Gezonde voeding voor senioren. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie

Gezonde voeding voor senioren

Auteur

Elina Tapken

Laatst gewijzigd

19 August 2013

Licentie

CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie

Webadres

http://maken.wikiwijs.nl/45030

Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.

Inhoudsopgave Gezonde voeding voor senioren Inleiding Betekenis en functie van voedsel Voedingsstoffen en voedingsmiddelen

Aandachtspunten in de voeding van senioren De energiebehoefte De vochtbehoefte Aanbevolen hoeveelheid eiwitten Aanbevolen hoeveelheid vezels Aanbevolen hoeveelheid vitamines Aanbevolen hoeveelheid sporenelementen en mineralen

Voedingspiramide voor ouderen Probleemsituaties Hulpmiddelen Slikproblemen Uitdroging

Verwerkingsopdracht "Maaltijden aan huis" Opdracht "het maken van een folder" Traditioneel recept "Krentjebrij" Studentenpagina Docentenpagina Les over voeding van senioren Beoordelingsformulieren Reflectie en beoordelingen wikiwijs Reflectie en beoordelingen instructiefilm van een bereidingstechniek. Reflectie en beoordelingen presentatie "gezonde voeding van senioren"

Over dit lesmateriaal

Pagina 1



.... Welkom op deze wikiwijs! Je doet momenteel de opleiding tot verzorgende IG. Als verzorgende IG kun je onder andere gaan werken in de ouderenzorg. Denk hierbij aan een verzorgingshuis, verpleeghuis of de thuiszorg. Je krijgt hier te maken met mensen die al op leeftijd zijn, senioren. Bij de zorg voor deze categorie zorgvragers zijn een aantal punten heel belangrijk. Waaronder het voedsel, de eetgewoontes en de zorg voor het eten van deze mensen. Tijdens het werken met deze wikiwijs, de opdrachten en de presentatie gaan we het hebben over wat er zo belangrijk is als je kijkt naar de voeding van deze categorie mensen, de senioren ..

Pagina 2


Inleiding Inleiding Als mensen ouder worden (vanaf 70 jaar) zijn de groei en afbraak van cellen niet meer in evenwicht. Als er bijvoorbeeld twee cellen worden afgebroken door het lichaam, komt hier nog maar één voor terug. (Bij een volwassene komen hier gewoon twee voor terug; de groei en afbraak is dan in evenwicht.) Voor ouderen is het dus heel belangrijk dat er genoeg bouwstoffen in het lichaam komen, dit omdat er bij een tekort aan deze stoffen geen nieuwe cellen meer worden aangemaakt.

....

Voor een oudere is het belangrijk om een goede voeding te eten en voldoende vocht binnen te krijgen. Als zorgverlener moet je een oudere goed stimuleren om te drinken. Dit is omdat het vaak warm is in tehuizen en hierdoor verliezen ouderen veel vocht. Ook is het dorstgevoel bij een oudere minder geworden, hierdoor zullen ze niet snel uit zichzelf wat drinken. Ook willen ze soms niet teveel drinken omdat ze dan vaker naar het toilet moeten en omdat ze slecht ter been zijn gaat dit moeilijker en kost het meer moeite en energie.

Pagina 3


....

Ouderen kunnen met betrekking tot het eten het beste kiezen uit graanproducten, groenten en fruit. Hier zitten weinig calorieën in maar veel mineralen, vitamines en vezels. Ouderen hebben vaak de neiging om zacht voedsel te eten omdat ze moeite hebben met kauwen. Hierdoor krijgen ze niet genoeg vezels binnen en is de kans op een verstopping in de darmen(obstipatie) groter.

.... Ouderen bewegen niet zoveel meer, ze zitten vaak stil en lopen minder. Hierdoor is het voor de oudere verstandig om niet teveel suikers en vetten te gebruiken omdat de kans op overgewicht dan toeneemt. Maar ook omdat vetten een hoge verzadigingswaarde hebben, je word er snel vol van, hebben ouderen minder veel honger en eten ze te weinig wél gezond voedsel. ....

Pagina 4


....

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voedingsmiddelen voor mensen ouder dan 70 jaar ziet er als volgt uit. (zie onderstaand schema)

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid Brood Aardappelen Groente Zuivel Vlees(waren) Vis, kip, ei of vleesvervanger Halvarine, margarine, bak en braadproducten en olie

voedingsmiddelen voor 70- plussers. 3-4 sneetjes (105-140 gram) 2-4 aardappelen of opscheplepels rijst/ pasta (100150 gram) 4 lepels (200 gram) groente en 2 stuks (200 gram) fruit. 550 ml melkproducten en 20 gram kaas (1 plak) 100-120 gram gaar 25-35 gram (vrouwen) 30 -40 gram (mannen)

Om zo gezond mogelijk te blijven leven moeten oudere mensen een evenwichtige, licht energiebeperkte en vetarme voeding eten. Dit wil zeggen: Een gevarieerde voeding met veel groenten, fruit en graanproducten en arm aan verzadigd vet.

Pagina 5


Ouderen krijgen door gezond te eten een betere weerstand tegen ziektes, hebben meer energie en geestelijk blijven ze hierdoor ook actiever, hun imuunsysteem word beter en ze kunnen beter "opboksen" tegen chronische gezondheidsproblemen zoals suikerziekte en reuma.

Kortom: een goede voeding voor ouderen geeft alleen maar voordelen. ....

Betekenis en functie van voedsel

.... Betekenis van voedsel. Voor veel mensen heeft voeding een andere betekenis. Sommige mensen houden van uitgebreid koken en vinden eten erg belangrijk. Andere mensen eten het liefst een kant en klaar maaltijd en eten omdat dit moet.

Pagina 6


... Functies van voedsel

Lichamelijke functie: -

Voeding beschermt je tegen ziekten.

-

Voeding zorgt ervoor dat je groeit.

-

Voeding geeft je energie.

Psychische functie: -

Voeding kan zorgen voor een moment van ontspanning. -

-

Voeding bepaald je dagindeling

Met voeding kun je een ander of jezelf verwennen.

Met voeding kun je emoties “weg eten” omdat je eenzaam of verdrietig bent.

Sociale functie: -

Met voeding kun je iets vieren (bv een verjaardag of een jubileum)

Voeding kan een communicatiemiddel zijn. (je praat onder het eten met elkaar) -

Met voeding kun je laten zien waar je voor staat. (bv vegetarier of je geloof) ...

Pagina 7


Voedingsstoffen en voedingsmiddelen ... Voedingsstoffen en voedingsmiddelen. Het is belangrijk dat je het verschil weet tussen voedingsstoffen en voedingsmiddelen. -

Voedingsstoffen zijn stoffen die je nodig hebt om gezond te blijven. Bijvoorbeeld koolhydraten en vitaminen. Voedingsstoffen zitten in voedingsmiddelen.

-

Voedingsmiddelen zijn producten zoals je ze koopt. We zeggen ook wel levensmiddelen. Bijvoorbeeld; melk, kaas, eieren en chocolade.

Voedingsstoffen Voedingsstoffen zijn stoffen die je lichaam nodig heeft om gezond te blijven. Ze zitten in voedingsmiddelen. De voedingsstoffen hebben allemaal hun eigen taak. Er zijn drie groepen voedingsmiddelen: -

Energieleverende voedingsstoffen

-

Bouwstoffen

-

Regulerende stoffen

Pagina 8


Energieleverende voedingsstoffen leveren energie. Energie heb je nodig om te kunnen werken, te bewegen en om goed na te kunnen denken. Ook zorgen ze ervoor dat je lichaamstemperatuur op peil blijft. De energieleverende stoffen zijn; Vetten, koolhydrathen en eiwitten. Bouwstoffen heb je nodig om te groeien, om oude cellen door nieuwe te vervangen en voor je weerstand. Bouwstoffen zijn; water, eiwitten en mineralen. Regulerende stoffen zijn nodig om allerlei processen te regelen in je lichaam. Bijvoorbeeld de spijsvertering en ook voor je weerstand, ze beschermen je tegen ziekten. De regulerende stoffen zijn mineralen en vitamines. Ze hebben elk een eigen taak.

Vetten Vetten leveren energie. Ook krijg je je vitaminen binnen via vetten omdat sommige vitamines alleen in vet oplosbaar zijn, niet in water. Deze komen daarom ook alleen voor in vette voedingsmiddelen. Dit zijn vitamine A,D, E en K. Deze zitten in vette vis, kaas, vet vlees en boter. Vetten beschermen je organen en maken een isolatielaagje tegen de kou.

Pagina 9


Koolhydraten Er zijn drie soorten koolhydraten. -

Zetmeel ( komt voor in aardappelen, peulvruchten, brood, rijst en macaroni.) Zetmeel word in je lichaam omgezet in glucose, dit gebeurd langzaam, zo blijft je bloedsuikerspiegel op peil.

-

Suikers (komen voor in fruit, gebak, snoep en koek) Suiker word direct opgenomen in je bloed, hierdoor schommelt je bloedsuikerspiegel.

-

Voedingsvezels (komen voor in volkorenbrood, groente, fruit en peulvruchten) Voedingsvezels stimuleren je darmen. Deze heb je dus nodig om je ontlasting goed kwijt te kunnen. Hierbij moet je ook goed drinken en bewegen.

Eiwitten

Eiwitten zijn bouwstoffen, ze zitten in dierlijke producten zoals zuivel, vlees en vis. maar ook in plantaardige producten zoals noten en granen.

Vitaminen Vitaminen lossen op in vet (A,D,E en K) of in water (B en C). Vitamine B zorgt ervoor dat alles in je lichaam werkt. Vitamine B zit in brood en granen maar ook in vlees. Vitamine C zorgt voor je weerstand, zit veel in groente en fruit. Vitaminen in water lossen sneller op dan die in vetten, daarom moet je voorzichtig zijn met bijvoorbeeld het koken van groente, doe dit niet te lang, dan gaan de vitamines verloren.

Pagina 10


Water Water is belangrijk voor je lichaam, het zorgt onder andere voor; -

cellen de juiste vorm houden

-

Vervoer van allerlei stoffen (Bloed)

-

Regelen van de lichaamstemperatuur

-

Oplosmiddel voor allerlei stoffen

Energie Energie die je nodig bent om te werken of na te denken worden uitgedrukt in kilojoules (KJ). 1 gram vet is 38 kj. 1 gram koolhydraten is 17 kj 1 gram eiwit is 17 kj Vet levert veel meer energie dan koolhydraten en eiwitten. Het verschilt per persoon wat je nodig bent aan energie. Als je meer energie opeet dan dat je verbrand word je dikker.

...

Pagina 11


Aandachtspunten in de voeding van senioren De energiebehoefte ... De energiebehoefte Door verlies van actief spierweefsel en doordat mensen minder lichamelijke activiteiten doen daalt de energiebehoefte geleidelijk bij het ouder worden. Je bent als je ouder word dus steeds minder kilo calorieen nodig. _______________________________________________

Voor de man: (gewicht +/- 75 kg) Tussen de 60 en 74 jaar2400 kcal/dag Boven de 74 jaar 2200 kcal/dag Voor de vrouw: (gewicht +/- 55 kg) Tussen de 60 en 74 jaar1850 kcal/dag Boven de 74 jaar1800 kcal/dag _______________________________________________ De aanbevolen energiebehoefte is vastgesteld op: 10-15 energie procent voor de eiwitten Maximaal 30 procent voor de vetten Waarvan niet meer dan 10 procent uit verzadigd vet komt om hart en vaat ziekten te voorkomen. Het is belangrijk de goede vetten te kiezen om de vetzuren die je lichaam nodig heeft aan te voeren. 55 procent uit koolhydraten

________________________________________________________________________

Pagina 12


Klik hier voor meer informatie over de voedselbehoefte van senioren. kn.nu/wwe096bb3 (nice-info.be) Gezond eten op gevorderde leeftijd door Prof. Dr. M. Vandewoude, R. Suy Universitair Centrum Geriatrie Antwerpen ZiekenhuisNetwerk Antwerpen (ZNA St Elisabeth), Universiteit Antwerpen

De vochtbehoefte ...

De vochtbehoefte Het is belangrijk dat iemand die ouder is goed drinkt! Het is belangrijk dat náást het vocht wat in de voeding zit nog 1,5 liter als drank bijgegeven moet worden. Hierbij kun je denken aan: water, koffie, thee, soep of bouillon, groente of vruchtensap of wijn en bier. TIP: Je kunt iemand beter de hele dag kleine beetjes laten drinken dan een paar keer per dag een grote hoeveelheid.

...

Klik hier voor meer informatie over vocht in het lichaam. kn.nu/ww00ce3a4 (voedingscentrum.nl) Hoeveel vocht je nodig hebt hangt af van leeftijd, temperatuur, inspanning, het eten en de gezondheidstoestand.

Pagina 13


Aanbevolen hoeveelheid eiwitten ... Eiwitten Eiwitten spelen een belang-rijke rol in het lichaam. Veel ouderen consumeren te veel eiwitten. Te veel eiwit zorgt ervoor dat de uitscheiding van calcium sneller gaat en het vergroot de kans op botontkalking. Eiwitten uit vlees, zuivel en peul-vruchten (zoals bijvoorbeeld soja) zijn moeilijk opneembaar. Eiwitten uit groenten, noten, zaden, linzen en vis neemt het lichaam beter op, vooral wanneer meerdere bronnen van eiwit in één maaltijd worden gecombineerd.? In tegenstelling tot koolhydraten en vetten waarvan de reserves in het lichaam aangesproken kunnen worden,zal een verminderde eiwitaanvoer enkel ten koste vanspierweefsel gecompenseerd worden. Om erachter te komen hoeveel gram een oudere nodig heeft moet je simpelweg het lichaamsgewicht in tweeën delen. Een vrouw van ongeveer 60 pond moet ongeveer 65 gram eiwit per dag binnenkrijgen. Een portie van tonijn heeft ongeveer 40 gram eiwit. Varieer met meer vis, bonen, erwten, noten, eieren, melk, kaas en zaden.? 10 g eiwit zijn aanwezig in: • 50 g vlees, gevogelte, vis • 1 ei • 35 g gouda • 300 ml melk of yoghurt • 125 g brood ( 3 à 4 sneden) • 90 g (ongekookte) deegwaren • 50 g noten

______________________________________________________________ __

Pagina 14


Klik hier voor meer informatie over eiwitten. kn.nu/ww749db62 (voedingscentrum.nl) Volwassen personen hebben gemiddeld ongeveer 0,8 g eiwit per kilo lichaamsgewicht nodig.

Aanbevolen hoeveelheid vezels ...

Vezels Een optimale voeding moet ongeveer 30 g voedingsvezels bevatten, verspreid over de dag. Een tekort kan leiden tot constipatie. Gebruik daarom voldoende groenten, fruit, (eventueel fijngesneden, geraspt, ..), bruin brood en /of volle ontbijtgranen. Let bij senioren op een goede verzorging van het gebit omdat kauwen erg belangrijk is bij het optimaal binnenkrijgen van vezels. Kauwen is de eerste stap in de spijsvertering. Het voedsel wordt vermengd met speeksel, wat de spijsvertering helpt om goed te werken. Bovendien helpt speeksel je mond reinigen. Als je te weinig kauwt, blijven er gemakkelijker resten van zachte voeding aan de tanden kleven. Je vergroot dus je kans op tandplak en gaatjes in de tanden. Door te kauwen maak je je kauwspieren en je kaken sterker, wat ook een positieve invloed heeft op je gebit. Door stevig te kauwen, krijg je sneller een verzadigingsgevoel. Zo eet je niet meer dan nodig. Wie langzaam kauwt en eet, is ook minder geneigd om tussendoor te snoepen. Onderzoek heeft aangetoond dat zacht voedsel tot een gewichtstoename leidt, terwijl bij vaster voedsel meer energie wordt verbrand.?

Tip: Zet vooral voldoende rauwkost, brood, vlees en beetgare groenten op het menu.

NB. Gepureerde fruit- en groentendrankjes bevatten minder voedingsstoffen (en dan vooral vezels) dan vers fruit of groenten. Zo bevat een Chiquita Smoothie aardbei-banaan (200 ml) bijvoorbeeld nauwelijks 1 gram vezels, tegenover meer dan 10 g en meer in dezelfde hoeveelheid vers fruit. Hoe meer het fruit wordt gemixt, hoe meer vezels en voedingsstoffen er verloren gaan. Voedingsvezels zorgen voor een goede darmwerking, omdat ze vocht vasthouden. Smoothies en dergelijke kunnen vers fruit of groenten dus niet vervangen, ze kunnen hoogstens een aanvulling zijn. Volgens het Nederlandse Voedingscentrum Een smoothie gemaakt van zuiver fruit kan eventueel kan een

Pagina 15


smoothie van zuiver fruit voor maximaal 100 gram meetellen bij de aanbevolen hoeveelheid fruit (= 200g per dag).

Aanbevolen hoeveelheid vitamines ... Vitamines Ouderen gaan in het algemeen minder eten, met het risico dat de voeding niet langer kan voorzien in de benodigde hoeveelheden vitamines en mineralen. Vitamine C Vitamine C geeft een probleem, omdat te weinig groenten en fruit wordt gegeten. Rokers hebben bovendien een hogere behoefte aan vitamine C dan niet-rokers. Vitamine D. Vitamine D wordt deels uit de voeding gehaalden deels in de huid gevormd onder invloed van zonlicht.De gezondheidsraad heeft de aanbevolen hoeveelheid vitamineD voor senioren verhoogd om de kans op botontkalking te verkleinen. Op basis daarvan adviseert het Voedingscentrum nu vitamine D supplementen voor vrouwen vanaf 50 jaar envoor mannen vanaf 60 jaar. Vitamine E werkt als anti-oxidans en vertraagt de veroudering van de cellen. Vitamine E komt voor in plantaardige oliën (maïs, soja,kokos, aardnoten), graanproducten, eieren en bladgroenten.Men denkt dat een opname die flink hoger ligt dan de huidige aanbevelingen een gunstig effect op de gezondheid zou kunnen hebben door het risico op kanker, cardiovasculaireziekten en staar aan de ogen te verminderen. Vitamine B12 Bij veel ouderen is niet zozeer de inname, als wel de opname van vitamine b12 in het lichaam een probleem. De opname van vitamine B12 uit supplementen en verrijkte voedingsmiddelen is meestal geen probleem. Ongeveer een kwart van de Nederlandse ouderen heeft een tekort aan vitamine B 12 . De belangrijkste oorzaak van dit vitaminetekort bij ouderen is niet de hoeveelheid vitamine B12 in de voeding, maar een verminderde opname van vitamine B12 in de darm. Vitamine B12 moet in de maag worden voorbewerkt voordat het in de darm kan worden opgenomen. Veel ouderen hebben echter last van maagslijmvliesontstekingen waardoor vitamine B12 in de maag niet goed voorbewerkt kan worden en de opname in de darm in het gedrang komt. Vitamine B12 in supplementen en in voedingsmiddelen kan, voor een klein deel, zonder voorbewerking worden opgenomen. ...

Pagina 16


Hoeveel vitamines zijn senioren nodig? kn.nu/wwae5ae5c (vitamine-info.nl) Klik hier voor meer informatie over de vitamines die senioren nodig zijn.

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitaminen ouderen

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitaminen ouderen2

Aanbevolen hoeveelheid sporenelementen en mineralen ... Mineralen Als ouderen minder dan 1500 calorieën binnen krijgen per dag onstaat er een tekort aan de volgende mineralen.

Pagina 17


• Calcium Bij ouderen vanaf 60 jaar zou de aanvoer 1200mg/dag moeten zijn. Omdat melk en kaas de belangrijkste leveranciers zijn van calcium, worden ze in het menu voor senioren belangrijker: 3 tot 4porties melk of melkproduct zijn nodig, liefst in magere of halfvette vorm. Het is wenselijk deze calciumrijke voeding te koppelen aanmatige dagelijkse lichaamsoefeningen die aangepast zijn aan degezondheidstoestand van de bejaarde. • IJzer De aanbevolen hoeveelheid voor senioren (10mg/dag)wordt meestal bereikt met de voeding. Altijd supplementen innemen is dus nutteloos. Natuurlijke bronnen zijn: rood vlees, volkorenbrood, vis, groenten en aardappelen. • Selenium is een spoorelement met een sterke anti-oxidantwerking, waardoor het ontstaan van bepaalde degeneratieve ziekten wordt tegengegaan. Uit wetenschappelijke studies uitgevoerd in de USA blijkt o.a. dat een optimale voorziening van selenium in de voeding kan leiden tot een belangrijke vermindering van het aantal gevallen van prostaatkanker. De aanbevolen dagelijkse inname voor selenium bedraagt 70 µg/dag.Vooral (orgaan)vlees, vis, uien, volkorenbrood, tomaten en broccolibevatten veel selenium. ...

Klik hier en vind alle vitamines en mineralen overzichtelijk op een rij! kn.nu/wwa67fe1b (vitamine-info.nl)

Pagina 18


Voedingspiramide voor ouderen ... Voedselpiramide Wat is de voedselpiramide & waarom is de voedselpiramide ontstaan? Het model van de voedselpiramide wordt aanzien om een evenwichtige voeding voor te stellen. Dit wil dus zeggen dat, als je de voedselpiramide volgt je de juiste hoeveelheid vitamine binnenkrijgt die nodig zouden zijn voor een gezond menselijk lichaam. De voedselpiramide is er enkel maar om mensen te laten zien wat ze moeten eten om hun lichaamsstoffen in evenwicht te houden en gezond te eten. Hoe zit de voedselpiramide in elkaar?

Dagelijkse fysieke activiteit Ons lichaam is gemaakt om te bewegen, iets wat we de laatste jaren altijd maar minder doen. Dus een beetje lichaamsbeweging is nodig, anders kan ons lichaam de kleinste inspanning niet meer aan en worden we te dik. Water, zo veel men wil Water is de basis in de meeste voedselpiramides of beter gezegd drank waar van nature geen suiker in zit. De hoeveelheid dat je hier van mag hebben is onbeperkt. Graan- en zetmeelproducten In een evenwichtige voeding zijn ze de belangrijkste bron van energie. Het is ook de ‘zwaarste’ groep, hij moet het meeste gewicht in het bord leggen. Over het algemeen wordt de aanbevolen hoeveelheid energie uit complexe koolhydraten zelden gehaald. De belangrijke boodschap ‘bij iedere maaltijd’ heeft als doel dat deze familie in ieder van de drie hoofdmaaltijden vertegenwoordigd moet zijn. Fruit en groenten Meer fruit en groenten eten is één van de belangrijkste doelstellingen voor de volksgezondheid. Volgens de WGO zou de dagelijkse inname van groenten en fruit tussen de 400 en 800 g per dag moeten bedragen. Er wordt geen verdere verdeling tussen fruit en groenten gemaakt. Algemeen wordt aanvaard dat de verhouding groenten/fruit hoger dan 1 zou moeten zijn, vandaar dat het vak ‘groenten’ groter is dan het vak ‘fruit’.

Pagina 19


Zuivelproducten Uit de berekeningen van de dagelijkse aanbreng van voedingsstoffen blijkt dat om aan de aanbevolen hoeveelheid calcium te voldoen tenminste twee maal per dag zuivelproducten (2 porties) op het menu moeten staan Vlees, gevogelte, vis, eieren, vleeswaren Deze bronnen van dierlijke eiwitten zijn nuttig, maar al te vaak worden ze in te grote hoeveelheden ingenomen. De boodschap ‘1 tot 2 maal per dag’ wijst op de dagelijkse noodzaak, maar dit betekent niet dat ze bij iedere maaltijd moeten aanwezig zijn. Smeer- en bereidingsvet Hier moet vooral op de kwantiteit gelet worden. Deze groep is wel noodzakelijk, maar moet met mate ingenomen worden. Afwisseling in de soort vetstoffen is ook van belang.

De "extra's" In deze groep zitten de voedingsmiddelen die, in tegenstelling met de andere families, niet noodzakelijk zijn voor een evenwichtige voeding. Meer zelfs: vaak maken ze de voeding onevenwichtig. Sommige gezondheidsmedewerkers zouden liever deze groep geschrapt zien uit de voedselpiramide, maar de toemaatjes zijn nu eenmaal een realiteit. Voor sommigen consumenten vallen ze bijzonder in de smaak, vandaar dat ze absoluut moeten ‘beheerst’ worden.? __________________________________________________________________________

Voedselpiramide voor ouderen. Fruit – Focus je op hele vruchten in plaats van op sappen voor meer vezels en vitaminen, en doel op 1 ½ tot 2 stuks fruit per dag. Ga voor een kleurrijk stuk fruit zoals bessen of meloenen. Groenten – Kleur is uw vertrouwen in deze categorie. Kies antioxidanten, rijke donkere groene groenten. Zoals boerenkool, spinazie en broccoli, alsmede sinaasappelen en geel, zoals wortelen en pompoenen. Probeer ongeveer 2 tot 2½ kopjes groenten binnen te krijgen. Calcium – De gezondheid van je botten is afhankelijk van voldoende calcium zo hou je met voldoende calcium botfracturen en osteoporose tegen. Ouderen moeten ongeveer 1200 mg calcium per dag binnenkrijgen, dit kan met producten zoals melk, yoghurt en kaas. Niet-zuivel bronnen omvatten zoals tofu, broccoli amandelen en boeren kool. Granen – Wees slim met het kiezen van kolhydraten en kies hele korrels over verwerkte witte bloem voor meer voedingsstoffen en een hoger aantal vezels. Ouderen moeten 6 tot 7 ons per dag eten, een ons is ongeveer 1 sneetje brood. Eiwit – Ouderen hebben ongeveer 5 gram per pond lichaamsgewicht. Om erachter te komen hoeveel gram u nodig heeft moet u simpelweg uw lichaamsgewicht in tweeën delen. Een vrouw van ongeveer 60 pond moet ongeveer 65 gram eiwit per dag binnenkrijgen. Een portie van tonijn heeft ongeveer 40 gram eiwit. Varieer uw bronnen met meer vis, bonen, erwten, noten, eieren, melk, kaas en zaden. Belangrijke vitamines en mineralen Water – Ouderen zijn gevoelig voor uitdroging omdat hun lichaam een deel van zijn vermogen verliest om te reguleren. Zet op een blaadje in de keuken de opmerking om elk uur te genieten van een glas water. En voorkom zo urineweg infecties, constipatie. Vitamine B – Als u de 50 jaar heeft bereikt produceert uw maag minder maagzuur waardoor het moeilijk is om vitamine B12 te absorberen. Vitamine B12 heeft u nodig om uw bloed en zenuwen te behouden. Zorg dat u aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van B12 komt (2,4 microgram) .

Pagina 20


Voedingspiramide ouderen kn.nu/ww99ffa84 (pdf, maken.wikiwijs.nl)

Uitleg over voedselpiramide kn.nu/ww47643f0 (youtube.com)

Pagina 21


Probleemsituaties Problemen met eten bij senioren. ...

De meest voorkomende reden van eetproblemen bij senioren is het feit dat het lichaam 'op' is. De eetlust neemt af en het is praktisch onmogelijk om deze lust weer op te wekken. Vaak is dit één van de eerste symptomen van het feit dat de dood nadert. Dit klinkt vrij macaber, maar om onduidelijkheid te voorkomen: dit is een natuurlijke dood door ouderdom. Een mens kan niets meer wensen dan 'in de slaap genomen' te worden. Oudere mensen drinken over het algemeen minder dan jongeren. Het lichaam van ouderen signaleert dorst moeilijker. Een team Australische onderzoekers heeft na uitgebreid onderzoek geconcludeerd dat de hersenen van ouderen minder reageren op signalen uit mond, keel en maag. In het begin van de jaren tachtig werd ook een onderzoek gedaan met betrekking tot dorst. Een groep jongeren en een groep ouderen kreeg na een etmaal niks gedronken te hebben een hoeveelheid water aangeboden, en wat bleek, de ouderen namen maar de helft in van wat de jongeren dronken. Het lichaam reageert zodra het vocht de mond raakt, waarna andere zintuigen zoals de keel en de maag het dorst gevoel wegnemen. Hieruit blijkt dus dat deze zintuigen van ouderen het dorst gevoel eerder wegnemen. Het klinkt dan ook niet meer dan logisch dat dit met eten hetzelfde is. Naast de zintuigen reageren ook hormonen op de signalen van eten en drinken. Als middel tegen uitdroging produceert ons lichaam vasopressine, wat ook wel bekend staat als het anti-diuretisch hormoon (kortweg: ADH). Dit hormoon roept de nieren op om minder urine te produceren, waardoor er meer vocht in het lichaam blijft. Zodra een mens gaat drinken hoort de werking van dit hormoon drastisch te dalen. Bij de jongeren gebeurde dit, bij de ouderen zo goed als niet. Volgens de Australische onderzoekers werken de interoceptors (gevoelszenuwuiteinden, liggend in het slijmvlies van ademhalings-en spijsverteringsorganen) niet goed waardoor de hoeveelheid gedronken vocht overschat wordt door deze hersengebieden. er komt te weinig vocht binnen, maar er is geen dorst. Aan de andere kant denken de fysiologen dat het de zintuigen zijn die te weinig signalen geven, waardoor het vasopressine hormoon niet in werking kan treden. Een echte conclusie is er dus nog niet. Anorexia onder ouderen Anorexia nervosa komt vooral voor bij jonge meisjes. Deze meisjes hebben een vervormd beeld van hun lichaam. Ze vinden zichzelf vaak te dik en streven dikwijls naar een abnormaal lichaamsgewicht. Bij ouderen komt deze aandoening ook veel voor, zij het in een andere vorm. Ouderen voelen zich eerder verzadigd, waardoor de behoefte om te eten weg is. Hierdoor kunnen zij een gewichtsverlies van meer dan twee kilo in vijf jaar tijd krijgen. Dit is niet veel, maar verdubbelt de kans op sterfte in de daarop volgende tien jaar. Ook is dit er maar moeilijk bij te eten als je geen honger hebt. Je wil het wel, maar je lichaam niet. Dit lijkt weer op een op=op geval, en echte oplossingen zijn tot dusver niet gevonden. Wel wordt er geëxperimenteerd met het extra toevoegen van vitamine B12. Deze vitamine zou de kans op botbreuken verminderen, maar een oplossing voor het voedingsprobleem is nog niet gevonden, ook al zijn er steeds meer oorzaken bekend. Tips Tot slot nog enkele tips welke u aan een familielid, bekende kunt geven, of zelf kunt toepassen: Eet op regelmatige tijd ('s ochtends om 7 uur, 's avonds om 6 uur)

Pagina 22


Eet wanneer u geen eetlust hebt zuivel, dit is licht te verteren en is goed voor u botten, daarnaast eet het makkelijker weg dan een maaltijd. Pas op met medicijnen, onderzoek altijd wat de bijwerkingen zijn, het is mogelijk dat deze de eetlust verminderen. ... Ondervoeding bij ouderen Tijd voor MAX: Ondervoeding | MAX, 7 dec 2010 kn.nu/ww87898ea (gezond24.nl) 50% van de 80-jarigen in verzorgingstehuizen en ziekenhuizen heeft last van ondervoeding. Wat is er tegen te doen? Dit onderwerp wordt behandeld door huisarts Ted van Essen in Tijd voor MAX op dinsdag 7 december 2010.

Hulpmiddelen Hulpmiddelen bij verminderde armfunctie kn.nu/ww6275cb7 (spierziekten.nl) Een informatieflyer van spierziekten.nl over hulpmiddelen die beschikbaar zijn als een patient een arm minder goed kan gebruiken.

Slikproblemen Slikproblemen bij ouderen

Slikproblemen bij ouderen (of problemen

hebben met het gebit) kan een gezond eetpatroon in de weg zitten. Maar hoe worden de slikproblemen bij ouderen veroorzaakt?

Pagina 23


Doordat bij sommigen het strottenklepje in de luchtpijp niet goed afsluit, kan er eten in de luchtpijp

terechtkomen. Normaal hoest je het eten op en is er niks aan de hand, maar de hoestreflex werkt

niet altijd goed bij ouderen.

Beschadigde zenuwen die betrokken zijn bij het slikreflex kunnen ook een oorzaak zijn van

slikproblemen bij ouderen.

Pagina 24


Spieren van de mond, tong en keel kunnen verzwakt zijn.

Ouderen met bepaalde aandoeningen kunnen ook last krijgen bij het slikken, zoals ouderen met

neurologische aandoeningen bijvoorbeeld de ziekte van Parkinson of MS (Multiple sclerose), een

tumor of bij ouderen die een beroerte of hersenbloeding hebben gehad.

Als je ook problemen hebt met je (kunst)gebit zorgt dit voor nog meer problemen, want dit kan naast het slikprobleem ook het kauwen in de weg zitten. Bij ouderen zijn dit veel voorkomende problemen. In overleg met de huisarts kan er in dit geval andere of medische voeding worden overwogen zodat toch voldoende voedingsstoffen worden ingenomen. Om naast medische voeding toch ‘normaal’ te kunnen eten, is het zaak om de oorzaak van de slikproblemen of kauwproblemen aan te pakken. Als de oorzaak bekend is, kan je de zorgvrager begeleiding bieden. Zo kun helpen je bij het trainen van de spierfuncties. (met behulp van een fysiotherapeut of logopedist) Daarnaast kun je de zorgvrager handige tips geven, zoals de houding tijdens het eten en hoe dik het voedsel moet zijn.?

Tips bij het eten voor senioren kn.nu/ww4cc58c9 (youtube.com)

Pagina 25


Uitdroging Dehydratie (uitdroging) Dehydratie, of uitdroging, leidt bij ouderen tot een verhoogd risico op ziekte en overlijden.

Het is ook een belangrijke aanleiding voor extra ziekenhuisopnames.

Dehydratie komt vaak voor bij ouderen met infecties, maar wordt ook gezien tijdens langdurige periodes van hete buitentemperaturen (hittegolven), waarvan verwacht wordt dat ze in de Westerse wereld steeds meer zullen voorkomen. Ouderen zijn meer kwetsbaar voor uitdroging dan jongeren. Dit hangt samen met de veranderingen, die als gevolg van het normale verouderingsproces, in de water- en zouthuishouding optreden. Bij kwetsbare ouderen thuis en in instellingen, die veelal gekenmerkt worden door diverse stoornissen (verschillende ziektebeelden), beperkingen en handicaps én die bovendien vaak veel medicijnen gebruiken, versterken deze factoren niet altijd de genoemde normale fysiologische veranderingen, waardoor hun kans op dehydratie/ uitdroging alleen maar groter is. ... Een artikel over dat bij teveel eten het risico op geheugen verlies toeneemt. kn.nu/wwa5e40ba (hln.be) Wie meer dan 2.100 calorieën per dag eet, heeft twee keer zoveel kans op geheugenverlies. Dat blijkt uit een Amerikaans onderzoek. Een caloriearm dieet zou de geest van oudere mensen scherp houden en zelfs Alzheimer kunnen voorkomen.

Informatie over preventie en behandeling in hitte perioden. kn.nu/ww6fcf1d3 (verenso.nl)

Voedingsadvies voor ouderen kn.nu/ww12ee94a (mens-en-gezondheid.infonu.nl) Ouderen of bejaarden zijn mensen van 65 jaar of ouder. Deze groep zal in de komende jaren sterk in omvang toenemen. Om te zorgen dat iedereen 'gezond' oud kan worden is het belangrijk dat er goede voeding wordt genuttigd. Voeding heeft een onmiskenbaar effect op het verouderingsproces. In dit artikel wordt beschreven welke factoren van invloed zijn op de zelfzorg voor voeding, en de voedingsadviezen voor ouderen.

Pagina 26


Voeding voor senioren kn.nu/ww27a82e8 (healthylives.nl)

Wat is uitdroging? Als een slachtoffer meer vocht verliest dan hij inneemt, ontstaat uitdroging (dehydratatie). Het slachtoffer verliest niet alleen vocht, maar ook zouten en andere voedingsstoffen. Deze ernstige toestand kan ontstaan bij hevige diarree, braken, zweten of koorts. Het slachtoffer gaat zich steeds zwakker voelen. Het grootste risico bestaat bij baby’s, jonge kinderen, bejaarden en door ziekte verzwakte personen. Wat stel je vast bij uitdroging? Droge mond en slijmvliezen. Dorst (maar kleine kinderen of ouderen melden dit niet altijd). De ogen liggen diep in de oogkassen. De huid verliest zijn soepelheid. Weinig en donkere, sterk ruikende urine. Algemeen zwaktegevoel. Hoofdpijn. Bij een baby: ingetrokken fontanellen (de huid boven de nog niet aan elkaar gegroeide schedelbeenderen trekt naar binnen). Wat doe je? Vraag of het slachtoffer een droge mond heeft. Controleer dit eventueel. Trek een handschoen aan en steek een vinger tussen de kaak en de tanden. Bij uitdroging blijft de handschoen droog. Controleer de soepelheid van de huid. Neem met duim en wijsvinger een huidplooi op de handrug en laat deze los. Bij uitdroging verdwijnt de plooi traag. Zorg dat het slachtoffer regelmatig kleine hoeveelheden drinkt. In minder ernstige gevallen is water meestal voldoende. Anders geef je licht gezouten bouillon of verdund fruitsap. Bij de apotheker, in sportwinkels of winkels voor avontuurlijk reizen vind je ook kant-en-klare oplossingen die beschermen tegen uitdroging. Als die niet beschikbaar zijn, voeg je aan een liter drinkbaar water een half theelepeltje zout, een half theelepeltje bakpoeder (natriumbicarbonaat) en drie theelepeltjes suiker toe. Hoe voorkom je uitdroging? Drink voldoende, wacht niet tot je dorst krijgt. Drink meer dan gewoonlijk als je koorts hebt, extra inspanning doet (sport of werk) en bij warm en vochtig weer. Drink regelmatig kleine hoeveelheden. Drink verschillende soorten drankjes (water, bouillon, groentesap, limonade).

Pagina 27


Eet fruit en groenten die rijk zijn aan water. Bijvoorbeeld een watermeloen of komkommer.

Pagina 28


Verwerkingsopdracht "Maaltijden aan huis"

... Verwerkingsopdracht "Maaltijden aan huis". Je werkt als verzorgende IG in de thuiszorg. Verschillende zorgvragers in je team maken gebruik van een maaltijdservice. Een voorbeeld van zo een bedrijf is Apetito. Dit bedrijf levert de maaltijden per week thuis af bij de zorgvrager. De zorgvrager vult per week een maaltijdlijst in, deze worden dan bezorgd in een doos en bewaard in de diepvries. Zo kunnen ze elke dag een maaltijd naar keuze warm maken in de magnetron.Een bedrijf komt dan het eten thuis brengen bij de mensen omdat het de mensen zelf niet meer lukt om te koken. ...

?

... Opdracht 1 Je komt 's ochtends in je route bij Dhr. Verhoef, na de wasbeurt en een praatje vraagt hij of je zijn maaltijdenlijst in wilt vullen.. Hij heeft hier zelf geen verstand van en kan volgens hem niet kiezen tussen al die lekkere dingen die erop staan. Vul aan de hand van de brochure "Maaltijden aan huis" (link staat onder deze opdracht) de lijst in voor Dhr. Verhoef. Je mag zelf weten welke maaltijden je kiest, maar houd wel rekening met het volgende; - Meneer lust graag kip. - Meneer lust geen garnalen. - Meneer wil elke dag een soep vooraf. - Meneer wil elke dag een toetje na. Dhr. Verhoef heeft geen speciaal dieet. ____________________________________________________________________ Opdracht 2 Vul ook de bestellijst in voor mevrouw Borg. Alleen gaat deze mevrouw op maandag, woensdag en vrijdag naar de dagopvang en krijgt ze op deze dagen daar de warme maaltijd.

Pagina 29


(Ze eet dus maar vier maaltijden per week) Mevrouw Borg heeft een natruim (zout) arm dieet en lust alles. Let wel op: Uw bestelling dient minimaal 7 maaltijden of één dinerdoos groot te zijn. Als uw winkelwagentje gevuld is met minimaal 7 maaltijden of één dinerdoos dan kunt u verder gaan met het versturen van de bestelling.? *Houd ook rekening met de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden voor ouderen.

(Zie hulpschema hieronder) ______________________________________________________________________

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voedingsstoffen voor ouderen.

Bestellijst maaltijden kn.nu/wwc6ccf88 (docx, maken.wikiwijs.nl)

Brochure "Maaltijden aan huis" kn.nu/ww33f6799 (apetito.nl)

Pagina 30


Opdracht "het maken van een folder" ...

Een folder maken over "gezonde voeding van senioren". Hier onder vind je alle informatie die je nodig bent om de opdracht over de gezonde voeding van senioren te kunnen maken.. ... Opdracht "Voeding voor senioren" kn.nu/ww855f403 (docx, maken.wikiwijs.nl)

Pagina 31


Traditioneel recept "Krentjebrij" ...

Een traditioneel Gronings/Drents recept. Krentjebrij (of ook wel watergruwel.) ... Krentjebrij is de Groningse /Noord-Drentse benaming van watergruwel, een nagerecht met veel bessensap, dat meestal koud wordt gegeten.

Het woord gruwel komt van het Engelse woord gruel = pap. Niet dat jullie denken, dat het gruwelijk smaakt, hoewel het wel een beetje een vies oud-rose kleurtje heeft, smaakt het lekker fris! Ingredienten die je nodig bent: 2 liter water 150 gram vluggort 1 flesje rode bessensap 150 gram krenten en rozijnen ( bij voorkeur voorgeweekt ) 2 kaneelstokjes 150 gram suiker ( of hoeveelheid naar smaak uiteraard ) Een snufje kruidnagel Hoe maak je krentjebrij? Breng alles gezamenlijk aan de kook en laat de krentjebrij op een zacht vuurtje koken, tot de gort gaar is. ( ong. 15 minuten en vergeet niet af en toe te roeren i.v.m. aanbrandgevaar ) Naar smaak dikker of dunner maken met bessensap en/of water.Indien de krenten en rozijnen niet worden geweld voor de tijd, wordt de krentjebrij aanzienlijk dikker, door het vocht wat ze nog opnemen na het koken. Hou daar dan rekening mee. Hoe dien ik de krentjebrij op? Opgediend in glazen kommetjes ziet het er leuk uit. Je kunt het eten met vanillevla of slagroom, of met allebei, nog lekkerder! * zie afbeelding

Pagina 32


... Hoe maak ik "Krentjebrij"? .. de instructiefilm! kn.nu/ww0ba2e8a (youtube.com)

Einde verkoop van krentjebrij kn.nu/ww4186361 (youtube.com)

Pagina 33


Studentenpagina

Beoordeling presentatie kn.nu/ww3086efb (survio.com)

Pagina 34


Docentenpagina Les over voeding van senioren ... Presentatie aan de doelgroep De presentatie heb ik gegeven aan verzorgenden IG in opleiding op het Noorderpoort college te Groningen. Het is een klas van 11 leerlingen die in februari begonnen zijn aan de opleiding en nog niet op stage zijn geweest. Tijdens deze presentatie wilde ik de leerlingen op een actieve en leuke manier mee laten doen in het onderwerp voeding en ouderen. Een week voor de presentatie heb ik een aantal hoofdstukken uit het boek en een aantal a4tjes met informatie over bepaalde onderwerpen over voeding en ouderen uitgedeeld. Per leerlingen kregen ze een hoofdstuk toegedeeld, over dit onderwerp moesten ze vier steekwoorden zoeken uit de tekst die met het onderwerp te maken hadden. Deze woorden hebben ze bij mij ingeleverd en zo heb ik er een kwartetspel van gemaakt. Op de computer ontwerpen, knippen, plastifiseren en nog eens knippen. *Zie onderstaande foto's. De lesdoelen zijn tijdens zo'n spel als volgt: De leerlingen halen hun voorkennis op. (activeren voorkennis) De leerlingen zoeken de relatie tussen de begrippen (bijvoorbeeld: bij leefklimaat hoort niet de vitamine c). De leerlingen verwerken de informatie op een creatieve manier. De leerlingen oefenen met samenwerken en taken verdelen. De leerlingen hebben een blijvende herinnering aan de les. ___________________________________________________________________ Prezi "Gezonde voeding voor ouderen" kn.nu/ww55e740d (prezi.com) Prezi "Gezonde voeding voor ouderen"

Pagina 35


Kwartet

Kwartet

Pagina 36


Kwartet

Kwartet

Pagina 37


Kwartet

Kwartet

Beoordelingsformulieren Beoordeling eindpresentatie Mens en voeding 2 kn.nu/ww8d623bf (doc, maken.wikiwijs.nl)

Pagina 38


Beoordelingsformulier "krentjebrij" kn.nu/wwee1f9b3 (doc, maken.wikiwijs.nl)

Beoordelingsformulier Wikiwijs kn.nu/ww31bd18d (docx, maken.wikiwijs.nl)

Beoordeling presentatie kn.nu/ww4f6d8eb (pdf, maken.wikiwijs.nl)

Reflectie en beoordelingen wikiwijs ...

Beoordeling van de wikiwijs "gezonde voeding van senioren". Mijn medestudenten Marjolein Lippold en Lidy Lenferink zijn zo vrij geweest om mijn wikiwijs te beoordelen. De wikiwijs heb ik gemaakt om de leerlingen de informatie niet alleen op het moment van de presentatie te geven, maar ze ook informatie te geven om in te kijken en later nog eens na te zoeken. Tijdens de opdrachten hebben ze soms informatie nodig over voeding en ouderen, deze staat op de wikiwijs. Ook staan de opdrachten zelf op de wikiwijs, dit om met de tijd en lesmanieren van het Noorderpoort mee te gaan, alles is daar digitaal, daarom deze wikiwijs ook digitaal. Ook is het zo mogelijk om de beoordelingen digitaal in te vullen via een ingevoegde link. (bijvoorbeeld de beoordeling van de presentatie aan de specifieke doelgroep). Ook kon ik zo mijn medestudenten de stof goed laten beoordelen, in hun eigen tijd en eigen tempo. Het voordeel van een wikiwijs vind ik dat leerlingen het zo snel op kunnen zoeken. De onderwerpen staan overzichtelijk in een rijtje, dit kost minder tijd dan zoeken in een boek. Ook vinden leerlingen het leuker om op hun laptop te zoeken dan in een boek. Ook is het fijn dat leerlingen zo altijd mee kunnen kijken, het staat altijd online, dit ter vergelijking met een boek die de leerlingen kunnen vergeten of niet hebben besteld. Ik heb links naar site's met meer en diepere informatie toegevoegd zodat je op alle niveau's van de leerlingen inspeelt. De ene leerling wil dieper op de stof ingaan voor zichzelf en kan dit zo ook doen. De andere leerling neemt genoegen met de opdracht die ze moeten doen, zoekt het antwoord op en gaat weer verder, daar is deze wiki ook geschikt voor. Tevens heb ik ook filmpjes en foto's toe gevoegd ter verduidelijking van het onderwerp. Hier kunnen sommige leerlingen duidelijkheid van krijgen en het beter snappen. Bewust heb ik gekozen voor een rustige en niet opvallende lay- out, zodat dat niet afleid van de inhoud.

Beoordeling wikiwijs door Marjolein Lippold kn.nu/ww74bdaaf (docx, maken.wikiwijs.nl)

Pagina 39


Beoordeling wikiwijs door Lidy Lenferink kn.nu/ww4db5b56 (docx, maken.wikiwijs.nl)

Beoordeling wikiwijs door VZK12Fb kn.nu/wwec74c36 (docx, maken.wikiwijs.nl)

Reflectie en beoordelingen instructiefilm van een bereidingstechniek. ... Reflectie op het maken van een instructiefilm Voor het onderdeel mens en voeding 2 is de opdracht om een instructiefilm te maken van een bereidingswijze, dit moet wel met het onderdeel mens en voeding te maken hebben. In het begin vond ik het nog wel lastig om een bereidingstechniek te kiezen die ik wilde filmen. Ik wilde iets orgineels en onbekends voor mijn klasgenoten en beoordelaars maken. Na een tijdje er over te hebben nagedacht kwam ik op het idee om de bereidingswijze koken te kiezen, en dan wel het traditionele maar ook best onbekende gerecht krentjebrij, ook wel bekend als watergruwel. Ik heb het recept opgezocht in mijn oma's kookboek, omdat ik van dit recept weet hoe het moet en wat het resultaat zou zijn. Ik heb dit recept gedigitaliseerd op mijn wikiwijs omdat het zo voor iedereen terug te lezen is en op te zoeken. Ook kan ik het zo zelf makkelijk bij de hand houden tijdens het koken. ?Om het fimpje op te nemen moest ik natuurlijk eerst ingredienten in huis halen, dit heb ik de avond van te voren gedaan. Ook heb ik gevraagd of mijn zusje mij wilde filmen terwijl ik de instructie gaf, dit was gelukkig geen probleem. Ik merktte dat het heel gezellig is om te doen zo samen in de keuken. We hebben het filmpje in één keer opgenomen, en er vonden geen problemen of vertragingen plaats. Na het opnemen ben ik de verschillende filmpjes gaan bewerken op de computer en heb ik alles tot één geheel gemaakt. DIt heb ik gedaan met het programma windows movie maker, ik heb voor dit programma gekozen omdat ik hier ervaring mee heb en het erg gebruiksvriendelijk is. Toen dit af was heb ik het filmpje gepubliseerd op mijn wikiwijs "gezonde voeding van senioren" en op mijn facebookpagina, voor facebook heb ik gekozen omdat je hier heel makkelijk "feedback" van mensen krijgt. Mensen geven snel commentaar, zeggen wat ze er van vinden zonder dat ze een heel evaluatieformulier invullen. De reacties waren erg positief. Tevens heb ik de instructiefilm laten beoordelen door twee klasgenoten, namelijk Lidy Lenferink en Marjolein Lippold. Deze vind u onder deze reflectie toegevoegd. De volgende keer wil ik er op letten om mijn sieraden af te doen, dit is qua hygiene niet verantwoord als je deze om laat. De volgende keer zal ik het ook weer met bijschriften in het filmpje maken, dit omdat het duidelijk is, je geen last hebt van ruis en andere problemen met het geluid. Je kunt nu zelfs de instructie bekijken zonder geluid, dit vond ik wel een voordeel. Ik vond het heel erg leuk en gezellig om te doen. Ook vond ik het erg leuk om de reacties te horen van Pagina 40


mensen die nog nooit krentjebrij hadden gemaakt of uberhaubt geproeft hadden. Ik vond het leuk om te horen dat het een orgineel idee was, dit was juist mijn opzet! ...

Instructiefilm beoordeeld door Sarita Tapken kn.nu/ww852952b (doc, maken.wikiwijs.nl)

Instructiefilm beoordeeld door Lidy Lenferink kn.nu/wwb89c62a (doc, maken.wikiwijs.nl)

Instructiefilm beoordeeld door Marjolein Lippold kn.nu/wwb14bdcb (doc, maken.wikiwijs.nl)

Beoordeling instructiefilmpje van een leerling kn.nu/wwf863464 (doc, maken.wikiwijs.nl)

Reflectie en beoordelingen presentatie "gezonde voeding van senioren" ...

Reflectie van de presentatie "gezonde voeding van senioren" Voor het onderdeel mens en voeding 2 is een opdracht om een presentatie te geven aan een wel overwogen, zelf gekozen doelgroep. Deze presentatie moet over een onderwerp gaan die past bij de doelgroep, nut heeft, van belang is voor deze doelgroep en met voeding te maken heeft. Ik heb gekozen voor de doelgroep verzorgenden IG in opleiding en gekozen voor het thema "gezonde voeding van senioren". Dit omdat ik tijdens mijn werk als verzorgende IG en werkbegeleider regelmatig stagieres tegenkom die eigenlijk niets tot weinig weten over de voeding van oudere zorgvragers. Bij navraag krijgen ze dit niet tijdens de opleiding. Zelf geef ik les op het Noorderpoort college te Groningen, tevens aan verzorgenden IG in opleiding. Ik heb onderzoek gedaan naar wat de lesstof van het eerste jaar bevat. Het onderdeel voeding mist hier inderdaad in. Dit komt omdat het vak "Huishouden en wonen" niet meer gegeven word. Dit is omdat er andere vakken meer prioriteit hadden en er geen docenten zijn die met liefde dit vak willen geven. Daarom is de keus gemaakt om hier minder tot geen aandacht aan te besteden, maar daar integen natuurlijk meer aandacht te besteden aan bijvoorbeeld verpleegtecnnische handelingen. Ik vind dit erg zonde, omdat ik het onderdeel voedsel heel erg belangrijk vind. Door een goede en gevarieerde voeding blijft de zorgvrager ook actiever, heeft meer weerstand en bij ziekte hersteld een zorgvrager sneller als deze goed eet en drinkt. Er zijn natuurlijk bepaalde factoren die meespelen in de voedselbehoefte en gebruiken van ouderen. Met name slikproblemen en uitdroging zijn een probleem in de ouderenzorg. Daarom41wil ik juist hier aandacht aan gaan besteden tijdens mijn presentatie, maar ik wil Gezonde voeding voor senioren Pagina

vooral de basis van het gezond eten benoemen, omdat de leerlingen de basis ook nodig hebben om te begrijpen waarom bepaalde voedingsmiddelen en stoffen nodig kunnen zijn. Als producten om hier bij te betrekken wil ik de leerlingen laten zien wat er is aan hulpmiddelen en producten om de voeding aan te passen. Ik heb besloten dat ik deze opdracht alleen ga uitvoeren. Dit omdat ze in de klas al groepjes gevormd hadden en ook al wat ideeen uitgewerkt. Aangezien ik mijn plan al in mijn hoofd had, en het dan beter was om alleen uit te voeren zodat ik het ook op mijn eigen werk kon presenteren. Ik heb geen problemen ondervonden van het alleen werken. Mijn klasgenoten zijn heel behulpzaam, één van hun loopt ook stage op de school waar ik werk, hier heb ik veel mee gebrainstormt en overlegt. Ik heb besloten om de wikiwijs en de presentatie te laten beoordelen door Lidy Lenferink en Marjolein Lippold omdat ze met dezelfde doelgroep werken als ik en Marjolein vlak bij me in de buurt woont voor als we iets moeten bespreken. Ik heb dit gedaan door de link naar de wikiwijspagina te mailen samen met een beoordelingsformulier. De presentatie heb ik laten beoordelen door Lidy uit te nodigen voor mijn les op vrijdag 21 juni 2013 om 08:30 uur en haar hierbij een beoordelingsformulier in te laten vullen. Tijdens het werken aan de wikiwijs ben ik weinig problemen tegen gekomen. Ik had al eens met wikiwijs gewerkt en de functies waren bij mij ook bekend. Ik vind het echt een ideaal systeem om leerlingen digitaal te betrekken in je leerstof. Wel kwamen er tijdens de weken voorbereiding wat leuke mogelijkheden naar voren om de les en presentatie wat uit te breiden. In de planning van de lessen ontbraken een aantal onderwerpen, deze moest ik zelf invullen, de ideale mogelijkheid om de leerlingen een opdracht te geven over het thema. Hiervoor heb ik de opdracht "Maak een folder over gezonde voeding van senioren" aan de leerlingen uitgelegt en opgegeven. *zie wikiwijs. Ook heb ik deze in de wikiwijs verwerkt, zo werden de leerlingen verplicht te kijken op de wikiwijs en kijken ze zo sneller naar alle informatie die op de pagina staat. Ze kregen hiervoor een week, en de leerlingen hadden de folder allemaal op tijd af en het resultaat heb ik ook weer toegevoegd aan de wikiwijs. Een andere opdracht die ik toegevoegd heb ter verduidelijking van een aantal vragen van leerlingen is het invullen van de maaltijdlijsten. *zie wikiwijs. Het doel van deze opdracht is de leerlingen inzicht laten krijgen in de mogelijkheden van maaltijden aan huis en het invullen van de lijsten. Dit omdat je dit tegenkomt tijdens je werk als verzorgende IG, vooral in de thuiszorg. Ik heb dit aan ze uitgelegd aan de hand van praktijkvoorbeelden uit mijn eigen ervaring in de thuiszorg. Voor de les met informatie over "gezonde voeding van senioren" heb ik gekozen voor prezi, dit is een duidelijke en mooie manier van presenteren. Ik heb ook prezi gekozen zodat ik nog ervaring kon opdoen met het maken van zulke presentaties. Ook wilde ik een leuke actieve les maken en de leerlingen op een leuke manier kennis laten maken met de begrippen die in dit thema voorkomen. Daarom heb ik zelf een kwartet gemaakt en deze gespeeld tijdens de presentatie. Als terugblik heb ik de leerlingen gevraagd moeilijke kwartetkaarten te benoemen en zo hebben we deze klasikaal besproken. Ook heb ik gekozen om in het begin de voorkennis te activeren door een mindmap te maken met plakkende tekstballonnen op het bord. De leerlingen schreven woorden op waaraan ze dachten bij de zin "gezonde voeding van senioren". Het was erg leuk om te zien dat er af en toe dezelfde woorden in voor kwamen maar toch wel veel verschillende gedachten bij dit thema omhoog kwamen. In de presentatie zelf heb ik de schijf van vijf uitgebreid benoemd, dit omdat dit de basis van Pagina 42


gezonde voeding is. Daarna zijn we met behulp van de wikiwijs nog de aanpassingen die er in het voedingspatroon ontstaan als je ouder bent bij langs gegaan, klassikaal. Het was een leuke presentatie om te geven, er waren vier leerlingen ziek, daarom waren we maar met acht leerlingen. Desondanks was het een leuke groep om de presentatie voor te geven. Lidy heeft de hele les geobserveert en haar beoordeling gemaakt. Ook heb ik aan het einde van de les de leeringen digitaal (ook op de wikiwijs, studentenpagina) een beoordeling laten geven over de presentatie. Vervolgens heb ik deze thuis er weer in verwerkt door de resultaten op te vragen bij de desbetreffende site waar de enquete zich bevind. Ik had dit nog niet eerder gedaan, maar dat is wel een heel mooi systeem, je vult de vragen en antwoorden in en online word er dan een enquete van gemaakt die de leerlingen zo aan kunnen klikken. Erg van deze tijd al zeg ik het zelf, en voor de leerlingen leuker dan het op papier in te vullen. Zelf vond ik de les/presentatie ook goed gaan, alles liep volgens plan en er waren geen moeilijkheden. Ik vond het erg leuk om te doen, vooral omdat de leerlingen heel erg actief mee deden, dat maakt het leuk om discussies aan te gaan en interactie met de leerlingen te hebben. Ook erg mooi was dat in het lokaal van de presentatie een digibord aanwezig was en ik deze hierdoor optimaal kon gebruiken. Al met al een erg digitale les! ...

Presentatie beoordeeld door Lidy Lenferink kn.nu/wwde79156 (docx, maken.wikiwijs.nl)

Resultaten beoordeling presentatie "Gezonde voeding van senioren" kn.nu/wwad883bc (pdf, maken.wikiwijs.nl)

Pagina 43


Over dit lesmateriaal Colofon Auteur

Elina Tapken

Laatst gewijzigd

19 August 2013 om 17:03

Licentie

Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau

MBO, Niveau 3: Vakopleiding; MBO;

Eindgebruiker

leraar

Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting

0 uur en 50 minuten

Bronnen Bron

Klik hier voor meer infor...selbehoefte van senioren. http://nice-info.be/BENL/assets_db/ITEMSKEYWORDS2/items/documents/NN_dec09_Voeding_op_gevorderde_leeftij Klik hier voor meer infor...ver vocht in het lichaam. http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/trefwoord/vocht.aspx Klik hier voor meer informatie over eiwitten. http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/eiwitten.aspx#blok7 Hoeveel vitamines zijn senioren nodig? http://www.vitamine-info.nl/hoeveel-heb-ik-nodig/51-70-jaar/ Klik hier en vind alle vi...verzichtelijk op een rij! http://www.vitamine-info.nl/alle-vitamines-en-mineralen-op-een-rij/ Uitleg over voedselpiramide http://www.youtube.com/watch?v=D06_YOC7uJU&feature=youtu.be Ondervoeding bij ouderen ...voeding | MAX, 7 dec 2010 http://www.gezond24.nl/tv-uitzending/g24_iv_6284/Ondervoeding-bij-ouderen

Pagina 44


Bron

Hulpmiddelen bij verminderde armfunctie http://www.spierziekten.nl/fileadmin/user_upload/VSN/documenten/Factsheets/Welke_hulpmiddelen_zijn_er_bij_een_v Tips bij het eten voor senioren http://www.youtube.com/watch?v=Kr2niFsG7gs

Een artikel over dat bij ...eheugen verlies toeneemt. http://www.hln.be/hln/nl/33/Fit-Gezond/article/detail/1394377/2012/02/14/Te-veel-eten-verdubbelt-het-risico-op-geheug Informatie over preventie...deling in hitte perioden. http://www.verenso.nl/assets/Uploads/Downloads/Wat-doen-wij/Preventieenbehandelinghitteperioden.pdf Voedingsadvies voor ouderen http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/gezonde-voeding/26844-voedingsadvies-voor-ouderen.html Voeding voor senioren http://www.healthylives.nl/voeding/wat-is-gezond/voeding-en-senioren Brochure "Maaltijden aan huis" http://www.apetito.nl/Documents/DIN_ALC_VS/pubData/source/DIN_ALC_VS.pdf Hoe maak ik "Krentjebrij"? .. de instructiefilm! http://www.youtube.com/watch?v=-ny7gPK-d9I Einde verkoop van krentjebrij http://www.youtube.com/watch?v=UGvp_OKV74w Beoordeling presentatie http://www.survio.com/survey/d/W2M2T2W2P5G7Y4J9B

Prezi "Gezonde voeding voor ouderen" http://prezi.com/vkrhj_g1xfoj/present/?auth_key=15opulj&follow=ewfzbllxk7jk&kw=present-vkrhj_g1xfoj&rc=ref-2229857

Pagina 45


Gezonde voeding voor senioren. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie

Recommend Documents