile thenames characters you input the characters are recalled. you input are reca • • All Allefilesbestandsnamen die beginnen metstart dewith opgegeven beginletters verschijnen het • If there is noop program • Ifscherm. there whose is no fileprogram name starts whose withfile thename characters starts with you the input, characters the you
Found” message appears “Not on Found” the display. appears If thisbegint on happens, the display. Q happens, to clear press Q • message Wordt er“Not geen bestandsnaam gevonden die metpress deIf this opgegeven the error message. the error initialen, dan verschijnt de message. mededeling «Not Found». Druk in dat geval op QIom de foutmelding te wissen.
3. Use f and c3.to Use highlight f and the c file name to highlight of thethe program file name you of want theto program recall and you want to
3. Gebruik B Nthen om de gezochte bestandsnaam then press 2of(EDIT) topress recall 2 it. (EDIT) to recall it. aan te klikken en druk vervolgens op w (EDIT) om het bestand te openen.
Editing7. Program Editing Contents Program Contents 7.7.Wijzigen van een programma uTo uTo contents edit • Omedit eenprogram programma te program wijzigen contents
1. de file bestandsnaam vanfilehet programma datprogram je wilt 1. Zoek Find the name 1. of Find thethe program name you of want thein program the you wijzigen. want list. in the program list. 135
Chapter 88 Hoofdstuk
Programming Programmeren 2. Recall Open dit 2. thebestand. program.
P.20
• De werkwijze je use gebruikt om een programma teare wijzigen is te • The proceduresdie you for editing program contents identical to vergelijken those used metediting die om de manuele invoerFor vandetails, berekeningen te verbeteren. Voor verdere for manual calculations. see “Making Corrections”. details, zie «Verbetering van fouten». •• The Volgende functietoetsen als when je in een programma iets wenst following function keyszijn are handig also useful editing program contents. te wijzigen. 1 (TOP) ........ Moves the springt cursor to thehet topbegin of thevan program De cursor naar het programma.
De cursor naar eindeofvan programma. the springt cursor to thehet bottom thehet program w (BTM) ....... Moves
Example Voorbeeld:2 Vertrek programma OCTA omaeen programma te To usevan the het OCTA program to create program that calculates the surface and volume of regular when the maken dat dearea oppervlakte en het volumetetrahedrons van een regelmatige length of berekent one side is tetraëder alsknown de lengte van een ribbe gegeven is A
Length of One Afmeting van eenSide ribbe(A) (A)
Surface Area(S) (S) Oppervlakte
Volume (V) Volume (V)
7 cm
cm2
cm3
10 cm
cm
cm3
15 cm
cm
cm3
2
2
Theformules followingom arede theoppervlakte formulas used forhet calculating area S and volume V of a De S en volume Vsurface van een regelmatige tetraëder regular tetrahedron the length of one side is known. met gegeven ribbe for (A) which te berekenen zijn: 2 S = 3 A2, V = –––– A 3 12
Het bestaatwhen uit volgende Use programma the followinghiervoor key operations inputting toetsindrukken the program. : Length van of One Side A .. !W[1(?)aaA[3(:) Lengte A ............... Surface AreaSS............. ............ !9d*aAx[[2(^) Oppervlakte Volume V V ..................... ..................... !9c/bc*aAMd Volume Comparedit this with the program calculating the surface area and volume Vergelijk programma met datfor voor de berekening van de oppervlakte en of heta regular octahedron. volume van een regelmatige octaëder: Length van of One Side A .. !W[1(?)aaA[3(:) Lengte A ............... Surface AreaSS............. ............ c*!9d*aAx[[2(^) Oppervlakte Volume V V ..................... ..................... !9c/d*aAMd Volume
136
Programming Programmeren
Chapter Hoofdstuk 88
Het is can dussee, mogelijk om het the programma TETRA te maken door aan het As you you can produce TETRA program by making the following changes in the OCTA OCTA program. programma het volgende te veranderen. • Deleting c * (underlined using a wavy line above) • Wis2m(onderstreept met een golvend lijntje) • Changing d to b c (underlined using a solid line above)
• Vervang3door 12(onderstreept met een recht lijntje)
veranderingen voer je in. Let’sDeze edit the program. 2(EDIT)
eeee P P
cd![bc
D
Q Let’s nu try het running the program. Laat programma lopen. Length of One Afmeting van eenSide ribbe(A) (A)
Surface Area(S) (S) Oppervlakte
Volume (V) Volume (V)
7 cm
84.87048957 cm
40.42293766 cm3
10 cm
173.2050808 cm
117.8511302 cm3
15 cm
389.7114317 cm
397.7475644 cm3
2
2
2
1
2
3
4
1 (EXE) or of w
hw (Value of van A) A) (waarde
137
Chapter 88 Hoofdstuk
Programming Programmeren w
w
baw
w
Deleting Program 8.8.Wissen vana een programma Programming Chapter 8 There different waysprogramma’s to delete a file name and its program. Je kuntare optwo twee manieren wissen.
using file name search
• Specific program delete • Wissen van één bepaald programma. • All • program Wissendelete van alle programma’s tegelijk.
o use file name search to recall theéén program named OCTA • Om bepaald programma
te wissen
uTo delete a specific program 1. Nadat de lijst met programma’s op het scherm staat, doorloop je deze met gram list is on the display, press 3 (NEW) and name of 1. While the program isbestand on the display, use c to move the highlighting Bof Nen klikinput jelist hetthe aan dat je f wilt and wissen.
ant to find.
W)
to the name of the program you want to delete.
2. Druk [ q (DEL). 2. Press
TA [ q(DEL)
ecall the program.
program whose file name matches the one you input, a new file is 1 2 3 4 the input name. 3. Press 1q (YES) to om delete selected program or 4 to abort 3. Druk op (YES) hetthe aangeklikte programma te (NO) wissen, of opthe ropera(NO) tion deletingveranderd anything. bent en toch niet wil wissen. als jewithout van gedacht
using initial character search
uTo all programs tegelijk te wissen • Omdelete alle programma’s
use initial character search to recall the program named OCTA While the program is on the display, press [2 (DEL•A). 1. Wanneer de lijst list met programma’s op het scherm staat, druk je op
[w gram list 138 is on the display, press 3(DEL•A). (SRC) and input the initial the file you want to find.
Programming Chapter Chapter Programming Hoofdstuk 88 8 Programmeren [2(DEL•A) [2(DEL•A) 11 22 33 44 Press 1 (YES) to delete all programs in the list or 4 (NO) to abort 2. 2. Press 1q (YES) to om delete thethe programs the listof orop 4 (NO) toals abort thethe 2. Druk op (YES) alleall programma’s te inwissen r (NO) je van operation without deleting anything. operation without deleting anything. gedacht veranderd bent en toch niet wil wissen. P.37 P.37
•• You also delete programs using MEM See “Clearing Memory • You can also delete all all programs using thethe MEM See “Clearing Memory Jecan kunt ook alle programma’s wissen in Mode. deMode. modus MEM. Zie voor Contents” details. Contents” forfor details.
verdere details «Wissen van de inhoud van het geheugen».
9.Useful Useful ProgramCommands Commands 9.9.Handige commando’s voor het programmeren Program In addition to calculation commands, calculator also includes a variety of relaBehalve commando’s voor berekeningen beschikt hetincludes toestel over een In addition to calculation commands, thisthis calculator also a nog variety of relational jump commands that can used to create programs make repeat tional andand jump commands thaten can be be used to create programs thatthat make repeat hele waaier van relationelesprong-commando’s die je kan gebruiken in calculations quick easy. calculations quick andand easy. programma’s.
Menu omMenu teMenu programmeren Program Program Press ! W to het display program menu. Press ! W to display thethe program menu. Druk op!Wom menu om te programmeren op te roepen. !W !W 11 22 33 44[[ P.140 P.140
(COM) Program command menu 11 (COM) ............ Program menu Menu metcommand de programmeer-commando’s
P.140 P.140
(CTL) ........ Control command menu 22 (CTL) ........ Control command menu Menu met de controle-commando’s
P.141 P.141
(JUMP) Jump command menu 33 (JUMP) .......... Jump command menu Menu met de sprong-commando’s [[ 11 22 33 44[[ ............. Input command Invoer-commando 11 (?)(?) ............. Input command
(CLR) ........ Clear command menu 33 (CLR) ........ Clear command menu Menu met de wis-commando’s
P.141 P.141
(DISP) Display command menu Menu met de weergave-commando’s 44 (DISP) ............ Display command menu [[ 11 22 33 44[[
P.142 P.142
(REL) ........ Conditional jump relational operator menu 11 (REL) ........ Conditional relational operator Menu met dejump relationele operators bij menu voorwaardelijke sprongen
P.142 P.142
(I/O) .......... Input/output command menu 22 (I/O) .......... Input/output menu Menu met decommand in/uit-commando’s (:) .............. Multi-statement command instructies 33 (:) .............. Multi-statement Commando voorcommand meervoudige Press to return totethe previous menu. Druk op om terug keren naar de vorige bladzijde van het menu. Press [[ to return to the previous menu.
139139
Chapter Chapter 88 8 Hoofdstuk
In addition to calculation commands, this calculator also includes a variety of relational and jump commands that can be used to create programs that make repeat
Programming Programming Programmeren calculations quick and easy.
Program Menu Program Command Menu (COM) (COM) Menu metCommand de programmeer-commando’s (COM)
Program Menu While the program menu is on the display, press 1 (COM) to display the program
Whilejethe program menuteisprogrammeren, on the display, press display program Ben in ! het menu druk 1 dan(COM) op q to (COM) omthehet menu Press W toom display the program menu. command menu. command menu. met de programmeer-commando’s op te roepen. !W 1(COM) 1(COM)
P.140 P.140 P.141
1 command 1 (If) (If) ............. ............. If If command Als Commando 1 (COM) ...... Program command menu 2 command 2 (Then) (Then) ....... ....... Then Then command Commando Dan 2 (CTL) ........ Control command menu 3 (Else) (Else) ........ ........ Else Else command 3 command Commando Anders 3 (JUMP) ..... Jump command menu 4 command Commando Einde van Als 4 (I•End) (I•End) ...... ...... IfEnd IfEnd command
11 2 1 22 3 33 4 44[ [[
[ [ [
P.141 P.141
1 (For) .......... For command 11 (For) For command Commando Voor (?).......... ............. Input command 2 (To) ........... To command 22 (To) ........... To command Commando Tot (^) ........... Output command 3 (Step) ....... Step command 33 (Step) ....... Step command Commando Stap menu (CLR) ........ Clear command 4 (Next) ........ Next command Commando Volgend menu 44 (Next) .............. Next command (DISP) Display command
1 22 33 44[[ 1 1 2 3 4 [
[ [[
P.142 P.142
1 11 2 22 3 33 4 44[ [[ 1 command Commando Terwijl 1 (Whle) (Whle) ....... ....... While While command 21 (WEnd) ..... WhileEnd command (REL)..... ........ Conditional jumpvan relational 2 (WEnd) WhileEnd command Commando Einde Terwijl operator menu
3 (Do) .......... Do command (I/O) .......... Input/output command menu Commando 32 (Do) .......... Do commandDoe 4 (Lp•W) ...... command (:) .............. Multi-statement Commando Zolangcommand als 43 (Lp•W) ...... LpWhile LpWhile command
Press [ to to previous menu. Press to totethe previous menu. Press [[ to return return to the the previous menu. Druk op omreturn terug keren naar de vorige bladzijde van het menu. Control Command Menu Control Command Menu (CTL) (CTL) Menu met de controle-commando’s (CTL)
While the program menu is on the display, press 2 (CTL) to display the control
Whilejethe program on the display, press 2 op (CTL) display Ben in het menumenu om teisprogrammeren, druk dan w to (CTL) om the het control menu139 command menu. command menu. met de controle-commando’s op te roepen. 2(CTL) 2(CTL) 1 2 3 4 1 2 3 4 1 command Commando om een (sub-)programma te laten lopen 1 (Prog) (Prog) ....... ....... Prog Prog command 2 (Rtrn) ........ Return command 2 (Rtrn) ........ Return command Return-commando
3 command 3 (Brk) (Brk) ......... ......... Break Break command Commando om een lus te onderbreken 4 (Stop) (Stop) ....... command Commando om te stoppen 4 ....... Stop Stop command
140 140
P.140 P.141
2 (CTL) ........ Control command menu
Programming
Chapter 8
Programming Chapter 8 3 (JUMP) ..... Jump command menu Programming Programming Chapter Hoofdstuk 88 Programmeren Chapter 8 Jump Command Menu (JUMP) While the the program program menu menu is is on on the the display, While display, press press 3 3 (JUMP) (JUMP) to to display display the the jump jump
Jump Command Menu (JUMP) [ Menu met de sprong-commando’s (JUMP) Jump Command Menu (JUMP) Jump Jump Command Command Menu Menu (JUMP) (JUMP)
Whileje the program menu on the display, press 3 to display themenu jump While While the the program program menu menu is is on on the the display, display, press press 3 3(JUMP) (JUMP) (JUMP) to tohet display display the the jump jump Ben in het menu om te is programmeren, druk dan op(JUMP) e om command menu. command menu. command menu. menu. command menu. 1 2 3 4 [ met decommand sprong-commando’s op te roepen. 3(JUMP) 3(JUMP) 1 (?) ............. Input command 3(JUMP) 3(JUMP) 3(JUMP) 2 (^) ........... Output command
Press [ to to previous menu. Press [[ to return return to the the previous menu. Press to return totethe menu. Press [ to return the previous menu. Druk op om terug keren de vorige Press Press [ [ to toto return return to toprevious the the naar previous previous menu. menu.bladzijde van het menu. Clear Command Menu (CLR) While While the the program program menu menu is is on on the the display, display, press press [ [3 3 (CLR) (CLR) to to display display the the clear clear139 While program menu on the press [ 3 (CLR) display the While While the the program program menu is is display, on on the the display, display, press press [ [ 3 3 to (CLR) (CLR) to to display display the the clear clear Ben jethe in het menu om teismenu programmeren, druk dan op (CLR) om het clear menu command menu. command menu. command menu. command menu. menu. op te roepen. met decommand wis-commando’s Clear Command Menu (CLR) Clear Command Menu (CLR) Menu met deCommand wis-commando’s (CLR) Clear Clear Command Menu Menu (CLR) (CLR)
Display Command Menu (DISP) While the While the program program menu menu is is on on the the display, display, press press [ [4 4 (DISP) (DISP) to to display display the the disdis-
Display Command Menu (DISP) Display Command Menu (DISP) Menu met de weergavecommando’s Display Display Command Command Menu Menu (DISP) (DISP)(Disp)
Whilecommand the program menu on the press [ 4[ (DISP) to display the While While the the program program menu is is display, on on the the display, display, press press [ 4 4 (DISP) (DISP) to to display display the the disdisBen in het menu om teismenu programmeren, druk dan op (Disp) om het dismenu play menu. play je command menu. play de command menu. menu. play play command command menu. met weergave-commando’s op te roepen. [4(DISP) [4(DISP) [4(DISP) [4(DISP) [4(DISP) 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 1 command 1 1 3 2 2 4 3 3 4 4 1 (Stat) (Stat) ........ ........ DrawStat DrawStat command Commando voorcommand een statistische weergave 1 (Stat) command 1 1........ (Stat) (Stat)DrawStat ........ ........ DrawStat DrawStat command 2 2 (Grph) (Grph) ....... ....... DrawGraph DrawGraph command command 2 (Grph) DrawGraph command Commando om eencommand functiegratiek te tekenen 2 2 ....... (Grph) (Grph) ....... ....... DrawGraph DrawGraph command 3 (TABL) (TABL) ...... ...... Table Table & & Graph Graph command command menu menu 3 3 (TABL) ...... Table Graph menu menu Commando om een command functiewaardentabel en/of de grafiek 3 3 (TABL) (TABL) ...... ......&Table Table & & command Graph Graph command menu
ervan weer te geven
Pressing Pressing 3 3 (TABL) (TABL) while while the the display display command command menu menu is is on on the the display display causes causes the the Pressing 3 (TABL) whilemenu the display command menu ismenu on the causescauses the Pressing 3 3 (TABL) (TABL) while while the display display command command menu is is display on on the the display display causes the the Table Graph to appear. Table & &Pressing Graph command command menu tothe appear. Table op &Table Graph menu to appear. Door e (TABL) tecommand drukken terwijl het weergave-menu op het scherm staat, Table & & command Graph Graph command menu menu to to appear. appear.
verschijnt het menu voor de functiewaardentabellen.
141 141 141
141 141
Program Menu
Chapter Programming Hoofdstuk 88 Programmeren Press W to display the program menu. Chapter 8 ! Programming Chapter 8 Programming Chapter 8 Programming
3(TABL) 3(TABL) !W 3(TABL) 3(TABL)
P.140 P.140 P.141
P.141 P.141
P.142 P.142
11 22 1 33 2 44 3 [ 4 1 (Tabl) 1 ........ DispTable command 1 weer 2 te2 3 4 4 1 Commando om de functiewaardentabel geven3 (Tabl) ........ DispTable command 1 (Tabl) ........ DispTable command 1 (Tabl) ........ DispTable command (COM) ...... Program command menu 21 (G•Con) DrawTG-Con command Commando om een grafiek te tekenen door de grafiekpunten 2.... (G•Con) .... DrawTG-Con command 2 (G•Con) .... DrawTG-Con command 2 (G•Con) ....lijnstukken DrawTG-Con command metControl te verbinden (CTL) ........ command menu 32 (G•Plt) ....... DrawTG-Plt command 3 (G•Plt) ....... DrawTG-Plt command 3 (G•Plt) ....... DrawTG-Plt command 3 (G•Plt) ....... DrawTG-Plt Commando om command een grafiek te tekenen door enkel 3 (JUMP) ..... Jump command menu grafiekpunten te tekenen Conditional Jump Relational Operator Operator Menu (REL) Jump Relational Menu (REL) Menu metConditional de relationele operators (REL) Conditional Jump Relational Operator Menu Menu (REL) (REL) Conditional Jump Relational Operator While the While program is on the display, [ press [1 to display thedisplay th [ themenu program menu is on thepress display, [(REL) [1 (REL) to WhilejeWhile the program menu is on the display, press [ [ 1 (REL) to display the the the program is on the display, press [ [ 1 (REL) to display Ben in het menu om temenu programmeren, druk dan op (REL) om het conditional jump relational operator menu. conditional jump relational operator menu. conditional jump relational operator menu. conditional jump relational operator menu. menu met de relationele operators op te roepen. 1 2 3 4 [ [[1(REL) [[1(REL) [[1(REL) [[1(REL) 1 (?) ............. Input command 2 (^) ........... Output command 13 (=)(CLR) ............. Relational operator =operator = operator menu 1........ (=)Relationele ............. Relational Clear command 1 (=)1 ............. Relational operator = (=) ............. Relational operator = 24 (G)(DISP) ............. Relational operator operator Goperator 2 (...... ) ............. GRelationele DisplayRelational command menu G 2 (G)2 (G) ............. ............. Relational operator Relational operator G G 3 (>) ............. Relational operator > operator operator > 3 (>)Relationele ............. Relational 3 (>)3 ............. Relational operator > (>) ............. Relational operator > 4 (<)[ ............. Relational operator operator
1 1
21 32 43[ 4 2 2 3 3 4 [ 1 4 [
[ [ 1 2 3 4 [ [ [ 1 (REL) ........ Conditional jump relational operator menu 1 21 32 43[ 4 .......... Input/output command menu 12 (≥) (I/O) ............. Relational operator ≥operator 1 1 2 2 3 3 4 [ 4 [ operator 1 (≥)Relationele ............. Relational ≥ 1 (≥)1 ............. Relational operator ≥ (≥) ............. Relational operator ≥ 23 (≤) (:) ............. Relational operator ≤operator ≤ .............. Multi-statement operatorcommand 2 (≤)Relationele ............. Relational 2 (≤)2 ............. Relational operator ≤ (≤) ............. Relational operator ≤ Press to to previous menu. Press [[ to return totothe previous menu. Druk op omreturn terug tethe keren naar de vorige bladzijde van het menu. Press [ return to the previous menu. Press Press [ to [ return to the to previous menu.menu. to return the previous Input/Output Menu (I/O)Menu (I/O) Menu metInput/Output deCommands input/output-commando’s (I/O) Commands Input/Output Commands Menu Menu (I/O) (I/O) Input/Output Commands
139
Whilejethe program onmenu the display, press [[2 (I/O) to display input/ While themenu program is on the display, (I/O) the toom display Ben in het menu om teis programmeren, druk danpress op [[2 het the inpu While program menu is on the display, press [[2 (I/O) to(I/O) display the input/ While the program menu is on the display, press [[2 to display the input/ outputthe command menu. output command menu. menu met decommand input/output-commando’s op te roepen. outputoutput command menu.menu. [[2(I/O) [[2(I/O) [[2(I/O) [[2(I/O) 1 1
In deze paragraaf worden bij de beschrijving van de commando’ s volgende afspraken The following are conventions that are used in this section when describing the varigebruikt. ous commands. Tekst in vet ....... Commando’s en andere parameters die moeten ingevoerd worden,
Boldface Text .............. Actual commands and other items that always must be instaan in vette karakters. put are shown in boldface.
{Accolades} ...... Accolades worden gebruikt om een aantal parameters aan te
{Curly Brackets} ......... Curly brackets are used to enclose a number of items, one duiden waarvan er één moet genomen worden als commando. of which must be selected when using a command. Do not Deze accolades moetbrackets je bij het invoeren (van het commando) input the curly when inputting a command.
[Rechte haken].. Rechte haken worden gebruikt omenclose parameters aan tethat duiden die [Square Brackets] Square brackets are used to enclose items are op- that are [Square Brackets] ....... Square brackets are used tothat enclose items [Square Brackets] .............. Square brackets are used to items are opafhangen van een voorwaarde. Ook rechte moet jeinputting weglaten tional. Do input not input thenot square brackets when a inputtin tional. input thehaken square brackets tional. Do not theDo square brackets when inputting awhen bij command. het invoeren van command. het commando. command. Numeric Expressions . Numeric expressions (such as10 10,+uitdrukkingen 10 20, A) ......Pijltekens worden gebruikt omexpressions inas te10, voeren (numeriek, Numeric Expressions . Numeric (such as 10,indicate 10 + 20,conA) indicate c Numeric Expressions . Numeric expressions (such 20,+A) indicate constants, numeric etc. alfanumeriek ofcalculations, voorwaardelijk) aan teconstants, duiden. Ook pijltekens etc. moet stants, calculations, numeric constants, stants, calculations, numeric constants, etc. je weglaten bij het invoeren van het commando. Alpha Characters Alpha characters indicate literal strings (such as AB).(such as AB). Alpha Characters ....... Alpha characters indicate literal strings Alpha Characters .............. Alpha characters indicate literal strings (such as AB).
Functie: Vraagt om kennen aan eentofor variabele terwijl hetvariables programma Function: Prompts for waarde input oftoe values forofassignment to variables during program Function: Prompts fortefor input values assignment to during prog Function: Prompts for een input of values assignment variables during program loopt. execution. execution. execution. Syntax: →Syntax: < naam de variabele> ?van → Syntax: ? →? Example: → Voorbeeld Example: ? →?AExample: _A _ ? → A _
Description:Description: Beschrijving : Description: 1. This command momentarily interrupts program execution prompts for input 1. Dit commando stopt tijdelijk het programmaverloop enprogram vraagt om aan een variabele 1. momentarily This command momentarily interrupts execution prompts for in 1. This command interrupts program execution and and prompts for and input a value ortoe expression for assignment a variable. When the«?» input is comman een waarde kennen. De uitvoering van dit commando laat opcommand hetthe scherm of atevalue expression assignment to athe variable. When of a of value or expression foror assignment tofor a to variable. When input command isinput executed, “?” to appears on the display and the calculator stands by for input. verschijnen er wordt gewacht op de invoer van die and waarde. executed, appears on thecalculator display the calculator stands by for inpu executed, “?” toen appears on“?” thetodisplay and the stands by for input. 2. Input in response tocommando the input command a waarde value orbe ana expression, and 2. Het op dit een must constante zijn, eventueel onder 2. Input in response tomoet the must input command must value orand an expression, 2. Input in antwoord response to the input command be abe value or an expression, the expression a cannot multi-statement. de vorm vancannot eencannot berekening. Het mag geen meervoudige instructie zijn. the expression beechter a multi-statement. the expression be abe multi-statement.
Functie: Last een in en geeft een tussenresultaat. Function: Displays and intermediate result during program execution. Function: Displays and intermediate result during program execution. Function: Displays andpauze intermediate result during program execution. Beschrijving: Description:Description: Description: This command momentarily interrupts program execution displays alpha 1. Dit commando onderbreekt tijdelijk het programmaverloop enand geeft hetalpha resultaat 1. momentarily This command momentarily interrupts program execution and displays al 1. This command interrupts program execution and displays character text or result the of calculation the result calculation before it. tekst weer dat voor ditresult commando bereiktofimmediately werd. Dit resultaat kan of een text or the theimmediately calculation immediately before it. character textjuist or character the of the before it. een getaloutput zijn. command should be used at locations where you would normally 2. The 2. The output be used at locations you would norm 2. The output command shouldcommand be used should at locations where you wouldwhere normally press the w key during akey manual calculation. 2. Dit commando wordt op die waar bij manuele berekeningen theagebruikt w during aplaatsen manual calculation. press the w keypress during manual calculation. normaliter op l gedrukt wordt.
Functie: Koppelt twee instructies aan elkaar opdat ze in volgorde en zonder
Function: Connects statements for sequential without stopping. Function: Connects twosequential statements forexecution sequential execution without stopping. Function: Connects two two statements for execution without stopping. onderbreking na elkaar zouden worden uitgevoerd. Description: Beschrijving:Description: Description: 1. Anders Unlike the command statements with the multi-statement dan bij het ((^), ),connected worden door dit with commando 1.output Unlike thepauze-commando output command statements connected the multi-statem 1. Unlike the output command (^),(^), statements connected withde the multi-statement command are executed non-stop. aaneengekoppelde instructies zondernon-stop. onderbreking uitgevoerd. command are executed command are executed non-stop. 2. multi-statement command be used to two link two calculation or 2. Thewordt multi-statement can becalculation used to linkexpressions twoexpressions calculation expression 2. The Dit commando niet alleen gebruikt twee berekeningsinstructies, 2. The multi-statement command can can becommand used to om link ormaar commands. ook commands. om tweetwo commando’s na elkaar uit te voeren. two two commands. 3. can also use a carriage return indicated byin _ in place of_ the 3. een You can also use aindicated carriage return in multi-statement placeinstructieof the multi-statem 3. You Er kan nieuwe regel-commando (_ )indicated i.p.v. een meervoudig 3. You can alsoook use a carriage return by place of by the multi-statement command. commnandocommand. gebruikt worden. command.
_ (Carriage Return) (Nieuwe _regel-commando) (Carriage Return) _ (Carriage Return) Functie: Koppelt twee instructies aan elkaar execution opdat zewithout in without volgorde enwithout zonderstopping. Function: Connects two statements for sequential stopping. Function: Connects twosequential statements forexecution sequential execution Function: Connects two statements for stopping. 144 144
144
onderbreking na elkaar zouden worden uitgevoerd, maar schrijft de tweede instructie op een nieuwe regel.
Programming Programmeren
Chapter Hoofdstuk 88
Description: Beschrijving: of thegeeft carriage returnresultaat is identical of the multi-statement com1. Operation Dit commando hetzelfde als to hetthat commando voor meervoudige mand. instructies. a carriage in place of i.p.v. the multi-statement command makes the dis2. Using Het gebruik van return dit commando, een meervoudig instructie commando, played programhet easier tovan read. vergemakkelijkt lezen de uitdraai van een programma.
n• k Programmeer-commando’s Program Commands (COM) (COM) If~Then Functie: DeThe instructie Then wordtis slechts uitgevoerd alsthe de If-condition voorwaardeis«If» waar is Function: Then-statement executed only when true (nonzero). (niet 0). Syntax: Syntax: If
numeric expression num. uitdrukking
_ : ^
Then <statement>
_ : ^
<statement>
Parameters:Voorwaarde, condition, numeric expression Parameters: numerieke uitdrukking. Description: Beschrijving: Then-statement is executed only the If-condition true0)(non-zero). 1. The De instructie Then wordt uitgevoerd alswhen de voorwaarde waaris(niet is, ze wordt niet de voorwaarde niet waar (0) is.is not executed. 2. If theuitgevoerd condition als is false (0), the Then-statement
2. Na If-condition een voorwaarde volgt erbe altijd een instructie Is dit niet zo dan wordtthe er 3. An mustIfalways accompanied by Then. a Then-statement. Omitting een syntax-fout (Syn ERROR) Then-statement results in an gemaakt. error (Syn ERROR). Example: If A = 0 _ Voorbeeld Then ”A = 0”
If~Then~IfEnd Function: Then-statement executed only when true (nonFunctie: DeThe instructie Then wordtis slechts uitgevoerd alsthe de If-condition voorwaarde is«If» waar (niet zero). The IfEnd-statement is always afterwordt the Then-statement executed 0) is. De instructie IfEnd (einde van deexecuted: voorwaarde) altijd uitgevoerd,is ofwel na de or directlyThen, afterof the If-condition whenna the«If», If-condition is false (0). instructie anders onmiddellijk als de voorwaarde «If» vals (0) was. Syntax: Syntax: _ If Then <statement> : num. uitdrukking numeric expression ^
_ : ^
<statement>
_ : ^
IfEnd
Parameters: numerieke uitdrukking. Parameters:Voorwaarde, condition, numeric expression Description: Beschrijving: This commandisisbijna almost identical to If~Then. TheIf-Then. only difference that the IfEndDit commando identiek aan het commando Het enige is verschil is dat de statementIfEnd is always executed, regardless of whether the If-condition is vals true (0) (noninstructie altijd wordt uitgevoerd of de voorwaarde nu waar (niet 0) of is. zero) or false (0).
Example: If A = 0 _ Voorbeeld Then ”A = 0” _ IfEnd_ ”END” 145
Chapter 88 Hoofdstuk
Programming Programmeren If~Then~Else Function: Then-statement executed only when the If-condition is true Functie: DeThe instructie Then wordtisuitgevoerd als de voorwaarde If waar (niet 0) (nonis. In het andere als de voorwaarde If vals (0) is, de instructie zero). The geval, Else-statement is executed when thewordt If-condition is falseElse (0).uitgevoerd. Syntax: Syntax: If
numeric expression num. uitdrukking
_ : ^
_ : ^
Then <statement>
Else <statement>
_ : ^
_ : ^
<statement>
<statement>
Parameters:Voorwaarde, condition, numeric expression Parameters: numerieke uitdrukking. Description: Beschrijving: Then-statement is executed when thevoorwaarde If-conditions is true (non-zero). 1. The De instructie Then wordt uitgevoerd als de waar (0) is. 2. The Else-statement is executed when thevoorwaarde If-conditions is false 2. De instructie Else wordt uitgevoerd als de vals (0) is. (zero). Example: If A = 0 _ Voorbeeld Then ”TRUE” _ Else ”FALSE”
If~Then~Else~IfEnd Function: Thewordt Then-statement is Ifexecuted when is true (nonFunctie: Then uitgevoerd als waar (nietonly 0) is. Else the als IfIf-condition vals (0) is. De instructie zero).wordt The Else-statement executed the If-condition is false (0). TheElse. IfEndIfEnd altijd uitgevoerdisofwel na dewhen instructie Then ofwel na de instructie statement is always executed following either the Then-statement or Else-statement. Syntax: Syntax: If
numeric expression num. uitdrukking
_ : ^
_ : ^
Then <statement>
Else <statement>
_ : ^
_ : ^
<statement>
<statement> _ : ^
IfEnd
Parameters:Voorwaarde, condition, numeric expression Parameters: numerieke uitdrukking Description: Beschrijving: Thiscommando command isis bijna almost identical If~Then~Else. The only difference is verschil that the Dit identiek aantohet commando If-Then-Else. Het enige IfEnd-statement is always executed, regardless of of de whether the If-condition is true is dat de instructie IfEnd altijd wordt uitgevoerd, voorwaarde nu waar (niet 0) (non-zero) of vals (0) is.or false (0). Example: ? → A _ Voorbeeld If A = 0 _ Then ”TRUE”_ Else ”FALSE”_ IfEnd_ ”END”
146
Programming Programmeren
Chapter Hoofdstuk 88
For~To~Next Function: This commandherhaalt repeats een everything For-statement the Functie: Dit commando aantal between keer alle the instructies die zichand tussen Next-statement. The starting is assigned to the control variable with the first For-To en Next bevinden. Alsvalue de herhaling begint, heeft de referentievariabele een execution, and value of the control variable is incremented by onemet with each startwaarde. Bij the iedere herhalingsbeurt stijgt de waarde in deze variabele één. De execution. Execution until thede value of the control herhaling stopt als de continues referentievariabele eindwaarde bereikt.variable exceeds the ending value. Syntax:
For <Startwaarde> <starting value> → To <ending value> <eindwaarde> <statement>
_ : ^
_ : ^
Next
Parameters: Parameters: variable name: A to Z : A tot Z. • • control Naam van de referentievariabele value or expression thatdie produces a value (i.e. sin x, A,(zoals etc.)sin x, • • starting Start- envalue: eind waarde : getal of een vorm een getal als resultaat heeft A, ...) value: value or expression that produces a value (i.e. sin x, A, etc.) • ending
Beschrijving: Description: 1. Als de the startwaarde groter of is the dancontrol de eindwaarde, dan worden de instructies 1. When starting value variable is greater than the endingtussen value, For en Next gewoon from overgeslagen. execution continues the statement following Next, without executing the stateForsamen, and Next. 2. ments For en between Next horen een For niet gevolgd door een Next, of een Next niet voorafgegaan door eenalways For zijn nietatoegelaten. 2. A For-statement must have corresponding Next-statement, and the Nextmust always come corresponding For-statement. 3. statement De instructie Next beëindigt deafter lus, its bepaald door For-Next. Zonder Next wordt er 3. The Next-statement the end of the loop created by For~Next, and so it een fout gemaakt (Godefines ERROR). must always be included. Failure to do so results in an error (Syn ERROR). Example: For 1 → A To 10_ Voorbeeld A × 3 → B_ B^ Next
For~To~Step~Next Function: This command is repeats everything the For-statement and Het the Functie: Dit commando bijna identiek aanbetween het For-To-Next commando. Next-statement. starting value is assigned to the control with the first verschil is dat The bij elke herhalingsbeurt de waarde in devariable referentievariabele execution, andwaarde the value of the control variable is changed according to the step stijgt met de in Step. value with each execution. Execution continues until the value of the control variable exceeds the ending value. Syntax:
For <starting value> → To <ending value> Step <Stapwaarde> <step value> <eindwaarde> <Startwaarde>
_ : ^
Parameters: Next • Naam van de referentievariabele : A tot Z. Parameters:
• • control Start- envariable eindwaarde : getal name: A toofZ een vorm die een getal als resultaat heeft (zoals sin x, A, ...) value: value or expression that produces a value (i.e. sin x, A, etc.) • starting value: value(Wordt or expression produces value de (i.e. sin 1). x, A, etc.) • • ending Stapwaarde : getal. dit getal that wegelaten, dana wordt stap • step value: numeric value (omitting this value sets the step to 1)
147
Chapter 88 Hoofdstuk
Programming Programmeren Description: Beschrijving: 1. This command is identicalcommando to For~To~Next. is that 1. Dit commando is basically het For-To-Next maar The dan only met difference een zelfgekozen you can specify stapwaarde i.p.v.the 1. step. the step automatically setsautomatisch the step to 1. 2. Omitting Zonder invoer van value stapwaarde wordt deze 1. startingkun value lessreferentievariabele than the ending value and specifying a positive 3. Making Met dit the cornmado je de laten toenemen of afnemen. Is step value causes the dan control variable to be with each execution. de startwaarde kleiner de eindwaarde, en incremented is de stapwaarde positief, dan zal Making the starting greaterHijthan endingals value and specifying a negative hij toenemen bij elkevalue herhaling. zal the afnemen de startwaarde groter dan de step value causes the control negatief variable is. to be decremented with each execution. eindwaarde én de stapwaarde Example: For 1 → A To 10 Step 0.1_ Voorbeeld A ×3→B_ B^ Next
Do~LpWhile Function: command repeats specific as long as condition is true Functie: DitThis commando herhaalt een aantal commands keer alle instructies dieits zich tussen Do en (non-zero). LpWhile bevinden, zolang de voorwaarde waar (niet 0) is. Syntax: Syntax: Do
_ : ^
~ LpWhile <expression>
Parameters: Voorwaarde, numerieke uitdrukking.
Parameters: expression
Beschrijving:
Description: 1. Dit commando herhaalt alle instructies ingesloten in de lus, zolang de voorwaarde 1. This commands contained thehet loop as long asverder its condiwaarcommand (niet 0) is. repeats Wordt dethe voorwaarde vals (0), dan in gaat programma met tion is trueinstructie (non-zero). When the condition becomes false (0), execution prode eerste na LpWhile. ceeds from the staat statement following the LpWhile-statement. 2. De voorwaarde hier achter de instructie LpWhile. Dit is de reden waarom ze
2. Since condition after the LpWhile-statement, condition is tested getestthe wordt na elkecomes herhalingscyclus. Daarom wordt dethe herhalingscyclus toch (checked) afterkeer all of the commands inside the loop are executed. minstens één doorlopen. Example: Do_ Voorbeeld
? → A_ A × 2 → B_ B^ LpWhile B >10
While~WhileEnd Functie: DitThis commando herhaalt een aantal commands keer alle instructies dieitszich tussen is While Function: command repeats specific as long as condition true (non-zero). en WhileEnd bevinden, zolang de voorwaarde waar (niet 0) is. Syntax: Syntax: While <expression>
Parameters: Parameters:Voorwaarde expression
148
_ : ^
~ WhileEnd
Programming Programmeren
Chapter Hoofdstuk 88
Description: Beschrijving: 1. This command herhaalt repeats alle the commands containedininde thelus, loop as long its condi1. Dit commando instructies ingesloten zolang de as voorwaarde tion true0)(non-zero). When the vals condition becomes false execution prowaaris(niet is. Als de voorwaarde (0) wordt, dan gaat het(0), programma verder ceeds from the statement following the WhileEnd-statement. vanaf de instructie na WhileEnd. the condition comesdeafter the While-statement, the condition is tested 2. Since De voorwaarde staat achter instructie While. Dit is de reden dat ze getest wordt (checked) before the commands inside the loop are executed. vóór elke herhalingscyclus. De hele herhalingscyclus wordt overgeslagen, als de voorwaarde in A_ het begin al vals (0) is. Example: 10 → Voorbeeld: While A > 0_ A – 1 → A_ ”GOOD”_ WhileEnd
nk Program Control Commands • Controle-commando’s (CTL) (CTL) Break Functie: DitThis commando onderbreekt het programma, terwijl bezig is met te Function: command breaks execution of a loop andhet continues fromeen thelus next doorlopen following en gaat verder met het eerste commando na de lus. command the loop. Syntax: Break _
Beschrijving: Description: 1. Doorcommand dit commando wordt er een sprong gemaakt uit een lusfrom naarthe hetnext eerstvolgende 1. This breaks execution of a loop and continues command commando de lus. following thenaloop. 2. This Dit commando om to de break instructies For, Doofena While af te breken. commandkan candienen be used execution For-statement, Do-statement, and While-statement. Example: While A>0_ Voorbeeld If A > 2_ Then Break_ IfEnd_ WhileEnd_ Wordt uitgevoerd na de onderbreking A ^ ← Executed after Break
Prog Functie: Dit commando een programma. de modus RUNasisadat een nieuw Function: This commandstart specifies execution ofIn another program subroutine. In programma. Als this instructie in eenexecutes programma is dat een subprogramma. the RUN Mode, command a new program. Syntax: Prog ”file name” _ Example: Prog ”ABC” _ Voorbeeld Description: Beschrijving: 1. Even when command binnenin is locatedeen inside a loop,wordt its execution 1. Ook als ditthis commando lusofstaat, de lus immediately onmiddellijk breaks the loop andsubprogramma launches the subroutine. onderbroken en het gestart. 2. This command can as als many times as necessary inside of a maingebruikt routine 2. Dit commando kan be zo used dikwijls nodig binnenin een hoofdprogramma to call up independent subroutines to perform specific tasks. worden om subprogramma’s op te roepen waarin specifieke problemen berekend worden.
149
Chapter 88 Hoofdstuk
Programming Programmeren 3. A subroutine can be used in multiple locations in the main routine, or itaancan 3. Een hoofdprogramma kan op verschillende plaatsen eensame zelfde subprogramma be calledVerschillende up by any hoofdprogramma’s number of main routines. spreken. kunnen een zelfde subprogramma aanspreken. hoofdprogramma Main Routine A
subprogramma’s Subroutines D
Prog ”D” Prog ”C”
C
E
Prog ”E”
Prog ”I”
I
J
Prog ”J”
niveau Level 1 niveau Level 22 niveau Level 33 niveau Level 44
4. Een opgeroepen subprogramma uitgevoerd vanaf het begin. het 4. Calling up a subroutine causes it towordt be executed from the beginning. AfterAls execusubprogramma is uitgevoerd, wordt er verder gegaan metmain de eerste tion of the subroutine is complete, execution returns to the routine,instructie continuvolgend commando Prog. the Prog command. ing from op thehet statement following 5. Een commando Goto-Lbl een subprogramma zich tot only. dat 5. A Goto~Lbl command insidebinnenin of a subroutine is valid inside ofbeperkt that subroutine subprogramma en to heeft geen op het hoofdprogramma. It cannot be used jump to ainvloed label outside of the subroutine. with thecommando file name specified by the Prog command does not 6. If Alsa subroutine de naam na het Prog geen bestaande bestandsnaam is,exist, dan an error (Go ERROR) ontstaat er een fout (Gooccurs. ERROR). themodus RUN Mode, inputting the van Prog andProg, pressing wdoor launches the 7. In de RUN, zal de invoer hetcommand commando gevolgd een druk program by the op l, erspecified voor zorgen dat command. het genoemde start.
Return Function: command returns de from a subroutine. Functie: DitThis commando veroorzaakt terugkeer van een sub- naar het hoofdprogramma. Syntax: Return _
Beschrijving Description:: Het Returncommando eeninside subprogramma stoptcauses de uitvoering dit Execution of the Returnbinnenin command a main routine executionvan of the programma. program to stop. Voorbeeld: Prog ”A” Example: 1 → A_ Prog ”B”_ C^
Prog ”B” For A → B To 10_ B + 1 → C_ Next_ Return
De uitvoering het hoofdprogramma A geeft als resultaat 11. Executing thevan program in File A displays the result of the operation (11).
Stop Functie: DitThis commando beëindigt de uitvoering programma. Function: command terminates executionvan of aeen program. Syntax: Stop _
Beschrijving: Description: 1. Dit commando deprogram uitvoering van een programma. 1. This command beëindigt terminates execution. 2. Execution Dit commando een lus of beëindigt nog altijd program de uitvoering vanwithhet of thisbinnenin command inside a loop terminates execution programma een fout te veroorzaken. out an error zonder being generated.
150
Programming Programmeren
Chapter Hoofdstuk 88
Voorbeeld: For 2 → I To 10_ Example: If I = 5_ Then ”STOP” : Stop_ IfEnd_ Next Thisprogramma program counts from 10. Maar Whenbij the5 count 5, however, terminates Dit telt van 22 totto10. stopt reaches de uitvoering en de itmededeling execution and displays message ”STOP.” «STOP» verschijnt op hetthe scherm.
n• k Sprong-commando’s Jump Commands (JUMP) (JUMP) Dsz Functie: Dit commando is een sprong met een teller die de waarde van een
Function: This command is a count thatwaarde decrements value of a control referentievariabele vermindert met één.jump Als deze nul is, the wordt er een instructie variable by 1, and then jumps if the current value of the variable is zero. verder gesprongen. Syntax: Syntax:
waarde variabele Variable Value G 0 instructie Dsz : <statement> naam variabele
Variable Value = 0 waarde variabele
_ :
<statement> instructie
^
Parameters: Parameters: Naam vanName: de variabele: Variable A to Z A tot Z.
Voorbeeld: Dsz B : de waarde van B vermindert met 1.
[Example] Dsz B : Decrements the value assigned to variable B by 1.
Beschrijving:
Description:
Dit commando vermindert de waarde van een referentievariabele met 1 en maakt
This command decrements the value of a control variable by 1, and then tests (checks) dan een test. Is de nieuwe waarde niet 0, dan wordt de eerstvolgende instructie it. If the current value is non-zero, execution continues with the next statement. If the uitgevoerd. Is iszezero, wel 0, dan wordt er een sprong gemaakt over die naar de current value execution jumps to the statement following theinstructie multi-statement daaropvolgende commando’s. command (:), display command (^), or carriage return (_). Example: Voorbeeld: 10 → A : 0 → C : Lbl 1 : ? → B : B+C → C : Dsz A : Goto 1 : C ÷ 10 Thisprogramma program prompts 10 values, then calculates the Dit vraagt for naarinput de of invoer van 10and getallen en berekent average of het the gemiddelde input values.van de ingevoerde getallen. vervolgens
Goto~Lbl Functie: Dit commando veroorzaakt een niet aan voorwaarden verbonden sprong naar Function: This command performs an unconditional jump to a specified location. een welbepaalde plaats. Syntax: or variabele> variable> ~-Lbl Lbl < variable> Syntax: Goto Goto
Chapter 88 Hoofdstuk
Programming Programmeren 3. This command kan cangecombineerd be used in combination conditional jumps and count 3. Dit commando worden metwith sprongen met een voorwaarde of jumps. met een teller. is no Lbl-statement whose value matchesovereenstemt that specified by Goto4. If Is there er geen instructie Lbl waarvan de waarde metthe deze statement, error (Godan ERROR) occurs. aangegevenan door Goto, ontstaat er een fout (Go ERROR). Voorbeeld: Example: ? → A : ? → B : Lbl 1 : ?→ X : A×X + B ^ Goto 1
Dit berekent telkens y =many A + BX voorfor waarden die je voor Thisprogramma program calculates y = AX opnieuw + B for as values each variable that elke you want to input. To quit execution of thisteprogram, pressjeA. variabele invoert. Om het programma stoppen moet op drukken. AC
Isz Function:DitThis commandisiseen a count jump that increments of avan control Functie: commando sprong met een teller die the de value waarde een variable by 1, and vermeerdert then jumps ifmet theéén. current valuewaarde of the nul variable is zero. referentievariabele Als deze is, wordt er een instructie verder gesprongen. Syntax: Syntax: waarde variabele Variable Value G 0
instructie naam variabele Isz : <statement>
_ :
<statement> instructie
^
Variable Value = 0 waarde variabele
Parameters: Parameters: Naam vanName: de variabele Variable A to Z : A tot Z. Voorbeeld: Isz A: de waarde van A vermeerdert met 1.
[Example] Isz A : Increments the value assigned to variable A by 1.
Beschrijving:
Description:
Dit commando vermeerdert de waarde van een referentievariabele met één, en This command increments the value of a control variable by 1, and then tests (checks) vergelijkt die nieuwe waarde dan met 0. Is deze waarde niet 0, dan wordt de it. If the current value is non-zero, execution continues with the next statement. If the eerstvolgende instructie uitgevoerd. Is ze wel 0, dan wordt er een sprong gemaakt current value is zero, execution jumps to the statement following the multi-statement over die instructie naarcommand de daaropvolgende. command (:), display (^), or carriage return (_).
(Voorwaardelijke Instructie-Commando) ⇒ (Jump Code) Function:Deze This code code is usedgebruikt to set upom conditions for a conditional Thevan jump Functie: wordt de voorwaarden vast tejump. leggen eenis executed whenever the conditions are false. voorwaardelijke instructie. De instructie wordt niet uitgevoerd als de voorwaarde vals is. Syntax: Syntax: waar True
Description: Beschrijving: 1. The jump compares contents two variables or thevariabelen results of two 1. Een conditional voorwaardelijke instructie the vergelijkt deofwaarde van twee of expressions, decision is made whether notinstructie to execute de resultaten and van atwee berekeningen, waarnaorde welthe ofjump niet based wordt on the results of the comparison. uitgevoerd, naargelang het resultaat van de vergelijking. 2. If a true result, with the statement 2. Is the het comparison resultaat vanreturns de vergelijking waar, execution dan wordtcontinues het programma verder gezet following the ⇒ die command. comparison a falsevan result, execution met de instructie volgt op If hetthe commando =>. returns Is het resultaat de vergelijking jumps to the statements following the multi-statement command (:), display comvals, dan wordt er over deze instructie gesprongen naar de volgende. mand (^), or carriage return (_).
Example: Lbl 1 : ? → A : Voorbeeld
A >0⇒ A^ Goto 1 Met programma de vierkantswortel van ingevoerd positief getal berekend Withdit this program,wordt inputting a value of zero oreen greater calculates and displays the square root of theWordt input er value. Inputting a valuegetal less ingevoerd, than zero returns to the input en weergegeven. echter een negatief dan wordt er niets prompt without calculating anything. berekend maar onmiddellijk naar een nieuwe invoer gevraagd.
n• k WIS-commando’s Clear Commands (CLR) (CLR) ClrGraph Function: command clears the graph screen. Functie: DitThis commando wist het grafisch scherm. Syntax: ClrGraph_ Description: Dit Thiscommando commandwist clears graphscherm, screen during program execution. Beschrijving: hetthe grafisch terwijl het programma loopt.
ClrList Function: command list data.van een lijst. Functie: DitThis commando wistclears de gegevens Syntax: ClrList_ Description: This command clears contents currently listLijst (List6)1 Beschrijving: Dit commando wist dethe inhoud van ofdethe actuele lijst selected (Lijst 1 tot to List 6) program execution. tijdens deduring uitvoering van het programma.
ClrText Function: command clears Functie: DitThis commando wist tekstthe vantext het screen. scherm. Syntax: ClrText_ Description: Dit commando wist de tekst van het scherm tijdens de uitvoering van Beschrijving: het Thisprogramma. command clears text from the screen during program execution.
k Weergave-commando’s n• Display Commands (DISP) (DISP) DrawStat Function: draws atekent statistical Functie: DitThis commando een graph. statistische grafiek. Syntax: DrawStat_
153
Chapter 88 Hoofdstuk
Programming Programmeren Description: Beschrijving: This command draws statistical graph in accordance defined within Dit commando tekentaeen statistische grafiek volgenswith de conditions voorwaarden die in het the program.zijn gedefinieerd. programma
DrawGraph Function: command draws graph. Functie: DitThis commando tekent eena grafiek. Syntax: DrawGraph_ Description: command draws graph in accordance the drawing Beschrijving: This Dit commando tekent aeen grafiek volgens de with voorwaarden die condiin het tions definedzijn within the program. programma gedefinieerd.
DispTable Function: commands display numeric tables. Functie: DitThese commando geeft numerieke tabellen weer. Syntax: DispTable_ Description: Beschrijving: These commands generate numeric tables during execution accordance Dit commando maakt, volgens de voorwaarden die inprogram het programma zijningedefinieerd, with conditions defined the program. numerieke tabellen terwijlwithin het programma loopt.
DrawTG-Con, DrawTG-Plt Function: These commands graphdefunctions. Functie: Deze commando’s tekenen grafiek van functies uit een functiewaardentabel. Syntax: DrawTG-Con_ DrawTG-Plt_ Description: Beschrijving: 1. Deze These commands tekenen graph functions accordance with conditions defined within commando’s grafiekeninvan functies volgens de voorwaarden die in the het program. programma zijn gedefinieerd. 2. DrawTG-Con DrawTG-Contekent produces a connect graph, met while DrawTG-Plt produces a plot die grafiek doortype de punten een lijn te verbinden. DrawTGtype graph. Plt tekent deze grafiek met afzonderlijke punten.
nk Input/Output Commands • In/uit-commando’s (I/O) (I/O) Receive ( Functie: DitThis commando regelt de ontvangst vanan gegevens de CASIO Data Analyzer. Function: command receives data from externalvan device. Syntax: Receive () (…ex. Receive (List 1))
Beschrijving: Description: 1. This Dit commando de ontvangst gegevens van de CASIO Data Analyzer. command regelt receives data from van an external device. following types of dit data can be received this command. 2. The De gegevens die met commando kunnenbyontvangen worden van de CASIO Data Analyzer zijnassigned de volgende : • Individual values to variables
• data Waarden die aan- individual een variabele zijn cannot toegekend. • List (all values values be specified)
• Lijst-gegevens (de volledige lijst, geen aparte getallen uit de lijst).
( Send This ( Send Function: command sends data to an external device. Function: This command sends data to an external device. Syntax: Send ()This (…ex. Send (List 1)) data to an external device. Function: command sends Functie: DitThis commando regelt het verzenden vanexternal gegevens naar de CASlO Data Analyzer. Function: command sends data device. Syntax: Send () (…ex. Send (Listto 1))an Description:Syntax: Send () (…ex. Send (List 1)) Syntax: Send () (…ex. Send (List 1)) Description: 1. This command sends data to an external device. Description: Beschrijving: 1. Description: This command sends data to an external device. 2. The following types of data can be data sent to by this command. 1. This command sends external device. command sends data tobe ansent external device. 1. Dit commando regelt het verzenden van gegevens naar de CASIO Data Analyzer. 2. 1. TheThis following types of data can byan this command. • Individual2.values assigned types to variables The following of be data can sent by this worden command. following of dit data can sent bybethis command. The De gegevens die met kunnen verzonden naar de CASIO • 2. Individual values types assigned tocommando variables • ListData dataAnaiyzer (all values individual values cannot be specified) • Individual values assigned to variables zijn-assigned de volgende : • Individual to variables • List data (all values individual values cannot be specified) • Waarden• die aan variabele toegekend. Listvalues dataeen (all values - zijn individual values be specified) • List data (all - individual values cannot becannot specified) • Lijst-gegevens (de volledige lijst, geen aparte getallen uit de lijst).
k Conditional Jump Relational Operators (REL) k Conditional Jump Relational Operators (REL) k Conditional Jump Relational Operators (REL) (REL) n k Conditional Jump Relational Operators (REL)instructie operators met een voorwaardelijke =,• G, Relationele >, <, ≥, ≤ =, G, >, <, ≥, ≤
P.152 P.152 P.152
,≤>, <, ≥, operators ≤ =, G, >,These <,=,≥,Grelational Function: are used in combination with the conditional Function: These relational operators are used in combination with the conditional jump command. Function: These relational arecombination usedvoorwaardelijke in combination with the conditiona jump command. Functie: Relationele operators wordenoperators samen een instructieFunction: These relational operators are usedmet in with the conditional Syntax: jump command. jump command. commando gebruikt. Syntax: _ Syntax: Syntax: ⇒ <statement> _ : <statement> _ ⇒ <statement> ^ : _ <statement> ⇒ <statement> : <statement ^ ⇒ <statement> relationele operator> operator instructie rechts Code) ^ (With^Jump Code) Parameters: (With Jump Code) (With Jump Code) met een JUMP code Parameters: left side/rightParameters: side: variable (A to Z), numeric constant, variable expression (such as: Parameters: Parameters: left side/right side: variable (A to Z), numeric constant, variable expression (such as: A × 2) Links, rechts : variabele (A (A tot constante, berekening metexpression variabelen left side/right side: variable (A to Z),constant, numeric constant, variable A ×left 2) side/right side: variable toZ), Z),numerieke numeric variable expression (such as: (such as relational operator: (zoals x A2).× 2) =, G, >, <, ≥, ≤ A × 2) Aoperator: relational =, G, >, <, ≥, ≤ Description:relational operator: =, , >, <, ≥, ≤ relational relationele operator: operator =, G, >, <, ≥,G≤ Description: 1. Beschrijving: The following six relational operators can be used in the conditional jump comDescription: 1. Description: The following six relational operators can be used in the conditional jump command 1. Thezes following six relational caninbethe used in the conditional 1. De volgende relationele operators kunnen worden: mand 1. The following six relational operators operators can be gebruikt used conditional jump com-jump com =mand : true when equals mand : waar alswhen aan = : true is equals G : true when does not equal =: : true when equals = : als true when true when does not equal side> : waar niet gelijk isequals aan G > : is side> : true when side> does notside> equal G: true side> : als true when does not equal G > when greater than : waar groter isisdan < : true when is less than >: : true when > : als true when is greater than < true when is dan less than side>than : waar kleiner is ≥ <: is greater than or equal to side> : true when side> is < : als true when isgelijk less than side> ≥ : true when greater than or equal to : waar groter isisof side> ≥ : true when than is greater than or ≥ : als true when side> isgelijk greater ortoequal : waar kleiner is less of ≤ : true when is thanisoraan equal side> ≤ : trueside> when is less than or equal to ≤ : true when is less than or equal to ≤ : true when is less than or equal to 2. See “⇒ (Jump Code)” for details on using the conditional jump. 2. See “⇒ (Jump Code)” for details on using the conditional jump. 2.(Jump See “⇒ (Jump on using the conditional jump.wordt. 2. See Zie verder bij « (JUMP Code)» hoe een relationele voorwaarde P.152 2. “⇒ Code)” forCode)” detailsfor ondetails using the conditional jump. gebruikt
155 155 155
15
Chapter 88 Hoofdstuk
Chapter Programming 8 Programming Programmeren
11. Weergave Text 11. Display Text Display 11. van tekst
Om in tetext lassen een programma, moet je deze bij hetdouble invoeren tussen double q You een cantekst include You in can ainprogram include text by simply in a program enclosing by simply ittekst between enclosing it quotation between aanhalingstekens plaatsen. De zal danduring letterlijk weergegeven tijdens de marks. Such textmarks. appears Such on tekst the text display appears on theprogram display execution, duringworden program which execution, means which uitvoering van het programma. Op die manier kan je bij de invoer van gegevens of de you can add labels youtocan input add prompts labels to and input results. prompts and results. uitvoer van resultaten mededelingen op het scherm laten verschijnen. Program Programma
Program Display Weergave
?→X
? ?→ X
?
”X =” ? → X
”XX=” =?→X
X=?
Display
deistekst wordt door eenformula, vergeet dan een a displ • If• theAls text followed • gevolgd If theby text a calculation is followed byberekeningsformule a calculation be sure formula, to insert be a display sureniet to cominsert mandpauze-commando (^) or multi-statement mand ((^)) or multi-statement (:) between command the en text (:)de between and calculation. the text and calcula in command te voegen tussen de tekst berekening.
• Inputting • dan Inputting 13 more than causes 13 characters the textzal tocauses move down the text to to themove next down line. to the n • Als ermore meerthan 13characters karakters zijn ingevoerd, de tekst automatisch verder The screen automatically screen scrolls if the automatically text tekst causes ifthe the screen text causes to become the screen full. gaan opscrolls de The volgende regel. Vult deze het scherm volledig, dan zal ditto becom
automatisch opschuiven.
12. Gebruik Using 12.Calculator Using Calculator Functions Functions in 12. van mogelijkheden uit andere in Programs Programs modi in een programma
k Grafieken k n• Using Graph Using Functions Graph Functions a Programin a Program tekenen in eeninprogramma P.48
Grafische functiesYou kungraph je in incorporate een programma om grafieken te tekenen, You can incorporate can functions into graph averwerken program functions tointo draw a program complex to graphs drawwaarna and complex to graph P.48 overlay graphs onoverlay topkunt of each graphs on top Theoffollowing each other. shows Thevarious following shows of syntax various you types of sy je er andere grafieken aan other. toevoegen. De syntax die je bij het types programmeren met need to use when need programming tohebt, use is when with programming graph with graph functions. grafische functies nodig als volgt : functions. • View Instellingen van •het weergave-venster Window View Window View Window –5,View 5, 1,Window –5, 5, 1 –5, _ 5, 1, –5, 5, 1 _ function •input Graph function • Graph Invoer van het grafiek-type en de input vergelijking(en) Y = Type_ ...... Specifies Y = Type_ graph type. Specifies graph type. Definieert het...... voorschrift van de grafiek ”X2 – 3” → Y1_ ”X2 – 3” → Y1_ operation • Graph draw operation • Graph Grafiekdraw tekenen DrawGraph_
DrawGraph_
Voorbeeld van een programma Example Program Example Program
Executing this program produces the result shown here. Executing thisvan program produces the result shown: here. De uitvoering dit programma geeft als resultaat Executing this program produces the result shown here.
k Using k Functiewaardentabellen n• Table Functions in a Program Using Table & Graph Functions in&aGraph Program in een programma P.74
kP.74 Using Graph Functions a can Program && Graph in alaat program generate Het gebruik van functions functiewaardentabellen in eenfunctions programma jein toe om numerieke Table & Graph in Table aTable program can generate numeric tables and performnumeric The shows various syn graphing following shows various types oftekenen. syntax youverschillende need to types use functiewaardentabellen opGraph te graphing stellen enoperations. er grafieken vanfollowing tecan De P.74operations. TableThe & functions in a program generate numeric tablesofand when programming withshows Table various & Graphtypes functions. when programming Table & Graph functions. syntax-vormen die jewith hiervoor nodig hebt, volgen hierna. graphing operations. The following of syntax you need when programming with Table & Graph functions.
• Table range • Table Definitie van setting het bereik van de tabelrange setting 1 → F Start_ 1 → F Start_ • Table range setting 5 → F End_
5 → F End_ 1 → F Start_
1 → F pitch_ 1 → F pitch_ 5 → F End_ Numeric generation 1 → F •pitch_ • Numeric Opstartentable van een numerieke tabel table generation DispTable_ DispTable_ • Numeric table generation • Graph draw operation • Graph Tekenen van operation een grafiek draw DispTable_ • punten Graph draw operation Connect type: DrawTG-Con_ Grafiek met door een lijn verbonden: DrawTG-Con Connect type: DrawTG-Con_ Plot type: DrawTG-Plt_ Plot type: DrawTG-Plt_ Connectpunten: type: DrawTG-Con_ Grafiek met afzonderlijke DrawTG-Plt Plot type: DrawTG-Plt_
Example Program Example Program Voorbeeld van een programma ClrGraph_ ClrGraph_Example Program ClrGraph_ ClrText_
Programming Programmeren Executing thisvan program producesgeeft the results shown De uitvoering dit programma als resultaat : here.
Numerieke tabel Numeric Table
Graph Grafiek w
n• k Lijsten Using List Sort Functions in a Program sorteren in een programma P.82
Deze commando’s laten je toe om de gegevens van lijsten te sorteren van klein naar These functions let you sort the data in lists into ascending or descending order. groot (stijgend) of van groot naar klein (dalend). order • Ascending Stijgende orde 1 SortA (2 List
1, List 2, List 3) Te sorteren lijsten (maximum zes) be specified) Lists to be sorted (up to six can
1 321Q 2 K11
•• Descending Dalende ordeorder SortD (List 1, List 2, List 3) Te sorteren lijsten (up (maximum zes)be specified) Lists to be sorted to six can
k Statistische n• Using Statistical Calculations and Graphs in aprogramma Program berekeningen en grafieken in een P.96
Including statistical calculations and graphing operations into programma program lets you Het inlassen van statistische berekeningen en grafieken in een laat je caltoe culate graph statistical data. om metand statistische gegevens te rekenen en de resultaten grafisch weer te geven.
uTo setdeconditions and draw a statistical graph • Om voorwaarden en het tekenen van een statistische grafiek te definiëren Following “StatGrph”, you must specify the following graph conditions: • Graph draw/non-draw status (DrawOn/DrawOff) Na «StatGrph», moet je de volgende voorwaarden definiëren: Type • • Graph Tekenen of niet tekenen van de grafiek (DrawOn/DrawOff) • x -axis data location (list name) • Grafiek-type • y -axis data location (list name) • • Frequency Lijst met xdata -waarden location (list name)
• • Mark Lijst Type met y -waarden
• Lijst met frequentiewaarden • Punt-type
158
P.74 P.74
Table & Graph functions in a program can generate numeric tab
graphing The following various types of syntax k Using Table & operations. Graph Functions inshows a Program when programming with Table & Graph functions. Programming Chapter Hoofdstuk 88 Programmeren
Table & Graph functions in a program can generate numeric tables and perfo graphing operations. The following shows various types of syntax you need to u
Table range setting De voor het van de grafiek hangen af vantype. het type Zie Thevoorwaarden graph conditions that•tekenen are required depends on the graph Seegrafiek. “Changing when programming with Table & Graph functions. Graph Parameters”. hiervoor «Mogelijkheden van het1sub-menu grafieken». → F Start_
5 →S-GPH2 Fcondition End_ofspecification Nadat keuze S-GPH1, S-GPH3 gemaakt is, worden • The de following a typical graph for a scatter diagramalle or • Tableisvoor range setting noodzakelijke parameters achter elkaar, maar gescheiden door een komma, xy line graph. 1→F pitch_ 1 → F Start_ k Using Table & Graph Functions in a Program ingevoerd. • Numeric table generation S-Gph1 DrawOn, Scatter, List1, List2, 1, Square_ 5 → F End_
& Graph functions in a program can generate numeric Bijvoorbeeld: DispTable_ xy line graph, replace “Scatter” in the above specification withtables an In theP.74 case of anTable
1 → F pitch_ graphing operations. The following shows various types of syntax you n “xy • Line”. Voor• een dispersie-diagram met operation discrete punten: • Graph draw Numeric table generation when programming with Table & Graph functions. • The is a typical graph following S-GPH1 DrawOn , Scatter , condition List 1type: , Listspecification 2, 1 , Squarefor a pie chart. Connect DrawTG-Con_ DispTable_
•draw Table range setting DrawOn, Pie, List1, %type: (data display in format)_ Plot DrawTG-Plt_ • S-Gph1 Voor• een histogram met frequentiewaarden lijst 2 : Graph operation 1, Hist → F, DrawTG-Con_ Start_ • The is a typical graph condition Connect type: following S-GPH1 DrawOn List 1 , List 2specification for a stacked bar chart, bar graph, or line graph. Example Program 5→ Fvervangen End_ door: EventueelPlot kun type: je «Hist» DrawTG-Plt_ Stacked bar chart: 1......... S-Gph1 → FClrGraph_ pitch_ DrawOn, StackedBar, List1_
MedBox......... Procentuele verdeling (Box-diagram) ClrText_ graph: ...................... S-Gph1 DrawOn, Bar, List1_ • Numeric table generation Bar N-Dist............ Normale verdelingskromme Example Program
View Window 0, 1, –2, 106, 20_ graph: ..................... S-Gph1 DrawOn, LineG, List1_ • Line Voor een ClrGraph_ lineaireDispTable_ regressie-kromme op6,koppels waarnemingsgetallen (in • The lijsten following is2) typical graph conditioninspecification for a superimposed bar 1 enClrText_ met frequentiewaarden lijst 3 : Y= Type_ • aGraph draw operation and line graph. 2 ”3X → Y1_ S-GPH1 DrawOn , Linear, ,DrawTG-Con_ List106, 2, List 3 View Window 0,List 6,–1,12”–2, 20_ Connect type: S-Gph1 DrawOn, Both, 1 List1 (bar graph list), List2 (line graph list), 1 341Q T vervangen SelOn 1_door: Plot type: DrawTG-Plt_ Ykun = Type_ Sep. Eventueel je «Linear» G(AutoWin setting)_ 2 F Start_ 2 2 0 → J[31 ”3X Lineaire – 2” → Y1_ following MedMed........ regressie t.o.v.specification de mediaan for a single-variable graph. • The is a typical graph condition 3 F End_ Program 32 6 → regressie 1 TExample 1 341Q Quad.............. Kwadratische SelOn 1_ S-Gph1 DrawOn, Hist, List1, List2_ 4 ClrGraph_ Log................ 4 3Q 1 → regressie F pitch_ 2 J[31 2F 0 →Logaritmische Start_ The format can be used for the following types of graphs, by simply replac same Exp................ Exponentiële regressie 5 DispTable^ ClrText_ 5 !W[431Q 32 → 3F End_ ing in the6 above specification with the applicable graph type. “Hist” Power............ Machts-regressie 6Window View 0, 6, 1, –2,4106, 20_ 6 !W[432Q DrawTG-Con 1 → 4F pitch_ 3Q Histogram: ..................... Hist Y = Type_ 5 5 !W[431Q Median Box:DispTable^ ................... MedBox ”3X 2 – 2” → Y1_ 6 DrawTG-Con 6 !W[432Q Normal Distribution: ....... N-Dist 1 T SelOn 1_ 1 341Q • The following is a typical graph condition specification for a regression graph. 2 J[31 0 → 2 F Start_ S-Gph1 DrawOn, Linear, List1, List2, List3_ 32 6 → 3 F End_ The same format can be used for the following types of graphs, by simply replac4 F pitch_ 4 3Q 1 →specification ing “Linear” in the above with the applicable graph type. 5 5 !W[431Q Linear Regression: DispTable^ ........ Linear 6 DrawTG-Con Med-Med: ...................... Med-Med
Exponential Regression: Exp Power Regression : ....... Power
159
Chapter 88 Hoofdstuk
Programming Programmeren Example Program Voorbeeld van een programma 1 !Z[[[1Q
ClrGraph_
2 K11
1 S-WindAuto_
{1, 2, 3} → 2 List 1_
3 1Q
{1, 2, 3} → 3 List 2_
4 3121Q
4 S-Gph1 5 DrawOn,
5 3111Q
6 Scatter,
6 312[1Q
List1, List2, 1, 7 Square_
7 3141Q
8 DrawStat
8 !W[41Q
De uitvoering dit programma als resultaat volgend dispersiediagram : Executing thisvan program producesgeeft the scatter diagram shown here.
k Statistische n• Performing Statistical Calculations berekeningen maken • Single-variable Berekeningen opstatistical statistische waarnemingen met één variabele calculation 1
1-Variable List 1, List 2 Lijst met frequentiegetallen Frequency data (Frequency)
x-waarden xLijst -axismet data (XList) (XList) 1
31[11Q
calculation • Paired-variable Berekeningen opstatistical statistische waarnemingen met twee variabelen 2-Variable List 1, List 2, List 3 Lijst met frequentiegetallen Frequency data (Frequency)
yLijst -axismet data (YList) (YList) y-waarden xLijst -axismet data (XList) (XList) x-waarden
LinearReg List 1, List 2, List 3 Lijst met frequentiegetallen Frequency data (Frequency)
Regressie-type Calculation type* 1
y-waarden yLijst -axismet data (YList) (YList) x-waarden xLijst -axismet data (XList) (XList)
31[1[1Q
• Je voor regressie-types kiezen: * kunt ny one o volgende t e ollo ing can e speci ied as t e calculation type LinearReg linear regression LinearReg. ........... Lineaire regressie t.o.v. het gemiddelde ed- edLine ..... Lineaire ed- ed calculation Med-MedLine. regressie t.o.v. de mediaan uadReg
Uitwisselen van gegevens Data Communications This chapter tells you everything you need to know to transfer pro-
Dit hoofdstuk bevat alle informatie die je nodig hebt om programma’s tussen between fx-7400G PLUSCASIO and certain CASIO Graphic Scide grams GRAPH 25+ enthe wetenschappelijke rekentoestellen met grafische entific Calculator modelsDeze connected with an optionally SB-een mogelijkheden uit te wisselen. toestellen moeten verbondenavailable worden met 62 cable. To transfer data between aOm unit and a personal computer, verbindingskabel SB-62 (apart te verkrijgen). gegevens uit te wisselen tussen het you en willeen need to purchase available toestel computer moet jethe eenseparately interface aankopen. JeCASIO kunt hetInterface toestel ook, metUnit. de kabel SB-62, verbinden met een CASIO adressen-printer om schermbeelden af te drukken. This chapter also contains information on how to use the optional
SB-62 cable to connect to a CASIO Label Printer to transfer screen printing. van twee rekentoestellen 1. data Hetforkoppelen 2. 1.Het koppelen van een rekentoestel en een computer Connecting Two Units 3. 2.Het koppelen the vanUnit een with rekentoestel en een CASIO adressenConnecting a Personal Computer printer 3. Connecting the Unit with a CASIO Label Printer 4. 4.Voor je gegevens gaat uitwisselen Before Performing a Data Communication Operation 5. 5.Het uitwisselen van gegevens Performing a Data Transfer Operation 6. Verzenden van Function een schermbeeld 6. Screen Send 7. 7.Waarop je moet letten tijdens het uitwisselen van gegevens Data Communications Precautions
9
163
Chapter 99 Hoofdstuk
Data Communications Uitwisselen van gegevens
koppelen Two van twee 1. Het Connecting Unitsrekentoestellen The following procedure describes connect two units with kunt an optional SB-62 In wat volgt wordt uitgelegd hoe je how tweetorekentoestellen aaneen koppelen om programma’s uit tefor wisselen. heb between je wel eenthem. verbindingskabei SB-62 (apart connecting cable transferDaarvoor of programs te verkrijgen) nodig.
• Omconnect twee rekentoestellen te koppelen uTo two units 1. Controleer eerst sure of beide 1. Check to make that toestellen the poweruit ofstaan. both units is off. 2. Verwijder bij beide toestellen het beschermingskapje van de datapoort. 2.• Remove thebeschermkapjes covers from thegoed, connectors the two units. Bewaar de want jeofmoet ze onmiddellijk terugplaatsen als • Be sure you keep the connector covers in a safe place so you can replace them je de toestellen ontkoppelt. after you finish your data communications.
3. Sluit een kabel SB-62 aan op beide toestellen.
3. Connect the two units using the SB-62 cable.
SB-62 SB-62kabel cable
• • Keep De data-poorten moeten afgedekt blijven als ze gebruikt the connectors covered when you are notniet using them.worden.
164
Data Communications Uitwisselen van gegevens
Chapter Hoofdstuk 99
2. Het koppelen the van Unit een rekentoestel en een Connecting with a computer Personal Computer Om gegevens van het rekentoestel naar de computer te zenden moet connect je deze them twee To transfer data between the unit and a personal computer, you must through a verbinden separatelyvia available CASIO Interface Unit. toestellen de Casio interface. Voor verdereondetails i.v.m.the de types manierofvan werkenthat en de soort computers and waarmee een For details operation, computer can be connected, hardware limitations,mogelijk see the is, user’s guide that comes withvan thedeze Interface Unit. verbinding zie de gebruiksaanwijzing interface. Sommige gegevenstypes niet uitgewisseld worden een computer. Some types of data may kunnen not be able to be exchanged withmet a personal computer.
uTo the unit with a personal computer • Omconnect het rekentoestel en de computer te koppelen 1. Controleer eerst sure of hetthat rekentoestel 1. Check to make the poweren of de thecomputer unit and uit thestaan. personal computer is off. 2. Sluit de interface aan aan de computer. 2. Connect the personal computer to the Interface Unit.
3. Verwijder bij het rekentoestel het beschermingskapje van de datapoort. • Bewaar het beschermkapje goed, want je moet het onmiddellijk terugplaatsen als je het rekentoestel ontkoppelt.
3. Remove the cover from the connector of the unit.
• Be sure you keep the connector cover in a safe place so you can replace it after
4. you Sluitfinish de interface aancommunications. aan het rekentoestel. your data
5. Zet eerst het rekentoestel en dan de computer aan. 4.• Connect unit to thevan Interface Unit.beëindigd is, zet je eerst het rekentoestel uit Nadat hetthe overtappen gegevens
en dan pas de computer. Ontkoppel daarna beide toestellen. 5. Turn on the power of the unit, followed by the personal computer. • After you finish data communications, turn off power in the sequence: the unit first, and then the personal computer. Finally, disconnect the equipment.
165
Chapter 99 Hoofdstuk
Data Communications Uitwisselen van gegevens
3.3.Het koppelen van en een Connecting the een Unitrekentoestel with a CASIO CASIO Labeladressen-printer Printer Koppel je het rekentoestel een verbindingskabel SB-62 (apart te verkrijgen), aan After you connect the unitmet to a CASIO Label Printer with an optional SB-62 cable, youCASIO can use the Label Printer print screen shot data from the unit. the user’s een adressen-printer, dantokun je de adressen-printer gebruiken omSee de gegevens die op het rekentoestel staan, af te drukken. alle verdere details, guide thatscherm comesvan withhet your Label Printer for details on how Voor to perform this operation. zie •deThe gebruiksaanwijzing vanabove de CASIO adressen-printer. operation described can be performed using the following Label Printer models: KL-2000, KL-2700, KL-8700 (asde of adressen Februaryprinters 2002). • De beschrijving hieronder kanKL-8200, gebruikt worden voor KL-2000, KL-2700, KL-8200 en KL-8700.
To het connect the unit a Label Printer •uOm rekentoestel aan with de adressen-printer te koppelen 1. 1. Controleer eerst ofsure het that rekentoestel énofdethe adressen-printer uit staan. Check to make the power unit and the Label Printer is off. 2. Sluit de kabel SB-62 aan aan de adressenprinter.
2. Connect the optional SB-62 cable to the Label Printer.
3. Verwijder bij het rekentoestel het beschermingskapje van de datapoort. • Bewaar het beschermkapje goed, want je moet het onmiddellijk terugplaatsen als je het rekentoestel ontkoppelt.
3. Remove the cover from the connector of the unit.
• Be sure you keep the connector cover in a safe place so you can replace it after
4. Sluit kabel SB-62 aan het rekentoestel. youde finish your dataaan communications.
5. Zet eerst het rekentoestel en dan de adressen-printer aan. 4. Connect the other end of the SB-62 cable to the unit. 5. Turn on the power of the unit, followed by the Label Printer.
Label Printer
SB-62 SB-62kabel cable
•• After youhet finish data communications, turn off het power in the sequence: the pas unit Nadat afdrukken beëindigd is, zet je eerst rekentoestel uit en dan first, then the Label Printer. Finally, the equipment. de and adressen-printer. Ontkoppel daarnadisconnect beide toestellen.
166
Data Communications Uitwisselen van gegevens
Chapter Hoofdstuk 99
4.Voor Before Performing a uitwisselen Data 4. je gegevens gaat Communication Operation In het hoofdmenu klik je het icoon LINK aan om zo de modus LINK te openen. Op
In Main Menu, select thehet LINK icon and enter Mode. The hetthe scherm verschijnt dan menu waarmee je the het LINK uitwisselen van following gegevensdata kan communication main menu appears on the display. regelen.
1 P.172
2
4
Set: ........... Indicates thekunnen statusverzonden of the graphic image send features. ImageImage Set:.......Geeft aan of grafieken worden of niet. Off: zijnGraphic images not sent. Off : grafieken niet verzonden. On: Pressing M te sends graphic images. On : druk op x om grafieken verzenden.
Menu om het verzenden 1 (TRAN) ..... Menu of send settings te regelen
Menu om het ontvangen 2 (RECV) ..... Menu of receive settingste regelen 4 (IMGE) ...... Menu om of graphic image transfer settings het verzenden van grafieken te regelen
Het verzenden gebeurt volgens parameters Communication parameters arevolgende fixed at the following: settings. (BPS): 9600 bits perper second • Speed • Snelheid (BPS) : 9600 bits seconde (PARITY): • Parity • Pariteit (PARITY)NONE : NONE.
167
Chapter 99 Hoofdstuk
Data Communications Uitwisselen van gegevens
5.5.Het uitwisselen van gegevens Performing a Data Transfer Operation Verbind beide en voer de volgende handelingen uit. Connectde the two toestellen, units and then perform the following procedures. Ontvangend toestel Receiving unit
Om het toestel klaar te maken voor de ontvangst van gegevens, druk je op w To set up receive data, 2 (RECV) while the data communi(RECV) alsthe hetcalculator menu voortohet regelen vanpress uitwisselingen op het scherm staat. cation main menu is displayed. 2(RECV)
Het gaatenters in de awachtstand, omy mode gegevens ontvangen. ontvangst The toestel calculator data receiveklaar stand and te waits for data De to arrive. ctual data receive starts as toestel data is begint sent from sending unit. start op het moment dat as hetsoon andere met the zenden. Zendend toestel Sending unit
Om het toestel klaar te maken voor het verzenden van gegevens, druk je op q To set up send data,van press (TR ) op while the datastaat. communica(TRAN) alsthe hetcalculator menu voortohet regelen uitwisselingen het scherm tion main menu is displayed. (TR ) q(TRAN)
1
2
4
Druk opthe defunction functietoets met gegevenstype je wilt verzenden. Press key die thatovereenkomt corresponds to de thehet type of data youdat want to send. Om gegevenstypes uit tesends kiezenthem en te verzenden 1 (SEL) ........ Selects data items and
Ommemory de inhoud van alle geheugens tesettings verzenden met de 4 (BACK) ..... All contents, including mode configuratie van elke modus
• Omsend gegevenstypes aan items te duiden voor verzending uTo selected data Druk q(SEL) (SEL) to omdisplay het scherm voor hetselection uitkiezenscreen. van gegevenstypes op te roepen. Pressop1 a data item 1(SEL) Data items Gegevenstypes
1
168
2
4
Data Communications Uitwisselen van gegevens
Chapter Hoofdstuk 99
1 (SEL) ........ Selects data item where cursor is aan located. Om het aangeklikte gegevenstype te duiden
Verzendselected de aangeduide gegevenstypes 4 (TRAN) ..... Sends data items. Gebruik B en N omtodemove cursor verplaatsen Use the de ftoetsen and c cursor keys thetecursor to the naar data het itemgegevenstype you want to dat je and wilt aanduiden. Druk to danselect op q (SEL) om selected deze aanduiding te are bevestigen. select press 1 (SEL) it. Currently data items marked withuitgekozen “'”. Pressing 4 (TRAN) worden sends all the selected De gegevenstypes aangeduid metdata het items. teken « ». Druk nu op r0(TRAN) om atedata verzenden. • To deselect item, move the cursor to it and press 1 (SEL) again. • Om een keuze te annuleren klik het gegevenstype opnieuw aan en druk nogmaals op q Only items that contain (SEL). data appear on the data item selection screen. If there are too many items to fit on screen,geheugeninhoud the list scrolls when you move Alleen de data gegevenstypes meta single vastgelegde verschijnen op the het cursor to the bottom linegegevenstypes of the items on keuzescherm. Als niet alle opthe hetscreen. keuzescherm kunnen, dan zal het venster The following data items canlaatste be sent. verschuiven alstypes je deofcursor naar het gegevenstype op het scherm verplaatst. Volgende gegevenstypes kunnen verzonden worden. GegevensData Item type
Inhoud van de geheugens de View Window memory voor contents weergave-vensters
No Nee
Variable
Variable assignments Toegekende waarden van variabelen
No Nee
Yes ja
Zonder controlecheck: op het overschrijven : als het toestel gegevenstypes van dezelfde bevat, dan overwrite If the receiving unitontvangend already contains the same type of data,soort the existing *1 No data isdie overwritten with the data. door de nieuwe gegevens. worden gegevens zonder meernew overschreven
With overwrite check: If the receiving unit already contains the same of data, a mesMet controle op het overschrijven: als het ontvangend toestel gegevenstypes van type dezelfde soort bevat, dan sage appears to of ask the opgeslagen existing data should be overwritten thedoor new verschijnt een vraag deifreeds gegevens overschreven mogen with worden dedata. nieuwe gegevens.
169
Chapter 99 Hoofdstuk
Data Communications Uitwisselen van gegevens Naam van het gegevenstype Data item name
1
2
4
aangesproken geheugen overschreven 1 (YES) ........ Het Replaces the receiving unit’swordt existing data with the new data. volgende wordt aangesproken 4 (NO) ......... Het Skips to next gegevenstype data item.
*2 Voor depassword met een paswoord programma-bestanden moetappears dit paswoord *2 With check: If a beveiligde file is password protected, a message asking for input of the password. opgegeven worden. Name of password protected file Naam van het beveiligde bestand
ZonePassword voor het paswoord input field
een symbool in te voeren 4 (SYBL) ...... Om Symbol input
1
2
4
Afterop inputting press . Druk l na the het password, invoeren van het paswoord.
• Om een verzending uit te voeren
uTo execute a send operation Nadat je de gegevenstypes die je wilt verzenden hebt aangeduid, druk je op r After selecting the data items to send, (TRAN). A message appears to (TRAN). Het zendend toestel vraagt nu ompress dit te 4 bevestigen. confirm that you want to execute the send operation. 4(TRAN)
1
gegevens 1 (YES) ........ De Sends data. worden verzonden
2
4
4 (NO) ......... Het Returns to data screen.van gegevenstypes verschijnt scherm voorselection het uitkiezen
opnieuw
170
Data Communications Uitwisselen van gegevens
Chapter Hoofdstuk 99
Pressop1 send the data. Druk q(YES) (YES),todan verschijnt er volgend scherm. 1(YES)
• You can interrupt a data operation at any time by pressing
• Het zenden kun je onderbreken door op C te drukken.
.
The following shows what the displays of the sending and receiving units look like Wanneer de verzending is uitgevoerd, verschijnen er volgende schermen. after the data communication operation is complete. Sendingtoestel Unit Zendend
Receiving toestel Unit Ontvangend
PressopA return tote the datanaar communication menu. Druk Ctoom terug keren het menu datmain het uitwisselen van gegevens regelt.
uTo backup • Omsend de inhoud vandata alle geheugens te verzenden This operation allows send all memory including mode settings. Deze mogelijkheid laat you je toetoom in één operatie contents, de volledige geheugeninhoud van het toestel, samen detype configuratie elkeismodus, verzenden. While the sendmet data selectionvan menu on thetescreen, press 4 (BACK), and
the back up menu shown appears. Daarvoor druksend op r (BACK) alsbelow het scherm voor het uitkiezen van gegevenstypes is 4(BACK) opgeroepen. Je bekomt volgend scherm. r (BACK)
Pressop4 send operation. Druk r(TRAN) (TRAN)toomstart het the verzenden te starten.
1
2
4
4(TRAN)
Wanneer de verzending is uitgevoerd, verschijnen er volgende schermen. The following shows what the displays of the sending and receiving units look like after the data communication operation is complete.
171
Chapter 99 Hoofdstuk
Data Communications Uitwisselen van gegevens Sendingtoestel Unit Zendend
Receiving toestel Unit Ontvangend
PressopA return datanaar communication menu. Druk Ctoom terugtotethe keren het menu datmain het uitwisselen van gegevens regelt.
• • De gegevens kunnen zodanig necessitating veranderd zijna dat het ontvangend toestel Data can become corrupted, RESET of the receiving unit,opnieuw should geinitialiseerd moet worden (RESET), als de verbinding tussentransfer. de toestellen the connecting cable become disconnected during data Make even sure onderbroken wordt tijdens hetconnected zenden. Controleer altijd eerst of de verbindingskabel that the cable is securely to bothdus units before performing any data tussen de toestellen goed is aangesloten. communication operation.
6. Screen Send Function 6. Verzenden van een schermbeeld The following procedure sends a(inbitbinaire mapped screen shot of theeen display to a conJe kunt een volledig schermbeeld code) verzenden naar computer. nected computer.
• Om een schermbeeld te verzenden
uTo send het thetoestel screen 1. Verbind met een computer of een CASIO adressen-printer. P.165
1. Connect the unit to a personal computer or to a CASIO Label Printer.
P.167
2. Druk op r (IMGE) als het scherm voor het uitkiezen van gegevens types is 2. In the data communication menu, press 4 (IMGE), and the following disopgeroepen en het volgendemain scherm verschijnt. play appears.
4(IMGE)
1(Off) ........... Graphic sent Grafiekenimages zijn nietnot verzonden
1
2
4
2(On) ........... Bitmap Instelling van de binaire code 3. Display the screen you want to send.
3. Roep het scherm op dat je wilt verzenden.
4. Set up the personal computer or Label Printer to receive data. When the other
4. unit Zorgisdat het ontvangend toestelM klaar is omthe te send ontvangen en druk dan op x om ready to receive, press to start operation. het verzenden te starten.
172
Data Communications Uitwisselen van gegevens
Chapter Hoofdstuk 99
You cannot send theschermbeelden following typeskun of je screens to a computer. Volgende types van niet verzenden: • The screen thatdat appears while a data operation bezig is in progress. • het scherm verschijnt terwijl het communication uitwisselen van gegevens is. •A that appears while a calculation is in progress. • screen het scherm dat verschijnt terwijl er gerekend wordt. • The screen thatdat appears following the reset operation. • het scherm verschijnt onmiddellijk na een initialisatie. • The lowscherm batterydat message. • het verschijnt als de batterijen te zwak zijn. • The flashing cursor is not included in the screen image that is sent from the
• De knipperende cursor wordt niet meegenomen als het schermbeeld verzonden wordt. unit.
• • Verzend je hetaschermbeeld datofverschijnt tijdens het verzenden van gegevens, dandata kun If you send screen shot any of the screens that appear during the je dit scherm niet meer gebruiken te verzenden. Je moettoditproceed scherm with dan send operation, you will not be om ablegegevens to then use the sent screen eerst sluiten en terug oproepen je opnieuw kunnen verzenden. the data send operation. Youwilmust exit thegegevens data send operation that produced thekunt screen sent and the send om operation before can send addi• Je geenyou papierband vanrestart 6mm gebruiken een grafiek af teyou printen. tional data.
• You cannot use 6mm wide tape to print a screen shot of a graph.
7. Waarop je moet letten tijdens het 7. Data Communications Precautions uitwisselen van gegevens Note the following precautions whenever you perform data communications. Let op het volgende als je gegevens gaat uitwisselen.
• An error occurs whenever you try to send data to a receiving unit that is not yet standing by to receive data. When happens,gegevens press Atetoverzenden clear the error and • Een verzendingsfout ontstaat alsthis je probeert naar een try again, setting up the receiving to receive toestelafter dat niet op ontvangen staat. unit Als dat gebeurt,data. druk dan op C om de
fout te wissen en herbegin de hele operatie. • An error occurs whenever the receiving unit does not receive any data approxi• Eensix ontvangstfout ontstaat ontvangend gegevenspress ontvangt mately minutes after it is setals uphet to receive data.toestel Whengeen this happens, A binnen zes minuten nadat je het toestel hebt ingesteld op ontvangst. Als dat to clear thede error.
gebeurt, druk dan op C om de fout te wissen.
• An error occurs during data communications if the cable becomes disconnected, • Een verzendingsfout of een ontvangstfout ontstaat als tijdens het uitwisselen the parameters of the two units do not match, or if any other communications van gegevens de verbinding tussen de toestellen onderbroken wordt of als de problem occurs. When this happens, press A to clear the error, then correct the parameters van de twee toestellen niet overeen komen of als zich een andere problem before trying data communications again. If data communications are C om fout in debycommunicatie voordoet.or Alsandat zou any gebeuren, druk dan opreceived interrupted the A key operation error, data successfully dethe foutinterruption te wissen en fout voordat opnieuwunit. probeert gegevens up to willverbeter be in thede memory of the je receiving
uit te wisselen. Hou er wel rekening mee dat als de uitwisseling van gegevens onderbroken wordt door op C te drukken of doordat er een fout ontstaat,
• An error occurs if the receiving unit memory becomes full during data communial de gegevens die tot aan de onderbreking ontvangen waren zich in het cations. When this happens, press A to clear the error and delete unneeded geheugen van het ontvangend toestel zullen bevinden. data from the receiving unit to make room for the new data, and then try again.
• Een geheugenfout ontstaat als het geheugen van het ontvangend toestel • To send picture tijdens (graph)het memory data, the unitAls need memory vol geraakt uitwisselen vanreceiving gegevens. dat1-kbytes gebeurt,ofdruk dan for use as aom work data being received. dearea fout inteaddition wissen to en the maak dan eerst in het ontvangend toestel op C
geheugenruimte vrij door overtollige gegevens te wissen. Probeer daarna opnieuw. • Om gegevens opgeslagen in het grafiekgeheugen (graph) uit te wisselen moet het ontvangend toestel beschikken over een werkgeheugen van 1-kbyte bovenop de geheugenruimte nodig om de ontvangen gegevens op te slaan. 173
Hoofdstuk Chapter
Voorbeelden van programma’ s Program Library 1. 1 2. 2 3 3. 4 4. 5 5.
Ontbinding factoren Prime FactorinAnalysis De grootste gemene deler Greatest Common Measure tt-Test -Test Value waarde Circle Tangents Cirkel and en raaklijnen Rotating Figure Draaiing avan een figuur
Before using the Program Library Voor je deze voorbeelden gebruikt
• Be sure to check how many bytes of unused memory are remain• Controleer of het aantal vrije bytes in het geheugen voldoende is voor het ing before attempting to perform any programming. programma. • This Program Library is divided into two sections: a numeric cal• In deze voorbeelden vind je twee soorten programma’s. De ene soort behandelt culation section and a graphics section. Programs in the numeric numerieke, de andere soort behandelt grafische problemen. De programma’s calculation section produce results only,dewhile graphics programs i.v.m. numerieke berekeningen geven enkel resultaten van die berekeningen. use entire display for graphing. Also note that De the programma’s waarinarea grafieken voorkomen gebruiken het calculahele scherm tions within graphics programs do not use the multiplication sign het om de grafiek weer te geven. Merk ook op dat in grafische programma’s (×)vermenigvuldigteken wherever it can be dropped (i.e. in front of open parenthesis). (x) is weggelaten waar dat mogelijk is (bijvoorbeeld vóór de haken).
10
PROGRAMMABLAD CASIO PROGRAM SHEET Program for voor Programma
Prime FactorinAnalysis Ontbinding factoren
No. Nr.
1
Beschrijving Description
Opsporing vanprime alle priemfactoren van willekeurige positieve gehele getallen. Produces factors10of arbitrary positive integers Voor 1010 . For 11<<mm << 10 De priemfactoren worden berekend van lowest klein naar groot. berekening van deatlaatste Prime numbers are produced from the value first.Na “END” is displayed the end priemfactor verschijnt de mededeling» END». of the program. (Gevolgde werkwijze) (Overview) Om deelbaarheid wordt modd gedeeld door( d2 =en3,door opeenvolgende m isde divided by 2 andna byteallgaan successive numbers 5, 7,alle 9, 11, 13, ....) to check oneven getallen (d = 3, 5, 7, 9, 11, 13,...) for divisibility. d een priemdeler is, dan is mi = mi1 /d, en de berekening wordt herhaald tot Als Where d is a prime factor, mi = mi –1/d is assumed, and division is repeated until mi + 1 < d .
Voorbereiding en uitvoering Preparation and operation
• Sla het programma op dat op de volgende bladzijde beschreven is. • Store the program written on the next page.
• Execute the program aszoals shown below. • Laat dit programma lopen hier uitgelegd is.
Step operation? Stap Key Hoe intoetsen
176
Display Het scherm
Step Key intoetsen operation? Stap Hoe
Display Het scherm
No. Nr.
Line Regel File name
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
1
Program Programma P Lbl Lbl Lbl Lbl Lbl Goto Lbl Lbl Lbl Lbl Lbl
R 0 1 2 3 4 6 5 6 7 8 9
M : : : : : : : : : : :
F " M 2 ^ Frac ( A B I B A B A "
A C " ? A ÷ A ÷ + 1 C ⇒
T → 2 2 → Goto
+ 2 → B ÷ B × B ^ A ÷ B ^ E N D "
A : Goto → A : ) = 0 C : 8 : Frac
2 : A = 1 ⇒ Goto 9 : ⇒ Goto 1 : 3 → B (
A
÷
B
: Goto 4 : – A = 0 ⇒ Goto 7 → A : Goto 3 :
)
=
:
0 ⇒
: Goto 5
:
^ Goto 0
12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26
Memory Contents Geheugeninhoud
27
A B C D E F G
mi d mi +1
H I J K L M N
O P Q R S T U
V W X Y Z
177
PROGRAMMABLAD CASIO PROGRAM SHEET Program for voor Programma
De grootste gemene deler Greatest Common Measure
No. Nr.
2
Beschrijving Description general division is used to determine the greatest measure for two interers HetEuclidean algoritme van Euclides wordt gebruikt om de grootste gemenecommon deler van twee gehele getallen a and b. en ba te bepalen. 10 Voor waarden < 10as For |a|, |b | < 109, positieve positive values arezijn taken < 1010 (Overview) Gevolgde werkwijze :
n0 = max (|a |, |b|) n1 = min (|a|, |b |) nk –2 nk –1 nk = nk–2 – ––– nk –1 k = 2, 3....
Als dan isthe degreatest grootstecommon gemenemeasure deler (c) (gelijk If n k = 0, then c) willaan be nk –1.
Voorbeeld Example
[1]
[2]
Als a = 238 When b = 374 ↓ c = 34
[3]
a = 23345 b = 9135
a = 522952 b = 3208137866
↓
↓
c = 1015
c = 998
Voorbereiding en uitvoering
Preparation and operation
• Sla het programma op dat op de volgende bladzijde beschreven is. • Store the program written on the next page.
• Laat dit programma lopen hier uitgelegd is. • Execute the program aszoals shown below.
Step Stap Key Hoe operation intoetsen ?
178
Display Het scherm
Step operation Stap Key Hoe intoetsen ?
Display Het scherm
No. Nr.
Line Regel File name
1 2 3 4 5 6 7 8
2
Program Programma C Lbl Abs B A Lbl C B Lbl
F A C T M N 1 : " A " ? → A A → A : Abs B → B < A ⇒ Goto 2 : → C : B → A : C 2 : (–) ( lnt ( A ÷ = 0 ⇒ Goto 3 : → A : C → B : Goto 3 : B ^ Goto 1
PROGRAMMABLAD CASIO PROGRAM SHEET Program for voor Programma
No. Nr.
t-Test Value t- test waarde
3
Beschrijving Description
Het gemiddelde en de standaardafwijking op een deviation steekproefcan kunnen gebruikt worden om de The mean (sample mean) and sample standard be used to obtain a t-test value.
t-waarde te berekenen.
t = (x – m) x n–1 n
Voorbeeld: Example
x xσn –1 n m
: mean of x data gemiddelde van de x gegevens x data : sample standard deviation standaardafwijking van de x of gegevens : number items omvang of vandata steekproef : hypothetisch hypothetical population deviation(hier (normally repregemiddeldestandard van de populatie voorgesteld sented byplaats µ , butvan m is because of variable name door m in m, used omdathere m geen naam van een variabele limitations) kan zijn)
Onderzoek 53 een aanvaardbare hypothese voor het for gemiddelde van een populatie To determineofwhether the population standardisdeviation sample data 55, 54, 51, als53, een53, steekproef waarnemingsgetallen 55, 54, 51, 55, 53, 53, 54, 52 bevat. Maak 55, 54, 52, isde53. een t-Test met een significantie van 5 %.
Perform a t -test with a level of significance of 5%.
Voorbereiding en uitvoering • Sla het programma op dat op de volgende bladzijde beschreven is.
Preparation and operation • Laat dit programma lopen zoals hier uitgelegd is. • Store the program written on the next page. • Execute the program as shown below.
Step Stap Key Hoe operation intoetsen ?
Display Het scherm
Step operation Stap Key Hoe intoetsen ?
Display Het scherm
Het levert de waardeat(53) = 0.7533708035 Volgens de verdelingstabel de tlimietwaarde Theprogramma above operation produces t-test value of t(53) op. = 0.7533708035. According toisthe -distribution voor significantie (n -significance 1 = 8 - 1 = 7) vooroft=freedom 2.365. Aangezien = 8berekende – 1 = 7) table5in%the next page,enamet level7 of ofvrijheidsgraden 5% and a degree of 7 (n – 1de tproduce -waarde aonder de tabel ligt, wordt de hypothese dat the m =calculated 53 het populatie gemiddelde two-sided t-testwaarde value of approximately 2.365. Since t-test value is lower is, than the table value, the hypothesis that population mean m equals 53 is accepted. aanvaard.
180
No. Nr.
Line Regel File name
1 2 3 4 5 6
Memory Contents Geheugeninhoud
7
3
Program Programma
T { 5 l-Var Lbl ( " Goto
T 5 5 4 , List 1 0 : x – T = 0
E , 5 , " M "
A B C D E F G
S T 5 4 , 5 2 } → List 1 _ M " ? → ) ÷ ( xσn–1 : T ^
H I J K L M N
1 , 5 1 _ M _ ÷ n
5
,
)
→
O P Q R S T U
m
5
3
,
5
3
,
T _
V W X Y Z t
t-distribution table • •tabel voor de t-verdeling The valueshet in the top row of the table wordt show the (two-sided Naargelang aantal vrijheidsgraden de probability limietwaarde berekend probability) that the value of t isvan greater the table gelijk values waarvoor de kans dat absolute de absolute waarde t dezethan overschrijdt, is for 0.2, a given freedom. aan 0.1, degree 0.05, enof0.01. PP (Kans) (Probability) VrijDegree of Freedom heidsgraad
M :aM T :aT
0.2
0.1
0.05
0.01
1 2 3 4 5
3.078 1.886 1.638 1.533 1.476
6.314 2.920 2.353 2.132 2.015
12.706 4.303 3.182 2.776 2.571
63.657 9.925 5.841 4.604 4.032
6 7 8 9 10
1.440 1.415 1.397 1.383 1.372
1.943 1.895 1.860 1.833 1.812
2.447 2.365 2.306 2.262 2.228
3.707 3.499 3.355 3.250 3.169
15 20 25 30 35
1.341 1.325 1.316 1.310 1.306
1.753 1.725 1.708 1.697 1.690
2.131 2.086 2.060 2.042 2.030
2.947 2.845 2.787 2.750 2.724
40 45 50 60 80
1.303 1.301 1.299 1.296 1.292
1.684 1.679 1.676 1.671 1.664
2.021 2.014 2.009 2.000 1.990
2.704 2.690 2.678 2.660 2.639
120 240
1.289 1.285 1.282
1.658 1.651 1.645
1.980 1.970 1.960
2.617 2.596 2.576
∞
181
PROGRAMMABLAD CASIO PROGRAM SHEET Program for voor Programma
Nr. No.
Circle Tangents Cirkel and en raaklijnen
4
Description Beschrijving Formula for circle: Formule de cirkel : x2 + y2 voor = r2
Y
x2 + y2 = r2
A (x',y')
Formula for tangent line passing Formule voorAde through point ( x'raaklijn , y' ): door het punt , y(’)x – : x') y –Ay'(x=’ m
y *- myrepresents ’ = m ( xthe- slope x ’ ) of the
r 0
X
tangent line
* m is de richtingscoëfficiënt van de raaklijn.
With this program, slope m and intercept b (= y' – mx') are obtained for lines drawn from point
Met dit programma worden de richtingscoëfficiënt m en het afgesneden stuk b (= y ’ - m x ’ ) A (x' , y' ) and are tangent to a circle with a radius of r. The trace function is used to read out the bekomen voor rechten door het punt A (x ’ , y ’ ) en rakend aan een cirkel met straal r . De functie coordinates at the points of tangency, and factor zoom is used to enlarge the graph. Trace wordt gebruikt om de coördinaten van de raakpunten te bekomen en de zoomfactor dient om de grafiek te vergroten.
Example
Voorbeeld: To determine m and b for the following values:
Bepaal mr = en1b voor de volgende waarden: r = 1 , x ’ = 3 en y ’ = 2.
x' = 3
Opmerkingen y' = 2 • Het gekozen punt A kan niet verplaatst worden. Zelfs als je op de grafiek de plaats wijzigt, dan wordt er nog altijd met de originele waarden gerekend. Notes • Een mathematische-fout (Ma be Error) ontstaat alsif rit =isxmoved ’. • The point plotted for A cannot moved. Even on the graph, the calculation is • performed Let er op using dat je the altijdoriginal de coördinaten value. inleest als, nadat je voor de functie Trace gekozen hebt, de mededeling TRACE op het scherm verschijnt. • An error (Ma ERROR) occurs when r = x' . • Be sure to always perform a trace operation whenever you select trace and the message TRACE is on the display.
Preparation and operation Voorbereiding en uitvoering • Store the programopwritten next page. • Sla het programma dat opon dethe volgende bladzijde beschreven is. • Execute the program as shown below.
Memory Contents Geheugeninhoud
• Laat dit programma lopen zoals hier uitgelegd is.
182
A B C D E F G
H I J K L M N
O P Q R S T U
V W X Y Z
No. Nr.
Line Regel File name
Program Programma
11
T Prog " R Prog " X " Plot R ( Lbl
12
Graph Y=
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
22
" " Lbl " Y N 1 Z Lbl (
23
Graph Y=
13 14 15 16 17 18 19 20 21
24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34
4
" " Lbl " Y N 2 Z Lbl " "
A N G " W I X x2 + = " ? " C I ( X , = " ? Y = " A , B x2 ( A P – 6 _ M ( X M = " B = " 0 _ T R A E S ⇒ O ⇒ 0 → S : = 0 ⇒ 2 _ (–) A B N ( X M = " B = " 5 _ T R A E S ⇒ O ⇒ 0 → S : = 0 ⇒ 1 _ T R A Factor N :
E N Y → R Y → ? ^ x2 A
N D x2 R C ) A →
T O = _ L _ _ B
_
+ B
B )
x2 (
– : :
A ) + M ^ B – M
C 1 " Z Goto – – : :
E _ : = 2
W R
" _ x2 _
E
"
^
– R
R x2 x2 –
) A
→ P _ x2 ) x–1 → M _
–
A
B ^ A ^
? _ ? → Z _ 1 ⇒ Goto 1 _ : Goto 0 _
P ) A ) + N ^ B – N
C 1 " Z Goto
E _ : = 3
? _
C N
E =
" "
( R x2 B ^
x2
)
x–1 → N _
A ^
? → Z _ 1 ⇒ Goto 1 _ : Goto 5 _ ^ ? → F
:
Factor
F _ 183
No. Nr.
Line Regel 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44
Program Programma Prog " S = Graph Y= N Goto 3 Lbl 9 Graph Y= M Prog " : Goto Lbl 3 " E
I ⇒ X
R Graph Y=
–
X – I N _
C M A
L ( )
I N (–) 3 3 , 1
D .
O W 9 , 3
I
C R (
x2
E –
R
x2 –
W
View Window
File name
C
1
Graph Y=
2
Graph Y=
(–)
R (
L
E X +
A ) + D O W
"
1
184
C 2 ( _ _ ( W 6 _ N
D
File name
2
4
" : S – A ) B ^
= +
B ^ " : Prog "
.
9
,
X x2 X
)
x2
_ )
1
,
1 ⇒ Goto 9 _ B _
C
I
R
C
L
E
"
(–) 2
.
3
,
2
.
Program forvoor Programma
Step Stap
Circle en and Tangents Cirkel raaklijnen Key Hoe Operation intoetsen ?
No. Nr.
4 Display Het scherm
1
2
3
4
5
185
Program forvoor Programma
Step Stap
6
7
8
9
10
186
Circle en and Tangents Cirkel raaklijnen Key Hoe Operation intoetsen ?
No. Nr.
4 Display Het scherm
Program forvoor Programma
Step Stap
Circle en and Tangents Cirkel raaklijnen Key Hoe Operation intoetsen ?
No. Nr.
4 Display Het scherm
11
12
13
14
15
187
Program forvoor Programma
Step Stap
16
17
18
188
Circle en and Tangents Cirkel raaklijnen Key Hoe Operation intoetsen ?
No. Nr.
4 Display Het scherm
Program for voor Programma Program for
Description Beschrijving
PROGRAMMABLAD CASIO PROGRAM SHEET PROGRAM SHEET No. Nr.
Rotatingvan a Figure Draaiing een figuur
5 5
No.
Rotating a Figure
Description Formula for coordinate transformaFormule de transformatie Formula forvoor coordinate transformation: van (x ,de y) coördinaten → (x' , y') : tion: (x , y) → (x' , y') x' = x cos θ – y sin θ x' = x cos θ – y sin θ y' = x sin θ + y cos θ y' = x sin θ + y cos θ
Y Y
C(x3, y3) C(x3, y3) B(x2, y2) B(x2, y2)
A(x1, y1) A(x1, y1)
0 0
X X Grafische voorstelling draaiing rond Graphing of rotation ofvan anyde geometric figurede byoorsprong θ degrees.over een hoek van ⊖ graden van een meetkundige figuur. of any geometric figure by θ degrees. Graphing of rotation
Example Voorbeeld
Example To rotate by 30° the triangle defined by points A (2, B 0.5) (6, 0.5), (5,laten 1.5) draaien over Een driehoek gedefinieerd door de punten A (2, 0.5),0.5), B (6, en Cand (5, C 1.5) To rotate een hoek by van30° 30°.the triangle defined by points A (2, 0.5), B (6, 0.5), and C (5, 1.5)
Notes •Notes Use the cursor keys to move the pointer around the display.
Opmerkingen :
• Gebruik deprogram pijltjestoetsen omthe de cursor over hetthe scherm te verplaatsen. Use the cursor keys to move pointer display. • To interrupt execution, press Aaround while graphic screen is on the display.
• The triangle cannot be if the result the operation exceeds ToOm interrupt program execution, press Aof while the graphictransformation screen is on • het programma tedrawn stoppen, druk op C alscoordinate de grafische weergave opthe hetdisplay. scherm staat. Windowcannot parameters. • View The triangle be drawn if the result of the coordinate transformation operation exceeds
• De driehoek kan niet getekend worden, als het resultaat van de transformatie coördinaten View Window parameters. oplevert die buiten de parameters van het weergave-venster vallen.
Voorbereiding en uitvoering Preparation and operation
Preparation operation • Sla het programma opwritten dat opon dethe volgende bladzijde beschreven is. • Store theand program next page. Execute the program aszoals shown below. • Store program written on the next page.is. • Laat dit the programma lopen hier uitgelegd
Memory Memory Contents Contents Geheugeninhoud
• Execute the program as shown below.
A A B B C C D D E E F F G G
x1 xy11 yx12 xy22 yx23 xy33 y31 x' x'1
H HI JI J K K L L M M N N
y'1 y' x'12 x' y'22 y' x'23 x' y'33 y'3
O O P P Q Q R R S S T T U U
V V W W X X Y Y Z Z
189 189
Nr. No.
Line Regel
Program Programma
File name
R
1
View Window
2
8 " X " Plot X " X " Plot X " X " Plot X Lbl Line " A A Plot C C Plot E E Plot Plot Cls
O (–) , ( 1 Y A → ( 2 Y C → ( 3 Y E → 1 : A cos sin G cos sin I cos sin K G :
T 0 1 X = 1 , A X = 2 , C X = 3 , E _ Plot N Q Q , Q Q , Q Q , , Plot
A . : 1 " = B : 2 " = D : 3 " = F :
T 4 Deg , ? " ^ Y , ? " ^ Y , ? " ^ Y
E , _ Y → ?
1 ) _ A _ → B _
→ Y → ?
B _ 2 ) _ C _ → D _
→ Y → ?
D _ 3 ) _ E _ → F _
7
.
4
,
1
,
(–) 0
.
8
→ F _
A , B : Line G L E : Deg – B sin Q → + B cos Q → H _ – D sin Q → + D cos Q → J : Line _ – F sin Q → + F cos Q → L : Line _ H : Line ^ C , D : Plot
: Plot C , D " ? → Q _ G _ H _
: Line ^
I _ J _ K _ L _
E
,
F
: Goto 1
,
3
.
Programma Program forvoor
Step Stap
Draaiing van een figuur Rotating a Figure Key Hoe Operation intoetsen ?
Nr. No.
5 Display Het scherm
1
2
3
4
5
191
Programma Program forvoor
Step Stap
Rotating a Figure Draaiing van een figuur Key Hoe Operation intoetsen ?
6
(Plaats de in Xat=X5)= 5) (Locate thecursor pointer
7
8
9
10
Continue, repeating from step 8. stap 8. Ga verder door te herhalen vanaf 192
Nr. No.
5 Display Het scherm
Appendix Appendix Appendix A
Appendix A Appendix B Appendix B C Appendix Appendix C D Appendix Appendix D E Appendix Appendix E
Resetting the Calculator Initialisatie van het toestel Power Supply Batterijen in hetTable toestel Error Message Lijst met mogelijke foutmeldingen Input Ranges Bereik van invoer en resultaat Specifications
Kenmerken van het toestel
Appendix Appendix
AppendixA A lnitialisatie Resetting the Appendix van Calculator het toestel Warning! Pas op! The procedure here clearswordt, all memory this opDoor te doen watdescribed hieronder beschreven wis je decontents. volledige Never inhoud perform van het geheugen. eration youtenzij wantjetohet totally clear the of the calculator. need Doe dit unless dus nooit, geheugen van memory het toestel wil wissen. HebIf jeyou sommige the data currently stored in memory, sureoptode write somewhere beforeje opgeslagen gegevens nog nodig, noteer be ze dan eenitofdown andere manier vooraleer performing the RESET operation. aan een RESET begint.
uTo the calculator • Omreset het toestel te initialiseren 1. Press Druk op ptoom het hoofdmenu op te roepen. m display the main menu.
2. Highlight the MEM anddruk press or press j. 2. Klik het icoon MEMicon aan en l of ,9.
3. Use to move the highlighting downen to druk “Reset” and then press 3. Gebruik N om «Reset» aan te klikken op l.
1
2
.
3
4
4. Press 1q (YES) reset calculator or 4 (NO) to abort the om operation 4. Druk op (YES)toom hetthe toestel te initialiseren of op r (NO) dit tochwithout maar niet te doen. resetting anything.
the appears to dark or dim after adjust • • If Als je display vindt dat het scherm te donker of teyou lichtreset is nathe zo’ncalculator, initialisatie, regelcontrast. dan het contrast wat bij.
194
Appendix Appendix Door een de parameters hun initiële waarden. Resetting theinitialisatie calculatorkrijgen initializes it to the following settings. Item Parameter Icon Icoon Angle Unit Hoekeenheid Exponent Display Range Exponentiële schrijfwijze Fraction Reduction Vereenvoudiging van breuken Mixed Fraction Gemengde getallen Type grafiek Graph Type Statistical Graph Statistische grafiek Variable Memory Variabelengeheugen Geheugen voor het laatste(Ans) resultaat (Ans) Answer Memory Grafische -/Tekstweergave Graphic Display/Text Display Weergave-venster View Window
Geheugen het weergave-venster Viewvoor Window Memory Functievoorschriften Graph Function Vergrotings-/verkleiningsfactor Enlargement/Reduction Factor
Table & Graph Gegevens voor tabellenData en grafieken List Data Gegevens in lijsten Statistisch/grafisch berekeningsgeheugen Statistical Calculation/Graph Memory
Clear Clear
Program Programma Input Buffer/AC ReplayAC Aanzet-/herhalingsknop
Clear
Clear Clear
het toestel intern rekent is hetwhile scherm Begin dus niet teisvlug aanper• Terwijl Performing the RESET operation an leeg. internal calculation being formed will cause data in memory to be deleted. sure that opgeslagen no calculaeen RESET, als eenallingewikkelde berekening bezig is.Make Alle gegevens tion beingraak performed before RESET operation. in hetbetoestel je immers kwijtstarting bij een a RESET.
P button RESET-punt
• Als If the operating correctly for some reason, dan use kun a thin, pointed hetcalculator toestel omstops een of andere reden niet goed functioneert, je met een object voorwerp to press the buttonop onde the back ofvan thehet calculator. This should make the puntig hetPP-punt rugzijde toestel indrukken. Daardoor RESET confirmation screen appear on the display. Perform the procedure verschijnt het scherm met de RESET mededeling en kan je het toestel opnieuw to complete the RESET operation. initialiseren.
195
Appendix Appendix
Appendix in het toestel AppendixB B Batterijen Power Supply Thistoestel unit iswordt powered by two AAA-size (LR03 (AM4) R03 (UM-4)) batteries. In addiDit gevoed door twee batterijen type or AAA (LR03 (AM4) of R03 (UM4)). tion, itlithium uses abatterij single CR2032 as a back up the memory. Een CR2032lithium dient battery voor noodsteun enpower zorgt supply er ookforvoor dat het geheugen bewaard blijft. If the met following message appears on the display, immediately stop using Stop rekenen en vervang de batterijen als je het volgende scherm ziet.the calculator and replace batteries.
Het toestel zichzelf using af als the je toch verder rekent. Opnieuw aanzetten dan off, maar If you try tozet continue calculator, it will automatically switchkan power in order to protect memory contents. als je de batterijen vervangen hebt. You will not be able to switch power back on until you replace batteries.
Vergeet niet de voedingsbatterijen om de twee jaar te vervangen, ook als je het toestel heel weinig gebruikt.
Be sure to replace the main batteries at least once every two years, no matter how much you use the calculator during that time.
Opgelet! Warning! If you remove both the main power supply and the memory back up batteries at the
Vervang je allealldrie de batterijen tegelijk, hetIfgeheugen same time, memory contents willdan be wordt erased. you do remove both batteries, gewist. In dat gevalthem moetand je het toestel opnieuw correctly reload then perform the initialiseren. reset operation. The batteries that come with this unit discharge slightly during shipment and
De batterijen die bij het toestel zaten werden al gebruikt om het te testen. Ze storage. Because of this, they may require replacement sooner than the normal kunnen vlugger uitgeput zijn dan volledig nieuwe. expected battery life.
k Vervangen n• Replacing Batteries van de batterijen Voorzorgen : Precautions: Door verkeerd gebruik kunnen gaan ofleak, ontploffen en damaging zo het toestel Incorrectly using batteries canbatterijen cause them to lekken burst or possibly the beschadigen. interior of the Volg unit. dus Notedeze the raadgevingen: following precautions: • • Be Plaats batterijpolen op negative de juiste(–) poles of each battery are facing in surede that the positive(+)/(-) (+) and the proper directions. plaats. • • Never Gebruikmixgeen tweeof batterijmerken batteries different types. door elkaar. • Never mix old batteries and new ones. • Gebruik geen oude en nieuwe baterijen door • Never elkaar. leave dead batteries in the battery • compartment. Laat lege batterijen niet in het toestel. • • Remove Haal de batterijen uit ifhet toestel je to het the batteries you do notals plan use for long periods. lang the nietunit gebruikt. • • Never De meegeleverde zijn supniet try to rechargebatterijen the batteries oplaadbaar. plied with the unit. • Stel batterijen niet bloot aan grote warmte, • Do not expose batteries to direct heat, let sluit ze niet kort en probeer niet om ze them become shorted, or try to take them uiteen te halen. apart. 196
Appendix Appendix a battery leak, clean out the battery compartment schoon, of the unit (Als(Should een batterij lekt, maak dan onmiddellijk de batterijhouder en immedivermijd ately, taking care van to avoid letting the daarbij direct contact de elektrolyt metbattery je huid.)fluid come into direct contact with your skin.) Keep batteries out of the small children. If swallowed, with a Bewaar batterijen buiten hetreach bereikofvan kinderen. Zouden ze er éénconsult inslikken, haal physician immediately. er dan onmiddellijk een dokter bij.
uTo the main power te supply batteries • Omreplace de voedingsbatterijen vervangen ** Haal nooit steun-the en voedingsbatterijen tegelijk toestel. back up batteries from Never remove main power supply and uit thehet memory the unit at the same time. * Zet het toestel af vóór je de batterijen vervangt, anders kunnen er geheugengegevens * verloren Be suregaan. to switch the unit off before replacing batteries. Replacing batteries with power on will cause data in memory to be deleted.
* Vervang nooit het beschermdeksel van de batterijhouder en zet het toestel niet aan als * er Never theinzitten back cover or switch the calculator on while the main poweren geenreplace batterijen of als deze leeg zijn. Anders verlies je geheugengegevens supply batteries are removed fromHeb thejecalculator or gehad not loaded correctly.geplaatste Doing het toestel zal slecht functioneren. problemen met verkeerd so can cause memory data to be deleted and malfunction of the calculator. If batterijen, plaats dan op een juiste manier nieuwe batterijen en initialiseer het toestel mishandling of batteries causes such problems, correctly load batteries and opnieuw (RESET). then perform the RESET operation to resume normal operation.
* Vervang de twee (voedings)batterijen altijd tegelijk door nieuwe. * Be sure to replace all two batteries with new ones.
1. Press !O to turn thetoestel calculator 1. Druk op LO om het af teoff. zetten. 2. Making sure het thatbeschermdeksel you do not accidently themaar o druk key, attach case to the 2. Schuif eerst op hetpress toestel, niet opthe O (want als calculator and thenzullen turn the over. gaan) en draai het toestel dan om. het toestel aanstaat alle calculator gegevens verloren
3. Druk lichtjes hetcover dekselfrom van the de batterijhouder 3. Remove the op back unit by pull- (aan ing with your finger at thehet point marked �. (☆) en de achterzijde), verschuif zoals aangeduid haal het er af. 4. Remove the two old batteries.
4. Haal de twee gebruikte batterijen er uit. 5. Plaats er twee nieuwe batterijen in, maar let er wel op dat de polen op de juiste plaats zitten.
5. Load a new set of two batteries, making sure that their positive (+) and negative (–) ends facing in the proper 6. are Plaats het deksel van dedirections. batterijhouder terug op zijn
plaats en druk op O om het toestel aan te zetten.
6. Replace the back cover o to turn zorgt and dat press het geheugen bewaard De voedingsbatterij power on. The memory back-up batteryworden. problijft terwijl de steunbatterijen vervangen vides power to the memory while the main batteries are removed, so memory data is not lost.
197
Appendix Appendix Appendix
• • Power Het toestel wordt niet ingeschakeld also je opwhile Othe drukt terwijl hetisdeksel will not switch on if you press back cover open.open is. the unit without main power supplyuit batteries loaded long periods. • • Do Haalnot je leave de voedingsbatterijen echter langdurig het toestel danforkunnen er wel •Doing Powersowill switch on if you press o in while the back cover is open. cannot cause deletion of data stored memory. geheugengegevens verloren gaan.
P.11 P.11
• Do not leave the unit without main power supply batteries loaded for long periods.
the on the display appear too zijn, light and hard to see after you turn on • • If Als defigures karakters op het scherm te licht je het toestel opnieuw hebt Doing so can cause deletion of data stored innadat memory. power, adjust contrast. aangezet, dan the moet je de contrast-instelling regelen.
• If the figures on the display appear too light and hard to see after you turn on power, adjust the contrast.
uTo the memory back up battery • Omreplace de steunbatterij te vervangen
the memory back upbattery battery, switchofondethe unit battery and check to see ** Before Vóór jereplacing de the steunbatterij vervangt, moet je controleren «Low !» boodschap uTo replace memory back up
ifniet theop “Low message als appears the display. replace hetbattery!” scherm verschijnt je het on toestel aan zet.IfInit does, dat geval moetthe je main eerst de *power Beforesupply replacing the memory up battery, switch on the supply unit andbattery. check to see batteries before back replacing the back up power voedingsbatterijen vervangen. if the “Low battery!” message appears on the display. If it does, replace the * Never remove the main power supply and the memory back up batteries frommain the * Verwijder nooit de steun- en de voedingsbatterijen tegelijk. power supply unit at the samebatteries time. before replacing the back up power supply battery. Never maindepower supply and the memory back up batteries from the ** * Be Zet het remove toestel afthe voor batterijen vervangt. Anders verlies je alle geheugengegevens. sure to switch theje unit off before replacing battery. Replacing battery with unit at the same time.
cause dataom in de memory to bezelfs deleted. * power Vervangondewillsteunbatterij twee jaar, als je het toestel weinig gebruikt, want Besure suretotoreplace switch the the back unit off replacing battery. Replacing * *Be up before power supply battery at least once 2battery years, with reanders kunnen er geheugengegevens verloren gaan.
power onofwill cause data memory to be deleted. gardless how much youinuse the unit during that time. Failure to do so can *cause Be sure to in replace thetoback up power supply battery at least once 2 years, redata memory be deleted. gardless of how much you use the unit during that time. Failure to do so can cause data in to be deleted. 1. Press !O to memory turnhet thetoestel calculator 1. Druk op L O om af te off zetten. 1. Press !O to turn the calculator off
2. Making sure that you do notop accidently press the o key,teattach theen case to het the 2. Schuif het beschermdeksel het toestel zonder op O drukken draai calculator toestel danand om.then turn the calculator over.
2. Making sure that you do not accidently press the o key, attach the case to the calculator and then turn the calculator over.
3. Druk lichtjes hetcover dekselfrom van the de batterijhouder 3. Remove the op back unit by pull- (aan ing with your finger at thehet point marked �. (☆) en de achterzijde), verschuif zoals aangeduid 3. haal Remove het erthe af. back cover from the unit by pull-
ing with screw your finger at the point marked � . 4. Remove i on the back of the calculator, and remove the back up battery holder. 4.4. Draai de schroef en verwijder de beschermkap on the back of the calculaRemove screw i los van steunbatterij. tor,de and remove the back up battery holder.
5. Remove the old battery.
5. Haal de gebruikte batterij er uit. 5. Remove the old battery.
i i 198
Appendix Appendix Appendix themet surfaces of a droog new battery 6. Wipe Maak off eerst een zacht, doekje with beidea kanten 6. Wipe off the surfaces of a new battery with a soft, dry cloth.batterij Load itschoon into the calculator so met de van de nieuwe en plaats ze dan soft, dry cloth. Load it into the calculator so that its positive (+) side is facing up. positieve (+) kant naar boven in het toestel. that its positive (+) side is facing up.
7. Plaats de down beschermkap op de steunbatterij en schroef 7. Pressing on the battery with the battery 7. down on the battery with the battery ze Pressing vast. replace holder, the screw that secures the holder, replace the screw that secures the holder in place. holder in place.
8. Replace backvan cover and press o to turn on. The batteries 8. Plaats hetthe deksel de batterijhouder terug, draaipower het toestel om,main verwijder het 8. Replace the back cover and press o to turn power on. The main batteries provide power toen thedruk memory while battery is removed, so memory beschermdeksel op O om the het back-up toestel aan te zetten. provide power to the memory while the back-up battery is removed, so memory data is not lost. data is not lost.
kk About the Auto Power OffOff Function n• Het automatisch afzetten van het toestel About the Auto Power Function
Het zet switches zichzelf automatisch af als er gedurende 6 minuten op The toestel calculator power off automatically if you doongeveer not perform any keyniet operaThe calculator switches power off automatically if you do not perform any key operaeen is gedrukt. DrukTo danrestore gewoon op O omo. het opnieuw aan te zetten. tion toets for about 6 minutes. power, press tion for about 6 minutes. To restore power, press o. The calculator automatically turns off it is left for about 60 minutes with a calculation
HetThe toestel zet zichzelf ook af na ongeveer berekening gestopt calculator automatically turns off it is 60 leftminuten for aboutals 60een minutes with a calculation stopped by an output command (^), which is indicated by the “–Disp–” message on stopped an output command( (^),). which is indicated by thedan “–Disp–” message on is door eenby«Pauze»-commando Op het scherm staat de mededeling the display. the display. «-Disp-».
199 199
Appendix Appendix Appendix Appendix
Appendix C Lijst met mogelijke foutmeldingen Appendix C Error Message Table AppendixCC Error ErrorMessage MessageTable Table Appendix Countermeasure Verbetering Countermeasure Countermeasure 1 Use d! or e to om display the te Gebruik of $ de plaats point where the was 1 or de e toerror display UseUse dd orvan e tofout display thethe ze. vinden en verbeter generated and correct it. point where the error point where the error waswas 2 Use d and or e to display pointte generated and correct it.the generated correct it. de Gebruik ! of $ om plaats 2 orerror e to display the point UseUse dd orthe e to display the point where was generated vinden van de fout en verbeter het and then correct the program. where the error was generated where the error was generated programma. then correct program. andand then correct thethe program.
Message Foutmelding Message Message Syn SynERROR ERROR ERROR SynSyn ERROR
Meaning Betekenis Meaning Meaning 1 De Calculation formula an formule bevat eencontains fout. error. Calculation formula contains 11 Calculation formula contains an an 1 error. error. 2 Een Formula in a program contains formulering in een programma Formula a program contains 2 22 Formula in ainfout. program contains bevat een an error. an error. an error.
MaERROR ERROR Ma Ma ERROR Ma ERROR (fout tegen de
1 Calculation exceeds Het resultaatresult valt buiten het bereik 123 Check the de input numeric value Controleer getallen invoer en calculation range. van de berekening. 123 Calculation result exceeds 123 11 Calculation result exceeds and correct it.numeric verbeter waar nodig. Worden er 2 Calculation is outside the input Een berekening valt buiten het Check the input numeric value calculation range. Check the input value calculation range. When using memories,gehaald check range a functiedefinitie. function. getallen uit bereik of vanis correct it. Calculation is outside input andand correct it. geheugens 22 Calculation outside thethe input controleer dan of de opgeslagen When memories, check range a function. When using memories, check range of aoffunction. that theusing numeric values stored 3 Illogical operation (division Niet-logische operatie (delenby door getalwaarden toegelaten zijn. in memories are correct. zero, etc.) 0, enz.). the numeric values stored Illogical operation (division thatthat the numeric values stored 33 Illogical operation (division by by 4 Try using a smaller value formet ∆x 4 Poor precision in differential Probeer opnieuw af te leiden in memories are correct. zero, etc.) Onnauwkeurigheid in het resultaat in memories are correct. zero, etc.) calculation results. kleinere waarde voor (een xusing increment/decrement). using a smaller value Poor precision in differential van de berekening van een 44 TryTry a smaller value for for ∆x ∆x 44 Poor precision in differential calculation results. ((xx toename/afname). increment/decrement). afgeleid getal. calculation results. (x increment/decrement).
(fout tegen de syntax)
wiskunde)
n» hoort «Goto n»for 1 Bij No «Lbl corresponding Lbl n n. No corresponding n for 11 No Goto corresponding LblLbl 1 n for Goto n . programma-sprong) Goto n . 2 No program stored in program area Progstored “file name”. stored in program Er isprogram geen enkel programma te 22 No No program in program 2 area Prog name”. vinden in“file de“file programmazone Prog area Prog name”.
GoERROR ERROR Go Go ERROR Go ERROR (fout tegen een
«bestandsnamen».
3 No corresponding “Next” for “For”, no corresponding No corresponding “Next” «Next» hoort “Next” «For», bij 33 No Bij corresponding for for “LpWhile” for “Do”, oren nobij “For”, corresponding «LpWhile» hoort «Do» “For”, no no corresponding corresponding “WhileEnd” “LpWhile” “Do”, or no for «WhileEnd» hoort «While». “LpWhile” for for “Do”, or no corresponding “WhileEnd” corresponding “WhileEnd” for for “While”. “While”. “While”. Ne ERROR ERROR Ne Ne ERROR
200 200200
op deinput juistea wijze 1 Voer Correctly Lbl n een to corresdat hoort bij commando «Lbl pond toinput the Goto n in,tonor delete 1 Correctly input an» Lbl to corresCorrectly a Lbl corresn»,the wis als het «Goto the nofifGoto not pond to nor, delete orn» delete pond toGoto the Goto n «Goto ,required. noodzakelijk is. the Goto if not required. theniet Goto n program ifnnot required. 2 Store a in program area Prog “fileinname”, orde delete 2 Store a programma program in op program Sla in zone Store aeen program program theProg Prog “file name” not area Prog “file name”, or Prog «bestandsnamen», ofdelete wis de area “file name”, orif delete required. the Prog “file name” if not «bestandsnamen» theinstructie Prog “fileProg name” if not 3 Correctly “Next” with required. als ze niet match nodig is. required. “For”, “LpWhile” with “Do”, or 3 Correctly match “Next” with Controleer of er na «Next» een 3 Correctly match “Next” with “WhileEnd” with “While”. “For”, “LpWhile” with “Do”, or «For» komt, na «LpWhile» “For”, “LpWhile” with “Do”, oreen “WhileEnd” with “While”. «Do» en na «WhileEnd» een “WhileEnd” with “While”. «While».
• • Kijk na of that ProgProg «bestandsnamen» • • DeNesting vertakking van de of subroutines exceeds Ensure “file name” is niet om van een subprogramma’s heeft exceeds meer dan 10 • •Ensure 10 levels. notgebruikt used toisreturn from Nesting of subroutines exceeds Ensure Prog “file name” • •Nesting of subroutines thatthat Prog “file name” is is subprogramma terug naar het If subroutines to main routine. 10 levels. used to return from 10niveaus. levels. notnot used to return from hoofdprogramma teunnecessary gaan. Is If If used, delete any subroutines to main routine. subroutines to main routine. dat geval wis deany onnodige Prog Prog “file name”. used, delete unnecessary used, delete any unnecessary . Prog name”. Prog “file“file name”. • «bestandsnamen» Trace the subroutine jump • Kijk na of er bij sprongen naar and ensure that no • destinations Trace subroutine jump • Trace thethe subroutine jump subprogrammas’s niet opnieuw jumps areand made back to that the destinations and ensure destinations ensure that no no naar het hoofdprogramma original program area. Ensure jumps made back to the jumps areare made back to the gesprongen wordt. Controleer ook that returns are made correctly. original program area. Ensure original program area. Ensure ofthat elke «return» correct is.correctly. returns made that returns areare made correctly.
Meaning Betekenis calculations • • DeExecution berekeningofvraagt te veel that exceed van the één capacity of the stack capaciteit van de for numeric values or stack for stapelgeheugens commands.
Countermeasure Verbetering
• • Vereenvoudig formulestozodat Simplify thede formulas keep hetstacks stapelgeheugen voor de within 10 levels for the numerieke waarden hoogstens 10 numeric values and 26 levels niveaus heeft en dat van de for thenodig commands. hoogstens • commando’ Divide thesformula into26. two or • Verdeel formule in minstens twee more de parts. delen.
123 1 Onvoldoende Not enough memory to om hold geheugen • • Kijk na ofthe hetnumber aantal variabelen die Keep of variables function input in the een nieuwe functie in Graph de modus you zijn usehet for aantal the operation within Mode fortegraph drawing. nodig beschikbare GRAPH verwerken. the number variables 2 Not enough memory to om holdeen Onvoldoende geheugen variabelen niet of overschrijdt. currently available. function input in TABLETABLE nieuwe functie in the de modus • Vereenvoudig de gegevens die • Simplify the data you are trying Mode. te verwerken. opgeslagen moeten worden zodat to store to keep it within the 3 Not enough memory to om store Onvoldoende geheugen ze wel passen in de beschikbare available memory capacity. data in listop function. gegevens te slaan in de modus geheugenruimte. • Delete no longer needed data LIST. to andere make room for the new data. • Wis onnodige gegevens
zodat er geheugenruimte vrij komt. argument • • DeIncorrect kenmerken van het specification argument for a command requires an voldoen niet aan dethat voorwaarden argument. nodig voor zo’n soort argument.
Verbeter Correcthet theargument. argument. n , Sci • • Voor FixFix n, Sci n :nn := integer from 0 = geheel9. getal van 0 tot 9. n through n , Goto • • Voor Lbl Lbl n , Goto n :nn: = integer from geheel getal n 0= through 9. van 0 tot 9.
• • DeIllegal dimensie gebruiktused bij het rekenen dimension during met is verkeerd. listmatrices calculations.
• • Kijk de dimensie van de matrices of Check list dimension. de lijsten na.
Com ERROR ERROR
Problemmet with connection • • Probleem decable verbindingskabel parameter setting duringbij of or met één van de parameters datavan communications. hetprogram uitwisselen gegevens.
• • Controleer of deconnection. verbindingskabel Check cable goed is aangesloten op beide toestellen.
Transmit Transmit ERROR! ERROR! (verzendingsfout)
Problemmet with connection • • Probleem decable verbindingskabel parameter setting duringbij of or met één van de parameters communications. hetdata uitwisselen van gegevens.
• • Controleer of deconnection. verbindingskabel Check cable goed is aangesloten op beide toestellen.
Receive ERROR! Receive ERROR!
Problemmet with connection • • Probleem decable verbindingskabel parameter setting duringbij of or met één van de parameters communications. hetdata uitwisselen van gegevens.
• • Controleer of deconnection. verbindingskabel Check cable goed is aangesloten op beide toestellen.
Memory of receiving unit • • Het geheugen van het ontvangend became full duringtijdens program toestel is volgeraakt het data communications. uitwisselen van gegevens.
• • Wis enkelesome opgeslagen gegevens Delete data stored in thein hetreceiving geheugen vanand hettry ontvangend unit again. toestel en probeer opnieuw.
Arg ERROR ERROR
(fout in een argument)
Dim ERROR ERROR
(fout tegen de dimensie)
(ontvangstfout)
Memory Full Full!!
(Geheugen vol!)
201
Appendix Appendix
Appendix D Appendix D
Interne Internal digits cijfers
Precision Nauwkeurigheid
15 cijfers digits
As aDe rule, nauwkeurigheid precision isde is±1 ±1 op het 10 at the cijfer.* 10th digit.*
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
0 < x < 69 (x is een an integer) geheel getal)
"
"
100 Resultaat 10100 Result << 1 1× x10 n, r (nn en and r are integers) r zijn gehele getallen) 0 < r < n, 10 n < 1 × 10
x > 0: x > 0: –1 × 10100 < y log x < 100 –1 × 10100 < y log x < 100 x=0: y >0 x = 0 : yy > 0 x<0: x < 0^ (:x ) 1 – (n is an"integer) y = n, –––– 1 geheel y = n, ––––– (n een is an integer) 2ngetal) +1 2n +1 However; Maar However; 100 < y log |x | < 100 –1 × 10 –1 × 10100 < y log |x | < 100
100
y
y>0: xG0 y>0: xG0 1 1 –1 × 10100 < –– logy < 100 –1 × 10100 < –– logy < 100 x x y= 0 : x> 0 y = 0x : x > 0 1 y <1 0 : x = 2n +1, –– y < 0 : yx = 2n +1, –– n " (nnG 0, n is an integer) een integer) geheel getal) (n G 0, n is an However; However; Maar 1 100 1 –1 × 10 < –– log |y| < 100 –1 × 10100 < –– log |y| < 100 x
a b /c
Total of integer, numerator Total of integer, numerator Het totaal aantal tekens het and van denominator must be bgetal, and adenominator mustdebe /c de noemer geheel " withinen10 digits (includes diwithin 10niet digits (includes teller mag groter zijn dan di10 vision marks). vision marks). inbegrepen). (scheidingstekens
STAT
|x| < 1 × 1050 |x| < 1 × 1050 |y| < 1 × 1050 |y| < 1 × 1050 |n| < 1 × 10100 |n| <STAT 1 × 10100 xσ n, yσn, x, y, a , b, c", r : xσ n, yσn, x, y, a , b, c , r : nG 0 nG 0 xσ n–1, yσn –1: n G 0, 1 xσ n–1, yσn –1: n G 0, 1
x
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
Notes
x
"
"
* For aberekening single calculation, calculation+-error ±110de at the 10th (In the case of exponential disp Vooraeen enkelvoudige is de error berekeningsfout 1 opisdigit. het ( Bijdigit. gebruik van het exponentieel * For single calculation, calculation is ±1 at the 10th (In cijfer. the case of exponential display, calculation error is het ±1 laatste at the beduidend last significant digit.)opeenvolgende Errors are cumulative in the case of consecu scherm, is deerror berekeningsfout 1 op cijfer.) berekeningen kunnen calculation is ±1 at the+-last significant digit.) Errors are Voor cumulative in the case of consecutive calculations, which can also cause them toworden.( become iseralso true of internal consecu de berekeningsfouten cumuleren, zodat them ze tamelijk groot kunnen Ditlarge. is true ook(This zo intern herhaaldelijk calculations, which can also cause to become large. (This is of als internal consecutive y also x 3 calculations are performed the casevan of ^(x ), y , x!, , nP r, nC r, etc.) berekeningen moeten uitgevoerdthat worden zoals bij hetin berekenen calculations that are performed in the case of ^(x y), x y , x!, 3 , nP r, nC r, etc.) In de omgeving van of van singulier singular punt van point een functie, zijn de cumulatief en and ma In buigpunt the vicinity of aeen function’s and point of berekeningsfouten inflection, errors are cumulative In the vicinity of a function’s singular point and point of inflection, errors are cumulative and may kunnen ze groot worden. become large. become large.
203
Appendix Appendix Appendix
Appendix
Appendix E Specifications Appendix E Specifications van het toestel Appendix E Kenmerken Specifications Appendix E Variables: 26
Variables: 26 Variabelen : 26. Calculation range: Variables: 26 Bereik van derange: berekeningen ±1 × 10–99 to: ±9.999999999 × 1099 and 0. Internal operations use 15-digit m Calculation -99 Calculation range: ±1 x 10 tot ±9.999999999 x 109999en 0. Intern worden er 15 cijfers gebruikt. ±1 × 10–99 to ±9.999999999 × 10 and 0. Internal operations use 15-digit mantissa. –99 ±1 × 10Weergave to ±9.999999999 × 1099 anddisplay 0. Internal operations van wetenschappelijke schrijfwijze: x|, |x| > 1010 Exponential range: Normuse 1: 15-digit 10 –2 > |mantissa.
10 –9 > | x|, |x | > 10 10 x|, |x| 2: > 1010 Exponential display range: Norm 1: 10 –2 > |Norm Exponential display range: Norm 1: 10 –2 > |x |, |x| > 1010 Geheugencapaciteit voor het programmeren : |x|, |x| > 1010 Program capacity: Norm –92: 10 –9 > Norm 2: 10 > |x|, |x | > 1010 20 kbytes maximum Program capacity: 20,000 bytes (max.) Program capacity: Power supply: 20,000 bytes Batterijen : (max.) 20,000 bytes (max.) Main: Two AAA-size batteries (LR03 (AM4) or R03 (UM-4)) Power supply: Power Voeding supply: : Twee batterijen type AAA (LR03 (AM4) of R03 (UM4)) Back-up: One CR2032 lithium battery Main: Two batteries (LR03 (AM4) or R03 (UM-4)) Steun : EenAAA-size lithiumbatterij CR2032 Main: Two AAA-size batteries (LR03 (AM4) or R03 (UM-4)) Power lithium consumption: Back-up: One CR2032 battery 0.05W Verbruik : 0.05W lithium battery Back-up: One CR2032 Battery life Power consumption: 0.05W Power Werkingsduur consumption:van 0.05W de batterijen : Main: Battery life BatteryVoedingsbatterijen life : Main: LR03 (AM4): Approximately 1,500 hours (continuous display of main men Main: LR03 (AM4): ca 1500 uur (continue weergave van het hoofdmenu) Approximately 700 hours (continuous LR03 (AM4): Approximately 1,500 hours (continuous display of main operation) menu) LR03 (AM4): Approximately 1,500 hours (continuous display of main menu) ca 2R03 jaar (UM-4): (niet onder spanning) Approximately 900 hours (continuous display of main menu) Approximately 700 hours (continuous operation) Approximately 700 hours (continuous operation) R03 ca 900 uur (continue weergave van400 hethours hoofdmenu) Approximately (continuous operation) R03 (UM4): (UM-4): Approximately 900 hours (continuous display of main menu) R03 (UM-4): Approximately 900 hours (continuous display of main menu) Approximately 2 years (when main batteries are not supplying p Approximately 400 spanning) hours (continuous operation) ca 2Back-up: jaar (niet onder Approximately 400 hours (continuous operation) power off:(when main batteries are not supplying power) Back-up: Approximately 2 years Steunbatterij : caAuto 2 jaar Back-up: Approximately 2 years (when main batteries are not supplying power) Powervan is automatically Auto power off: Automatisch afzetten het toestel : turned off approximately six minutes after last oper Auto power off: Power is automatically turned offautomatically approximately six off minutes last operation. The calculator turns if it is after left for about 60 minutes with a Deautomatically voeding wordtturned automatisch afgezet ongeveer 6 minuten laatste operatie. Power is off approximately six minutes after na lastdeoperation. tion stoppedturns by an command (^), which is with indicated by the “–Dis The calculator automatically offoutput if it is left for about 60 minutes a calculaHet toestel zet zichzelf ook af na ongeveer 60 minuten, als een berekening gestopt The calculator automatically turns off if it is left for about 60 minutes with a calculasage on the display. (^), which is indicated by the “–Disp–” tion stopped by an output command mestion stopped an pauze-commando output command (^), which is indicated by the “–Disp–” mesis doorbyeen ( ). Dit is aangegeven door de mededeling «-Disp-» Ambient temperature range: 0°C to 40°C sage on the display. sage onopthe hetdisplay. scherm. Dimensions: 23 mm (H) × 85.5 mm (W) × 169 mm (D) Ambient temperature range: 0°C to 40°C Ambient temperature range: to 40°C Werkingstemperatuur : 0°C Tussen 0°C en 40°C 7 / 16" (H) /16 "mm (W)(D) × 6 3/4" (D) Dimensions: 23 mm (H) × 85.515mm (W)××3169 Dimensions: 23 mm (H) × 85.5 mm (W) × 169 (D) Afmetingen : 23 (Dik) x 785,5 (Breed) xmm 169 mm (Lang) 15/ mm Weight: (including 16 " (H) × 3185g /16 " (W) × 6 3/4"batteries) (D) 15/ 16" (H) × 3 7/16 " (W) × 6 3 /4" (D) Gewicht : 185 g(including (met batterijen) Weight: 185g batteries) Weight: 185g (including batteries)
Data Communications Uitwisselen van gegevens Data Communications Functions: : Data Functies Communications
Programencontents andbestanden; gegevens file names; function memory data; list data; varia Functions: Inhoud van programma’s namen van van het functie-toets Functions: data; graph functions geheugen; lijsten; Table variabelen; tabellen&grafieken; functies. Program contents and & fileGraph names; function memory data; list data; variable data; Program contents and file names; function memory data; list data; variable data; Method: (asynchronous), half-duplex Table & Graph data; graphStart-stop functions Start-stop (asynchroon) , semi-tweevoudig Table &Methode: Graph data; graph functions Transmission speed (BPS): 9600 bits/second Method: Start-stop (asynchronous), half-duplex Snelheid (BPS) : 9600 bits/seconde Method: Start-stop (asynchronous), half-duplex Transmission speed (BPS): Parity: none 9600 bits/second Transmission speed (BPS): 9600 bits/second Pariteit : geen Bit length: 8 bits Parity: none Parity: Bitlengte none : 8 bits Bit length: 8 bitsStop bit: Bit length: 8 bits Bitstop : Send: 2 bits Stop bit: Stop bit: Verzenden : 2 bits Receive: 1 bit Send: 2 bits Send: 2Ontvangen: bits Receive: 1 1bitbit 204 1 bit Receive: 204
204
Lijst met de programma-commando’s Program Mode Command List
Bar Line Both LIST List1 List2 List3 List4 List5 List6 MARK
a b c
DrawOn DrawOff
Bar LineG Both List1 List2 List3 List4 List5 List6 Square Cross Dot
1-Variable_ 2-Variable_ LinearReg_ Med-MedLine_ QuadReg_ LogReg_ ExpReg_ PowerReg_ % Data Sep.G O.Lap NormWin SortA( SortD( G_SelOn_ G_SelOff_ Y=Type ParamType Y>Type YType Y
TABL On Off
T_SelOn_ T_SelOff_
' " ~ * / #
' " ~ * / #
[ALPHA]key ' " ~
' ” ~
[OPTN]key LIST List Dim Fill Seq Min Max Mean Med Sum CALC Simp Int÷ Rmdr d/dx STAT x^ y^ PROB X! nPr nCr Ran# NUM Abs Int Frac Rnd Intg ANGL o r g o''' Pol( Rec(
List_ Dim_ Fill( Seq( Min( Max( Mean( Median( Sum_ Simp _Int÷_ _Rmdr_ d/dx( x^ y^ ! P C Ran# Abs_ Int_ Frac_ Rnd Intg_ o r g Pol( Rec(
CASIO COMPUTER CO., LTD. 6-2, Hon-machi 1-chome Shibuya-ku, Tokyo 151-8543, Japan
