Gids. De Brabantse Ardennen. toeristische. Chaumont-Gistoux. Grez-Doiceau. Ottignies - Louvain-la-Neuve. Rixensart

PROVINCIE WAALS - BRABANT

De Brabantse Ardennen

www.mtab.be

G i to ds eristi

sche

Chaumont-Gistoux . Grez-Doiceau . Ottignies - Louvain-la-Neuve . Rixensart . Wavre

WA L LONI Ë. OM RINGT JE M E T WARMT E.

ZATERDAG parade < Bivakken < Reconstitutie < ZONDAG Bivakken < Reconstitutie < tentoonstelling Maison du Tourisme des Ardennes brabançonnes VVV-kantoor

[email protected] Tél.: +32 (0)10 230 323 Rue de Nivelles 1, 1300 Wavre

WWw.Wavre1815.com

NAPOLéON

WAVRE 1815 Herleef de veldslag

1er Weekend

JUli

WAVRE

Inhoudstafel 4-5


7 - 12

· Chaumont-Gistoux

8

· Grez-Doiceau

9

· Ottignies - Louvain-la-Neuve

10

· Rixensart

11

· Wavre

12

Kastelen, gebouwen, boerderijen & molens

13 - 20

Burgerlijk erfgoed

22 - 23

Religieus erfgoed

24 - 29

Natuursites & recreatieparken

30 - 34

Sport & spel

36 - 39

Vrije tijd

40 - 42

Reuzen & mascottes

44 - 46

Agenda van de feestelijkheden

48 - 53

Streekproducten

54 - 57

Broederschappen

58 - 59

Nuttige telefoonnummers

60

Nota’s

61 - 62

5

Inhoudstafel

Geografische situatie


N2 5

BossutGottechain

ES

LL XE Archennes

Rosières

N4

Grez-Doiceau

11

E4

Rixensart Genval

5

Biez

Wavre

N2

DE BRABANTSE ARDENNEN

Néthen

U BR

6

Chaumont-Gistoux Grez-Doiceau Ottignies - Louvain-la-Neuve Rixensart Wavre

Dionle-Val

Bierges

Bonlez

Limal

Dionle-Mont

Chaumont-Gistoux

Limelette

CérouxMousty

N4

Ottignies Louvain-la-Neuve Ottignies

E411

Corroyle-Grand

Longueville

WaalsBrabant

Roman Païs Waterloo Brabantse Ardennen Brabants Haspengouw Land van Villers

Beauvechain

Rixensart

Tubize Rebecq

Brainele-Château

Lasne Brainel’Alleud

Ittre Genappe

ChaumontGistoux

OttigniesLouvain-la-Neuve Mont-StGuibert CourtSaintEtienne

Nivelles Chastre Villersla-Ville

Jodoigne

Wavre Orp-Jauche

Incourt Ramillies

Walhain

Perwez

7 DE BRABANTSE ARDENNEN

La Hulpe Waterloo

Hélécine

GrezDoiceau

8

Hartelijk dank voor de copyrights van de foto’s en de teksten aan: Gemeentebesturen van Chaumont-Gistoux, van Grez-Doiceau, van Ottignies - Louvain-la-Neuve, van Rixensart, van Wavre, Maison du Tourisme des Ardennes brabançonnes, VVV-kantoren Chaumont-Gistoux, Grez-Doiceau, Ottignies - Louvain-la-Neuve, Rixensart, Wavre, Maison du Tourisme van het Roman Païs, van Waterloo, van Brabants Haspengouw, van het land van Villers in Waals-Brabant, Toeristische Federatie van de Provincie Waals-Brabant, Atelier Théâtre Jean Vilar, Aventure Parc, Confrérie des Blancs Gilets Mougneux d’Hatchès, Confrérie du Tire-Bouchon, CC Rixensart, Kasteel van Limelette, Boerderij van 12 Bonniers, Provincie Waals-Brabant, Walibi, FTPBW/foto’s: A. Kouprianoff, WBT foto’s: Visual News, Anne-Marie Baccus, Christian Boon, Hervé Charles, Adrienne Clairembourg, Jean Collart, Thierry Couvreur, David Denis, Koen de Langhe, Marie-Claire Dufrène, Serge Hennebel, Thierry Heymans, Nadine Jenquinne, Philippe Kivits, Thomas le Berre, Marc Lemmens, Eliane Monfils, Guy Peeters, André Teyck, Pierre Teyck, Josette Verbois-Thonnard, MET-D432, Antonio Barrera.

Verantwoordelijke uitgever Marcel Godfroid, President - Maison du Tourisme des Ardennes brabançonnes N° entreprise 0476.456.476 Coordinatie Josette Champt, Directrice - Maison du Tourisme Zoekwerk en realisatie Nicolas Breny Grafist , Anja Coenen, Clarisse Donneaux, Frédérique Geernaert, Arnaud Olbrechts, Mélanie Paquot, Marina Papamakarios, Toeristische medewerkers - Maison du Tourisme Wettelijk depotnummer: D/2013/10.013/1

De Brabantse

Ardennen

De Brabantse Ardennen liggen in het hart van Waals-Brabant, op ongeveer 20 kilometer van zowel de nationale als de Waalse hoofdstad. De streek balanceert tussen stads- en plattelandsgezichten en biedt iedereen werk, infrastructuren, opleidingen, kennis en vrijetijdsbesteding. Het gebied van de Brabantse Ardennen omvat de gemeenten Chaumont-Gistoux, Grez-Doiceau, Ottignies - Louvain-la-Neuve, Rixensart en Wavre. U zoekt een "groen" toerisme? De Brabantse Ardennen bulken van rustige plekjes waar u een "groenbad" kunt nemen. U hebt interesse voor cultureel en architecturaal erfgoed? De kastelen, de religieuze en burgerlijke gebouwen wedijveren met musea die ongewone schatten herbergen. U verkiest enkele uren ontspanning? Het Provinciaal Domein van "Le Bois des Rêves", de didactische boerderijen, het meer van Genval, Walibi… zijn sites en activiteiten

om te ontdekken. Of geeft u de voorkeur aan theater, film, muziek, dans, plastische kunsten…? Het Cultuurcentrum Ottignies - Louvain-la-Neuve is de plaats bij uitstek. Professionele en amateurgezelschappen zijn er overal in de Brabantse Ardennen. Een wandeling in een verkeersvrij centrum, een halte in een sympathiek café of een leuk restaurantje, een namiddag winkelen? Bij ons is alles mogelijk. Hotels, landelijke gîtes, B&B of gastenkamers op de boerderij: u hebt keuze uit een brede en gevarieerde waaier. Cultuur mag dan al de geest voeden, ook het lichaam wil aan zijn trekken komen. Allerlei sporten, in zalen of in openlucht, zijn mogelijk. Publieke of privésportcentra, sportzalen en -terreinen, pistes, fitnessparcours, allemaal formules voor alle smaken, alle leeftijden, alle budgetten. In de Brabantse Ardennen zijn de onthaalpunten

– de Syndicats d’Initiative, de Offices de Tourisme en het Maison du Tourisme – informatiebronnen voor dagtoeristen, vakantiegangers, zakenmensen, voor gelegenheidsbezoekers of gewoon voor mensen die er wonen. Maison du Tourisme van de Brabantse Ardennen Rue de Nivelles 1 1300 Wavre T.: +32 (0)10 23 03 52 - Fax: +32 (0)10 23 03 56 [email protected] - www.mtab.be Ons team ontvangt en informeert u 7 dagen per week. Op maandag en dinsdag van 8.30 tot 17 u.; van woensdag tot zaterdag van 8.30 tot 17.30 u.; op zon- en feestdagen van 10 tot 16 u. Gesloten op 25 december en 1 januari


9

Chaumont-


10

Gistoux

Het groene hart van Waals-Brabant klopt in heuvelachtige landschappen, bossen, valleien en velden. De dorpen, met een eigen verscheidenheid, bevestigen het semi-rurale karakter van de streek. Er wachten u 100 km bewegwijzerde paden die u via bossen, weiden en akkers laten kennismaken met de riante valleien van de Train, de Glabais en hun bijrivieren, de beschermde vijvers van Inchebroux, en het natuurreservaat van La Champtaine dat zich uitstrekt van het hart van Chaumont tot het landelijke dorp Longueville. Verankerd in onze landschappen ontdekt u boerderijen uit de 18e en 19e eeuw, waarvan er verschillende nog steeds een landbouwactiviteit hebben en andere verbouwd zijn tot woningen. Mooie kerken, zoals deze van Saint-Bavon in Chaumont, vervolledigen het lokale gebouwenerfgoed. U ontdekt ook de site van het

sportcomplex van le Ronvau, genesteld in een prachtige zandwinningsgroeve, aan de rand van beschermde vijvers. Fijnproevers en lekkerbekken zijn welkom in onze restaurants maar ook op plaatsen waar men streekproducten kan proeven, zoals bij de banketbakkers die de "star" van de (zoete) taarten creëren: deze van Chaumont-Gistoux! De handelaars, de kunstenaars, de ambachtslui en de lokale verenigingen zorgen voor een gezellige ontvangst. Naar Chaumont-Gistoux komen, betekent er zeker terugkeren!

Bereikbaar:

Met de auto: autosnelweg E411, afritten 7, 8, 9 Met de bus: lijn E Wavre - Eghezée

Syndicat d’Initiative de Chaumont-Gistoux VVV-kantoor Rue Colleau 2 1325 Chaumont-Gistoux Permanentie, maar contact via het gemeentebestuur. T.: + 32 (0)10 68 72 11 [email protected] www.chaumont-gistoux.be

Grez- Doiceau gekanaliseerd is en meandert langs oude woningen, en de greens van de beroemde Golf du Bercuit, omgeven door bossen. En dan is er ook nog het regionaal natuurpark van de Dyle en de Speciale Beschermingszone van de Europese vogels, waar u onder meer ijsvogels en kievieten ontdekt.

Bereikbaar:

Met de auto: autosnelweg E411, afritten 6 en 8 richting Leuven Met de trein: lijn Ottignies - Leuven, haltes in Gastuche, Archennes, Florival en Pécrot Met de bus: lijn 23 Wavre - Jodoigne

Office du Tourisme de Grez-Doiceau VVV-kantoor Chaussée de Jodoigne 4 1390 Grez-Doiceau T.: +32 (0)10 84 83 47 [email protected] www.otl-grez-doiceau.be Gemeentebestuur T.: +32 (0)10 84 83 22 www.grez-doiceau.be


Grez-Doiceau rijgt zijn fraaie landschappen aan elkaar langs de Dyle en zijn bijrivieren, de Train en de Pisselet. U zult ook bekoord worden door de typische dorpen, echte getuigen van het historische en industriële erfgoed, omgeven door bossen, hagen en weiden. Een getuige van het industriële verleden is de oude, recent gerestaureerde brouwerij van Archennes. Getuigen van de landbouwactiviteit zijn de herenboerderijen in Bossut en Le Colombier in Doiceau. Getuigen van het religieuze erfgoed zijn het historische orgel van de kerk van Bossut uit 1760 en de Saint-Georgeskerk met haar romaanse toren in zandsteen (12e eeuw). Getuigen van een bloeiend verleden zijn de talrijke kastelen (vaak privé), die men soms kan bezoeken. Getuigen van de rustige sfeer zijn het centrum van Grez waar de rivier de Train

11

Ottignies -


12

Louvain-la-Neuve

Ottignies - Louvain- la-Neuve is het resultaat van een fusie, maar de stad bleef trouw aan zijn landelijk karakter. De aanleg van twee spoorlijnen hebben de weg geëffend naar de lokale ontwikkeling en in 1971 heeft de aankomst van de Université Catholique de Louvain er een nieuwe universiteitsstad van gemaakt die wereldwijd bekend is. Ten slotte hebben de ontwikkeling van het Wetenschapspark met zijn bedrijven en hoogwaardige diensten, en de opening van het commercieel centrum L’Esplanade de stad opgewaardeerd tot Waals technologiecentrum van de 21e eeuw. Om beter kennis te maken met de stad, kunt u in de verkeersvrije straten wandelen van de vijf wijken van Louvain-la-Neuve: de inwoners en ongeveer 20.000 studeren beleven er "de stad op het platteland". Inderdaad, nabij het Museum

van Louvain-la-Neuve, het Hergé Museum, het Théâtre Jean Vilar, de bioscopen en het sportcomplex van Blocry, ontdekt men de groene ring van het Bos van Lauzelle. Het leven in de stad wordt opgefleurd door heel wat wetenschappelijke, culturele en feestelijke evenementen die plaats vinden op nieuwe plaatsen zoals de Aula Magna of de Grand’Place, of op oude gerenoveerde sites zoals de boerderij van Le Biéreau die werd verbouwd tot een cultureel centrum dat gewijd is aan muziek. In het hart van Ottignies, ontdekt u de prachtige Place de Céroux, de boerderij van Le Douaire en zijn cultureel en artistiek centrum en het provinciaal recreatie- en vrijetijdsdomein "Le Bois des Rêves", dat bekend is voor zijn zomers openluchtzwembaden.

Bereikbaar:

Met de auto: autosnelweg E411, afritten 6 en 8 naar Ottignies, afrit 8a naar Louvain-laNeuve centrum. Met de trein: lijn Brussel - Luxemburg via Louvain-la-Neuve.

Office du Tourisme - Inforville Galerie des Halles VVV-kantoor Place de l’Université 1 1348 Louvain-la-Neuve T.: +32 (0)10 47 47 47 [email protected] www.tourisme-olln.be Gemeentebestuur T.: +32 (0)10 43 78 11 www.olln.be

Rixensart Het station van Genval, ingewijd op het einde van de 19e eeuw, zag in die tijd vooral bouwvakkers passeren die in Brussel werkten, maar in het begin van de 20e eeuw lag het ook aan de basis van de ontwikkeling van de papierfabriek van Genval en het toerisme: kuurwezen en vakanties in de gezonde lucht rond het meer van Genval. Er werden heel wat hotels gebouwd tussen het station en het dorp Genval! Het enthousiasme voor de bestemming mondde zelfs uit in de bijnaam "Parel van de Brabantse Ardennen". Het romantische meer van Genval, verzonken in een golvend landschap, is een gegeerde bestemming voor korte verblijven en charmante wandelingen. Gastronomische restaurants en kwaliteitsvolle hotels maken er een gerenommeerde en uitzonderlijke site van. En het waterrijke gebied mag ook nog uitpakken met

zijn Museum van het Water en de Fontein. Het prinsenkasteel van Rixensart, geklasseerd bij de mooiste van België, staat open voor het publiek, net zoals de boerderij van Froidmont die later parochiekerk werd, de bibliotheek, het cultureel centrum en het museum dat gewijd is aan de kinderen, het TILT. Wandel in de oude wijk van Le Mahiermont en voor een duik in de natuur in de valleien van de Lasne et de Argentine. Het zijn echte ornithologische reservaten met parcours die u in gezelschap van een gids kunt verkennen. Geniet van ons "zoete leven" in Rixensart: proef een "tarte du Vî Paurin", bezoek een kunsttentoonstelling, woon een wedstrijd boogschieten op staande wip bij of kies voor een watersport op het meer.

Bereikbaar:

Met de auto: autosnelweg E411, afrit 3 richting het Meer van Genval, afrit 4 richting Rixensart-Rosières-Genval, afrit 5 richting Rixensart Met de trein: lijn Brussel-Namen

Syndicat d'Initiative de Rixensart VVV-kantoor Place Communale 1 1332 Genval T.: +32 (0)477 78 30 68 [email protected] www.si.rixensart.be Gemeentebestuur T.: +32 (0)2 634 21 21 www.rixensart.be


13

Wavre


14

De dynamische en commerciële stad Wavre is sinds 1 januari 1995 de hoofdplaats van de nieuwe provincie Waals-Brabant. Wavre is ook de belangrijkste Belgische stad voor dagtoerisme, dankzij de bevoorrechte ligging aan een verkeerskruispunt, zijn grote keuze aan restaurants en het grootste attractiepark van België: Walibi. Het provinciestadje heeft zijn gezellig cachet kunnen behouden, dankzij de verkeersvrije straten langs de Dyle rond de Saint-JeanBaptiste kerk en haar beiaard met 50 klokken, de aangename wekelijkse markten en zijn feesten zoals "Le Grand Tour" en "Le Jeu de Jean et Alice". "Alle wegen van de wereld leiden naar mijn stad" chreef Maurice Carême, de dichter uit Wavre. Verschillende toeristische wandelparcours laten u Wavre ontdekken, de oude en de nieuwe

wijken, de belangrijke sites van groot-Wavre, de beeldjes van de Maca en de Crapaute. Het Kasteel van l'Ermitage dat onderdak biedt aan de Musea voor Geschiedenis, Archeologie en lokaal Leven, organiseert ook tentoonstellingen, conferenties en concerten. In het hart van het stadhuis bevindt zich een kloosterhof, een oase van rust waar culturele en andere evenementen plaatsvinden. Wanneer u onze stad bezoekt, vergeet dan niet te proeven van onze gastronomische specialiteit: een heerlijke kwarktaart, de "tarte au Stofé". Sinds 2001 herbergt het stadhuis van Wavre ook het Maison du Tourisme van de Brabantse Ardennen.

Bereikbaar: Met de auto: autosnelweg E411, afrit 6 Met de trein: Lijn Ottignies - Leuven Maison du Tourisme van de Brabantse Ardennen en Syndicat d'Initiative de Wavre VVV-kantoor Rue de Nivelles 1 1300 Wavre T.: +32 (0)10 23 03 52 Fax: +32 (0)10 23 03 56 [email protected] of [email protected] www.mtab.be Gemeentebestuur T.: +32 (0)10 23 03 11 www.wavre.be

Kastelen, gebouwen, boerderijen & molens Chaumont - Gistoux

KASTEEL VAN VIEUSART Privédomein, zichtbaar vanaf de weg. Het kasteel werd gebouwd in 1858 in een heterogene stijl, waarbij rode baksteen gecombineerd werd met witte steen, volgens plannen van architect Cluysenaer.

KASTEELHOEVE VAN CORROY-LE-GRAND Privédomein waar evenementen worden georganiseerd. Het gebouw, gelegen op een heuvel in het noorden van het dorp Corroy-leGrand, kijkt uit op de hele vallei van de Train, te midden van de velden. Rustgevende landschappen. De kasteelhoeve, die dateert uit de 18e en 19e eeuw, werd in 1992 gerenoveerd door de familie Dorlodot. Ze heeft een koetshuis uit 1807, een schuur en een steen met een wapenschild, die afkomstig is uit het oude kasteel van Vieusart.

Rue du Serrui 4 1325 Corroy-le-Grand La place 1325 Vieusart

KASTELEN, GEBOUWEN, BOERDERIJEN & MOLENS

15

BOERDERIJ VAN ARNELLE


16

Privédomein waar evenementen worden georganiseerd. De grote vierkantshoeve in baksteen, die dateert uit de 18e eeuw, werd volledig gerestaureerd door de heer Y. Mattart. Zij omvat een immense schuur, een broodoven, een kleine brouwerij en een oude waterput. Het arboretum, de boomgaard, de groentetuin en het park, die verbonden zijn aan de boerderij, zijn zeer interessant en maken deel uit van de "Tuinen van België".

strekte haar domein zich uit over ongeveer 200 ha, waarvan vandaag nog 75 ha bewerkt wordt. Rue du Brocsous 12-16 1325 Dion-le-Mont

van de Prinsbisschop van Luik, die later werd omgebouwd tot watermolen, nadien tot graanmolen en ten slotte tot papiermolen. De huidige eigenaar wilde de karakteristieken van het oude gebouw behouden en vormde het om tot restaurant.

BOERDERIJ GILSON Privédomein. Deze boerderij, gebouwd in de 19e eeuw, is enkel zichtbaar vanop de straat. Rue du Tout Vent 42 1325 Dion-le-Mont BOERDERIJ "DE L’HERBE" Deze boerderij uit de 14e eeuw werd verbouwd tot logies. Men kan er nog altijd een bakhuis uit de 18e eeuw ontdekken. Achter het bakhuis heeft de bezoeker een weergaloos uitzicht op het dorp en de kerk van Bonlez. Chemin de l’Herbe 11 1325 Bonlez

Rue de Sart Risbart 40 1325 Longueville BOERDERIJ WIEME Privédomein, nog steeds in activiteit. Deze oude herenboerderij, die al bestond in de 11e eeuw en die nog steeds bewoond is, is zichtbaar vanop de straat en het binnenplein. In de 18e eeuw

BOERDERIJ ‘DE LA VIGNE’ Boerderij uit 1752. Rue du Culot 9 1325 Corroy-le-Grand MOLEN VAN LE BLOQUIA De "Moulin du Bloquia" bestond al in de 11e eeuw. Het was aanvankelijk een versterkte toren

Rue du Manypré 96 1325 Chaumont-Gistoux

Grez-Doiceau KASTEEL VAN PIÉTREBAIS-EN-GREZ Op het domein dat afhing van het kasteel, werden verschillende zijderupsenkwekerijen gevestigd. De moerbeibomen in de omgeving van het kasteel voedden de kleine rupsen. De heer uit die tijd, ridder Huytens de Beaufort, exploiteerde ook het krijt dat overvloedig te vinden was in de streek en speelde een zeer actieve rol in de exploitatie van kalkovens. Rond het midden van de 19e eeuw verminderde de uitbating van de kwartsiet- en krijtgroeven om

Rue de Basse-Biez 1390 Grez-Doiceau KASTEEL VAN ARCHENNES (BAUCHAU) Privédomein. Het kasteel en zijn boerderij, omgeven door een Engels landschapspark, is bewoond door de familie Bauchau. Het kasteel van Archennes behoorde toe aan een vazal van de hertog van Brabant. Het was een onafhankelijk domein in de 15e en 16e eeuw, bestuurd door verschillende adellijke families. Het is omgeven door een Engels landschapspark met een grote vijver en bevolkt met herten.

Rue de la Croix 1390 Grez-Doiceau KASTEEL VAN SAVENEL (DOMEIN GEKLASSEERD ALS SITE) Privédomein. Een groot en ongewoon barokportaal uit de jaren 1700 heet u welkom. In 1685 werd het kasteel aangekocht door de orde van de ongeschoeide karmelieten. Op het einde van de binnenplaats bevindt zich het mooie hoofdgebouw uit de 16e en 17e eeuw, dat werd verbouwd in de 19e eeuw. Het overheersend beeld wordt gevormd door een vierkante toren met drie verdiepingen, die eveneens in de 19e eeuw werd gerenoveerd. Chemin de Savenel 1390 Grez-Doiceau BOERDERIJ VAN LE COLOMBIER Deze mooie boerderij, oorspronkelijk middel-eeuws, werd herbouwd rond 1811. De grote bijgebouwen rond het vierkante binnenplein bieden onderdak aan een ruiter vereniging. Ze zijn toegankelijk tijdens de Erfgoeddagen en ter gelegenheid van de verschillende tentoonstellingen. Avenue Comte d’Ursel 134 1390 Grez-Doiceau BOERDERIJ VAN LE GRAND ROYAL

Royal komt van "roya" (ploegvore in het Waalse dialect). Deze mooie en typisch Haspengouwse boerderij ligt geïsoleerd in het landschap en biedt onderdak aan een manege die zeer in trek is.

Rue du Grand Royal 1390 Bossut ESPACE QUASIMODO Zou deze ruimte geluk brengen? Ja... maar enkel twee keer per jaar, wanneer ze opengaat voor spektakels. Avenue Fernand Labby 11 1390 Grez-Doiceau CHAPELLE-MOLEN IN BIEZ Het is beslist een leuk plaatje… een oude molen in zo’n mooi dorp! De vier delen van het gebouw, de machinerie, het rad, de muren van de waterloop, het geplaveide binnenplein en de omgeving zijn als geheel opgenomen als historisch monument. Sluit uw ogen en u hoort het geluid van de cicaden. Rue Fond du Moulin 1390 Grez-Doiceau

17 KASTELEN, GEBOUWEN, BOERDERIJEN & MOLENS

plaats te maken voor champignonkwekerijen. Het kasteel bezit nog steeds zijn donjon uit de 12e eeuw.

Ottignies Louvain-la-Neuve TOREN VAN MORIENSART


18

Als monument geklasseerd privédomein waar men evenementen organiseert. Het gebouw omvat een majestueuze toren uit 1220, een machtige vierkante constructie in zandsteenblokken, die neerkijkt op een Brabantse vierkantshoeve. De fontein met de mooie bijnaam "La Réservée" brengt een verfrissend moment tijdens uw tocht.

KASTEEL VAN OTTIGNIES

KASTEEL VAN LIMELETTE

Privé-eigendom, zichtbaar vanaf de Avenue des Combattants rechtover de kerk. Vanaf 1312 werd een kasteel gesignaleerd op de hoogte boven de vallei van de Dyle. Het viel ten prooi aan de vlammen in het begin van de 17e eeuw en werd herbouwd in 1626. Momenteel hoort het toe aan de familie van der Dussen de Kestergat. In 1952 kwam het op de monumentenlijst. Voor het kasteel bevindt zich een esplanade met een Amerikaanse eik en een beuk.

Geklasseerd domein, logiesadres en locatie voor evenementen. Vooraleer het een hotel werd, was het Kasteel van Limelette bekend onder de naam Château Saint-Jean des Bois. De vleugel aan de voorzijde en de ingang van het hotel, in Anglo-Normandische stijl, waren voordien de stallingen en de bijgebouwen van het kasteel. Het zijn de enige resten na de hevige brand van 1975. Het gerenoveerde balneotherapiecentrum van het Kasteel van Limelette laat u genieten van de weldaden van het water, dat verrijkt is met essentiële elementen uit de zee.

Rue des Villas 1340 Ottignies KASTEEL VAN FRANQUENIES Privé-eigendom. Een charter uit 1381 vermeldt de naam Philippe de Franquenies, de plaatselijke heer. De resten van de oude justitiezaal zijn nog zichtbaar op de gelijkvloerse verdieping. Rue de Franquenies 1341 Céroux-Mousty FERRIÈRE-HUIS

Rue de Moriensart 1341 Céroux-Mousty [email protected] www.moriensart.be

Privépand, niet toegankelijk voor toeristen, maar zichtbaar vanop de straat. Deze oude boerderij was de wieg van het gehucht "Le Petit Ry". In de 16e eeuw was de boerderij eigendom van de moeder van de filosoof Justus Lipsius. Ze wordt vandaag bewoond door de familie Ferrière. Rue du Petit Ry 49 1340 Ottignies

Rue Charles Dubois 87 1342 Limelette T.: + 32 (0)10 42 19 99

De boerderij bevindt zich in de nieuwe wijk Les Bruyères, niet ver van het meer, en contrasteert sterk met de nieuwe stad die stapsgewijze terrein wint. Deze manege behandelt personen met beperkte mobiliteit met hippotherapie en hanteert een benadering met respect voor de natuur en het dier. Er worden ook activiteiten voor kinderen aangeboden (zie p. 21 "Pedagogische boerderijen") Avenue des Arts 30 1348 Louvain-la-Neuve T.: +32 (0)10 45 24 74 www.ferme-equestre.be

Place Polyvalente Avenue du Jardin botanique 1348 Louvain-la-Neuve T.: +32 (0)70 22 15 00 [email protected] BOERDERIJ VAN LE DOUAIRE Deze boerderij waarvan de gevels, het dak en de vorsten (nokken) geklasseerd zijn, heeft een mooie allure. Ze is het ideale decor voor heel wat activiteiten en tentoonstellingen die worden georganiseerd door het cultureel Centrum van Ottignies. Het oudste gedeelte van het huidige gebouw dateert uit de eerste helft van de 17e eeuw.

BOERDERIJ VAN LAUZELLE Privé-eigendom, zichtbaar vanop de weg. Deze boerderij, in geschriften vermeld vanaf de 12e eeuw, werd in 1657 bezet door Spaanse troepen en in 1794 door Franse troepen (tegen de Pruisen). Een kapel aan de rand van het bos van Lauzelle, herinnert aan de moord op Abbé Huyberechts door de rexisten in 1944. In de nabijheid van de boerderij bevindt zich de zogenaamde "Terre de Justice" van Wavre, waar men ter dood veroordeelde misdadigers ophing in de 17e en 18e eeuw. Avenue de Lauzelle 1348 Louvain-la-Neuve BOERDERIJ SIMONART (OF BOERDERIJ HERGÉ)

BOERDERIJ VAN LE BIÉREAU Biéreau komtvan het Waals voor "belle vue" (mooi zicht) of "beau regard". De oude en als monument geklasseerde vierkantshoeve is van het Brabantse type. Ze is gedeeltelijk gerestaureerd en wordt vandaag gebruikt voor verschillende culturele en muziekevenementen.

Privé-eigendom. Deze boerderij werd in 1958 gekocht door Georges Remi (Hergé), de geestelijke vader van Kuifje en enkel Bobbie kan er u meer over vertellen! Rue Hergé 82 1341 Céroux-Mousty

Avenue des Combattants 2 1340 Ottignies T.: +32 (0)10 41 37 26


BOERDERIJ-MANEGE

Rixensart KASTEEL VAN RIXENSART


20

Erfgoed opgenomen op de monumentenlijst. Het kasteel is 7 dagen/week toegankelijk voor het publiek, van 1 april tot 30 september voor groepen van min. 8 pers. en enkel op reservering bij het VVV-kantoor van Rixensart T: + 32 (0)2 653 69 37 of T: + 32 (0)478 27 68 16 of per e-mail: [email protected] (www.si-rixensart.be). Het Kasteel van Rixensart is bewoond door de familie van de Prinsen de Merode. De tuinen werden aangelegd naar kartons van André Le Nôtre, architect van de tuinen van Versailles. In de salons en appartementen kunt u mooie wandtapijten, renaissancehoutwerk, een Lodewijk XV commode in Chinese lak en een bibliotheek in Directoire-stijl bewonderen. De toegang tot het goed verloopt langs een groot barokportaal.

BOERDERIJ VAN FROIDMONT Een oogst aan boeken in een boerderij! In 1956 werd de oude boerderij van Froidmont omgevormd tot parochiekerk en werd ook klooster van de Dominicanen van 1970 tot 2009. Vandaag bevat de boerderij van Froidmont een kerk, een openbare bibliotheek, een modern en helder cultureel centrum en een museum voor kinderen met de naam "Terrain Interactif Ludique pour Tous" (TILT). BOERDERIJ VAN LE PRINCE Privé-eigendom zichtbaar vanop de straat en de E411. Deze boerderij uit 1783 heeft toebehoord aan de heren van Rosierbois, aan Hendrik III van Witthem (die voorkomt in de avonturen van Suske en Wiske), aan de 1e, 2e en 3e Prinsen de Hornes en aan Prinses de Salm-Kyburg van wie Maria van Hohenzollern, de moeder van Koning Albert 1, een afstammelinge was. Chemin du Meunier 1 1330 Rixensart T.: + 32 (0)478 27 68 16 BOERDERIJ VAN WOO

Rue de l’Eglise 40 1330 Rixensart

Privé-eigendom zichtbaar vanop de straat, aan de rotonde van de Rue de Malaise, de Rue de Genval en de Rue Rosier Bois in Rosières-Saint-André. Deze grote kasteelhoeve met een donjon uit de 15e eeuw is een voormalig postrelais.

Verte Voie 1331 Rosières-Saint-André

KASTEEL VAN LA BAWETTE

Privédomein, nog steeds in activiteit. Deze boerderij uit de 18e eeuw in baksteen en blauwe hardsteen is opgetrokken in vierkantvorm.

Iets voor liefhebbers van golf en kastelen! Cultuur en sport gaan harmonisch samen in dit schitterend park. Tijdens de wandeling kunt u het kasteeltje bewonderen dat toebehoort aan burggraaf Le Hardÿ de Beaulieu. Zelfs wanneer u geen golf speelt, loont het de moeite om een kijkje te nemen!

Chemin des Deux Fermes 1331 Rosières-Saint-André

BOERDERIJ VAN DE TEMPELIERS

Chaussée du Château de la Bawette 5 1300 Wavre T.: + 32 (0)10 22 33 32

Gelegen langs de N4, tussen Wavre en Overijse. De oorsprong van deze boerderij ligt in 1140, het jaar waarin de hertog van Brabant het domein afstond aan de tempeliers die het exploiteerden tot de opheffing van de orde in 1312. Het werd dan eigendom van de johannieters tot het einde van het Ancien Régime. Tijdens de Franse periode (1795-1815) werd het domein verkocht als nationaal goed. De verbouwde boerderij biedt vandaag gastenkamers en heeft zalen voor de organisatie van evenementen. De landbouwactiviteiten werden stopgezet in 1960 nadat de RTBF en de VRT de gronden hadden gekocht om er hun zendmasten te installeren.

BOERDERIJ VAN "L’HOSTÉ"

BOERDERIJ VAN BILANDE

Deze boerderij behoorde vroeger toe aan de hertogen van Looz-Corswarem, heren van Wavre. U kunt er lekkere huisgemaakte producten kopen en men biedt er gastenkamers aan. Vandaag is het een privéwoning.

Deze boerderij werd rond 1173 gesticht door de monniken van Affligem en oefent nog steeds activiteiten uit. De stichters waren Vlaamstalig en noemden ze "bij Lanen", vanwege de rivier de Lasne die vlakbij ligt. Vandaar de verfranste naam Bilande.

Wavre ERMITAGEKASTEEL Het mooie Ermitagekasteel werd gebouwd op het einde van de 19e eeuw en maakt deel uit van het erfgoed van Wavre. Het is een klein cultureel centrum waar de Musea voor Geschiedenis en Archeologie, van het lokale Leven en van de Romeinse villa zijn ondergebracht. Men organiseert er ook tijdelijke tentoonstellingen, lezingen en concerten. Het park rondom het kasteel heet nu Nelson Mandela.

Drève de l’Hostellerie 101 1300 Wavre (Basse-Wavre) T.: + 32 (0)10 23 93 10

Chaussée de Lasne 1 1300 Wavre Rue de l’Ermitage 23 1300 Wavre T.: + 32 (0)10 23 03 52


BOERDERIJ TERFOSSE

KASTEELHOEVE DE STADT Dit kasteeltje in Vlaamse renaissance ligt op de hoogvlakte van Stadt en vormt een mooi ensemble met de aantrekkelijke neoromaanse kapel die er via een muurtje mee verbonden is. U ontdekt er schitterende gebrandschilderde ramen, waarvan de blauwe kleuren herinneren aan de beroemde glasramen van de kathedraal van Chartres.


22

Chaussée de la Verte Voie 18 1300 Wavre WATERMOLEN VAN BIERGES Dit gebouw langs de Dyle ligt niet ver van het attractiepark Walibi. Tot in de 16e eeuw waren de inwoners van de gemeente verplicht om hier hun graan te laten malen. Vandaag heeft het oude waterrad plaats gemaakt voor turbines die veevoeder vermalen. Tijdens de bloedige dagen van 18 en 19 juni 1815 was de molen de inzet van hevige gevechten tussen Fransen en Pruisen. Rue du Moulin à Eau 21 1301 Bierges

Pedagogische boerderijen BOERDERIJ VAN LA HULOTTE De boerderij van la Hulotte is een plaats waar

kinderen in het hart van de natuur verzeilen. De dieren van de boerderij en het bos, het groen, de groentetuin, allemaal ontdekkingen voor de kinderen. Het is een vakantieplaats waar ze zich amuseren en tegelijk een stukje van het leven leren kennen. De bedoeling is het kind zin te geven om iets bij te leren. Om eerder ervaring dan kennis aan te moedigen. Om de cyclus van het leven beter te begrijpen, om verder te gaan in zijn zoektocht… en vooral om het vertrouwen te geven. Chaussée de Bruxelles 400 1300 Wavre T.: +32 (0)10 24 80 05 [email protected] www.fermedelahulotte.be BOERDERIJ-MANEGE Het hele jaar biedt deze animatieboerderij pedagogische en ludieke bezoeken voor schoolgroepen en verenigingen. Ze organiseert ook verjaardagsfeestjes en het hele jaar een wekelijks atelier op woensdagnamiddag. De paardenboerderij is lid van de "Fédération francophone des fermes d’animation". Avenue des Arts 30 1348 Louvain-la-Neuve T.: +32 (0)10 45 24 74 [email protected] www.ferme-equestre.be

Provincie Waals-Brabant Groen en authentiek © A. Kouprianoff, Musée Hergé © Nicolas Borel. Atelier de Portzamparc, © A. Kouprianoff

Info en gratis brochures

23

+32 (0)10.23.63.72 [email protected] www.brabantwallon.be

© FTPBW

Wa l l o n i ë . O m r i n g t j e m e t wa r m t e . belgië

Burgerlijk erfgoed

BURGERLIJK ERFGOED

24

op te waarderen, heeft men hem bedekt met een witte coating. Het technisch bijgebouw heeft dezelfde stijl.

Chaumont-Gistoux GEMEENTEHUIS Het gebouw, grondig gerenoveerd in 1985-86, toont vandaag een gevel waarin breuksteen en baksteen harmonisch samengaan. Het hoofdgebouw herbergt het kantoor van de burgemeester, de gemeentelijke diensten en de raadzaal. Voor de ingang nodigt een beeld van de internationaal bekende beeldhouwer Léon de Pas uit tot dromen. Op het binnenplein van het gemeentehuis herinnert het beeld van een hinkelend meisje, la Marelle, aan de beeldhouwer en schilder René Julien die in de gemeente heeft gewoond.

WATERTOREN Deze watertoren in art-decostijl uit 1923, gelegen op het plateau van Chaumont, is het werk van architect F. Henne. Om de decoratieve motieven

Rue du Gros Médart 1325 Chaumont-Gistoux

Wavre

Lijn 324 van de buurtspoorweg, aangelegd in 1803, verbond Courcelles bij Charleroi met Sart-Risbart, en stopte ook in het station van Corroy-le-Grand. Het gebouw werd omgevormd tot woning maar draagt nog steeds de inscriptie "Corroy-le-Grand". De sporen en de ballast zijn verdwenen en op de bedding heeft men een pad aangelegd.

STADHUIS

Rue du Warichet 21-23 1325 Corroy-le-Grand

Rixensart KASTEEL LE HÉRON Dit kasteel in Lodewijk XV-stijl, ingekapseld in het groen, werd in 1912 gebouwd door Baron Carton de Wiart. Zeer mooi gemeentelijk park dat openstaat voor het publiek, met didactische borden (fauna en flora). Hedendaags gemeentehuis.

Het indrukwekkende stadhuis is een oude kerk van het klooster van de geschoeide karmelieten. Zie op de gevel het gebrandschilderde raam met de afbeelding van de Heer Jean, Dame Alice en de Maca. Deze drie personages speelden een grote rol in de geschiedenis van de stad Wavre. Het was in 1222 dat de burgers van de stad, traditioneel voorgesteld door de Maca, uit handen van de heren van Wavre, hier voorgesteld als de Heer Jean en Dame Alice, de oorkonde ontvingen met de vrijheden en voorrechten van de stad. Daardoor werd Wavre een vrije stad en betaalde minder taksen. Het beeld van de Maca met de trekken van een schalkse jongeling, een werk van J. Godart (1962), verpersoonlijkt de weerspannige geest van de Wavenaars. Zie ook de Crapaute aan de achterzijde van het CPAS, Rue de Bruxelles, de gezellin van de Maca, een werk van beeldhouwer Yvon Mattagne.

DOMMEL Ziehier de witte hond Dommel, de stripfiguur Cubitus voor de Franstaligen! Het beeld op de Place Albert I in Limal, een werk van Y. Cauwenberghs, werd geïnaugureerd in oktober 2002. Het is een eerbetoon aan Dupa, de geestelijke vader van de beroemde hond, die 30 jaar in Limal heeft gewoond.

25

EUROPAFONTEIN Deze fontein (E411, afrit 6) is een replica van deze van Sainte-Maxime (Var-Frankrijk). Grote ruikers water bespoelen een enorme bol.

BURGERLIJK ERFGOED

STATION VAN DE BUURTSPOORWEG IN CORROY

Religieus erfgoed

RELIGIEUS ERFGOED

26

Chaumont-Gistoux

SAINT-JEAN-BAPTISTEKERK Vanaf de 13e eeuw bestond in Gistoux een oratorium dat Godefroid de Chaumont, zijn vazallen en de inwoners van het gehucht gewijd hadden aan O.L. Vrouw. Het oude oratorium (1255) werd afgebroken en in 1841 vervangen door een nieuw gebouw in neoclassicistische stijl, gewijd aan Saint-Jean-Baptiste. De kerk werd gerestaureerd in 1899 en kreeg veel schenkingen, waaronder een tiental gebrandschilderde ramen, een uurwerk, een kruisweg in reliëf (door de schilder Roger Versteegen), beelden en decoraties.

SAINT-BAVONKERK De kerk staat op het einde van de uitloper van een rots. Ze is waarschijnlijk de kapel geweest van de oude burcht van Chaumont. Ze vertoont vooral een neogotische stijl maar ook romaanse elementen. Het gebouw heeft twee delen waartussen een kleine toren verrijst. Het eerste heeft drie beuken met vijf traveeën en het tweede bestaat uit een sacristie en een koor met een platte apsis, gebouwd met lokale zandsteenblokken in de 2e helft van de 13e eeuw. Men kan er "Le Martyre de Saint-Etienne" bewonderen, een werk van Polydore Beaufaux uit Wavre, Prijs van Rome.

Rue Lahaut 1 1325 Chaumont-Gistoux Parking rue Goffinet

Chaussée de Huy 214 1325 Gistoux

Het interieur van de kerk is in gesculpteerde eik. Het altaar in Lodewijk XVI-stijl is bekroond met een mooi beeld dat de tenhemelopneming van de Maagd voorstelt. Acht doeken die scenes voorstellen uit het leven van Christus en de Maagd sieren de muren. Ze worden toegeschreven aan Lens van Nivelles. Het geklasseerde barokke orgel dateert uit de 18e eeuw. Het werd in 1996 gerestaureerd met respect voor de fabricatiewijze door de Artisans Facteurs d’orgues et clavecins van Tournai (Bernard Couvreur) en heeft nu zijn uitstraling van vroeger terug. De vereniging "Les Amis de l’Orgue de Longueville" had als eerste doel een zo groot mogelijk publiek te sensibiliseren, dorpelingen, nieuwsgierige mensen en melomanen, voor de restauratie van het instrument. "Les Amis de l’Orgue"gaan nu verder met het organiseren van orgelconcerten, maar staan ook open voor andere muziek: romantisch, hedendaags, vocaal, koor-en kamermuziek…

Rue du Centre 1 1325 Longueville SAINT-ETIENNEKERK Deze kerk uit 1775 heeft een opmerkelijk schilderij: de Aanbidding door de Wijzen uit het Oosten, in 1940 gerealiseerd door Van den Heuvel, en grafstenen van de families Beeckman en Rolly. Het orgel is geklasseerd maar de kerk is enkel toegankelijk tijdens erediensten. De vereniging "Corroy-le-Grand-Orgue" heeft de restauratie en de promotie van dit orgel tot doel en dat in samenwerking met de Koning Boudewijnstichting. Rue de l’Eglise 1325 Corroy-le-Grand SAINT-MARTINKERK Na de heropbouw van het kasteel in 1864, werd ook de oude kapel in 1876 vervangen. Het is een gebouw in baksteen en natuursteen, voorafgegaan door een vierkante toren met een achtzijdige spits. De buitenzijde vertoont een hybride neoromaanse stijl. De pastorie dateert van de 2e helft van de 19e eeuw. Rue de Neusart 30 1325 Vieusart SAINT-MARTINKERK De oude kerk, die verrees op de plaats van de pastorietuin, had drie gebrandschilderde ramen

met een voorstelling van ridders, hun dames en hun patroonheiligen. Deze mooie glasramen, geschonken in 1528, werden in 1837 verkocht aan de hertog van Aremberg, die ze liet plaatsen in de kerk van Enghien. Het was in die tijd dat de nieuwe kerk werd gebouwd. Haar vierkante toren, bekroond met een afgeplatte piramide en een vierkantig prisma als spits, staat vóór het gebouw in neoclassicistische stijl. Ter plaatse kunt u de als monument geklasseerde kerk bekijken, de pastorie (1773) met haar bijgebouwen, het park en de begraafplaats. Op de begraafplaats ontdekt u verschillende opmerkelijke grafstenen, waaronder deze van de familie de Hénin-Liétard en deze van markies de Dion, ontwerper van de auto Dion-Bouton. Place Communale 1 Rue des Frères Poels 1325 Dion-le-Val KERK VAN NOTRE-DAME ET SAINT-NICOLAS Het oude gebouw in neoclassicistische stijl brandde af in 1908 en werd drie jaar later vervangen door de huidige kerk, een perfecte replica van de voorganger (volgens plannen uit 1764). De kerk van Notre-Dame et Saint-Nicolas in Dion-le-Mont heeft een prachtige gevel met een harmonieuze combinatie van baksteen en natuursteen. Rue du Village 1325 Dion-le-Mont

27 RELIGIEUS ERFGOED

KERK VAN NOTRE-DAME DE L’ASSOMPTION

SAINTE-CATHERINEKERK

NOTRE-DAMEKERK

Vanaf de 12 eeuw stond een gebedshuis gewijd aan O.L. Vrouw op de plaats van de huidige kerk. In de 18e eeuw had de gemeente geen middelen meer om het gebouw te renoveren en te onderhouden en de inwoners vroegen baron Philippe de Varick om hulp. Hij engageerde zich om de kerk te herbouwen in ruil voor het innen van taksen. In 1771 werd de kerk dan op dezelfde plaats herbouwd en ze bleef intact tot in 1962, het jaar waarin ze werd gesloten wegens gebrek aan onder-houd. In 1971 werd ze zorgvuldig gerestaureerd dankzij de giften van particulieren. Het hoogaltaar in blauwe hardsteen en het tabernakel, beide het werk van Jean Willame, dragen bij tot de schoonheid van het interieur.

De Notre-Damekerk in Bossut (1782) staat bekend voor haar geklasseerd orgel dat afkomstig is uit de abdij van Florival. Het instrument produceert klanken van zeldzame kwaliteit en melomanen worden verwend met een uitzonderlijke akoestiek. Het is het enige exemplaar van dit type dat momenteel kan bezocht worden in ons land.

e

RELIGIEUS ERFGOED

28

Chemin de l’Herbe 44 1325 Bonlez DE KAPEL ‘AU CHÊNEAU’ Charmante geklasseerde kapel gewijd aan NotreDame des Affligés. Ze bevindt zich naast de begraafplaats van Longueville en is omringd door eerbiedwaardige lindes. Stenen banken nodigen uit om even uit te rusten. Rue Art Libert 1325 Longueville

KAPEL VAN NOTRE-DAME DE LOURDES Deze kapel, die men ook de "chapelle d’Arnelle" noemt, werd recent gerestaureerd met onder meer de hulp van de Groupe Sentiers van Chaumont-Gistoux. Rue de Sart Risbart 40 1325 Longueville

Grez-Doiceau SAINT-GEORGESKERK De basis van de klokkentoren zou kunnen dateren van de 12e eeuw. Men kan er een sinds 1978 geklasseerd orgel bewonderen en keramiek van Max Van der Linden, dat het triduüm illustreert, de driedaagse cyclus van de paasliturgie. Place Ernest Dubois 25 1390 Grez-Doiceau

Avenue Fernand Labby 1390 Bossut

Dit gebouw in Pécrot vierde in 2001 zijn 300 verjaardag. De kapel werd opgetrokken in 1701 op de plaats waar zich een populier bevond die een zekere Robert Tiri, intendant van de abdij van Florival, miraculeus had beschermd tegen de bliksem. Een steen boven de eiken toegangsdeur getuigt van het voorval. De kapel is gebouwd met baksteen die werd witgekalkt. Ze heeft een gevelbreedte van 6,30 meter, is 6,50 meter hoog en 10,40 meter diep. In 1999 heeft een storm een boom laten omvallen die het dak van de kapel heeft beschadigd. e

Rue de la Chapelle Robert 1390 Bossut-Gottechain

Ottignies Louvain-la-Neuve

KERK VAN NOTRE-DAME DE MOUSTY

SAINT-REMIKERK

Het gebouw heeft een crypte onder het koor waar bedevaarders en zieken de relieken kwamen vereren. Het is de oudste kerk van de streek (eerste kwart van de 10e eeuw). Het geheel is sinds 1952 opgenomen op de monumentenlijst.

De huidige Saint-Rémikerk, in classicistische stijl, werd gebouwd in 1785, ter vervanging van een voorganger die in 1726 werd vernield door een brand. Ze heeft een opmerkelijk meubilair en enkele grafstenen tegen de buitenmuren. Ook de pastorie verdient uw aandacht. Beide gebouwen zijn sinds 1952 opgenomen op de monumentenlijst.

Place du Centenaire 1341 Céroux-Mousty KERK VAN CÉROUX De toren van de kerk, gebouwd in 1848 naar plannen van architect Moreau, heeft een spits die een herkenningspunt is van Céroux. Het gebouw in neogotische stijl verijst op de Place Communale, een plaats waar tal van evenementen plaatsvinden, en die afgeboord is met geklasseerde lindes.

KERK VAN SAINT-PIE X Dit ronde en weinig banale gebouw, ook kerk van le Petit-Ry genoemd, werd ontworpen door architect Pinsart, die ook de ondergrondse basiliek van Lourdes tekende. Het metselwerk evoqueert en symboliseert de "vallei van de tranen" uit de Genesis. Het meubilair komt uit de kapel van het Paviljoen van de Heilige Stoel op de Wereldtentoonstelling van 1958. De keramiek is het werk van Max Van der Linden. Place Saint-Pie X 1340 Ottignies

Avenue des Combattants 1340 Ottignies SAINT-FRANÇOISKERK Dit modern maar discreet gebouw, gewijd aan Saint-François, heeft een driedelig interieur en getuigt van de evolutie van de traditionele plattegrond van kerken tijdens de 2e helft van de 20e eeuw. De klokkentoren is geïnspireerd door de Italiaanse campaniles. Ondanks haar jonge leeftijd mag de kerk opmerkelijk genoemd worden. Avenue Hennebel 30 1348 Louvain-la-Neuve

Place Communale de Céroux 1341 Céroux-Mousty


KAPEL ROBERT

KAPEL BONNE ESPÉRANCE Deze kleine kapel met een mooie toren verrijst in de wijk van les Bruyères sinds oktober 2003. Ze is gebouwd met arkose-stenen (zeldzaam in Louvain-la-Neuve) door de architecten Baudouin Libbrecht en Jean-Claude Bodeux. Haar structuur laat toe de erediensten in een gezellige sfeer te laten verlopen.

30

Place du Plat Pays 1348 Louvain-la-Neuve

RELIGIEUS ERFGOED

Rixensart SAINTE-CROIXKERK De kapel, die nog steeds toebehoort aan het kasteel van Rixensart (zie p.19), is vandaag de Sainte-Croix parochiekerk. Zij onderging tal van verbouwingen na verschillende branden. U ontdekt er het reliekschrijn van Sainte-Florentine en Saint-Célestin, het herdenkingsmonument van Xavier de Merode, de herdenkingsgrafsteen van graaf Félix de Merode en ook de tribune van de kasteelheren. De kerk is enkel toegankelijk tijdens de erediensten. Rue de l’Eglise 38 1330 Rixensart SAINT-FRANÇOIS-XAVIERKERK Dit gebouw was achtereenvolgens kapel en kerk die afhing van de Sainte-Croixkerk, om in 1877

parochiekerk te worden. Zij herbergt tal van hedendaagse kunstwerken. U vindt er keramiek van Max Van der Linden, de bekende kunstenaar uit Nodebais die in 1999 is overleden, gebrandschilderde ramen (1956-58) van Jean Slagmuijlder, en tal van beelden, werken van lokale kunstenaars zoals Paul Smars, Jean Godard, Jean Mayné en Gustave Demaret (het hek van de doopvont). Het orgel werd in 2002 gefabriceerd door orgelmaker Johan Deblieck. Behalve in uitzonderlijke situaties is de kerk open voor bezoekers van 9 tot 18 u. (niet tijdens erediensten). Place Cardinal Mercier 30A 1330 Rixensart SAINT-ÉTIENNEKERK Wanneer kerk en boerderij samengaan! Sinds 1975, is de Saint-Etiennekerk ondergebracht in de schuur van de boerderij van Froidmont. Voor groepsbezoeken kunt u zich richten tot het VVV-kantoor van Rixensart. Men ontdekt er onder meer een romaanse Christus aan het kruis die afkomstig is van een calvarie in de bossen van Rixensart. Chemin du Meunier 1330 Rixensart SAINT-PIERREKERK De enige kerk die gebouwd werd met baksteen en gewapend beton. Zij dateert uit het begin

van de 20e eeuw, uit dezelfde periode als de papierfabriek van Genval. De klokken van de toren kan men van buitenaf zien. Rue de la Station 30 1332 Genval

Wavre KLEINE NOTRE-DAMEBASILIEK Het gebouw was eerst een kapel, daarna de kerk van een priorij van de benedictijnen, maar werd verkocht ten tijde van de Franse Revolutie. Het is het enige restant van een monastiek complex dat tot 1797 bewoond was door de monniken van Affligem. Ze werd parochiekerk in 1805 en uitgeroepen tot basiliek in 2000. Mooi en indrukwekkend parcours voor "Notre-Dame de Paix et de Concorde de Basse-Wavre", een historische plaats van religieuze verering. Het oudste element is de Mariakapel in het verlengde van de linkse zijbeuk. Men heeft toegang tot de kapel via een smeedijzeren hek in Lodewijk XIV-stijl. Dit oratorium, dat verbouwd werd in de 18e eeuw, toont nog enkele sporen van een romaans gebouw uit de 12e eeuw met muren in grote breuksteenblokken. Notre-Dame de Basse-Wavre werd aangeroepen voor de pest, hongersnood en oorlog. Het vereerde beeld van de Maagd met het Kind uit de 17e eeuw en het miraculeuze schrijn, worden elk jaar rondgedragen in de processie van de "Grand Tour". De basiliek is toegankelijk voor bezoekers buiten de erediensten.

KERK VAN SAINT-ANTOINE DE PADOUE In september 1890 werd een noviciaat geopend op de Chaussée de Bruxelles voor de Recoletten zusters van het hospitaal. Door gebrek aan middelen werd de kapel, gewijd aan Saint-Antoine de Padoue, slechts vijf jaar later geopend. Ten gevolge van de snelle urbanisatie van de wijk, gingen de Franciscanenzusters (van Notre-Dame du Rosaire, afkomstig uit Nivelles) akkoord om hun kapel ter beschikking te stellen voor de nieuwe kapel van Saint-Antoine. Sinds de stichting van de parochie werden verschillende verbouwingen doorgevoerd: verbreding van de zijbeuken, plaatsing van gebrandschilderde ramen en een nieuwe verflaag voor het interieur. Chaussée de Bruxelles 1300 Wavre KAPEL VAN GRIMOHAYE Deze kleine kapel werd in 1688 gebouwd op de hoogtes van Limal, op een plaats waar volgens sommigen voorheen al een Maria-aanbidding bestond. Ze was gewijd aan Notre-Dame des Affligés en gaf onderdak aan een populaire Maagd die werd aangeroepen voor kinderziektes. Bij bepaalde gelegenheden wordt het beeld in processie naar de parochiekerk gedragen. De kapel onderging enkele verbouwingen rond 1859 en 1910. De kapel van

Grimohaye, ook "chapelle Notre-Dame des Affligés of du Loup" genoemd, is als monument geklasseerd op 26 maart 1980. Rue de Grimohaye 1300 Limal

zaterdag, van 11 tot 12 u. Place Cardinal Mercier 1300 Wavre

SAINT-JEAN-BAPTISTEKERK Deze geklasseerde hoge kerk met verschillende verdiepingen kwam enkele keren ten prooi aan de vlammen en werd telkens gerestaureerd. U kunt er een preekstoel in Lodewijk XV-stijl ontdekken, lambrisering in Lodewijk XVI-stijl, een doopvont uit de 16e eeuw en een stenen wijwatervat uit 1632, naast keramiek van Max Van der Linden. Het eerste orgel werd geïnstalleerd in 1844 door Hippolyte Loret, een befaamd Brussels fabrikant. Het werd zwaar beschadigd tijdens de Tweede Wereldoorlog, gerestaureerd in zijn oorspronkelijke staat en geïnaugureerd in juni 1999. Sinds Pasen 2003 telt de toren 50 klokken. Op de 5e verdieping vertoont de cabine van de beiaardier zeer mooie gebrandschilderde ramen die de geschiedenis van de stad voorstellen. Een verdieping hoger laten 43 kleine klokken vrolijk het lied "Nous aimons notre bonne Ville" horen, dat ontleend is aan het "Jeu de Jean et Alice". De 7 grote klokken van de kerk staan een verdieping lager opgesteld. De kerk is toegankelijk buiten de erediensten. Men kan ze bezoeken tijdens de Erfgoeddagen en met rondleidingen die georganiseerd worden door het VVV-kantoor en het Maison du Tourisme van de Brabantse Ardennen. De beiaard kan men zien tijdens de concerten op woensdag en


Rue du Calvaire 1300 Basse-Wavre

Natuursites &

recreatieparken

NATUURSITES & RECREATIEPARKEN

32

Chaumont-Gistoux

natuur. Het gebied heeft een uitzonderlijke ecologische waarde.

CHAUMONT-GISTOUX U wil de rijkdom en de diversiteit van de vochtige zones ontdekken? Bezoek de valleien van de Train en de Pisselet. De site van de vijver van Inchebroux, in het centrum van het dorp Gistoux, is ook een bezoek waard. De waterval is al te zien vanop de weg. NATUURRESERVAAT VAN LA CHAMPTAINE Een cinematografische impressie, een verrassend landschap dat precies uit een ander land komt… La Champtaine, een echte canyon met okerkleurige kliffen, kunt u doorkruisen maar zonder hond en met respect voor de

U vindt er ook historische rozen, botanische rozen uit de hele wereld en variëteiten die gekozen werden vanwege hun genetisch belang. In de rozentuin ondergingen van 2012 tot 2014 alle planten een snoeibeurt.

ROSERAIE ENVIRONNEMENTALE: EEN ROZENTUIN De tuinen van het gemeentehuis van Gistoux verwachten liefhebbers en romantische mensen. Dankzij een microklimaat en de diversiteit van de bodem, staan hier meer dan 500 variëteiten van rozen, samen met wilde planten uit de onmiddellijke omgeving en planten uit Patagonië.

Gemeentebestuur Rue Colleau 2 1325 Chaumont-Gistoux

Op de top van de vallei van de Ry du Pré Delcourt, in Chaumont, hebben opgravingen een menselijke nederzetting op een natuursite blootgelegd van de Michelsberg-cultuur (midden-neolithicum). Wanneer men de site bezoekt tijdens een rondleiding op de Erfgoeddagen, maakt men dus een verre reis naar het verleden.

Les Amis du Parc de la Dyle ASBL Maison du Coullemont Rue des Moulins 10 1390 Grez-Doiceau T. et Fax: +32 (0)10 86 29 76 www.belgonatura.be

HET WATERKERSBED VAN PINCHART

VALLEI VAN DE DYLE Deze vallei toont een gediversifieerd geheel van natuurlijke milieus die een bezoek in alle periodes interessant maken. De site omvat drasland, vochtige weiden, rietland en bossen. In deze speciale beschermde zone van de Europese avifauna vinden 130 soorten vogels een plek om te nesten of te rusten tijdens hun migratie.

Het "Parc de la source" is een kleine groene zone die uitnodigt tot ontspanning en wandelen. Ze ligt in het centrum van Louvain-la-Neuve, tussen de Place de l’Université en het Bos van Lauzelle, waar het mee verbonden is met een lange weg.

Ottignies Louvain-la-Neuve Ottignies - Louvain-la-Neuve is omgeven door een gordel van bossen en weidse groene vlaktes, een zeer geschikte streek voor wandelaars van alle leeftijden en alle niveaus.

Grez-Doiceau

PARC DE LA SOURCE

Het waterkersbed van Pinchart ligt in de groene en beboste zone van de vallei van de Pinchart, langs de Rue des Prairies. Ze is in het oosten afgezoomd door een beekje. Deze voormalige waterkersexploitatie is bijna een eeuw oud en produceerde tussen 500 en 1000 bundels waterkers per dag. De uitbating werd gestopt in de jaren 1980 door gebrek aan arbeidskrachten. Didactische borden langs het waterkersbed geven een overzicht van de lokale fauna en flora, zoals moeraszegge, de wilde primula, de rosse kikvors, het kwikstaartje en de wilde eend. Rue des Prairies 1340 Ottignies

33 NATUURSITES & RECREATIEPARKEN

ARCHEOLOGISCHE SITE VAN LES BRUYÈRES


34

PROVINCIAAL DOMEIN LE BOIS DES RÊVES

BOS VAN LAUZELLE

MEER VAN LOUVAIN-LA-NEUVE

Dit domein van 65 ha, dat bossen en vochtige zones omvat, heeft een ideale infrastructuur voor uw vrijetijdsbesteding. Naast kilometers wegen en paden, vindt u er een vijver, een strand, twee zwembaden, een solarium, een gezondheidsparcours, plaatsen voor spel en sport, voor picknicks en barbecues, en… grote parkings. Kortom, deze oase van groen verdient haar naam (het bos van de dromen). Ook zeer geschikt voor kinderen.

Dit gebied van 198 ha hoort toe aan de Katholieke Universiteit van LLN en is een typevoorbeeld van een multifunctioneel stadsrandbos dat tegemoet komt aan verschillende objectieven. In gevarieerde landschappen is een combinatie ontstaan van bosexploitatie, wetenschappelijke studie, natuurbehoud en ontspanning. Verschillende biotopen herbergen een opmerkelijke fauna (reeën, vossen, eekhoorns, everzwijnen en vogels. Een mooie vijver wordt van water voorzien door de Petit Ry. Drie bewegwijzerde parcours, voorzien van een reeks didactische borden, nodigen u uit voor een ontdekking van deze natuurschatten. In de Fontaine du Lutin kan men pootjebaden. Wenst u een rondleiding voor een groep, contacteer dan het secretariaat van de "Service de Gestion du Patrimoine - Espaces extérieurs" van de UCL op +32 (0)10 47 90 63, e-mail secretaire-gpex@ uclouvain.be of het VVV-kantoor +32 (0)10 47 47 47, e-mail: [email protected]

Ook artificieel kan sympathiek ogen. Aan de rand van het centrum wordt dit ondiepe meer van water voorzien door een opvangsysteem van regenwater, dat volledig gescheiden is van het circuit van het afvalwater. De oevers bieden een frisse omgeving om zich te ontspannen, op een steenworp van het centrum. Ook hier vindt men tal van vogelsoorten.

Allée du Bois des Rêves 1 1340 Ottignies T.: +32 (0)10 41 60 72 Fax: +32 (0)10 41 14 00 Bureel open van maandag tot vrijdag van 8.30 tot 16u.

GEMEENTEPLEIN VAN CÉROUX Dit schitterend geklasseerd plein van 1 ha, omgeven door 56 lindes, biedt een uitzonderlijk rustpunt. Het plein wordt vaak gebruikt als vertrekpunt voor heteluchtballons.

fauna van het gebied.

Rixensart

Avenue de Merode 75 1331 Rixensart

NATUURRSERVAAT VAN LE CARPU U voelt nostalgie voor de grote weiden uit het verleden? Dan wachten de drassige weiden van de vallei van de Carpu op u. Daar groeien de meest gevarieerde planten en bloemen, en ideaal is komen met een groep en een competente gids volgen.

MEER VAN GENVAL Drassige site met tal van bronnen. Deze kwaliteitsvolle omgeving zorgt voor charme en romantiek en is daardoor zeer gegeerd bij het publiek. Rond het meer ontdekt u kopieën van bekende gebouwen (Versailles en het Vierwoudstedenmeer) en worden er tal, van mondaine, artistieke, culturele of sportieve evenementen georganiseerd. Voor een historische rondleiding kunt u terecht bij het VVV-kantoor Rixensart. T.: +32 (0)477 78 30 68 ou T.: +32 (0)2 653 69 37 www.si-rixensart.be [email protected]

WALIBI BELGIUM

VALLEI VAN DE LASNE

Liefhebbers van opwinding worden verwend in dit attractiepark dat zich richt tot alle leeftijden en smaken. De formule slaat aan en dat is logisch want alles is er super. Bovendien is het bloemenpark zeer mooi.

In een vallei die Natura 2000 is geklasseerd, waar de Lasne en de Argentine samenkomen, vindt men dieren en planten van groot biologisch belang. NATUURPAD Wanneer de privésector zich inzet... ! Het grondgebied van GlaxoSmithKline is open op zaterdag, zon- en feestdagen (met toestemming van de bewaker). U ontdekt er een wedersamenstelling van verschillende biotopen. Ingang langs de onthaalloge in de Rue de l’Institut 89 te Rixensart (naast de hoofdingang van GlaxoSmithKline). GEMEENTELIJK PARK Dit publiek toegankelijk park heeft een natuurpad met didactische borden over de flora en

Boulevard de l’Europe 100 1300 Wavre T.: +32 (0)10 42 15 00 www.walibi.com

35 NATUURSITES & RECREATIEPARKEN

RNOB (ornithologische natuurreservaten van België) T.: +32 (0)2 245 55 00 Julien Taymans +32 (0)485 14 68 47 www.natagora.be

Wavre

AQUALIBI

faamde verzameling rododendrons en azalea’s.

Een tropische omgeving… zelfs in de winter! Het water in het complex wordt constant verwarmd tot 29°C. Lekker lui of ondernemend, u vindt er de activiteit die u het best zint. Amusement en ontspanning gegarandeerd!


36

Boulevard de l’Europe 100 1300 Wavre T.: +32 (0)10 42 16 03 www.walibi.com AVENTURE PARC Dit domein telt op een oppervlakte van vier ha 145 spelen, waarvan er verschillende bestemd zijn voor kinderen van 4 tot 7 jaar. Het is een favoriet trefpunt voor sportieve natuurliefhebbers die van geen kleintje vervaard zijn. Zes acrobatische bosparcours met een toenemende moeilijkheidsgraad bieden zich aan. Een ervan is gereserveerd voor kinderen vanaf 5 jaar. U vindt er tevens een be-

Rue Sainte-Anne 152 1300 Wavre T.: +32 (0)10 22 33 87 www.aventureparc.com BOS SAINTE-ANNE Deze natuursite ligt langs de Rue Sainte-Anne, in een uitzonderlijke omgeving met eeuwenoude bomen. Sportieve bezoekers kunnen trainen op twee pistes (400 m en 1500 m) of op de gezondheidspiste (23 oefeningen). Het domein is ’s avonds verlicht en er is een grote parking in de nabijheid.

LA BELLE VOIE In de 18e eeuw verwekte het project voor de aanleg van La Belle Voie een geschil tussen de Aartsbisschop van Mechelen, in zijn functie van abt van de Abdij van Affligem en de Baljuw van Wavre. Slechts de tussenkomst van Filip IV, koning van Spanje en prins van de Nederlanden zorgde er uiteindelijk voor de bedevaarders een rechtstreekse en ‘droge’ passage kregen van Notre-Dame naar de priorij van Basse-Wavre. In 1821 kende een nieuwe koninklijke interventie, deze van Willem I van Oranje-Nassau, de weg definitief toe aan de stad Wavre. Al naargelang het tijdperk was de weg afgeboord met wilgen, beuken en iepen. Vandaag geven mooie kastanjebomen charme aan deze wandelweg die zeer op prijs wordt gesteld door de inwoners van Wavre. Alleen periodieke overstromingen van de Dyle verstoren de rust van de Belle Voie.

Op een steenworp van Brussel gaan de deuren van de vrije tijd open... Herleef op het slagveld van Waterloo, waar op een mooie ochtend van het jaar 1815 de kaarten van Europa werden herschikt, de emotie van een erfgoed waar zelfs Victor Hugo versteld van stond. Aanschouw de leeuw van 28 ton gietijzer en het Panorama, het uitzonderlijke ronde doek dat geschilderd werd in 1912. Begeef u naar het Laatste Hoofdkwartier van Napoleon of het Wellingtonmuseum waar de geroemde hertog het overwinningsbulletin tekende van de geallieerde troepen.

Moe geworden? Na deze activiteiten kunt u genieten van een verkwikkende nacht in onze rustige hotels (met het aantal sterren van uw keuze), onze gastenkamers en andere logiesmogelijkheden op het platteland… Tenzij u zich alleen aangetrokken voelt tot de tentoonstellingen, festivals, spektakels of andere nachtelijke ontspanningsmogelijkheden!

Houd even halt bij musea, attracties, kastelen, abdijen, typische hoevetjes… Ga naar het Solvay Domein en het Kasteel van La Hulpe: te midden van 220 hectaren woud en wandelpaden ontdekt u er de Stichting van Jean-Michel Folon. Zijn aquarellen, schilderijen, beeldhouwwerken en affiches nodigen u uit op een reis naar het vijfde seizoen: dat vande verbeelding en de poëzie.

Nog niet genoeg beleefd? Maak dan voor uw tochten per mountainbike, te voet of te paard een keuze uit honderden kilometer bewegwijzerde paden. Wilt u nog meer? Haal uw golfclubs boven en geef u over aan de tientallen parcours, het ene nog opmerkelijker dan het andere.

37

Sport &

spel SPORT & SPEL

38

Golf GOLF VAN BERCUIT Gelegen op het Privédomein van Le Bercuit, in een omgeving die de schoonheid van de site valoriseert. Enkel toegankelijk voor leden. 18 holes - 5931 m - Par 72 Les Gottes 3 1390 Grez-Doiceau T.: +32 (0)10 84 15 01 www.golfdubercuit.be GOLF VAN LOUVAIN-LA-NEUVE Initiatiegolf op het plateau van Lauzelle. Het parcours, open en zeer kronkelig, heeft tal van bunkers en vijvers. 18 holes – 6226 m – Par 72

Rue Arthur Hardy 68 1348 Louvain-la-Neuve T.: +32 (0)10 45 05 15 [email protected] www.golflln.com GOLF VAN LA BAWETTE Initiatie- en praktijkgolf. Dit parcours van internationale kwaliteit ligt op een domein van een honderdtal hectare. 18 holes (Le Parc) – 6076 m – Par 72 9 holes (Les Champs) – 2130 m – Par 33 Chaussée du Château de la Bawette 5 1300 Wavre T.: +32 (0)10 22 33 32 www.labawette.com

Zwemmen GEMEENTELIJK ZWEMBAD VAN RIXENSART Open voor het publiek: Maandag tot vrijdag van 7.30 tot 9 u., van 12 tot 13.30 u., van 15.30 tot 19 u. Op woensdag en tijdens de schoolvakanties van 7.30 tot 9 u. en van 12 tot 19 u. Op zaterdag van 9 tot 18 u. Op zondag van 9 tot 13 u. Avenue Clermont Tonnerre 26A 1330 Rixensart T.: +32 (0)2 654 00 65 [email protected] www.rixensart.be

ZWEMBAD VAN BLOCRY

SPORTCOMPLEX JOSEPH VERTE

TENNIS CLUB VAN L’ÉPINE

Rue du Castinia 1348 Louvain-la-Neuve T.: (0)10 48 38 58 www.csblocry.be

Avenue Clermont Tonnerre 26A 1330 Rixensart T.: +32 (0)2 654 00 65 F : +32 (0)2 652 49 91 [email protected]

Rue Alfred Haulotte 56 1342 Limelette T.: +32 (0)10 41 11 56

AS BEAUCHAMP Rue de la Constellation 3 1300 Wavre T.: +32 (0)10 41 72 55 www.as-beauchamp.be SPORTCOMPLEX VAN BLOCRY Place des Sports 1 1348 Louvain-la-Neuve T.: +32 (0)10 48 38 48 SPORTCENTRUM - PLAINE DES COQUERÉES Rue des Coquerées 50A 1341 Céroux-Mousty T.: +32 (0)10 61 15 25 SPORTCENTRUM ANDRÉ DOCQUIER Avenue du Ronvau 8 1325 Chaumont-Gistoux T.: +32 (0)10 68 95 33

OMNISPORTZAAL Chaussée de Wavre 99 1390 Grez-Doiceau T.: +32 (0)10 45 68 91 www.grez-doiceau.be SPORTCENTRUM VAN WAVRE Avenue du Centre sportif 20 1300 Wavre T.: +32(0)10 22 66 89 SPORTCOMPLEX VAN LIMAL Rue Charles Jaumotte 156 1300 Limal T.: +32(0)10 22 66 89

Tennis ROYAL TENNIS CLUB " LA RAQUETTE " 7 openluchtterreinen en 3 overdekte, in gemalen baksteen. Avenue de la Belle Voie 28 1300 Wavre T.: +32 (0)10 22 69 54

Avenue Albert Einstein 5 1348 Louvain-la-Neuve T.: +32 (0)10 45 16 93 www.tcduparc.be CLUB ANTI-LOB Rue du Piroy 4 1340 Ottignies T.: +32 (0)10 41 90 71 CLUB PARIVAL Rue Haute 18 1330 Rixensart T.: +32 (0)2 653 66 62 www.parival.be TENNIS VAN HET CHÂTEAU DU LAC Château du Lac Avenue du Lac 87 1332 Rixensart (Genval) T.: +32 (0)2 655 71 11 TENNIS CLUB " LEUR ABRI " Rue du Baillois 6 1330 Rixensart T.: +32 (0)2 653 14 46 www.tennisclubleurabri.be

39 SPORT & SPEL

sportverenigingen & sportcomplexen

TENNIS CLUB DU PARC

CLUB BOSQUET Rue du Bosquet 17 1331 Rosières T.: +32 (0)2 654 17 22 Van 1 april tot 15 oktober www.tcbosquet.be CLUB JUSTINE HENIN

SPORT & SPEL

40

Rue Léon Fournet 20 1342 Limelette T.: +32 (0)10 41 09 00 www.clubjustinehenin.be TENNIS CLUB DU RY Chemin du Ry 31 1300 Wavre T.: +32 (0)10 22 38 00 TENNIS CLUB DU BERCUIT Allée de la Ferme du Bercuit 36 1390 Grez-Doiceau

Bowling ROYAL BOWL Bowling met 18 pistes in een "moonlight" sfeer. Elke weekdag open vanaf 12 u. tot min. middernacht. Tijdens de schoolvakanties en de weekends vanaf 13 u. Op zondag sluiting voorzien om 19 u.

Rue Charlemagne 26 1348 Louvain-la-Neuve T.: +32 (0)10 22 26 05 www.royalbowl.be GREENBOWLING Avenue du Lac 87 1332 Rixensart (Genval) T.: +32 (0)2 655 71 11

Wandeltochten ADEPS " POINTS VERTS " Kalender van de wandeltochten verkrijgbaar bij de VVV-kantoren. Boulevard Léopold II 44 1080 Bruxelles T.: +32 (0)2 413 28 97 [email protected] www.adeps.cfwb.be SENS INVERSE ECOTOERISME Het agentschap voor ecotoerisme organiseert mooie wandelingen en verblijven om Wallonië en Waals-Brabant te ontdekken. Waarom niet een weekend of een vakantie in een gîte? Rue Joseph Grafé 5 5000 Namur T.: +32 (0)81 23 19 29 www.sensinverse.eu

LES RANDONNEURS DU BRABANT, WAVRE De "Wandelaars van Brabant" organiseren periodiek groepswandelingen. De 4e woensdag van elke maand organiseren de VVV-kantoren en de Randonneurs een groepstocht in Waals-Brabant. T.: +32 (0)10 41 01 81 www.rbw-wavre.be CERCLE DES PROMENEURS D’OTTIGNIES Delire Roland Rue de Renivaux 40A 1340 Ottignies T.: +32 (0)10 40 12 06 [email protected] users.skynet.be/c.p.ottignies FÉDÉRATION FRANCOPHONE BELGE DE MARCHES POPULAIRES (F.F.B.M.P.) De jaarkalender van deze populaire marsen is beschikbaar bij de VVV-kantoren voor de prijs van € 2. Dranken en gerechten voor de kleine honger ter plaatse. T.: +32 (0)10 41 30 56 www.ffbmp.be AMICALE DES MARCHEURS INDÉPENDANTS 3 wandelingen per jaar: januari: 2e zondag, april: 3e zondag, juli: 1e zondag.

GROUPE SENTIERS VAN CHAUMONT-GISTOUX Twaalf wandelingen voorgesteld in een praktisch boekje en te koop bij het Maison du Tourisme van de Brabantse Ardennen in Wavre, op het gemeentehuis en in de boekhandels van Chaumont-Gistoux. Iedere maand vijf marsen tussen 4 en 20 km, met vertrek aan de kerk van Dion-le-Mont. Rue du Sartau 37 1325 Chaumont-Gistoux T.: +32 (0)10 84 03 17 www.groupesentiers.be ACTION MARCHE S.T.I.B. Neys Jean-Claude Fond de Bondry 36 1342 Limelette T.: +32 (0)10 41 89 11 ROAD RUNNERS WAVRE Gasperazzo Pierre Résidence de la Lyre 2 1300 Limal T.: +32 (0)10 41 30 56

LES MARCHEURS DU TRAIN Rue de Florival 24 1390 Grez-Doiceau T.: +32 (0)10 84 18 53 DE "MARCHES-DÉCOUVERTES" VAN HET VVV-KANTOOR RIXENSART Op de 1e zondag van de maand. Vertrek op de parking van de Place Communale om 9 u., einde om 12 u. Tempo: 3,5-4 km/u. Place Communale 1332 Rixensart-Genval T.: +32 (0)2 653 69 37 ou +32 (0)479 21 37 83 ADEPS MARS IN SAMENWERKING MET DE ‘ORDRE BRASSICOLE ET GOUSTEUX DE GENVAL- LES-EAUX’ 5, 10, 15 of 20 km, 2e zondag van maart. Vertrek aan de Salle Mahiermont (Genval) Rue Jean-Baptiste Stoffs 12 1332 Rixensart INDIVIDUELE WANDELINGEN VVV-kantoor Rixensart Place Communale 1 1332 Rixensart T.: +32 (0)2 653 69 37 [email protected]

Fietstochten DE RAVEL

LE

Routes voor niet-gemotoriseerde gebruikers (voetgangers, fietsers, skaters, personen met beperkte mobiliteit…). Afzonderlijke parcours, vaak jaagpaden of oude spoorlijnen. Aangename pistes met harde bodem. www.ravel.wallonie.be LE GRACQ (Fietstoerisme) Activiteiten met vertrek in Wavre. Ontdekking van landschappen van de streek op een gezellige manier. Kaarten en routes ter beschikking bij het Maison du Tourisme van de Brabantse Ardennen. Aangenaam fietstoerisme. [email protected] www.gracqwavre.be RANDO-VÉLO Deze organisatie stippelt routes uit door heel Wallonië voor alle types van fietsers. www.randovelo.org T.: +32 (0)10 41 90 29 ou +32 (0)475 70 00 06 CINÉSCOPE LOUVAIN-LA-NEUVE

41 SPORT & SPEL

Frisque Guy Tienne Jean Flémal 86 1390 Grez-Doiceau T.: +32 (0)10 84 50 51 a-m-i-grez-doiceau.sportblog.fr

Vrije tijd

VRIJE TIJD

42

Bioscopen Een moderne bioscoop met toptechnologie in Louvain-la-Neuve. Dertien zalen, volledig uitgerust met digitale toestellen, 2.880 zetels en een ciné-café om iets te drinken en te praten, een première in Wallonië. Het grote aantal schermen biedt het publiek een brede keuze aan films met een opening naar kunst, opera's, experimenteel en originele versies. Ondergrondse parkings met verlaagd tarief en liften naar de Grand’Place tijdens de openingsuren van het bioscoopcomplex. Grand’Place 55 1348 Louvain-la-Neuve T.: +32 (0)10 24 33 33

CINÉ-CENTRE Een zaal met 275 plaatsen en de sfeer van een wijkbioscoop, die zogenaamde commerciële films koppelt aan auteursfilms. Het Ciné-Centre brengt elke donderdag een "Coup de Cœur du Cinéma", een film die ooit een blockbuster was. Avenue de Merode 91 1330 Rixensart T.: +32 (0)2 653 94 45 ou +32 (0)475 74 64 64

Spektakelzalen, theaters en culturele centra AMATEURTHEATER ABCD Amateurgezelschappen en gezelschappen van het Waalse theater spelen elk jaar in onze gemeentes. Om ze te ontdekken kunt u de vereniging ABCD contacteren. ABCD Avenue de la Dame 24 1325 Chaumont-Gistoux (Dion) T.: +32 (0)10 22 57 58 www.abcd-theatre.be

Culturele ruimte Perez en zaal de l’Amitié. Rue du Village 12 1325 Chaumont-Gistoux www.centreculturelchaumont-gistoux.be

De troeven: - boeken (teksten, stukken en auteurs) zijn ter beschikking tijdens de voorstellingen; - een vestiaire - voor elke zaal een foyer om iets te drinken voor, tijdens en na de voorstellingen. Reserveringen: maandag tot vrijdag van 10.30 tot 18.30 u. en op zaterdag van 10.30 tot 13 u.

AMIS DE L’ORGUE DE LONGUEVILLE Etienne Debaisieux Rue de Chaumont 28 1325 Longueville

COMPAGNONS DU FLÉTRY Villa " Beau-Site " Avenue des Combattants 14 1332 Rixensart-Genval T.: +32 (0)471 81 41 95 THEATERATELIER JEAN VILAR De zetel van het Atelier théâtral, het Théâtre Jean Vilar, verzorgt een internationaal programma van hoge kwaliteit.

Zaal voor spektakels, concerten, seminaries en evenementen. Parkings Aula en Grand’Place. Place Raymond Lemaire 1 (Grand’Place) 1348 Louvain-la-Neuve T.: +32 (0)10 49 78 00 [email protected] www.aulamagna.be CULTUREEL CENTRUM VAN OTTIGNIES Zaal voor spektakels, concerten en evenementen.

CULTUREEL CENTRUM VALLÉE DE LA NETHEN Place des Trémentines 1390 Néthen T.: +32 (0)10 86 64 04 www.ccvn.be

AULA MAGNA

Rue du Sablon 9 T.: kostenloos 0800 25 325 (boeking) T.: +32 (0)10 47 07 00 www.atjv.be THEATER VAN BLOCRY Place de l’Hocaille Parkings Placet of Centre sportif Administratie Ferme du Blocry Place de l’Hocaille 6 1348 Louvain-la-Neuve T.: +32(0)10 47 07 00 [email protected]

Avenue des Combattants 41 1340 Ottignies T.: +32 (0)10 41 37 26 www.poleculturel.be Réservation T.: +32 (0)10 41 44 35 Administration T.: +32 (0)10 41 01 75 FERME DU DOUAIRE Cultureel centrum van de boerderij Le Douaire. Avenue des Combattants 2 1340 Ottignies T.: +32 (0)10 41 37 26

43 VRIJE TIJD

CULTUREEL CENTRUM VAN CHAUMONTGISTOUX

CULTUREEL CENTRUM VAN DE BOERDERIJ VAN LE BIÉREAU Cultureel centrum gewijd aan muziek, parel van de plattelandsarchitectuur in Waals-Brabant. De Ferme du Biéreau staat open voor concerten en literaire evenementen en brengt zowel eigen producties, coproducties als producties van derden.

VRIJE TIJD

44

Avenue du Jardin Botanique (Place Polyvalente) 1348 Louvain-la-Neuve Boeking T.: +32 (0)70 22 15 00 Administratie T.: +32 (0)10 23 74 11 [email protected] www.fermedubiereau.be FORUM DES HALLES Deze ruimte voor tijdelijke tentoonstellingen, die deel uitmaakt van het VVV-kantoor, werd in 2007 volledig heringericht. Ze leent zich perfect voor alle soorten exposities (schilderkunst, fotografie, geschiedenis van de stad en de universiteit...). Galerie des Halles (naast de lokketten van de NMBS) Place de l’Université 1 1348 Ottignies - Louvain-la-Neuve T.: +32 (0)10 47 47 47

CULTUREEL CENTRUM VAN FROIDMONT Chemin de Meunier 1330 Rixensart T.: +32 (0)2 652 61 23 CULTUREEL CENTRUM VAN RIXENSART Place Communale 38 1332 Genval T.: +32 (0)2 653 61 23 [email protected] www.ccrixensart.be PROTESTANTS CULTUREEL CENTRUM Rue Haute 26A 1330 Rixensart T.: +32 (0)2 653 44 20 ERMITAGEKASTEEL Organisatie van tentoonstellingen en diverse spektakels. VVV-kantoor Wavre Rue de Nivelles 1 1300 Wavre T.: +32 (0)10 23 03 52 [email protected] CULTUURRUIMTE COLUMBAN Organisatie van spektakels. Chemin de Vieusart 162 1300 Wavre

Brabants Haspengouw, een authentieke streek!

Het is in deze authentieke streek dat u tijdens bewegwijzerde tochten kennis maakt met Mélin (een van de Mooiste Dorpen van Wallonië) en Saint-Rémy-Geest, de grotten van Folx-les-Caves, het Provinciaal Domein van Hélécine, de musea, de talrijke romaanse kerken en kapellen, de tumuli, de majestueuze vierkantshoeves en de mooie en licht getinte steen van Gobertange. Brabants Haspengouw heeft een hele rist kwaliteitsvolle troeven die zorgen voor een geslaagde uitstap.

Maison du Tourisme Hesbaye brabançonne Hôtel des Libertés - Grand’Place, 1 - 1370 Jodoigne Tel. +32 (0) 10.229.115 - [email protected] www.hesbayebrabanconne.be

Crédit photo: F.T.P.B.W.

45

Reuzen &

mascottes

REUZEN & MASCOTTES

46

Grez-Doiceau MARIE CRAYEUX EN TÉLESPHORE (BLANCS GILETS) Dit koppel reuzen werd in het leven geroepen in 1986. In 1988 kregen ze twee kinderen: Gigi en Gus. "Crayeux" komt van de naam die gegeven werd aan personen die in de krijtgroeven van Grez werkten. "Blancs Gilets" herinnert aan de naam die destijds door de inwoners van de gehuchten rond Grez gegeven werd aan artsen, apothekers, onderwijzers, notarissen… die een wit gilet droegen op zondag!

GUS EN GIGI Het zijn de kinderen van Marie Crayeux en Télesphore, Blancs Gilets als verwijzing naar de gegoede burgers van de gemeenten en naar de arbeiders van de krijtgroeven. Het zijn "kleine" reuzen, geboren in 1988. Ze werden in het nieuw gestoken voor het "Feest van de Reuzen" dat in augustus 2001 opnieuw werd gehouden in Grez-Doiceau. Gus kreeg een hengel en Gigi petanqueballen. Gus en Gigi nemen ook deel aan het carnaval van Néthen. LULU Peter van Gus en Gigi Gecreëerd in 1994. Herkent u Lucien Froidebise, de acteur en cineaste van Bonlez?

GUDULE EN PHILIBERT De reuzen van het dorp Bossut.

SERGE

JEAN-JOSEPH LE BRIQUETIER

YSENGRIN

Ontwerper van de reuzen van Grez. Eerste verschijning in augustus 2003 ter herdenking van Serge Renoir (overleden in 2002).

Het was in 1987 dat Jean-Joseph, de eerste reus van Ottignies - Louvain-la-Neuve, tot leven kwam. Le Briquetier (de steenbakker), draagt een blauwe kiel en een rode halsdoek met witte stippen. Hij herinnert aan het bestaan van een steenbakkerij in de wijk Le Bon Air, in Céroux-Mousty. In 1988 kreeg Jean-Jospeh een gezellin: Charlotte.

Volgens de legende hebben vogels kinderen gered, die geterroriseerd werden door de boze wolf van het Bos van Buston.

Het vrolijke tweetal gaat de competitie aan met de oudere reuzen.

Ottignies Louvain-la-Neuve FINE DE SIROUX Boerin die gedoopt werd op 10 september 1989. Zij evoqueert het plattelandsverleden van Céroux. Zij huwde op 30 mei 1993 met de reus Tave de Stimont van Ottignies.

FRANÇOIS LE ZOUAVE Deze reus werd gecreëerd ter herdenking van de eerste soldaat die sneuvelde tijdens de slag van de Dyle in mei 1940.

LE PÊCHEUR DU BUSTON Dit personage evoqueert de visvangst in de vijvers van de wijk le Buston in Limelette.

Rixensart LUCIEN DEMANET (BOURGEOIS-RIXENSART) De reus dateert van 1997 en evoqueert de schepen Lucien Demanet (van wie hij het gezicht heeft), die in 1992 van het gehucht Bourgeois een vrije gemeente maakte. In Bourgeois stichtte hij een school voor koorknapen die afhing van "Les Petits Chanteurs à la Croix de Bois". Lucien Demanet overleed in 1982.

47 REUZEN & MASCOTTES

LAUREL EN HARDY

Wavre JEAN ET ALICE Dit koppel reuzen stelt Heer Jean en Dame Alice voor, die in 1222 de oorkonde met de vrijheden en voorrechten van de stad schonken aan de inwoners.

DE MACA Dit personage symboliseert de oproerige geest van de Wavenaars. Het beeldje van de Maca, een werk van Jean Godard, staat op het bordes van het stadhuis. Het dateert van 1962.

Stelt een jong meisje voor, de zusterziel van de Maca. Het beeldje staat op het achterplein van de kantoren van het CPAS, Rue de Bruxelles. Naar het idee van Dominique Pierre werd het kunstwerk in 1987 door Yvon Mattagne gebeeldhouwd. ASTÉRIX EN OBÉLIX DES CHAMPS De reus Asterix kwam tot leven op 1 april 2000, ter gelegenheid van een gepersonaliseerde aankleding van de kleine Maca. Hij weegt 105 kilo en meet 3,60 m.

48 REUZEN & MASCOTTES

MELLIE VAN BASSE-WAVRE Zij is de verloofde van de reus Maca. BAPTISTE DE CRAPAUTE

Hij werd gecreëerd voor de 100e verjaardag van het Institut Saint-Jean-Baptiste. T.: +32 (0)10 22 24 60

DE REUS MACA Verwijst naar het kleine beeldje dat het symbool is van de stad. Volgens het "Spel van Jean en Alice" is hij het die in 1222 de oorkonde met de vrijheden en voorrechten van de stad ontving. Die oorkonde liet vrije doorgang toe voor mensen en goederen en de taks aan de ingang van de stad werd afgeschaft.

Maison du Tourisme van het Land van Villers in Waals-Brabant

Chastre, Court-Saint-Etienne, Mont-Saint-Guibert, Villers-la-Ville, Walhain

Het Land van Villers kenmerkt zich vooral door zijn natuurlijke troeven: bossen, velden, valleien, rivieren, panorama’s… In dit landelijke geheel verschuilt zich heel wat erfgoed, zoals oude watermolens, kastelen, kapellen, hoeves… En als toetje vindt u er twee musea die het leven uit de tijd van toen evoceren. Midden in het groen verrijzen majestueus de ruïnes van de cisterciënzerabdij van Villers-la-Ville. Ze is omringd met honderden hectaren bossen. De Abdij is altijd een historisch kruispunt geweest van de streek en ook vandaag nog worden bezoekers niet teleurgesteld. Op het abdijdomein vinden heel wat prestigieuze culturele evenementen plaats, zoals theaterproducties, concerten en kunsttentoonstellingen.

Rue de l’Abbaye 55 - 1495 Villers-la-Ville (B) Tél. +32 (0)71 880 990 www.paysdevillers-tourisme.be [email protected] www.facebook.com/paysdevillers Suivez-nous sur Twitter : @TourismeVillers

Openingstijden: Van 1 april tot 31 oktober: van 10 tot 18 u. Van 1 november tot 31 maart: van 10 tot 17 u. (gesloten op dinsdag) Jaarlijkse sluiting: 24, 25, 31 december en 1 januari. De medewerkers van het Maison du Tourisme staan klaar voor u. Aarzel niet ons te contacteren om uw bezoek voor te bereiden of voor alle mogelijke informatie over het land van Villers in Waals-Brabant.

49

50

FEBRUARI

AGENDA VAN DE FEESTELIJKHEDEN

Agenda van de feestelijkheden CARNAVAL (Louvain-la-Neuve) De carnavalsoptocht van Louvain-la-Neuve past in de regionale en studentenfolklore. De stoet vindt plaats tijdens de eerste twee weken van februari, op een woensdag, zodat ook de kinderen kunnen deelnemen aan het feest. VREUGDEVUUR EN KINDERCARNAVAL (Chaumont-Gistoux) De traditie van het vreugdevuur en het verbranden van Koning Winter zet zich voort. Deze feestelijkheden vinden plaats in het midden van de vasten, als aanloop naar de lente. In Longueville, tijdens het weekend van de Laetare, vindt het carnaval plaats om 15 u. en het vreugdevuur om 20 u. bij de Chapelle au Chêneau. Comité des Fêtes de Longueville T.: +32 (0)10 88 88 27

MAART

MARS LITTÉRAIRE (Ottignies)

VREUGDEVUUR VAN SAINT-GRÉGOIRE (Ottignies)

Tijdens de boekenbeurs van Brussel zijn er ontmoetingen met schrijvers in de bibliotheek van Le Douaire boerderij in Ottignies. T.: +32 (0)10 41 02 42

Het feest in Ottignies vindt plaats op de zaterdag die volgt na 12 maart. Om 19.30 u. vertrekt een stoet aan de Salle des Vîs Tchapias te Stimont en trekt naar de brandstapel aan de Pont du Pape, waar Koning Winter zal verbrand worden. VVV-kantoor Ottignies - Louvain-la-Neuve T.: +32 (0)10 45 90 19 CARNAVAL, VREUGDEVUUR EN LAETARE-FEEST (Wavre)

APRIL FEEST IN LIMAL Grote brocante op de 2e zondag na Pasen. T.: +32 (0)10 41 44 94 FEEST VAN SAINT-GEORGES (Grez-Doiceau)

Op de zaterdag voor het carnaval is er een kinderbal (15 u) waar men de Prins en de Prinses kiest van het carnaval van de dag nadien. Op de zondag van de Laetare (3e zondag voor Pasen), trekt een stoet met reuzen, praalwagens en folkloristische groepen door de straten. Op het einde van de dag wordt de "Mascarade" verbrand. VVV-kantoor Wavre - Comité des Géants T.: +32 (0)10 23 03 52 WELCOME SPRING ! FESTIVAL ( Louvain-laNeuve ) In maart wordt de terugkeer van de lente gevierd op verschillende muziekpodiums in de stad Louvain-la-Neuve. Inforville T.: +32 (0)10 47 47 47

Lokale processie en ruiterstoet volgens een oude traditie. Een processie met de lokale fanfares, de leden van "Le Grand Serment Royal des Arbalétriers de Saint-Georges" en "Le Grand Serment Royal de Saint-Georges", trekt door het centrum van Grez. Op het einde van de processie

OPEN TUINEN (Chaumont-Gistoux)

AFRIKAANSE NACHT (Ottignies) Afrikaanse zang- en dansgroepen, ambachtsstanden, proeverijen, cultuuruitwisselingen noord-zuid: de "Nuit africaine" in "Le Bois des Rêves", op de laatste vrijdag van juni, luidt het begin in van de vakantie! T.: +32 (0)10 41 37 26

LACHFESTIVAL (Bierges - Wavre) Dit festival, dat vergezeld gaat van animaties zoals de "Provençaalse markt" en een toeristische rally voor oldtimers, vindt plaats in april in Bierges. De hoofdschotel van het festival is een wedstrijd voor humoristische sketches, gebracht door jong talent. Comité des fêtes de Bierges T.: +32 (0)10 23 03 05 MASTER CLASSES Internationale muziekwedstrijd van Wallonïe. Eerste week van de Paasvakantie. T.: +32 (0)10 24 52 78

MEI DIAGONALE (Ottignies) Internationale prijs van het stripverhaal. Er worden drie prijzen toegekend tijdens een plechtigheid op de boerderij van Le Biéreau. T.: +32 (0)10 43 60 00

1330 Rixensart www.mahiermont.be

PINKSTERFEESTELIJKHEDEN (Céroux) Voor mensen met groene vingers… Biodiversiteit en ecologie. Dezelfde dag organiseert het VVV-kantoor verschillende activiteiten in verband met de "Roseraie environnementale" (zie p. 31 "Natuursites en Recreatieparken"). T.: +32 (0)10 68 72 11 PRIJS "RENAISSANCE DE LA NOUVELLE" (Ottignies - Louvain-la-Neuve) Uitreiking van de prijs op de 2e zaterdag van mei. T.: +32 (0)10 43 60 00

JUNI DE "FÊTES ARDÈCHOISES" (Rixensart) Deze feesten, georganiseerd door de vzw Mahiermont, vinden plaats op de 1e zondag van juni. Rue Jean-Baptiste Stouffs 12

Kermisattracties, stoet van tractoren en grote brocante tijdens het Pinksterweekend, op het gemeenteplein van Céroux. T.: +32 (0)10 61 54 30 KUNSTENAARSWANDELING (Rixensart) Om de twee jaar wordt in juni een circuit langs de kunstenaars van de gemeente Rixensart georganiseerd door het Cultureel Centrum van Rixensart. T.: +32 (0)2 653 61 23 FEEST VAN LES COQUELICOTS (ChaumontGistoux) Braderie, brocante en eetfestijn tijdens het 2e weekend van juni. Gemeentehuis Chaumont-Gistoux T.: +32 (0)10 68 72 11

51 AGENDA VAN DE FEESTELIJKHEDEN

worden ruiters en paarden gezegend. Dit feest vindt plaats op de dag van Saint-Georges (23 april) of de daarop volgende zondag. De feestelijkheden eindigen met het gevecht van SaintGeorges tegen de draak.

FEEST VAN HET SPEL OP DE BOERDERIJ VAN FROIDMONT

om 8.30 u. aan de Basiliek Notre-Dame de BasseWavre), lengte: 7,5 km. T.: +32 (0)10 23 03 03 T.: +32 (0)10 23 03 52 T.: +32 (0)475 46 15 89 WACOLOR Festival georganiseerd door de jeugd, voor iedereen. T.: +32 (0)10 230 451


52

Animaties rond spelen voor alle leeftijden in het Cultureel Centrum van Rixensart. Cultureel centrum Rixensart T.: +32 (0)2 653 61 23

JUILLET

van de Brabantse Ardennen, de "Cercle d’Histoire, d’Archéologie et de Généalogie de Wavre et du Brabant wallon" en de vereniging "L’Empereur et ses Braves". T.: + 32 (0)10 23 03 23 www.wavre1815.com www.mtab.be LOUVAIN-LA-PLAGE EN ZIJN ZOMERFESTIVAL

WAVRE 1815 – HERBELEEF DE VELDSLAG

FEEST IN NETHEN (Grez-Doiceau) Op de zondag voor 24 juni. BRADERIE (Wavre) Deze activiteit vindt plaats tijdens het weekend voor het feest van Wavre. Elk jaar worden verschillende thema’s ontwikkeld. T.: +32 (0)478 22 29 49 FEEST TE WAVRE Evenement georganiseerd op de zondag na Saint-Jean-Baptiste (de zondag na 24 juni) die twee hoogtepunten inhoudt: - op zaterdag: groot vuurwerk met vooraf een cavalcade met fakkels - op zondag: processie van le Grand Tour (vertrek

650 deelnemers aan de wedersamenstelling, 8 landen, 20 ruiters, 6 kanonnen, 10 hectare slagveld, een tentoonstelling... Kom tijdens het 1e weekend van juli de slag van Wavre herbeleven. Historische markt: expositie en verkoop van voorwerpen, figuurtjes, uniformen, burgertenues uit die tijd, boeken, documenten…. Georganiseerd door het Maison du Tourisme

Van half juli tot half augustus. Stranden, ligstoelen tijdelijke bar, een hapje eten, animaties voor gezinnen, sportactiviteiten voor groot en klein, tornooien, gratis concerten en bal op 21 juli. www.louvainlaplage.be

MACADANSE (Wavre)

Kom half juli proeven van de genoegens van de tuin in het stadscentrum. Asbl Gestion Centre-Ville Place Cardinal Mercier 1300 Wavre T.: +32 (0)10 23 04 56

Internationaal festival voor traditionele dans en muziek, tijdens de 2e helft van juli. T.: +32 (0)475 62 82 60 www.macadanse.be

VOLKSFEEST VAN 21 JULI (Rixensart)

FEEST TE BIERGES

Typisch dorpsfeest gedurende drie dagen op het dorpsplein van Bourgeois: brocante, wandelingen, fietsparcours, kinderdorp, spektakels, concerten, een hapje eten of iets drinken en vuurwerk. Place Cardinal Mercier 1330 Bourgeois [email protected]

Kermis en brocante tijdens het 1e weekend van augustus. T.: +32 (0)10 23 03 05

LAMPIONBAL (Céroux) Het mooie dorpsplein van Céroux wordt op 20 juli een feestlocatie. Wedstrijden voor tractoren, brocante, kermis en een lampionbal creëren een leuke sfeer op de Place Communale. INTERNATIONAL PIANO WEEK (Wavre) Eind juli organiseert Musica Aeterna, in samenwerking met internationaal befaamde leraars, Master Classes piano (lessen en concerten) in het Maison de la Laïcité Irène Joliot-Curie. Rue Lambert Fortune 33 T.: +32(0)2 380 08 27 www.musica-aeterna.org

AUGUSTUS

ARCH’EN BIÈRES (Grez-Doiceau)

Fontaine Jacques, President T.: +32 (0)475 58 07 36 [email protected] TONEEL OP HET KASTEEL VAN HÉRON (Rixensart) Openluchttoneel. Gemeentebestuur Rixensart T.: +32 (0)473 70 08 00 TONEEL OP HET KASTEEL (Wavre) Openluchttoneel, laatste zaterdag van augustus. Échevinat des Festivités T.: +32 (0)10 23 04 52

Proeverij van ambachtelijke bieren. www.archenbieres.be

KIDZIK FESTIVAL

FEEST TE LONGUEVILLE (Chaumont-Gistoux)

Driedaags weekend eind augustus. Muziekfestival voor een jong publiek op de Boerderij van Le Biéreau.

Deze feestelijkheden worden georganiseerd tijdens het 3e weekend van augustus (mountainbiketochten, expo motoren en grote brocante). Comité des fêtes de Longueville T.: +32 (0)10 88 88 27 FEEST TE DION-VALMONT (Chaumont-Gistoux) Het weekend rond 15 augustus. Vieruurtje voor de senioren op vrijdag, souper en dansavond op zaterdag, barbecue en petanquetornooi op zondag. Animaties voor kinderen.

T.: +32 (0)70 22 15 00


DE STADSTUINEN (Wavre)

SEPTEMBER

WAALSE FEESTEN (Ottignies) Het 3 weekend van september vertrekt een fakkelwandeltocht in stervorm naar alle uithoeken van de fusiegemeente en komt nadien samen in het centrum van Ottignies. Op het programma staan concerten, animaties… Om 21.30 u. wordt in le Douaire afgesloten met een vuurwerk. VVV-kantoor Ottignies - Louvain-la-Neuve T.: +32 (0)10 47 47 47 e

FERIA ANDALUZA (Wavre) Kom het 1e weekend van september alle facetten van Spanje ontdekken! T.: +32 (0)10 23 04 52 FEEST TE GASTUCHE (Grez-Doiceau)

54

Deze kermis vindt plaats op de 1e zondag van september.


FEEST IN DOICEAU (Grez-Doiceau) Dit dorpsfeest vindt plaats op de 2 zondag van september. e

WAALSE FEESTEN (Wavre) 3e weekend van september. T.: +32 (0)10 23 04 52

PÔLE D’OR OTTIGNIES - LOUVAIN-LA-NEUVE Tijdens dit evenement dat elk jaar plaatsvindt op 27 september, wordt een trofee overhandigd aan een persoon die heeft bijgedragen aan de uitstraling van de "Pôle culturel" van de stad, op het gebied van muziek, toneel, literatuur… T.: +32 (0)10 43 60 00 RIXENSART VIERT FEEST 3e zondag van september. Feest van de plaatselijke verenigingen die hun activiteiten voorstellen. Kunstenaars en ambachtslui zijn aanwezig. T.: +32 (0)473 70 08 00 ERFGOEDDAGEN Tijdens de Erfgoeddagen die plaatsvinden in september, zijn verschillende gebouwen toegankelijk, doorgaans gratis. Er worden dan

rondleidingen georganiseerd. [email protected] FEEST TE BOSSUT (Grez-Doiceau) Deze kermis vindt plaats tijdens het laatste weekend van september.

OKTOBER FEEST VAN DE APPEL (Céroux) In oktober, tijdens het "Feest van de Appel" dat ontstaan is in 1998, ontmoeten producenten, ambachtslui en natuurverenigingen elkaar in Céroux. Het fruit staat centraal bij diverse animaties, exposities en proeverijen. Er worden lezingen georganiseerd over het bewaren, het aanplanten van de bomen en de ontwikkeling.

Een dag en een nacht op de fiets! Tienduizenden studenten overspoelen de verkeersvrije straten van Louvain-la-Neuve tijdens de 3e woensdag en donderdag van oktober.

parcours langs publieke en privélocaties. Eind oktober (om de twee jaar). www.sentiersdesarts.be HALLOWEEN TE WALIBI (Wavre) 11 dagen rillen tijdens de week schoolvakantie. T.: +32 (0)10 42 15 00 www.walibi.com HALLOWEEN TE AVENTURE PARC (Wavre) Daag het duister uit met een koplamp en neem een duik in de wereld van Halloween.

HALLOWEEN (Wavre) Laatste weekend van oktober. Animatie in de stad, in het stadhuis. T.: +32 (0)10 23 03 52 HALLOWEEN (Ottignies) Dit evenement vindt plaats op 1 november in "Le Bois des Rêves". T.: +32 (0)10 45 69 96 FESTI-JAZZ (Ottignies) Dit is een dansbiënnale die men op onpare jaren houdt in november. T.: +32 (0)10 41 37 26

DECEMBER KERSTMARKT (Rixensart) Cercle sportif des Étudiants T.: +32 (0)10 45 32 77 www.cse.be

Place du Millénaire, half december. Georganiseerd door de Vereniging van Handelaren en de gemeente Rixensart. T.: +32 (0)2 654 28 85 [email protected]

FEEST VAN LE MAHIERMONT (Rixensart) Eerste weekend van oktober. Petanque en een hapje eten, georganiseerd door de vzw Mahiermont. Mahiermont T.: +32 (0)10 61 17 33 SENTIERS DES ARTS (Chaumont-Gistoux) Kunstpaden: kunstenaars vormen een klein

LOUVAIN-LA-NEIGE T.: +32 (0)10 22 33 87 www.aventureparc.be

NOVEMBER

Louvain-la-Neuve tovert de Grand’Place gedurende 2 weken om in een Noords dorp en biedt gedurende 10 dagen een kerstmarkt op de Place de l’Université. T.: +32 (0)10 81 21 04


24 UUR PER FIETS IN LOUVAIN-LA-NEUVE

Streekproducten

STREEKPRODUCTEN

56

Chaumont-Gistoux BOERDERIJ VAN DE NOYERS Rue des Corbeaux 26 1325 Corroy-le-Grand T.: + 32 (0)10 68 89 30 www.boucheriefermedesnoyers.be

Grez-Doiceau BOERDERIJ VAN DE DOUZE BONNIERS Alleen maar lekkere dingen op het einde van de Chemin de la Trace...! Yoghurt natuur of met fruit, jam/confituur, gelei en marmelade, kwark, slagroom, hoeveboter, rijstpap… , dat alles in een boerderij uit de 18e eeuw. Beschikbaar op

markten of op afspraak op de boerderij. Chemin de la Trace 1390 Néthen T.: +32 (0)10 86 64 11 [email protected] www.paniermalin.be/ferme-des-12-bonniers

Ottignies Louvain-la-Neuve DE LEKKERNIJEN VAN PINCHART Hier worden de smaakpapillen verwend: likeur van aardbeien en frambozen, jam van aardbeien, braambessen, frambozen, frambozen-braambessen, aardbeien-rabarber, aardbeien-frambozen; gelei van dezelfde waaier

bessen en siropen van aardbeien en frambozen; azijn gearomatiseerd met aardbeien en frambozen. Rechtstreekse verkoop op de boerderij, alle dagen in het seizoen en op zaterdag van 14 tot 18 u. buiten het seizoen. Rue des Vergers 3A 1340 Ottignies-Louvain-la-Neuve T.: +32 (0)10 41 00 88 ou +32 (0)477 60 71 54 www.lesfraisesdepinchart.be

Een café als geen ander, in het hart van de wijk van Biéreau in Louvain-la-Neuve. Lekkere bieren die speciaal gebrouwen zijn in de kelder van de micro-brouwerij zijn verkrijgbaar van het vat. Drie redenen liggen aan de basis van de oprichting van de Brasse-Temps: de Cuvée des Trolls, de Embrasse-Temps et een zeer geurige Blanche. De laatste twee worden er momenteel nog steeds gebrouwen. De drie lokale specialiteiten kunt u achter elkaar proeven. Place des Brabançons 4 1348 Louvain-la-Neuve T.: +32 (0)10 45 70 27 www.br-dubuisson.com (rubriek « micro brasseries ») IJSSALON CARETTE Verleidelijk… onweerstaanbaar… Bijna 50 verschillende smaken van ijs en sorbets worden aangeboden bij Carette. U kunt ze proeven in hun winkels of aan de ijskar. Avenue Reine Astrid 33 1340 Ottignies T.: +32 (0)10 41 51 84 Carette’s Bar Rue du Commerce 1 1300 Wavre www.carette.be [email protected]

LA BOULE DE CRYSTAL Proef de lekkere ijsjes in een aan genaam kader. Verschillende smaken die groot en klein zullen plezieren. Rue du Blanc -Ry 27 1340 Ottignies T.: +32 (0)10 41 25 95

Rixensart

TARTE

VI PAURIN TAART De inwoners van Bourgeois, een gehucht van Rixensart, hadden opgemerkt dat de bewoners van het centrum van de gemeente zeer zuinig en soms zelfs gierig waren. Ze wilden altijd een lage prijs voor hun aankopen en draaiden er zelfs hun hand niet voor om iets "voor niets" te vragen ("pour rien" of "pô rin" in het Waals). Van de uitdrukking pô rin kwam het woord "Paurin", dat de inwoners van Bourgeois gebruikten voor die van Rixensart (zie p. 59 "Confrérie du Tire-Bouchon").

Brood- en banketbakkerij Demaret Avenue de Merode 6 1330 Rixensart T.: +32 (0)2 653 68 98 Brood- en banketbakkerij Ernaelsteen Rue Haute 33 1330 Rixensart (Bourgeois) T.: +32 (0)2 653 04 51 Brood- en banketbakkerij Kirsch Place Communale 54 1332 Genval T.: +32 (0)2 653 66 76 Brood- en banketbakkerij La Renommée Rue de Rosières 30 1332 Genval-Rixensart Brood- en banketbakkerij Mohimont Place Cardinal Mercier 36 1330 Bourgeois-Rixensart Brood- en banketbakkerij Permentier Rue de l’Institut 5 1330 Rixensart Brood- en banketbakkerij Demaret Chaussée de Bruxelles 25 1300 Wavre T.: +32 (0)10 24 47 37

57 STREEKPRODUCTEN

BRASSE-TEMPS (lokaal bier)

AMBACHTELIJKE HONING VAN GENVAL

PRALINES « ART DE PRASLIN »

De bijenkorven van la Mazerine. Deze apicultuurschool heeft verschillende bijenkorven in Waals-Brabant. Vijf sedentaire korven en ambulante praktijk.

De pralines, zonder smaakstoffen of bewaarmiddelen, worden quasi allemaal met de hand gemaakt, in functie van het seizoen. Specialiteiten: de "Truffe glacée", de "Manon au sucre fondant", de "Galette du Roi", de "Maca", de "Praline du Roi".

Rue Colonel Montegnies 110 1332 Genval T.: +32 (0)2 653 29 76

STREEKPRODUCTEN

58

PRALINES MOLITOR Ambachtelijke chocolades. Rue du Tilleul 44 1330 Rixensart T.: +32 (0)2 652 40 04 [email protected] www.molitor.be ORDRE BRASSICOLE ET GOUSTEUX DE GENVAL-LES-EAUX Fabricatie van droge worsten, die men "pipes" noemt. T.: +32 (0)479 37 42 95

Wavre STOFÉ TAART Deze specialiteit van Wavre wordt bereid op basis van verse kaas, slagroom, appelpasta, gemalen amandelkoekjes en amandelextracten.

www.confreriedustofe.be Deze specialiteit is verkrijgbaar bij: Brood- en banketbakkerij Demaret Chaussée de Bruxelles 25 1300 Wavre T.: +32 (0)10 24 47 37 (Hoofdhandel te Rixensart : T.: +32 (0)2 653 68 98) www.patisseriedemaret.be Brood- en banketbakkerij Mohimont Rue Charles Jaumotte 36 1300 Limal T.: +32 (0)10 41 01 91 Brood- en banketbakkerij Delcorps-Gillot Place des Fontaines 44 1300 Wavre T.: +32 (0)10 40 00 35 (Hoofdhandel te Grez-Doiceau: T.: +32 (0)10 84 03 40) www.delcorps-gillot.com

Rue de Nivelles 12 1300 Wavre T.: +32 (0)10 22 32 40 www.artdepraslin.be PRALINES VAN LIO Atelier van Lio, ambachtelijk banketbakkerchocolademaker. Rue des Carmes 12 1300 Limal T.: +32 (0)475 36 62 34 www.chezlio.be BOERDERIJ "L’HOSTÉ" Groenteteelt, veeteelt en mensen ontvangen in B&B, dat is het dagelijkse leven op deze mooie herenboerderij uit de 18e eeuw. Groenten, kippen en parelhoenen die gevoed worden met granen van de boerderij en een vrije loop hebben. Alle producten van de exploitatie worden rechtstreeks verkocht op de wekelijkse markten in de omgeving.

BOERDERIJ DELSTANCHE Vanwege de vraag naar kwaliteitsvolle natuurlijke producten, openen verschillende landbouwers de deuren van hun exploitatie. Op de boerderij Delstanche worden al tien jaar producten verkocht zoals melk, boter, yoghurt, eieren, aardappelen en kippen. Alle producten worden ter plaatste gemaakt en verwerkt voor particuliere consumenten. De familie Delstanche, die in de streek woont sinds 1643, zet een traditie voort van kwaliteitsvolle landbouw en biedt 100% natuurlijke producten zonder bewaarmiddelen.

PANIER MALIN: EEN MANDJE STREEKPRODUCTEN "Du pain, du vin, du boudin"... of brood, wijn en bloedworst. Lokale producten à la carte en zonder abonnement. Hoe werkt het? 1. Kies en bestel uw producten op www.paniermalin.be 2. De producenten ontvangen de bestelling en maken de producten klaar. 3. U ontvangt uw bestelling op vrijdag in Jodoigne, Hélécine, Incourt of Orp-le-Grand, of op zaterdag in Wavre of Corroy-Le-Grand. T.: +32 (0)10 24 17 19 [email protected] www.paniermalin.be LE POTAGER GREZIEN Chaussée de Wavre 108 1390 Grez-Doiceau T.: +32 (0)473 51 29 97 www.potager-grezien.be

Rue des Templiers 24 1301 Bierges T.: +32 (0)10 22 34 13

59

STREEKPRODUCTEN

Drève de l’Hostellerie 101 1300 Wavre T.: +32 (0)10 23 93 10 www.fermedelhoste.com

Broederschappen

BROEDERSCHAPPEN

60

Grez-Doiceau

Ottignies Louvain-la-Neuve

BROEDERSCHAP VAN DE "BLANCS GILETS MOUGNEUX D’HATCHES"

BROEDERSCHAP VAN DE FRUITWIJNEN

Deze vereniging, opgericht in 1991, valoriseert een oud lokaal recept, "Hatchès", een bereiding op basis van oren, harten, tongen en varkenspoten, die door de vleesmolen werden gehaald. Dat mengsel worden gegaard samen met rozijnen, gedroogde pruimen en bruine suiker.

Deze vereniging promoot wijnen op basis van druiven, maar ook op basis van ander fruit en zelfs groenten. Ze informeert over alles wat de wijnbereiding betreft en dat in de vorm van gevulgariseerde geschriften of ter gelegenheid van bijeenkomsten, lezingen en technische lessen.

Ruelle Purlin 8 1390 Grez-Doiceau T.: +32 (0)10 84 43 20

Rue de Franquenies 26 1340 Ottignies T.: +32 (0)10 43 90 42

Rixensart OENOLOGISCH EN GASTRONOMISCH BROEDERSCHAP VAN DE TIRE-BOUCHON VAN RIXENSART Dit broederschap, opgericht in 1977, verdedigt de culturele, historische en folkloristische gebruiken van Rixensart. Het organiseert vooral wijnlessen en proeverijen, maar promoot ook de specialiteit van de gemeente, de tarte du Vî Paurin, gemaakt op basis van appelen en vanillecrème. Zijn kapittel is deels toegankelijk voor het publiek op de zaterdag die volgt op het feest van Saint-Vincent, de patroonheilige van de wijnbouwers, en dat tijdens elk onpaar jaar.

Het "Roman Païs", een fijnproeverstreek! > Nivelles

E en

WAVRE BROEDERSCHAP VAN DE STOFÉ De Confrérie du Stofé werd gesticht op 16 september 1972. Het broederschap engageert zich om de gebruiken en tradities van Wavre te behouden voor het nageslacht met het doel het toerisme te bevorderen, via zijn kaas, de Stofé en de taart met dezelfde naam. Dat product wordt zeer op prijs gesteld door de grootste gastronomen en zijn faam overschrijdt de landsgrenzen. Nog volgende anecdote: in het populaire spel van Jean en Alice, zegt dame Alice: "Je vous ferai servir de la tarte au fromage, de celle qui plus tard nous fera un renom, qui plaît tant que sans faim même, on ne dit pas non." (Ik zal u kaastaart laten serveren, deze die later befaamd zal worden en die zodanig bevalt dat men zelfs zonder honger niet nee kan zeggen). Rue de Nivelles 1 1300 Wavre T.: +32 (0)486 60 06 00

C harmante dorpen in een goed bewaarde natuur,

> Braine-le-Château > Ittre > Rebecq > Tubize

ontspanning en een aanbod van allerhande activiteiten, tradities die getuigen van een rijk verleden. Dat is wat Roman Païs u vandaag te bieden heeft.

H et land van vaardige ambachtslieden, artiesten en tovenaar-architecten, die in de loop der tijden kerken en kastelen, dorpen en domeinen gebouwd en getooid hebben.

E

en smederij om te trouwen, een wonderput om zich te verzorgen, een rustig kanaal om op te varen, een idyllische natuur om in te wandelen. Bekende spektakelzalen, musea, uitpuilend van een vergeten geschiedenis, tentoonstellingen om te ontsnappen aan de dagelijkse sleur, processies en carnaval met een eeuwenoude traditie…

En niet te vergeten spijzen en dranken ornamenten van de regionale gastronomie.

Zoveel redenen voor u om ons Roman Païs te ontdekken … S i m o n c ré a t i o n g ra p h i q u e - réf. 3687 Foto’s : Nivelles Capital © - © OPT

Avenue Jeanne 12 1330 Rixensart T.: +32 (0)2 653 62 34

d u i z e n d j a r i g e k a p i t t e l ke r k , e e n k le i n e avonturierstrein. Een zeldzame molen, vierkante industriële hoeven. Bij elke oogopslag een nieuwe getuige van een rijk verleden. Bij elke pas een gastvrij en uitnodigend heden. Ga op ontdekkingstocht in Roman Païs…

Wij zijn elke dag ter beschikking van de bezoekers van 08 u 30 to 17 u 00.

[email protected]

rue de Saintes, 48 - 1400 Nivelles - België Tel. +32 (0)67 22 04 44 - Fax +32 (0)67 21 98 88

61

Nuttige

telefoonnummers

Nuttige telefoonnummers

62

Antigifcentrum Noordoproepen (ambulance en brandweer) Federale politie

+32 (0)70 24 52 45 112 101

Nummers van de gemeentebesturen Chaumont-Gistoux Grez-Doiceau Ottignies - Louvain-la-Neuve Rixensart Wavre

+32 (0)10 68 72 11 +32 (0)10 84 83 00 +32 (0)10 43 60 00 +32 (0)2 656 16 50 +32 (0)10 23 03 11

Nummers van de VVV-kantoren Chaumont-Gistoux Grez-Doiceau Ottignies - Louvain-la-Neuve Rixensart Wavre

+32 (0)10 43 73 56 +32 (0)10 84 83 47 +32 (0)10 47 47 47 +32 (0)477 78 30 68 +32 (0)10 23 03 52

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

63

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Nota’s

.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

64

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Nota’s

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Accueil Champêtre en Wallonië wijst je de weg !

Verblijven Golf op de boerderij

• Verblijven, gastenkamers, kamperen bij de boer • Golf op de boerderij • Hoeveproducten en restaurants op de boerderij • Pedagogische boerderijen, stages op de boerderij • Landelijke tochten… www.accueilchampetre.be - 081/627.458

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

63

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Nota’s

.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

PROVINCIE WAALS - BRABANT

Maison du Tourisme des Ardennes brabançonnes Rue de Nivelles 1 1300 Wavre T. : +32 (0)10 230 352 F. : +32 (0)10 230 356 www.mtab.be - [email protected]

Met de steun van de Provincie Waals - Brabant en het Commissariaat voor Toerisme van de Waalse Regio

Gids. De Brabantse Ardennen. toeristische. Chaumont-Gistoux. Grez-Doiceau. Ottignies - Louvain-la-Neuve. Rixensart

Recommend Documents