GIDS BIJ HET OPLOSSEN VAN UW CONSUMENTENPROBLEEM

GIDS BIJ HET OPLOSSEN VAN UW CONSUMENTENPROBLEEM GIDS BIJ HET OPLOSSEN VAN UW CONSUMENTENPROBLEEM

Als consument wordt u beschermd door een hele reeks van Europese en Belgische wetten. De meest bekende zijn de wet op de garantie, de wet op de verkoop op afstand, of nog, uw rechten als reiziger*. Bij de meeste aankopen verloopt alles naar wens: u bestelt uw goederen of diensten, u betaalt ze en ze worden geleverd. Soms loopt het verkeerd. Dan kunt u best de verkoper contacteren en hem uitleggen wat er scheelt. Doorgaans zal de verkoper een oplossing voorstellen die u vaak ook zal aanvaarden. In die gevallen waarin de verkoper weigert op uw vraag in te gaan, moet u verdere stappen ondernemen. Een eerste stap is de aangetekende klachtenbrief. Krijgt u geen respons, dan kunt u een minnelijke oplossing zoeken met behulp van een dienst, zoals het Europees centrum voor de Consument (ECC). Misschien kunt u ook wel terecht bij organisaties die instaan voor alternatieve geschiloplossing, zoals een ombudsman of een geschillencommissie. Zijn al deze mogelijkheden uitgeput, dan rest u nog de rechtbank. Deze brochure wil u rondleiden in de diverse mogelijkheden om tot een oplossing van uw consumentengeschil te komen. Zo kunt u best nagaan welke methode voor u de meest geschikte is.

*Het ECC heeft een aantal folders uitgegeven waarin deze rechten worden uitgelegd. U kunt ze gratis opvragen op het nummer 02 542 33 46

1. De klachtenbrief Wanneer u ontevreden bent met uw aankoop, is het belangrijk om daar onmiddellijk de verkoper over in te lichten. Vaak zal dit voldoende zijn om het probleem op te lossen. Geraakt uw klacht op deze manier niet opgelost, dan moet u hem dit schriftelijk bevestigen. Door de klacht duidelijk neer te schrijven en te vermelden wat u wenst, wordt de klacht ook voor de verkoper eenvoudiger te behandelen. U stuurt uw klachtenbrief best per e-mail of per fax met een ontvangstbevestiging en per aangetekende brief. Zo bent u zeker dat de handelaar uw brief heeft ontvangen. Wat moet er in uw klachtenbrief staan: - uw naam en adres - de datum van aankoop - een duidelijke omschrijving van het product of de dienst - de exacte reden van uw klacht - wat u van de handelaar verwacht - een termijn waarop u een reactie verwacht (meestal 2 weken) - eventueel uw bankrekeningnummer indien u terugbetaling verwacht. Ken uw rechten en plichten Soms is het niet eenvoudig te weten welke uw rechten en plichten zijn wanneer u een klacht heeft over een aankoop. U kunt informatie inwinnen bij een consumentenorganisatie of bij een juridisch adviseur van een dienst voor consumenten, zoals het ECC, of een wetswinkel. De wetgever heeft een Commissie voor Juridische Bijstand opgericht, die juridische “eerstelijnsbijstand” in België organiseert.

GIDS BIJ HET OPLOSSEN VAN UW CONSUMENTENPROBLEEM

Dit is praktische juridische informatie of een eerste juridisch advies of nog, een verwijzing naar een geschikte instantie of organisatie. Deze eerstelijnsbijstand krijgt u van juridische adviseurs tijdens gratis consultaties die per gerechtelijk arrondissement worden georganiseerd. Op de website www.advocaat.be vindt u meer informatie. Minnelijke schikking Sommige consumentenorganisaties of diensten voor consumenten beperken zich niet louter tot het verstrekken van juridisch advies, maar trachten ook een oplossing te vinden door de verkoper aan te spreken.Het Belgische ECC werkt in een Europees netwerk. Bij klachten over een verkoper in een andere lidstaat (ook Noorwegen en IJsland), vraagt het Belgische ECC aan zijn buitenlandse collega’s een brief te schrijven naar de verkoper ter plaatse. Dit helpt om hem te overhalen een oplossing voor te stellen of te aanvaarden.

Een minnelijke schikking is vaak de meest efficiënte, meest bevredigende en de goedkoopste manier om een klacht over een aankoop van een goed of een dienst op te lossen. Beide partijen werken aan een oplossing, die soms helemaal anders uitvalt dan wat je juridisch zou kunnen verwachten, maar die beide partijen tot voordeel strekt. U bent bijvoorbeeld niet tevreden over de kleur van de geleverde sofa. Wanneer de verkoper u ter compensatie een salontafel aanbiedt, kunt u zich er wel mee verzoenen.

2. Alternatieve geschillenoplossing Indien u en de verkoper er niet in slagen het geschil op te lossen, kunt u zich wenden tot een onafhankelijke derde die een poging zal doen om de twee partijen tot een gezamenlijke oplossing te brengen. Naargelang de wijze waarop deze derde partij zich opstelt en naargelang de gevolgen van de beslissing, wordt een onderscheid gemaakt tussen bemiddeling, verzoening en arbitrage. Bemiddeling: de onafhankelijke derde partij tracht de partijen dichter bij elkaar te brengen maar velt geen oordeel over het geschil. Verzoening: de verzoener heeft een actievere rol en geeft in bepaalde gevallen advies. Arbitrage: de arbiter neemt een bindende beslissing die beide partijen moeten opvolgen. Er zijn verschillende manieren om een bemiddelaar, verzoener of arbiter bij uw geschil te betrekken. Sinds de nieuwe wet op de bemiddeling van 21 februari 2005 kunt u ook terecht bij sommige advocaten en notarissen. Een lijst van de erkende bemiddelaars vindt u op www.bemiddeling-justitie.be of krijgt u op het nummer 078 15 80 84. Voor consumentgeschillen bestaan er specifieke inrichtingen die gespecialiseerd zijn in een bepaalde consumentenmaterie. Sommige zijn gratis en andere komen tussen voor een beperkte prijs. Voorbeelden zijn de Geschillencommissie Reizen, de Verzoeningscommissie Bouw, de Bemiddelingsdienst BankenKrediet-Beleggingen of de Ombudsdienst voor Telecommunicatie.


De kwaliteit van dergelijke systemen voor alternatieve geschiloplossing moet gewaarborgd blijven. Daarom heeft de Europese Commissie aanbevelingen uitgevaardigd met basisprincipes waaraan zij moeten voldoen. De organisaties die hieraan voldoen worden ‘genotificeerd’ door de Belgische overheid aan de Europese Commissie. U vindt ze terug op de website van de Commissie: http://ec.europa.eu/consumers/redress/out_of_court/ adrdb_en.htm Achteraan deze gids vindt u de lijst van de Belgische instanties die genotificeerd werden. In België kennen we verschillende soorten procedures: De ombudsman probeert de partijen te verzoenen. Indien dit niet lukt, dan geeft hij een niet bindend advies. (vb. Ombudsman bij de NMBS) De verzoeningscommissie stelt een expert aan die probeert de partijen te verzoenen en indien dit niet lukt, dan stelt hij een bindend expertiseverslag op. (vb. Verzoeningscommissie Occasiewagens) De geschillencommissie is een arbitragesysteem waarbij een bindende beslissing wordt genomen door een commissie waarin zowel vertegenwoordigers van de consumenten als van de professionele sector zetelen. Indien men voor een arbitrageprocedure kiest, is het niet meer mogelijk om naar de rechtbank te gaan, tenzij voor een procedureprobleem. (vb. Geschillencommissie Meubelen)

3. De rechtbank Welke rechtbank? Indien alle vorige mogelijkheden geen oplossing voor uw geschil hebben geboden, dan rest er u nog een procedure voor de rechtbank. Een gerechtelijke procedure is niet altijd geschikt voor een consumentengeschil. Het vereist heel wat inspanningen, zowel financieel als qua tijd. Die wegen vaak niet op tegen het economische verlies dat het geschil veroorzaakt. Aan u om te oordelen of het voor u al dan niet de moeite loont. Ook uit principeoverwegingen.

Verschillende soorten rechtbanken Voor consumentengeschillen kunt u terecht bij de vrederechter, bevoegd voor kleine geschillen met een maximum van € 1860, de rechtbank van eerste aanleg of eventueel de rechtbank van koophandel. Het is niet eenvoudig te weten welke rechtbank bevoegd is. Vraag advies aan een juridisch adviseur.

De verzoeningsprocedure Er bestaat een verzoeningsprocedure bij de verschillende rechtbanken. Deze procedures zijn gratis. U dient een aanvraag te doen bij de griffie van de rechtbank. De griffie roept dan beide partijen op om voor de rechter te verschijnen. Zij zijn echter niet verplicht om te komen opdagen. Bij de hoorzitting kan er een oplossing gevonden worden, die bindend is. Indien geen oplossing wordt gevonden, of komt de tegenpartij niet opdagen, dan kunt u nog steeds naar de rechtbank gaan voor een burgerrechtelijke procedure.


Advocaat nodig? U kunt in principe zelf de procedure inleiden en opvolgen. U bent dus niet verplicht een advocaat te nemen. Omdat een burgerrechtelijke procedure niet eenvoudig is, kan het interessanter zijn om u te laten bijstaan door een advocaat. Wij raden u aan om het ereloon en de kosten met de advocaat te bespreken en te vragen dat hij u regelmatig een stand van zaken meedeelt met betrekking tot de staat. Zo komt u niet voor verrassingen te staan. In geval van problemen met de factuur kunt u terecht bij de stafhouder van de Orde van Advocaten. Indien u over onvoldoende inkomsten beschikt, kunt u beroep doen op juridische tweedelijnsbijstand (zie verder).

De gerechtelijke procedure

Inleiden van de procedure Er zijn verschillende manieren om een procedure te starten: de dagvaarding, het verzoekschrift en de vrijwillige verschijning. Hiermee brengt u de tegenpartij op de hoogte van uw wens om naar de rechtbank te gaan. Het hangt af van het geschil en de rechtbank welke de aangewezen manier is om het geschil aanhangig te maken. Bij een consumentengeschil is de dagvaarding gebruikelijk. De dagvaarding gebeurt met tussenkomst van een gerechtsdeurwaarder. Voor een dagvaarding betaal je vastgestelde kosten van de gerechtsdeurwaarder en bijkomende kosten afhankelijk van de eis. Dit komt neer op een bedrag tussen € 28 en € 167,49.

Voor welbepaalde conflicten kan men de zaak inleiden per verzoekschrift (bv. consumentenkrediet, huur, collectieve schuldenregeling). Kosten voor een verzoekschrift: € 27 voor de vrederechter en € 52 voor de andere rechtbanken.

Bij een vrijwillige verschijning komen beide partijen samen voor de rechter om een proces-verbaal van vrijwillige verschijning te tekenen. In dit PV staan de argumenten van beide partijen. De kosten zijn beperkt tot een rolrecht.

Rolzetting Nadat de tegenpartij officieel in kennis is gesteld van uw plannen om naar de rechtbank te gaan, wordt de zaak op de rol gezet door de griffier van de bevoegde rechtbank. De rolzetting is eigenlijk de bepaling van de datum van de zitting. Zodra de zaak op de rol staat, maken beide partijen hun conclusies op en sturen die naar de griffier van de rechtbank die het dossier samenstelt. Ook de rolzetting is niet kosteloos. Reken op een bedrag van € 35 voor de vrederechter en € 82 voor de rechtbank van eerste aanleg en de rechtbank van koophandel.

De inleidende zitting De termijn tussen de inleiding en de verschijning voor de rechter ligt tussen de 8 dagen en een maand. Op deze inleidende zitting zijn er 3 mogelijke scenario’s. - Het kan zijn dat de tegenpartij niet komt opdagen, en dan kan er ‘verstek’ ingeroepen worden. - Is de tegenpartij er wel en is de zaak niet complex, dan kan deze gepleit worden op de inleidende zitting. - Is de tegenpartij er, maar is de zaak te complex, dan wordt een nieuwe datum bepaald (bijzondere rol). Dit is doorgaans het geval en aldus neemt de procedure een langere tijd in beslag.

Het vonnis De rechter velt zijn vonnis binnen de maand na het pleiten van de zaak.


Wat met de kosten?

De rechtsplegingvergoeding Naast de gerechtskosten voor de inleiding, de advocaat en het rolrecht zijn er nog andere kosten, zoals het opstelrecht voor bepaalde akten die de griffier opstelt (ongeveer € 30) en het expeditierecht (bv. € 2,85 per bladzijde in de rechtbank van eerste aanleg). Indien u de zaak wint, zal de rechter u een rechtsplegingvergoeding toekennen indien u vertegenwoordigd werd door een advocaat en indien u deze vergoeding vraagt. Deze vergoeding dekt in principe de materiële akten van de advocaat zoals de dagvaardingskosten, het neerleggen van de conclusies en dergelijke. De vergoeding is wettelijk bepaald en varieert van € 36,44 tot € 485,87. U kunt sinds kort in bepaalde gevallen en onder bepaalde voorwaarden ook vragen om de terugbetaling te krijgen van uw werkelijke advocaatkosten. Wie onvoldoende inkomsten heeft, kan geheel of gedeeltelijk ontslagen worden van de betaling van de gerechtskosten en de kosten van bijvoorbeeld een gerechtsdeurwaarder. Voor meer informatie over deze rechtsbijstand kunt u terecht bij het Bureau voor Rechtsbijstand bij de Orde van Advocaten. Meer info krijgt u van de Orde van Vlaamse Balies (zie adressenlijst).

Juridische tweedelijnsbijstand

10

Voor tweedelijnsbijstand (pro Deo) komen enkel personen in aanmerking die over onvoldoende inkomsten beschikken. Bij juridische tweedelijnsbijstand krijgt u een omstandig juridisch advies of bijstand van een advocaat in het kader van een procedure of een geding. Al naar gelang de graad van onvermogen is de bijstand gedeeltelijk of volledig kosteloos. Hiervoor wendt u zich tot het bureau voor juridische bijstand van de Orde van Advocaten. Meer info krijgt u bij de Orde van Vlaamse Balies (zie adressenlijst).

De rechtsbijstandverzekering Goed om weten: het is mogelijk om een rechtsbijstandverzekering af te sluiten die zowel de gerechtskosten als de advocaatkosten dekt. Het kan om een aparte verzekering gaan of om een rechtsbijstandoptie binnen het kader van een andere verzekering, bv. de autoverzekering.

Algemene Directie Controle & Bemiddeling (ADCB) Soms brengt een geschil een inbreuk aan het licht die een strafrechtelijke aanpak vergt. Dit is het geval wanneer een handelaar iets doet dat door de wet verboden wordt en waar een straf - boete of gevangenisstraf - op staat. Voorbeelden zijn consumenten die door reclame misleid worden over de “echte” eigenschappen van een product of iemand die een tweedehandswagen aankoopt waarvan de kilometerteller vervalst werd. Als betrokkene kunt u klacht neerleggen bij de ADCB of onmiddellijk bij de politie. Indien uw klacht gegrond is, zal de ADCB een onderzoek instellen. Dit kan leiden tot een officiële waarschuwing aan het bedrijf en/of tot het opmaken van een proces-verbaal. Een PV wordt vaak gevolgd door een voorstel tot minnelijke schikking aan de overtreder. Wordt deze niet binnen de gestelde termijn betaald, dan gaat het dossier naar de Procureur des Konings die kan beslissen om het bedrijf te vervolgen. Als slachtoffer heeft u dan nog geen schadevergoeding. U stelt zich best benadeelde partij bij de Procureur des Konings zodat u op de hoogte wordt gehouden van het onderzoek. Wenst u schadevergoeding te bekomen, dan moet u een burgerlijke vordering instellen of u burgerlijke partij stellen bij de onderzoeksrechter. Hiervoor betaalt u een bepaalde som als waarborg. Indien uw klacht gegrond wordt bevonden, krijgt u die terug. Met een burgerlijke partijstelling bent u dan zeker dat de zaak niet geseponeerd wordt.

11


Nuttige adressen Orde van Advocaten

Orde van Vlaamse Balies Koningsstraat 148 1000 Brussel T: 02 227 54 70 F: 02 227 54 79 [email protected] www.advocaat.be

GENT Orde van Advocaten bij de balie te Gent Gerechtsgebouw Koophandelsplein 23 9000 Gent T: 09 267 41 43

MECHELEN Orde van Advocaten bij de balie te Mechelen Gerechtshof Keizerstraat 20 2800 Mechelen T: 015 20 90 63

HASSELT Orde van Advocaten bij de balie te Hasselt Gerechtsgebouw Thonisselaan 75 3500 Hasselt T: 011 24 66 67

OUDENAARDE Orde van Advocaten bij de balie te Oudenaarde Gerechtshof Bourgondiëstraat 5 9700 Oudenaarde T: 055 33 16 49

BRUGGE Orde van Advocaten bij de balie te Brugge Gerechtsgebouw Langestraat 120 8000 Brugge T: 050 33 16 80

IEPER Orde van Advocaten bij de balie te Ieper Rijselsestraat 140 8900 Ieper T: 057 21 55 54

TONGEREN Orde van Advocaten bij de balie te Tongeren Kielenstraat 20 3700 Tongeren T: 012 23 63 13

BRUSSEL Orde van Advocaten bij de balie te Brussel Gerechtsgebouw Poelaertplein 1000 Brussel T: 02 508 66 97

KORTRIJK Orde van Advocaten bij de balie te Kortrijk Gerechtsgebouw Burg. Nolfstraat 10 A 8500 Kortrijk T: 056 26 95 55

TURNHOUT Orde van Advocaten bij de balie te Turnhout Gerechtshof Kasteelplein 1 2300 Turnhout T: 014 42 22 77

DENDERMONDE Orde van Advocaten bij de balie te Dendermonde Gerechtsgebouw Justitieplein 1 9200 Dendermonde T: 052 21 56 48

LEUVEN Orde van Advocaten bij de balie te Leuven Gerechtsgebouw Smoldersplein 5 3000 Leuven T: 016 21 45 47

VEURNE Orde van Advocaten bij de balie te Veurne Gerechtsgebouw P. Benoîtlaan 2 8630 Veurne T: 058 29 63 31

ANTWERPEN Orde van Advocaten bij de balie te Antwerpen Gerechtsgebouw Bolivarplaats 20/15 2000 Antwerpen T: 03 260 72 50

12

Orde van de Franstalige en Duitstalige balies Avenue de la Toison d’Or 65 1060 Bruxelles T: +32 2 648 20 98 F: +32 2 648 11 67 [email protected] www.avocats.be

EUPEN Ordre des avocats du barreau d’Eupen Bergstrasse 1-3 4700 Eupen T: 087 74 44 29

NAMUR Ordre des avocats du barreau de Namur Palais de Justice 5000 Namur T: 081 22 82 60

ARLON Ordre des avocats du barreau d’Arlon Palais de Justice Place Schalbert 6700 Arlon T: 063 24 00 21

HUY Ordre des avocats du barreau de Huy Palais de Justice Quai d’Arona 4 4500 Huy T: 085 25 55 88

NEUFCHATEAU Ordre des avocats du barreau de Neufchâteau Place Mac Auliffe 31 6600 Bastogne T: 061 21 13 25

BRUXELLES Ordre des avocats du barreau de Bruxelles Palais de Justice Place Poelaert 1000 Bruxelles T: 02 519 81 18

LIEGE Ordre des avocats du barreau de Liège Palais de Justice bte 2 4000 Liège

NIVELLES Ordre des avocats du barreau de Nivelles Palais de Justice Place Albert Ier bte 3 1400 Nivelles T: 067 21 47 96

CHARLEROI Ordre des avocats du barreau de Charleroi Palais de Justice Av. Gén. Michel 2 6000 Charleroi T: 071 23 65 42 DINANT Ordre des avocats du barreau de Dinant Palais de Justice Rue en Rhée 31-33 5500 Dinant T: 082 22 97 59

MARCHE-EN-FAMENNE Ordre des avocats du barreau de Marche-en-Famenne Palais de Justice Rue Victor Libert 7 6900 Marche-en-Famenne T: 084 21 48 28 MONS Ordre des avocats du barreau de Mons Palais de Justice Rue de Nimy 35 7000 Mons T: 065 35 66 07

TOURNAI Ordre des avocats du barreau de Tournai Palais de Justice Place du Palais de Justice 7500 Tournai T: 069 87 54 10 VERVIERS Ordre des avocats du barreau de Verviers Palais de Justice 4800 Verviers T: 087 32 37 93

Commissie Juridische Bijstand: zie Orde van Vlaamse Balies Bureau Juridische Bijstand: zie Orde van Vlaamse Balies Bureau voor Rechtsbijstand: zie Orde van Vlaamse Balies

De Wetswinkel T: 070 225 888 - alle werkdagen van 10 tot 12 uur www.dewetswinkel.be Afdeling in Aalst, Antwerpen-Merksem, Brugge, Brussel, Gent, Hasselt, Leuven, Mechelen, Sint-Niklaas en Sint-Truiden

13


Federale overheidsdiensten FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie AD Regulering en organisatie van de Markt – Bescherming van de consumentenrechten North Gate III Koning Albert II-laan 16 1000 Brussel T: 02 277 51 11 F: 02 277 54 51 [email protected] www.mineco.be

FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie AD Controle en Bemiddeling WTC III Simon Bolivarlaan 30 1000 Brussel T: 02 277 54 84 F: 02 277 54 51 [email protected] www.mineco.be

FOD Justitie Waterloolaan 115 1000 Brussel T: 02 542 71 64 F: 02 542 70 39 [email protected] www.just.fgov.be

Instanties voor buitengerechtelijke geschillenbeslechting Geschillencommissie Reizen vzw Cel Arbitrage North Gate III Koning Albert II-laan 16 1000 Brussel T: 02 277 62 15 F: 02 277 91 00 [email protected] www.mineco.fgov.be/protection_ consumer/disputes/voyages/ home_nl.htm Geschillencommissie Reizen vzw Cel Verzoening North Gate III Koning Albert II-laan 16 1000 Brussel T: 02 277 61 80 F: 02 277 91 00 [email protected] www.mineco.fgov.be/protection_ consumer/disputes/voyages/ home_nl.htm

14

Geschillencommissie Meubelen vzw Assesteenweg 117 bus 9D 1740 Ternat T: 02 478 47 58 F: 02 478 37 66 [email protected]

Geschillencommissie Verbruikers-Textielreinigers (GVT) Brusselsesteenweg 478 1731 Zellik T: 02 463 19 50 F: 02 463 17 61 www.fbt-online.be Legibel (arbitrage & bemiddeling) Koningsstraat 55 1000 Brussel T: 02 227 08 21 F: 02 227 08 20 www.legibel.be Verzoeningscommissie Bouw Espace Jacquemotte Hoogstraat 139 1000 Brussel T: 02 504 97 86 F: 02 504 97 84 www.bouwverzoening.be Verzoeningscommissie Occasiewagens Woluwedal 46 bus 9 1200 Brussel

T: 02 778 62 00 F: 02 778 62 22 [email protected] www.federauto.be Ombudsdienst bij de Post Koningsstraat 97 bus 14 1000 Brussel T: 02 221 02 20 F: 02 221 02 44 correspondentie@ombudsman. post.be www.ombudsman.post.be Ombudsman bij de NMBS Kantersteen 4 1000 Brussel T: 02 525 40 00 F: 02 525 40 10 [email protected] www.b-rail.be/ombudsman Ombudsdienst voor Telecommunicatie Barricadenplein 1 1000 Brussel T: 02 223 09 09 F: 02 219 86 59 [email protected] www.ombudsmantelecom.be

Bemiddelingsdienst Banken-Krediet-Beleggingen De Meeûsplantsoen 35 1000 Brussel T: 02 545 77 70 F: 02 545 77 79 [email protected] www.ombfin.be

Vlaamse Ombudsdienst Leuvenseweg 86 1000 Brussel T: 0800 240 50 of 02 552 48 48 F: 02 552 48 00 [email protected] www.vlaamseombudsdienst.be

Ombudsman van de Verzekeringen De Meeûsplantsoen 35 1000 Brussel T: 02 547 58 71 F: 02 547 59 75 [email protected] www.ombudsman.as

Le Service de Médiation communale de la Ville de La Louvière Rue de la Loi 22 7100 La Louvière T: 0800 95 265 - 064 27 80 02 F: 064 27 80 03 mé[email protected]

College van de Federale Ombudsmannen Hertogstraat 43 1000 Brussel T: 02 289 27 27 F: 02 289 27 28 [email protected] www.federaalombudsman.be

Délégué général de la Communauté française aux droits de l’enfant Rue des Poissonniers 11-13 bte 5 1000 Bruxelles T: 02 223 36 99 F: 02 223 36 46 www.cfwb.be/dgde [email protected]

Le Médiateur de la Région wallonne Rue Lucien Namèche 54 5000 Namur T: 0800 19 199 F: 081 32 19 00 [email protected] www.mediateur.wallonie.be Service du Médiateur de la Communauté française Rue des Poissonniers 11-13 bte 7 1000 Bruxelles T: 02 548 00 70 F: 02 548 00 80 [email protected] www.mediateurcf.be

Ombudsdienst stad Antwerpen Everdijstraat 20 2000 Antwerpen T: 0800 94 843 F: 03 202 59 59 [email protected] www.dma.be/ombudsman Ombudsdienst stad Brugge Braambergstraat 17 8000 Brugge T: 050 44 80 90 F: 050 49 03 88 [email protected] www.brugge.be/infogids/ombud.htm

Ombudsman de la ville de Charleroi Rue de Marcinelle 37 6000 Charleroi T: 0800 10 203 ou 071 30 21 14 F: 071 30 45 34 [email protected] www.charleroi.be Ombudsdienst stad Gent Botermarkt 17 9000 Gent T: 09 266 55 00 F: 09 266 55 19 [email protected] www.gent.be/ombudsvrouw Ombudsdienst stad Leuven Muntstraat 1A 3000 Leuven T: 016 21 16 33 F: 016 21 16 34 [email protected] www.leuven.be Ombudsdienst stad Mechelen Grote Markt 21 2800 Mechelen T: 015 29 75 72 F: 015 29 75 74 [email protected] www.mechelen.be/Ombudsman Ombudsdienst stad Sint-Niklaas Parkstraat 8 9100 Sint-Niklaas T: 03 760 90 14 F: 03 760 90 49 [email protected] www.sint-niklaas.be Ombudsdienst gemeente Puurs Hoogstraat 29 2870 Puurs T: 03 890 76 75 F: 03 890 76 95 [email protected] www.puurs.be

15


Gids bij het oplossen van uw consumentenprobleem Deze gids wordt u gratis aangeboden door het Europees Centrum voor de Consument (ECC). Het netwerk van de Europese Centra voor de Consument werd door de Europese Commissie opgericht om gratis bijstand te verlenen aan consumenten in de Europese Unie.

ECC België Hollandstraat 13 1060 Brussel tel: 02 542 33 46 fax: 02 542 32 43 [email protected] www.eccbelgie.be

Gratis juridisch advies: elke werkdag van 9 u. tot 12.30 u. en van 13.30 tot 17 u.

Met de steun van de Europese Commissie en de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie. De Europese Commissie kan niet verantwoordelijk gehouden worden voor de inhoud van deze brochure. Gedrukt: november 2006

16

GIDS BIJ HET OPLOSSEN VAN UW CONSUMENTENPROBLEEM

Recommend Documents