God en jij: goed afgestemd! Leeftijd: 12-16, 16+ Soort bijeenkomst: club, catechese Soort werkvorm: heel programma Thema: Overig Tijdsduur: 2 uur 30 min. Programma over emoties in de Bijbel. Stemmingen komen vaak voor in de bijbel. Denk aan de blinde verliefdheid van David en de depressieve Jeremia. Gevoelens van vreugde, boosheid en verdriet ontstaan in reactie op contact tussen mens en G od, maar ook in relatie tussen God en mens! Gods grote verlangen is dat mensen op hem afgestemd zijn! In bijbelse verhalen komt dat vaak luid en duidelijk naar voren! In het Oude Testament tref je vooral in de verhouding tussen G od en Israël een heel scala stemmingen aan. In het Nieuwe Testament roept de kruisweg van Jezus bij omstanders allerlei emoties op. Metafoor Wij kunnen ons misschien niet zo goed voorstellen dat God stemmingen of emoties heeft. En dat is maar goed ook. Als God stemmingen heeft, is dat anders dan bij mensen. Men spreekt hier wel eens over een metafoor: je moet het niet letterlijk opvatten, maar de betekenis tot je door laten dringen. Als God medelijden heeft, zal hij je helpen of je steunen. Als God liefdevol gestemd is, dan kun je zijn liefde ontvangen of zijn liefde voelen. Het is een manier om duidelijk te maken wat God wil. Gods stemmingen God wordt in bepaalde bijbelboeken beschreven met menselijke stemmingen. Zo wordt mensen duidelijk gemaakt wat hij bedoelt. Als hij blij is, is hij blij met de mensen; als hij boos is, hebben mensen iets verkeerd gedaan. En het gaat daarbij niet om een oppervlakkige emotie, maar het gaat om heel Gods aanwezigheid. Als God bijvoorbeeld medelijden heeft, is hij in staat om alles goed te maken. En zijn boosheid over onrecht blijft niet zonder harde maatregelen. Neem nou het volk Israël. Liefde op het eerste gezicht, dat moet het geweest zijn voor God, toen hij Israël zag. Zo staat het in Deuteronomium 7: 7 en 8. En wat een omslag, toen Israël God ging wantrouwen en zelfs naar andere goden ging... In Gods reactie strijden teleurstelling, verdriet en verontwaardiging om voorrang. In Numeri 11 staat het verhaal over de kwartels; een confrontatie, waardoor God de volle aandacht terugkrijgt van het volk. Hij heeft weer contact en dat is waar het hem om begon. Hij wil duidelijk maken dat het volk hem moet vertrouwen, ook als het moeilijk is. Menselijke stemmingen Ook menselijke stemmingen worden volop in de bijbel beschreven. Kijk naar David, als hij blind van liefde is en ‘zijn' Batseba verovert. En zie hem even later, een hoopje ellende. Want hij beseft dat hij verantwoordelijk is voor de dood van de man van Batseba, Uria. Hij is erg egoïstisch (2 Samuel 12: 9vv) en krijgt terecht een zware straf. God stelt de vraag: "waarom heb je iets gedaan wat slecht is in mijn ogen?" En omdat David luistert, ervaart hij weer wat God wil: rechtvaardigheid. Het is sterk van David dat hij toegeeft: ik ben hier helemaal verkeerd. Hij geeft toe dat hij tegen God en tegen het leven gezondigd heeft. Zo wordt David verlost van zijn leugen. De consequenties op zijn daad kan hij niet ontlopen, maar hij heeft weer de ruimte om het anders te doen. Hoewel hij beschadigd is, staat hij weer in goed contact met God. Ze zijn opnieuw goed op elkaar ‘afgestemd'.
Hoogte en diepte Stemmingen en emoties laten veel zien over de relatie tussen God en mens. God laat zien dat hij ons kent zoals wij zijn. De mens laat zien wat zijn relatie tot God is. Hij communiceert met God zoals hij is, met alle gevoelens van vreugde, verdriet, angst en boosheid. In het bijbelboek Psalmen staan veel teksten over de diepte en hoogte van het menselijk gevoel. Van Psalm 61: ‘Hoor, o God, mijn smeken, van het einde der aarde roep ik u aan, want mijn hart bezwijkt' tot Psalm 63: ‘U bent altijd mijn hulp geweest, ik juichte in de schaduw van uw vleugels, ik ben aan u gehecht met heel mijn ziel'. Daarom bidden mensen nu nog. Mensen zeggen tegen God wat zij op hun hart hebben en vertrouwen erop dat hij iets doet, dat hij antwoordt. Maar een stemming betekent nog iets bijzonders. Als je in een juichstemming bent, of juist heel neerslachtig, ben je vaak gevoeliger. Niet alleen mensen kunnen dan heilzaam aanwezig zijn, maar ook God... Jouw stemming en God Tijd: tien minuten Nodig: Discoverycards waarop stemmingen te zien zijn. Discoverycards zijn kleine kaartjes met leuke en pakkende teksten en plaatjes. Op de achterkant staat een boodschap. Te koop bij de evangelische boekhandel. Leg de discoverycards op de grond of de tafel, in het midden van de kring, met de voorkant naar boven. Geschikt hiervoor zijn bijvoorbeeld discoverycards no. 3, 9, 10, 16, 22, 24, 26, 27, 30, 35. Laat iedereen er een kiezen die aanspreekt. Laat de achterkant lezen. Wissel uit, op basis van vrijwilligheid: Waarom heb je deze kaart gekozen? Wat vind je van de achterkant? Herken de stemming Tijd: 45 minuten Nodig: kopieën van de bijbelteksten, pennen, papier, flapover of groot papier en stift. Doel: kennis maken met de stemmingen van mensen en God en verbinden met het eigen leven. Gen. 3: 8-9 ‘Toen de mens en zijn vrouw God, de HEER, in de koelte van de avondwind door de tuin hoorden wandelen, verborgen zij zich voor hem tussen de bomen. 9 Maar God, de HEER, riep de mens: ‘Waar ben je?'' Deut. 7: 7-8. ‘Het is niet omdat u talrijker was dan de andere volken dat hij u lief kreeg en uitkoos - u was het kleinste van allemaal! Maar omdat hij u liefhad... heeft de HEER u met sterke hand bevrijd uit de slavernij, uit... Egypte.' Hooglied 2: 13-14. ‘Sta op, vriendin, Mooi meisje, kom! ...laat mij je gezicht zien, laat mij luisteren naar je stem, want je stem is zo lieflijk, je gezicht zo bekoorlijk.' Jij zegt het Tijd: 45 minuten Nodig: kopieën van geloofsuitspraken en bijbelteksten, pennen, papier, flapover of groot papier en stift.
Hieronder vind je drie geloofsuitspraken. Elke uitspraak heeft met een stemming te maken die je in de bijbel vindt. Iedereen krijgt een geloofsuitspraak voor zich. Lees enkele van de bijbelteksten uit de vorige werkvorm. Wie een bijbeltekst heeft die zijns inziens bij een geloofsuitspraak past, mag deze voorlezen en uitleggen waarom het past. Soms passen meer teksten bij een uitspraak, of is er discussie over mogelijk. Ik geloof niet in God. Als ik in God zou geloven zou God nooit goed vinden wat ik allemaal doe. God is streng. Ik geniet van alles en ben gelukkig. Omdat ik zo blij ben, kan ik andere mensen zo goed helpen Ik geef nooit op! (alleen vandaag eventjes). Jouw 'Bijbeltekst' Inventariseer op een flapover of een groot papier de verschillende stemmingen die jullie kennen. Iedereen kiest een stemming die aanspreekt. Maak nu een nieuwe ‘bijbeltekst' waar deze stemming in voorkomt. Het lijkt misschien een moeilijke opdracht, maar dat is het niet. De tekst heeft een paar eigenschappen: ● ● ● ● ●
hij is echt gemeend; hij is er om je te helpen, bemoedigen, prikkelen, uit te dagen; eenvoudig of ingewikkeld, nette taal, poëzie of spreektaal, mooi of lelijk, als het maar van jou is; het mag over God gaan, maar ook over iets wat je raakt.
Deel met elkaar de gemaakte ‘bijbelteksten'. Tip:Als er iets bijzonders uit de bijbelteksten komt, kun je ze gebruiken in een jongerendienst, een verslag voor de ouders of het kerkblad. Jezus' kruisweg In het verhaal over de laatste dagen van het leven van Jezus lopen de emoties soms hoog op en zijn er verschillende stemmingen. Met Palmpasen zijn de inwoners van Jeruzalem uitzinnig, zoals bij de huldiging van de landskampioen voetbal. Ze roepen: welkom Jezus, daar is de koning! Een week later staat Jezus op een podium. Hij staat naast Barabas, een misdadiger. De mensen daar mogen kiezen wie ter dood veroordeeld wordt. Ze kiezen Jezus; "Kruisig hem" roepen ze. isschien waren er onder hen wel mensen die hem een week daarvoor nog riepen dat hij de koning was. In de nacht daarvoor, doordat Jezus gevangen wordt genomen, is hij in de tuin Getsemane. Hij heeft het heel moeilijk. Hij begrijpt en voelt aan dat het slecht zal aflopen. Hij vraagt de discipelen met hem te bidden. Maar zij vallen in slaap, en Jezus staat er helemaal alleen voor. Hij zegt tegen God "Vader, laat dit aan mij voorbij gaan". Toch krijgt hij vertrouwen om verder te gaan. Kruisweg In katholieke kerken kun je de zogenaamde kruisweg lopen. Dat is een tocht langs beelden of scenes van de kruisweg van Jezus. Door als het ware met Jezus mee te lopen kun je het verhaal beter beleven. Je staat stil bij het lijden van Jezus en tegelijk denk je aan de goede dingen die God belooft. De kruisweg begint bij de veroordeling van Jezus door Pilatus, en eindigt bij de graflegging. De kruisweg bestaat uit veertien haltes; schilderijen of beelden. Deze haltes worden ook wel ‘staties' genoemd. Het woord statie komt van een Latijns woord "stare" dat "staan" betekent: je moet er bij stilstaan. Je kunt erbij bidden, zingen of gewoon open staan voor wat er gebeurt.
Het lopen van de kruisweg heeft een groot voordeel: je kunt kijken en lopen. Vroeger - en nu soms nog - was het bedoeld voor de mensen die niet konden lezen. Nu wordt het vaak ebruikt in de catechese: kinderen lopen de kinderkruisweg. Ook kunnen kinderen en jongeren hun eigen kruiswegstaties maken. Maar ook veel volwassenen zijn bezig met de kruisweg. Door het zelf (mee) te maken haal je het verhaal dichtbij. Jezus' pijn kun je in verband brengen met je eigen pijn, het verdriet van de moeder van Jezus met het verdriet van moeders in deze tijd. Zo ontstaat er ruimte om er iets van te beseffen, wat Gods bedoeling is van Jezus' opstanding: dat er een einde komt aan lijden en dood. De kruisweg heeft ook betekenis voor ons, in deze tijd.
Staties 1. Jezus wordt ter dood veroordeeld. Soms lijkt het of iedereen tegen je is, ondanks alle goede bedoelingen. Soms voel je je onbegrepen, oneerlijk behandeld. 2. Jezus neemt het kruis op zijn schouders. Heer Jezus, u draagt samen met ons het kruis van het lijden. 3. Jezus valt voor de eerste maal onder het kruis. De weg is zwaar en Jezus weet ervan. 4. Jezus ontmoet zijn bedroefde moeder. Jezus heeft oog voor alle verdrietige mensen, ook in zijn eigen lijden. 5. Simon van Cyrene helpt Jezus het kruis dragen. Je mag hulp aannemen van anderen, zoals Jezus jou ook wil helpen. 6. Veronica droogt het gelaat van Jezus. Laat je maar troosten. 7. Jezus valt voor de tweede maal onder het kruis. En tóch blijft Jezus van de mensen houden. 8. Jezus troost de wenende vrouwen van Jeruzalem. Heer, help ons ons te blijven verzetten tegen het kwaad. 9. Jezus valt voor de derde maal onder het kruis Heer, blijf bij hen die niet verder kunnen. 10. Jezus wordt van zijn kleren beroofd. Naakt en kwetsbaar, met de minsten. En toch zo krachtig.
11. Jezus wordt aan het kruis genageld. Jezus op het kruis, God vol tederheid voor deze harde wereld. 12. Jezus sterft aan het kruis. Jezus gaat met ons dwars door de dood heen. 13. Het lichaam van Jezus rust in de armen van zijn moeder. Verdriet om het dode lichaam, een teken van leven. 14. Jezus wordt in het graf gelegd. Heer, u laat het leven overwinnen.Soms wordt er een vijftiende statie toegevoegd: 15. Jezus staat op uit de dood. Na de moeilijke tijd, is er nieuw leven. Uit: Kruisweg voor jongeren, Brussel: Don Bosco Centrale Kruisweglopen Het verhaal van de kruisweg is verbonden aan de lijdenstijd en Pasen. Ga naar de dichtstbijzijnde katholieke kerk en loop met een aantal jongeren de kruisweg. Je kunt dit doen met ondersteuning van bijbelteksten of door uitleg te geven over de betekenis van de staties. Een andere mogelijkheid is om de kruisweg te beleven en meer te verinnerlijken. Een creatieve vorm is om (eerst) zelf een kruisweg te maken.
