GOEDE PRAKTIJKEN INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD AANBESTEDEN

GOEDE PRAKTIJKEN INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD AANBESTEDEN CONTROLEMETHODES UIT HEEL EUROPA

Een project gefinancierd door de Europese Unie.

Dit project wordt uitgevoerd door

IMPRESSUM UITGEVER REDACTEUR AUTEURS COPYRIGHT

FOTO’S LAY-OUT DESIGN & TITEL

Het LANDMARK-consortium, p/a World Economy, Ecology & Development (WEED e.V.), 2012 Viola Dannenmaier (WEED) Ana Teresa Santos (IMVF), Martina Hooper (SETEM Catalunya), Natalie Evans (ICLEI), Viola Dannenmaier (WEED) THet LANDMARK-consortium, p/a ICLEI – Local Governments for Sustainability, 2012. Alle rechten voorbehouden. Geen enkel deel van deze publicatie mag gereproduceerd of gekopieerd worden in welke vorm of op welke wijze dan ook zonder de schriftelijke toestemming van ICLEI – Local Governments for Sustainability. Flickr, iStockphoto, sxc Warenform | Kommunizieren & Gestalten, Berlijn | www.warenform.net Rebekka Dold | Grafik Design & Visuelle Kommunikation | Freiburg | www.rebekkadold.de

JURIDISCHE DISCLAIMER

Deze studie over goede praktijken werd opgesteld op basis van recente praktijken uit heel Europa. De auteurs kunnen echter geen juridische garantie bieden en alle openbare autoriteiten worden dan ook aangeraden om geval per geval bijkomend juridisch advies te vragen als ze de informatie in deze studie willen gebruiken. De uitgever wijst elke aansprakelijkheid van de hand voor het gebruik van de informatie verschaft in deze gids.

DANKWOORD

We willen graag de volgende mensen bedanken die enorm geholpen hebben bij de opstelling van deze gids: Natalie Evans (ICLEI), Philipp Tepper (ICLEI), Isabel Rodrigues (Loures), Annelie Evermann (WEED), Ana Tenreiro (Lipor), Ana Bergua (San Sebastian), Emma Johannsen (Malmö), Beat von Felten (Zürich) en Sylvia Baringer (München). Deze publicatie is tot stand gekomen met de hulp van de Europese Unie. Het LANDMARK-projectconsortium is als enige verantwoordelijk voor de inhoud van deze publicatie en deze inhoud geeft in geen geval de visie van de Europese Unie weer. Medegefinancierd door ‘Landesstelle für Entwicklungszusammenarbeit des Landes Berlin’.

Vertaling in het Nederlands: POD Duurzame Ontwikkeling (België)

GOEDE PR AK TIJKEN INZAKE MA ATSCHAPPELIJK VER ANT WOORD A ANBSTEDEN

INHOUD INLEIDING...................................................................... 4  CASES VAN GOEDE PRAKTIJKEN VOOR DE EVALUATIE  VAN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD AANBESTEDEN (MVA).. ............................................................................ 6 CASE 1: DE AANPAK VAN DE STAD MALMÖ: gemeenten werken samen om toezicht te houden op de naleving van maatschappelijke criteria door leveranciers ......................... 6 CASE 2: DE AANPAK VAN LIPOR: van afvalbeheer tot maatschappelijk verantwoorde aanbesteding........................11 CASE 3: DE A ANPAK VAN DE STAD SAN SEBASTIAN: werkkleding & -schoenen voor medewerkers van het stadsbestuur van San Sebastian, met respect voor de basisconventies van de IAO................................................. 16 CASE 4: DE A ANPAK VAN DE STAD MÜNCHEN: op weg naar controle en toezicht............................................................20 CASE 5: DE A ANPAK VAN DE STAD ZÜRICH: een gecombineerde aanpak: het gebruik van gedragscodes en certificaten .. ...................................................................... 25

CONCLUSIES. . ................................................................31 

3

INLEIDING  Over het principe van de bevordering van maatschappelijke verantwoordelijkheid in de toeleveringsketen is iedereen het eens, maar het is voor experten overheidsopdrachten een uitdaging om dat principe in de praktijk om te zetten. Overheidsinstanties in heel Europa zijn een nieuwe aanpak aan het uitwerken om maatschappelijke criteria te integreren in gunningsprocedures en zo na te gaan hoe die efficiënter toegepast kunnen worden. De toepassing van maatschappelijk verantwoord aanbesteden (MVA) staat nog in haar kinderschoenen, maar op sommige vlakken wordt veel vooruitgang geboekt, ondanks de hindernissen. Er werd gemengd gereageerd op het recente arrest van het Europees Hof van Justitie (EHJ) over het gebruik van maatschappelijke criteria in zaak C-368/101 die de Europese Commissie tegen Nederland aanspande. Het arrest geeft iets meer duidelijkheid over een domein met een heel beperkte jurisprudentie, maar zou bepaalde overheidsinstanties ervan kunnen weerhouden om gedurfde stappen te zetten om meer maatschappelijk verantwoord te gaan aanbesteden, tenminste tot de goedkeuring van de aangepaste reglementering overheidsopdrachten van de EU eind 2012. Voorstanders van een algemener en krachtiger gebruik van maatschappelijke criteria in overheidsopdrachten hopen dat de aangepaste EU-richtlijnen (2004/17/EG en 2004/18/EG) aankopers duidelijker de weg zullen wijzen om echt maatschappelijk verantwoord aan te besteden. De kwesties in het domein van MVA zijn niet alleen van juridische aard. Ervoor zorgen dat werknemers in de volledige toeleveringsketen juist behandeld worden, is een uitdaging voor aankooppersoneel, vooral als de winning van grondstoffen en de fabricage of productie van goederen in andere landen gebeuren. Rechtmatig MVA vereist dat de naleving van alle maatschappelijke criteria vastgelegd in een inschrijving, zoals de uitsluiting van goederen geproduceerd met kinderarbeid of voldoen aan de basisconventies van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO), op een transparante en betrouwbare manier gecontroleerd kan worden. Dat kan een tijdrovend en complex proces zijn voor leveranciers en aankopers. Het is dan ook heel bemoedigend dat veel regio’s in Europa ondanks deze uitdagingen vooruitgang boeken op het vlak van MVA. Veel gemeenten hebben een resolutie goedgekeurd om de basisconventies van de IAO na te leven bij het aankopen van producten en diensten. Daarnaast werken tal van overheidsinstanties aan controlesystemen, in diverse fasen van ontwikkeling en toepassing, om ervoor te zorgen dat leveranciers zich aan de vereiste maatschappelijke normen houden. Dit document geeft voorbeelden van deze vooruitgang en baseert zich op informatie verschaft door lokale overheden uit heel Europa. De volgende cases over diverse controlemethodes willen meer duidelijkheid 1 Cf. http://curia.europa.eu > C-368/10

4


geven over de vereiste stappen om duurzaam aanbesteden om te zetten in de praktijk. De voorbeelden geven ook aan met welke aspecten rekening moet worden gehouden om de vereiste maatschappelijke criteria na te leven. Er worden controleen toezichtsystemen beschreven die toegepast werden op een aantal risicovollere productgroepen. De aanpak gekozen door de overheidsinstanties om te controleren en toezicht te houden, verschillen qua focus (bv. uitsluiting van kinderarbeid, IAO-basisconventies of andere ethische handels-doelstellingen) en omvang (bv. eenvoudige verklaringen van bieders, gedragscodes, labels en certificatie, followupvragenlijsten en audits). Om advies te geven over de praktische toepassing van controlesystemen omvatten deze voorbeelden van goede praktijken: zz o n t w i k k e l i n g s p r o c e s s e n , testsystemen en volwaardige toepassingen. zz praktische ervaringen opgedaan tijdens die processen, incl. de problemen die zich voordeden en de oplossingen die gevonden werden. In elk hoofdstuk stelt deze LANDMARK-studie over goede praktijken het controleen toezichtsysteem in detail voor, na een korte achtergrond over de algemene aanpak van de gemeente. Elke case heeft zijn eigen conclusies en aanbevelingen, maar lezers moeten ook hun eigen conclusies trekken over de instrumenten die het meest geschikt zouden zijn voor hun organisatie. We hopen dat deze voorbeelden motiverend werken voor stakeholders in dit proces, dat ze stimuleren tot verdere ontwikkeling en discussies op gang brengen waarbij ervaringen worden uitgewisseld over wat overheidsinstanties in de praktijk kunnen doen om efficiënt maatschappelijk verantwoord aan te besteden. Deze verzameling van lopende praktijken vormt een aanvulling op de juridische gids ‘Maatschappelijke verantwoordelijkheid in toeleveringsketens controleren’2 van het LANDMARK-consortium die diepgaande juridische perspectieven over controlemethodes biedt. 2 Cf. http://www.landmark-project.eu/en/guidance-tools

5

CASES VAN GOEDE PRAKTIJKEN  VOOR DE EVALUATIE VAN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD AANBESTEDEN (MVA)

Gemeente Malmö, Zweden

Gedragscode, followupvragenlijst en inspecties Productgroepen: elektronica, meubelen en kantoorbenodigdheden

C A SE 1: DE A ANPAK VAN DE STAD MALMÖ: gemeenten werken samen om toezicht te houden op de naleving van maatschappelijke criteria door leveranciers A. ACHTERGROND Malmö telt zo’n 300.000 inwoners en heeft een jaarlijks aanbestedingsvolume van ongeveer vijf miljard euro. Vroeger stond de industrie centraal, maar nu ligt de nadruk in de algemene strategie van Malmö vooral op duurzaamheid. De vooruitgang op het vlak van duurzaam bouwen en biologische voeding aangeboden in schoolrefters, zijn een bewijs van dat engagement. In 2007 begon de stad MVA-criteria toe te passen op een reeks producten, waaronder bloemen, thee, koffie, bananen en textiel. Activiteiten en nieuwsberichten over aanbestedingen en contracten worden gepubliceerd op de interne website van Malmö en MVA wordt ook opgenomen in het budget en in brochures over duurzame voeding die in scholen en verzorgingstehuizen uitgedeeld worden. Malmö besloot om meer inspanningen te leveren op het vlak van MVA omwille van een politiek engagement. De stad heeft diverse politieke richtlijnen die bepalen hoe aanbestedingen moeten verlopen en die bepalen dat de voorkeur gegeven moet worden aan, bijvoorbeeld, maatschappelijk verantwoorde producten met een beperkte milieu-impact. Voor bepaalde productcategorieën wordt drie keer per jaar een evaluatie uitgevoerd om het percentage van aangekochte groene en ethische goederen te bepalen. Zo wil de stad trachten om het aandeel van die goederen te vergroten. Tussen maart 2011 en februari 2012 kocht Malmö 37 % handelsartikelen, zoals fruit, thee en koffie, zuivelproducten, vis- en vleesproducten met milieucriteria en 54 % van de thee, koffie en bananen was afkomstig uit de eerlijke handel. Voor elke aanbesteding gaat Malmö eerst na of het kan samenwerken met andere overheden die soortgelijke behoeften hebben. De stad gaat ook na of er in de tussentijd nieuwe eisen worden gesteld aan leveranciers op het vlak van milieu en maatschappelijke verantwoordelijkheid.

6


De aanpak van de controle

Om te beginnen werd er in 2010 een gepaste risicoanalyse opgesteld en uitgevoerd. Zo kwamen de productcategorieën aan het licht die het vaakst in verband worden gebracht met overtredingen van de werknemersrechten, zoals opgesomd in de IAO-basisconventies. Er werden drie risicovolle productgroepen geïdentificeerd: elektronica, meubelen en kantoorbenodigdheden. Malmö besloot dat er voor die drie categorieën een controlesysteem op basis van een gedragscode nodig was om leveranciers echt trachten te overtuigen om oog te hebben voor de maatschappelijke aspecten bij de levering van hun product of dienst. Daarna onderzocht de stad welke aspecten aan bod komen in de gedragscodes van andere gemeenten. Uiteindelijk werd beslist dat Malmö dezelfde opzet zou gebruiken als de Zweedse ‘Environmental Management Council’. Er werden follow-upvragen opgesteld om te evalueren of de onderneming een risico inhoudt en of het huidige proces aangepast of verduidelijkt moet worden. Ook andere overheidsinstanties in Zweden wilden een controlesysteem invoeren. En dus hebben 44 andere Zweedse gemeenten, waaronder Göteborg, Lund en Växjo, een contract afgesloten voor de betaling van leveranciersinspecties, om te controleren of die de gedragscode naleven.

Image: flickr / Pedro Cora

De belangrijkste reden voor de uitwerking en invoering van het controlesysteem, dat gebaseerd is op de drie pijlers gedragscode, follow-upvragenlijst en inspecties, was om elke negatieve maatschappelijke impact van de aanbestedingsactiviteiten van de stad op de toeleveringsketen te beperken. Malmö wil haar koopkracht en invloed benutten om markten te stimuleren om de omstandigheden voor hun arbeiders te verbeteren. Er werd een werkgroep opgericht om het controlesysteem uit te werken.

MIJLPALEN 2007 Malmö begint inschrijvingsprocedures met maatschappelijk verantwoorde criteria uit te voeren. 2010 Er wordt een risicoanalyse uitgevoerd die drie risicogroepen aan het licht brengt. 2011 Er wordt een contract afgesloten met 44 andere Zweedse gemeenten ter financiering van leveranciersinspecties.

B. TOEPASSING VAN CONTROLE- EN TOEZICHTSYSTEMEN Tot nu toe werd het controlesysteem opgestart in het kader van aanbestedingsprocedures, voor het eerst in 2011. De gedragscode werd ondertekend door leveranciers van IT-apparatuur, meubelen en kantoorbenodigdheden en het follow-upproces is al in gang gezet in het contract voor de levering van IT-hardware aan scholen. Malmö heeft beslist om het controlesysteem toe te passen op meer productcategorieën en in de toekomst wordt de aanbesteding van andere potentieel risicovolle productcategorieën, zoals voeding en gezondheidszorgmaterialen, ook aan dat systeem onderworpen.

7

In zijn gedragscode verwijst Malmö naar de IAO-basisconventies 29, 87, 98, 100, 105, 111, 138 en 182 en naar de rechten van het kind, artikel 32. De code verwijst ook naar wetgeving inzake gezondheid en veiligheid op de werkplek in de productielanden en naar de arbeidswet, inclusief wetgeving inzake minimumlonen en sociale zekerheid, in het land van productie. Het controleen toezichtsysteem omvat de volgende documenten en procedures: zz de gedragscode: een lijst van verbintenissen die de bieders gevraagd worden om aan te gaan in het kader van hun inschrijving. Een bieder die niet akkoord gaat, wordt automatisch uitgesloten. zz het toezichtformulier: als onderdeel van het contractbeheerproces krijgen alle leveranciers na ongeveer vier maanden een follow-upvragenlijst toegestuurd. Er wordt een instructieblad meegestuurd over hoe het toezichtformulier moet worden ingevuld.3 zz het evaluatiemodel: door de gemeente gebruikt om de antwoorden op de followupvragenlijst te evalueren, opnieuw in het kader van het contractbeheerproces. zz de inspecties: elke leverancier wordt geïnspecteerd op zijn verbintenissen op een bepaald moment van de uitvoering. De naleving van het controlesysteem wordt algemeen genomen afgedwongen in het kader van de contractuitvoeringsclausules. Bieders worden voor het eerst op de criteria gewezen als de overheidsopdracht bekendgemaakt wordt. Dan kunnen potentiële bieders de criteria van de gedragscode en het toezichtformulier lezen en zich daarop voorbereiden. Toezicht Elke succesvolle bieder krijgt enkele maanden na ondertekening van het contract een follow-upvragenlijst toegestuurd, gebaseerd op de gedragscode. Dat formulier wordt dan vergeleken met het basismodel van Malmö om na te gaan of de antwoorden volledig zijn. Alle leveranciers die de gedragscode ontvangen, worden op een bepaald ogenblik in de loop van de contractperiode geïnspecteerd. Leveranciers met een follow-upvragenlijst die niet aan de verwachtingen voldoet, worden onderworpen aan een strikter inspectieproces. Dat wordt betaald door Malmö en 44 andere Zweedse gemeenten. De stad gebruikt de gedragscode momenteel niet voor productgroepen met een lager risico omwille van een gebrek aan tijd en middelen. Als uit de inspectie blijkt dat de leverancier ongeschikte procedures hanteert die niet voldoen aan de voorwaarden in de gedragscode, wordt hij gevraagd om zijn systeem te verbeteren zodat hij voldoende rekening houdt met maatschappelijke aspecten. Als leveranciers niet aan de criteria beantwoorden, zal Malmö het contract niet noodzakelijk opzeggen, maar samenwerken met de leverancier 3 De juridische gids van LANDMARK over de controle van maatschappelijke verantwoordelijkheid (cf. http://www.landmark-project.eu/en/guidance-tools) bevat een gedetailleerde analyse van dit toezichtformulier op pagina 22-28.

8


zodat die in de toekomst voldoet aan de maatschappelijke overwegingen in verband met de IAO-basisconventies. Deze procedure wordt momenteel herzien.

C. LERING EN PLANNEN VOOR DE TOEKOMST Sterke punten vastgesteld in het proces Malmö is rekening gaan houden met maatschappelijke aspecten bij risicovolle inschrijvingen na een onderliggend politiek engagement van het stadsbestuur ten opzichte van duurzaam aanbesteden in het algemeen. Nog een sterk punt dat Malmö heeft geholpen om haar doel te bereiken, waren de bestaande procedures van het stadsbestuur om duurzaam aanbesteden te vergemakkelijken. Die procedures omvatten efficiënte aanbestedingspraktijken, opleiding, contractopvolging en -beheer. Een essentiële troef bij de opbouw van Malmö’s controlesysteem was de bestaande samenwerking met andere Zweedse gemeenten. Dat geldt ook voor de samenwerking bij het toezicht op leveranciers na de toekenning. Door de krachten te bundelen bij dit essentiële element van contractbeheer hebben alle gemeenten tijd en geld uitgespaard. Malmö ontdekte dat het proces zelf een groot voordeel heeft: er wordt een communicatielijn geopend met aannemers over maatschappelijke aspecten. Dat hielp om het werk in de juiste richting te sturen. Toch staat de invoering van de gedragscode, de follow-upvragenlijst en de inspecties voor leveranciers in risicocategorieën nog in de kinderschoenen. Het is dan ook nog te snel om het algemene succes van het initiatief in te schatten of om relevante resultaten te verzamelen. Zwakke punten vastgesteld in het proces Bij de invoering van het initiatief was het nog onzeker wat de stad eigenlijk hoopte te bereiken met dit controlesysteem. De opstelling van de gedragscode zelf was ook moeilijk: moesten de vereisten heel duidelijk en precies zijn of meer open en kwalitatief? Er rezen ook vragen over het meest geschikte en efficiënte controlemechanisme en of de stad wel genoeg middelen had om dat op te volgen. Malmö kwam erachter dat dat controlesysteem veel tijd vergt en wist aanvankelijk niet goed op welke aspecten te focussen. Externe opportuniteiten vastgesteld in het proces Malmö stelde vast dat het gebruik van een standaardgedragscode in alle gemeenten in de toekomst een enorm voordeel zou opleveren. Zo zou de samenwerking tussen overheidsinstanties versterkt worden, zowel qua input in de gedragscode als qua toezicht in de looptijd van het contract. Leveranciers zouden ook extra gestimuleerd worden om hun aanbestedingspraktijken te verbeteren als alle overheidsinstanties dezelfde aanpak zouden hanteren. Ze zouden het volledige controleproces ook kunnen delen, omdat veel instanties wellicht dezelfde leverancier gebruiken voor producten en diensten. Momenteel voeren inspecteurs audits uit op basis van IAO-criteria in plaats

9

van de specifieke gedragscodes omdat die allemaal verschillen. Externe bedreigingen vastgesteld in het proces Het lijkt erop dat overheidsinstanties beperkt zijn in reikwijdte en omvang van de maatschappelijke criteria die ze kunnen opleggen. Dit geldt vooral voor leveranciers van onderontwikkelde markten, zoals informatie- en communicatietechnologieën (ICT) waar de maatschappelijke aspecten van de toeleveringsketen minder sterk onderzocht zijn dan, bijvoorbeeld, in de sector van textiel, voeding en drank. Gevreesd wordt dat als er te veel eisen worden gesteld aan leveranciers, er te weinig offertes worden ingediend waardoor de concurrentie afneemt en de stad minder waar krijgt voor zijn geld. Plannen voor de toekomst Er zijn voorlopig geen plannen om de maatschappelijke criteria zelf uit te breiden, maar Malmö zal het controlesysteem wel gebruiken voor meer productgroepen.

D. CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN Conclusie Het was een uitdaging om specifieke eisen op te stellen voor de leveranciers, maar Malmö heeft toch veel vooruitgang geboekt om maatschappelijke verantwoordelijkheid te integreren in zijn aanbestedingsprocessen. De leveranciers lijken niet negatief te reageren en hebben hun prijs ook niet verhoogd als reactie op het controlesysteem van de stad. Malmö denkt dat het inspectieproces verder uitgewerkt zou kunnen worden, maar voorlopig is het al een hele prestatie dat zoveel gemeenten samenwerken om na te gaan of leveranciers voldoen aan de IAO-basisconventies (en, in het geval van Malmö, ook aan andere IAO-conventies, zoals minimumlonen). Door aan hetzelfde touw te trekken en middelen te delen om controleen toezichtsystemen te ontwikkelen en toe te passen, zal MVA versterkt en markten beïnvloed worden. Aanbevelingen Voor Malmö is het belangrijkste aandachtspunt de manier waarop een overheidsinstantie toezicht gaat houden op de maatschappelijke naleving van leveranciers. Malmö benadrukt hoe belangrijk het is om de praktijken van leveranciers ook daadwerkelijk op te volgen, dit om na te gaan of ze procedures opstellen om een gedragscode na te leven. Contact Persoon: Emma Johansson E-mail: [email protected] Website: www.malmo.se/english Informatie over duurzaam aanbesteden bij Malmö is beschikbaar (in het Zweeds) op: http://www.malmo.se/Foretagare/Offentliga-upphandlingar/ Regelverk-och-policy/Hallbar-upphandling.html

10


Vereniging van gemeenten LIPOR, Portugal

CASE 2: DE AANPAK VAN LIPOR: van afvalbeheer tot maatschappelijk verantwoorde aanbesteding A. ACHTERGROND Het Intergemeentelijk Afvalbeheer van Groot Porto (LIPOR) is de entiteit die belast is met het beheren, inzamelen en verwerken van vast afval geproduceerd door acht gemeenten: Espinho, Gondomar, Maia, Matosinhos, Porto, Póvoa de Varzim, Valongo en Vila do Conde. Die gemeenten werden in 1982 samengebracht in een vereniging en passen sindsdien een geïntegreerd afvalbeheersysteem toe aan de hand van verbeteringen aan de infrastructuur en de lancering van bewustmakingscampagnes gericht tot de inwoners van de gemeenten.

Gedragscode, zelfevaluatie en auditproces Productgroepen en diensten: alles vereist voor afvalbeheer

Elk jaar verwerkt LIPOR zo’n 480.000 ton stedelijk vast afval geproduceerd door ongeveer 1 miljoen inwoners. Momenteel stelt LIPOR 220 mensen tewerk en had het in 2011 een aankoopvolume van bijna 23 miljoen euro. LIPOR begon in 2008 intensiever te werken rond duurzame aanbesteding en behaalde in 2009 de SA8000-norm4 inzake maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Sindsdien is LIPOR in Portugal een rolmodel voor andere overheidsinstanties en vervult het een pioniersrol op dit vlak. Sinds 2010 neemt LIPOR deel aan het internationaal project ‘Building SPP - Capacity Building in Sustainable Public Procurement’, gesteund door het programma LIFE+5. De procedures inzake duurzaam aanbesteden zijn openbaar en kunnen geraadpleegd worden op de website van LIPOR (www.lipor.pt) en in brochures. LIPOR publiceert elk jaar ook een duurzaamheidsverslag, een initiatief dat navolging verdient bij andere bedrijven en lokale overheden. De publicatie van een resolutie van de ministerraad in 2007 (nr. 65/2007) was voor LIPOR de aanleiding om duurzaamheid te integreren in zijn aanbestedingsactiviteiten. Deze resolutie legt prioritaire producten vast in de nationale strategie voor groene aanbestedingen. Het behalen van het SA8000certificaat voor MVO werd ook beïnvloed door externe factoren, maar de aanbestedingsafdeling van de organisatie besloot zelf om maatschappelijke en milieugebonden duurzaamheidscriteria in de aanbestedingsprocedures op te nemen. LIPOR gaf de ontwikkeling van MVA nog een extra stimulans door partnerschappen aan te gaan en informatie uit te wisselen met leveranciers met hetzelfde certificaat, en certificatiebedrijven. Tot nu toe heeft de integratie van maatschappelijke criteria in bestekken nog geen problemen opgeleverd voor de organisatie. Er werden verplicht controlesystemen ingevoerd omdat er gepaste 4 Cf. www.sa-intl.org > Our Work > SA8000 Standard 5 Cf. http://ec.europa.eu/environment/life/funding/lifeplus.htm

11

toezicht- en auditprocedures nodig zijn om het certificaat te behouden. De overkoepelende doelstelling van alle activiteiten van LIPOR is om zijn engagement inzake MVA na te streven en door het publiek erkend te worden als een verantwoordelijke koper en consument en tegelijkertijd het welzijn van de gemeenschap te garanderen. De aanpak van de controle LIPOR begon zijn controlesysteem op te bouwen na een uitwisseling van ideeën met andere gecertificeerde bedrijven, een auditteam en een team van medewerkers uit diverse departementen. LIPOR voerde eerst een gedragscode6 in om zijn leveranciers te verbinden tot de kernprincipes van de mensenrechtenverklaring, IAO-basisconventies en nationale wetgeving, die toegepast moeten worden op alle activiteiten. De code wil de omvang van de verbintenissen van LIPOR uitbreiden door maatschappelijke en milieucriteria op te stellen voor alle leveranciers die met LIPOR samenwerken. Na die eerste stap werd het volledige controleproces uitgetekend en ontwikkeld. Daarna werden drie beslissingen genomen: zz De gedragscode zou toegepast worden op alle leveranciers met een omzet van 10.000 euro of meer. zz Alle leveranciers van diensten aan LIPOR zouden gevraagd worden om een zelfevaluatieformulier in te vullen7. zz Er zou een privaat auditproces uitgevoerd worden bij alle strategische leveranciers en dienstverleners (die bv. betrokken bij de centrale energieterugwinning en die het organisch terugwinningscentrum gebruiken). Belangrijk om te weten is wel dat het controlesysteem in de eerste plaats MIJLPALEN niet bedoeld is als bemiddeling, maar om leveranciers te doen inzien hoe 2008 LIPOR begintvan controlesystemen uitentemilieucriteria werken voor het belangrijk de naleving maatschappelijke is. certificatieproces 2009 De organisatie ontvangt de SA8000-norm voor maatschappelijk verantwoord ondernemen 2009 LIPOR begint de controlesystemen toe te passen

B. TOEPASSING VAN CONTROLE- EN TOEZICHTSYSTEMEN LIPOR verwijst in zijn controlesysteem naar de IAO-basisconventies en de volgende maatschappelijke criteria: een veilige en gezonde werkomgeving, de uitsluiting van disciplinaire praktijken, de naleving van toepasselijke wetgeving inzake arbeidsuren en bezoldiging. Het vraagt ook aan de leveranciers om ervoor te zorgen dat hun eigen leveranciers en onderaannemers de vermelde verbintenissen en vereisten naleven, door hen te selecteren en te beoordelen 6 Cf. www.lipor.pt/upload/Lipor/ficheiros/Code_Conduct_Suppliers_EN.pdf 7 Cf. www.lipor.pt/upload/Lipor/ficheiros/Affidavit_%20Declaration_Commitment_EN.pdf

12


op basis van hun vermogen om aan die vereisten te voldoen. De gedragscode wordt toegepast op alle groepen van producten en diensten die LIPOR gebruikt in zijn dagelijkse activiteiten (bv. transport, schoonmaakdiensten, kantoorbenodigdheden, auditdiensten). Er wordt geen onderscheid gemaakt. Tijdens de inschrijvingsprocedure wordt de gedragscode verstuurd naar alle bieders met een omzet van 10.000 euro of meer of als de waarde van de overheidsopdracht 10.000 euro of meer bedraagt. LIPOR vraagt hen om die gedragscode te aanvaarden door de verbintenisverklaring te ondertekenen. Zo wil LIPOR de leveranciers tegelijk wijzen op het belang van maatschappelijke verantwoordelijkheid en hun verplichting om op dat vlak een meer proactieve rol te spelen. Bij het begin van de uitvoering van het contract krijgen alle leveranciers die producten of diensten leveren aan LIPOR, een zelfevaluatieformulier om in te vullen. Daarna volgt een interview in de loop van het contract om de informatie op het formulier te beoordelen. Elk jaar worden alle strategische leveranciers onderworpen aan een auditproces.

Afbeelding: flickr / Timo_Beil

Het controlesysteem wordt toegepast in het kader van de contractuitvoeringsclausules en tijdens de offerteaanvraag bekendgemaakt aan de leveranciers. Elk jaar nodigt LIPOR zijn leveranciers uit op een workshop over maatschappelijke verantwoordelijkheid waarop de controlesystemen, de criteria opgenomen in de bestekdocumenten en de gedragscode worden besproken. Tijdens die workshop laat LIPOR leveranciers vertellen over de impact van de invoering van de gedragscode. Op de website van LIPOR en in offerteaanvragen staat ook informatie over inschrijvingsprocedures en over het controlesysteem. LIPOR raadt leveranciers aan om ook samen te werken met de volledige toeleveringsketen en partnerleveranciers om de maatschappelijk verantwoorde productie te versterken. Recente evaluaties wijzen uit dat alle leveranciers de aanbevelingen van LIPOR aanvaarden en toepassen. Toezicht Informatie verschaft door de leveranciers in het zelfevaluatieformulier wordt geëvalueerd aan de hand van persoonlijke interviews met LIPOR en de leveranciers leveren het bewijs door middel van specifieke documentatie. Als de leverancier niet aan de criteria voldoet, beveelt LIPOR mogelijkheden tot verbetering aan.

C. LERING EN PLANNEN VOOR DE TOEKOMST Sterke punten vastgesteld in het proces Via het controlesysteem gaan de leveranciers LIPOR zien als een maatschappelijk verantwoordelijke entiteit. Dat zet hen aan om de nodige inspanningen te doen en aandacht te schenken aan maatschappelijke

13

verantwoordelijkheid bij de levering van producten of diensten. Omdat alle leveranciers van LIPOR zo goed samenwerken, zijn de MVAinitiatieven van de organisatie een succes. Tot nu toe heeft geen enkele leverancier ooit geweigerd om samen te werken met LIPOR wegens de criteria inzake maatschappelijke verantwoordelijkheid of wegens de controlesystemen. Integendeel, de leveranciers nemen actief deel aan de jaarlijkse workshops van LIPOR inzake maatschappelijke verantwoordelijkheid en getuigen over hun acties. Door die goede samenwerking weet LIPOR zeker dat zijn leveranciers en producenten ook aandacht hebben voor maatschappelijke verantwoordelijkheid en zich erom bekommeren. Zwakke punten vastgesteld in het proces Na de introductie van het controlesysteem stelde LIPOR vast dat sommige leveranciers de naleving van alle maatschappelijke criteria verkeerd interpreteerden en dachten dat hun eigen bedrijf zo SA8000-gecertificeerd was. Na reflectie besefte LIPOR dat er te veel nadruk werd gelegd op de ondertekening van de gedragscode. Het was vooral belangrijk dat de leveranciers volledig rekening hielden met het document en alle aspecten ervan begrepen. Externe opportuniteiten vastgesteld in het proces Voor de toepassing van controlesystemen ziet LIPOR mogelijkheden tot ondersteuning in de Portugese wet, want de rechten van werknemers worden in Portugal heel goed beschermd door het arbeidsrecht. Externe bedreigingen vastgesteld in het proces De huidige wereldwijde financiële crisis, en dan vooral de zware economische crisis waar Portugal nu mee te kampen heeft, wordt beschouwd als een belangrijke bedreiging en hinderpaal voor het proces. Wegens kostenbesparingen zijn overheidsbedrijven, waaronder LIPOR, verplicht om de kosten te drukken en het aantal overheidsopdrachten geleidelijk te beperken. LIPOR is echter van mening dat de voordelen voor de gemeenschap, zoals het engagement van leveranciers voor werknemersrechten en het welzijn van de gemeenschap, altijd voorrang moeten krijgen op de kosten. Toekomstplannen LIPOR heeft nog acties gepland om MVA verder te verbeteren, zoals nieuwe leveranciers bij het proces betrekken en het AA1000-certificaat8 behalen.

8 Cf. www.accountability.org/standards/index.html

14


D. CONCLUSIE EN AANBEVELING Conclusie De belangrijkste les die LIPOR geleerd heeft, is om alle leveranciers goed te informeren zodat ze meewerken aan het proces. De relatie met leveranciers wordt beschouwd als een soort partnerschap met wederzijdse steun die toelaat om dezelfde doelen na te streven. Als vereniging van gemeenten beschikt LIPOR over een redelijk grote capaciteit om controlesystemen te ontwikkelen en toe te passen. LIPOR’s ervaring met MVA en de vooruitgang die tot nu toe geboekt werd, hebben de organisatie doen inzien wat ze allemaal kan bereiken en dat er in de toekomst zeker ook nieuwe paden verkend moeten worden. Aanbevelingen Tijdens de planningsfase van een controlesysteem is het aangewezen dat het betrokken team een grondige kennis heeft van de producten en diensten, inclusief de bijbehorende toeleveringsketen, en moet het duidelijk bepalen wie de strategische leveranciers zijn. Bij de toepassing van controleen toezichtsystemen is het belangrijk om de leveranciers te informeren en te betrekken bij hun evaluatie. De suggesties moeten ook constructief zijn in plaats van negatief om de werking te verbeteren. Het is voor LIPOR cruciaal om transparant te zijn, om verslag uit te brengen over vooruitgang en relevante informatie te bezorgen aan de leveranciers. Het kan niet genoeg benadrukt worden hoe belangrijk het is om alle partners, ook producenten en leveranciers, bewust te maken van maatschappelijke kwesties. Contact Persoon: Ana Tenreiro E-mail: [email protected] Telefoon: +351 229 770 100 Website: www.lipor.pt

15

Gemeente San Sebastian, Spanje

Verklaring van leverancier en sectorspecifiek certificatiestelsel Productgroepen: werkkleding en -schoenen

CASE 3: DE AANPAK VAN DE STAD SAN SEBASTIAN: werkkleding en -schoenen voor medewerkers van het stadsbestuur van San Sebastian, met respect voor de basisconventies van de IAO A. ACHTERGROND Het stadsbestuur van San Sebastian (of Donostia in het Baskisch) staat in voor zo’n 180.000 inwoners en het gemeentebestuur telt 2.000 personeelsleden. Het stadsbestuur koopt elk jaar voor 230.000 euro aan werkkleding en -schoenen aan. MVA kwam in 2000 onder de aandacht van de stad. Ze was heel gemotiveerd omdat de kwestie in de kijker stond. San Sebastian wist dat dat moeilijkheden zou opleveren op de markt, maar dacht toch dat het stap voor stap haalbaar was. In 2006 werd er een gemeentelijk akkoord bereikt over ‘best practices’ om de specificaties ‘groener’ te maken en dat vormt een basis en een engagement van het bestuur zelf. De invoering van maatschappelijke criteria in het aankoopproces gebeurde in samenwerking met interne deskundigen, zoals advocaten van andere departementen van het stadsbestuur, en ook in samenwerking met het bestuur van Baskenland, die aan soortgelijke projecten heeft samengewerkt met andere Baskische stadsbesturen, zoals Bilbao. Het aankoopdepartement van San Sebastian bestudeerde soortgelijke projecten, informatie en contacten op het internet en nam ook contact op met de ngo Fundación EMAUS9 die eerder gewerkt heeft rond overheidsopdrachten in samenwerking met de ngo’s IDEAS en Bakeaz. De gemeente is ervan overtuigd dat het bewustzijn toeneemt met elke overheidsopdracht die maatschappelijke criteria integreert. Er werd een technisch comité gevormd dat een opleiding overheidsopdrachten heeft opgesteld over de invoering van maatschappelijke criteria, ethische en milieukwesties. Dat document werd goedgekeurd door gemeenteraadsleden en voorstanders van het initiatief, maar was in 2012 nog niet ondertekend door de bestuursraad. De aanpak van de controle In 2000 werd het initiatief genomen om een controlesysteem uit te werken met criteria die al gehanteerd werden op de markt, zodat er geen onmogelijke eisen gesteld worden aan de markt. Er werd informatie geput uit gidsen en

9 Cf. http://www.emaus.com

16


er werden studies uitgevoerd door het Baskisch overheidsbedrijf IHOBE10. Oorspronkelijk werden de criteria in de bestekdocumenten als ‘aanbevolen’ bestempeld, maar geleidelijk werden die ‘vereist’. In 2009 nam San Sebastian voor het eerst maatschappelijke criteria op in een bestek, voor werkkleding en -schoenen. Het stadsbestuur van San Sebastian zal die inschrijving opnieuw publiceren in maart 2013 en opnieuw gebruik maken van deze criteria. Er werden ook maatschappelijke criteria opgenomen in de inschrijvingen voor andere productgroepen, zoals kantoorbenodigdheden, hygiëneproducten, fietsen en automaten die producten uit eerlijke handel aanbieden. MIJLPALEN 2000 Aandacht voor de kwestie van maatschappelijk verantwoord aanbesteden 2006 Gemeentelijk akkoord over ‘best practices’ om de specificaties ‘groener’ te maken 2009 Eerste inschrijving met maatschappelijke criteria (werkkleding en -schoenen)

B. TOEPASSING VAN CONTROLE- EN TOEZICHTSYSTEMEN San Sebastian verwijst in haar controlesysteem naar de IAO-basisconventies. Het controlesysteem werd toegepast op overheidsopdrachten voor algemene werkkleding en -schoenen. Het huidige contract begon in 2009 en liep drie jaar met de mogelijkheid om met nog een jaar te verlengen. Het volume van de opdracht bedraagt 319.528,80 euro (inclusief transport & btw) en wordt als volgt opgesplitst: Kleding: 241.690,30 euros Schoenen: 77.838,50 euros De maatschappelijke clausules (IAO-criteria en de controle ervan) vormen een speciaal punt in de technische specificaties van de inschrijving die verwijzen naar het onderwerp (Levering van werkkleding en -schoenen geproduceerd op een maatschappelijk verantwoorde manier). Bieders moeten een bewijs van naleving voorleggen (referenties en certificaten) als ze hun offerte indienen. Bieders die niet voldoen aan de minimale technische specificaties, worden geweerd uit het inschrijvingsproces. Bieders moeten een getekende ‘Leveranciersverklaring van ethisch engagement’ voorleggen met de garantie dat alle producten worden gefabriceerd conform de IAO-basisconventies. In deze verklaring moeten ze alle gegevens van hun onderaannemers en leveranciers vermelden. De informatie wordt beschermd aan de hand van een niet-openbaarmakingsovereenkomst 10 Cf. http://www.ihobe.net

17

tussen de aannemer en de contracterende instantie.11 Om die garantie te staven, moet de bieder het volgende voorleggen: zz een certificaat (SA8000, lidmaatschap van FairWear Foundation of equivalent) zz of een certificaat van een externe audit zz of een eigen verklaring met details over hoe de naleving gegarandeerd kan worden, d.w.z. vermelden volgens welke normen of toezichtprocedures. Voor kleding en schoenen omvat het controlesysteem ook het certificaat OEKOTEX 100, ‘Made in Green’ en natuurlijke vezels of equivalent.

C. LERING EN TOEKOMSTPLANNEN

Afbeelding: flickr / d’n’c

Sterke punten vastgesteld in het proces Het schenkt San Sebastian veel voldoening om elders (bv. op conferenties) erkend te worden en de reactie van andere gemeenten op hun ervaringen te zien. Velen beseffen nu dat vastgelegde criteria pas nut hebben als die rechtstreeks vereist worden in de specificaties. Hoewel dat een moeilijk proces is geweest, net als voor koffie uit eerlijke handel, werd het ondanks de aanvankelijke twijfels en afwijzingen geleidelijk toch aanvaard en niet meer in vraag gesteld. Zwakke punten vastgesteld in het proces Het moeilijkste aspect van dat hele proces was om het algemeen aanvaard te krijgen. Tegenstanders van verandering of prijsverschillen werkten het meest tegen. Externe opportuniteiten vastgesteld in het proces De opleiding die de gemeente opgesteld heeft voor de invoering van die criteria en ook het bestaan van een lijst van sociale, ethische en milieucriteria opgesteld door IHOBE kunnen nuttig zijn om dit systeem te kopiëren voor andere gemeenten. Externe bedreigingen vastgesteld in het proces Een mogelijke bedreiging voor de vlotte werking van een dergelijk initiatief is het gebrek aan aanbod, het moeten wachten tot leveranciers dit proces aanvaarden en het starten met de opbouw van de nodige systemen. Toekomstplannen Er zijn momenteel geen formele plannen om meer maatschappelijke criteria op te nemen, maar gezien de continue innovatie verwacht San Sebastian dat dat in de toekomst wel zal gebeuren. Om het proces in de toekomst te verbeteren, wil San Sebastian een gelijk speelveld creëren in de hele gemeente, systemen homogeniseren en het hele 11 Voor een uitgebreide bespreking van de bekendmaking van lijsten van onderaannemers en leveranciers verwijzen we naar de LANDMARK juridische gids (zie voetnoot 2 hoger).

18


proces meer grensoverschrijdend maken.

D. CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN Conclusie De invoering van een controlesysteem heeft diverse voordelen, zoals tevredenheid binnen de gemeente, een leider zijn en verandering sturen. Een positieve reactie die San Sebastian heeft vastgesteld, is dat leveranciers beginnen te innoveren en zelf ook vergaderingen houden met het overheidsbedrijf IHOBE. De algemene doelstelling blijft om deze systemen te veralgemenen zodat die intern ingevoerd worden in elk departement. De belangrijkste les is om geduld te hebben bij de samenwerking met de vele betrokken departementen. Het is belangrijk om het initiatief van gemeenten te belonen en zo dat werk te valideren en mensen er echt in te doen geloven. Aanbevelingen Het is van cruciaal belang dat alle partijen weten dat ze aan een lang proces beginnen. Een efficiënte communicatie tussen de betrokken departementen en de potentiële leveranciers vormt de sleutel tot succes. Contact Persoon: Ana Bergua E-mail: [email protected] Telefoon: +34 94 348 1029 Website: www.donostia.org

19

Gemeente München, Duitsland

CASE 4: DE AANPAK VAN DE STAD MÜNCHEN: op weg naar controle en toezicht Verklaringen van bieders en labels Productgroepen: alle Productgroep met bestaande labels: natuursteen, sportballen Productgroep zonder bestaande labels: projectors

A. ACHTERGROND In 2002 speelde de stad München een baanbrekende rol om alle goederen die gefabriceerd worden met gebruik van kinderarbeid (IAO-conventie 182) te weren uit haar aanbestedingsprocessen. Aanvankelijk hanteerde de stad een vaste regel om alleen grafstenen gemaakt zonder kinderarbeid aan te kopen, maar die regel werd herroepen door het Federaal Gerechtshof van Beieren in 2009. Later, in oktober 2011, besliste het hof echter dat gemeenten dergelijke regels mochten invoeren. Een amendement bij de Duitse federale wet overheidsopdrachten in 2009 biedt nieuwe mogelijkheden om maatschappelijke criteria op te nemen in het aanbestedingsproces en leidt tot meer juridische zekerheid. In maart 2010 besliste het stadsbestuur van München om duurzamer te gaan aankopen door de IAO-basisconventies te integreren in haar aankoopsysteem. Dat betekende dat er nu rekening werd gehouden met oneerlijke arbeidsomstandigheden in het algemeen, naast de kwestie van kinderarbeid. In december 2011 keurde het stadsbestuur dat nieuwe beleid goed om in haar aanbestedingsmethodes meer aandacht te besteden aan maatschappelijke verantwoordelijkheid, eerlijkheid en duurzame milieuprincipes. Het beleid omvat meerdere productcategorieën, ook categorieën in het kader van diensten en werkzaamheden, zoals natuursteen, sportballen, voeding, textiel, speelgoed en IT-apparatuur. De stad legde enkele noodzakelijke samenwerkingsvormen vast bij de invoering van zijn MVA-beleid. Het kantoor van de 3e burgemeester, verantwoordelijk voor de algemene invoering en de efficiëntie van het beleid, werkt nauw samen met de afzonderlijke aankoopdepartementen. Het kantoor krijgt steun van het departement Internationale Ontwikkeling (Fachstelle Eine Welt) van de stad, dat advies geeft in bepaalde domeinen, zoals het bepalen van gepaste criteria, het identificeren van de bestaande labels en het beslissen over de mogelijke toepassing ervan in het aanbestedingsproces. Ze coördineren alle vereiste acties met de relevante aankoopdepartementen en leggen ook de productgroepen vast waarvoor een verklaring op eer momenteel het enige bewijs van naleving is. Om dat werk te consolideren heeft de gemeente een grotere werkgroep samengesteld onder leiding van de dienst van de 3e burgemeester, die voor het eerst vergaderde in 2009. De werkgroep omvat diverse directies en departementen, zoals de directie financiën en boekhouding, het juridisch departement, de directie gebouwen en aankoopdepartementen, en ook verenigingen en netwerken.

20


De stad München werkt ook samen met ngo’s en andere stakeholders, zoals kerken, vakbonden, privébedrijven en scholen. In het kader van die samenwerking voerde de stad na de controversiële beslissing van het hof in 2009 een gezamenlijke campagne tegen kinderarbeid met een groep van ngo’s (zie hoger). Een tweeledige aanpak van controle De werkgroep heeft intensief gewerkt om de IAO-basisconventies te integreren in de aanbestedingsprocedures en bindende controleen toezichtsystemen uit te werken. De controle en het toezicht op de naleving van de acht IAObasisconventies was een uitdaging voor de groep door het ontbreken van efficiënte auditprocessen. Daarom zal de stad op lange termijn streven naar de volledige integratie van de IAO-basisconventies in de aanbestedingspraktijken, inclusief controleen toezichtprocedures. Onderzoek naar duidelijke, productgebonden basisnormen is een tijdrovende taak en is dan ook een doelstelling op lange termijn. Daarom werd er gezocht naar een meer onmiddellijke, praktische oplossing tot deze doelstelling bereikt zal worden. Op korte en middellange termijn moeten de bieders labels kunnen voorleggen die concrete criteria vastleggen en garanderen. De auditnormen van de labels staan dan garant voor de controle en het toezicht. Als alternatief voor certificaten aanvaardt de stad ook onafhankelijke audits uitgevoerd door derden. Voor producten waarvoor er geen labels bestaan, moeten de bieders zelf een verklaring afleggen. In een volgende stap ter bevordering van het gebruik van maatschappelijke criteria in het aanbestedingsproces, wordt er een specifieke dialoog opgestart met leveranciers over de kwesties rond maatschappelijke criteria, dit om het bewustzijn te versterken en bestaande problemen te bespreken.

MIJPALEN 2002 Beslissing van het stadsbestuur om producten gefabriceerd met kinderarbeid te weren 2009 Openbare campagne over aanbesteding van grafstenen zonder kinderarbeid 2010 Het stadsbestuur beslist om duurzamer te gaan aanbesteden door de IAO-basisconventies geleidelijk te integreren in het aanbestedingssysteem 2011 Het stadsbestuur keurt het nieuwe beleid goed (besluit van het stadsbestuur)

21

B. TOEPASSING VAN CONTROLE- EN TOEZICHTSYSTEMEN München gebruikt labels en certificaten om na te gaan of de maatschappelijke criteria nageleefd worden voor een reeks producten waarvoor er certificaten bestaan. Dat principe bevindt zich in verschillende stadia van implementatie, afhankelijk van de categorie, zoals natuursteen, sportballen, bloemen en voedingsproducten. De bedoeling is om geleidelijk labels en certificaten te bepalen voor andere productgroepen. zz Natuursteen: de criteria van labels voor de aankoop van natuursteen uit Azië, Afrika of Latijns-Amerika (bv. Win=Win, Xertifix) werden voor het eerst gebruikt in 2010. Uit de praktijk is gebleken dat de indiening van labels als bewijs van naleving niet toegepast kan worden in het aankoopproces: de stenen die gebruikt zullen worden voor bouwwerken zijn nog niet gekocht en het kan dan ook niet bewezen worden dat ze gecertificeerd zijn. De bieder moet dus de naam vermelden van de organisatie die het product zal certificeren. Zonder die vermelding kan het bod geweerd worden. Het label of een equivalent bewijs van naleving moet ingediend worden voor de bestelling geplaatst wordt; zo niet kan de contracterende instantie zich terugtrekken uit het contract. De vereisten worden dan ook opgenomen in het referentiekader. De labels Xertifix, Win=Win Fair Stone (of equivalent) worden als voorbeelden van naleving gegeven. In de toekomst zal die procedure geleidelijk toegepast worden voor de aankoop van alle natuursteen in de hele stad. zz Sportballen: als de nieuwe kaderovereenkomst begin 2013 ingaat, zal de stad München alleen nog ballen aankopen die op een maatschappelijk verantwoorde manier geproduceerd werden, verwijzend naar de criteria van erkende labels, zoals Fair Trade of equivalent. Potentiële bieders zullen voor de inschrijving op die contractuele voorwaarde gewezen worden. De eerste stappen in die procedure zijn al gezet: in het vorige kadercontract voor 2011 en 2012 moeten de bieders zelf een verklaring op eer invullen, maar slechts een van de 14 ballen in het contract is een gecertificeerde eerlijke-handelsbal. Er zal dus meer aandacht besteed worden aan de feitelijke controle van de vereiste criteria en het bijbehorende bewijs van naleving. Vanaf 2013 zal het gebruik van maatschappelijk verantwoorde aankopen van sportbenodigdheden ook gestimuleerd worden in private sportclubs, waarop het kadercontract niet van toepassing is. zz Voeding in scholen, kleuterscholen en refters: het departement Onderwijs en Sport zal meer regionale, maatschappelijk verantwoorde voedingsproducten en/of producten met een beperkte milieu-impact leveren aan de openbare scholen en kleuterscholen in München. Die producten worden nu door diverse leveranciers aan scholen geleverd. In een volgende stap wil de stad een reeks criteria opstellen waaraan schoolproducten moeten voldoen. Voor de gemeenterefters zijn er ook plannen om meer van zulke producten te leveren. Het stadsbestuur heeft dan ook beslist om een externe evaluatie te laten uitvoeren om vragen te beantwoorden over het productassortiment, prijzen, impact op milieu en klimaat, in de context van een contractueel kader.

22


zz Speelgoed: de gemeente München zal nagaan of er certificaten bestaan voor de producten die ze nodig heeft. In de gemeentelijke kleuterscholen zal ook een brochure over de verantwoordelijke aankoop van speelgoed verspreid worden. Voor alle andere productgroepen, diensten of werken waarvoor er geen certificaten bestaan, moeten de bieders zelf verklaren dat zij en hun onderaannemers of leveranciers geen goederen leveren die vervaardigd worden met gebruik van kinderarbeid.12

zz ICT-producten, bv. projectors: in het nieuwe kadercontract voor projectors (2012-2016) werd voor het eerst rekening gehouden met maatschappelijke criteria in de productieketen. In de inschrijvingsprocedure kregen de bieders onder meer vragen over de arbeidsomstandigheden bij de producenten en werd eveneens gevraagd of en hoe de producent/leverancier oog heeft voor sociale aspecten van de werknemers. Die criteria werden opgenomen als gunningscriteria (aanbevolen, niet-verplichte criteria, zogenaamde B-criteria) en op basis van de verschafte informatie kan in de gunningsfase een evaluatie worden uitgevoerd. In deze vroege fase hebben de bieders echter nog maar heel weinig informatie gegeven en werd er helemaal geen informatie over de producenten verschaft. Het departement Internationale Ontwikkeling volgt de ontwikkeling van MVA in dit domein op en gaat na welke maatschappelijke criteria geïntegreerd kunnen worden in het aankoopproces op lange termijn. In nieuwe kadercontracten voor alle hardwareproducten zal ook rekening gehouden worden met maatschappelijke criteria.

Afbeelding: flickr / alles banane

MVA bevorderen in onderontwikkelde productcategorieën via maatschappelijke gunningscriteria:

C. LERING EN TOEKOMSTPLANNEN Zoals München het ziet, zijn er te weinig efficiënte en controleerbare toezichtmechanismen om de invoering van IAO-basisconventies te garanderen. De gemeente kan de controles bij leveranciers moeilijk zelf uitvoeren door een gebrek aan tijd, middelen en capaciteit. Het gebruik van labels met eigen, bestaande controlesystemen wordt dan ook gezien als een manier om na te gaan of maatschappelijke criteria echt worden nageleefd. München hecht veel belang aan de ontwikkeling van productgebonden criteria waaraan de leveranciers dan moeten voldoen. Vooral ICT-productcategorieën hinken nog achterop en vormen een hindernis voor MVA. München heeft ondervonden dat ICT-leveranciers momenteel niet in staat of niet bereid zijn om gepaste informatie te verschaffen, dus zal de stad een stap terug moeten zetten en gesprekken voeren met leveranciers om het bewustzijn te versterken en feedback te krijgen. 12 Voor een nauwkeurige analyse vanuit juridisch en praktisch standpunt over het gebruik van eigen verklaringen, verwijzen we naar de LANDMARK juridische gids (zie voetnoot 2 hoger).

23

Toekomstplannen Nog steeds dienen productgebonden criteria ontwikkeld te worden in de vorm van een set basisnormen (technische specificaties, minimale vereisten). Een doelstelling voor de toekomst is om MVA te stimuleren in overheidsbedrijven, geassocieerde vennootschappen en door de overheid gesubsidieerde organisaties. Er zullen richtlijnen over subsidies van twee departementen opgesteld worden als aanvulling op de bestaande verplichte naleving van criteria die een verbod op kinderarbeid opleggen. Het sociaal departement zal het bewustzijn versterken van organisaties die de opdracht krijgen om werken uit te voeren voor openbare instanties. De resultaten worden geëvalueerd en dan wordt beslist of en hoe de procedure toegepast kan worden door andere departementen. De stad zal in samenwerking met verenigingen en netwerken gerichte activiteiten organiseren en leiden om de lokale gemeenschap bewust te maken van arbeids- en handelsomstandigheden in de hele wereld. De stad zal actief deelnemen aan campagnes voor een beter begrip van de principes van eerlijke handel.

D. CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN Conclusie München heeft oplossingen op korte en middellange termijn gepland om MVA te verbeteren. Omdat de markt zo verscheiden reageert afhankelijk van de productcategorie is het momenteel niet mogelijk om strikte criteria toe te passen in alle aankoopprocedures voor alle goederen en diensten. Voor bepaalde productgroepen worden dan ook bestaande instrumenten gebruikt, zoals certificatie en labels, terwijl voor andere, minder geavanceerde categorieën als gunningscriteria worden toegepast. Verenigingen hebben de vooruitgang van de stad ondersteund door campagne te voeren en het publiek bewust te maken van kwesties rond maatschappelijke verantwoordelijkheid in toeleveringsketens. Aanbevelingen De stad München bewijst dat de invoering van een werksysteem voor de controle van maatschappelijke criteria in de toeleveringsketen van diverse producten en diensten vraagt om de oprichting van een ‘steunpunt’ die de recentste criteria en controlesystemen bezorgt aan de aankoopdepartementen. Een dialoog aangaan met de markt en multidisciplinaire teams samenstellen die samenwerken over de departementsgrenzen heen, zijn twee succesfactoren voor de invoering van beleidsdoelstellingen en doelen zoals vastgelegd in december 2011. Nog een belangrijke aanbeveling is om regelmatig na te gaan of de markt klaar is om de vereiste producten en diensten te leveren. Het is van fundamenteel belang om met potentiële leveranciers een continu communicatieproces op te

24


starten over maatschappelijke criteria en arbeidsomstandigheden in de productie en toeleveringsketen, om hen bewust te maken van problemen, maar ook om mogelijke methodes voor te stellen om die problemen aan te pakken. Contact Persoon: Sylvia Baringer E-mail: [email protected] Meer informatie (in het Duits) op: http://www.ris-muenchen.de/RII2/RII/ ris_vorlagen_dokumente.jsp?risid=2306809

Gemeente Zürich, Zwitserland

CASE 5: DE AANPAK VAN DE STAD: een gecombineerde aanpak: het gebruik van gedragscodes en certif icaten NB: We herinneren de lezer eraan dat Zwitserland geen EU-lidstaat is en dus niet verplicht is om de EU-richtlijnen inzake aanbestedingen na te leven. Vooral in dit geval krijgt elke openbare instantie dus de raad om juridisch advies te vragen alvorens de maatregelen in te voeren zoals deze van de gemeente Zürich.

A. ACHTERGROND Omdat Zürich met een jaarlijks budget van zo’n 1,2 miljard euro een doorslaggevende positie inneemt op de markt, kan de stad een aankoopstrategie invoeren die rekening houdt met economische, ecologische en maatschappelijke aspecten. Duurzaam werken staat sinds 1998 op de politieke agenda van Zürich. In haar beleid inzake overheidsopdrachten, dat in november 2007 goedgekeurd werd, verbindt de stad zich tot duurzaamheid. Dat beleid is verplicht voor alle departementen, afdelingen van de stad en aankoopinstanties. In het kader van die verbintenis wil de stad Zürich consistente en duurzame aankooppraktijken hanteren en handelen als een eerlijke, betrouwbare en invloedrijke speler op de overheidsopdrachtenmarkt.

Gedragscode, certificaten en eigen verklaring Productgroepen: alle Risicogroep: natuursteen

In maart 2010 stelde het stadsbestuur een nieuw beleid op inzake maatschappelijke duurzaamheid om leemtes in de sociale dimensies van de overheidsopdrachten op te vullen. Dat beleid vormt een aanvulling op de bestaande aankoopverbintenis en strategie en regelt de sociale dimensies. Het omvat duidelijke richtlijnen voor naleving van de wettelijke vereisten en basisnormen. Samen met dat beleid heeft de stad ook maatregelen vastgelegd voor producten uit eerlijke handel en andere vormen van maatschappelijk verantwoorde productie in Zwitserland. Het onderwerp ‘eerlijke handel’ hangt heel nauw samen met het financieel engagement van Zürich voor buitenlandse en ontwikkelingshulp. De

25

stad wil via haar aankoopbeleid dan ook een bijdrage leveren om de arbeidsomstandigheden in ontwikkelingslanden te verbeteren en de criteria voor eerlijke handel te promoten. Het departement ‘Procurement Coordination’, dat deel uitmaakt van het directoraat Financiën, is verantwoordelijk voor het aankoopbeleid. Dat departement beslist onder meer over de classificatie van producten als risicogroepen. Andere departementen die intensief meewerken aan MVA, zijn het departement belast met gezondheid en milieu en de specifieke aanbestedingssecties van alle andere departementen. MIJLPALEN 1998 De doelstelling duurzaamheid wordt op Zürichs politieke agenda gezet 2006 Er wordt een strategie ontwikkeld om producten uit eerlijke handel systematisch te integreren 2007 Het aanbestedingsconcept voor duurzaamheid wordt goedgekeurd en verplicht gemaakt voor alle departementen en afdelingen van de stad. 2008 In een inschrijving voor ‘IT op de werkplek 2008’ wordt de vereiste opgenomen om de IAO-basisconventies na te leven 2010 Het ‘aankoopbeleid inzake maatschappelijke duurzaamheid’ wordt ingevoerd 2011 Er wordt een proefproject gelanceerd om gecertificeerde natuursteen aan te kopen (oktober 2010 – oktober 2011)

B. DE TOEPASSING VAN CONTROLE- EN TOEZICHTSYSTEMEN De aankoopinstanties moeten contractueel vastleggen dat voldaan wordt aan de vereisten inzake arbeid en veiligheid en aan de gelijke behandeling van mannen en vrouwen. Dat is een verplichte vereiste voor de toekenning van het contract. Er wordt een gelaagde methode toegepast naargelang de plaats van productie of dienstverlening: zz Voor goederen geproduceerd en diensten verleend in Zwitserland moeten de volgende regels nageleefd worden: de regels van gelijke behandeling van mannen en vrouwen, efficiënte gezondheids- en veiligheidsreglementering en Zwitserse wetten en reglementen inzake arbeid. zz Niet-Zwitserse bedrijven of bedrijven met productie in het buitenland moeten voldoen aan de wetten en reglementen die gelden in het land van productie en ten minste aantonen dat ze voldoen aan de IAObasisconventies. zz Daarnaast legt de stad Zürich minimale normen of vereisten vast voor specifieke risicogroepen die extra gecontroleerd moeten worden.

26


De algemene voorwaarden voor levering aan de stad Zürich werden aangepast aan het beleid van de stad. Ze vormen de basis van het contract en omvatten het volgende: zz Op de plaats van de dienstverlening moet een efficiënte reglementering gevolgd worden inzake gezondheid en veiligheid, arbeidsomstandigheden en de gelijke behandeling van mannen en vrouwen. zz Als een product in het buitenland vervaardigd wordt, moeten de wetten en reglementering op de plaats van de dienstverlening gevolgd worden. In elk geval moeten minstens de IAO-basisconventies nageleefd worden.

Afbeelding: sxc / Benjamin Earwicker

Om de contractuele partners te verplichten alle vereisten na te leven, worden de volgende instrumenten gehanteerd: de algemene voorwaarden, een gedragscode en een verklaringsformulier.

zz De contractuele partner zorgt ervoor dat zijn leveranciers en onderaannemers aan de bovenvermelde vereisten voldoen. zz Als een van deze procesprincipes niet nageleefd wordt, kan het contract geannuleerd worden en kunnen toekomstige bestellingen onmiddellijk geschrapt worden. Bijkomende juridische stappen onder voorbehoud. Bij de (open of selectieve) inschrijvingsprocedure worden de gedragscode en de verklaring op eer gebruikt. Bieders moeten een algemeen verklaringsformulier met informatie over hun bedrijfsprofiel invullen en ondertekenen waarin ze verklaren dat ze de gedragscode naleven. Een bieder die geen informatie geeft, wordt geweerd. Als er onderaannemers of andere leveranciers bij betrokken zijn, moeten die zelf ook een verklaringsformulier invullen. Na de toekenning van het contract moeten de leveranciers de ondertekende gedragscode voorleggen. Die gedragscode omvat regelgeving inzake beroepsveiligheid, arbeidsomstandigheden en de gelijke behandeling van mannen en vrouwen. In dat document verklaart de leverancier dat hij de code volledig naleeft en dat zz de gemeente Zürich en elke aangestelde, externe instantie te allen tijde kan vragen om een bewijs van naleving van de gedragscode door de contractuele partner; zz hij/zij gepaste maatregelen garandeert en ervoor zorgt dat onderaannemers en leveranciers de gedragscode van de stad Zürich kennen en naleven; zz de stad Zürich en elke aangestelde, externe instantie te allen tijde kan nagaan of de regels van de gedragscode toegepast worden door de contractuele partner en ook door zijn onderaannemers en leveranciers. Voor andere procedures dan de open of beperkte procedures, bv. een eenmalige inschrijvingsactie of een uitnodiging tot inschrijving, kunnen de contractuele partners op vrijwillige basis akkoord gaan met de gedragscode en de verklaring op eer. Voor specifieke productgroepen kunnen er bijkomende verklaringen gevraagd worden. Als die vereisten leiden tot grote kostenverschillen of beperkingen

27

voor offertes moet het stadsbestuur geval per geval beslissen. Voor specifieke risicovolle productgroepen moeten bieders, voor het contract wordt toegekend, een internationaal erkend certificaat voorleggen dat bewijst dat de minimale vereisten worden nageleefd (bv. fundamentele arbeidsnormen van de IAO). Zo nodig moet de leverancier bewijzen dat hij aan bijkomende vereisten voldoet of moet hij de noodzakelijke verbeteringen vermelden met een duidelijk omlijnd proces en schema. De stad houdt een lijst bij van goedgekeurde certificaten. Natuursteen is ondergebracht bij de risicovolle productgroepen sinds mei 2010. Het departement ‘Civil Engineering’ heeft een proefproject gevoerd voor de aankoop ervan en bewezen dat dit haalbaar is binnen het aanbestedingsproces. Bieders moeten een bijkomende verklaring opstellen over de herkomst van hun natuursteen. Daarnaast moeten ze ook een gedragscode ondertekenen. Voor steen uit groeven buiten Europa moet de bieder een internationaal erkend certificaat indienen voor het contract wordt toegekend. In specifieke gevallen kan de naleving van de IAO-basisconventies ook bewezen worden door een erkende externe audit.13 Als de bieder geen informatie geeft of als er geen controle mogelijk is aan de hand van certificaten of een audit, wordt de bieder geweerd uit het proces. De eventuele bijkomende sancties zijn dezelfde als voor andere producten. Dat betekent dat de bieder tot vijf jaar geweerd kan worden uit toekomstige inschrijvingsprocessen en er eventueel een compensatie geëist kan worden. Op basis van de ervaringen met het proefproject wordt er momenteel een project voorbereid voor de hele stad met producten gebruikt voor gebouwen en kerkhoven. Monitoring Algemeen genomen zijn er alleen controles of inspecties van de naleving van de minimale vereisten (IAO-basisconventies) voorzien op de productiesites als er redelijke twijfels bestaan tijdens de contractperiode. De stad Zürich kan eventueel een externe audit laten uitvoeren op kosten van de contractpartner. Dat kan echter pas gebeuren als er aannemelijke informatie voorhanden is dat de richtlijn inzake maatschappelijke duurzaamheid overtreden werd. De beslissing wordt genomen door het specifieke aankoopdepartement in samenspraak met het strategisch aankoopdepartement. Tot op heden werd er nog geen audit aangevraagd. Om de gelijke behandeling van mannen en vrouwen te controleren, beschikt Zwitserland over een elektronisch programma, Logib, dat de gelijke beloning in bedrijven eenvoudig controleert. Sinds 2009 heeft het bestuur voor de gelijke behandeling van mannen en vrouwen de naleving van de gelijke verloning van leveranciers opgevolgd voor de staat Zwitserland. De gemeente Zürich wil nagaan of het dit instrument ook kan gebruiken om zijn eigen leveranciers te controleren. Voor natuursteen worden willekeurige controles uitgevoerd om na te 13 Voor een uitgebreide analyse van de externe auditstructuur die in heel Zwitserland wordt toegepast, verwijzen we naar pagina 35-41 van de LANDMARK juridische gids (zie voetnoot 2 hoger)

28


gaan of alle stenen op het bouwterrein het juiste label hebben (fair stone). Daarnaast worden er vanzelfsprekend ook willekeurige controles uitgevoerd op deeltjesfilters en arbeidsnormen.

C. LERING EN TOEKOMSTPLANNEN Toekomstplannen In de toekomst wil Zürich geleidelijk meer producten behandelen als risicovol, waaronder sportballen en textiel. Als bijkomende strategie zullen producten uit eerlijke handel ook gepromoot worden in de gemeente. Het gebruik van zulke producten wordt niet verplicht, maar de relevante personen zullen wel gestimuleerd worden om zo veel mogelijk rekening te houden met deze producten in hun aankoopproces om zo het marktaandeel ervan te helpen vergroten. De strategie is gebaseerd op producten die gecontroleerd kunnen worden in overeenstemming met de resolutie van het Europees Parlement over eerlijke handel en ontwikkeling en producten die over een certificaat beschikken conform ‘Fair Trade Labelling Organisations’ (FLO). Specifieke aanbevelingen voor de aankoop van producten uit eerlijke handel: zz Alle personeelscafetaria’s moeten zo veel mogelijk producten uit eerlijke handel opnemen in hun assortiment. Eén cafetaria verkoopt al thee, sappen en bananen uit de eerlijke handel en verkoopt alleen koffie uit eerlijke handel. zz Bloemen moeten aangekocht worden bij een producent die bloemen levert die beantwoorden aan de criteria van het FLO-label (of equivalent). Tot nu toe kopen twee departementen zulke bloemen. zz Werkkleding moet in het algemeen aangekocht worden bij producenten met strikte maatschappelijke normen, bv. gecertificeerd door ‘Social Accountability 8000’ (SA 8000) of een andere norm voor eerlijke handel. Twee departementen kopen al T-shirts die voldoen aan de criteria van SA 8000. zz In het assortiment van officiële bedrijfsgeschenken moeten ook producten uit eerlijke handel opgenomen zijn. Om de aankoop van die producten te stimuleren, communiceert het departement ‘Procurement Coordination’ van de stad Zürich regelmatig intern en extern over dit onderwerp, bv. via de campagne over duurzaam aankopen Procura+14.

14 Cf. http://www.procuraplus.org

29

D. CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN Conclusie De stad Zürich denkt te kunnen voldoen aan de vereisten inzake maatschappelijk verantwoord aanbesteden door de invoering van de drie vermelde methodes, gecombineerd met de mogelijkheid om bijkomende eisen te stellen aan risicovolle productgroepen en de mogelijkheid om een externe audit te laten uitvoeren als er twijfels bestaan. Het is nog redelijk vroeg in het proces en de stad heeft nog niet veel gewerkt met risicovolle productgroepen zoals werkkleding en informatie- en communicatietechnologieën (ICT). Naargelang de vraag en de ontwikkeling van productie- en aanbestedingsmarkten zal Zürich meer productgroepen moeten indelen in deze categorie. Belangrijke en heel positieve aspecten van de aanpak van Zürich zijn het feit dat de medewerkers regelmatig opleidingen krijgen en dat het aankooppersoneel een aanspreekpunt heeft met betrekking tot de invoering van de richtlijn en de toepassing van de bovenvermelde instrumenten. Aanbevelingen Hoewel het belangrijk is om maatschappelijke criteria te hanteren in alle productgroepen, kan het nuttig zijn om een onderscheid te maken tussen groepen en om te bepalen welke groepen extra gecontroleerd moeten worden. Voor die productcategorieën zou een strikter controleen toezichtsysteem toegepast moeten worden. Het auditeren van certificaten en de materialen op bouwterreinen is essentieel om de naleving te verzekeren. Personeelsopleidingen en een unit met een adviserende functie voor aankooppersoneel, zijn twee fundamentele factoren om de controle en het toezicht op MVA te stimuleren. Contact Persoon: Beat von Felten / Ivano Pernigo E-mail: [email protected] / [email protected] Website: www.zuerich.ch Het beleid inzake maatschappelijke duurzaamheid en de drie instrumenten (in het Duits) zijn beschikbaar op: http://www.stadt-zuerich.ch/fd/de/index/ das_departement.html > Departementssekretariat/Aufgaben > Beschaffungskoordination > Beschaffungsrichtlinien

CONCLUSIES  Dit overzicht van huidige praktijken toont aan dat sommige gemeenten goed op weg zijn om de maatschappelijke criteria die worden opgelegd aan leveranciers op betrouwbare wijze te controleren. De auteurs willen andere gemeenten

30


aanzetten om diezelfde weg op te gaan. Dit proces opstarten is zeker een grote uitdaging, maar deze gids bewijst dat er wel degelijk mogelijkheden bestaan om vooruitgang te boeken in dit essentiële domein.

Een cruciaal aspect van MVA is de naleving controleren van wat bedrijven verklaren dat ze zullen doen of doen met betrekking tot maatschappelijke criteria en, nog moeilijker, de naleving door onderaannemers en leveranciers in de toeleveringsketen. Dat is een kwestie van tijd, budget en personeel. Maar zoals blijkt uit de voorbeelden en uit de LANDMARK juridische gids over de controle van maatschappelijke verantwoordelijkheid (zie voetnoot 2) zijn er altijd manieren om deze moeilijkheden op te lossen en gepaste oplossingen te vinden. We hebben gezien dat een langdurige samenwerking tussen gemeenten en het samen gebruiken van middelen een mogelijke oplossing is. Als meer overheidsinstanties, en dan vooral verenigingen van Belangrijke puntenzich die engageren naar vorenvoor komen uit door deze meer praktijkvoorbeelden: overheidsinstanties, MVA te vragen van hun leveranciers zullen bedrijven gestimuleerd worden om hun arbeidsmethodes zz Samenwerking tussen en binnen overheidsinstanties versterkt MVA. te verbeteren. Dezelfdevan bedrijven leveren vaakcontroleren aan verschillende gemeenten zz De praktijken de leveranciers en opvolgen, is en essentieel voor eenzou succesvolle invoering. een gezamenlijke aanpak dan ook een positieve manier zijn om de markt te sturen. Dat zou ook helpen de slechtste arbeidsomstandigheden in de hele zz Door constructief en om motiverend samen te werken met leveranciers, goed op de hoogte te houden en hen te betrekken, zal MVA sneller wereldhen te verbeteren. begrepen worden. zz Als een overheidsinstantie benaderingen van controlesystemen veralgemeent, kan de markt efficiënter geïnformeerd en gestuurd worden. zz Een steun- en aanspreekpunt voorzien voor aankooppersoneel binnen de overheidsinstantie is essentieel om een algemene strategie in te voeren.

Afbeelding: iStockphoto / IBushuev

De opstelling van een controlesysteem begint altijd met het vastleggen van criteria voor een maatschappelijk verantwoorde productie van goederen. Op basis van die criteria wordt dan gezocht naar gepaste instrumenten om de naleving te controleren. Gedragscodes, verklaringen van bieders, het gebruik van labels en certificatiesystemen, follow-upvragenlijsten en externe audits of inspecties zijn middelen die gekozen en gecombineerd kunnen worden om een efficiënte algemene strategie te creëren.

Het LANDMARK-consortium hoopt zo veel mogelijk lokale instanties te overtuigen om de beschreven benaderingen te gebruiken. Als u uw ervaringen met de toepassing van controlesystemen wilt delen of meer ondersteuning wenst, neem dan contact op met [email protected].

31

EERLIJKE ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN PROMOTEN IN DE GLOBALE TOELEVERINGSKETEN Het LANDMARK-project, dat loopt van april 2011 tot maart 2014, wil Europese lokale instanties de mogelijkheid bieden om een drijvende kracht te worden achter de bevordering van eerlijke arbeidsomstandigheden in globale toeleveringsketens voor bepaalde producten die aangekocht worden door de Europese overheidssector. Door de consumptiepatronen van overheidsinstanties te veranderen, zullen de leefen arbeidsomstandigheden van werkers in Azië en delen van subsaharaans Afrika, vooral in de sector van textiel, voeding, constructie en elektronica, drastisch verbeteren. Het LANDMARK-project is een internationaal project, medegefinancierd door de Europese Unie (programma ‘Non-State Actors and Local Authorities’, beheerd door EuropeAid) en gebaseerd op een partnerschap tussen zeven Europese organisaties, waaronder steden, gemeenten, nationale en internationale deskundigenorganisaties. volg ons op:

WWW.LANDMARK-PROJECT.EU CONTACTEER ONS: ICLEI – Local Governments for Sustainability Philipp Tepper, Projectcoördinator Europees Secretariaat Leopoldring 3 D-79098 Freiburg Duitsland Telefoon: +49 761 368 920 Fax: +49 761 368 92 49 E-mail: [email protected] WEED – World Economy, Ecology & Development Annelie Evermann Projectmanager voor duurzaam aankopen Eldenaer Straße 60 D-10247 Berlijn Duitsland Telefoon: +49 30 280 418 11 Fax: +49 30 275 969 28 E-mail: [email protected]

Een project gefinancierd door de Europese Unie.

Dit project wordt uitgevoerd door

GOEDE PRAKTIJKEN INZAKE MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD AANBESTEDEN

Recommend Documents