Papier
Gids duurzame aankopen Papier L_ALG_Kantoormateriaal_Papier Proceseigenaar : ISO-projectteam
datum:
26/09/2013
versie:
2
Gelinkt aan P_ALG_AankoopGoederenDiensten
Inhoudstafel INHOUDSTAFEL .......................................................................................................................... 1 1.
OMSCHRIJVING ............................................................................................................... 2
2.
TER INFO: WAT IS DUURZAAM PAPIER? ..................................................... 2
2.1. Milieucriteria ................................................................................................................................. 2 2.1.1. Oorsprong vezels .......................................................................................................................... 2 2.1.2. Houthoudend vs houtvrij papier ............................................................................................. 3 2.1.3. Water- en energieverbruik ........................................................................................................ 3 2.1.4. Uitstoot naar water en lucht..................................................................................................... 3 2.1.5. Bleking .............................................................................................................................................. 4 2.1.6. Chemische toevoegingen ........................................................................................................... 4 Optische witmakers ................................................................................................................................. 4 Andere chemische toevoegingen ........................................................................................................ 4 2.1.7. Recycleerbaarheid ........................................................................................................................ 5 2.1.8. Gewicht ............................................................................................................................................. 5 2.2. Eerlijke handel.............................................................................................................................. 5 2.3. Sociale economie ........................................................................................................................ 5
3.
VEREISTEN IN DE GIDS DUURZAME AANKOPEN ................................... 6
3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5.
Verplichtingen .............................................................................................................................. 6 Optioneel ......................................................................................................................................... 6 Raamcontract ................................................................................................................................ 6 Keuzewijzer ................................................................................................................................... 7 Tips................................................................................................................................................... 10
4.
OPNAME VAN DUURZAAMHEIDSCRITERIA IN BESTEKKEN ....... 12 1
Papier 4.1. Titel .................................................................................................................................................. 12 4.1.1. Milieucriteria in de titel ............................................................................................................. 13 4.1.2. Sociale economie in de titel .................................................................................................... 13 4.2. Kwalitatieve selectiecriteria ................................................................................................ 13 4.2.1. Milieucriteria in de selectiecriteria........................................................................................ 13 4.2.2. Criteria sociale economie in de selectiecriteria ............................................................... 14 4.3. Technische specificaties ........................................................................................................ 14 4.3.1. Milieucriteria in de technische specificaties ...................................................................... 14 4.3.2. Sociale criteria in de technische specificaties .................................................................. 16 4.4. Gunningscriteria ........................................................................................................................ 16 4.4.1. Milieucriteria in de gunningscriteria .................................................................................... 17 4.4.2. Criteria sociale economie in de gunningscriteria ............................................................ 17 4.5. Uitvoeringsvoorwaarden ....................................................................................................... 18 4.5.1. Milieucriteria in de uitvoeringsvoorwaarden..................................................................... 18 4.5.2. Criteria sociale economie in de uitvoeringsvoorwaarden ............................................ 18
5.
VOORBEELDMAILS EN –BESTEKKEN ............................................................ 18
5.1. Kleine overheidsopdracht – Mail (< 8.500 euro)..................................................... 18 5.2. Gemiddelde overheidsopdracht – bestek (≥ 8.500 euro en < 85.000 euro) 19 5.3. Grote overheidsopdracht ≥ 85.000 euro – speel op zeker! ................................. 21
6.
MOGELIJKE LEVERANCIERS ................................................................................ 21
7.
MEER INFO? ..................................................................................................................... 21
1.
Omschrijving
Kopieerpapier en grafisch papier, bedoeld als schrijfpapier, als drukpapier en voor kopieerapparaten. Enveloppen en andere papierwaren komen aan bod in L_ALG_Gids duurzame aankopenKantoormateriaalKantoorbenodigdheden
2.
Ter info: wat is duurzaam papier? 2.1. Milieucriteria
De milieu-impact van papier hangt samen met de oorsprong van de vezels, de bewerking, de bleking, chemische toevoegingen, recycleerbaarheid, …
2.1.1.
Oorsprong vezels
De bezorgdheid om de oorsprong van de vezels heeft te maken met ontbossing en biodiversiteitsverlies. We kiezen hier -in lijn met de Samenwerkingsovereenkomst- als volgt: 1e keuze. Papier gemaakt uit 100% gerecycleerde vezels (van bij voorkeur postconsumptie 1 papier) aan. Wanneer dit niet mogelijk is: 1 Postconsumptie papier is gebruikt papier dat ingezameld is bij huishoudens, kantoren en drukkerijen (bedrukt afval). Door hier opnieuw papier van te maken wordt de papierkringloop daadwerkelijk gesloten. Preconsumptie papier is afkomstig van papierverwerkende fabrieken of drukkerijen (onbedrukt afval). Het
2
Papier 2e keuze. Papier gemaakt uit 50-99,9% gerecycleerde (postconsumptie) vezels, aangevuld met nieuwe vezels, waarbij de nieuwe vezels afkomstig zijn van uitdunningshout of resthout van zagerijen 3e keuze. Papier gemaakt uit 50-99,9% gerecycleerde (postconsumptie) vezels, aangevuld met nieuwe vezels, waarbij de nieuwe vezels afkomstig zijn van duurzaam beheerde bossen. 4e keuze. Papier gemaakt uit 100% nieuwe vezels afkomstig van uitdunningshout of resthout van zagerijen en duurzaam beheerde bossen.
2.1.2.
Houthoudend vs houtvrij papier
Bij papier uit nieuwe vezels, kies je houthoudend papier. Houthoudend papier is papier dat de twee hoofdbestanddelen van hout bevat, nl. cellulose en lignine (houtstof). Dit papier is efficiënter en milieuvriendelijker dan houtvrij papier. 2 Houtvrij papier wordt ook van hout gemaakt, maar alleen het bestanddeel cellulose wordt gebruikt. De lignine wordt chemisch verwijderd. Voor de productie van een gelijke hoeveelheid houtvrij papier, is meer hout nodig dan voor de productie van houthoudend papier.
2.1.3.
Water- en energieverbruik
Ook het water- en energieverbruik bij de productie van papier zijn belangrijk 3. In 4 fabrieken die werken met de best beschikbare technieken wordt 10-15 m³/t water gebruikt voor de productie van papier. Voor papier uit nieuwe vezels moet daar ook 1555 m³/t waterverbruik voor de pulpproductie bij gerekend worden, afhankelijk van het soort pulp en de bleekmethode. Dit brengt het waterverbruik voor niet-gerecycleerd papier op 25-70 m³/t. Voor gerecycleerd papier is 10-15 m³/t nodig (water voor de bereiding van de pulp inbegrepen). Tabel: Water- en energieverbruik per ton papier water (m³/t) energie (kWh/t)
niet-gerecycleerd papier
gerecycleerd papier
25-70
10-15
5.000-10.700
1,700-5,500
Wat betreft het energieverbruik, rekent men voor de productie van papier op basis van (voornamelijk) nieuwe vezels op 5.000-10.700 kWh/t. Voor gerecycleerd papier is dit slechts 1,700-5,500 kWh/t.
2.1.4.
Uitstoot naar water en lucht
Het productieproces zorgt voor verschillende emissies naar water en lucht die ongewenste effecten kunnen hebben op het milieu 5. In Europa besteden zowel de milieuwetgeving als de papierfabrikanten zelf hier aandacht aan door productietechnieken te verbeteren en door de best beschikbare technieken toe te passen.
bestaat veelal uit restpartijen en onbedrukt snijafval, dat ongebruikt is gebleven. 2 Bron: producttest OVAM 3 Bron: Europese GPP Toolkit 4 volgens het Best Available Technique Reference Document (BREF) op http://eippcb.jrc.es/reference/pp.html 5 Het gaat met name om COD (chemisch zuurstofverbruik), AOX en fosfor (afvalwater) en NOx en zwavel (lucht).
3
Papier De uitstoot van CO2 is een goede indicator 6 voor de bijdrage van papierproductie aan de uitputting van fossiele brandstoffen en klimaatverandering. Het energieverbruik en het effect ervan op het milieu hangt samen met verschillende factoren zoals de kwaliteit en het type papier, de soort energie die wordt gebruikt en de plaats van productie van hout, pulp en papier. Meer en meer papierfabrikanten voorzien hun producten van een zogenaamde ‘Carbon footprint’ 7 en geven met een zogenaamd Paper Profile of Paper Score Card duidelijkheid over milieuparameters (COD, AOX, Ntot, Ptot, SO2, NOx en CO2). Ook in de keurmerken Nordic Swan en EU Ecolabel wordt hieraan aandacht besteed.
2.1.5.
Bleking
De Samenwerkingsovereenkomst schrijft voor dat de vezels ongebleekt moeten zijn, of gebleekt zonder gebruik te maken van chloor of chloorderivaten (Totally Chlorine Free (TCF) of Processed Chlorine Free (PCF)). Bleken met chloor (en in mindere mate met chloorverbindingen) leidt immers tot de aanmaak van gehalogeneerde organische verbindingen (dioxines, gechloreerde fenolen) die terecht kunnen komen in het afvalwater. Ze kunnen giftig zijn en zijn slecht afbreekbaar in het aquatische milieu.
2.1.6.
Chemische toevoegingen
Optische witmakers Om het papier witter te doen lijken, worden vaak optische witmakers toegevoegd aan het papier. Dit zijn chemische stoffen (bv. bariumsulfaat (blancfixe) en titaanwit) die ultraviolet licht reflecteren als zichtbaar blauw licht. Optische witmakers zijn een onnodige belasting van het milieu. Ze zijn schadelijk voor het waterleven, zijn moeilijk afbreekbaar en ze kunnen allergische reacties veroorzaken. Voor het leescomfort en het voorkomen van vermoeide ogen, opteer je trouwens ook beter voor echt wit of crème (gelig wit) papier, dat niet meer blauw reflecteert. Een witheid 8 van 60% volstaat voor alledaags kantoorgebruik. 80-100% witheid is luxe en zeker niet noodzakelijk om de leesbaarheid te bevorderen. Voor een witheidsgraad van meer dan 90% moeten optische witmakers gebruikt worden. Bovendien zijn voor minder wit papier mogelijk ook minder bleking en oppervlaktebehandeling nodig. Dit vermindert de milieu-impact van het productieproces nog extra. Kringlooppapier is wat witheid betreft trouwens vaak niet te onderscheiden van papier uit nieuwe vezels. Daarom kiezen we binnen de provincie - zoals de Samenwerkingsovereenkomst voorschrijft - voor papier waaraan geen optische witmakers werden toegevoegd. Andere chemische toevoegingen Synthetische polymeren of kleurstoffen die schadelijk zijn voor de gezondheid moeten – zoals in de Samenwerkingsovereenkomst bevestigd- ook geweerd worden. Bepaalde synthetische polymeren die gebruikt kunnen worden bij de pulp- en papierproductie zijn 6
Bron: Europese GPP Toolkit De Europese papierbranche (CEPI) heeft in 2007 een Carbon Footprint Framework opgesteld voor papier en kartonproducten. De tien elementen in dit framework grijpen in op de specifieke energetische en klimatologische omstandigheden in de papiersector (onder andere productie, elektriciteitsgebruik, maar ook CO2-opslag in bossen). Ook voor transport is aandacht in het framework. Deze footprint geeft informatie over de CO2-emissies van een papiersoort binnen een bepaalde scope. Het gaat meestal om de totale hoeveelheid CO2 en andere broeikasgassen, die samenhangen met het product zelf én met de supply-chain (al dan niet inclusief transport). 8 De witheid van papier wordt op verschillende manieren weergegeven. Een mogelijke indeling is gebaseerd op de ISO-brightness. Daarnaast is er ook de witheid volgens CIE (Commission Internationale de l'Eclairage). Deze wordt uitgedrukt in een getal. Hoe hoger de CIE-witheid, hoe witter het papier. Binnen de producttest van OVAM is voor de ISO-brightness gekozen omdat deze een duidelijkere indicatie geeft van de witheid die wordt bedoeld. 7
4
Papier kankerverwekkend, mutageen, teratogeen of giftig en kunnen schadelijk zijn voor het leven in het water. Kleurstoffen kunnen zware metalen bevatten, zoals kwik, lood, cadmium of zeswaardige chroomverbindingen. Die kunnen zware gezondheidsproblemen veroorzaken omdat ze zich opstapelen in onze weefsels. In de producttest van OVAM werden de volgende milieugevaarlijke stoffen opgenomen: formaldehyde 9; glyoxal 10; azo-kleurstoffen 11; pigmenten of kleurstoffen met zware metalen 12; synthetische polymeren, lijmen, coatings of kleurstoffen die te boek staan als kankerverwekkend, ziekteverwekkend of giftig voor de voortplanting 13; en moeilijk afbreekbare complexvormende middelen (vb. EDTA of DTPA) 14.
2.1.7.
Recycleerbaarheid
Om de recycleerbaarheid van het papier te garanderen, vermijd je best kleefstoffen, composietmaterialen, filmcoatings en lakken, tenzij ze echt functioneel aangewezen zijn. Dit wordt door de Samenwerkingsovereenkomst ook zo gevraagd.
2.1.8.
Gewicht
Kies het gewicht van het papier zo licht mogelijk. Voor drukwerk en briefpapier wordt vaak onnodig dik papier gebruikt. Papier van 80 g/m² is voor het meeste kopieer- en drukwerk meer dan genoeg. Bij een overgang van een gramgewicht van 80 naar 75 g/m² zou 6,25% bespaard kunnen worden op grondstoffen en andere aspecten. In NoordAmerika en Azië zijn 75 of 70 g/m² normaal. Bij krantjes, pamfletten en berichten waarvan de levensduur erg kort is, kan het gramgewicht gerust nog verder omlaag.
2.2. Eerlijke handel N.v.t.
2.3. Sociale economie De sociale economie bestaat uit verschillende bedrijven en organisaties die bepaalde maatschappelijke meerwaarden vooropstellen en volgende basisprincipes respecteren: • voorrang van arbeid op kapitaal 9
Formaldehyde is een gas dat vrijkomt bij de verdamping van kunstharsen. Het wordt toegevoegd aan verschillende producten zoals verf, vernis, hechtmiddelen en textiel. Het kan in hoge concentratie allergische reacties veroorzaken en een irriterend effect hebben op huid, ogen, neus en ademhalingsorganen. Bovendien is het kankerverwekkend (ICSC: 0275). 10 Glyoxal wordt gebruikt in coatings, om papier en karton waterbestendiger te maken. Het is eigenlijk niet noodzakelijk en is zeer waarschijnlijk schadelijk voor mens en milieu. Glyoxal kan ook afkomstig zijn van het oude papier dat ingezet wordt bij de productie van karton of kringlooppapier. 11 AZO-kleurstoffen kunnen ontbinden in kankerverwekkende arylamines. Ze kunnen ook contacteczeem en huid- en slijmvliesirritatie veroorzaken. 12 In kleurstoffen, inkten en pigmenten kunnen zware metalen voorkomen. Zware metalen zijn schadelijk voor mens en milieu. Zware metalen verspreiden zich in het milieu, vooral door lozing in de lucht onder de vorm van stofdeeltjes en door lozing in het oppervlaktewater. Zware metalen worden ook opgenomen door planten en dieren. Aangezien ze niet afbreekbaar zijn, worden metalen in het biologisch milieu geaccumuleerd. De mens neemt zware metalen op door inademing of door opname van water of voedsel. Sommige elementen, zoals Chroom, zijn in kleine concentraties onmisbaar voor de mensen en andere levende wezens. Bij hogere concentraties zijn zware metalen echter toxisch. Vandaar dat pigmenten of kleurstoffen geen bestanddelen op basis van koper, lood, chroom, nikkel en aluminium mogen bevatten en niet meer dan 20 ppm cadmium of 4 ppm kwik, lood, cadmium of chroom mogen bevatten. 13 volgens de richtlijn 67/548/EEG 14 Moeilijk afbreekbare complexvormende middelen zoals EDTA (Ethyleendiaminetetra-acetaat) en DTPA (Diethyleentriaminepenta-acetaat) kunnen ingezet worden bij de ontinkting van oud papier en karton. Het zijn zeepachtige en slecht afbreekbare stoffen. Als ze terecht komen in het water, kunnen ze zware metalen in de bodem mobiliseren. Ze verstoren de natuurlijke balans van essentiële elementen in het water. Bovendien kunnen ze niet goed uit het water verwijderd worden in waterzuiveringsinstallaties en verstoren ze de werking van de waterzuivering. EDTA is daarenboven erg slecht afbreekbaar en heeft sterkere complexvormende eigenschappen dan andere stoffen.
5
Papier • • • • •
democratische besluitvorming maatschappelijke inbedding transparantie kwaliteit duurzaamheid
De sector sociale economie stelt in de provincie Antwerpen ongeveer 7.500 mensen uit verschillende kansengroepen tewerk, in meer dan 400 sociale economie organisaties. Een overzicht van deze organisaties en hun producten en dienstverlening vind je in de catalogus sociale economie op www.provant.be/SE. Meer informatie kan je bekomen bij het Provinciaal Steunpunt Sociale Economie (
[email protected]).
3.
Vereisten in de Gids duurzame aankopen 3.1. Verplichtingen
Binnen de Gids duurzame aankopen moet papier op zijn minst voldoen aan onderstaande voorwaarden. Deze criteria moeten worden opgenomen in het bestek. Vervaardigd uit 100% post-consument gerecycleerd papier
Wanneer dit o.w.v. de toepassing onmogelijk blijkt, kies dan a.d.h.v. de keuzewijzer een duurzaam alternatief. Meer info vind je in het hoofdstuk: Wat is duurzaam papier? Voorwaarden rond gerecycleerd papier neem je bij voorkeur op in de technische specificaties.
Ongebleekt of volledig chloorvrij gebleekt
Meer info vind je in het hoofdstuk: Wat is duurzaam papier? Voorwaarden rond bleking neem je bij voorkeur op in de technische specificaties.
Geen toevoeging van optische witmakers
Meer info vind je in het hoofdstuk: Wat is duurzaam papier? Voorwaarden rond optische witmakers neem je bij voorkeur op in de technische specificaties.
Vervaardigd zonder synthetische polymeren, lijmen, coatings
Meer info vind je in het hoofdstuk: Wat is duurzaam papier? Voorwaarden rond oppervlaktebehandeling ea neem je bij voorkeur op in de technische specificaties.
3.2. Optioneel Verbod/beperking chemische toevoegingen
Meer info vind je in het hoofdstuk: Wat is duurzaam papier? en in de keuzewijzer. Voorwaarden rond chemische toevoegingen neem je bij voorkeur op in de technische specificaties.
gewicht
Meer info vind je in de keuzewijzer. Voorwaarden rond het gewicht neem je bij voorkeur op in de technische specificaties.
gerecycleerde verpakking Meer info vind je in de keuzewijzer. Voorwaarden rond verpakkingen neem je bij voorkeur op in de technische specificaties.
3.3. Raamcontract 6
Papier De dienst Overheidsopdrachten en Juridische Ondersteuning heeft raamcontracten opgesteld voor de aankoop van papier. Hierbij werd rekening gehouden met de verplichte milieucriteria. Als je via deze raamcontracten papier aankoopt, geldt dit als een duurzame aankoop. Via het ene raamcontract kan je wit papier (A3 of A4, 100% postconsumer gerecycleerd, TCF gebleekt, zonder optische witmakers) bestellen van het merk UPM met onder andere het Blauwe Engel-label. Gekleurd papier (A3 of A4) kan je eveneens via een raamcontract bestellen. Als je wil aansluiten op een van deze raamcontracten, kan je contact opnemen met Joeri Straetemans (
[email protected]). Als je niet wil aansluiten op het raamcontract, moet je de verplichte criteria in verband met de gebruikte vezels, bleking, … opnemen in de technische specificaties van je bestek Voor meer informatie over de raamcontracten kan je contact opnemen met Joeri Straetemans (
[email protected]).
3.4. Keuzewijzer De aankoop van papier met kenmerken uit de eerste kolom is te verkiezen. Waar de eerste kolom blauw is -wat wil zeggen dat het om verplichte criteria gaat- kan je enkel indien de eerste kolom praktisch niet haalbaar is, producten uit de tweede kolom kiezen. Producten uit de derde kolom zijn niet toegelaten. Waar de eerste kolom groen is – en het dus om optionele criteria gaat - kan je vrij kiezen voor de kenmerken uit de eerste of de tweede kolom, hoewel papier met kenmerken uit de eerste kolom duurzamer is. Producten uit de derde kolom zijn echter ook hier niet toegelaten. Gebruik deze keuzewijzer om te bepalen welke voorwaarden je in de technische specificaties opneemt. 15 Duurzaam
vezels
Verplicht
Tweede keuze
vervaardigd uit 100% postconsument gerecycleerd papier
(1) vervaardigd uit 100% gerecycleerd papier (2) vervaardigd uit 50-99% gerecycleerde (postconsumer) vezels + nieuwe vezels die afkomstig zijn van uitdunningshout of resthout van
Niet duurzaam
Niet toegelaten
vervaardigd met nieuwe vezels die niet afkomstig zijn van duurzaam beheerde bossen
15 Gebaseerd op de criteria van het ‘Blauwe Engel’-, het ‘Nordic Swan’- en het Europees Ecolabel, de Milieukoopwijzer en de Samenwerkingsovereenkomst.
7
Papier zagerijen (3) vervaardigd uit 50-99% gerecycleerde (postconsumer) vezels + nieuwe vezels die afkomstig zijn van duurzaam beheerde bossen (4) vervaardigd uit 100% nieuwe vezels afkomstig van duurzaam beheerde bossen houthoudend
bleking
ongebleekt
houtvrij
gebleekt met chloor of chloorderivaten
totally chlorine free (TCF) processed chlorine free (PCF)
elementary chlorine free (ECF) met na zuivering AOX-waarde > 0,05 kg AOX/ADT of chemische zuurstofvraag (CZV) > 5kg/ADT in het effluent
optische witmakers
zonder optische witmakers
optische witmakers met de R-zinnen R50, R51, R52, R53 of combinaties van deze R-zinnen
oppervlaktebehandeling
zonder synthetische polymeren, lijmen, coatings of kleurstoffen
synthetische polymeren, lijmen, coatings of kleurstoffen die geklasseerd zijn als kankerverwekkend, mutageen of toxisch voor reproductie of schadelijk zijn voor het milieu 8
Papier
Te verkiezen
Tweede keuze
gewicht
lager dan 80gr
80gr
chemische toevoegingen
geen formaldehyde
minder dan 1 mg formaldehyde/dm² papier
Niet toegelaten
geen glyoxal geen azokleurstoffen
geen azokleurstoffen die een van de amines opgelijst in Richtlijn 2002/61/EC vrijgeven
geen pigmenten of kleurstoffen met bestanddelen op basis van koper, kwik, lood, cadmium, chroom, nikkel en aluminium
geen pigmenten of kleurstoffen met meer dan Pb 100 ppm; Hg 4 ppm; Cd 20 ppm en Cr 100 ppm; Ag 100 ppm; As 50 ppm;
pigmenten of kleurstoffen met meer dan Pb 100 ppm; Hg 4 ppm; Cd 20 ppm en Cr 100 ppm; Ag 100 ppm; As 50 ppm;
Ba 100 ppm; Cd 20 ppm; Co 500 ppm;
Ba 100 ppm; Cd 20 ppm; Co 500 ppm;
Cu 250 ppm; Fe 2500 ppm; Mn 1000 ppm; Ni 200 ppm; Se 20 ppm; Sb 50 ppm; Sn 250 ppm; Zn 1500 ppm. geen ethyleendiamino tetra-azijnzuur (EDTA) of diethyleen pentaazijnzuur (DTPA). geen 9
Cu 250 ppm; Fe 2500 ppm; Mn 1000 ppm; Ni 200 ppm; Se 20 ppm; Sb 50 ppm; Sn 250 ppm; Zn 1500 ppm.
Papier alkylphenolethoxylaten (APEOs) minder dan 100 monomeren ppm
minder dan 100 monomeren geclassificeerd als R45, R46, R49, R50/53, R51/53, R52/53, R60, R61 ppm
minder dan 700 acrylamide ppm
minder dan 1000 acrylamide ppm
snel biologisch afbreekbare oppervlakteactieve stoffen
biologisch afbreekbare oppervlakteactieve stoffen
meer dan 1000 acrylamide ppm
minder dan 0.15 mg entachlorophenol /kg emissies naar water en lucht
minder dan 1100 kg CO2 /T PCOD lager dan 1,5, PS lager dan 1,5 en PNOx lager dan 1,5 punten, berekend volgens de methode zoals omschreven in het EU Ecolabel PCOD, PS en PNOx samen lager dan 3,0 punten berekend volgens de methode zoals omschreven in het EU Ecolabel
verpakking
gerecycleerd papier of karton: ongebleekt, TCFof PCF-gebleekt
composteerbare folie volgens de voorschriften van de Europese norm voor biodegradibiliteit EN 13432
folie met PVC of PVDC
3.5. Tips • Geschiktheid voor gebruik: Het papier moet uiteraard ook voldoen aan de minimumnormen voor archiveerbaarheid, doorloopeigenschappen, … afhankelijk van 10
Papier de specifieke functie van je papier. Je kan bijvoorbeeld eisen dat het product conform DIN-norm 19307 16 of DIN-norm 19309 17 voor fotokopieerpapier is. In overleg met de grafische dienst werden bovendien volgende technische vereisten opgesteld: o
Opaciteit 18: minimaal 90%
o
Gladheid (ml/min): minimaal 240
o
Dikte: minimaal 100 µm
o
Verouderingsbestendigheid 19: minimaal LDK 12-80 (DIN 6738-92)
• Om problemen met het afdrukken tegen te gaan, is het belangrijk om het papier vochtvrij op te slaan. • Hoe groter de verpakking, hoe minder afval. Beperk het aantal verschillende types papier, zodat groepsverpakkingen mogelijk zijn (bv. pakken van 250, 300 of zelfs 500 vellen). Let wel op dat je niet meer koopt dan je organisatie nodig heeft. • Dubbelzijdig printen en kopiëren kan het papiergebruik sterk verminderen. Stel kopieerapparaten en printers standaard in op recto-verso. • De keuze van het lettertype, de lettergrootte, de marges, de lay-out en de standaardinstellingen op de computer kunnen belangrijke papierbesparingen teweegbrengen (grootteorde 15%). Hou bij het opstellen of wijzigen van de huisstijl rekening met een efficiënt gebruik van het bladoppervlak. • Verslagen, achtergronddocumenten en teksten die alleen 'ter kennisgeving' of 'voor alle zekerheid' gekopieerd worden, maar waarvan verwacht wordt dat ze slechts bij uitzondering echt zullen gelezen worden, kunnen verkleind afgedrukt worden (vb. 2 kantjes op 1 bladzijde). Of beter nog: digitaal ter beschikking gesteld worden. • Papier vervangen door een digitale informatiebron: o
E-mail in plaats van post: Elektronische post werkt niet alleen snel, maar verbruikt ook geen papier (tenzij het bericht afgedrukt wordt). Bovendien is er ook emissiepreventie, aangezien er geen gewicht hoeft getransporteerd te worden.
o
herbeschrijfbare cd-roms of een memory-stick: Dit kan bijvoorbeeld toegepast worden wanneer een document moet doorgegeven worden, maar er geen gebruik gemaakt kan worden van e-mail of internet.
o
Intra- en internet: Maak gebruik van de mailserver voor interne post. Dit is ideaal voor berichten die iedereen verplicht moet ontvangen, maar niet noodzakelijk moet/zal lezen.
Bij deze maatregelen geldt uiteraard dat een document achteraf niet meer afgeprint of gekopieerd mag worden. • Stimuleer het gebruik van spellingsprogramma's op de computer, om proefafdrukken te vermijden. • Het afdrukvoorbeeld grondig bekijken voordat u de printopdracht uitvoert kan papier en tijd besparen. Internetpagina's worden bijvoorbeeld vaak in hun geheel afgeprint. De lay-out van de afdruk is echter dikwijls anders geschikt dan op het computerscherm. Door het afdrukvoorbeeld te bekijken controleert u hoeveel pagina's er worden afgedrukt. Wanneer dit te veel is kan het bruikbare stuk tekst gekopieerd en geplakt worden in een tekstverwerker.
16
DIN 19307 bevat de voorwaarden waaraan ongestreken en niet-gecoat kantoorpapier moet voldoen en de testmethodes daarvoor. Voor meer informatie, zie: http://www2.din.de 17 DIN 19309 bepaalt de doorloopeigenschappen van papier in kopieerapparaten en geeft de maximale storingsfrequentie aan voor klein-, midden- en grootvolume-apparaten. Voor meer informatie, zie: http://www2.din.de 18 Hoe hoger de opaciteit van het papier is, hoe minder doorschijnend het papier is. Dit is geen milieueis. 19 Papier met een LDK 12-80 is geschikt om te archiveren. Het is minstens 100 jaar houdbaar.
11
Papier • Papier dat je niet meer nodig hebt en dat maar aan een kant bedrukt is, kan opnieuw gebruikt worden als kladpapier. Ook kan een lade van het kopieertoestel of de printer gevuld worden met eenzijdig bedrukt papier. • Oplage verminderen: Vaak worden 'voor alle zekerheid' reservekopieën gemaakt of wordt de oplage van drukwerk ruim berekend. Probeer dit telkens zo correct mogelijk te doen. • Print geen documenten af die je ook op PC hebt staan. Dubbel klasseren is meestal niet nodig. Zorg dat je een uniform systeem uitwerkt. • Psychologische maatregelen
4.
o
Registreer het papierverbruik: Een systematische registratie kan een aanzet geven tot een zuiniger papierverbruik. Registreer de aankoop, maar ook het gebruik per printer en/of kopieerapparaat.
o
Locatie printer/kopieermachine: Stel de kopieermachine zichtbaar op, zo ontstaat een vorm van sociale controle en worden misbruiken vermeden.
o
Instructies: Zorg voor duidelijke instructies bij het kopieerapparaat. Dit zet mensen aan om bijvoorbeeld te verkleinen en dubbelzijdig te kopiëren.
Opname van duurzaamheidscriteria in bestekken
Het opnemen van duurzaamheidscriteria is afhankelijk van het soort overheidsopdracht. Meer info over de wetgeving overheidsopdrachten en de verschillende mogelijkheden vind je op het intranet onder de ondersteuning/aankoop- en overheidsopdrachten. In deze Gids duurzame aankopen gaan we ervan uit dat de aankopen gebeuren voor een relatief beperkt bedrag, namelijk minder dan 85.000 euro. Opdrachten onder de 85.000 euro mogen steeds geplaatst worden via een onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking. Je moet hier volgens de wetgeving overheidsopdrachten meerdere leveranciers aanschrijven. Je mag deze leveranciers zelf kiezen. Laat die keuze dan ook afhangen van de mate waarin deze leveranciers eventueel duurzaam papier kunnen leveren. Het is aan te raden om op voorhand na te gaan wat de verschillende mogelijkheden zijn en wie hier eventueel aan kan voldoen. Surf vóór je papier wil aankopen op het internet en neem contact op met een aantal leveranciers en bekijk de verschillende mogelijkheden voor duurzaam papier en wie hier eventueel aan kan voldoen. Al naargelang de toepassing kies je, binnen de verplichtingen, best zelf wat je juist wil aankopen. De keuzewijzer papier geeft een overzicht van de mogelijke materialen en kan je helpen bij je keuze. Meer info over duurzaam papier vind je in het hoofdstuk: Wat is duurzaam papier? Heb je te maken met een aankoop boven de 85.000 euro? Neem dan contact op met de dienst Overheidsopdrachten en Juridische Ondersteuning (T 03 240 54 59,
[email protected]).
Voor meer info over de milieucriteria kun je terecht bij Liesbeth Taverniers (DMN, T 240 57 55,
[email protected]). Voor meer info over de criteria m.b.t. eerlijke handel kun je terecht bij Dieter Goossens (DNZ T 03 240 56 85) Voor meer info over de criteria m.b.t. sociale economie kun je terecht bij Marjan Vanuytsel (DEIS, T 014 56 52 36,
[email protected]).
4.1. Titel Het is belangrijk om in de titel zo duidelijk mogelijk te omschrijven wat je juist wil. Neem indien mogelijk in de titel ook al duurzaamheidscriteria op, 12
Papier
4.1.1.
Milieucriteria in de titel
Bijvoorbeeld: “Levering van milieuvriendelijk papier voor kantoorgebruik en kopieerapparaten (A4/A3)” of “Levering van 100% gerecycleerd papier”.
4.1.2.
Sociale economie in de titel
N.v.t.
4.2. Kwalitatieve selectiecriteria Kwalitatieve selectiecriteria zijn criteria die je toestaan om de inschrijvers op je overheidsopdracht kwalitatief te beoordelen. Bij een overheidsopdracht met een beperkt bedrag en dus via een onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking, vindt de kwalitatieve selectie meestal impliciet plaats door het opstellen van de lijst van aan te schrijven bedrijven. Je kiest zelf wie je selecteert en aanschrijft. Onderzoek dus eerst of de bedrijven die je op je lijst zet wel aan je selectiecriteria voldoen. Op die manier schrijf je enkel bedrijven aan die voldoen en hoef je dus geen duurzame selectiecriteria meer opnemen in je bestek. Indien je deze werkwijze volgt moet je in je kwalitatieve selectie enkel nog de RSZ toestand en andere fiscale verplichtingen van de inschrijvers controleren.
4.2.1.
Milieucriteria in de selectiecriteria
Op milieuvlak kan je bijvoorbeeld enkel bedrijven aanschrijven die een ISO 14001- of EMAS-certificaat hebben. Je moet dan geen selectiecriterium in die trant meer opnemen. In een grote opdracht die gepubliceerd moet worden kan je vragen naar certificaten voor milieubeheer (bv. ISO 14001 of EMAS) of gelijkwaardige. Je controleert dan best ook of er voldoende firma’s aan deze vereisten kunnen voldoen. Bijvoorbeeld: “De inschrijver beschikt voor zijn organisatie, althans voor dat deel/die delen van de organisatie dat/die betrokken is/zijn bij de uitvoering van de opdracht over een managementsysteem waarin de volgende onderwerpen zijn geregeld: de concrete maatregelen die zijn of worden getroffen om de milieubelasting van de bedrijfsprocessen die verband houden met de uitvoering van de opdracht, zoals gebruik van gevaarlijke stoffen, waterverbruik en energiegebruik van de in te zetten apparatuur en gebruik van transportmiddelen, te verminderen. hoe naleving van de geldende milieuwetgeving is gewaarborgd hoe aandacht wordt besteed aan de bewustwording en de competentie van medewerker(s) ten aanzien van het omgaan met de voor deze opdracht relevante milieuaspecten hoe de voor deze opdracht relevante milieuaspecten worden gemonitord hoe de milieumaatregelen worden gemonitord als basis voor kwaliteitsgarantie.” Bijvoorbeeld: “De inschrijver dient aan te kunnen tonen dat zijn milieuzorgsysteem aan bepaalde minimumeisen voldoet. Dit kan door middel van het indienen van een kopie van een ISO-14001 certificaat of gelijkwaardig (EMAS, etc). Als u hier niet over beschikt, moet u aantonen dat uw bedrijfsproces gericht is op continue verbetering en minimaal aan 2 van de volgende voorwaarden voldoet: Er is een actuele door de directie ondertekende milieubeleidsverklaring. Er is een milieuprogramma of actieplan waarin staat welke stappen de organisatie gaat nemen om de milieubelasting te reduceren. Er is een formeel aangestelde milieucoördinator die de milieumaatregelen van de organisatie coördineert.
13
Papier Er is een (milieu-)verslag waarin gerapporteerd wordt over de milieumaatregelen en de behaalde resultaten. Er is een plan waaruit blijkt dat het personeel wordt geschoold in milieuvriendelijk gedrag en hoe de controle hierop wordt uitgevoerd. De leverancier beschikt over een milieubewust wagenpark (minimaal euro4-motor of roetfilter bij dieselvoertuigen, energielabel A of B of rijdend op biobrandstoffen. De CO2 uitstoot van een andere manier van vervoer moet worden gecompenseerd.”
4.2.2.
Criteria sociale economie in de selectiecriteria
N.v.t.
4.3. Technische specificaties Dit is een technische beschrijving van de inhoud van de opdracht. Als aan de minimale/absolute technische specificaties niet wordt voldaan, komt de offerte in principe niet in aanmerking. Voorwaarden opnemen in de technische specificaties is de meest doeltreffende manier om zeker te zijn van een duurzame aankoop. (Door het nodige marktonderzoek ben je zeker dat de bepalingen die je opneemt ook mogelijk zijn.)
4.3.1.
Milieucriteria in de technische specificaties
Hier neem je best de verplicht op te nemen criteria op. Bijvoorbeeld: “- Het papier is vervaardigd uit 100% post-consument gerecycleerd papier. - Het papier is ongebleekt of volledig chloorvrij gebleekt. - Er werden geen optische witmakers toegevoegd. - Het papier werd vervaardigd zonder synthetische polymeren, lijmen, coatings of kleurstoffen.” Je kan ook extra duurzaamheidseisen stellen. Bijvoorbeeld: “Het papier wordt geleverd in verpakkingen uit gerecycleerd materiaal. Onder verpakking wordt zowel primaire, secundaire als tertiaire verpakking verstaan.” Maak steeds zelf de beste keuze aan de hand van de keuzewijzer. Voor bijvoorbeeld de verschillende vereisten in verband met chemische toevoegingen kan je ook verwijzen naar de achterliggende specificaties van labels. Dit wil niet zeggen dat enkel papier met dit bepaald label gekozen kunnen worden. Je moet wel duidelijk vermelden dat ook andere bewijsmiddelen toegestaan zijn. Bijvoorbeeld: “Het papier voldoet aan de criteria van het “Blauwe Engel”-label. Deze zijn terug te vinden op http://www.blauerengel.de/en/products_brands/search_products/produkttyp.php?id=432. Ter verificatie worden naast het “Blauwe Engel”-label, eveneens gepaste bewijsstukken van een erkend organisme aanvaard.” Wil je de milieuvriendelijkste offerte hoger waarderen bij de gunning, dan kun je deze criteria ook opnemen in de gunningscriteria. Hou er echter rekening mee dat gunningscriteria nadien ook beoordeeld moeten worden en het dossier ook altijd ingewikkelder maken voor de inschrijver. De naleving van milieucriteria (in verband met de oorsprong van de vezels, bleking, chemische substanties, afwerking, …) kan gestaafd worden aan de hand van ecolabels zoals Blauwe Engel, Europees Ecolabel, Nordic Swan, FSC, … (Let op: niet alle criteria worden door elk label bewezen.) Ook een keuringsrapport van een erkende instantie, technische gegevens of een (milieu)technisch dossier van de fabrikant kunnen gebruikt worden als bewijsmateriaal. Vraag bij voorkeur een rapport volgens de afspraken van het 14
Papier Paper Profile (http://www.paperprofile.com): Op die manier kunnen de gegevens van verschillende producenten op een uniforme manier met elkaar vergeleken worden. Het ‘Blauwe Engel’-label geeft aan dat Blauwe Engel
•
het papier gemaakt is uit 100% gerecycleerde vezels;
•
het papier TCF- gebleekt of ongebleekt is;
•
geen optische witmakers werden toegevoegd;
•
geen kleurstoffen met zware metalen of Azo-kleurstoffen die een van de amines opgelijst in Richtlijn 2002/61/EEC kunnen vrijgeven werden gebruikt;
•
bepaalde milieugevaarlijke stoffen niet werden gebruikt of binnen de drempelwaarden blijven:
•
geen kleurstoffen, oppervlaktebehandelings-, auxiliaries en coating materialen worden gebruikt, met de volgende classificatie: R40, R43, R45, R46, R49, R60, R 61, R62, R 63;
•
…
Om te voldoen aan de verplichte criteria moet papier met het ‘Blauwe Engel’label dus ook vervaardigd zijn zonder lijmen/oppervlaktebehandeling, zonder synthetische polymeren. Het Europees Ecolabel geeft aan dat:
•
het papier kan gemaakt zijn uit gerecycleerde of verse vezels; voor tenminste 10% van de verse vezels moet bewezen worden dat ze uit gecertificeerde duurzaam beheerde bossen komen; de rest van de verse vezels moeten uit bossen komen die beheerd worden volgens de principes en maatregelen voor duurzaam bosbeheer; de oorsprong van alle vezels moet aangetoond worden;
•
het papier ongebleekt, TCF, PCF of ECF-gebleekt (en AOX ≤ 0.25 kg/ADT) is
•
geen kleurstoffen met zware metalen boven bepaalde grenswaarden, geclassificeerd als R50, R51, R52, R53of Azo-kleurstoffen die bepaalde amines (opgelijst) kunnen vrijgeven werden gebruikt;
•
bepaalde milieugevaarlijke stoffen niet werden gebruikt of binnen bepaalde drempelwaarden blijven;
•
de emissies naar water en lucht onder bepaalde drempelwaarden blijven (≤ 1100kg/T);
•
het brandstof- en elektriciteitsgebruik onder bepaalde drempelwaarden blijven (< 1.5 points);
Europees Ecolabel
Het Europees Ecolabel zegt niets over:
•
de toevoeging van optische witmakers;
Voor papier met het Europees ecolabel moet men bewijzen dat het voldoet aan volgende verplichte criteria: 100% gerecycleerd, ongebleekt of volledig chloorvrij gebleekt, zonder toevoeging van optische witmakers en vervaardigd zonder lijmen/oppervlaktebehandeling, zonder synthetische polymeren. Het ‘Nordic Swan’-label geeft aan dat:
15
Papier
Nordic Swan
•
het papier kan gemaakt zijn uit gerecycleerde of verse vezels; 20% van de verse vezels moet uit gecertificeerde bossen komen; of tenminste 75% van de vezels moet gerecycleerd papier, houtspaanders of zaagsel zijn; of een combinatie van beide.
•
het papier ongebleekt, TCF, PCF of ECF-gebleekt (en AOX ≤ 0.25 kg/ADT) is
•
geen kleurstoffen werden gebruikt met zware metalen, aluminium of koper behalve koper in Ftalocyanine pigmenten, geclassificeerd als R50+R53, R51+R53, R52+R53, milieuschadelijk volgens EU-richtlijn 99/45/EC of Azo-kleurstoffen die bepaalde amines (opgelijst) kunnen vrijgeven;
•
bepaalde milieugevaarlijke stoffen niet werden gebruikt of binnen bepaalde drempelwaarden blijven;
•
de emissies naar water en lucht onder bepaalde drempelwaarden blijven(≤ 1100kg/T);
•
het brandstof- en elektriciteitsgebruik onder bepaalde drempelwaarden blijven (< 1.75 punten en < 1.5 punten);
•
…
Het ‘Nordic Swan’-label zegt niets over:
•
de toevoeging van optische witmakers;
Voor papier met het ‘Nordic Swan’-label moet men bewijzen dat het voldoet aan volgende verplichte criteria: 100% gerecycleerd zijn, ongebleekt of volledig chloorvrij gebleekt, zonder toevoeging van optische witmakers en vervaardigd zonder lijmen/oppervlaktebehandeling, zonder synthetische polymeren. Het ‘FSC Recycled’-label geeft enkel aan dat het papier gemaakt is uit 100% gerecycleerde vezels, waarvan minstens 85% postconsumer gerecycleerd. FSC recycled
Voor papier met het ‘FSC Recycled’-label moet men bewijzen dat het voldoet aan alle andere verplichte criteria. Het ‘FSC mix’-label geeft enkel aan dat het papier gemaakt is uit een combinatie van nieuwe vezels uit FSC-gecertificeerde bossen, FSC Controlled Wood en/of gerecycleerde vezels.
FSC mix
Dit papier is dus niet gemaakt van 100% gerecycleerde vezels en over de andere verplichte criteria zegt dit label niets. Het ‘FSC 100%’-label geeft enkel aan dat een product volledig gemaakt is uit nieuwe vezels uit FSC gecertificeerde bossen.
FSC 100%
Dit papier is dus niet gemaakt van 100% gerecycleerde vezels en over de andere verplichte criteria zegt dit label niets.
4.3.2.
Sociale criteria in de technische specificaties
N.v.t.
4.4. Gunningscriteria Dit zijn criteria die in rekening worden gebracht bij het kwalitatief beoordelen van de offerte. De inschrijver van wie de offerte het best aan deze criteria voldoet, krijgt de hoogste score en krijgt de opdracht. Wil je de duurzaamste offerte hoger waarderen bij 16
Papier de gunning, dan kan je duurzaamheidscriteria opnemen bij de gunningscriteria. Gebruik hiervoor ook de info uit de paragrafen rond technische specificaties. Wanneer je besluit een gunningscriterium in verband met duurzaamheid op te nemen, zorg er dan voor dat het voldoende doorweegt tegenover de andere gunningscriteria. Let wel: er moet een direct verband zijn tussen deze criteria en het voorwerp van de opdracht. Als je in de technische specificaties van je bestek al duidelijke duurzaamheidseisen hebt opgelegd, heeft het soms geen zin om bijvoorbeeld milieu nog als gunningscriterium te gebruiken. Hou er rekening mee dat veel gunningscriteria het bestek onnodig ingewikkeld kunnen maken. De inschrijver moet een uitgebreid verslag opmaken en de provincie moet dit alles afwegen en beoordelen, wat niet altijd even eenvoudig is. Het is voor beide partijen makkelijker om zoveel mogelijk op te nemen in de technische specificaties.
4.4.1.
Milieucriteria in de gunningscriteria
Bijvoorbeeld: “Bij de gunning wordt rekening gehouden met volgende milieuaspecten (20 punten): •
bleking (10 punten): o
•
Voor ongebleekt papier worden 10 punten toegekend.
chemische toevoegingen (10 punten): o
Als papier wordt aangeboden zonder formaldehyde, worden 2 punten toegekend.
o
Als papier wordt aangeboden zonder glyoxal, worden 2 punten toegekend.
o
Als papier wordt aangeboden zonder azo-kleurstoffen, worden 2 punten toegekend.
o
Als papier wordt aangeboden zonder pigmenten of kleurstoffen met bestanddelen op basis van koper, kwik, lood, cadmium, chroom, nikkel en aluminium, worden 2 punten toegekend.
o
Als papier wordt aangeboden zonder ethyleendiamino tetra-azijnzuur (EDTA) of di-ethyleen penta-azijnzuur (DTPA), worden 2 punten toegekend.”
Wanneer je door omstandigheden niet voor 100% gerecycleerd papier kan kiezen, kan je bijvoorbeeld ook punten toekennen naargelang de oorsprong van de gebruikte vezels. Bijvoorbeeld: “ - 0,15 punten per % gerecycleerde vezel -
0,11 punten per % vezel afkomstig van hout uit duurzaam beheerde bossen”
Je kan bij de gunning ook gebruikmaken van de producttest van OVAM. OVAM stelde een vragenlijst voor papier op. Leveranciers die een hogere score behalen op de vragenlijst voor papier, krijgen meer punten bij de gunning. Vergeet dan niet om de vragenlijst voor papier als bijlage op te nemen in je bestek. Je vindt de vragenlijst voor papier op de ISOschijf, in de map L_ALG_Gids duurzame aankopen bijlagen of op de producttest-site. De scores kan je berekenen en vergelijken op de website van de Producttest. Heb je hulp nodig bij de beoordeling, kan je het ISO-projectteam (
[email protected]) contacteren.
4.4.2.
Criteria sociale economie in de gunningscriteria
Criteria i.v.m. sociale economie kunnen in de gunningscriteria opgenomen worden bij opdrachten voor diensten. Voor levering van producten is dit minder aangewezen. 17
Papier
4.5. Uitvoeringsvoorwaarden In principe is het contract afgesloten van zodra de leverancier op de hoogte is gebracht van de gunning van de opdracht. Je kan in het bestek wel anticiperen op de uitvoeringsfase door één of meerdere uitvoeringsvoorwaarden in te voegen, die bijvoorbeeld voorzien dat de leverancier zich ertoe verbindt om alle verpakkingen terug te nemen. De uitvoeringsvoorwaarden zijn dus alle verplichtingen die pas bij de uitvoering van het contract zullen voorkomen, maar waarvoor de leverancier zich verbindt van zodra hij zijn offerte indient. Je mag deze contractuele uitvoeringsvoorwaarden niet als verkapte selectiecriteria of gunningscriteria hanteren. Als aanbestedende overheid zal je tijdens de uitvoering van de opdracht moeten controleren of de leverancier aan de uitvoeringsvoorwaarden voldoet. Je mag wel concrete maatregelen vermelden wanneer bepaalde uitvoeringsvoorwaarden worden geschonden. Zo kan je bijvoorbeeld vastleggen dat, wanneer de leverancier de secundaire en tertiaire verpakking niet meteen meeneemt, een bepaalde boete zal aangerekend worden. Dit voorkomt onenigheid.
4.5.1.
Milieucriteria in de uitvoeringsvoorwaarden
Bijvoorbeeld:”Al het geleverde papier en verpakking voldoen voor elke levering aan de hoger vermelde vereisten.” Bijvoorbeeld: “Levering gebeurt op herbruikbaar europallet.” 20 Bijvoorbeeld: “Wanneer een label wordt ingeroepen als bewijsmateriaal voor de oorsprong van de vezels, wordt het logo op de factuur vermeld.” Bijvoorbeeld: “De inschrijver verbindt er zich toe alle verpakkingen terug te nemen en op correcte wijze af te voeren.” 4.5.2.
Criteria sociale economie in de uitvoeringsvoorwaarden
Criteria i.v.m. sociale economie kunnen in de uitvoeringsvoorwaarden opgenomen worden bij opdrachten voor diensten. Voor levering van producten is dit minder aangewezen. 5.
Voorbeeldmails en –bestekken
Voor je een overheidsopdracht voor de aankoop van papier opmaakt, neem je best contact op met een aantal leveranciers. Zo heb je een zicht op de verschillende mogelijkheden en weet je wie hier eventueel aan kan voldoen. Je kunt als entiteit naargelang de toepassing zelf kiezen waar je de accenten legt. Maak voor je keuze gebruik van de keuzewijzer en de extra info in het hoofdstuk Ter info: wat is duurzaam papier? . Uiteraard voldoet je vraag aan de verplichtingen binnen de Gids duurzame aankopen. Als je weet wat je wil, omschrijf dit dan duidelijk in de titel. 5.1.
Kleine overheidsopdracht – Mail (< 8.500 euro)
Volgens de wetgeving overheidsopdrachten moet je ook voor deze kleine opdrachten mededinging organiseren en dus meerdere leveranciers aanschrijven. Je mag de leveranciers zelf kiezen. Laat deze keuze dan ook afhangen van de mate waarin deze 20 Let wel op: papier voor drukwerk past niet altijd onder de standaardformaten en is mogelijk niet geschikt is voor de afmetingen van europaletten. Het wordt aangeraden om dit in dit geval verder te onderzoeken.
18
Papier leveranciers duurzaam papier kunnen leveren. Het is het eenvoudigst om mogelijke leveranciers per mail aan te schrijven. Zorg dat je over voldoende info beschikt over het papier dat zal geleverd worden, voor je een opdracht toekent. Controleer nadien ook even of de geleverde producten effectief aan de voorwaarden voldoen.
VOORBEELDMAIL – GERECYCLEERD PRINTPAPIER TITEL [Beschrijf in de titel duidelijk welk product je wil, bijvoorbeeld] “Levering van duurzaam, 100% gerecycleerd printpapier”. MAIL Gelieve een offerte in te dienen voor de levering van 200 pakken duurzaam, 100% gerecycleerd papier met volgende eigenschappen:
Opaciteit: minimaal 90% Gladheid (ml/min): minimaal 240 Dikte: minimaal 100 µm Verouderingsbestendigheid: minimaal LDK 12-80 (DIN 6738-92) Gewicht: max 80 g Het papier is vervaardigd uit 100% post-consument gerecycleerd papier. Het papier is ongebleekt of volledig chloorvrij gebleekt. Er werden geen optische witmakers toegevoegd. Het papier werd vervaardigd zonder synthetische polymeren, lijmen, coatings of kleurstoffen.
Het papier voldoet aan de criteria van het “Blauwe Engel”-label. Deze zijn terug te vinden op http://www.blauerengel.de/en/products_brands/search_products/produkttyp.php?id=432. Ter verificatie worden naast het “Blauwe Engel”-label, eveneens gepaste bewijsstukken van een erkend organisme aanvaard.
Het papier wordt geleverd in verpakkingen uit gerecycleerd materiaal. Onder verpakking wordt zowel primaire, secundaire als tertiaire verpakking verstaan.
5.2. Gemiddelde overheidsopdracht – bestek (≥ 8.500 euro en < 85.000 euro) Volgens de wetgeving overheidsopdrachten moet je hier meerdere leveranciers aanschrijven. Je mag de leveranciers zelf kiezen. Laat deze keuze dan ook afhangen van de mate waarin deze leveranciers duurzaam papier kunnen leveren. Omschrijf in je bestek duidelijk welke info de inschrijvers moeten indienen bij de offerte. Zo heb je voldoende gegevens om het gunningsdossier op te maken. We kunnen het niet genoeg herhalen: probeer je opdrachten zo eenvoudig mogelijk te houden. Dit doe je door zoveel mogelijk voorwaarden op te nemen in de technische specificaties en de gunningscriteria te beperken. In de kader vind je een voorbeeldbestek voor de aankoop van gerecycleerd printpapier. De punten in het blauw zijn verplicht volgens de Gids duurzame aankopen. Wil je dat je bestek gewoon voldoet aan de verplichtingen van de Gids duurzame aankopen, neem dan de blauwe punten op in de technische specificaties. Wil je de duurzaamste offerte extra punten geven? Neem dan ook duurzaamheidsaspecten op als gunningscriterium.
19
Papier Denk wel op voorhand even na over hoe je dit doet; welke criteria neem je op en hoe ga je ze beoordelen?
VOORBEELDBESTEK – GERECYCLEERD PRINTPAPIER TITEL [Beschrijf in de titel duidelijk welk product je wil, bijvoorbeeld] “Levering van duurzaam, 100% gerecycleerd printpapier”. SELECTIECRITERIA N.v.t. TECHNISCHE SPECIFICATIES In het kader van de Samenwerkingsovereenkomst ons ISO 14001-certificaat willen we duurzaam, 100% gerecycleerd printpapier aankopen. Het papier voldoet aan volgende voorwaarden: vervaardigd uit 100% post-consument gerecycleerd papier. ongebleekt of volledig chloorvrij gebleekt. geen optische witmakers toegevoegd. vervaardigd zonder synthetische polymeren, lijmen, coatings of kleurstoffen.
Het papier voldoet aan de criteria van het “Blauwe Engel”-label. Deze zijn terug te vinden op http://www.blauerengel.de/en/products_brands/search_products/produkttyp.php?id=432. Ter verificatie worden naast het “Blauwe Engel”-label, eveneens gepaste bewijsstukken van een erkend organisme aanvaard.
Het papier wordt geleverd in verpakkingen uit gerecycleerd materiaal. Onder verpakking wordt zowel primaire, secundaire als tertiaire verpakking verstaan. (Verificatie: een proefstaal van de verpakking of een technisch document dat de overeenstemming met bovenstaande criteria garandeert.)
GUNNINGSCRITERIA [Door milieu op te nemen in de gunningscriteria kun je de milieuvriendelijkste offerte meer punten geven. Wil je dat aan bepaalde voorwaarden sowieso voldaan wordt, neem deze dan ook op in de technische specificaties.] Volgende gunningscriteria dienen als basis voor de beoordeling van de offertes : bleking (10 punten): o Voor ongebleekt papier worden 10 punten toegekend.
chemische toevoegingen (10 punten): o Als papier wordt aangeboden zonder formaldehyde, worden 2 punten toegekend. o
Als papier wordt aangeboden zonder glyoxal, worden 2 punten toegekend.
o
Als papier wordt aangeboden zonder azo-kleurstoffen, worden 2 punten toegekend.
o
Als papier wordt aangeboden zonder pigmenten of kleurstoffen met bestanddelen op basis van koper, kwik, lood, cadmium, chroom, nikkel en aluminium, worden 2 punten toegekend.
o
Als papier wordt aangeboden zonder ethyleendiamino tetraazijnzuur (EDTA) of di-ethyleen penta-azijnzuur (DTPA), worden 2 punten toegekend.” 20
Papier (Verificatie: ecolabels of technische gegevens bij voorkeur vermeld in een document opgesteld volgens Paper profile (http://www.paperprofile.com) Proefstaal papier
5.3. Grote overheidsopdracht ≥ 85.000 euro – speel op zeker! Is het geraamde bedrag van je opdracht meer dan 85.000 euro en wordt je opdracht gepubliceerd? Neem dan contact op met de dienst Overheidsopdrachten en Juridische Ondersteuning (T 03 240 54 59,
[email protected]). Zij helpen je graag verder met de opmaak van je bestek, zodat er zeker geen fouten instaan en zij zijn ook op de hoogte van de moeilijkheden bij het opnemen van criteria voor eerlijke en lokale producten.
6.
Mogelijke leveranciers
Heb je zelf goede ervaringen met bepaalde firma’s of ken je firma’s die kunnen voldoen aan de criteria van de Gids duurzame aankopen? Mail de contactgegevens dan naar
[email protected].
7.
Meer info?
Neem contact op met
[email protected]. Voor meer informatie over het raamcontract kan je contact opnemen met Joeri Straetemans (
[email protected]).
21
