goedele bijt zich vast in çava-enquête

Rub rieksnaam

HET MAGAZINE DAT DEUGD DOET

Dossier geheugen

Wat als je geheugen je in de steek laat? goedele bijt zich vast in çava-enquête Het voortbestaan van de aarde

een uitgave van CM midden-Vlaanderen editie 19 • winter 2012

doemdenken of doendenken?

Like ons op ava /magazinec facebook.com op een exclusief ns ka k en maa ent van jaarabonnem e. GDL magazin

1

INHOUD

Euh ... 22

10

48

34

40

+ ENQUÊTE p.32

hoe ga jij om met je angsten

Doe mee en win een bangelijke prijs!

Totaal renovatie • Nieuwbouw • Maatwerk Interieurinrichting • Kantoor • Winkelinrichting Eigen studie & 3D realisatie

NIEUWS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4-5,26-27,53-54 grenzen aan de groei . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 06 Dossier: het geheugen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 bijzondere vriendschappen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Sterilisatie bij de man. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 oproep angstenquête. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 radicale opvoedingsstijlen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 BEroep in de kijker: de apotheker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 zeg eens AAA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 column . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 seksueel overschrijdend gedrag: resultaten enquête. . . . . . 48 çava?-deals. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 CM-deals. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56-57 Agenda. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

Gisteren had ik een schitterend onderwerp voor dit voorwoord in mijn hoofd. Ik weet nog dat ik dacht: ‘Daar gaan de lezers steil van achterover vallen.’ Je kent dat wel: een vlot geschreven voorwoord met een goede mix van scherpte, een vleugje humor en een boodschap waar je iets aan hebt. En natuurlijk zou de pittige afsluiter niet ontbreken. Er is helaas één probleem: ik ben totaal vergeten wat het onderwerp was waar ik gisteren nog zo euforisch over was. Volgens experts heb ik moeite om bepaalde zaken op te roepen in mijn geheugen. Gelukkig is daar niets mis mee. Over hoe ons geheugen werkt, lees je alles in het uitgebreide dossier. Heel leerzaam, want er blijken meer mensen zoals ik te zijn die zich wel eens zorgen maken. Of ik niet dement aan het worden ben, of ik niet wat té veel vergeet de laatste tijd … Nu ja, dement of niet: het einde der tijden hoop ik nooit mee te maken. In het verleden zijn er heel wat malloten geweest die er ook een datum op plakten. Zelfs anno 2012 wordt er weer prietpraat verkocht, zoals rond de Maya-kalender. Maar dat het dringend tijd wordt om milieubewust te leven, wil het niet zover komen met onze planeet is wel duidelijk. Zeker als je het artikel leest over Grenzen aan de groei! Oh ja, nu weet ik het plotseling weer. Het onderwerp was ‘Maak je niet druk!’. En dat heb ik bij deze dus toch gedaan …

Paul De Bruyckere Bladmanager

Hans Piron & Stijn De Bolle Klein-Antwerpenstraat 34 · 9280 Lebbeke T 052 52 97 02 · F 052 52 97 03 Hans: +32(0)475 45 45 80 · Stijn: +32(0)478 61 16 66 [email protected]

www.groupdbp.be

Benieuwd naar de making of van onze covershoot met Goedele? Bekijk dan zeker www.facebook.com/magazinecava

Verantwoordelijke uitgever Bart Vandendriessche, Martelaarslaan 17, 9000 Gent · Bladmanagement Paul De Bruyckere · Redactie Peter Lambert, Jeroen Bruggeman, Katelijne Duerinck, Gert De Glas, Het Salon · Concept, fotografie en vormgeving Het Salon, met dank aan: Uitleendienst Lochristi · Advertenties Annick Moons 09 349 69 64, Jordi Daems 0471 11 03 57 · Contact CM Midden-Vlaanderen, Martelaarslaan 17, 9000 Gent, 09 267 56 67, [email protected] · Çava? is een uitgave van CM Midden-Vlaanderen en verschijnt in een oplage van 420.000 exemplaren huis aan huis in de arrondissementen Aalst, Eeklo, Gent en Oudenaarde. De CM-diensten en -voordelen die in çava? vermeld worden zijn informatief. Bij twijfel of betwisting gelden enkel de statuten en huishoudelijke reglementen.

nieuws

Iets opbiechten aan je partner? Maak een ritje! plek te zijn Volgens Brits onderzoek blijkt de auto de beste n praten Britte n. snijde te aan om moeilijke onderwerpen lijk of huwe ten daar r elkaa n er over hun toekomst, vrage kwesties ciële finan nces, roma , bespreken er vriendschappen n ook wage de is r Verde . gezin en strubbelingen binnen het Maar ren. kinde aan geven te s de plaats bij uitstek om advie ter doch of zoon hun geven a’s liefst 3 miljoen Britse mam aan weer hart ken gebro een er er relatieadvies en proberen Het ieler? vierw de van s succe het elkaar te lijmen. Vanwaar elige gevo om r elijke makk het t gebrekkige oogcontact maak thema’s bespreekbaar te maken.

Het gif van de zwarte mamba als pijnstiller Het gif van de zwarte mamba, de giftigste slang van Afrika, zou wel eens een belangrijke pijnstiller kunnen worden. Dat kwamen wetenschappers van het Moleculair en Cellulair Farmalogisch Instituut (IPMC) uit Valbonne, bij Cannes, te weten. De zwarte mamba produceert een stof die net zo krachtig is als morfine, maar dan zonder de dubieuze neveneffecten. ‘Mambalgine’ – zo doopten de onderzoekers de stof – werkt niet verslavend zoals bij morfine. Volgens de Nederlandse bioloog Freek Vonk, die al veel onderzoek deed naar de pijnstillende werking van slangengif, zijn wetenschappers al ver gevorderd met de ontwikkeling. Het kan wel nog enkele jaren duren voor het gif algemeen aanvaard wordt in de medische wereld.

Nerveuze vrouwen Vrouwen worden al eeuwenlang als ‘nerveuzer’ beschouwd dan mannen. Maar klopt dit wel? Tot 26 mei 2013 kan je in het Museum Dr. Guislain terecht voor een tentoonstelling over de merkwaardige geschiedenis van de psychiatrie. Deze expositie toont via acht ‘koppels’ van telkens één vrouw en haar psychiater een merkwaardige evolutie van hoe de samenleving en de psychiatrie evolueert, van hoe bepaalde syndromen zoals hysterie tijdsgebonden fenomenen zijn en hoe onze tijd nieuwe vormen van gestoord gedrag uitlokt. Wil jij deze tentoonstelling niet missen? Mail dan naar [email protected] De eerste 10 personen die reageren maken kans op een duoticket. ‘Nerveuze vrouwen - Twee eeuwen vrouwen en hun psychiaters’ van zo 13 okt ‘12 tot zo 26 mei ‘13 in het Museum Dr. Guislain, Jozef Guislainstraat 43 , 9000 Gent.

4

leven met een autistische kleuter Zoon met een gebruiksaanwijzing Autisme is net zoals ADHD een etiket dat steeds meer kinderen wordt opgekleefd. Een modeverschijnsel dat ook wel weer overwaait? Neen. Autisme is een harde realiteit voor mensen die er dagelijks mee geconfronteerd worden. En neen, het waait niet over. Het is er voor het leven. Eva Van der Linden heeft een vijfjarige zoon met autisme. Al komt hij vaak heel normaal over, toch kwam deze diagnose voor zijn naaste omgeving niet onverwacht. Zijn sterke voorkeur voor structuur en vaste rituelen, zijn grote drang naar controle, zijn sociale onbeholpenheid en zijn onvermogen om eenvoudige situaties helemaal correct in te schatten maken hem deels tot wie hij is. Maar verder is hij ook heel lief, nieuwsgierig, verstandig, grappig en kan hij o zo creatief uit de hoek komen. ‘Zoon met een gebruiksaanwijzing’ laat je aan de hand van een greep treffende anekdotes uit het dagelijkse leven begrijpen wat een gewoon autistisch kind zo buitengewoon maakt. Met een lach en een traan ervaar je van heel dichtbij dat autisme meer is dan een modegril. Je kan het leven van Eva Van der Linden en haar zoon verder volgen via haar blog (zie www.houtekiet.com onder rubriek ‘lifestyle en gezondheid’)

Surf voor meer info naar www.facebook.com/magazinecava

uniek slaapsysteeM matras op maat in 3 stappen

Yuno ontwikkelde de eerste aanpasbare matras met wetenschappelijke garanties. Er werden 10 inlegstroken (ook pads genoemd) ontwikkeld, elk met hun eigen karakteristieken. Hoe dichter bij het lichaam de aanpassingen van je slaapsysteem gebeuren, hoe effectiever en hoe beter je slaapt.

stap 1

nieuW

Meten van je lichaamsbouw

Om te bepalen welke ondersteuning je nodig hebt, wordt je lichaamsbouw opgemeten. Het meetstysteem werd ontwikkeld door de afdeling biomechanica van de kuleuven (Custom8).

stap analyseren van de meetresultaten 2 Ons meetsysteem berekent onmiddellijk de ondersteuning die je lichaam nodig heeft. nu weten we met welke pads we jouw gepersonaliseerde matras moeten samenstellen.

info en advies 09 242 43 44

stap 3 personaliseren van je matras De pads worden in de matras gelegd en je matras op maat is klaar. De matras kan onmiddellijk getest worden in de thuiszorgwinkel.

Voor de opmeting van je lichaamsbouw en het uittesten van het Yuno slaapsysteem kan je terecht in de Thuiszorgwinkel van Eeklo, Garenstraat 46 en Oudenaarde, Deinzestraat 156

www.thuiszorgwinkel.be

5

g r e n ze n aan d e g ro e i

E

ven wat harde feiten: de mens is de wereld al honderden jaren aan het veranderen. Maar de snelheid waarmee dit de laatste 60 jaar gebeurt, is ongezien. Sinds de tweede wereldoorlog is het bevolkingstotaal verdrievoudigd en het economisch systeem aan het exploderen. Onze toenemende honger naar natuurlijke grondstoffen en de stijgende vervuiling verhoogt de druk op de ecosystemen wereldwijd. En het ziet er niet naar uit dat daar verbetering in komt. We vangen nu al meer vis, cultiveren meer land en zijn verantwoordelijk voor de uitroeiing van meer planten- en dierensoorten dan ooit tevoren. We plegen - met andere woorden - voortdurend terroristische aanslagen op de veerkracht van onze planeet. Toch is er hoop.

Een vreemde zaak: nu andere landen in de wereld zich beginnen te ontwikkelen, maken we ons hier plotseling zorgen over onze levensstandaard. Zijn er dan toch grenzen aan de groei? Of is de aarde definitief om zeep zoals veel doemdenkers ons willen doen geloven? In dat geval is dit misschien wel de laatste çava? die je nu in handen hebt …

Het voortbestaan van de aarde

Doemdenken of doendenken? Tekst: Willem-jan Van Ekert, fotografie: shutterstock

6

“Het is geen ‘groenejongens-’ of ‘geitenwollensokkenverhaal’ meer” Peter Tom Jones is burgerlijk ingenieur Milieukunde, doctor in de Toegepaste Wetenschappen en werkzaam als onderzoeksmanager aan de KU Leuven. Hij is coauteur van Terra Reversa, een veelbesproken boek dat haalbare oplossingen aanreikt voor de milieu- en klimaatcrisis. Eindelijk! Hoeveel meer kan de aarde nog verdragen? “Niet veel meer, daar moeten we eerlijk in zijn. Op een aantal vlakken is het tipping point, het punt waarop terugkeer niet meer mogelijk is, al overschreden. Ik gebruik vaak een metafoor van een Boeing. Die zit zodanig vol met schroeven en bouten dat, als er daar een aantal uitvallen, er op het eerste gezicht niets gebeurt. Maar als je de cruciale schroef eruit haalt, heb je een crash. Neem nu de opwarming van de aarde. Er zijn al heel wat klimaatconferenties geweest. Helaas hebben zij tot weinig concrete resultaten geleid. Het blijft een pijnlijke realiteit dat de uitstoot van gassen over de wereld sinds 1990 gewoon in ijltempo is blijven toenemen, ondanks het bestaan van het Kyoto-verdrag. Bovendien loopt dit verdrag af eind december 2012 en zal een nieuw

wettelijk bindend wereldklimaatakkoord ten vroegste in 2020 in werking treden. Er ontstaat dus een gat van acht jaar. Een klimaatopwarming van 2 °C kunnen we sowieso niet meer tegenhouden. Gevaarlijke klimaatveranderingen zijn dus onvermijdbaar geworden. Ik wijt dat vooral aan het vrijbuitersgedrag van de afzonderlijke landen: niemand wil als eerste verplichtingen aangaan.” Zijn we dan echt zo dom of gewoon egoïstisch? “De westerse mens kent een vooruitgangsoptimisme dat geen grenzen kent. We denken het altijd te kunnen oplossen door vooruit te gaan, door te groeien. Terwijl het nu geen vijf voor twaalf meer is, maar vijf na twaalf. We moeten ons voorbereiden op turbulente tijden. In 2050 zijn we met 9 miljard, het huidige consumptie-patroon handhaven is onmogelijk. De enige oplossing die nog rest is die van de deeloplossingen. We moeten het heft in eigen handen nemen en niet wachten op internationale milieuakkoorden.” Hoe pakken we dat aan? “Het is geen ‘groenejongens-’ of ‘geitenwollensokkenverhaal’ meer: het gaat nu om de economie, nu beginnen we het te voelen in onze portemonnee. Schijnbaar worden we dan pas echt wakker. Daarom moeten we een nieuw concept uitdenken. ‘Bottom up’: steden nemen wereldwijd het voortouw. Waarom? Omdat de strijd tegen de klimaatveranderingen gewonnen of verloren zal worden in de stad. De meeste grote wereldsteden zullen als eerste de gevolgen dragen van de opwarming van de aarde. Zij staan in de frontlinie: ze krijgen als eerste te maken met grote temperatuurstijgingen, hevige stormen en orkanen en, omdat de meeste wereldsteden aan zee liggen, ook met de stijging van de zeespiegel.” En hoe moet dat dan? Door minder te vervuilen? “Sowieso, de uitstoot van broeikasgassen moet omlaag. Maar we moeten ook onze systemen aanpassen om grotere klimaatschokken te kunnen opvangen. Een goed voorbeeld is de opgang van klimaatneutrale steden en gemeenten, ook hier in België. Uiteraard heeft wat wij hier doen op wereldvlak weinig invloed, zelfs als Europa daarin slaagt heeft dat relatief weinig resultaat als de rest niet meedoet. Daar gaat het ook niet om. Ambitieus stedelijk klimaatbeleid zorgt voor lagere energiekosten, minder afhankelijkheid van grondstoffen uit de rest van de wereld, nieuwe jobs en lagere gezondheidskosten. Een slim klimaatbeleid verhoogt de veerkracht van steden, waardoor 7

g r e n z e n a a n d e g ro ei

Zij hadden het mis

Wat hebben die voorspellers toch allemaal met rampen en de ondergang van de aarde? In het verleden werd het einde van de wereld vaak gekoppeld aan de terugkeer van Christus op aarde. Alsof die daar nog snel even gebruik van wilde maken om een of andere rekening met de mensheid te vereffenen. Terwijl praten toch ook helpt, lijkt ons. Een overzichtje voorspellingen.

Peter Tom Jones met zijn vrouw Vicky De Meyere, coauteur van Terra Reversa.

zij de komende klimaatschokken deels kunnen opvangen. Heel hoopgevend is de samenwerking tussen inmiddels 56 miljoenensteden (o.a. Rotterdam, Kopenhagen, Londen, New York …) die massaal aan het investeren zijn in een klimaatbeleid. En de burgemeesters van die steden zijn heus geen groene, linkse rakkers hé!” Dus die aanpak kan geld opbrengen? “Het goede nieuws is dat ambitieus klimaatbeleid rendabel kan zijn. Een voorbeeld: een stad als Leuven geeft elk jaar 250 miljoen euro uit aan energie. Door daarop te besparen en gebruik te maken van duurzame energiebronnen is heel het model niet alleen betaalbaar maar brengt het ook geld op. En dat kan een nieuwe economie opleveren, nieuwe jobs. Ik denk alleen al aan alternatieve vervoersmiddelen: de productie, verkoop en het inzetten daarvan kan een economie op zich worden. Je kan als stad ook de ambitie hebben om koploper in Europa te worden, dat geeft een goed signaal aan 8

de bevolking. De overheid moet wel de juiste signalen geven, pas dan creëer je een draagvlak. Wat ik heel tegenstrijdig vind, zijn die boodschappen van algemeen nut. Je hebt nog maar net een milieuvriendelijk tv-spotje gezien en er wordt al een filmpje over de promotie van het Belgisch vlees voorgeschoteld. Dat klopt niet hé? Je mag zelf niet het tegenovergestelde doen van wat je beweert. Een gemiddelde Belg eet al te veel vlees, een product met een hoge milieukost.” “De keuze is simpel: ofwel veranderen we zelf op gecontroleerde wijze, ofwel worden we door rampspoed gedwongen tot crisismanagement, met grote sociale miserie. Dat wil niemand meemaken. Daarom hebben we nood aan geloofwaardig leiderschap: de juiste mensen op het juiste moment. Die zullen een positief beeld uitdragen. En dan kan verandering snel gaan!” Terra Reversa De transitie naar rechtvaardige duurzaamheid Peter Tom Jones en Vicky De Meyere Uitgeverij EPO & Jan Van Arkel Prijs: €14,95

Acteur Tom Van Dyck bracht onlangs op tvzender VIER op een leuke manier in beeld hoe mensen op Facebook reageren op dit soort onheilstijdingen. Ben jij bang voor het einde van de aarde? Laat het ons weten op www. facebook.com/magazinecava

Wat doet u na

21 december? Peter Tom Jones trekt terecht aan de alarmbel en baseert zich op wetenschappelijke feiten. En bovendien komt hij met bruikbare alternatieven om het tij - letterlijk en figuurlijk - te keren. Maar omdat rampspoed en ondergang er bij het grote publiek altijd goed ingaan, staan we ook even stil bij de hopen onzin die er de afgelopen eeuwen verkondigd werden. Neem nu de ‘glazenbolpseudowetenschappers’ die beweren dat het op 21 december 2012 voorgoed gedaan is met ons. Op die datum eindigt namelijk de Grote Telling van de Mayakalender die 26.000 jaar geleden begon. Ze zien daar het einde van de wereld in en dan gaan we met zijn allen ten onder aan natuurrampen. Grote onzin: 21 december 2012 betekent inderdaad het einde van de Grote Telling. Maar dan gaan we vrolijk verder met de ‘periode van de vijfde zon’. De Maya-telling begint dan gewoon opnieuw vanaf het jaar nul. Toegegeven, die kalender van ons ziet er toch wat eenvoudiger uit. De meest geciteerde ‘ziener’ Nostradamus - alias Michel de Nostredame - uit het Franse Salonde-Provence was in de 16e eeuw apotheker. Wie zijn boek Les Prophéties gelezen heeft en daar al fantaserend een eigen interpretatie aan gaf, beweert dat hij zowat alle rampspoed die ons al overkwam juist voorspelde. De wereldoorlogen, het terrorisme in Europa en ga zo maar door. Naar het schijnt deed hij echter geen enkele uitspraak over de lottotrekking van zaterdag 1 december!

OKRA-academie Peter Tom Jones geeft in 2013 voor de OKRA-academie van Midden-Vlaanderen op diverse locaties lezingen over rechtvaardige duurzaamheid. Meer info op blz 63.



365 Hilary van Poitiers voorspelde dat het einde dat jaar zou plaatsvinden. Nooit meer iets van gehoord.

375-400 Martin van Tours schreef ‘Er is geen twijfel dat de Antichrist al geboren is‘. Hij zal bij het bereiken van de volwassen leeftijd over buitengewone krachten beschikken nog voor het jaar 400.’ Vermoedelijk iets misgelopen tijdens zijn puberteit … 1000 Op 1 januari van dat jaar zou volgens Paus Sylvester II de wereld vergaan. De volgende dag zat de man gewoon aan zijn ontbijt en deed alsof er niets gebeurd was. En daar had hij wél gelijk in. 1346-51 De pest verspreidde zich over Europa en werd door velen geïnterpreteerd als het einde der tijden. Voor enkele tientallen miljoenen (!) Europeanen was dat helaas ook zo. 1534 Op 5 april van dat jaar zou volgens ene Jan Matthys de apocalyps zijn lang verwachte werk doen. Alleen de stad Münster zou gespaard blijven. Een fraai staaltje citymarketing als je het ons vraagt. 1648 Rabbi Sabbatai Zevi berekende op basis van de Kabbalah dat de Messias dat jaar zou komen. En oh ja, de wereld zou ‘en passant’ ook vergaan … 1666 Foutje! Sabbatai Zevi had zich misrekend: hij bedoelde eigenlijk 1666. 1844 Raad eens wat William Miller voorspelde? Inderdaad: de terugkeer van Christus met alle gevolgen van dien. Op 21 maart nog wel. 1844 22 oktober: William Miller geeft zijn fout toe en geeft een nieuwe datum, namelijk diezelfde dag nog! 1936 Herbert W. Armstrong, de stichter van de Worldwide Church of God vertelde zijn volgelingen dat iedereen eraan zou gaan, behalve zijzelf natuurlijk. Hij deed deze voorspelling in 1936, in 1943 en voor wie hem toen nog altijd geloofde, ook nog in 1972 en in 1975. 1954 Op 21 december van dat jaar zou volgens ene Dorothy Martin de wereld vernietigd worden door verschrikkelijke overstromingen. Martin was de leider van een schare UFO-fans, de ‘Brotherhood of the Seven Rays’. Ze waren beter muziek gaan spelen met zo’n naam! 2000 Op 1 januari zou de Y2K computer bug zowat alle computers ter wereld doen crashen. Wat tot wereldwijde catastrofes zou leiden … Bijna iedereen geloofde het, software die bescherming kon bieden, vloog als zoete broodjes over de toonbank. Wie zou achter die kwakkel gezeten hebben, denk je?

INFRAROOD SAUNA, ZALIG. • Verzacht spier- en gewrichtspijn • Verbetert conditie en weerstand reeds vanaf • Stimuleert de bloedcirculatie € 1.295 • Verhelpt huidproblemen • Verdrijft afvalstoffen • Vermindert stress

ACTIE

Ontsnap even aan de dagelijkse drukte en geniet van de weldoende stralingswarmte van een infrarood sauna.

Al na enkele minuten begin je te zweten. Je lichaam komt in actie terwijl je ontspant en tot rust komt.

ACTIEPRIJZEN + GRATIS PAKKET twv € 399 • • • • •

10 jaar garantie op InfraheatTMstralers ultra bright LED kleurentherapie zij- of rugsteun voor extra comfort aromatherapie naar keuze stereo radio/CD-speler met MP3 • Wij bieden verschillende combinaties aan tegen een sterke prijs. • Heel snel en eenvoudig te monteren • Keuze uit Canadese red of white Cedar. • Modellen voor 2 of 3 personen. Informeer vrijblijvend naar de mogelijkheden.

www.thuiszorgwinkel.be Info en bestellingen

09 242 43 44

Y2K

9

D o ssi e r : H e t G e he u gen

Ons geheugen is iets

fenomenaals En dat merk je pas als het verkeerd loopt Tekst: Femke Coopmans, Illustratie: Pieter van Eenoge fotografie: Jelle Vermeersch

Dus. Jij slentert over straat, in gedachten verzonken. Je let op niets of niemand. Plots hoor je remmen gieren en dan een knal. Je kijkt op en ziet twee auto’s met geblutste neuzen tegen elkaar. Je hersenen tellen één plus één op en de kans is groot dat jij je nadien precies herinnert hoe je de botsing toch zag gebeuren.

D o ssi e r : H e t G e he u gen

“Hersenen plamuren gaten dicht”, zegt Michael Portzky, neuropsycholoog bij Psychiatrisch Centrum Sint-Jan de Deo Gent. “Ze willen logisch denken, want dat is makkelijker. Als wij daarvoor details aan een verhaal moeten toevoegen, dan doen we dat gewoon, soms nog met wat we achteraf hoorden vertellen. Zo vormt zich onze herinnering. Op de duur gaan we twijfelen: heb ik dat nu meegemaakt of heb ik dat horen vertellen? Dat is ook waarom getuigenverklaringen zo verschrikkelijk onbetrouwbaar kunnen zijn. We reconstrueren, vullen gaten en zijn er op de duur echt van overtuigd dat het zo gebeurd is.” En zo schrijft iedereen een eigen verhaal. Jeugdherinneringen Maar er zijn nog redenen waarom twee mensen eenzelfde verhaal verschillend navertellen. Michael Portzky: “Eén van de meest belangrijke hulpmiddelen om iets in het geheugen geprent te krijgen, is de emotie. Dat is niet zo verwonderlijk, want dat wordt gestuurd door de hippocampus in onze hersenen. Als wij emotioneel worden, positief of negatief, dan komen in de hippocampus stresshormonen vrij, waardoor de boel daar harder begint te draaien en ook de inprenting in het geheugen vanzelf gaat. Een tweede effect dat we zien, heeft vaak te maken met herinneringen uit de vroege jeugd: je hebt iets zo vaak horen vertellen door andere mensen dat die versie stilaan jouw herinnering wordt en niet meer wat je zelf destijds gezien hebt. Zo zijn op lange termijn onze herinneringen vaak een mengeling van wat we zelf nog weten en wat anderen vertellen.”

Veel geheugens “Om misverstanden te vermijden: als we het hebben over ‘het geheugen’, dan is dat een verzamelwoord voor een heleboel specifieke vormen van geheugen”, stelt de specialist duidelijk. “En het spectaculaire is dat je er één kunt kwijtraken zonder dat er aan de rest geraakt wordt. Ik had ooit een patiënt die door een CVA (cerebrovasculair accident, de medische term voor een beroerte, red.) geraakt werd in zijn langetermijngeheugen om gezichten op te slaan. Stel je maar eens voor wat dan je dagelijkse realiteit wordt. Zijn kinderen moesten thuis een T-shirt dragen waarop ‘zoon’ en ‘dochter’ stond, want als ze na een half uur in de keuken terug bij hun vader in de living binnenkwamen, herkende hij hen anders niet en voelde hij zich vreselijk bedreigd in zijn eigen huis. Diezelfde man kon nog wel perfect naar het werk rijden, lezen, schrijven en wat je maar wil.”

Inprenten en oproepen Ook typisch voor het geheugen is dat het niet altijd goed werkt. Of ook: we vergeten wel eens wat. Professionelen hebben het over twee soorten vergeten: “Je hebt de oproepingsstoornissen, die heel onschuldig kunnen zijn, en je hebt de inprentingsstoornissen. Stel dat ik jou vraag om mij een plezier te doen en mij een cola uit de automaat te halen. Je stapt weg en weet niet meer precies wat ik je vroeg. Vanaf een bepaalde leeftijd slaan nogal wat mensen dan in paniek: ‘Dat is toch erg, ik word zoals mijn grootmoeder vroeger.’ En hoe meer ze zich opjagen, hoe kleiner de kans dat ze het zich zullen herinneren. ’s Avonds wel, als ze rustig voor tv zitten en een reclame van CocaCola zien. Dan valt de frank. Dat is wat wij een oproepingsstoornis noemen: je komt er niet op. Vaak is dat omdat je bent afgeleid door spectaculairdere zaken, omdat het

je niet interesseert, omdat je aan het piekeren bent, vermoeid bent, depressief ... Veel zorgwekkender is het als iemand je wil helpen en vraagt wat je ging halen. Een banaan? Nee. Koffie? Nee, denk ik niet. Een cola? Dat geloof ik ook niet. Als je het niet herkent, is dat een teken dat het zelfs niet in de hersenen is geraakt en dat het deel dat ervoor moet zorgen dat een herinnering aangemaakt wordt niet meer werkt. Dan spreken we van een inprentingsstoornis. Dat zie je bijvoorbeeld bij Alzheimer- of Korsakovpatiënten.” De geheugenparadox Het gekke is dat wij niet erg straf zijn in het inschatten van hoe goed ons geheugen werkt. Zeker bij geheugenproblemen blijkt ons eigen oordeel erg onbetrouwbaar. “Dat zegt zowel buitenlands als eigen onderzoek. Hoe jij je geheugen inschat, wordt veel meer beïnvloed door hoe je je voelt dan door je werkelijke prestaties. Dat verklaart ook waarom depressieve mensen wel bij mij terechtkomen en dringendere gevallen niet altijd. Iemand die depressief is, klaagt: ik onthoud niets meer en het zal toch niet het begin zijn van ... Anderzijds zijn er mensen bij wie de frontale kwab al zo erg is aangetast dat ze niet meer beseffen dat ze ziek zijn. Wij noemen dat de geheugenparadox: men vergeet dat men vergeet. Ik maak het mee dat mensen zich laten testen omdat ze voelen dat het achteruit gaat, dat ik ze vijf jaar later opnieuw tegenkom, hen vraag hoe het met hun geheugen gaat en dan vinden zij ineens dat alles prima werkt. Achter de rug zie je dan de familie teken doen dat

je dat niet mag geloven. Dat heet in medische termen anosognosie, niet meer beseffen hoe ziek je bent.”

“Eén van de meest belangrijke hulpmiddelen om iets in het geheugen geprent te krijgen, is de emotie”

Testen Een huisarts of andere zorgverstrekker die zich enkel laat leiden door de mate waarin iemand klaagt, slaat volgens Michael Portzky dan ook regelmatig de bal mis. “Soms moet je zowel beeldvorming als neuropsychologische testen inzetten voor je weet wat er mis is. Neem nu een zwaar depressieve, maar relatief jonge persoon. Op de testen bij mij zal die niet goed scoren, terwijl de foto van zijn hersenen perfect normaal lijkt. Dan weten wij op dat moment wel dat het wellicht een omkeerbare oorzaak is, dat we er iets aan kunnen doen. Pas op, een oproepingsstoornis kan ook onomkeerbaar zijn, maar dan zien we dat meestal ook op de beeldvorming.”

De grote kuis Omdat wij hele dagen worden overspoeld met informatie, moet er ook een enorme opkuis zijn. Je kunt vannacht niet dromen over elk verkeersbord waar onderweg toevallig je blik even op viel of elke nummerplaat die je toevallig zag. Wat blijft dan hangen? Michael Portzky: “Dingen waar je emotioneel betrokken bij was of die voor jou belangrijk zijn. Veel van wat vandaag belangrijk is, zal dat op langere termijn niet meer zijn en dat zul je dan ook opnieuw loslaten. Dat is een normaal, natuurlijk proces. Zo heb je bijvoorbeeld een hele grote opkuis tijdens de puberteit. Bij de geboorte zijn de hersenen erg kneedbaar, ze passen zich aan degene aan die ze nodig heeft. Bij een kind in de rimboe zal het visuele deel zich heel sterk ontwikkelen, want om te overleven moet je daar meteen het verschil zien tussen een bewegende tak en een slang. Een kind bij ons kijkt tv, bladert samen door boekjes, leert liedjes, zit te chatten en ontwikkelt veel meer het taalgedeelte van de hersenen. Tijdens de puberteit worden alle cellen en verbindingen die niet getraind zijn opgeruimd.”

©Isabelle Pateer / Otherweyes 12

13

D o s s i e r : H e t G e he u g e n

Zij ging als een bobslee naar beneden en wij bleven ontredderd achter Op tijd erbij “Het trieste is dat mensen vaak naar mij doorgestuurd worden als ze al vergevorderd zijn”, vindt Michael Portzky. “Met een goed onderzoek van de hersenen en psychologische testen kan je 5 jaar voor de eerste uitwendige tekenen zichbaar worden, al merken dat iemand zich in de verdachte gevarenzone bevindt. Van de honderd mensen die wij vandaag in die verdacht scorende MCI-zone plaatsen – MCI staat voor Mild Cognitive Impairment – zal 85% binnen de acht jaar een volledig Alzheimerprofiel vertonen. Het is jammer om te wachten tot je zoveel capaciteiten kwijt bent, want die krijg je nooit meer terug.” De extra jaren Maar moet dat allemaal, als genezen toch niet kan? “Een enkele keer lukt genezen wel: mémé wordt naar mij gestuurd, want ze wordt precies dement. Twee nieuwe batterijen in haar hoorapparaat later is mémé weer kerngezond. Meegemaakt, maar meestal loopt het natuurlijk anders. Ik begrijp dat het soms moeilijk wordt om te zien wat je nog kunt doen, ook omdat de commercie zijn rol geslepen speelt. Maar zelfs als je de pech hebt dat je een erfelijk cadeautje meekreeg, helpen alle tips die wij kunnen geven. Geheugentraining, de medicatie die er nu is, je voedingspatroon op punt stellen, lerend bezig blijven, bewegen ... Dat kan een verschil van twee tot drie jaar langer zelfstandig thuis zijn. En reken maar dat die paar jaren tellen voor degene die op een dag met het koffertje in de hand klaar staat om huis, goudvis en hond achter te laten.”

Zijn boek is verbluffend mooi. Soms ook triestig, soms vertederend. Je voelt de twijfel, de ergernis, de liefde. Erwin Mortier bundelde in zijn Gestameld Liedboek dagboekfragmenten en brieven die hij schreef over zijn dementerende moeder. Eind dit jaar wordt ze 69. Sinds enkele maanden woont ze permanent in een zorgcentrum.

“Z ‘Kijk meneer, dat is mijn zoon’ Je kunt vergeten hoe een gezicht eruit ziet. Prosopagnosie heet dat. En als je autoprosopagnosie hebt, dan herken je zelfs je eigen gezicht niet meer. Hoe kan dat nu? Neuropsycholoog Michael Portzky: “Wij vergeten dat dat ook een aangeleerde vaardigheid is. Teken bij een heel klein kindje een bol op zijn neus, zet hem voor de spiegel en hij zal tetteren en zeveren met dat kindje alsof het een ander is. De hersenen hebben een zeker niveau van rijping nodig. Pas als er een ik-identiteit ontstaat, herkent een kind zichzelf. Maar je kunt die vaardigheid weer kwijtraken als het voorste deel van de hersenen aangetast wordt. Dat klinkt vreemd en het kan ook zeer emotioneel zijn. Er speelt nog iets anders als een moeder door een oud fotoalbum bladert en zegt ‘Kijk meneer, dat is mijn zoon’, tegen de man die haar zoon is. Op foto’s van vroeger herkent ze hem nog, nu niet meer. Soms is het voldoende dat hij een baard laat staan. En bij haar jonge kleinkinderen was de verwarring er wellicht al veel vroeger. Nieuwe gelaatstrekken gaan er niet meer in.”

e stond al een hele tijd op een wachtlijst en twee dagen voor de boekvoorstelling, in september vorig jaar, kwam het bericht dat er een plek vrij was voor haar”, vertelt schrijver Erwin Mortier. Haar uitnodigen op de voorstelling kon al langer niet meer. “Ze heeft in september 2008 nog de boekvoorstelling van Godenslaap meegemaakt en een dikke maand nadien begon haar toestand in een ontzettend snel tempo te verslechteren. Van een vrouw waar je nog min of meer een gesprek kon mee voeren, ging ze heel snel naar iemand die mentaal ... verdween.” Maar je kunt niet goed zeggen wanneer het precies begonnen is? “Dat kun je nooit. Je begint dingen op te merken, ja. Dat stapelt zich op en stilaan begin je je vragen te stellen. Bij mijn moeder is het ergens tussen haar 57ste en 58ste begonnen, enorm vroeg. En dat in een familie die voor de rest bestaat uit bijna eeuwelingen die helder blijven tot het eind.” Vraag je je dan af hoe het bij haar is kunnen gebeuren? “Ik denk dat het puur een slecht lot in de genetische loterij is. Je kunt ook een dementeringsproces in je hersenen hebben dat zich niet in die levensnoodzakelijke functies vooraan afspeelt en zo word je negentig zonder er iets van te merken.” Vind jij het een wrede ziekte? “Ik vind dat daar nog te veel rond verbloemd wordt. Het gaat altijd maar over de mooie momenten die er nog zijn. Nu, wij hebben met ons moeder ook nog mooie momenten gekend, maar je merkt toch snel dat de volheid van het bewustzijn weg is. Je wordt voortdurend met die realiteit geconfronteerd. Ik heb nog mensen gekend, twee beroemde kunstbroers zelfs. Gerard Reve is bijna klassiek volgens het boekje in trapjes dement geworden. Iedere keer viel een andere functie uit en hij werd daar alleen maar vrolijker

van. Dat was raar, want bij leven was hij een aanstekelijk kankeraar. Hij werd dan ineens een vrolijke demente die collega-schrijvers die hij levenslang lelijk had afgekat ineens geweldig vond. Dan kun je zeggen dat dat aangename momenten zijn, maar ik had niet het gevoel dat ik die persoon nog kende. Het is toch een soort inkrimping van iemand zijn ziel. Bij Hugo Claus ging het meer in clusters. Soms was er nog heel veel helderheid, dan weer hing er een mist en met die mist verschenen nieuwe symptomen. Hijzelf bleef beseffen wat er met hem aan het gebeuren was en toen ook dat stilaan verdween, heeft hij gezegd dat hij daar in schoonheid wou eindigen.” Had jij graag gewild dat dat bij jouw moeder ook zo gelukt was? “Neen. Dat hangt af van de wensen die iemand formuleert. Ik heb dat in mijn boek ook zo geschreven. Moest ik met een magische knop heel even mijn moeder haar bewustzijn kunnen herstellen en ik kon er haar naar vragen en zij zou antwoorden dat ze lijdt en dat niet wil, dan zou ik geen seconde twijfelen.” En je schrijft ook dat het een opluchting zou zijn als ze kon zeggen dat ze zo wel verder wou. “Er zou hoe dan ook duidelijkheid zijn. Misschien zou ze zeggen: nee, ik heb nog besef van de herfstzon op mijn gezicht en dat doet mij geweldig veel deugd.” Merk je dat ze bijvoorbeeld op die herfstzon reageert? “Dat is moeilijk te zeggen. Ze is de laatste tijd heel rustig. Als we bij haar op bezoek komen dan glimlacht ze vaak, of ze tast naar mijn hand.” Dan is ze rustiger dan in de periode dat je het boek schreef? “Dat is ze. Ook omdat ze echt in een goed tehuis zit, in een afdeling die erop is gebouwd om zwaar dementerenden 15

D o ssi e r : H e t G e he u gen

zoveel mogelijk beschutting en veiligheid te bieden. Want daar draait het vaak om, is mijn indruk, dat ze zich veilig kunnen voelen.” Jouw moeder is heel veel bang geweest, reageerde ontzettend angstig. “En ik denk dat ze voor een stuk ook de ongerustheid van mijn vader weerspiegelde. Zijn verdriet ook. Op momenten met de hele familie samen, gezellig en rustig, zag je dat ze dat ook op één of andere manier overnam. Dat deed ze niet altijd. Ik ben blij dat die angst nu weg is.” Is haar ziekte ook iets dat jouw leven gaat beheersen? Als je het in een boek gebundeld voor je krijgt, denk je haast van wel. Maar ben je er ook echt voortdurend mee bezig? “Toch dagelijks. Nu ook zakelijk omdat ik op voorstel van mijn broers, zussen en vader de bewindvoering over haar papieren op mij genomen heb. Maar ik ben er niet mee bezig op een manier die mij teneer drukt, toch sinds het boek niet meer. Het is heel moeilijk geweest door het specifieke verloop van de ziekte bij haar. Dat ging zo snel dat niemand kon volgen. Haar aftakeling ging als een bobslee naar beneden en wij bleven ontredderd achter. Op een symbolische manier heb ik wel het gevoel dat ik daar als kunstenaar iets zinvols mee heb gedaan. Het heeft mijn artistieke gevoeligheid weer op de juiste plaats gekregen. Mijn boek gaat nu de wereld in en zal ongetwijfeld veel lezers ontmoeten die in de herkenning steun zullen vinden. Door mijn moeder en ook anderen van zo nabij te hebben meegemaakt, is mijn denken over een aantal levenskwesties, zoals euthanasie, toch complexer en genuanceerder geworden. Ik heb de indruk dat ik door dat alles iets meer

mens ben geworden. En ik wil niet klinken als een manager die na een beroerte plots het licht ziet, maar ik ben ook iets bewuster gaan leven. Zo heb ik me voorgenomen om het te zeggen als ik geloof dat er talent in iemand zit, of dat nu een jochie is of iemand die wil schrijven en gelijk op welke manier ik hem in het leven tegenkom. Ik wil die zuurstof geven. Op alle mogelijke manieren wat leven creëren tegenover dat sterven. Het is een manier om mijn verzet op een vruchtbare manier te uiten.” Denk jij vaak terug aan vroeger? “Dat lukt nu beter. Er is een hele periode geweest waarin ik dat niet kon. Ik probeerde het wel, maar het ging niet. Nu keert dat terug, de toegang tot de herinneringen is er weer.” Op het einde van het boek was dat toch ook al een beetje? “Ja, dat begon. Misschien heeft het schrijven daar ook voor gezorgd. Eerst kleine herinneringen. Mijn moeder kon zeer van het leven genieten. Ze kon bijna dierlijk genieten van de eerste lentezon. Als ’s winters het ijs sterk genoeg was, stond ze direct op de schaatsen. Haar ziel kon opgaan in de lichte kant van het leven, maar ze kon ook heel intens de donkere kant beleven. Zo is ze er jarenlang mee bezig geweest dat ze er niet bij kon zijn toen haar zus stierf terwijl ze dat wel had beloofd. Ik kan het ondertussen ook al aan om foto’s van haar terug te zien zonder dat het mij te veel pijn doet. Eén ding kan ik nog niet: haar oude brieven lezen. Mijn vader is naar een kleinere woning verhuisd en toen we het huis leeg maakten, vond hij dat ik haar doos met brieven mee moest nemen. Mijn moeder schreef veel, aan goede vrienden, aan haar zus ook. Die doos blijft voorlopig dicht.”

“Door mijn moeder en ook anderen van zo nabij te hebben meegemaakt, is mijn denken over een aantal levenskwesties, zoals euthanasie, toch complexer en genuanceerder geworden”

16

Gestameld liedboek – Moedergetijden, door Erwin Mortier, Uitgeverij De Bezige Bij

Wat is

dementie? De definitie: dementie is een verworven achteruitgang van meerdere cognitieve functies door een niet-omkeerbare organische oorzaak die dermate erg is dat je dagelijks functioneren eronder lijdt. “Heel kenmerkend voor het echte demente vergeten, is wat wij de wet van Ribot noemen. Die zegt: alles wat er van vroeger in zit, blijft erin, maar er komt niets meer bij. Een Alzheimerpatiënt kun je betrouwbaar dingen van zestig jaar geleden vragen, maar je moet niet vragen wat hij vanmiddag gegeten heeft”, legt Michael Portzky uit. En of dat tot het einde blijft? “Het einde is een moeilijk begrip, maar in elk geval verrassend lang.” • Alzheimer is de bekendste vorm van dementie. Voor een deel omdat het de meest voorkomende vorm is: meer dan de helft van alle dementerenden hebben Alzheimer of een mengvorm (20%). Maar de literatuur en media hebben het er ook graag over omdat het een ‘makkelijk’ voorbeeld is, want alles wordt aangetast. • Korsakov is eerst een serie van ziekteverschijnselen en dan een dementie die op alcoholmisbruik volgt. Alcohol, ethyl, breekt vitamine B12 af, een vitamine die heel belangrijk is om in de regio van het geheugen alles goed te laten functioneren. Als mensen alleen maar drinken en die vitaminevoorraad niet meer aanvullen door bijvoorbeeld brood of vis te eten, dan krijgen ze geheugenstoornissen in uitgesproken proporties: het Korsakovsyndroom. Blijven ze drinken en worden nadien ook vaardigheden als lezen, rekenen en schrijven aangetast, dan hebben ze een alcoholdementie.

Het liefdevolle verhaal van een meedogenloze ziekte.‘Gestameld liedboek’ is het portret van Erwin Mortiers moeder, die aan Alzheimer lijdt. Ze heeft geen wilsbeschikking gemaakt en geleidelijk wordt ze door de ziekte overmeesterd. Haar man en kinderen moeten lijdzaam toezien hoe de vrouw die ze hebben gekend langzaam wegglijdt. Gestameld liedboek is een hartverscheurend verslag, geschreven door een zoon die de gave heeft dit relaas om te vormen tot een literair en universeel meesterstuk.

Kortingsbon Deze bon geeft recht op 2,50 euro korting bij aankoop van het boek ‘Gestameld liedboek’ van Erwin Mortier. In plaats van 12,50 euro betaal je 10 euro. Deze korting geldt in alle reguliere boekhandels.

WB: GESTAMELD LIEDBOEK

9 826001 542506

Indien je vragen hebt omtrent thuiszorgdiensten en opvangmogelijkheden ter ondersteuning van een persoon met dementie, dan kan je terecht bij de Zorgtelefoon: 078 152 152. Wens je meer te weten over dementie? Schrijf je dan in voor onze basiscursus dementie in Gent of Eeklo. De praktische info vind je terug in de agenda op blz 62.

17

D o ssi e r : H e t G e he u gen

18

Martine: “Geduld. Wij hebben veel geduld nodig. We kunnen niet ‘snel even’, maar moeten mensen de tijd geven om te doen wat zij graag willen. Slapen ze graag uit, dan laten wij hen een beetje langer liggen. En er zijn er die we eerst even moeten laten rondlopen. Als we hen meteen willen wassen en aankleden, raken ze in paniek en is hun hele dag verknoeid. We kennen hen door en door. Wij zien dikwijls aan hun houding wat ze willen. Omgekeerd worden wij voor hen vaak een herkenningspunt. Soms vinden ze sneller hun weg naar ons dan naar de familie en dat vindt die familie niet altijd makkelijk. Veel families hebben het moeilijk. Voor hen voelt het alsof ze heel traag afscheid aan het nemen zijn.” Karen: “De familie heeft hen ook gekend toen ze nog goed waren en dan komt er ineens een rolomkering. Moeder of vader zorgt niet meer, maar moet verzorgd worden. Wij staan juist in voor de zorg van ouderen. Elke dag, we hebben daarvoor gekozen. We proberen wel zoveel mogelijk open te staan voor de vragen van de familie, we betrekken hen bij alles en geven hen ook de kans om te vertellen hoe zij zich voelen. We vinden het heel fijn als er familie komt tijdens het eten. Als je daar onze professionele en vrijwillige maaltijdbegeleiding bij telt, kunnen we onze bewoners bijna individueel helpen.”

Martine: “De meesten eten dan ook goed. Het is een moment waarop ze aandacht krijgen en meer vragen ze vaak niet. Op deze afdeling zorgen we soms ook voor een uitgebreid ontbijtbuffet met eitjes en koffiekoeken, dan merk je ook dat ze extra veel eten. En elke voormiddag en namiddag is er animatie, de specialiteit van Karen.” Karen: “We proberen de activiteiten zoveel mogelijk te laten aansluiten bij hun leefwereld en iedereen moet op zijn niveau bereikt worden. We koken, zingen, luisteren samen naar muziek of we verwennen hen met een handverzorging, een voetbadje of een uitgebreid snoezelbad. Je ziet de dames glunderen als hun nagels gelakt worden. Ze blijven fier. Dat is zo mooi. Wij krijgen heel veel terug van de bewoners. Ook al kunnen ze het misschien niet meer hardop zeggen.” Martine: “Je merkt het aan hun reacties. Ze zijn blij als je binnenkomt. Onlangs was ik een tijdje thuis en toen ik terugkwam werd ik daarop aangesproken. Dat doet deugd als het van iemand met dementie komt. Het is mooi als we het voor hen zo aangenaam mogelijk kunnen maken, zelfs die laatste momenten. Al zijn ze moeilijk, ik vind ze vaak ook heel mooi. Maar het went niet, zelfs niet na 21 jaar. Het blijft voor ons ook afgeven. Sommigen hebben hier jaren gewoond. Dan blijft het nog een tijdlang moeilijk om diezelfde kamer binnen te gaan. Of ik zie hen nog tot lang daarna lopen in de gang.”

Test je geheugen! Vergeet jij ook wel eens waar je je sleutels gelaten hebt? Ben je benieuwd hoe goed je geheugen is? Doe dan snel deze test en ontdek hoe het met je brein gesteld is. Bekijk onderstaande woorden 2 minuten aandachtig en probeer er zoveel mogelijk te onthouden. Klaar? Ga dan snel naar p. 20

Frieten Knal Hoed Tuin Plan Klok Bloemen Bijl Doof Gift Mist Mayonaise Zand Strand

Niet overal zit sleet op ‘Amai, mijn geheugen is ook niet meer wat het geweest is’. Klinkt die zucht bekend? Vergeet het, want tenzij er iets ernstigs aan de hand is, verandert de capaciteit van ons geheugen – hoeveel we erin kunnen stoppen – nauwelijks. Steeds meer onderzoek bevestigt dat. “Als je in experimenten kijkt naar wat iemand van 65 of ouder kan onthouden van nieuwe informatie in vergelijking met een ongetrainde twintiger, dan is dat eigenlijk zo goed als gelijk”, zegt specialist Michael Portzky. “Wat echter heel snel achteruit gaat, is de verwerkingssnelheid. Je merkt dat al vanaf je dertigste. Je zal langer nodig hebben om dezelfde hoeveelheid te kunnen lezen, te verwerken.”

“Terug makkelijk de trap op en af. Dankzij m’n traplift van ThyssenKrupp Encasa.”

ThyssenK rupp heet voor Monolift taan

THYSSEN KRUPP E Uw partne

r voor

NCASA

wonen in comfortabel eige Een leven n huis. lang!

Onbezorgd blijven genieten van het comfort en de privacy van uw eigen huis? Daar staat geen leeftijd meer op. Een traplift van ThyssenKrupp Encasa brengt iedereen veilig en comfortabel naar boven. Over verschillende verdiepingen. Zelfs al is uw trap erg smal, steil of hebt u een wenteltrap. En dat allemaal dankzij onze unieke monorail. Die is niet alleen veilig en elegant, maar past ook in ieder interieur. Kortom, met een traplift van ThyssenKrupp Encasa blijft alles bij het oude. Behalve natuurlijk het gemak waarmee u voortaan de trap op en af gaat!

Eenvoudig te bedienen!

vend Vraag vrijblij maat. een offerte op i r m rt Vooomfo c

jn

Karen Van Weverberg en Martine Goossens zorgen dag in dag uit voor mensen met dementie. Karen is ergotherapeute, Martine zorgkundige, allebei in WoonZorgCentrum Ter Stelten in Merchtem, en ze spreken als uit één mond. Vijftien bewoners telt hun afdeling. Het mooiste aan hun job is dat ze zoveel terugkrijgen, zeggen ze. Opvallend, niet?

!

Het is mooi als we het voor hen zo aangenaam mogelijk kunnen maken

Bel gratis

0800 94 365

Ontvang nu uw gratis documentatiepakket!

www.tk-traplift.be 19

D o ssi e r : H e t G e he u gen

69

€

Test je geheugen!

€

8. .............................................................................................

2. .............................................................................................

9. .............................................................................................

72

4. .............................................................................................

5. .............................................................................................

10. .............................................................................................

45

€

/kg

11. .............................................................................................

12. .............................................................................................

6. .............................................................................................

13. .............................................................................................

7. .............................................................................................

14. .............................................................................................

Ging het niet zo vlot als je dacht? Geen paniek, gemiddeld onthouden mensen zo’n 5 à 9 items. Woorden die je met elkaar kan associëren (bv. frieten en mayonaise) kan ons brein trouwens veel makkelijker onthouden. En woorden zoals plan en gift, waarvan we een minder visuele voorstelling hebben, kunnen we dan weer moeilijker onthouden. Soms komt het wel eens goed uit dat je iets totaal vergeten bent. Belachelijk stomme liedjes bijvoorbeeld. Kijk maar eens op onze Facebook pagina. Ken jij nog songs waarvan je ooit hoopte ze nooit meer te horen? Zet ze op www.facebook.com/magazinecava en deel ze met je vrienden en familie.

/kg

Neuropsycholoog Michael Portzky zag zoveel voor- en nametingen dat hij in een warm pleidooi vraagt om bezig te blijven: “Zet je hersenen aan het werk. Lees die gazet, vul dat kruiswoordraadsel in, blijf hoofdrekenen.” • Wees divers. Als jij elke dag een kruiswoordraadsel invult, is de kans groot dat je daar tot je negentigste goed in blijft. Dus lees, reken, schrijf, ga petanquen en oefen zo je fijne motoriek. • Doe al die dingen regelmatig, zo worden alle regio’s van de hersenen een beetje onderhouden. Beter elke dag een half uurtje dan af en toe een paar uur aan een stuk. • Zorg voor een gezonde combinatie met fysieke bezigheden. En de beste resultaten haal je als je traint met gewichten. Als een spier getraind is, laat die aan de hersenen weten dat ze genoeg heeft afgezien en dan laten die een hormoon los dat het mogelijk maakt om te recupereren: het IGF1-hormoon. Dat groeihormoon zorgt ervoor dat nieuwe cellen kunnen herstellen, en dat doen ze blijkbaar zowel in de spieren als in de hersenen. Mooi meegenomen: vooral de regio in je hersenen die verantwoordelijk is voor het inprenten van nieuwe informatie reageert op die stof. Een geweldige tip voor studenten. • Speciale geheugentraining werkt en kan voor spectaculaire effecten zorgen bij iemand met een oproepingsstoornis. Als het daarentegen over een inprentingsstoornis gaat, dan is zo’n oefening eerder een erg pijnlijke confrontatie. In dat geval werken specialisten met reminiscentietraining, met herinneringen.

Spaghetti met griesmeel van harde tarwe

25

€

€

38

Appel friszure smaak

Slechts

29

36

€

/kg

€

6 eieren

Bier goede hopsmaak

€ Basisproducten m ogen 29 niet te duur zijn. Een hospitalisatieverzekering ook nie t. Het CM-Hospitaalpl

an, voor minder da

28

€

/kg

38

€

Wortelen oorsprong: Italië

Vanaf

39

€

n 1 euro per dag.

CM vin dt da t ied ereen recht heeft op be taalbare basis pro ducten. Een ho sp italis ati ev er zekering ho or daar oo k bij . t

Tomaten oorsprong: Spanje

Nu:

171

€

/kg

Kaas blok jonge kaas

54

€

Rietsuiker oorsprong: Costa Rica

Daarom garandeert het CM-Hospit aalpl an je de beste bescherming tegen hoge hospitalisatie facturen, inclusief een ruime terugbe taling van genees middelen, voor- en nazorg. Je kunt aa nslui ten voor een aantrek kelijke prijs: tussen 0,12 euro en 0,7 0 euro per dag. CM-Hospitaalplan . Onmisbaar en be taalbaar. Hoeveel betaal jij voor het CM -Hospit aalplan? Bereken je premi e op ww w.cm .be/hosp italisatieverzekeri ng

18

€

/st

Water 25cl

277

€

/kg

/kg

Prei oorsprong: Spanje

Salami Belgisch varkensvlees

39

€

Slechts

58

47

€

/st

€

/st

Look oorsprong: Portugal

Confituur bevat 50% vruchten

39

€

/kg

Bananen

20

/kg

36

/kg

Salade

Rijst voorgekookte langgraanrijst

45

39

€

/st

€

Boter verse melkerijboter

Blijven oefenen

28

€

/kg

Gehakt gemengd rund + varken

€ 3. .............................................................................................

162

€

Aardappelen oorsprong: België

Noteer hier de woorden die je hebt onthouden van de geheugentest op p.19 1. .............................................................................................

/kg

57

€

/kg

Paprika oorsprong: Spanje

45

€

/st

Melk volle melk

Brood gesneden boerengrijs

162

€

/kg

Veldsla

67

€

/kg

Peer met zoet aroma

b i j z o nd e r e v r i e n d s c h a ppen

Je bent een vriend van mij … Tekst: Lies vermeesch fotografie: filip naudts

Voetbalrivalen en toch twee handen op één buik Paul Druyts (43) en Frank Oostvogels (33)

Echte vrienden zijn op de vingers van één hand te tellen, wordt vaak beweerd. Zelfs al kan je ze maar op één vinger tellen, zonder vriend is het toch maar behelpen. En meer dan in een vaste relatie of familie, van echte vrienden weet je alles en vergeef je veel. Onze huisfotograaf zoomt dieper in op vier bijzondere vriendschapsbanden.

22

“We leerden elkaar 7 jaar geleden kennen bij het competitiebowlen en sindsdien zien we elkaar twee tot drie keer per week. Dan gaan we samen bowlen, een pint pakken of uit eten”, vertelt Frank. “We zijn ook beide hevig voetbalsupporter. Ik ben aanhanger van de goede ploeg – Beerschot – en Frank is fan van Antwerp, de slechte ploeg”, treitert Paul. Voor de slechte verstaander: Beerschot en Antwerp zijn elkaars aartsrivaal. “We zitten elkaar vaak in de haren, maar dat plagen hoort bij de band die we opbouwden. Paul geeft graag steken onder water, maar die zijn altijd goed bedoeld”, lacht Frank. “We beleven keer op keer hilarische momenten. Paul is een opgewekte lachebek, ook bij tegenslagen.” “Frank heeft dan weer een rustig, maar intens karakter. Hij staat dag en nacht klaar voor zijn vrouw en kindje. Ik ben een stuk socialer maar heb tegelijk een groter je m’en fous-gehalte”, besluit Paul.

Allerbeste vrienden sinds de crèche Marie Geerts (11) en Ian Coucquyt (11)

“Marie en ik kennen elkaar van toen we 6 maand oud waren”, vangt Ian aan. “We zaten samen in de crèche en daarna gingen we toevallig naar dezelfde school. In de tweede en derde kleuterklas haalden ze ons uit elkaar omdat we te sterk aan elkaar hingen. In het eerste leerjaar waren we weer klasgenootjes”, gaat Marie verder. “Marie en ik hebben gelijke interesses, zo gaan we bijvoorbeeld allebei naar de muziekschool. Ze is iemand waarop je altijd kan rekenen, ze gaat nooit iemand in de

steek laten. We maken veel plezier samen en met Valentijn geven we elkaar altijd een cadeautje. Ik zou enkel zonder Marie kunnen, als ik haar nooit had gekend”, bloost Ian. “Ian is heel grappig, luid en wild. Dat vind ik zo leuk aan hem, met Ian verveel je je nooit! We zien elkaar elke weekdag omdat we samen in de klas zitten en op de speelplaats spelen we ook altijd samen. Af en toe zien we elkaar ook nog in het weekend. Dan gaan we naar de cinema of naar verjaardagsfeestjes.” 23

Ru b i jbzroi e nk dsena r eavmr i e n d s c h a ppen

“Zelfs ons toekomstbeeld ziet er hetzelfde uit.”

De ene is diepgelovig, de andere atheïst Ivan Adriaenssens (43) en Luc Vincent (44)

“Luc en ik leerden elkaar kennen in 1986 op de Academie van Schone Kunsten”, begint Ivan. “Het knetterde vanaf het eerste moment”, vult Luc aan. “Ik heb toen ook tegen Ivan gezegd dat wij ooit nog iets zouden samen doen, terwijl we elkaar van haar noch pluim kenden. Ivan vond dit erg grappig, maar ik heb dan toch maar gelijk gekregen”, lacht Luc. “Wij hebben heel gelijklopende interesses, zoals onze liefde voor het tekenen en geschiedenis. Ik spits mij toe op reënactment, dat is het uitbeelden en naspelen van historische gebeurtenissen, in mijn geval van de middeleeuwen”, vertelt Luc. “En ik ben enorm geïnteresseerd in de Eerste

Wereldoorlog”, valt Ivan bij. “Die gemeenschappelijke interesses zijn heel leuk, maar vormen zeker niet de basis van onze band. Het is vooral de vertrouwensrelatie die de vriendschap zo sterk maakt.” “Op geloofsvlak zijn we elkaars tegenpolen. Ik ben een christen en Ivan is atheïst. We hebben respect voor elkaars overtuiging, maar dat was in het begin wel anders. Toen was ik misschien iets te ‘vol’ van mijn geloof. Nu ben ik daar al veel rustiger in geworden”, zegt Luc. “Voor mij is Ivan als mijn broer. Ik kan hem best een hele tijd niet zien, maar zou hem niet meer kunnen missen.”

Benieuwd naar de historische strip ‘Afspraak in Nieuwpoort’? Bekijk dan het interview van Ivan met De Zevende Dag op www.facebook.com/magazinecava

24

Eeneiige tweelingen Karen (26) en Lies Mollet (26)

“We lijken niet alleen als twee druppels water op elkaar. Mijn tweelingzus is ook mijn allerbeste vriendin”, gaat Karen van start. Mijn zus en ik delen dezelfde interesses op sportvlak en qua ambitieniveau, we willen overal de beste in zijn. Ik doctoreer in de epilepsie en mijn zus in de organische chemie”, verklaart Lies. “Ons toekomstbeeld ziet er ook hetzelfde uit”, vult Karen aan. “We bouwen ons leven op volgens het huisje-boompje-beestje stramien.”

“Ik mis mijn zus voortdurend”, lacht Lies. “We wonen apart sinds 2011 en ik voel de drang om Karen dagelijks te horen, we proberen elkaar ook wekelijks te zien. Als tweeling besef je eigenlijk pas dat je elkaars beste vriendinnen bent als je niet meer samenwoont. Mijn zus brengt het beste in mij naar boven en pept mij op door er simpelweg te zijn voor mij. Dat typeert onze vriendschap; er altijd voor elkaar zijn.”

25

Egoïsme

Je eigen moestuin door ‘samentuinen’

maakt gelukkig

zorgen Gestresseerde ouders voor

dikke

kinderen?

© Stefan Jacobs voor VELT

Iedereen die een eigen moestuintje wil, maar er zelf de ruimte niet voor heeft, is welkom in een samentuin. Dat is een eigen perceeltje van 10 op 5 m2, voor 25 euro per jaar. Maar je kan ook tuinieren op een groter gemeenschappelijk oppervlak. Belangrijk is dat co-tuiniers ecologisch werken. Kunstmest is er uit den boze, wat goed is voor het natuurlijk evenwicht. Samentuinen heeft veel voordelen: je oogst lekkere zelfgekweekte groente en fruit, spaart er heel wat centen mee uit, je doet aan gezonde lichaamsbeweging in de buitenlucht en het bevordert de sociale cohesie … Het initiatief ‘samentuinen’ of co-gardening komt van Velt vzw. Er zijn samentuinen op ruim 40 locaties in België, zowel op het platteland, als in de stad. Locaties in jouw buurt vind je op www.samentuinen.org maar stap gerust spontaan naar jouw stad of gemeente. Waar een wil is, is een weg!

26

Uit een onderzoek van Pediatrics bleek dat hoe gestrester de ouders, hoe groter de kans dat hun kinderen overgewicht ontwikkelen. Aan het onderzoek namen 2000 ouders en verzorgers deel die antwoord gaven op vragen over zichzelf en hun kinderen in de leeftijd van 3 tot 17 jaar. Ze moesten onder andere ook aangeven in welke mate ze met stress kampten. Vooral gestreste ouders bleken vaker kinderen met overgewicht te hebben. Opvallend was wel dat stress geen invloed bleek te hebben op de hoeveelheid groenten en fruit die er in het gezin gegeten werd. De hoeveelheid beweging die de kinderen kregen was ook niet gerelateerd aan de stress van de ouders. De oorzaak moet eerder gezocht worden in de mogelijkheid dat gestreste ouders vaker voor fastfood kiezen en geen maaltijden van te voren inplannen.

Onze ouders hebben ons altijd geleerd dat we vriendelijk, beleefd en meelevend moeten zijn. Maar uit onderzoek aan de Universiteit van Pennsylvania blijkt dat we enkel gelukkig zijn als we rekening houden met onszelf. De voorwaarde is wel dat je je er niet schuldig over moet voelen. Voor het onderzoek kregen 216 proefpersonen 3 dollar. Een deel van hen moest het bedrag doneren aan Unicef, het andere deel mocht het voor zichzelf houden en de laatste groep mocht zelf beslissen wat ze ermee deden. Mensen die het geld mochten houden waren veel gelukkiger dan degene die het geld doneerden. En ze waren zelfs gelukkiger dan de groep die zelf mocht kiezen. Eigenlijk zijn we diep van binnen allemaal een beetje egoïstisch. Al hebben we het liefst dat iemand anders die keuze voor ons maakt.

De herinnering voor later, moet je nu maken Wat als je er op een dag niet meer zal zijn? Misschien sta je daar niet zo bij stil … Of misschien heb je er al uitgebreid over gepraat met anderen. Weten je familieleden wat jouw wensen zijn als je komt te overlijden? Heb je mooie teksten of liedjes voor je eigen afscheid of is er iets wat je je nabestaanden wil laten weten als je er niet meer bent? Je kan nu al jouw wensen, video’s, teksten, brieven, foto’s, muzieklijsten, je laatste wilsbeschikking, … bewaren in je eigen ‘LifeCapsule’. LifeCapsule is je ‘digitale kluis’ die pas wordt geopend als je er niet meer bent. LifeCapsule is een beveiligde website waarop je dierbare en vertrouwelijke gegevens kunt bewaren voor je nabestaanden. Je kiest een aantal vertrouwenspersonen die, na je overlijden, toegang krijgen tot de gegevens die je in je LifeCapsule aan hen individueel hebt toevertrouwd. Zo verloopt je afscheid precies zoals jij dat hebt gewild. Meer informatie: www.lifecapsule.be

2de bedbodem GRATIS 2de kussen aan HALVE prijs Bij aankoop van 2 Tempur hoofdkussens naar keuze. Korting geldig op het goedkoopste kussen.

Bij aankoop van SET: 2 Tempur Combi Special matrassen (20 cm) met velours of PU-Hoes en 2x 2-motorige bedbodem type F400.

-20%

op bedbodem

2de matras aan HALVE prijs

Bij aankoop van 2 Tempur Combi Special matrassen (20 cm) met velours of PU-Hoes.

Bij aankoop van 1x 2-motorige bedbodem type F400.

Tempur actie geldig in de Thuiszorgwinkel van 12 oktober tot en met 31 december, zolang de voorraad strekt. Acties niet cumuleerbaar met andere acties en/of voordelen.

Info en advies 09 242 43 44 www.thuiszorgwinkel.be 27

st e r i l i s at i e b i j d e ma n

“Met mijn verstand wist ik 100 procent zeker dat ik geen kinderen meer wilde”

Tekst: jan verstraete, Illustratie: frederic lie

“Mannen praten gemakkelijk over sterilisatie”, zegt uroloog Stefan Huybrechts van het SintVincentiusziekenhuis in Deinze. “Mannen die de ingreep ondergaan hebben, zijn vaak wandelende reclame. Om die reden komen mijn patiënten veelal in clusters: nadat iemand in de vriendenkring gesteriliseerd is, volgen vrienden en kennissen.”

H

oe aanstekelijk sterilisatie bij mannen ook mag zijn, toch zijn het in Vlaanderen nog meestal de dames die voor anticonceptie moeten zorgen. Sterilisatie bij de man of vasectomie is nochtans een vrij eenvoudige ingreep. In beide teelballen knipt de arts een stuk zaadleider van anderhalve tot drie centimeter weg; de uiteinden van de zaadleider worden afgesnoerd. Door de ‘knip’ zitten er bij ejaculatie geen zaadcellen meer in het sperma. Aan de potentie en de seksbeleving verandert er niks. Ook het volume van de ejaculatie blijft gelijk. Onomkeerbaar “Ik vind het heel belangrijk dat een man ervan uitgaat dat de ingreep eigenlijk onomkeerbaar is”, waarschuwt dr. Stefan Huybrechts, die jaarlijks ongeveer 100 sterilisaties uitvoert. “Het gaat niet om een kraantje dat je kunt open of dicht draaien als jou dat uitkomt. Daarom geef ik een patiënt altijd bedenktijd. Meestal neemt iemand die een vasectomie wil na een viertal weken opnieuw contact op. Ik heb wel al een patiënt gehad die er 6 jaar over gedaan heeft!” De meeste patiënten die de uroloog over de vloer krijgt zijn dertigers of veertigers met kinderen. Ze hebben in overleg met

28

hun vrouw beslist dat ze geen kinderen meer op de wereld willen zetten. Ze kiezen veelal voor vasectomie omdat ze vrouwlief niet langer willen opzadelen met de zorg voor anticonceptie, meestal de pil. “Toch kan het gebeuren dat een man zich later bedenkt, maar dat is zeldzaam”, aldus dr. Huybrechts. “Altijd gaat het dan om een vorige relatie die stuk liep. Met een jongere partner wil de man toch weer aan gezinsuitbreiding doen.” In dat geval worden de zaadleiders weer aan elkaar gezet, wat een slaagkans heeft van 80 tot 90 procent. Daarmee is de kous echter niet af. “Ik zeg altijd dat mannen de ingreep als definitief moeten beschouwen omdat de aanmaak van zaadcellen sterk begint te verminderen na sterilisatie. Na 5 jaar is de man maar half zo vruchtbaar meer, na 10 jaar zakt de vruchtbaarheid met 75 procent”, verduidelijkt dr. Huybrechts. Nieuw evenwicht Een vasectomie gebeurt meestal onder plaatselijke verdoving. Een op vijf mannen gaat echter voor volledige verdoving omdat hij de ingreep aan zijn edele delen liever niet bewust meemaakt. Na de ingreep moet de patiënt het een weekje rustig aan doen, zowel in bed als op het sportterrein. De patiënt merkt

Vrouw komt mee Vasectomie is niet alleen een mannenzaak, maar meestal een keuze die partners samen maken. Daarom willen sommige artsen dat mevrouw meekomt of ook het formulier ondertekent over de gevolgen van de procedure. Dr. Huybrechts: “Ik dring daar niet op aan, want volgens mij moet de man beslissen over zijn lichaam. Toch komen twee op de drie vrouwen mee op consultatie.”

Lastige zwangerschap De overgrote meerderheid van de mannen laat zich steriliseren zodat hun vrouw niet langer de pil zou moeten slikken. Soms vragen mannen een vasectomie omdat ze een kind hebben met genetische problemen. Of omdat hun vrouw een heel zware bevalling achter de rug heeft en niet weer zwanger mag worden.

eigenlijk zelf dat hij beter niks forceert omdat de hechtingen een vervelend gevoel veroorzaken. “Een mogelijke complicatie is een bloedklonter in het operatiegebied, wat echter niet zo vaak voorkomt. Na een vijftal weken kan er ook druk ontstaan op de teel- en bijballen omdat de geproduceerde zaadcellen niet kunnen afgevoerd worden”, aldus Stefan Huybrechts. “Sommige mannen ervaren dan pijn, alsof er constant in de balzak genepen wordt. Met de gepaste medicatie gaat de pijn na enkele dagen over. Dan is er ook een nieuw evenwicht ontstaan tussen de geproduceerde zaadcellen en de vertering ervan door het steunweefsel.” Veilig vrijen Voor zorgeloze seks zonder kans op nageslacht moet de man wel nog even wachten. 6 weken na de sterilisatie wordt een staal van zijn zaad gecontroleerd op vruchtbaarheid. Nog eens 6 weken later wordt de controle herhaald. “Voorzichtigheid is geboden omdat er nog zaadcellen in het systeem zitten”, aldus dr. Huybrechts. “In zeldzame gevallen bestaat ook de mogelijkheid dat de afgebonden zaadleiders opengaan en er weer nieuwe zaadcellen in het systeem komen.” 29

st e r i l i s at i e b i j d e ma n

“Veel vrouwen vinden het een mooi gebaar dat hun man zich laat steriliseren”

Sterilisatie in België (2002-2011) vriendin zette hem onder druk omdat ze het beu was om de pil te nemen.” Sterilisatie blijkt ook een gespreksonderwerp dat weleens opduikt tijdens etentjes en feestjes. “Dan merk ik dat de wens bij veel vrouwen leeft, maar dat manlief aarzelt. Sommige mannen zijn bang voor complicaties, en soms informeert een enkeling eens of de bedprestaties er niet onder leiden. Anderzijds scoor ik bij vrouwen die dat bewonderen. Ze vinden dat sterilisatie een mooi gebaar naar de vrouw is.”

Sterilisatie bij de man is een van de zekerste vormen van contraceptie. Bij vasectomie worden de zaadleiders doorgeknipt, waardoor het verwekken van nakomelingen onmogelijk wordt. Toch staan veel mannen weigerachtig tegenover de ingreep. Vrouwen blijken daarentegen wel vaak de vragende partij. Thomas, een Brugse veertiger kan dat alleen maar bevestigen. “We hebben twee kinderen, en hadden een tiental jaar geleden niet langer nood aan een verdere gezinsuitbreiding. Contraceptie was dus een must. Mijn vrouw wou geen medicatie in haar lijf. De pil en het spiraaltje waren dan ook uitgesloten. De spreekwoordelijke bal lag dus in mijn kamp en ik werd gevraagd om de nodige inspanningen te leveren. Het geknoei met condooms was ik op de duur echter beu en daarom overwoog ik sterilisatie.” Moeilijk omkeerbaar Lang heeft Thomas niet getwijfeld. Hij informeerde zich grondig, waarbij een uroloog uit zijn kennissenkring hem over de streep haalde. Wat Thomas het meest afschrok? “Dat de ingreep moeilijk omkeerbaar is. Oké, je kunt de zaadleiders weer aan elkaar laten zetten, maar dat is een vrij ingewikkelde ingreep, waarvan de slaagkans bovendien niet altijd zeker is. Die twijfel is eerder een psychologische factor, want met mijn verstand wist ik 100 procent zeker dat ik geen kinderen meer wilde.” Kijkoperatie De ingreep in het ziekenhuis verliep vlotjes. “Alleen was het gênant 30

toen een groep stagiairs, die vooral uit jonge vrouwen bestond, een kijkje kwam nemen. Ik lag net klaar voor de ingreep, met geschoren geslachtsdelen. Verder was het toedienen van de plaatselijke verdoving het enige echt pijnlijke moment.” Na de ingreep had Thomas enkele dagen last van een vervelend gevoel, maar dat ging snel voorbij. Na de operatie mocht hij een poos geen zware zaken tillen, anders bestond het gevaar dat de hechtingen loskwamen. Wel moest Thomas nog opletten tijdens het vrijen. Thomas: “Je bent niet onmiddellijk onvruchtbaar en daarom moest ik de eerste weken nog voorzorgen nemen. Enkele weken na de ingreep onderzocht de uroloog mijn sperma om er zeker van te zijn dat er geen levende spermacellen in te vinden zijn. Pas dan krijg je groen licht om zonder voorbehoedsmiddelen te vrijen.” Scoren bij de vrouwen “Het nieuws van mijn ingreep deed snel de ronde in de vriendenkring”, lacht Thomas. “Binnen de week kwam een goede vriend inlichtingen inwinnen. Zijn

37 zonen Een tiental jaar geleden vond de 44-jarige Argentijn Cleto Ruiz Diaz dat het welletjes was. De man had maar liefst 37 zonen bij verschillende vrouwen. Hij vroeg toestemming aan de regering om zich te laten steriliseren. In het noorden van Argentinië, waar de meest vruchtbare man van het land woonde, was vasectomie verboden. De beroepsschilder moest toegeven dat hij zich niet alle namen en verjaardagen van zijn kroost herinnerde. Om dat aantal te halen werd de Argentijn al vanaf zijn negende seksueel actief. Hij woonde ook al geruime tijd samen met drie vrouwen. Condooms vond hij te duur: met het geld kocht hij liever eten voor de vele hongerige mondjes.

Méér dan een 5-sterren nachtrust

In 2011 werden er in België 12.320 sterilisaties uitgevoerd, waarvan 40 % bij vrouwen en 60 % bij mannen. Op 10 jaar tijd is het aantal sterilisaties bij vrouwen bijna gehalveerd (van 8.512 naar 4.827). Bij mannen is het aantal sterilisaties eerst gestagneerd en ondertussen zelfs met een 10-tal procent gedaald (van 8.311 naar 7.493).

Hersteloperaties 2011 In 2011 werden 480 hersteloperaties uitgevoerd en ook hier is de verhouding vrouwen-mannen 40-60. Op jaarbasis betekent dit een uitgave voor de ziekteverzekering van 208.000 euro. Bron sterilisatiecijfers: Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering

Ziekteverzekering 2011 De uitgave voor sterilisatieverstrekkingen door de ziekte-verzekering bedraagt 2.150.000 euro, ongeveer gelijkmatig verdeeld over mannen en vrouwen.

CM-Hospitaalplan Een hospitalisatie kan ook jou handenvol geld kosten, want het remgeld en de supplementen blijven ten laste van de patiënt. Een supplementaire hospitalisatieverzekering is dan een welkome financiële hulp. Bescherm jezelf tegen een gepeperde ziekenhuisfactuur door aan te sluiten bij het CM-hospitaalplan. Meer info: www.cm.be/hospitalisatieverzekering Zie ook advertentie op blz. 21

Spiers Slaap & Auping Plaza Oostakker Antwerpsesteenweg 999 1200 m² zorgeloos slaapcomfort Spiers Slaap Oudenaarde Deinzestraat 65 (aan afrit N60) 055 31 10 30 Spiers Slaap Gent Vrijdagmarkt 38 09 225 54 15 Spiers Slaap & Auping Plaza Sint-Martens-Latem Kortrijksesteenweg 18 09 221 83 83 & 09 221 60 00

WWW.SPIERS.BE ALLE GROTE MERKEN ONDER 1 DAK

Ladies Night

In samenwerking met:

bij Spiers Slaap Oostakker

®

do. 29 november 2012 vanaf 19u30 Meer info en inschrijvingen via www.spiers.be of onze facebookpagina.

 



 

Wine3Select 1

Ru b r i e k s na a m

t g r o Wat bez ber i b b e d u jo ? j f l i t op he

Ru b r i e ks naam

Benieuwd welke ‘gevaren’ onze koene ridder nog tegenkwam op zijn tocht? Bekijk dan nog meer foto’s op www.facebook.com/ magazinecava

Wat bezorgt jou de bibber op het lijf? Doe mee aan de enquête en maak kans op een duizelingwekkende duosprong Angst helpt ons om gevaarlijke situaties te herkennen en is cruciaal om te overleven. Maar soms kan angst ons doen verstijven. Maak jij je soms zorgen over het einde van wereld? Ga je resoluut bij elk kwaaltje naar de dokter, omdat je schrik hebt om ziek te worden? Slaat de angst jou om het hart wanneer je denkt dat jouw naasten iets kan overkomen? Laat het ons weten door mee te doen aan onze grote angstenquête en wie weet win jij wel een unieke parachutesprong Deelnemen kan tot 7 januari 2013 op www.cava-enquete.be 32

Foto: © Studio Edelweiss

33

r ad i ca ls ena o pavo Ru br iek m e d i n g s s tijlen

Opvoeden

hoe radicaal moet je zijn? Tekst: Lies Vermeesch, Illustraties: frederic lie

Een kind opvoeden gaat meestal niet vanzelf … Veel ouders willen een gelukkig kind dat uitstekende schoolresultaten haalt, de juiste vrienden kiest, voorbeeldig bijspringt in het huishouden … en eigenlijk voldoet aan alle verwachtingen. çava? bespreekt drie verschillende radicale opvoedingsstijlen. Voor alle duidelijkheid: flinke billenkoek en urenlang in de hoek staan, komen hier niet aan bod. Maak kennis met helikopterouders, luie ouders en tijgermoeders …

34

Er bovenop zitten Een moeder die de spullen van haar puberend kind doorsnuffelt: de nachtmerrie van elke tienerzoon of -dochter! Dit soort nieuwsgierige ouders – of helikopterouders – bemoeien zich te vaak met het leven van hun kinderen en gaan daar ook mee door wanneer de kinderen het ouderlijke nest verlaten. Doordat helikopterouders hun kinderen overdreven begeleiden, stimuleren en beschermen, bereiken ze daarmee vaak het tegenovergestelde: minder zelfstandige kinderen met schrik voor sociaal contact. Bovendien staan ze minder open voor nieuwe ideeën en hebben ze een grotere neiging tot angstaanvallen. Vroeger dopten jongeren hun eigen boontjes, terwijl een helikopterouder dit voor hén gaat doen. Let op: kinderen van helikopterouders zijn niet gedoemd om onzelfstandige eenzaten te worden. Veel hangt af van de ingesteldheid van het kind zelf. Het voordeel van deze opvoedingsstijl is dat de ontwikkeling van het kind op de voet gevolgd

wordt. Wanneer een bepaald aspect binnen de opvoeding van het kind dreigt mis te lopen, sturen helikopterouders tijdig bij. Maar het grote nadeel blijft: het kind bespioneren gaat te ver waardoor het vertrouwen tussen ouder en kind zoekraakt. Laat ze maar doen Lijnrecht tegenover helikopterouders staan de luie ouders. D.H. Lawrence introduceerde dit oudertype in 1918 en Tom Hodgkinson schreef er een boek over: ‘Luie ouders hebben gelijk’. De boodschap is: wees gerust lui 35

r ad i ca l e o p vo e d i n g s s tijlen Getuigenis van een ‘luie ouder’

Gaby Cromheecke,

“Nooit zou ik mijn kinderen iets voorliegen of zaken verbloemen” en laat je kinderen vooral hun gang gaan. Terwijl de helikopterouders van de school naar de muziekschool rijden om daarna het kind af te zetten bij de voetbaltraining – en daar nog het liefst de hele tijd staan toe te kijken – doen luie ouders helemaal niets. Zij hebben liever dat hun kind zelf ontdekt wat hun directe omgeving te bieden heeft. Het allerliefst leggen luie ouders hun kinderen geen regels op, want ze zijn nog jong van geest. Problemen lossen de kinderen idealiter zelf op, want enkel zonder te bemoederen komen ze op hun pootjes terecht.

In essentie geven luie ouders hun kinderen dus te veel vrijheid en dat al van op zeer jonge leeftijd. Er is echter een zeer dunne grens tussen je kinderen vrij laten en een nalatige ouder zijn! Positief aan ‘luie’ ouders is dat ze hun kinderen de nodige zuurstof geven om zich te ontplooien. Bij sommige kinderen werkt dat heel goed: ze zijn op jonge leeftijd plantrekkers, hebben veel vrienden en zijn bijzonder gelukkig. Andere kids hebben net dat extra duwtje in de rug nodig om zich te ontwikkelen op een bepaald gebied. Wanneer het fout loopt, kan een luie ouder nefaste gevolgen in de hand werken. Bijvoorbeeld wanneer het kind betrokken geraakt bij druggebruik of diefstal, 36

moet er ingegrepen worden. De luie ouder schiet tekort in zijn ouderrol als deze niet ingrijpt wanneer nodig. Tijgermoeders De Amerikaans-Chinese hoogleraar Amy Chua zette de term ‘tijgermoeder’ op de kaart. In haar boek ‘Strijdlied van een tijgermoeder’ haalt ze aan dat Chinese ouders er vrijwel altijd in slagen om succesvolle kinderen op te voeden. Deze kinderen blinken uit op school en zijn rasechte piano- of vioolvirtuozen. Voor tijgermoeders is het geluk van hun kinderen ondergeschikt aan hoe succesvol ze zijn. Amy Chua vindt dat westerse ouders te veel begaan zijn met het geluk van hun kind. Chinese ouders zouden meer ambitieus zijn en er blind op vertrouwen dat hun kinderen een kolossale berg aan leerstof aankunnen. Op het vlak van toewijding bestaat er dus een gigantisch contrast tussen tijgermoeders en luie ouders.

Amy werd zelf zeer streng opgevoed door haar Chinese immigrantenouders. Ze dwongen respect af en waren erg strikt voor Amy en haar zussen. Voor Amy Chua werkte die

strategie. Haar ouders hebben altijd veel potentieel in haar gezien en dat is het grootste compliment dat ze kon krijgen. Daarom voedde Amy haar twee dochters ook op volgens dit Chinese principe. Haar dochters mochten niet met klasgenootjes spelen, niet meedoen aan het schooltoneel, geen televisie kijken, maar moesten minimaal een 9 op 10 scoren op een examen of mochten geen ander instrument bespelen dan piano of viool. Bij haar oudste dochter was deze strategie een succes, bij haar jongste dochter liep het grondig fout. Door de te strenge opvoeding keerde de jongste dochter zich op 13-jarige leeftijd tegen alles waar haar moeder voor stond en begon te rebelleren. ‘Strijdlied van een tijgermoeder’ is geen opvoedingsboek, maar een memoire die illustreert hoe Amy Chua van een zeer radicale opvoedingsstijl naar een mildere soort opvoeding evolueerde bij het opvoeden van haar tweede dochter. Conclusie Helikopterouders, luie ouders en tijgermoeders … Ze hebben één ding met elkaar gemeen: ze voeden hun kind op met de allerbeste bedoelingen. Maar waar helikopterouders gerust een tikkeltje ‘zen’ van de luie ouders mogen overnemen, kunnen de luie ouders op hun beurt zeker iets leren van de gedrevenheid van tijgermoeders en de betrokkenheid van helikopterouders. Er zijn veel manieren om tot een goede opvoeding te komen. De kunst is om een gezonde en stabiele balans te vinden die het beste van elke stijl meeneemt.

“Ik begrijp dat – theoretisch gezien – ouders zoals ikzelf het stigma ‘luie ouder’ opgespeld krijgen, maar volgens mij is het niet uit luiheid dat zo’n opvoedingsstijl ontstaat”, begint Gaby. “Ik liet mijn kinderen hun gang gaan en hanteerde dus altijd een vrije opvoedingsstijl. Ik stelde snel vertrouwen in mijn kinderen, wat ervoor zorgde dat zij ook een vertrouwen hadden in mij. Het kernwoord van mijn opvoedingsstijl was ‘openheid’. Nooit zou ik mijn kinderen iets voorliegen of zaken verbloemen. Dat maakt hen soft en minder assertief.” “Zo vertelde ik mijn kinderen zonder blikken of blozen dat Sinterklaas en Zwarte Piet niet bestonden”, verklaart Gaby. “Ik legde hen uit dat mijn man en ik dat waren. Al die ouders die hun kinderen onnodig bang maken en beweren dat Sinterklaas hen zou straffen, dat was mijn stijl niet. Echtheid en openheid vind ik van levensbelang in een ouder-kindrelatie. Je moet je kinderen de nodige ruimte en zuurstof geven,

kinderen moeten léven! Ook tijdens de puberteit. Puberen vind ik trouwens een zeer goede zaak. Kinderen die dat niet doen, worden anders triestige dertigers die pas op die latere leeftijd gaan puberen”, giechelt Gaby. “Op één vlak ben ik altijd streng geweest”, gaat Gaby verder. “Mijn kinderen moesten altijd eerlijk zijn tegen mij. Hadden ze iets misdaan? Dan werd daarover gepraat!” “Ik heb altijd achter mijn opvoedingsstijl gestaan. In de loop der jaren heb ik mijn methode nooit aangepast, alleen steeds verbeterd. Mijn kleinkinderen heb ik nooit gedwongen om iets al dan niet te doen. Ik heb het opvoedingspatroon van bij mijn eigen kinderen doorgetrokken en ik ben ongelofelijk trots op de persoonlijkheid van mijn kleinkinderen. Ze hebben respect voor iedereen, we kunnen in alle openheid over alles praten … Ik, een luie ouder? Vooral in de zin dat ik genieten altijd belangrijk heb gevonden!”, glimlacht Gaby.

WARM VANBINNEN. ZACHT VANBUITEN

Gratis

nekwarmer of sokken

Het geheim van Medima zit in de wol van het angorakonijn... • Jeukt en prikt niet • Geen cool down effect, dus geen transpiratie • Pijnverzachtend bij reuma

GRATIS loungesokken t.w.v. € 21 of nekwarmer t.w.v. € 20 bij aankoop van € 96 Medima bodywear. Actie geldig van t.e.m. 31/12/12 in je Thuiszorgwinkel. Niet cumuleerbaar met andere kortingen.

Info en advies 09 242 43 44 www.thuiszorgwinkel.be

37

r ad i ca l e o p vo e d i n g s s tijlen

“Vroeger wisten jonge moeders hoe ze kinderen moesten opvoeden doordat ze al een ‘stage’ hadden gelopen in het gezin”

“Lees goed de signalen van het kind en zoek hulp als je er niet wijs uit geraakt. Daarvoor hoef je niet meteen professionele hulp te zoeken. Vrienden kunnen bijvoorbeeld ook al een ander licht op de situatie werpen. Dan bekijk je als ouder het conflict door een andere bril.”

opvoeden in stijl

de visie van een expert Maurits Wysmans is opleidingshoofd ‘Sociale Readaptatiewetenschappen: kinderen, jongeren en welzijn’ aan de KH Leuven. Als deskundige in opvoedings- en gedragsproblemen geeft hij zijn kijk op de verschillende radicale opvoedingsstijlen. Historiek “Tot het midden van de vorige eeuw stelde zich niemand vragen over opvoeding. Iedereen hanteerde het klassieke opvoedingspatroon. Zijnde: jonge moeders wisten hoe ze kinderen moesten opvoeden doordat ze al een ‘stage’ hadden gelopen in het gezin. Als je de oudste dochter was, dan zorgde je voor de jongere broertjes of zusjes. Ouders neigden toen vooral naar het helikopterpatroon. Ze legden de klemtoon op structureren en disciplineren. Wanneer hun kind het niet zo goed deed op school, was dat geen ramp. De klemtoon lag minder 38

op presteren, want men ging er toch van uit dat iedereen wel ergens terechtkwam. Later volgde er een meer anti-autoritaire periode. Alternatieve scholen zoals Steiner en Freinet deden hun intrede.” De noden van het kind “Bij opvoeding staan de noden van het kind centraal. Een aanpak kan goed functioneren bij het ene kind en totaal geen effect hebben bij het andere. Kinderen zenden zelf signalen uit en gedijen beter of slechter in een bepaalde structuur. De opvoedingsstijl moet dus aansluiten bij de persoonlijkheid van het kind. Is dat niet het geval, dan kan het kind zich gaan verzetten. Dat kan zich uiten op verschillende manieren: agressie, rebellie, maar ook klachten zoals hoofdpijn, buikpijn en niets meer eten. Deze gedragsverandering bij het kind houdt in dat er ook een gedragswijziging noodzakelijk is bij de ouder”, verklaart Wysmans.

Infosessies over opvoeden Op bladzijde 58 vind je een volledig overzicht van de CM-infosessies onder de rubriek ‘kinderen en jongeren’: • Faalangst en zelfvertrouwen • Grenzen stellen. Moet mijn kind nog luisteren? • Kinderen en Mindfulness • Hoogsensitieve kinderen CM-leden genieten een voordeeltarief. In het kader van het project ‘Pluk je geluk’ organiseert CM in het komend voorjaar drie inspirerende voorstellingen over talenten: ‘Gelukkige kinderen? Kies voor hun talent!’ Meer info in de çava? van maart 2013.

Kijk op stijlen “Bij de helikopterouder gaan veel verwachtingen gepaard met de opvoeding. Deze ouders zijn erg betrokken en altijd – tot in den treure – beschikbaar. Ze gaan overstructureren en stellen weinig vertrouwen in hun kind. Opnieuw hangt het af van de noden van het kind of dit al dan niet positief of negatief uitdraait. Bij een zelfstandig kind kan dit grote ergernis en conflicten in de hand werken. Van betekenis is dat de ouders de signalen van het kind goed gaan ontcijferen.” “Het tijgermodel kan gunstige gevolgen hebben bij een kind dat aanmoedigingen nodig heeft, maar kan een zeer slecht resultaat hebben bij een kind dat bang is om te falen. Bijvoorbeeld: een meisje van 14 jaar wordt gepusht om Latijn te volgen en komt wenend thuis wanneer ze een 8 op 10 heeft. Dan ligt de fout duidelijk bij de ouders en moeten ze komaf maken met presteren als doel op zich”, verklaart Maurits. “Luie ouders situeren zich dan weer uiterst links op de schaal van betrokkenheid en beschikbaarheid. Als het kind een plantrekker is, zal deze opvoedingsstijl geen schade

aanrichten. Maar wanneer het kind bijvoorbeeld een pester blijkt te zijn, kan te weinig interventie van de ouder nadelig zijn op lange termijn. Een luie ouder moet bijvoorbeeld ingrijpen als het kind aan cyberpesten doet. Als de ouder zich niet met de situatie wil moeien, is er een probleem. Een ander voorbeeld: twee kinderen van acht en twaalf jaar met een luie ouder zijn alleen thuis. Die

kinderen zijn in principe te jong om op elkaar te passen. Stel, er doet zich een risicosituatie voor waarbij de één de ander bij de keel grijpt, dan moet de luie ouder het gedrag bijsturen. Zijnde: daaruit leren en een volwassen oppas regelen.”

Pushen we onze kinderen te hard om succesvol te zijn? Geef je mening op www.facebook.com/magazinecava

Waarom hanteren ouders een bepaalde opvoedingsstijl? Volgens Maurits Wysmans hangt het feit dat ouders een bepaalde opvoedingsstijl toepassen af van acht eigenschappen van de ouders: 1. De opvoedingsgeschiedenis van de ouder zelf. Elke ouder heeft zijn eigen opvatting over opvoeding. In theorie zet elke generatie zich af tegen de vorige, maar onbewust neem je ook een bepaalde aanpak over. 2. Uiteraard speelt de persoonlijkheid van de ouder ook een rol. Ben je zelf een tamelijk angstig persoon? Dan ga je het kind eerder opvoeden vanuit die angstreflex (helikopterouder). Mensen met een relaxte laat-maarwaaien houding die niet omkijken als hun kind struikelt, nemen het luie ouderpatroon aan. 3. Het inzicht dat de ouders hebben over opvoeding. 4. De waarden waar de ouders belang aan hechten.

5. De partnerrelatie tussen beide ouders heeft ook een invloed op de opvoedingsstijl. 6. Ouders hebben bepaalde verwachtingen van hun kind. Vanuit dat pedagogisch besef gaan ze bepaalde doelen nastreven. 7. Niet onbelangrijk: de genetische factoren. Vergeet niet dat 50 à 60 % van je karakter, waarden en normen via de genen worden doorgegeven. Zo gaan ouder en kind vaak eigenschappen bij elkaar herkennen: ‘dat heb ik van jou’. 8. De sociale omgeving kan het opvoedingspatroon bepalen. Groei je op in een risicowijk of in een residentiële villa? In functie daarvan gaat een ouder zijn methode aanpassen in het belang van het kind.”

“Bij de verschillende radicale opvoedingsstijlen kunnen we niet spreken van een goede of slechte opvoeding. Een goede opvoeding is een goede mix, een cocktail, van al deze types en afhankelijk van de acht oudereigenschappen. Opvoeden moet een interactie zijn, een samenspel tussen ouder en kind. De ouder moet luisteren naar de noden van het kind en daar gepast op reageren”, concludeert Maurits Wysmans.

39

B e ro e p i n d e ki j ke r : ap ot he ke r

Wijzer dan de bijsluiter Tekst: Jan verstraete, Fotografie: Jelle Vermeersch

Apothekers hadden vroeger dezelfde status als de plaatselijke dokter. Dat is intussen veranderd. Toch vervullen apothekers als laatste schakel in de zorgketen nog altijd een belangrijke medische en sociale rol. Drie apothekers over het wel en wee van hun job.

“Vanuit mijn apotheek sta ik in contact met 250 vakbroeders”

40

Sinds 1980 staat Lieven Maus, intussen een prille zestiger, elke werkdag met veel plezier in zijn sfeervolle oude apotheek. Het oude gedeelte van zijn werkstek in de Antwerpse Lange Leemstraat dateert van 1870. “Sinds die datum ben ik nog maar de vierde apotheker. Ik hoop dat ik het even lang kan volhouden als mijn voorgangers.” “Mijn vader was apotheker en de verscheidenheid van zijn job trok me wel aan”, aldus Lieven Maus. “Ik was ook gebeten door het computervirus en wou computers een plaats geven in de apotheek.” In het begin van de jaren ‘80 begon Lieven met enkele vakbroeders software te schrijven. Het bijhouden van stock, bestellingen en patiëntenhistoriek zouden zo efficiënter worden. Het programma lag aan de basis van wat nu Farmad is, dat momenteel door 1.500 apotheken gebruikt wordt. “Ik ben ook de bezieler van een gesloten Facebookgroep. Apothekers kunnen er kennis over ons vak delen. 250 collega’s uit heel Vlaanderen helpen elkaar, bijvoorbeeld rond magistrale bereidingen of generische medicijnen. Ik vind het fantastisch dat ik vanuit mijn apotheek in contact sta met 250 vakbroeders.”

Buurtapotheek De charmante buurtapotheek lokt een trouw cliënteel. “Ik ken 90 procent van mijn klanten bij naam en voornaam,” aldus Lieven. “Omdat ik de mensen goed ken, kan ik ze goed begeleiden. Ik kan erover waken dat ze trouw hun medicijnen nemen en ervoor zorgen dat patiënten geen medicijnen combineren die ze beter niet combineren. Mijn klanten appreciëren het eveneens dat ze niet in een koude, ongezellige omgeving terecht komen. Ze praten makkelijker omdat ze hier niet overdonderd worden door standjes met allerlei producten. Dat ik mijn job graag doe, heeft ook te maken met de sfeer van mijn oude apotheek.” Lieven heeft wel een modern luik aan zijn apotheek, uit noodzaak. “Vroeger volstond het oude deel omdat je alleen magistrale bereidingen had en een enkel doosje aspirine. Nu swingt het aantal merkmedicijnen de pan uit.” Lieven is voorstander van het voorschrijven op stofnaam en dat niet alleen omdat hij plaats wil besparen. “Als een arts acetylsalicylzuur voorschrijft, zou de apotheker kunnen beslissen wat het meest geschikt is voor de patiënt. Wordt het een gewone aspirine, een bruistablet of zetpil? Dat vind ik fijn. Toch is er nog veel werk voor het systeem op punt staat. De invloed van de farmalobby is nog te sterk.”

“De invloed van de farmalobby is nog te sterk”

41

B e ro e p i n d e k i j k e r : a poth ek er

Ru b r i e ks naam

Het juiste medicijn op de juiste plek

“Een goede uitleg is nodig omdat veel klanten de bijsluiter niet lezen”

“Waarom weet een bepaald medicijn waar het moet zijn in het lichaam om effect te hebben? Ik wou het antwoord op die vraag kennen en daarom ben ik apotheker geworden”, zegt dertiger Christophe De Pauw, zelf afkomstig uit een apothekersnest. Zijn apotheek in Varsenare is een modern bedrijfje met vijf medewerkers.

Zijn job doet Christophe met hart en ziel. “Je moet een luisterend oor hebben, maar ook een blauwhelm zijn die bemiddelt. Bijvoorbeeld bij conflicten die kunnen ontstaan als een voorschrift niet klopt”, zegt Christophe lachend. Belevenis voor de klant Christophe De Pauw schoolt zichzelf voortdurend bij. Er is namelijk heel veel veranderd in het vak. Terwijl planten vroeger dienst deden als medicijnfabriekjes, ontwerpt men nu geneesmiddelen via computermodellen. De apotheek zelf maakte

eveneens een heuse make-over mee. “Een apotheek is niet langer een plek waar je komt omdat je ziek bent. Een bezoekje moet een belevenis zijn voor de patiënt, die hier kan rondneuzen tussen verzorgingsproducten en cosmetica. Wel blijft er steeds een link met gezondheid. Onze patiënten krijgen advies, bijvoorbeeld over welk product geschikt is voor zijn of haar type huid.” Geen doosjesschuivers Meteen schuift hij het geven van advies als één van zijn belangrijkste taken naar voor. “Ik begeleid patiënten

“Je moet een luisterend oor hebben en een blauwhelm zijn” 42

in hun zorg. Als een patiënt om een vrij verkrijgbaar medicijn komt, geef ik dat niet zomaar mee,” aldus Christophe De Pauw. “Voor wie is het medicijn? Als ze een pijnstiller vragen voor hun kind, is de dosering meteen anders. Neemt de patiënt al andere medicatie in? Weet de patiënt dat hij het medicijn voor het eten moet innemen of dat hij het moet schudden voor gebruik? Eigenlijk geven mijn medewerkers en ik een grondige uitleg omdat je er mag van uitgaan dat veel

klanten de bijsluiter niet lezen.” Die uitleg kan discreet gebeuren, want de apotheek heeft een intiem hoekje. Daar kunnen patiënten praten over heikele onderwerpen, zoals incontinentieluiers. Praten met pa Elke vrijdag werkt Christophe samen met zijn vader, die een apotheek heeft in de buurt. Ze groeperen hun aankopen en dat is een ideaal overlegmoment. “Mijn vader kent de

historiek. Als sommige fabrikanten een bepaalde molecule herlanceren, weet hij bijvoorbeeld dat het ‘nieuwe’ product niet interessant is omdat het nare bijwerkingen heeft.” Veiligheid Christophe kijkt uit naar de verdere evolutie van het vak. “Het elektronisch voorschrift komt eraan, net als het gedeeld farmaceutisch dossier. Die evoluties zorgen voor een opwaardering van ons beroep.

Uiteindelijk zijn we verantwoordelijk voor de laatste controlestap in een ganse keten. Als een arts een verkeerde dosering voorschrijft, dan delen we die verantwoordelijkheid. De hedendaagse apotheker waakt ook over de kwaliteit van de medicijnen die hij aflevert. Via Aegate kunnen we bijvoorbeeld elk medicijn scannen op echtheid. Is er reden tot bezorgdheid wegens namaak of slechte kwaliteit? Dan halen we het middel binnen de 24 uur van de markt.” 43

B e ro e p i n d e k i j k e r : a poth ek er

Het gaat vaak over aandacht Christiane Hendrickx van De Lindeboom in Brasschaat is een CM-apotheker. In tegenstelling tot zelfstandige apothekers werkt ze in loondienst. “Zorg voor de patiënt en advies staan centraal in mijn job”, zegt Christiane, die sinds 1985 in het vak zit. “Veel patiënten zoeken medische info op het internet, maar wat ze daar vinden is niet altijd even betrouwbaar. Ik vind het belangrijk om de juiste kennis mee te geven, gebaseerd op mijn wetenschappelijke opleiding of bijscholing. Het is fijn als ik extra tips kan geven, die je in geen enkele bijsluiter aantreft. Klanten met keelpijn

raad ik bijvoorbeeld aan om water met een ijsblokje te drinken, in plaats van warme thee. Klanten zijn me daar heel dankbaar voor. Soms komen ze zelfs langs met pralines.” Aandacht De belangrijkste kwaliteit van een apotheker? Volgens Christiane Hendrickx is dat aandacht. “Bij medicijnen die verkrijgbaar zijn zonder voorschrift, vragen mensen vaak naar een product omdat ze het menen te kennen. Als ze hoesten, willen ze bijvoorbeeld de blauwe bronchosedal. Dan check ik altijd even of de klant

wel last heeft van een droge hoest. Blijkt vaak dat mensen slijmen ophoesten en dus een andere soort siroop nodig hebben.” Haar waakzaamheid trekt Christiane over de hele lijn door. “We voeren de dosering steeds in de computer in. We printen het af op een stickertje dat we op het medicijn kleven. We herhalen dat wanneer de patiënt opnieuw om het medicijn komt. Niet enkel als geheugensteuntje, maar ook als service. Stel dat de mensen naar het ziekenhuis of een rusthuis moeten en alles meenemen, dan weten verzorgers meteen hoe ze de medicijnen moeten toedienen.”

Beleef het hartjes gevoel dames - heren : schoenen voor losse steunzolen allergievrije schoenen diabeetschoenen

P: Sint-Annastraat 91-93 Open Maandag - Vrijdag: 10.00 - 18.30 Zaterdag: 10.00 - 18.00 44

Graaf van Vlaanderenplein 33 9000 GENT t: 09 223 95 41 [email protected] w w w.schoenenmat ton.be

“Klanten zijn heel dankbaar voor kleine tips die op geen enkele bijsluiter staan”

Jan Kuyps, Algemeen directeur van De Lindeboom apotheek nv vat de visie en missie van de CMapotheken als volgt samen: • De juiste informatie en het persoonlijk advies staan garant voor een veilig geneesmiddelenverbruik dat beantwoordt aan alle normen van kwaliteit in zorg en dienstverlening. • Vakkundig opgeleide medewerkers verenigen vele expertises en zorgen voor de beste oplossing voor iedereen. • Toegankelijke apotheken met overzichtelijk aanbod, ruime openingsuren en dicht bij de mensen. • Als bewaker van prijs en kwaliteit hanteren CM-apotheken de juiste prijs voor het juiste product en belonen de getrouwheid met een Surpluskortingkaart. Meer info over dienstverlening, vestigingen en voordelen op www.delindeboomapotheek.be

45

co lu mn

zeg eens aaa

De terreur van het

ochtendhumeur Laat mij met rust!

Begint je dag in mineur met gemopper en gemekker, gezucht en geklaag? En word je door iedereen uitgemaakt voor dikke zaag wanneer blijkt dat je weer eens met het verkeerde been uit bed bent gestapt? Goed nieuws: je bent niet gedoemd om je hele leven chagrijnig de dag te beginnen.

opstaan gaat dan in tegen je bioritme. Je gaat namelijk later slapen en je moet vroeg opstaan. Daardoor creëer je een slaaptekort. Wat velen niet weten, is dat rokers vaker last hebben van een ochtendhumeur dan niet-rokers. Stel dat je een pakje sigaretten per dag rookt, dan rook je om het half uur een sigaret. Na 8 uur slaap, miste je al 16 sigaretten. Je slaapt minder diep omdat

Enorm veel mensen hebben last van een ochtendhumeur. Maar waarom sta uitgerekend jij iedere ochtend slechtgezind op? “Het kan zijn dat je een slaapprobleem hebt”, legt klinisch psycholoog Bart De Saeger uit. “Je slaapt niet goed waardoor je niet uitgerust opstaat. Een avondmens, iemand die het beste ’s avonds functioneert, heeft ook vaker last van een ochtendhumeur dan een ochtendmens. Vroeg

Zo versla je je ochtendhumeur Volgens Bart De Saeger  Heb de juiste ingesteldheid. Je moet iets willen

doen aan je ochtendhumeur. Geloof niet dat een ochtendhumeur een aangeboren eigenschap is.  Zorg ervoor dat je voldoende nachtrust hebt. Ga op tijd slapen, want zo word je uitgerust wakker.  Maak ‘s morgens je spieren wakker: rek je uit en beweeg.  Laat licht binnen in je slaapkamer. Op die manier heb je echt het gevoel dat de dag begint.

46

je ontwenningsverschijnselen vertoont. En ontwenningsverschijnselen uiten zich onder andere in humeurigheid.” “Maar ook wanneer je te veel hooi op je vork neemt, kan je ’s morgens in een brompot veranderen. Teveel stress zorgt voor een slechte nachtrust en ’s morgens zie je er tegenop om aan je werkdag te beginnen. Slaaphygiëne heeft er dus enorm veel mee te maken.”

Mythes ontkracht Een ochtendhumeur hebben is niet erfelijk. Het is niet omdat jij ‘s morgens een zuurpruim bent, dat dochterlief dat ook zal zijn. Zowel mannen als vrouwen kunnen last hebben van een ochtendhumeur.

 Plan je dag. Als je iets leuks hebt om naar uit te

kijken, dan ga je veel meer zin hebben om op te staan.  Vermijd ochtendstress. Zorg dat ’s avonds alles klaarligt voor de volgende dag. Je kunt je outfit kiezen, je ontbijt voorbereiden en klusjes, zoals het vervangen van koffiepads, al uitvoeren.  Ontbijt! Het is ontzettend belangrijk dat je iedere ochtend iets eet. Het geeft je lichaam een gezonde stoot energie die je helpt de ochtend goed door te komen. Je bloedsuikerwaarden stijgen er ook door en dat heeft een positief effect.

Maak ik mezelf

iets wijs? U

wilt iets weten over opvoeden? Ik ben uw man. Ik ben uitermate geschikt, want ik ben zelf opgevoed én een jaar geleden ook maar eens aan een eigen project begonnen. We hebben haar Jaklien genoemd. De vraag om deze column te schrijven heeft me verplicht hier kortstondig doch zeer grondig over na te denken. Ik ben tot de vaststelling moeten komen dat de kans bestaat dat ik sinds de bevruchting geen enkele invloed meer heb op wie mijn dochter zal worden. Algemeen wordt onder opvoeding verstaan ‘elke invloed die mensen (in de eerste plaats de ouders) bewust of onbewust uitoefenen op hun kind’. Intuïtief zou je denken dat de invloed van mijn ouders op mij ontegensprekelijk is, maar zoals wel vaker zou onze intuïtie best bedrieglijk kunnen zijn. Ik verneem immers van de Amerikaanse ontwikkelingspsychologe Judith Harris dat wij ouders onze invloed overschatten tot in het belachelijke! Mocht dat niet zo zijn, dan zou immers het gedrag van kinderen die door dezelfde mensen worden opgevoed, veel meer op elkaar moeten lijken.  De mens is een primaat, zegt Harris, en primaten zijn niet geïnteresseerd in wat hun ouders vinden. Zij leven in groep en willen geaccepteerd worden door hun ‘peers’, hun gelijken, en zullen daar hun gedrag en hun meningen op afstemmen. Het zijn deze ‘peers’ die de meeste invloed hebben op het gedrag van de opgroeiende aapjes. En zowat alles wat niet door hun invloed wordt teweeg gebracht, was al in het genetisch materiaal aanwezig.  Dat klinkt een beetje triest. Ik kan immers niet ontkennen dat ik enige fierheid put uit het gevoel een klein meisje op te voeden, wat dat dan ook mag betekenen. Volgens Harris maak

ik mezelf iets wijs. Maar misschien kan ik haar nog wel ‘opvoeden’ tot ze in een groep met ‘peers’ terechtkomt? Of begint alles dan toch weer van nul? Dan moet ik haar voor altijd thuis opsluiten, in een torenkamertje met een piepklein raam, met zicht op de ondergaande zon! Rationeel als ik ben, neem ik inderdaad aan dat het de genen van het kind zijn die alles bepalen. Maar dan zou ik ook denken dat het aangeboren genetisch materiaal bepaalt wie het meest invloed zal hebben! Het ene kind vindt het belangrijker wat de ‘peers’ vinden, het andere meent meer redenen te hebben om in de voetsporen van de ouders te treden. En dan nog zal het van kind tot kind verschillen wie zij als ‘peers’ zien, toch? In elk geval ga ik voorlopig mijn tactiek niet wijzigen. Ofwel is mijn dochter ontvankelijk voor wat ik haar wil bijbrengen, ofwel vindt ze me maar een onbelangrijk individu en zal ze andere mensen vinden die ze interessanter vindt om te volgen. Zolang ik niet zeker weet of mijn dochter van mij niks wil leren, hou ik vol, en zoek ik naar een lichtend pad waarop ze geen bedorven scheet wordt, dat leidt naar een leuke plaats voor haar in onze alsmaar groeiende groep apen. En niet naar het torenkamertje met zicht op de ondergaande zon. Kristof Uittebroek is de frontman van de Belgische rockband Customs. Dit najaar brengt hij onder de naam ‘August Albert’ een soloalbum uit dat baadt in de sfeer van glamoureuze crooners en pop uit de jaren ‘60: ‘You Watch Too Many Films My Dear’.

Nog nooit van August Albert gehoord? Ga dan vliegensvlug naar www.facebook.com/ magazinecava en bekijk zijn retroclip.

47

r e su ltat e n e n qu ête

Goedele analyseert resultaten çava-enquête

“Hé, die billekes zien er sexy uit in je strakke broek” Tekst: Femke Coopmans, fotografie: studio Edelweiss

Google de namen van Pol Van Den Driessche of Jos Ghysen en je leest koppen over ‘de Vlaamse DSK’, ‘the wandering hands’, over seksuele uitbuiting en over machtsmisbruik. Zou dat een algemeen zeer op de werkvloer zijn? En wat doe je er dan aan? çava? vroeg het aan jullie, en aan Goedele Liekens.

823 mensen reageerden op onze online enquête, waarvan twee derde vrouwen. Dat is een mooi aantal, maar een pak minder dan we gewoon zijn. Het is ook geen makkelijk thema, seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Nochtans is het voor Goedele duidelijk: “Iedereen die werkt heeft ooit al wel eens iets meegemaakt op de schaal van heel onschuldig tot compleet onaanvaardbaar. De meeste verhalen zweven ergens in de grote grijze zone daartussen en zo komen we meteen bij het hele probleem van seksueel grensoverschrijdend gedrag: de definitie. Wat is grensoverschrijdend? Aanrakingen kunnen niet, daar bestaat geen discussie over. Maar wat met opmerkingen als ‘Hmm, sexy broekje heb je aan vandaag’. De ene vindt dat grensoverschrijdend, de ander voelt zich misschien gevleid. Het is dus voor een stuk de ontvanger die beslist. En het is dan ook aan de ontvanger om heel snel aan te geven waar voor hem de grens ligt.” Een derde van wie antwoordde zegt dat een collega ooit dergelijk gedrag vertoonde tegenover 48

76,1 %

ONGEWENSTE AANRAKING

hen. Bij 21,4 % van de mannen is dat zo en bij 37,1 % van de vrouwen. VROUWEN VERTONEN Bijna iedereenEVENVEEL (97 %) SEKSUEEL heeft een goede relatie met deONGEWENST collega’s.GEDRAG ALS MANNEN

41,6 %

39,6 %

EEN SCHUNNIGE OPMERKING OVER HET UITERLIJK

GESPREKSONDERWERPEN ZOALS PORNO, PARTNERRUIL ...

Verbaal Als je een top vijf zou maken van wat we volgens de enquête niet aanvaardbaar vinden, dan ziet die er zo uit: 1. Ongewenste aanraking (76,1 %) 2. Een schunnige opmerking over het AKKOORD uiterlijk (41,6 %) 3. Grensoverschrijdende gespreksonderwerpen zoals porno, partnerruil ... (39,6 %) 4. Aandringen om iets te gaan drinken (28,2 %) 5. Nagefloten worden (21,1 %) De schunnige opmerkingen over het uiterlijk scoren hoog. Maar wat AKKOORD is schunnig, vraagt Goedele zich af. “Stoort de reactie: ‘Wow, dat is een sexy rokje!’? Het gaat al een stap verder als er nog bij komt: ‘Daar heb je nogal ronde billekes in’. En echt vunzig wordt het als je er nog aan toevoegt: ‘Kun je dat eens wat hoger trekken? Dan kan ik zien waar ik wel eens van zou willen snoepen’. Dat

22,9 %

7,9 %

28,2 %

AANDRINGEN OM IETS TE GAAN DRINKEN

21,1 %

NAGEFLOTEN WORDEN

“Heel veel mannen die zijn aangeklaagd voor seksuele intimidatie zeggen dat de ander het had uitgelokt. ‘Want ze loopt op zo’n naaldhakken voorbij’ ”

19,6 % vindt dat uitdagende kledij past in het rijtje grensoverschrijdend gedrag

is een glijdende lijn. Het klopt wel dat heel veel seksueel grensoverschrijdend gedrag verbaal gebeurt of begint.” Ze had het uitgelokt “Heel veel mannen die zijn aangeklaagd voor seksuele intimidatie zeggen dat de ander het had uitgelokt, weet Goedele. ‘Want ze loopt op zo’n naaldhakken voorbij’.” 19,6 % vindt inderdaad dat uitdagende kledij past in het rijtje grensoverschrijdend gedrag. “Het is een antwoord dat ik altijd hoor. Niet als uitvlucht, ze ervaren het zelf ook echt zo. Ik heb een aantal jaren in Nederland als vertrouwenspersoon gewerkt, ook voor tieners. Een verhaal dat ik in mijn eigen omgeving meemaakte was dat van een vijfendertigjarige jonge vader die zich oraal liet bevredigen door de 49

r e su ltat e n e n qu ête

“Je moet meteen duidelijk maken waar jij de lijn trekt. Je kunt moeilijk een richtlijn uitvaardigen die mannen verbiedt om tegen een vrouw te zeggen dat ze er sexy uitziet?”

76,1 %

ONGEWENSTE AANRAKING

babysit van 15 en zijn reactie was: ‘Zij lokte het uit’. Meisjes van vijftien doen wel eens rare dingen, ze gedragen zich stoer en sexy, vertellen dat ze orale seks geven, dat ze alles al weten en kunnen. Als de vader daarop ingaat en vraagt om het dan maar eens te bewijzen, dan gaat hij voor zichzelf nooit toegeven dat hij daar te ver ging.”

41,6 %

Ofwel hebben een paar mannen heel veel vrouwen lastiggevallen? “Ja, dat klopt op zich ook wel. De meeste houden het niet bij één vrouw.” Er zijn nog minder vrouwelijke daders die het toegeven. Want voor alle duidelijkheid: het zijn niet alleen mannen die hun boekje wel eens te buiten gaan. Dat vindt ook een groot deel van de deelnemers. Op de vraag of vrouwen evenveel seksueel ongewenst gedrag vertonen als mannen, zegt 22,9 % van de mannen helemaal akkoord te gaan, tegenover 7,9 % van de vrouwen. Bij beide geslachten is bovendien nog eens een kwart ‘eerder akkoord’.

EEN SCHUNNIGE OPMERKING OVER HET UITERLIJK

Intimiderende vrouwen Op café, tegen vrienden ... 6,7 % van de mannen en een luttele Je zal maar tegelijk man en slachtoffer 2,3 % van de vrouwen zegt ooit dergelijk zijn. “Voor mannen is dat heel moeilijk, gedrag gepleegd te hebben tegenover bij alle vormen van seksueel grensovereen collega. Bij die paar vrouwen ging schrijdend gedrag. Ze voelen zich een het af en toe om een overste, bij de mietje, een sissy, om het gortig mannen alleen om een te zeggen. Het komt erop neer collega of een ondergedat zoiets hun zelfbeeld een schikte. Goedele: “40 % zware knauw geeft. Ze vinden van de vrouwen zegt er ooit ook nergens begrip. Ga maar slachtoffer van geweest te eens op café tegen je vrienden zijn en maar 6,7 % van de In de enquête peilden vertellen dat je op het werk mannen heeft het gedaan. we terloops ook even seksueel lastiggevallen wordt. Dus ofwel heeft geen enkele naar gewenst seksueel ‘Mag ik maandag eens een dader de enquête ingevuld, gedrag op het werk. dagje mee met jou?’, hoor je ze ofwel vindt niemand zichzelf Eén vijfde bleek al eens al lachen. Bovendien gebeurt een dader en dan komen gekust te hebben met het vrij vaak dat het niet om we weer in die grijze zone een collega en 72,7 % één vrouw alleen gaat. Stel je terecht. De grens ligt voor daarvan dook nadien ook de Coca-Cola Lightbreak voor: iedereen ergens anders.” samen de koffer in.

39,6 %

28,2 % 50

VROUWEN VERTONEN EVENVEEL SEKSUEEL ONGEWENST GEDRAG ALS MANNEN

22,9 % AKKOORD

GESPREKSSeks op ONDERWERPEN het werk ZOALS PORNO, PARTNERRUIL ...

AANDRINGEN OM IETS TE GAAN DRINKEN

7,9 %

AKKOORD

70,9 % van de deelnemers gelooft assertief genoeg te zijn een groepje van drie, vier vrouwen springen bij wijze van spreken mee in de lift. Zo’n man voelt zich helemaal alleen en in de steek gelaten. Je gaat dit op een werkvloer met meer mannen ook niet zo snel tegenkomen.” Trek je grens Uit al het voorgaande volgt eigenlijk maar één conclusie: je moet aangeven waar voor jou de grens ligt. “Direct reageren”, zegt Goedele. “Je moet meteen duidelijk maken waar je de lijn trekt. De ene vrouw heeft graag dat iemand zegt dat ze mooie billekes heeft in haar sexy rokje, de andere kan daar juist helemaal niet tegen. Maar je kunt toch moeilijk een richtlijn uitvaardigen die mannen verbiedt om tegen een vrouw te zeggen dat ze er sexy uitziet in een rokje? Of één die vrouwen verbiedt om tegen een man te zeggen dat zijn stoere torso goed uitkomt in dat spannend hemdje. Je moet een beetje assertief zijn. Veel slachtoffers van seksueel ongewenst gedrag blijken het daar juist moeilijk mee te hebben. Dat heb ik bij ons op kantoor gezien en ook bij de mensen die ik als vertrouwenspersoon begeleid heb. Daarmee heb ik trouwens niet gezegd dat het hun eigen schuld is.” 70,9 % van de mensen die de enquête invulden, gelooft assertief

genoeg te zijn om meteen duidelijk te maken dat ze dit niet op prijs stellen. Machtswellustelingen en seutjes Trek je je grens niet duidelijk, dan zou het best kunnen dat een vervelende collega of baas nog vervelender wordt. “Mensen die het slecht voor hebben, maken misbruik van die grijze zone. Ze babbelen, babbelen, vinden op de duur dat ze ook mogen aanraken ... Pratend schuiven ze de grens op”, zegt Goedele. Dus waarom zou je niet meteen duidelijk zijn? “Heel vaak heeft seksueel grensoverschrijdend gedrag te maken met macht, veel meer dan met lust, verliefdheid of adoratie. Dat is ook waardoor het slachtoffer zo afziet. Weinig mensen vinden het erg als iemand verliefd op hen wordt, of als iemand complimentjes maakt, zo lang het niet op

stalking begint te lijken. Maar als iemand er een machtsspelletje van maakt, wordt het moeilijker. Misschien durf je daar bijna niets tegen te zeggen, heb je schrik om slechte punten te krijgen, een slechte evaluatie, om afgedankt te worden, om een promotie te missen. Niet dat dat ook letterlijk gezegd wordt: we gaan hier kussen of ... Maar het hangt wel altijd in de lucht.” Welgeteld 35 van de 823 respondenten zegt ooit een job verloren of een promotie gemist te hebben omdat ze seksueel grensoverschrijdend gedrag niet toelieten of aanklaagden. Voor vrouwen speelt volgens Goedele nog iets: “Het is jaren heel moeilijk geweest om te reageren, want wie wil een trut zijn? Er werd gelachen met die schunnige opmerkingen en mensen vonden het flauw als jij dat niet kon. Seutje.”

35 van de 823 deelnemers

zegt ooit een job verloren of een promotie gemist te hebben omdat ze seksueel grensoverschrijdend gedrag niet toelieten of aanklaagden 51

r e su ltat e n e n qu ête

nieuws

2/3

van de bedrijven heeft een vertrouwenspersoon aangesteld

16 %

van de deelnemers weet niet zeker of er een vertrouwenspersoon is aangesteld Vertrouwenspersoon De helft van de mensen die de enquête invulden, werkt bij een bedrijf met meer dan vijftig werknemers en nog eens een vijfde bij een bedrijf met tien tot vijftig. In twee derden van de bedrijven is een vertrouwenspersoon aangesteld, 16 % van de respondenten weet het niet zeker. Goedele: “Ik denk dat die een enorm belangrijke rol hebben, ook al hebben ze de voorbije jaren blijkbaar toch een beetje gefaald. Want het is geen vertrouwenspersoon als die het direct aan de grote klok gaat hangen. Het is belangrijk dat je heel snel naar je vertrouwenspersoon gaat. Niet om te gaan aanklagen, maar om steun en tips te vragen: hoe moet ik reageren? Hoe kan ik hier, in een vroeg stadium, zorgen dat het stopt? Wat kan ik op welke manier zeggen? Hoe voorkom ik dat het steeds erger wordt? Zo’n vertrouwenspersoon is er uiteraard ook voor de ernstige gevallen, maar kan ook voor een stuk preventief werk doen.” Knapperd gaat over de schreef Wij vonden het schattig, Goedele noemt hen lachend ‘toch zo voorspelbaar!’: op de vraag of je toleranter zou zijn tegenover seksueel grensoverschrijdend gedrag van een collega die er aantrekkelijk uitziet, twijfelt zeven op de tien mannen niet. Zes vrouwen op de tien beweert dan weer dat het voor hen 52

Kanttekening “Je wordt er in een bedrijf wel mee geconfronteerd”, weet Goedele uit ervaring. “De voorbije jaren had ik zelf een bedrijf, een mediabedrijf waar toch nogal wat mannen en vrouwen samenwerkten. Er zijn een aantal relaties ontstaan, al dan niet met vrije mannen en vrouwen. En er waren ook wel eens mensen die vonden dat ze te veel lastiggevallen werden.” Maar ze raadt toch aan om de resultaten van zo’n online enquête voorzichtig te lezen: “Mensen die zoiets ervaren hebben, vullen dat sneller in. Zeker mannen die er, als slachtoffer of als dader, mee te maken kregen, zien dit als een uitgelezen kans om even hun hart te luchten.” Ongeveer een vijfde van de mannen die de enquête invulden, zeggen dat ze ooit geconfronteerd zijn met seksueel grensoverschrijdend gedrag op het werk.

helemaal geen verschil maakt. “Zo komen we alweer in die grijze zone terecht”, ziet Goedele. “Het hangt er dus niet alleen van af wat er gezegd wordt, maar ook hoe en door wie. Vaak is de toon ook belangrijk, de blik ... Ik zou een nader onderzoek naar specifiek die grijze zone goed vinden. Vunzige opmerkingen. Dat klinkt prachtig, maar is zo voor interpretatie vatbaar. ‘Hé, sloerie’, da’s vunzig. ‘Zeg, de konijntjes zitten aan de draad’, vind je dat vunzig of grappig? En als je daarmee lacht, laat je dan meteen ook erger toe?”

Like onze FB pagina www.facebook.com/magazinecava en maak kans op een exclusief jaarabonnement van GDL magazine.

Thuiszorgwinkel,

De beha die levens redt rie, de De wonderbra, de sportbeha, sexy linge in alle je heb ’s Beha … onna puntbeha van Mad wevrou de nen rsteu onde ze n, soorten en mate op beha naire lutio revo een er t lijke trots. Nu kom g vroe een in ker tkan bors r rdoo de proppen waa – met ingestadium wordt gesignaleerd. De beha rondom bouwde sensoren die elke verandering zijn dan nder treffe doel zou – erkt de borsten opm r tumo mammografie. Een groeit namelijk vaak jaren voordat mammografie deze ontdekt. Onderzoekers testen momenteel volop de sensoren die verwerkt zitten in de beha, die in de loop van 2013 op de markt komt.

Ja HOOR! GRATIS HOORTEST Als je twijfelt over je gehoor is het absoluut een goed idee om een hoortest te laten uitvoeren. In slechts een kwartiertje weet je hoe het zit met je gehoor en krijg je informatie van onze eigen audioloog over je eventueel gehoorverlies en de mogelijke oplossingen.

bel 09 242 43 44

voor een vrijblijvende gratis hoortest en advies over hooroplossingen.

bATTERIJTESTER

Beslist handig voor de hoortoestelgebruiker.

is Vreemdgaan ok? Uit een monogamie-enquête blijkt dat 66 % van de Nederlandse vrouwen het slippertje van haar geliefde zou vergeven. 43 % van de ondervraagden is zelf ooit vreemdgegaan en maar liefst 27 % reed meer dan eens een scheve schaats. Ondanks dat we er geen probleem mee hebben, blijft het wel een onderwerp waar we moeilijk over kunnen praten. Slechts 9 % van de vrouwen praat met een vriendin over haar ontrouw. En indien ze dit wel doen, keurt 53 % van hen het af en gaat 5 % het resoluut aan de bedrogen partner gaan vertellen. Opletten geblazen voor wie je kan vertrouwen!

CADEAu TIPS

“Verzorg je toestellen extra in de koude winter”

Telefoons met zeer luide ontvangst en extra luide oproepsignalering.

Draadloze hifistereo-koptelefoon voor televisie en stereo-installatie

www.thuiszorgwinkel.be 9050 9300 9620 9700 9800 9880 9900

GEnTbRuGGE Land van Rodelaan 11 AALST Sint-Jorisstraat 27 ZOTTEGEM L.De Metsstraat 15 OuDEnAARDE Deinzestraat 156 DEInZE Markt 76 AALTER Lostraat 39 EEKLO Garenstraat 46

53

De Gelukzoekers

Sensiform

Voelt goed. Staat goed.

-deals!

nieuws

Laat je verLeIden nIeUW

Sensiform is géén lingerie. In het topje is een complete beha verwerkt. Vorm, stof en uitgekiend stikwerk bieden alle steun die je nodig hebt. De prothese zit in een aparte pocket en blijft volledig gefixeerd, bij elke beweging die je maakt. Sensiform is basiskleding die je kan combineren met een jasje, rok, onder een blouse of gewoon op een pyjamabroek of trainingsbroek om ook ’s avonds met definitieve of voorlopige prothese op je gemak in de zetel weg te dromen… Onze bandagisten zijn je vertrouwenspersoon om in alle discretie de juiste prothese en passende lingerie te kiezen. Maak bij voorkeur een afspraak via 09 242 43 44 zodat we de nodige tijd kunnen vrij maken.

-15%

Te veel Vlaamse jongeren nemen antidepressiva! Bovendien neemt het gebruik van dergelijke middelen toe met de leeftijd. Daarom lanceert CM een educatief pakket voor leerkrachten om de geestelijke gezondheid van jongeren via het onderwijs te bevorderen. De overkoepelende term voor het ondersteunende pakket, dat bestaat uit een spel en een lessenreeks, is ‘De Gelukzoekers’. Het pakket stoelt op het CM-geluksplan en leert jongeren aan de hand van concrete tips dat geluk voor een deel maakbaar is. Ook in de directe omgeving van de jongere, binnen het gezin of in de vrije tijd, moet er nog meer aandacht zijn voor preventie, vindt CM.

Schattige dieren verhogen de concentratie

Druk op het werk? Concentratieproblemen tijdens het studeren? Zie je het bos door de bomen niet meer? Kijk dan naar prentjes van schattige dieren. Aan de universiteit van Hiroshima kwamen opmerkelijke resultaten aan het licht bij proefpersonen die werden blootgesteld aan beelden van babydiertjes. Zij bleken opvallend beter in taken die een hoge concentratie vereisen. Het positief effect was zowel merkbaar bij fijn handwerk als bij ingewikkeld denkwerk.

10 % korting in zorghotel De Pupiter In het zorghotel De Pupiter, op de top van de oude Kwaremont, kan je in alle rust genieten van een deugddoende vakantie, een verkwikkende herstelperiode of een rustgevend gastronomisch weekendje. • Ben je een mantelzorger en wil je er samen met de persoon waarvoor je zorgt eens tussenuit? • Heb je plannen waardoor je de zorg voor die persoon een tijdje niet zal kunnen bieden? • Ondanks ziekte of handicap van jezelf, je partner of je kind willen jullie er toch eens samen op uit? • Na een ingreep wil je graag nog even bekomen in een aangename en rustgevende sfeer? • Of ben je een wielertoerist die zich altijd al eens als een volleerde

Flandrien heeft willen uitleven op de legendarische heuvels van de Vlaamse Ardennen? Dan biedt De Pupiter voor jou een passende oplossing! Voor meer info en prijzen: www. depupiter.be tel. 055 690 700

Kortingsbon

Deze bon geeft recht op 10 % korting in Zorghotel De Pupiter Deze korting: • geldt voor de prijs ‘kamer met ontbijt’ • is geldig vanaf 4 overnachtingen • is niet cumuleerbaar met andere kortingen of voordeelbons Gelieve de bon af te geven bij het inchecken.



caDEau van goEDELE k €2 orting voor u

verwen jezelf en geniet van

15% korting op

het nieuwe magazine van GOEDELE!

• 2 prothesebeha’s en/of slips anitaCare, amoena of Marlies dekkers • 1 topje Sensiform Actie geldig van 1/12 t.e.m. 21/12/12 in je Thuiszorgwinkel. Niet cumuleerbaar met andere kortingen.

www.thuiszorgwinkel.be Info en advies 09 242 43 44

54

www.gdlmagazine.be

Haal GDL nu voor maar €2,95 ipv €4,95 Dit aanbod is geldig tot uiterlijk 15 december 2012 (voor gDL nr.3 of nr.4). Er mag maar 1 bon per aankoop gebruikt worden. Deze bon is enkel inruilbaar bij uw dagbladhandelaar, niet in de supermarkt. Bericht aan de persverkoper: gelieve deze bon te retourneren aan imapress nv - Parklaan 22 bus 11 - 2300 turnhout, die zich ertoe verbindt de waarde van deze bon (€2,-) terug te betalen, indien aan de voorwaarden van dit aanbod voldaan werd. uiterlijke retourdatum 30 december 2012.

gegevens van de handelaar (stempel of naam + adres)

55

Haal je voordeel uit Ru b r i e k s na a m

CM-deals!

HET DEPOT VAN SINTERKLAAS

Win een weekendje in Massembre!

Het is een goed bewaard geheim, maar Sinterklaas heeft al jaren zijn depot en werkruimte in het Speelgoedmuseum in Mechelen. Hier komen alle verlanglijstjes toe en worden alle geschenkjes klaargemaakt. Na jaren aandringen heeft Sinterklaas eindelijk zijn toestemming gegeven om de deuren van zijn prachtige opslagplaats open te stellen.

Çava? geeft een weekend weg voor twee volwassenen (van vrijdagavond tot zondagmiddag). Verblijf in comfort met vol pension (dranken en activiteiten niet inbegrepen). Verblijf is op te nemen tussen 1 januari en 30 juni 2013 en volgens beschikbaarheid.

Je kan een kijkje komen nemen hoe de Sint de pakjes laat klaarmaken en je kan zelfs proberen of jij zelf een goede Zwarte Piet zou zijn, door over daken te lopen of speelgoed in schouwen te mikken. En er is nog veel meer

Stuur het juiste antwoord op onderstaande vraag, samen met je volledige naam en adres naar [email protected].

op de in

te zien, maar vooral veel speelgoed! Wie weet, misschien kan je tijdens je bezoek al een glimp opvangen van je eigen Sinterklaasgeschenkje ... Waar? Speelgoedmuseum Mechelen, Nekkerspoelstraat 21, 2800 Mechelen

Prijs kinderen 3-11 j.: 5,50 euro (CM-leden 4 euro), volwassenen: 8 euro (CM-leden 6 euro)

Wanneer? Van 13 november tot en met 9 december, telkens van 10 tot 17 uur. (gesloten op maandag)

Info: www.speelgoedmuseum.be [email protected] of 015 55 70 75

wintersportresort

Niet cumuleerbaar met andere kortingen / Niet inwisselbaar tegen geld

Tarieven skipassen*

5 euro

korting v o CM-ledenor

In SnowWorld kan je je niet alleen sportief uitleven in de sneeuw, het is ook een ideale voorbereiding op jouw wintersportvakantie. Jong of oud, beginnend of gevorderd. Iedereen is welkom, 365 dagen per jaar. SnowWorld Landgraaf telt 5 pistes met 7 liften. De langste pistes in Landgraaf zijn zelfs 520 meter. Daarnaast is er een 6-persoons stoeltjeslift die je in no-time naar de top van de pistes brengt. Voor een versnapering kan je terecht op de Vossenberghütte, halverwege de piste. Na het skiën is het heerlijk toeven in een van de sfeervolle restaurants en voor de après-ski bezoek je natuurlijk de gezellige après-ski bars. Voor alle skiërs en snowboarders biedt SnowWorld lessen en cursussen, zowel voor beginners als voor gevorderden. Alle info op www.snowworld.com

Knip deze bon uit en geef hem af aan de kassa van het Speelgoedmuseum. Kleef in het vakje hiernaast je gele CM-klever.

Kortingsbon enkel geldig met gele klever

Niet gewonnen? Niet getreurd! CM-leden krijgen 20 % korting op hun verblijf! Massembre, voor elk wat wilds. www.massembre.be

’s Werelds grootste overdekte

56

25 % kkoomrprtiijsng!

Kortingsbon CM-LEDEN

De winnaar wordt persoonlijk op de hoogte gebracht. De webcam op www.massembre.be kijkt uit op: A. De speeltuin en het resto-gebouw B. De waterplaza en het avonturenparcours C. Het dierenpark en de voederplek

CM-leden:

Kids t/m 12 jaar & 65+

CM-tarief

Volwassenen

CM-tarief

1 uur

16,95 euro

11,95 euro

19,95 euro

14,95 euro

2 uur

25,95 euro

20,95 euro

31,95 euro

26,95 euro

4 uur

31,95 euro

26,95 euro

37,95 euro

32,95 euro

8 uur

33,95 euro

28,95 euro

39,95 euro

34,95 euro

*De CM-korting is geldig: • enkel op tarief skipassen • tot en met 31 maart 2013 met uitzondering van de kerstvakantie (24 december 2012 t/m 6 januari 2013) • voor maximum 4 personen per gezin • kan niet in combinatie met andere acties en aanbiedingen

Kortingsbon CM-LEDEN Knip deze bon uit en geef hem af aan de kassa. Reserveren hoeft niet. Kleef in het vakje hiernaast je gele CM-klever.

Kortingsbon enkel geldig met gele klever

57

ag e n da

Baby en Kind

Kinderen en Mindfulness

Relaxatie

Babymassage Een éénmalige oefensessie voor baby’s tussen 6 weken en 6 maanden Toegang: baby CM-lid gratis, andere 10 euro Inschrijving: op naam van de baby Ism: Kind en Preventie Voor een volledig overzicht van alle sessies: www.cm.be/agenda

Heeft je kind ook last van stress of een opgejaagd gevoel? Heeft het soms het gevoel dat de verwachtingen zo hoog zijn dat het niet kan voldoen aan het ideaalbeeld? Zou je willen dat je kind wat meer zelfvertrouwen had? Mindfulness is een methode om efficiënt om te gaan met stress die ook bij kinderen tot goede resultaten leidt. Het is een manier om op elk moment vriendelijk, bewust en zonder oordeel aandacht te geven aan al je gedachten, gevoelens, emoties en handelingen. Kinderen leren hun gevoelens te plaatsen en tot rust te komen. Ze leren hun aandacht versterken en krijgen meer zelfvertrouwen.

Yoga voor beginners maandag 14 januari 2013 18.15 uur tot 19.15 uur vervolgdata: 21-01, 28-01, 04-02, 18-02, 25-02, 04-03, 11-03, 18-03, 25-03 Eeklo, muziekclub N9, Molenstraat 31 Toegang voor 10 sessies: CM-leden 60 euro, niet-leden 120 euro, CM-leden met verhoogde tegemoetkoming 25 euro

Zwangerschapsyoga dinsdag 15 januari 2013 18.30 uur tot 19.45 uur Vervolgdata: 22-01, 29-01, 05-02, 19-02, 26-02, 05-03, 12-03, 19-03, 26-03 Eeklo, muziekclub N9, Molenstraat 31 Toegang voor 10 sessies: CM-leden 40 euro, niet-leden 60 euro, CM-leden met verhoogde tegemoetkoming 10 euro Faalangst en zelfvertrouwen bij kinderen en jongeren Spreker: Ilse Dewitte, orthopedagoog, kinder- en jongerentherapeut Toegang: CM-leden gratis, niet-leden 5 euro ism: Kind en Preventie dinsdag 11 december 2012 20.00 uur Zottegem Vormingscentrum De Schakel, Musselystraat 26 donderdag 13 december 2012 20.00 uur Gent, CM Lieven Bauwensbuilding, Martelaarslaan 17 Grenzen stellen. Moet mijn kind nog luisteren? maandag 11 maart 2013 20.00 uur Spreker: Maurits Wysmans, docent KHLeuven, deskundige in opvoedings-, gedrags- en communicatieproblemen Hansbeke, zaal Arscene, Reibroekstraat 37 A Toegang: 5 euro, CM-leden gratis Heb je goed geslapen? Over slapen, slaaprituelen en slaapproblemen bij kinderen donderdag 7 maart 2013 20.00 uur Spreker: Dr. Karlien Dhondt, kinder- en jeugdpsychiater, slaapcentrum pediatrie UZ Gent Gent, Vrije Basisschool De Boomhut, Boomstraat 77 Toegang: 5 euro, CM-leden gratis

58

dinsdag 26 februari 2013 20.00 uur tot 21.30 uur spreker: Veronique Benoit, Kiddy Minds Gent, CM - Lieven Bauwensbuilding, Martelaarslaan 17 toegang: 5 euro, CM-leden gratis

Yoga - rustgevende oefeningen dinsdag 15 januari 2013 vervolgdata: 22-01, 29-01, 05-02, 19-02, 26-02, 05-03, 12-03, 19-03, 26-03 Toegang voor 10 sessies: CM-leden 60 euro, niet-leden 120 euro, CM-leden met verhoogde tegemoetkoming 25 euro Eeklo, muziekclub N9, Molenstraat 31 van 20.00 uur tot 21.00 uur

Hoogsensitieve kinderen? Hooggevoelige kinderen hebben een fijngevoelig zenuwstelsel waardoor ze meer tijd en rust nodig hebben om indrukken en emoties te verwerken. Daarom hebben ze het nodig om zich af en toe te kunnen terugtrekken. Vaak zijn zij zich daar zelf niet van bewust of krijgen zij daar (door hun drukke programma) de kans niet toe. Dan worden ze prikkelbaar, overbeweeglijk of gesloten en krijgen ze verkeerdelijk stempels opgeplakt als ADHD of autisme. Sabine Vanquaillie (vzw Sensitief) is psychosociaal trainer en coach. Met talrijke voorbeelden en praktische tips

helpt zij om je kind beter te begrijpen en te voorkomen dat het somber of prikkelbaar wordt. De infoavond is bedoeld voor ouders, grootouders, leerkrachten en opvoeders en iedereen die wil leren wat er omgaat in kinderen die hooggevoelig zijn.

toegang: 5 euro, CM-leden gratis donderdag 28 februari 2013 19.15 uur Lovendegem, Parochiaal Centrum Den Osschaert, Kasteeldreef 75 dinsdag 14 maart 2013 19.15 uur Moerbeke, VBS De Palster, Crevestraat 27

INSCHRIJVING (tenzij anders vermeld): - verplicht voor alle activiteiten - op naam van effectieve deelnemer(s) • online via www.cm.be/agenda - kies als ziekenfonds ‘Midden-Vlaanderen’ • via mail: [email protected] • tel.: 09 267 57 35 • activiteiten ism Thuiszorgcentrum

Melle, De Blauwe Poort, Collegebaan 49 van 14.00 uur tot 15.00 uur Yoga en meditatie maandag 18 februari 2013 20.00 uur tot 21.00 uur vervolgdata: 25-02, 04-03, 11-03, 18-03, 25-03, 15-04, 22-04, 29-04, 06-05 Oudenaarde, CM-regiokantoor, Sint-Jozefsplein 7 Toegang voor 10 sessies: CM-leden 60 euro, niet-leden 120 euro, CM-leden met verhoogde tegemoetkoming 25 euro

Investeer in je relatie Het samen voelen en de evidentie verdwijnen. Hoe wordt de kloof tussen de partners dan overbrugd? En hoe kom je door onderhandelen bij verschillen tot gewenste oplossingen?

Wat houdt mensen samen in deugddoende duurzame relaties? Is dat nog mogelijk in deze tijd? Relatietherapeut Prof. Vansteenwegen schetst het verloop van een deugddoende samenleefrelatie doorheen de jaren. Hij vertelt op een boeiende wijze en brengt levensechte en herkenbare voorbeelden. Aanvankelijk is er verliefdheid en is een relatie gevoelsmatig en evident. Doorheen de tijd breekt het onderscheid en het verschil tussen de partners door.

Prof. Alfons Vansteenwegen kreeg op 12 juni in Glasgow, de prestigieuze “Gold medal award 2011 in recognition to lifetime achievement in favor of Sexual Health, Sexology, Sexual Rights and Sexual Education”. toegang: CM-leden gratis, niet-leden 5 euro donderdag 13 december 2012 20.00 uur Aalst, CC De Werf, Molenstraat 51 maandag 18 februari 2013 20.00 uur Gent, Vormingscentrum Guislain, campus Guislain, Jozef Guislainstraat 43

Achter de wolken Theater met Chris Lomme en Jo Demeyere Productiehuis: ‘t Arsenaal Tekst en regie zijn van Michael De Cock (’t Arsenaal) toegang: 10 euro, CM-leden 5 euro, CM-leden met VT2,50 euro

Relaxatie volgens klassieke trainingstechnieken: cursus Toegang voor 8 sessies: CM-leden 60 euro, niet-leden 120 euro, CM-leden met verhoogde tegemoetkoming 30 euro maandag 28 januari 2013 19.30 uur tot 21.00 uur vervolgdata: 04-02, 18-02, 25-02, 04-03, 11-03, 18-03, 25-03 Eke-Nazareth, Centrum Voelen, Sint-Annastraat 7 donderdag 31 januari 2013 19.30 uur tot 21.00 uur vervolgdata: 07-02, 21-02, 28-02, 07-03, 14-03, 21-03, 28-03 Gent, relaxatieruimte campus Sint-Alfons (Guislain), St-Juliaanstraat 1

Twee mensen komen elkaar na meer dan 40 jaar weer tegen. Ooit waren ze geliefden. Maar het leven liep anders. Zij trouwde met zijn beste vriend. Na al die jaren zijn ze weer single en zoeken elkaar terug op. Een intiem theaterstuk over de duurzaamheid van het verlangen, over missen terwijl je gemist wilt worden. Over waarheid en leugen... en over de angst die dat alles met zich meebrengt. Chris Lomme en Jo Demeyere op hun best…

dinsdag 5 maart 2013 20.00 uur Eeklo, CC De Herbakker, Pastoor De Nevestraat 10 vrijdag 3 mei 2013 20.00 uur Herzele, CC de Steenoven, Kerkkouter 40

59

ag e n da

Stressreductie door middel van selfcoaching zaterdag 2 maart 2013 9.30 uur tot 13.00 uur vervolgdata: 09-03, 16-03, 23-03 spreker: Patrik Onsea, trainer/coach Prana, school voor selfcoaching Gent, CM-kantoor, E. Van Beverenplein 4 toegang voor 4 sessies: CM-leden 120 euro, niet-leden 240 euro, CM-leden met verhoogde tegemoetkoming 60 euro Zalig slapen, fris ontwaken dinsdag 18 december 2012 20.00 uur spreker: Bart De Saeger, klinisch psycholoog, gedragstherapeut Aaigem, WZC Sint-Vincentius, Aaigemdorp 68 toegang: CM-leden gratis, niet-leden 5 euro

GOED IN JE VEL Assertief grenzen trekken woensdag 5 december 2012 20.00 uur spreker: Erna Claes, doctor in de psychologie Aalter, WZC Veilige Have, Lostraat 28 toegang: CM-leden gratis, niet-leden 5 euro

Geboeid door perfectionisme woensdag 6 maart 2013 20.00 uur spreker: Erna Claes, doctor in de psychologie Munkzwalm, De Zwalmparel, Sportlaan 1 toegang: CM-leden gratis, niet-leden 5 euro De relatie tussen voeding en kanker vrijdag 7 december 2012 20.00 uur spreker: Dr. Ir. E. De Maerteleire, voedingsdeskundige Zulte, Gaston Martenszaal, Staatsbaan 148 toegang: CM-leden gratis, niet-leden 5 euro Hart- en vaatziekten donderdag 28 februari 2013 20.00 uur spreker: Prof. Dr. Pedro Brugada Aalst, CC De Werf, Molenstraat 51 toegang: 5 euro, CM-leden gratis Pak je energietekorten aan en voel je opnieuw fit en gezond spreker: Dr. Peter Aelbrecht, energiespecialist en hoofd van de Energiekliniek te Aalst toegang: CM-leden gratis, niet-leden 5 euro maandag 3 december 2012 20.00 uur Lede, de Bron, Kerkevijverstraat 19A maandag 10 december 2012 20.00 uur

Adegem, CC Den Hoogen Pad, Adegem-Dorp 16B Mindfulness. Proeven van aandachtstraining: introductiesessie toegang: 10 euro, CM-leden 5 euro, CM-leden met verhoogde tegemoetkoming 2,50 euro

thuiszorg ‘Grenzen aan de thuiszorg’ Vorming voor mantelzorgers

donderdag 13 december 2012 - 19.00 uur Eeklo, CM-regiokantoor, Garenstraat 46 maandag 17 december 2012 – 19.30 uur Deinze, CM-regiokantoor, Kortrijkstraat 88 dinsdag 18 december 2012 - 19.30 uur Oudenaarde, CM-regiokantoor, Sint-Jozefsplein 7 dinsdag 18 december 2012 - 19.30 uur Haaltert, CM-kantoor, Hoogstraat 45 donderdag 20 december 2012 - 14.00 uur Gent, Lieven Bauwens Building, Martelaarslaan 17

donderdag 24 januari 2013 19.30 uur tot 21.00 uur spreker: Rachel De Rudder, Mindfulnesstrainer ITAM Deinze, LDC “De Bosrank” - Domein WZC St-Vincentius, Ten Bosse 150 ism: ITAM donderdag 7 maart 2013 19.30 uur tot 21.00 uur Gent, CM – Lieven Bauwensbuilding, Martelaarslaan 17 spreker: Hannelore Helmich, Mindfulnesstrainer IAM ism: IAM

Vooraf inschrijven Alle geïnteresseerden zijn welkom, de toegang is gratis. Inschrijven kan tot een week vooraf: [email protected] Eeklo: 09 267 50 92 Gent: 09 267 50 90 Aalst*: 09 267 50 91 Deinze: 09 267 50 94 Oudenaarde: 09 267 50 93 *inschrijvingen voor Haaltert gebeuren in thuiszorgcentrum Aalst

Volledig overzicht en alle info op www.cm.be/agenda Oost west thuis best… Maar wat als men zorgbehoevend wordt of zich door ouderdom niet meer zelfstandig kan behelpen? Kiezen tussen wensen en mogelijkheden om zo lang mogelijk thuis te blijven is geen eenvoudige opgave. Ondersteuning door professionele diensten en mantelzorg moet voor alle partijen haalbaar zijn en blijven. In deze vorming wordt een beeld geschetst van wat ‘grenzen’ kunnen zijn.

Basiscursus omgaan met dementie voor partners en familieleden van personen met dementie

info: [email protected]

Gent: 09 267 50 90 Eeklo: 09 267 50 92 maandag 4 maart 2013

19.00 uur tot 21.30 uur vervolgdatum: 11-03

Gent, Lieven Bauwens Building, Martelaarslaan 17 spreker: Debbie Verhelst, referentiepersoon dementie, Thuiszorgcentrum CM donderdag 14 maart 2013

19.00 uur tot 21.30 uur vervolgdatum: 21-3 Eeklo, CM-regiokantoor, Garenstraat 46 spreker: Stan De Smet, PZ St Jan Eeklo en Thuiszorgcentrum 60

61

ag e n da

chronisch ziek

Cursus voor kandidaat-oppassers

Weerbaarheidsvorming

Voor oppas bij chronisch zieken, bejaarden of personen met een handicap • je betekent een wereld van verschil voor de mantelzorger dank zij je uitzonderlijke hulp kan de zorgbehoevende langer thuis blijven • je kiest zelf wanneer, in welke situaties en hoe vaak je beschikbaar bent

Ariadne wil langdurig zieke mensen een houvast aanreiken om een kwaliteitsvol leven te kunnen uitbouwen. Het aanbod is aangepast aan hun ritme en mogelijkheden. De cursussen richten zich op chronisch zieke mensen tot 65 jaar.

CM zorgt voor:

• een onkostenvergoeding van 2,50 euro per oppasuur • verzekering • vorming • professionele ondersteuning

Info en inschrijving: 09 267 53 53, [email protected]

21 maart + 26 maart 2013 - 9.00 tot 16.30 uur Gent, CM Regiokantoor, Martelaarslaan 17 info en inschrijving: [email protected]

Inrichter: Ziekenzorg CM Ariadne ism Thuiszorgcentrum

055 33 47 45 toegang: gratis.

Werken aan je uitstraling Als je dagelijks met pijn of gezondheidsproblemen moet leven, heb je niet altijd de moed en energie om je uiterlijk te verzorgen. Toch is het goed om hieraan aandacht te blijven besteden. In de eerste plaats voor jezelf. Wie zijn uiterlijk verzorgt, besteed ook aandacht aan zijn binnenkant. Deze zachte mildheid doet je als mens groeien en ook je omgeving profiteert van die positieve uitstraling.

begeleider: Nini Horemans maandag 4 maart 2013 13.30 uur tot 16.30 uur vervolgdata: 11-3, 18-3, 25-3 Destelbergen, SIG, Kerkham 1 b2 toegang voor 4 sessies: CM-leden 28 euro, niet-leden 84 euro, CM-sterprijs (VT) 14 euro

Een cursus voor wie zijn of haar innerlijk beter naar buiten wil laten komen door te werken aan het uiterlijk. Je ontdekt je eigen kleurentype, figuurtype en kledingstijlpersoonlijkheid en krijgt er heel wat praktische tips over aankopen van kledij, make-up,…

U wordt vooraf uitgenodigd voor een kennismakingsgesprek

Praatcafé Dementie INFO [email protected] Eeklo: 09 267 50 92 Gent: 09 267 50 90 Aalst: 09 267 50 91 Deinze: 09 267 50 94 Oudenaarde: 09 267 50 93 INRICHTER Thuiszorgcentrum, ism SIRO, Paradox, Meander en andere partners uit ouderenzorg.

Bijeenkomsten voor familieleden en vrienden van mensen met dementie. Vrije toegang.

dinsdag 5 februari 2013 - Ergotherapie bij personen met dementie thuis Eeklo: LDC Zonneheem, Schierspoelstraat 19.00 uur tot 21.00 uur donderdag 14 februari 2013 – Vormen van dementie en hun verschillen Oudenaarde: zaal ‘t Eeckenhof, Sint Jozefsplein 9 - 19.30 uur tot 21.30 uur

dinsdag 27 november 2012 – Terug naar de eenvoud: muziekvoorstelling over dementie Zottegem: cafetaria OCMW Zottegem, Deinsbekestraat 23 - 18.30 uur tot 20.30 uur

donderdag 17 januari 2013 - Juridische aspecten bij dementie Deinze: zaal ‘De Rekkelinge’, D. Delcroixstraat 1A – 14.00 uur tot 16.00 uur

maandag 4 februari 2013 - Is het nu vergeetachtigheid of dementie? Gent: Stedelijk Administratief Centrum Zuid, W.Wilsonplein 1 - 14.00 uur tot 16.00 uur spreker: Dr. Van Elsen

dinsdag 4 december 2012 - Als elkaar begrijpen moeilijk wordt - communicatie met personen met dementie Eeklo: LDC Zonneheem, Schierspoelstraat 19.00 uur tot 21.00 uur

dinsdag 29 januari 2013 – ‘Iris’ een waargebeurde aangrijpende film met nabespreking Lochristi: Sociaal Huis Lochristi, Bosdreef 5A - 19.15 uur tot 21.30 uur

donderdag 21 februari 2013 - Wat weten we over dementie? Aalst: Capucientje, Capucienenlaan 99 - 19.30 uur tot 21.30 uur spreker: Dr. Portzky

donderdag 13 december 2012 - Dementie. Vraag en antwoord aan de hand van het gezelschapsspel ‘De Bovenkamer’ Oudenaarde: zaal ‘t Eeckenhof, Sint Jozefsplein 9 - 19.30 uur tot 21.30 uur

dinsdag 29 januari 2013 – Dementie, waar heb je het over? Zottegem: cafetaria OCMW Zottegem, Deinsbekestraat 23 - 18.30 uur tot 20.30 uur

donderdag 7 februari 2013 – Juridische aspecten bij dementie Geraardsbergen: WZC De Populier, Groteweg 25B, 14.00 uur tot 16.00 uur

62

vorming voor 55+ OKRA-academie is een deelwerking van OKRA Trefpunt 55+, de grootse beweging van en voor senioren in Vlaanderen. OKRA Midden-Vlaanderen heeft op tien verschillende locaties een Academie. Men biedt er een kwaliteitsvol programma aan, waarin de senior van deze tijd zichzelf kan terugvinden en een keuze kan maken uit een verscheidenheid van activiteiten. In 2013 en 2014 werkt OKRA rond het centraal thema ‘duurzaamheid’. Op verschillende locaties in MiddenVlaanderen zijn er voordrachten rond duurzaamheid en ecologie. Zo werden o.m. Peter v, mede-auteur van het boek ‘Terra reserva’ en Steven Vromman (low impact man) aangezocht als sprekers. Peter Tom Jones zal dieper ingaan op de inspanning die nodig is om in Vlaanderen de omschakeling te maken naar een rechtvaardige duurzaamheid. Als burgerlijk ingenieur milieukunde is hij één van de autoriteiten op het vlak van industriële ecologie. Hij is ook

betrokken bij de Vlaamse denktank rond ecologische economie. Steven Vromman is de gekende low impact man, die als missie heeft om zo ecologisch mogelijk te leven. Voor OKRA ontwikkelt hij momenteel een klimaatshow waarin hij op een heel toegankelijke manier uitlegt hoe wij ons ecologisch steentje kunnen bijdragen. Vanaf half december wordt de programmabrochure 2013 verspreid. U kan ze aanvragen via academie. [email protected] of via 09 269 32 18 (voormiddag).

63

T VERKOOPPUN

NR.1

BAAR UIT STOCK VER

NR.1

BAAR UIT STOCK VER

GEWICHTSVERLIES,

LE

T VERKOOPPUN

ERVICE GARANT IE TS E S

ZONDER FYSIEKE INSPANNINGEN.

Het extra verbranden van zo’n 1.000 kcal per week is voor de meeste mensen voldoende om overtollig gewicht kwijt te geraken. Het maakt niet uit hoe u het doet, het belangrijkste is dat de calorieverbranding gestimuleerd wordt. U transpireert bovendien minstens dubbel zoveel als in een traditionele sauna! Regelmatig een Health Mate® infraroodbeurt helpt dus bij het onder controle houden van uw gewicht.

Foto: Twisted Spoke

Marc Herremans

“Mijn natuurlijke pijnstiller” “Door mijn verlamming heb ik vaak last van mijn rug en heb ik veel spierspasmen en spierpijn. Zonder de Health Mate® infraroodcabine zou ik wellicht pijnstillers nodig hebben en veel meer kine, maar dat hoeft nu niet. Een dagelijkse Health Mate® infraroodsessie houdt mijn spieren soepel en laat me toe mijn training op te drijven. Vooral in de aanloop naar een wedstrijd is mijn Health Mate® cabine onmisbaar voor mij. Het is mijn natuurlijke pijnstiller!”

Dit overzicht is louter indicatief.

Afhankelijk van de duur van de sessies en de ingestelde stralingswarmte verbrandt u 1.500 à 4.000 kcal per week, als u wekelijks vijf sessies neemt. Dat is een behoorlijk gewichtsverlies, zonder fysieke inspanningen bovendien.

HEILZAAM! BIJ DIVERSE MEDISCHE KLACHTEN. • • • • • • • • • • • •

Artritis en reuma Astma en bronchitis Cellulitis Darmproblemen Eczeem, acné en psoriasis Fibromyalgie Hart- en vaatziekten Keel-, neus-, oorproblemen Overgewicht Spier- en gewrichtspijnen Stress en hoofdpijn Zwakke immuniteit

UW VESTIGINGEN IN OOST-VLAANDEREN

055 42 76 08 WWW.ESENTO.BE

ESENTO BRAKEL Ronsesestraat 238 - 055 42 76 08 (baan Brakel-Ronse) OPEN: vr - za & zo van 10-18u INFRAROODCABINES, (ZWEM)SPAS, POWER PLATE

ESENTO GENT Kortrijksesteenweg 912 - 055 42 76 08 (aan de ‘Sterre’ naast Midas en Delhaize) OPEN: vr - za & zo van 14-18u INFRAROODCABINES

TALLIEU & TALLIEU - WWW.TNT.BE

BESTEL VOOR 1 DECEMBER EN GENIET VOOR NIEUWJAAR VAN UW HEALTH MATE

DE B E

INFRAROODCABINES

LE

SPECIALE CONDITIES: