Graafschap bibliotheken. Laaggeletterdheid. Allemaal stipjes, strepen, rondjes, krullen. Het is zo druk op het papier. Wanneer ik langer kijk

Laaggeletterdheid

Allemaal stipjes, strepen, rondjes, krullen. Het is zo druk op het papier. Wanneer ik langer kijk gaan al die tekens dansen. De zwarte spinnetjes lopen bijna van het blad. Wie helpt met oefening, wie met geduld, wie doet mij hopen een wereld te ontginnen. En wie begrijpt dat ik zo trots ben, nu ik een leesbril nodig heb.

Anna Wiersma stadsdichter Zutphen ter gelegenheid van de Week van de Alfabetisering 2015

jaarverslag

2015 Graafschap bibliotheken Jaarverslag 2015

Graafschap bibliotheken

Colofon Tekst en redactie: Gerard Huis in ‘t Veld, Barbara Deuss, Ine Kamp, Jody Hagenbeek Foto’s: Jaarverslag 2015

Graafschap bibliotheken Graafschap bibliotheken

De Bibliotheek: van en voor iedereen! De Bibliotheek is er voor iedereen. In onze vier vestigingen kun je gemakkelijk binnenlopen, al is het maar voor het lezen van de krant of een tijdschrift. Je kunt er van alles leren, op eigen houtje, met ondersteuning van een medewerker of vrijwilliger of samen met anderen. De Bibliotheek is van iedereen. We willen dat iedereen zich bij ons thuis voelt. De samenleving verandert, de overheid gaat steeds meer uit van de eigen kracht van de burger. Dat is niet zo vanzelfsprekend als het lijkt. Er zijn in onze gemeenschap veel kwetsbare mensen. Enkele van de problemen zijn laaggeletterdheid en het hebben van weinig digitale vaardigheden. Terwijl het kunnen lezen en schrijven en digitaal vaardig zijn, basisvoorwaarden zijn om goed mee te kunnen doen in onze samenleving. Als Graafschap bibliotheken zien we hier een belangrijke taak voor ons weggelegd. Er is het afgelopen jaar door alle medewerkers en vrijwilligers hard gewerkt om onze burgers te helpen vanuit onze opdracht: “het stimuleren van lezen en leren, het vergroten van leesplezier en het bevorderen van (digitale) geletterdheid.”. Graafschap bibliotheken, in fysieke en digitale vorm, wil dé plek zijn voor alle burgers uit de gemeente Lochem en Zutphen, om te lezen en te leren, zich te informeren en hun ervaringen te verrijken en daardoor slimmer, vaardiger en creatiever te worden. Wij zetten de deuren open voor tal van activiteiten in het kader van de persoonlijke ontwikkeling van onze burgers, jong en oud. We doen dat samen met heel veel partners als scholen, educatieve en culturele organisaties, welzijnsorganisaties, organisaties in het sociaal domein. Met veel plezier en bevlogenheid werken onze medewerkers en vrijwilligers, samen met onze partners, aan persoonlijke groei en goede vooruitzichten voor iedereen! Gerard Huis in ’t Veld directeur-bestuurder Graafschap bibliotheken

Jaarverslag 2015


Inhoud De Bibliotheek: van en voor iedereen! pagina 1. Graafschap bibliotheken in verandering

5

2. Basisvaardigheden 0-18 jaar

7

Verdieping

7

Verbreding

8

Uitbreiding

9

3. Basisvaardigheden 18+

10

4. Persoonlijke ontwikkeling 18+

13

5. Bestuur en toezicht

16

6. Personeel en organisatie

18

7. Feiten en cijfers

20

Bijlage 1 – Medewerkers

25

Bijlage 2 – Vestigingen

26

Jaarverslag 2015


1.

Graafschap bibliotheken in verandering

Op 1 januari 2015 is de Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob) in werking getreden. De Wsob gaat uit van een bibliotheekstelsel, waarin de drie overheden samen de netwerkverantwoordelijkheid dragen. Het zijn de gemeenten Lochem en Zutphen die verantwoordelijk zijn voor het lokale bibliotheekwerk, hetgeen betrekking heeft op de beschikbaarheid en de omvang van voorzieningen en de kwaliteit ervan. De Wsob geeft aan dat Graafschap bibliotheken geacht wordt bij te dragen aan de persoonlijke ontwikkeling en verbetering van de maatschappelijke kansen van de burgers. Daarbij behoren de volgende vijf kernfuncties: 1. 2. 3. 4. 5.

Ter beschikking stellen van kennis en informatie (informeren) Bieden van mogelijkheden tot ontwikkeling en educatie (leren) Bevorderen van lezen en laten kennismaken met literatuur (lezen) Organiseren van ontmoeting en debat Laten kennismaken met kunst en cultuur

Graafschap bibliotheken geeft op een dynamische wijze invulling aan deze kernfuncties. Immers, de technologie verandert, de samenleving verandert en de behoeften van burgers veranderen. De wijze waarop Graafschap bibliotheken invulling geeft aan de kernfuncties zal telkens meeveranderen om toegevoegde waarde te blijven bieden. Ambitie: een brede Bibliotheek Dat de Bibliotheek meer is dan een ruimte die wordt opengesteld om een collectie uit te lenen wordt in de gemeenten Lochem en Zutphen breed gedeeld. De ambitie een brede Bibliotheek te willen zijn betekent overigens niet dat de klassieke Bibliotheek en de klassieke uitleenfunctie niet meer van belang zijn. De ambitie is om die klassieke functie te consolideren en te transformeren en om tegelijkertijd de maatschappelijk-educatieve functie van Graafschap bibliotheken verder uit te bouwen en de digitale bibliotheekfunctie verder te ontwikkelen. De basis van de openbare bibliotheek is dat ze bijdraagt aan de ontplooiing van het individu, jong en oud. De Bibliotheek staat voor een leven lang leren en biedt een stimulerende leer- en leesomgeving voor alle burgers. De Bibliotheek biedt een platform waar mensen kunnen samenkomen, kennis kunnen delen en specifieke vaardigheden kunnen verwerven. De Bibliotheek is gericht op het verkleinen van achterstanden én op het verder ontwikkelen van talent: mensen slimmer, vaardiger en creatiever maken. Net als andere bibliotheken, onderscheidt Graafschap bibliotheken zich van andere ontmoetingsplekken door het toegankelijke, laagdrempelige en nietcommerciële karakter. De digitale Bibliotheek is een aanvulling op de lokale fysieke Bibliotheek en omgekeerd. Beide versterken en verrijken elkaar.

Jaarverslag 2015


Pagina 5

Graafschap bibliotheken heeft de vijf kernfuncties vertaald naar drie programmalijnen. Dit zijn:   

opbouwen basisvaardigheden 0-18 jaar versterken basisvaardigheden 18+ persoonlijke ontwikkeling 18+

In de volgende hoofdstukken worden de highlights van onze dienstverlening beschreven langs deze drie programmalijnen.

Jaarverslag 2015


Pagina 6

2.

Basisvaardigheden 0-18 jaar

Kinderen en jeugd zijn nog steeds onze prioriteit. We zijn een aantrekkelijke plek, waar zij graag willen verblijven. En we hebben mooie producten en diensten voor deze doelgroep. Het onderwijs werkt graag met ons samen, want we zijn een betrouwbare en deskundige partner. Wij bieden programma’s voor taalontwikkeling, leesbevordering, mediawijsheid en zijn gericht op het stimuleren van het lezen en het bevorderen van het leesplezier. Door een doorlopende lees- en leerlijn te bieden voor 0-18 jaar dragen wij bij aan het voorkomen van taalachterstanden en laaggeletterdheid op latere leeftijd.

Verdieping De Bibliotheek op school (dBos) De samenwerking met scholen rond lezen en leesplezier breidt zich nog steeds uit. In 2015 zijn twee Zutphense scholen gestart met dBos. Het totaal aantal deelnemende scholen in Zutphen is nu acht. De scholen financieren de inzet van de lees-mediacoach zelf. Via de regeling combinatiefunctionaris doen in Lochem alle zestien scholen mee. De Monitor 2015 is door 1504 leerlingen vanaf groep 4 ingevuld. Ook de leerkrachten en drie lees-mediacoaches vulden gegevens over lezen, leesbeleving en leesplezier op hun school in. De uitkomsten zullen in maart 2016 beschikbaar komen en met de deelnemende scholen worden besproken. Dit leidt tot aanpassing van het leesbeleidsplan en afspraken over de inzet van de leesmediacoach. Activiteiten Naast uitbreiding van de collecties zetten scholen in op activiteiten rond lezen in de groep. Veel scholen participeerden in de programmering rond de Kinderboekenweek, de Nationale Voorleeswedstrijd, de Kinderjury en projecten uit de Rode Draad. De lees-mediacoaches ondersteunden daarbij de leerkrachten bij de uitvoering. De beide scholen in Laren, De Branink en de Prins Willem Alexander, deden in samenwerking met de Bibliotheek mee met de Kinderpostzegelactie. Beide scholen ontvingen € 2500 voor boekenkasten en € 2000 voor de collectie. De leesmediacoaches adviseerden hen bij het kiezen van kasten en boeken. Daarnaast kregen leerlingen van de school een boek cadeau. Dit allemaal om het lezen te bevorderen en het leesplezier te vergroten. Scholing leerkrachten Zestien leerkrachten, bibliotheekouders en een leidster kinderopvang volgden de scholing Open Boek van de Bibliotheek. Hoe krijg je het beslissende boek voor je leerling dat hem of haar altijd bij blijft? Alle deelnemers kregen, na vier cursusmiddagen en het inleveren van een leesbeleidsplan, hun certificaat.

Jaarverslag 2015


Pagina 7

Culturele en kunstzinnige vorming Zowel in Lochem als Zutphen biedt Graafschap bibliotheken een programma rond literatuur en lezen. In 2015 heeft de Bibliotheek in het kader van het Kunstmenu Lochem de samenwerking gezocht met meesterverteller Gery Groot Zwaaftink uit Vorden. Ruim 850 leerlingen uit de groepen 7 en 8 van de Lochemse scholen worden uitgedaagd zelf een verhaal te vertellen. Met een startverhaal in de klas en een leskist met materiaal en tips en tricks gaan de leerlingen aan de slag. Als de helft van de klas een verhaal heeft geschreven, komt Gery nogmaals op school om een en ander te beoordelen én natuurlijk nog een verhaal te vertellen. Dit traject loopt in schooljaar 2015-2016. In Zutphen biedt de Bibliotheek in het kader van het Cultureel jaarprogramma twee programma’s aan. Groepen 1 en 2 gaan aan het werk rond de prentenboeken Bentje of Kleine Ezel en ronden dit af met een voorstelling in de klas. Groepen 3 en 4 gaan met schrijfster Martine Letterie op zoek naar de verschillen tussen verleden en heden. Vooral het maken van een stamboom van je eigen familie levert ontroerende gespreksmomenten op. Jaarlijks worden hiermee tussen de 550 en 600 leerlingen bereikt.

Verbreding BoekStart In mei 2015 vierden de Bibliotheek, de gemeente en Yunio vijf jaar BoekStart met diverse activiteiten in alle vestigingen, waaronder workshops Babygebaren, en poppentheater Peterselie. Tijdens feestelijke bijeenkomsten werden, in het bijzijn van de wethouders van Lochem en Zutphen, aan de jongste burgers en hun ouders BoekStartkoffertjes overhandigd. Jaarlijks biedt de Bibliotheek in alle vestigingen BoekStartochtenden aan, waar ouders elkaar kunnen ontmoeten en met hun kindje mee kunnen doen aan Muziek op schoot. Het aantal geboortes in Lochem was 231, in Zutphen 404. Alle ouders ontvingen een brief van de gemeente, met een uitnodiging om hun baby lid te maken van de Bibliotheek en het koffertje af te halen; 46% van de ouders gaf hieraan gehoor. Lochem 0-4 jaar Het eerste jaar Boekjes & Koekjes in Lochem was een groot succes. Wekelijks bezochten tussen de 15 en 20 ouders met hun jonge kinderen het lees- en opvoedmoment op de maandagochtend in de Bibliotheek. Er is behoefte aan ondersteuning én contact. De vraag is zo groot dat in februari 2016 gestart wordt met een tweede ochtend in de week. Gastvrouwen van HomeStartYunio en een medewerker van de Bibliotheek voeren het programma, dat wordt gelinkt aan VVE-thema’s, uit. (VVE: voor- en vroegschoolse educatie) Jaarverslag 2015


Pagina 8

De hernieuwde samenwerking met de organisaties voor kinderopvang is goed ontvangen. Zes organisaties maken gebruik van de ondersteuning door de Bibliotheek, waarbij vooral ingespeeld wordt op vragen van pedagogisch medewerkers rond voorlezen, taalontwikkeling en ouderparticipatie. Op aanvraag heeft de Bibliotheek scholing voor pedagogisch medewerkers verzorgd. Zutphen 0-4 jaar In Zutphen bleef Graafschap bibliotheken Boekenpret aanbieden, zowel op locatie Bibliotheek aan doelgroepouders van kinderen van 0 tot 2,5 jaar als op locaties voor kinderopvang en peuterspeelgroepen voor kinderen van 0 tot 4 jaar. Tijdens de de Nationale Voorleesdagen zijn 22 groepen binnen de kinderopvang bezocht en konden kinderen en hun ouders genieten van het verhaal van Boer Boris. Onderzoek In april en in november 2015 is, in samenwerking met Kasperkovitz beleidsonderzoek en advies, een monitoring-onderzoek uitgevoerd naar de effecten van het VVE-aanbod van Graafschap bibliotheken in Lochem en Zutphen. De uitkomsten zijn doorgesproken met de betreffende organisaties en leiden tot maatwerk bij ondersteuning op locatie.

Uitbreiding Start Voorleesexpress Op 1 februari 2015 ging de VoorleesExpress officieel van start in Zutphen en Lochem. De VoorleesExpress stimuleert de taalontwikkeling van kinderen en verrijkt de taalomgeving thuis. Daarnaast versterkt de VoorleesExpress het partnerschap tussen de toeleidende organisatie en ouders. Doel is om laaggeletterdheid te voorkomen en ouders bewust te maken van hun rol bij de taal- en leesontwikkeling van hun kind. Twintig weken lang komt een vrijwilliger de ouder bij die taak ondersteunen. Het project richt zich op gezinnen waarbij de kinderen van 2 tot 8 jaar een taalachterstand hebben. Of waarbij het risico groot is dat kinderen een taalachterstand ontwikkelen. In 2015 bezochten vrijwilligers van de VoorleesExpress achtentwintig gezinnen in Zutphen en Lochem. De twee projectleiders van de VoorleesExpress werven, scholen en begeleiden de vrijwilligers, leggen contacten met toeleiders van gezinnen zoals Humanitas, Vluchtelingenwerk, Yunio, schoolmaatschappelijk werkers, intern begeleiders van scholen, logopedisten. Zij zorgen voor een goede match tussen gezin en vrijwilliger. In 2016 is het streven om zeventig gezinnen te bereiken.

Jaarverslag 2015


Pagina 9

3.

Basisvaardigheden 18+

Wij helpen burgers om zelfredzamer te worden en te participeren. Wij doen dat door de basisvaardigheden van burgers te (helpen) ontwikkelen: vaardigheden als geletterdheid, taalvaardigheid en informatievaardigheden (met name ook digitaal). Burgers kunnen individueel of in groepsverband meedoen. De belangrijke rol die Graafschap bibliotheken speelt in het Taalhuis (in oprichting) in Lochem en Zutphen geeft het belang aan van het versterken van de basisvaardigheden. Graafschap bibliotheken maakt hierbij dankbaar gebruik van de inzet van bijzonder gemotiveerde vrijwilligers. Leesclubs De leesclubs voor burgers die beter willen lezen of Nederlands spreken draaien al weer drie jaar. Op zes momenten in de week kunnen burgers terecht in de Bibliotheek Zutphen, Lochem of op een locatie in hun eigen wijk om samen te lezen en met elkaar te spreken. Vrijwilligers begeleiden de leesclubs, die gezamenlijk ongeveer vijftig deelnemers een plek bieden. De leesclub leidt ook tot ontmoeting, participatie en zelfs tot vrijwiligerswerk bij een van de andere programma’s van de Bibliotheek. Taaltraining In de afgelopen jaren gaven Delta, Praktijkonderwijs (PRO) en Graafschap bibliotheken onder leiding van een docent PRO in de Bibliotheek les aan medewerkers van Delta op gebied van taal, lezen en digitale vaardigheden. Ook andere burgers met zeer lage leesvaardigheden konden aansluiten. De samenwerking is, helaas, per september 2015 gestopt. Delta en PRO gaan op locatie PRO, alleen voor medewerkers Delta, door. Wel blijft een vrijwilliger van de leesclub van de Bibliotheek deze groep ondersteunen. De Bibliotheek heeft besloten om door te gaan met het aanbieden van een taaltraining aan burgers. Wekelijks kunnen laaggeletterden op woensdagmorgen in de Bibliotheek terecht. Een medewerker van de Bibliotheek en een vrijwilliger met pedagogische achtergrond verzorgen de lesochtend voor gemiddeld acht cursisten. Week van de Alfabetisering Op 9 september organiseerde Graafschap bibliotheken in samenwerking met Het Plein, Praktijkonderwijs Zutphen, Anne Flokstraschool, Gilde Zutphen, Perspectief Zutphen en ROC Aventus een informatiemarkt in de Bibliotheek Zutphen. Onder het thema “Het is tijd voor taal” werd het aanbod voor laaggeletterden en minder digitaal vaardige burgers onder de aandacht gebracht. Stadsdichter Anna Wiersma droeg het gedicht ‘Laaggeletterdheid” voor. (zie voorkant van dit jaarverslag). Met zo’n 80 gasten was het een geanimeerde inlooplunch.

Jaarverslag 2015


Pagina 10

Op dinsdag 15 september konden inwoners van Lochem in de Bibliotheek Lochem onder het genot van een kop koffie kennismaken met het aanbod van de diverse partijen. Klik & Tik Digitale vaardigheden worden steeds belangrijker. Steeds meer zaken kunnen of moeten via de computer en internet geregeld worden. Denk maar aan bankzaken, de belastingaangifte, werk zoeken of spullen kopen. Voor mensen die geen of heel weinig kennis en ervaring hebben met de computer en internet biedt Graafschap bibliotheken de cursus Klik & Tik aan. De cursus Klik & Tik bestaat uit drie delen: de basis, het internet op en samen op ’t web. Deze delen zijn achter elkaar of los van elkaar te volgen en kunnen zelfstandig of met begeleiding in de Bibliotheek in eigen tempo uitgevoerd worden. In september 2015 zijn de cursussen op dinsdagochtend in Lochem en Zutphen gestart met bijna twintig deelnemers. De coördinatoren worden ondersteund door geschoolde vrijwilligers. In 2016 staat uitbreiding van het aantal cursusmomenten op de rol. Digisterker De overheid doet steeds meer via het internet en vraagt de burger daarvan gebruik te maken. Of het nu gaat om het aanvragen van huurtoeslag, het aanvragen van zorg, het zoeken naar werk of het doorgeven van een verhuizing. Veel mensen zijn hier nog niet (voldoende) vaardig in. Daarom biedt Graafschap bibliotheken de cursus Digisterker aan. In 2015 zijn er in cofinanciering met beide gemeenten vier cursussen gegeven. Medewerkers van de Bibliotheek zijn opgeleid tot docenten. Achtendertig cursisten gingen na afloop van vier dagdelen scholing met een certificaat naar huis. In 2016 staan al zes nieuwe curssen gepland. Vanwege het verdwijnen van de “blauwe envelop” verwacht Graafschap bibliotheken dat er een groter beroep zal worden gedaan op de ondersteuning van de Bibliotheek. Samenwerking In samenwerking met Gilde Zutphen, Kruiswerk Achterhoek en Stichting Welzijn Lochem wordt een breed scala van inloopuren, cursussen en persoonlijke advisering aangeboden. Daarnaast participeert de Bibliotheek als partner in het nog op te richten Taalhuis Lochem Zutphen en heeft zij alvast onderdak gegeven aan de in december 2015 aangetrokken docent-adviseur & coördinator Taalhuis Lochem-Zutphen.

Jaarverslag 2015


Pagina 11

Nieuw in 2016 De grote toeloop van vluchtelingen uit de hele wereld zorgt ook voor een toename van mensen die Nederlands willen leren. Eind 2015 werd voor de doelgroep niet-statushouders de Taalkit Dutch gelanceerd door partijen als de Koninklijke Bibliotheek, CINOP en ETV.nl. De Taalkit DUTCH biedt online en offline ondersteuning bij het aanleren van de Nederlandse taal, speciaal gemaakt voor vluchtelingen. Het offline deel bestaat uit werkbladen en is bestemd voor gebruik in het opvangcentrum. Het online deel bestaat uit digitale leerroutes waarvoor vluchtelingen in de Bibliotheek inlogcodes kunnen aanvragen. Graafschap bibliotheken oriënteert zich op haar rol om ook de doelgroep vluchtelingen te bedienen. Daarvoor sluit zij zich onder andere aan bij de Overlegtafel Zutphen, waar het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers) en andere organisaties samenwerken rond opvang van vluchtelingen.

Jaarverslag 2015


Pagina 12

4.

Persoonlijke ontwikkeling 18+

De afnemende ledenaantallen en teruglopende uitleningen (landelijke en lokale trend) wijzen erop, dat de vraag van de klant verandert. Wij zullen mede daardoor nog meer de mogelijkheden van de digitalisering (bijvoorbeeld ebooks) gaan benutten. Dit betekent ook de overgang naar een nieuwe Bibliotheek, een Bibliotheek waar mensen samenkomen om zich te laten inspireren. Dat is de Bibliotheek als aantrekkelijke verblijfplaats en ontmoetingsplek voor jong en oud, hoog- en laagopgeleid. Een plek waar leesplezier, cocreatie en het vormen van community’s rondom lezen, leren en informeren centraal staan, fysiek en digitaal. Wij staan voor de opdracht om de Bibliotheek vorm te geven als laagdrempelige huiskamer van de gemeenschap! Lezen en ontmoeten De Bibliotheek is een nieuwe weg ingeslagen wat lezingen betreft, meer lezingen van schrijvers door het jaar heen. In samenwerking met lokale boekhandels wordt het programma samengesteld, vaak in combinatie met muziek of beelden. Zo zijn in de Bibliotheek Lochem ‘Zomerlezingen op de patio’ geïntroduceerd. Voor deze lezingen worden regionale schrijvers uitgenodigd die in een sfeervolle setting hun verhaal vertellen. De eerste schrijver was Nicolet Steemers uit Hengelo. Eerder publiceerde zij al succesvolle thrillers waaronder ‘Overspel’ – het boek bij de gelijknamige televisieserie. Zij heeft op donderdag 27 augustus met succes een lezing gegeven over haar laatste thriller ‘Tweedracht’. Tijdens ‘Nederland leest 2015’ stond het ZKV (zeer korte verhaal) centraal. Reden genoeg om de meester van het ZKV, A.L. Snijders, uit te nodigen in de Bibliotheek Lochem en de Bibliotheek Zutphen. Voor tweemaal een uitverkocht huis heeft hij samen met gerenommeerde jazzmusici een avondvullend programma verzorgd. Leren en ontmoeten Het cursusaanbod bij de Bibliotheek begint op stoom te komen. In samenwerking met Kruiswerk Achterhoek en iPad4senior zijn in 2015 veertien cursussen georganiseerd voor senioren om het gebruik van hun iPad en Androidtablet onder de knie te krijgen. Daarnaast heeft er een uitbreiding van de inloopspreekuren voor digitale vragen plaats gevonden. De spreekuren vinden nu in Zutphen, Lochem en Gorssel plaats, Warnsveld volgt begin 2016. De behandelde vragen zijn zeer uiteenlopend, dankzij een enthousiaste en bekwame groep vrijwilligers gaan de klanten tevreden naar huis.

Jaarverslag 2015


Pagina 13

Sinds medio maart is onze e-booksambassadeur is twee middagen per week op wisselende locaties en dagen in de Bibliotheek aanwezig. Zij helpt met problemen rond e-books, maar ook met Mijn Bibliotheek, de catalogus, de app Iguana Bibliotheek, en meer. Klanten kunnen vrij inlopen, maar ook tevoren een afspraak maken. ‘Laf en flink tijdens Hinkepink’, een expositie met bijbehorende lezingen over kindervermaak in de oorlog, was te bezichtigen en te beluisteren in onder meer de Bibliotheek Warnsveld. Ruim 150 mensen, jong en oud, hebben hiervan genoten en vaak ademloos geluisterd naar de verhalen van de heer Joop Levy, voorzitter Stichting Vrienden van Yad Vashem Nederland. Naast de bovenstaande activiteiten waren er zeer inspirerende momenten voor jong en oud tijdens de Kinderboekenweek in samenwerking met Mad Science. De gekke professoren experimenteerden en de kinderen deden van harte mee in alle vestigingen. Ook de ouders vonden dit zeer interessant! Inspireren en ontmoeten Een ‘Luisterrijk zomerpoëziefestival’ tijdens Buitenkunstig Gorssel zorgde op 21 juni in de Bibliotheek Gorssel voor sensatie. Een puike selectie dichters trad op met onder hen de winnaars van de Turing Nationale gedichtenwedstrijd 2014, de Nationale Stadsgedichtenwedstrijd 2014 en de Euregio poëzieprijs 2013-2016. De dichters presenteerden humorvolle dan wel gevoelige of intrigerende maar altijd verrassende dichtkunst. Het officiële Tante Rikies Voorleesteam is dit jaar tweemaal actief geweest. Tijdens de Zwarte Cross en het festival Mañana Mañana waren de voorlezers van Graafschap bibliotheken in hun element. Een festival om nooit te vergeten, vermelding in de Zwarte Cross-app, en wilde toestanden met windkracht 9 à 10 en veel regen. Meer dan 150 kinderen zijn voorgelezen en hebben op vertoon van hun biebpas een mooie ‘cross naar de bieb’tas gekregen. Lezen, leren, inspireren en ontmoeten De grote groep mensen die we in 2015 bij alle activiteiten bereikt hebben zorgen voor energie en enthousiasme om de activiteitenprogrammering van het komend jaar uit te breiden en nog meer toe te spitsen op de vraag van onze klanten. Samenwerking met partners buiten de Bibliotheek blijft daarbij zeer belangrijk net als het bereiken van nieuwe klanten/leden.

Jaarverslag 2015


Pagina 14

Waardering voor trouwe klanten In 2015 is zowel aan het begin van het jaar als aan het eind een cadeautje uitgereikt als blijk van waardering voor onze vaste en trouwe klanten. Zowel de vilten tas als de koffiemok werd zeer gewaardeerd en leveren nog steeds leuke reacties en goede reclame voor de Bibliotheek op. Biebpanel Bij Graafschap bibliotheken is een goed gevuld Biebpanel actief (159 deelnemers). Het Biebpanel vult jaarlijks meerdere enquêtes in over diverse onderwerpen. De resultaten die hieruit voortkomen worden gepubliceerd op de site van de Bibliotheek en dragen bij tot een verbetering van de dienstverlening. In 2015 zijn de volgende onderwerpen aan bod gekomen: de ontmoetings- en verblijffunctie van de Bibliotheek, de maatschappelijke waarde van de Bibliotheek en de communicatie van de Bibliotheek.

Jaarverslag 2015


Pagina 15

5.

Bestuur en toezicht

Het bestuur van Stichting Graafschap bibliotheken bestaat statutair uit de directeur-bestuurder, Gerard Huis in ’t Veld. Raad van toezicht De raad van toezicht houdt integraal toezicht op het beleid van de directeurbestuurder en op de algemene gang van zaken binnen de stichting. Zij staat de directeur-bestuurder met advies terzijde en treedt op als sparringpartner. De taken en bevoegdheden van de raad van toezicht zijn vastgelegd in de stichtingsstatuten en in het eigen reglement. In lijn met de Code Cultural Governance is er een strikte scheiding tussen het besturen en verantwoording afleggen door de directeur-bestuurder en het intern onafhankelijk toezicht. De samenstelling van de raad van toezicht is conform de vastgestelde profieleisen waarin de algemene en specifieke competenties van de leden zijn vastgesteld. De raad van toezicht onderschrijft de Code Cultural Governance en handelt volgens de code. Jaarlijks komt de code terug op de bestuurstafel ter evaluatie. Het lidmaatschap van de Raad van toezicht kent geen financiële vergoeding. De raad van toezicht van Graafschap bibliotheken is per 31 december 2015 als volgt samengesteld:     

Martin Langbroek (voorzitter) Elles Reusen (benoemd 15-04-2015) Gelfke Lootsma – van Dijk (tevens lid auditcommissie) Manuela Spaninks (tevens lid auditcommissie) Martin Rommers (benoemd 17-12-2015)

In 2015 zijn Henk Derksen en Stijn van Wely teruggetreden. De auditcommissie heeft als doel het voorbereiden van de besluitvorming door de raad van toezicht en adviseert gevraagd en ongevraagd de raad van toezicht over de rechtmatigheid en doelmatigheid van het financieel beheer en beleid van de stichting. De raad van toezicht kwam in 2015 zeven keer bijeen. De belangrijkste thema’s naast de reguliere taken waren:  



Het verstevigen van een goede positionering van het Bibliotheekwerk voor de komende jaren; Het vaststellen van een duurzaam financieel gezonde positie van Graafschap bibliotheken: realiseren programmabegroting en toetsen gevolgen van de gerealiseerde ombuigingen. Het ondersteunen van de directeur-bestuurder in onder andere: o het verkennen van nieuw beleid aanhakend bij de toekomstvisie; o het realiseren van vernieuwing Bibliotheek in relatie tot Broederenklooster Zutphen; o ledenbehoud en ledenwerving.

Jaarverslag 2015


Pagina 16

Samen met het beleidsteam bezocht de raad van toezicht in het kader van kennisverbreding en verdieping twee landelijk spraakmakende Bibliotheekorganisaties: Chocoladefabriek Gouda en Tweede Verdieping Nieuwegein. De raad van toezicht heeft veel waardering voor de wijze waarop de directeurbestuurder en de medewerkers van Graafschap bibliotheken met grote inzet en expertise de vele taken vorm hebben gegeven in een periode van veranderingen en onzekerheden. Martin Langbroek Voorzitter raad van toezicht

Jaarverslag 2015


Pagina 17

6.

Personeel en organisatie

Zowel de efficiencyslag van de klassieke Bibliotheek als het transformatietraject naar de drie programmalijnen vraagt om vernieuwing van het personeelsbeleid. Er zijn door de in gang gezette transformatie nieuwe taken en werkgebieden ontstaan. Dit betekent een veranderende organisatiestructuur met een aangepast functiehuis. In 2015 is dit proces in gang gezet en zal in 2016 zijn beslag krijgen. Permanente (bij)scholing van medewerkers is essentieel. Graafschap bibliotheken heeft in 2015 een ontwikkelingstraject voor de medewerkers in gang gezet met de scholingscyclus “de kunst van profileren”. De rol van de vrijwilliger is ook in onze organisatie van steeds groter belang geworden. Vijf jaar geleden waren er nog geen vijftig vrijwilligers, maar inmiddels zijn het er tweehonderd. Wij hebben vrijwilligers in meerdere rollen: als gastvrouw/-heer in de vestigingen, als begeleider bij leesclubs laaggeletterden, als deskundige voorlichter bij de inloopspreekuren “digitale Bibliotheek”, als bezorger van “de Bibliotheek aan huis”, als voorlezer op kinderopvang en basisscholen, en als lid van de raad van toezicht. Er is een vrijwilligersbeleid vastgesteld waarin taken, rollen, rechten en plichten van vrijwilligers zijn vastgelegd. Deskundigheidsbevordering van vrijwilligers en coördinatie en begeleiding van vrijwilligers zijn cruciaal. Bovendien zijn de vrijwilligers bij uitstek dé ambassadeurs van Graafschap bibliotheken! Enkele gegevens:  

    

26 medewerkers in vaste dienst, samen 16 fte. Daarnaast werken 6 vaste medewerkers een aantal uren voor de uitvoering van projecten. 8 invalmedewerkers op afroep inzetbaar bij "piek en ziek", deze zijn ondergebracht bij het uitzendbureau @work van Rijnbrink, de provinciale serviceorganisatie. Daarnaast zijn 4 medewerkers gedetacheerd via Delta, de sociale werkvoorziening. Inmiddels zijn bovendien rond 200 vrijwilligers betrokken bij onze organisatie. Er was geen in- en uitstroom van medewerkers in vaste dienst. Leeftijdsopbouw medewerkers vaste dienst: 60+ 5; 50-60 jaar 16; 40- 50 jaar: 5. Ziekteverzuimpercentage: 2,76%. Landelijk 2014 2,7%. Meldingsfrequentie 0,97%. Landelijk 0,81%. Ondanks enkele langdurige ziektes vanwege externe oorzaken, is het verzuimpercentage gelijk aan het landelijk gemiddelde over 2014.

Graafschap bibliotheken heeft een ondernemingsraad die bestaat uit drie medewerkers. De ondernemingsraad vergaderde acht keer en tevens vijf keer met de directeur-bestuurder. In 2015 is naast de reguliere werkoverleggen drie keer een personeelsbijeenkomst gehouden met als centrale thema visie en beleid van de organisatie en het organisatieontwikkelingstraject.

Jaarverslag 2015


Pagina 18

Graafschap bibliotheken voldoet aan de gestelde voorwaarden van de Certificering van openbare bibliotheken. In 2015 zijn de voorbereidingen gestart voor de nieuwe certificeringsronde in 2016. De facilitaire en administratieve werkzaamheden zijn zo veel als mogelijk is uitbesteed. Dat geldt bijvoorbeeld voor de ICT-dienstverlening, het bibliotheekautomatiseringssysteem, personeels- en salarisadministratie, onderhoud, transport. Bij veel bibliotheekinhoudelijke werkzaamheden wordt samengewerkt met Gelderse bibliotheken, bijvoorbeeld bij collectievorming en aanvragen van media.

Jaarverslag 2015


Pagina 19

7.

Feiten en cijfers

In het jaarverslag is onze dienstverlening in 2015 in woorden beschreven. In dit hoofdstuk zijn de feiten, cijfers en de resultaten opgenomen. Wij volgen de programmalijnen. aantal uitleningen en verlengingen per locatie 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0

Gemiddeld leent elk ingeschreven lid bij Graafschap bibliotheken 33 boeken en/of andere media in onze bibliotheken. Het aantal uitleningen van fysieke media is in 2015 in lijn met de landelijke trend gedaald en wel met 7%, ondanks de forse stijging van het aantal uitgeleende ebooks (12.820). Er zijn wel opmerkelijke verschillen: zo is het aantal uitleningen in Lochem iets gestegen en in Warnsveld en Buurtbiebs veel sterker gedaald dan gemiddeld.

aantal leden per locatie 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 Gorssel

Lochem

Warnsveld

Zutphen

Totaal

Het percentage kinderen dat ingeschreven wordt na de geboorte via BoekStart en via de Bibliotheek op school is stijgende. In 2015 werden 1385 nieuwe jeugdleners ingeschreven, zo’n 8% van het totaal geldige jeugdabonnementen. Het aantal betalende leden 18-65 jaar is wederom gedaald en wel ruim 10%. Het is een voortzetting van de trend van afgelopen drie jaar waarin het aantal betalende leden uit deze groep jaarlijks tussen 8 en 10% is afgenomen. Ook dit is in lijn met de landelijke trend. Daarentegen is het aantal leden van 65 jaar en ouder stabiel gebleven. Landelijk is 23% lid van een openbare Bibliotheek. Bij Graafschap bibliotheken is dit iets hoger, namelijk 24% van ons werkgebied. Landelijke gegevens zijn van 2014.

Jaarverslag 2015


Pagina 20

Het aantal accounts voor het lenen van e-books is met 87% gestegen naar 1.632. Met name volwassen leden maken hiervan gebruik. Het gebruik ligt iets boven het landelijk gemiddelde. aantal banden per locatie 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0

In vergelijk met de landelijke gegevens blijkt duidelijk dat de omvang van de collecties van Graafschap bibliotheken achterblijft. Per lid heeft Graafschap bibliotheken ruim 1 boek minder dan het landelijk gemiddelde, hetgeen in totaal circa 20.000 banden betekent. De omvang van de gezamenlijke collectie is met 2% licht gedaald naar ruim 100.000 media, waarvan 40.000 boeken voor de jeugd, ruim 45.000 boeken voor volwassenen en 15.000 overige materialen zoals dvd’s en luisterboeken. Duidelijk is dat de collectie relatief klein is in vergelijking met het landelijk gemiddelde en bovendien meer gebruikt wordt dan het landelijk gemiddelde. Dat betekent dat de druk op de collecties groot is. Dit wordt in belangrijke mate opgevangen door een relatief hoog jaarlijks vervangingspercentage. Veelal wordt jaarlijks 10% van de collectie vervangen. Bij Graafschap bibliotheken wordt gestreefd naar een jaarlijkse vervanging van 12% van de collectie. aantal bezoekers 400.000 300.000 200.000 100.000 0 Gorssel

Lochem Warnsveld Zutphen

totaal

Het totaal aantal bezoekers is licht gestegen ten opzichte van 2014.

Jaarverslag 2015


Pagina 21

Basisvaardigheden 0-18 jaar Collectie, leden en uitleningen

Zie hierboven

Groepsontvangsten; met name groepen 3 en 6 van het basisonderwijs

Lochem 5; Zutphen 14. Totaal voor 210 kinderen.

Klassikaal lenen door groepen basisscholen

Lochem 70; Zutphen 70 keer.

Kinderboekenweek

Mad Science op alle locaties, en extra workshops in Gorssel en Warnsveld, vooral met partners in stad Lochem wordt groot uitgepakt. Totaal hebben 500 kinderen deelgenomen aan activiteiten in de Kinderboekenweek.

Kinderjury

Programma wordt uitgevoerd op aantal scholen en low-profile in de vestigingen van de Bibliotheek

Nationale Voorleeswedstrijd

Organisatie kwartfinale voor basisscholen in Warnsveld en Lochem, organisatie halve finale in Warnsveld. 240 bezoekers.

Les- en themakisten voor basisscholen

35

Kunstmenu in samenwerking met Cultuurloket Zutphen

De leerlingen van de groepen 1-4 van 4 scholen in Zutphen en Warnsveld gingen aan de slag met leesprojecten over Bentje, Kleine ezel of Vroeger; bereik 760 kinderen

Kunstmenu in samenwerking met partners Lochem

Voor groepen 7 en 8 van alle basisscholen in Lochem. Vanaf januari tot juli 2015 bezochten 5 schrijvers de klassen. 700 leerlingen lazen , luisterden naar en spraken hen.

Makkelijk Lezen Plein: informatiepunt+ collectie voor kinderen met dyslexie

Op doelgroep afgestemde collectie in Lochem en Zutphen wordt veel gebruikt

Deelname basisscholen aan ‘de Bibliotheek op school’

Deelname scholen in werkgebied Graafschap bibliotheken = 60% (24 scholen); landelijk 43%.

BoekStart voor baby’s

12 BoekStart-ochtenden met Sietske Vonck of Muziek met Monique. Afhalen koffertje door ouders 46%; landelijk 33%

Boekenpret (doelgroep 0-2 jaar)

Aantal activiteiten: Zutphen 40 ochtenden; bereik gemiddeld 8 doelgroepouders met kinderen per ochtend. Lochem 40 ochtenden Boekjes & Koekjes; bereik 15 -20 kinderen en hun ouders per ochtend

Boekenpret (doelgroep 2-4 jaar)

Aantal deelnemende locaties voor kinderopvang en peuterspeelgroepen: Zutphen: 11 ; bereik 300 kinderen en hun ouders. Lochem: 7: bereik 250 kinderen en hun ouders

Nationale Voorleesdagen 2015

60 activiteiten; bereik 750 jonge kinderen bij scholen, kinderopvangorganisaties, peuterspeelgroepen en in de Bibliotheek

Buurt leest voor

70 vrijwilligers lezen voor bij 15 organisaties op 21 locaties

Jaarverslag 2015


Pagina 22

Basisvaardigheden 18+ Open leesclub laaggeletterdheid

Wekelijkse bijeenkomst van 8 leesclubs (Lochem 2 en Zutphen 6); bereik 50 laaggeletterden

Cursus in samenwerking met Delta en Het Plein

2 groepen met samen 12 deelnemers

Taalpunten: informatiepunt en collectie voor inburgering en laaggeletterden

Taalpunten in Lochem en Zutphen; veel gebruikt door de leesclubs, individuele trajecten; deelnemers van projecten ROC/Het Plein/Gilde

Digitale zoekvaardigheden, mediawijsheid en mediabar

Tijdens openstelling Bibliotheek, digitale dinsdag en donderdag, individuele en groepsondersteuning

Klik&Tik

In Zutphen en Lochem 20 deelnemers

Alfabetiseringsmarkt

Zutphen: 80 bezoekers; Lochem: 20 bezoekers

Persoonlijke ontwikkeling 18+ Collectie, leden en uitleningen

Zie bij onderstaande specificatie

Openingsuren per week

Gorssel 40; Lochem 45; Warnsveld 40; Zutphen 38

Bezoekers

Gorssel 40.500; Lochem 67.500; Warnsveld 65.500; Zutphen 188.000

de Bibliotheek aan Huis

leners gemeente Lochem 20; gemeente Zutphen 25

Buurtbiebs: afhaalpunten voor gereserveerde media met kleine collectie in kleine kernen

In 2014 gerealiseerd in Almen, Barchem, Eefde, Epse en Harfsen

Mondelinge informatie

Alle dagen door deskundige medewerkers tijdens de bemande openingstijden

Digitale bronnen beschikbaar stellen

Landelijk geselecteerd aanbod beschikbaar, bijvoorbeeld Krantenbank, Muziekweb, Consumentenbond

Informatiepunt vrijwilligers, in samenwerking met Perspectief Zutphen en SWL

Spreekuren in Gorssel, Lochem en Zutphen

Werkplekken inclusief internet en wifi

Gorssel 3; Warnsveld 3; Lochem 10; Zutphen 14

Leescafé

Leesplekken in alle vestigingen. Abonnementen kranten en tijdschriften: Gorssel 59; Lochem 64; Warnsveld 62; Zutphen 115

Mediabar en inloopspreekuur

Wekelijks op dinsdag in Lochem en Zutphen; Gorssel maandelijks op donderdag

Presentaties collecties in thema’s

Vierwekelijks in alle vestigingen

Activiteitenprogramma in kader van Leven lang leren

Tabletcursussen in samenwerking met Kruiswerk Achterhoek 9x, 90 deelnemers Lezing VU Rothko Gorssel, 50 deelnemers

Jaarverslag 2015


Pagina 23

Expositie met 4 lezingen voor de jeugd ‘Laf en flink tijdens Hinkepink’ Warnsveld 150 deelnemers Zorgmarkt Sutfene, 40 deelnemers Koffieochtend de Bibliotheek aan Huis Lochem, 20 deelnemers Boekenweek

Lezing in Zutphen, muziek in Warnsveld en Gorssel en een Waanzinnige dag in Lochem, 100 belangstellenden

Nederland leest

Avondvullend programma met A.L. Snijders en jazzmuziek in Zutphen en Lochem, 220 gasten

CPNB-activiteiten

Nationale voorleeslunch ouderen op 13 locaties met meer dan 130 deelnemers

Literaire lezingen en activiteiten

2 zomerlezingen in Lochem voor VO en volwassenen, o.a. Nicolet Steemers, 140 deelnemers. Buitenkunstig Gorssel, poëziefestival, 50 deelnemers Lezing Martine Letterie in samenwerking met Van Someren & Ten Bosch, Zutphen, 40 deelnemers Monumentenweekend Zutphen, 60 bezoekers

Ondersteuning leeskringen

10 leeskringen

Organisatie literaire cursussen

3 cursussen x 6 bijeenkomsten; 48 deelnemers

Ruimte faciliteren voor activiteiten

NJO muziekzomer, Cellofestival, Cello-octet Amsterdam, 4 meiherdenking, herdenking Indië-gangers, Ruysdaelkwartet, Soroptimisten, alles in Zutphen

Voorlezen bij de Zwarte Cross

Achterhoekse Bibliotheekmedewerkers lezen voor in de speciale kindertent;150 jeugdleden komen langs om voorgelezen te worden en 100 niet-leden.

Voorlezen bij festival Mañana Mañana in Hummelo

Achterhoekse Bibliotheekmedewerkers lezen voor in de speciale kindertent, 70 deelnemers

Bezoeken aan website

120.000

Twitter

290 volgers en 851 tweets sinds voorjaar 2014

Digitale nieuwsbrief

3 edities

Persberichten

20

Onderhouden digitale database G!ds

Sociale kaart CJG Lochem en Zutphen

Jaarverslag 2015


Pagina 24

Bijlage 1 - Medewerkers Vaste medewerkers Mw. G. Akerboom Mw. F. Boerman Mw. T. van Bremen Mw. E. ten Broeke-Fokkink Mw. E. Bruntink-Pieters Mw. M. van Capelleveen-Heijnen Mw. B. Deuss-Verburg Mw. I. Dijkman-Snoeijink Mw. T. van Dongen-de Groot Mw. M. Elzinga Mw. V. Garretsen-de Vos Mw. E. Goldstein Mw. A. Groote Haar-van Bremen Mw. J. Hagenbeek Dhr. G. Huis in ‘t Veld Mw. A. Jonker-Stegeman Mw. I. Kamp-Landman Dhr. G. van Kooten Mw. W. Nijman Mw. K. Oldenhuis Mw. H. Polling Mw. S. Sebens-Hoekzema Mw. A. Stormink-van den Brink Mw. L. Veldhuis Mw. L. Walgemoed-van Hierden Mw. C. Westerop Mw. C. Wierenga Gedetacheerde medewerkers Mw. W. Beunk Dhr. E. Duijst Mw. E. Straatman Mw. T. Tapking Invalmedewerkers / Medewerkers met tijdelijk contract Mw. B. Abels Mw. M. Bardelmeijer Mw. D. Oldenkamp-Bassie Mw. M. Selles Mw. A. Timmerman Mw. I. Top-Steltenpool Mw. R. Veld Mw. C. Wever

Jaarverslag 2015


Pagina 25

Bijlage 2 - Vestigingen de Bibliotheek Gorssel

de Bibliotheek Warnsveld

Den Oldenhof Hoofdstraat 45-B001 7213 CR Gorssel T 0575 - 492 045

’t Warnshuus Dreiumme 43 7232 CN Warnsveld T 0575 - 528 424

maandag 9.00 - 17.00 uur * dinsdag 9.00 - 17.00 uur * woensdag 9.00 - 17.00 uur ** donderdag 9.00 - 17.00 uur * vrijdag 9.00 - 17.00 uur * zaterdag gesloten * tot 14.00 uur alleen zelfservice ** tot 11.00 uur alleen zelfservice

maandag 9.00 - 17.00 uur * dinsdag 9.00 - 17.00 uur * woensdag 9.00 - 17.00 uur ** donderdag 9.00 - 17.00 uur * vrijdag 9.00 - 17.00 uur * zaterdag gesloten * tot 14.00 uur alleen zelfservice ** tot 11.00 uur alleen zelfservice

de Bibliotheek Lochem

de Bibliotheek Zutphen

Dr. Rivestraat 3 7241 AS Lochem T 0573 - 252 727

Broederenkerkplein 2 7201 JP Zutphen T 0575 - 512 926

maandag 9.00 - 17.00 uur * dinsdag 9.00 - 17.00 uur * woensdag 9.00 - 17.00 uur ** donderdag 9.00 - 17.00 uur * vrijdag 9.00 - 17.00 uur * zaterdag 10.00 - 15.00 uur * tot 14.00 uur alleen zelfservice ** tot 12.00 uur alleen zelfservice

maandag 11.00 - 17.00 uur * dinsdag 11.00 - 20.00 uur * woensdag 11.00 - 17.00 uur * donderdag 11.00 - 17.00 uur vrijdag 11.00 - 17.00 uur * zaterdag 11.00 - 16.00 uur * tot 14.00 uur alleen zelfservice

de Buurtbieb Almen - Julianaschool dinsdag 8.30 - 12.00 uur donderdag 12.00 - 15.00 uur

Epse - J. v.d. Hoevenschool maandag 8.30 - 12.00 uur donderdag 8.30 - 12.00 uur

Barchem - dorpshuis ’t Onderschoer ma t/m do 8:30 - 12:00 uur en 12:30 - 17:00 uur ma t/m vrij 18:30 - 24:00 uur

Harfsen - Beatrixschool dinsdag 8.30 - 12.00 uur donderdag 12.00 - 15.00 uur

Eefde - dorpshuis Het Hart ma t/m vr 9.00 - 17.00 uur ma t/m do 19.00 - 21.00 uur

Jaarverslag 2015


Pagina 26

Graafschap bibliotheken. Laaggeletterdheid. Allemaal stipjes, strepen, rondjes, krullen. Het is zo druk op het papier. Wanneer ik langer kijk

Recommend Documents