Wie zijn wij en wat doen we? • Bedrijfsresultaat; uitrekenen, analyseren en ‘verhogen’ • Belasting betalen? • Bedrijfsplan – economie • Bank ‘plannen en beoordelen financiering’ • Bedrijfsovername, splitsing, ‘mensenwensen en gevoelens’ • Kringloopwijzer • Studiegroepen
Gezond vee, gezonde portemonnee! Door Andries-Jan de Boer 3D agro advies Onafhankelijk (financieel) melkvee advies
www.3dagroadvies.nl
6,5
Erf bedient wereld
9,0
10,0
Happens now
Melkvee houden in de toekomst Wat gaat de toekomst brengen? • Prijzen ? Melk – voer ratio? • Maatschappij & consument
Break-even melkprijs over de laatste 7 jaar
• Milieubeleid (P2O5 referentie, verwerking, NH3) • Grondgebondenheid, weidegang
• Hoe houdt u inkomen uit uw melkveebedrijf
De ‘goede dingen’ doen De ‘dingen goed’ doen! 2 kernwoorden: - Motivatie - Benutting
Kostprijs = de dingen goed doen! 13/14 13,7 -3,9 10,1 13,1 4,7 2,5
12/13 12,7 -4,1 9,5 12,8 4,9 2,3
11/12 11,4 -4,3 9,6 12,1 5,1 2,5
10/11 9,9 -4,6 8,9 12,1 4,7 2,7
09/10 8,4 -5,0 8,0 12,0 4,4 2,5
08/09 11,3 -5,1 9,1 12,7 4,9 2,6
07/08 11,0 -5,1 9,3 12,2 4,8 2,4
Break-even melkprijs
40,2
38,1
36,4
33,7
30,3
35,5
34,6
Melkprijs
45,0
36,9
38,6
36,9
28,5
32,3
38,6
4,8
-1,2
2,2
3,2
-1,8
-3,2
4,0
11,2 6,8
11,0 6,3
9,4 6,2
7,9 5,9
6,5 5,4
8,2 6,0
8,0 5,5
Variabel deel GLB en neveninkomsten Vast deel Financiele verplichtingen Arbeid en prive Vervangingsinvesteringen
Marge Veevoer Loonwerk + mechanisatie
Voor meer info: A.J. de Boer 3D agro advies 06-10114590
Melken zonder quotum…
Wanneer draait u op uw best?
• Hoe meer melk….hoe meer inkomsten…..als het goed is
• Als alle boxen bezet • Bij veel melk uit een box • Als alle hectares optimaal benut • Hoge voerproductie • Lage bewerkingskosten per ha
• Beperkingen 1. Stal / systeem
Hoge productie per koe / melksnelheid
2. Milieu / grond
N en P: lage excretie / hoge plaatsing / voer
3. Arbeid
Ruimte voor nadenken! Gezond vee (kip+ei)
4. Rendement
Opbrengst – kosten; doelmatigheid!
Saldo per koe Saldo per koeplaats Saldo per hectare • Wat nou doen?
Meer melk, meer inkomen? 3 groepen
Stappen ter bespreking
Melk / koe / jaar (kg) Vet % Eiwit %
• Melkproductie per koe & inkomen • Diergezondheidskosten • Rendement van groei? • Kenmerk van top10% boeren? • Management maatregelen?
Aantal koeien jv bezetting Omvang (kg) Kg melk / ha
• Van kennis naar resultaat?
Per koe: Melkopbrengst Omzet en aanwas Overig Opbrengsten Aankoop voer Diergezondheid Melk -/- voer Fokkerij Overig Voerkosten per kg Mestafzet Energie en water Variabele kosten Saldo
Midden 8.030 4,36% 3,49%
Hoog 8.860 4,34% 3,52%
112 7,1 807.000 12.100
128 6,8 1.020.000 14.600
128 7,2 1.134.000 15.500
Melk
€ 41,0
€
40,9
€
41,2
Voer
€ 10,6
€
10,9
€
11,4
Voer saldo / kg melk
€ 30,4
€
30,0
€
29,9
Voersaldo / koe Diergezondheid / kg melk Fokk en mc / kg melk
€ 2.210 € 1,0 € 0,9
€ € €
2.410 1,0 0,8
€ € €
2.650 1,1 0,9
Bewerking / kg melk
€
€
8,7
9,7
In zelfde stal: + € 23.000!!
Gemiddeld 8.330 15.000 150 83
Boer 1 7.380 16.000 150 69
Boer 2 7.930 15.200 150 78
Boer 3 9.590 23.000 150 63
Boer 4 9.860 16.700 150 89
3.773 270 72 4.115
3.376 204 11 3.591
3.598 265 7 3.870
4.387 324 0 4.711
4.491 365 43 4.899
923 86
1.098 52
569 52
1.168 64
699 90
2.850 68 108 11,1
2.278 41 14,9 161
3.029 36 7,2 47
3.219 45 12,2 120
3.792 54 7,1 62
9 77 1.271
13 54 1.419
0 45 749
21 59 1.477
0 63 968
€ 2.844
€ 2.172
€ 3.121
€ 3.234
€ 3.931
€
8,7
Totale bruto geldstroom
€ 194.000 € 217.000
Bruto geldstroom / kg
€
€ 18,6
19,0
Diergezondheidskosten
Praktijkboeren Productie per koe (kg, 4,4% 3,5%) Melk per ha gras / mais Aantal koeien Aantal ha
Laag 7.270 4,41% 3,51%
€
19,1
melkvee
Aantal Kg Totaal kosten per 100 kg melk per koe Boekjaar Kg melk koeien melk/koe diergezondheid 08/09 953.000 120 7.953 € 10.844 € 1,14 € 90 09/10 952.000 118 8.099 € 10.219 € 1,07 € 87 10/11 977.000 118 8.253 € 10.996 € 1,13 € 93 11/12 1.004.000 122 8.208 € 10.998 € 1,10 € 90 12/13 1.010.000 126 7.988 € 11.350 € 1,12 € 90 13/14 1.086.000 131 8.306 € 12.284 € 1,13 € 94
- Verdeling? DAP (antibiotica, preventief, advies), GD, dierziekteprogramma’s
Voor meer info: A.J. de Boer 3D agro advies 06-10114590
Diergezondheidskosten per koe relevant? € diergezondheid / koe FPCM / koe / jaar (kg) Aantal koeien jv bezetting Omvang (kg) Kg melk / ha
Laag Midden Hoog € 59 € 81 € 122 8.289 8.473 8.897 129 126 113 6,9 7,2 7,1 1.005.000 1.021.000 947.000 14.000 13.900 14.600
Melkopbrengst / koe € 3.243 € 3.305 € Voerkosten / koe € 864 € 887 € ‒ Oorzakelijk verband tussen diergezondheid, Voersaldo / kg melk € 30,4 € 29,9 € diergezondheidskosten en saldo? Voersaldo / koe € 2.380 € 2.420 € ‒ Analyseer uw kosten en veestapel gezondheid! Omzet en / koe € 282 € 284 € ‒ aanwas DDD Fokkerij/‒koe € 63incidenten € 65 € Incidenten / structurele Strooisel‒/ overig € 86 € 93 € Preventief Gewasbesch ‒ Programma’s / zaad € 8 € 16 € ‒ Advies Meststoffen € 98 € 105 € Mestafzet Dit levert inzichten € t.b.v.8rendement! € 8 € Energie en water € 74 € 81 €
Saldo / koe
€ 2.327
€
2.329
€
3.432 927 29,8 2.510 299 76 105 29 105 8 84
2.342
Extra liters; wat schiet u er mee op? Aankoop voer Diergezondheid / fokkerij / overig Mestafzet Meststoffen Energie & water O&A
2014 Basis 11,2 3,3 0,1 1,3 0,9 3,0 -/-
+ 100.000 (?) kg
1,0 6,8 1,4 10,8 6,4 40,2
?
Melkprijs langjarig (prognose?)
35,0
35,0
Marge
-5
???????
Extra liters; wat schiet u er mee op? Mest
Aankoop voer Diergezondheid / fokkerij / overig
• Valkuil: niet € / kg melk
+ 100.000 kg ?? 11 3,0
Mestafzet
0,1
Meststoffen Energie & water O&A Betaalde arbeid Loonwerk + machines Gebouwen Rente en aflossing Overig BE melkprijs (marginaal)
1,3 0,9 3,0 -/1,0 6,8 1,4 10,8 6,4 40,2
Melkprijs langjarig (?)
35
35
Marge
-5
+ 18
1 ton melk extra = € 18.000
5 0,5 3,0 -/0,5
17
(boekhouder)
maar € totaal!!
• Marginale beoordeling = wat verdien ik aan de laatste 100.000 kg? De fases in het groeiproces: • Mest & Milieu • Voer • Arbeid • Mechanisatie • Melktechniek • Huisvesting Wat knelt bij u het eerst?
Wat kost mestafzet / verwerking? P2O5 productie koe 9.000 kg Jv % P2O5 productie jongvee Totaal
Betaalde arbeid Loonwerk + machines Gebouwen Rente en aflossing Overig BE melkprijs
2014 Basis 11,2 3,3
Wat bepaalt de inrichting van uw bedrijf?
43,5 60% 18,9 62,4
43,5 60% 18,9 62,4
m3/koe+jv af te voeren Prijs afvoer per m3 Prijs VVO per kg P2O5
€ €
36,7 10,0 3,5
€ €
36,7 7,5 2,0
Totaal kosten
€
585
€
400
Per kg melk
€
6,4
€
4,3
Mest = 5 cent
Wat kost aangekocht (ruw)voer momenteel? • Mengvoer • Bierbostel • Aardappelvezels • Sojaschroot
€ 25 / 100 kg 88% ds € 2,45 / % ds € 31,16,5% ds € 40,88% ds
• Snijmais € 65 / ton • Graskuil € 70 / ton • Graszaadhooi € 135 / ton • Koolzaadstro (zak)€ 275 / ton
32% ds 40% ds 80% 80%
- Ruwvoer (en vervanging): € 0,18 - € 0,20 per kg ds
Voor meer info: A.J. de Boer 3D agro advies 06-10114590
€ 0,28 / kg ds € 0,25 / kg ds € 0,19 / kg ds € 0,45 / kg ds € 0,20 / kg ds € 0,18 / kg ds € 0,17 / kg ds € 0,34 / kg ds
Van voerprijs naar voerkosten
Arbeid
Voerefficientie = sleutelwoord
• Privé <-> salaris € 30.000 • Betaalde arbeid
Stel rantsoenprijs gemiddeld per 100 kg ds: € 20 Voer efficiëntie:
1,1
1,3
1,5
Arbeid = 5 cent Kosten per kg melk: € 18,2 Melkkoeien
€ 15,4
Droge koe Jongvee Overig (M & M)
€ 0,8 € 2,6 € 0,6
Totaal
€ 19,4 (11 rv, 9 kv en overig)
€ 13,3
Voer = 19 cent
Eén koe verplaatsen kost niet zo veel tijd
Extra liters; wat schiet u er mee op? 2014 Basis
Aankoop voer
Mest / voer / arbeid + 100.000 kg ??
11,2
Diergezondheid / fokkerij / overig
19
3,3
3,0
Mestafzet
0,1
5
Meststoffen Energie & water O&A
1,3 0,9 3,0 -/-
0,5 3,0 -/-
Betaalde arbeid
1,0
Loonwerk + machines Gebouwen Rente en aflossing 1 ton Overig BE melkprijs (marginaal)
6,8 1,4 10,8 extra6,4 = 40,2
melk
Marge
-5
+5
9.000 kg melk per box (ex. jv.) (in. jv)
Extra liters; wat schiet u er mee op?
Totaal jaarkosten inclusief arbeid / kg
€ 7,50 € 6,50
2x10 simpel 2x16 zijaanzij re 24-stands binnenrotor 50-stands buitenmelker
Melken = 4 cent
€ 4,50
Robot € 3,50 € 2,50 250
300
Aantal koeien
3,6 5,3
©vetvice
€ 8,50
200
2,4 3,7
Stal = 5 cent
Wat kost melken per kg?
150
€ 5.000/box € 170 € 100 € 50 € 320
30 35
100
€ 3.000/box € 100 € 70 € 50 € 220
€ 5.000
35
50
Afschrijving Rente 4,5 % Onderhoud en verzekering Totaal
5 0,5
Melkprijs langjarig (?)
€ 5,50
Investeren in een nieuwe stal?
Investeren in een nieuwe Investering per box,stal? excl. BTW
350
400
450
Aankoop voer Diergezondheid / fokkerij / overig Mestafzet Meststoffen Energie & water O&A Betaalde arbeid
2014 Basis 11,2 3,3 0,1 1,3 0,9 3,0 -/1,0
Mest / voer / arbeid + 100.000 kg ?? 19 3,0 5 0,5 3,0 -/-
5
Loonwerk + machines Gebouwen
6,8 1,4
4,5 5,0
Rente en aflossing Overig BE melkprijs (marginaal)
10,8 6,4 40,2
39
Melkprijs langjarig 5 (?)ton
35 melk extra =35- € 20.000
Marge
Voor meer info: A.J. de Boer 3D agro advies 06-10114590
-5
-4
Groot is …..succes afhankelijk van boer
• Stal optimaal benutten loont! • Hier ligt de makkelijkste winst Bron: kenniscentrum veehouderij Aarhus
Zoveel mogelijk melken als melkprijs > kostprijs Marginaal benaderen
Rendement per fase bij melkprijs….
Basis BE melkprijs
-
Liquiditeits-prognose
+ stal + melksysteem
17,5
26,5
31,5
37,0
40,5
-0,3
22,5
13,5
8,5
3,0
-0,5
35 cent
-5,3
17,5
8,5
3,5
-2,0
-5,5
30 cent
-10,3
12,5
3,5
-1,5
-7,0
-10,5
25 cent
-15,3
7,5
-1,5
-6,5
-12,0
-15,5
Melkprijs 40 ct
•Boe…dalende melkprijs……. !
+ mest + ruwvoer + arbeid
40,3
Kostprijs volgt opbrengstprijs Krimpen afhankelijk van kosten arbeid / ruwvoer / mest Optimalisatieruimte..aanpakken
Actief sturen op liquiditeit….. Verloop rekening courant
Stand in Euro
r de ce m be r
no ve m be
ok to be r
se pt em be r
ju li
ju ni
m ei
ap ri l
m aa rt
au gu st us
10.000-
fe br ua ri
ja nu ar i
-
20.000-
30.000-
40.000-
• Inzicht • Waar nodig & mogelijk managementmaatregelen 60.00050.000-
Verloop rekening courant Rekening courant limiet
Maanden
Voor meer info: A.J. de Boer 3D agro advies 06-10114590
Schokbreker inbouwen… 2011 Kg melk Melkprijs Variabel deel kosten Saldo Uitgaven vaste kosten BG / kg melk
€ € € € €
700.000 39 10 29 6 23
2012 € € € € €
750.000 36 14 22 8 14
3 x daags melken? Uitgangspunten 2013
800.000 39 11 28 8 20
€ € € € €
2014 900.000 35 12 23 8 15
€ € € € €
2015 € € € € €
1.000.000 28 15 13 8 5
Marge
€ 45.000
-€ 9.880
€ 46.240
€ 22.360
-€ 73.280
Nivelleringsdepot saldo
€ 45.000
€ 35.120
€ 81.360
€ 103.720
€ 30.440
2x
3x 10%
Melkgift (kg / koe /dag) Vet
30,0 4,40%
33,0 4,00%
Eiwit Gram vet Gram eiwit
3,50% 1.320 1.050
3,45% 1.320 1.139
100,0%
31,7
33,3
104,9%
Stijging bruto melkprod
FPCM Melkprijs
3 x daags melken? Dagproductie (kg) Dagprod FPCM (kg) Melkprijs Melkgeld / dag Voer -/- benoemde Melk kosten Voerefficientie Prijs / kg ds Per dag extra Voerkosten perinkomen dag Per jaar Melkproces
€ € € € €
2x
3x
3.000 3.172 34,5 € 1.035 € 477 1,30 0,18 439
€ € € €
€
34,5
€
110,0%
108,4%
32,8
Resultaat
3.300 3.326 32,8 1.083
Selectie in vee De guste koe; opruimen? Kg ds opname Prijs voer / kg ds Voer / dag Mestafzet Ziektekosten Water Melken Totaal kosten / dag Melkprijs (gehalten, superh) Minimaal kg melk / dag
486 1,35 0,18 9 444 3.200
Melktijd 4,0 5,1 Uurtarief € 25,00 € 25,00 Rendement twijfelachtig…. Totaal € 100 € 128 Afhankelijk van effect - kosten Overig Kosten stroom € 4,0 € 5,1 Water € 0,8 € 1,3 Onderhoud € 13,7 € 15,1 Mestbeleid € € 4,7
Productie: speerpunten vee & voeding
15 € 0,18 € 2,70 € Wacht 1,12 niet te lang € 0,11 Beoordeel op rendement! € 0,07 € 0,10 € 4,10 € 4,10 € 0,35 € 0,07 11,7 58,5
Praktijk: relatie tussen prijs voer en voerefficiëntie
•Veel melk & weinig werk 1. Voeding melkvee 2. Jongvee 0 – 0,5 3. Droge koeien 4. Vruchtbaarheid; DIL
Kg ds opname
Melk gift
Melk prijs
€ dag / Voerkoe efficiëntie
Prijs voer
Voerkost / kg melk
Voer € / koe/dag
20
30
€ 35
€ 10,5
1,5
€ 21,5
€ 14,3
€ 4,3
20
28
€ 35
€ 9,80
1,4
€ 18,0
€ 12,9
€ 3,6
Voerefficiëntie
Voersaldo / koe/dag
1,5
€ 6,2
1,4
€ 6,2
Manage op: voersaldo / koe / dag ! En benut uw stal optimaal
Voor meer info: A.J. de Boer 3D agro advies 06-10114590
Vruchtbaarheid
Koevakmanschap in voerefficientie Groep
Lactatiedagen Voerefficiëntie laag
Voerefficiëntie hoog
STEL dat……… Huidig
Alle koeien
150 – 225
1,25
1,45
TKT
Vaarzen groep
< 90
1,35
1,55
Vaarzen groep
> 200
1,10
Koeien
< 90
1,45
Koeien Opstartgroep Probleemkoeien
Droom
430
390
n ins /dracht
2,2
1,8
1,30
ALVA
26
24
1,65
% vervanging
> 200
1,20
1,40
< 21 HOE?
1,20
1,45
-
< 1,20
DIL
31%
25%
220
170
Droge koeien • Hoeveel % kent de spelregels? • Hoeveel % past ze toe?
+ 2 kg; zelfde voeropname?
• Waar ligt dus uw uitdaging?
MINAS – buiten vierkant
Jongvee • Belangrijk: kosten • Nog belangrijker: goede prestatie en gezondheid vee • 1 gr extra groei / dag tijdens melk = …. Extra kg melk
KRACHTVOER
MELK VEE
VEESTAPEL RUWVOER
Hoe doen we het? - Entingen droge koeien en kalveren? - Huisvesting – klimaat - Huisvesting – hygiëne - Protocollaire aanpak diarree en hoest? - Kunstmelk; soort, concentratie en schema - Bijpassend jongvee krachtvoer - Goede ruwvoer Wanneer tevreden? - Gewicht en glans!
MEST
GEWAS
MEST
KUNSTMEST KLAVER DEPOSITIE
OVERSCHOT / VERLIES? BODEM
Voor meer info: A.J. de Boer 3D agro advies 06-10114590
Ammoniak Bodem: nitraat denitrificatie opbouw organische stof
En de kringloopwijzer?
Kringloop Dierenarts: veestapel efficiëntie = gezondheid! BEX
BEX
KRACHTVOER
MELK VEE
VEESTAPEL RUWVOER
BEX
BEX
MEST
Kern: GEWAS MEST Lage BEX-P + BEX-N per koe Hoge BEP + BEN per ha
BEX
KUNSTMEST KLAVER DEPOSITIE
BEA
BEA BEA
BEP/BEN
BODEM
BEA
BEP/BEN
BEP/BEN VERLIES
BEP/BEN
VERLIES
Plaatsingsruimte toekomst obv P2O5 Situatie
Reijer Ruim
Kees Krap
BEX P2O5 (incl jv) kg / koe
51
66
BEP (gras en mais)* Kg / ha
120
94
Max melkkoe / ha (incl jv)
2,4
1,4
Max meetmelk kg / ha (zonder mestafzet /
22.100 11.600 Bij 60 ha scheelt dit aan verwerking) mestverwerking: 1.800 m3 x € € 36.000 * Niet gecorrigeerd voor 20,P2O5=toestand grond + Voer !
Hoge productie – hoge benutting N en P bij vee!! Wat te bereiken? Voorbeeldbedrijven; even voorstellen Situatie
Reijer Ruim
Meetmelk / koe Meetmelk / ha Jongvee / 10 koe Grasland (ha) Maisland (ha) Voersyst
Kees Krap
9.200 21.600 5,2
8.300 15.000 7,9
90 0 ZSV + kuil
70 10 SUF
Conclusie: Keuzes voor succes • Gezond vee • Kreupel • Klimaat • Ligcomfort
• Rantsoen moet kloppen! • Vruchtbaarheid -> lactatiedagen 170 a 180 • Lage vervanging -> aandeel vaarzen < 30 % • Lage vervanging -> jongvee < 6 per 10 koeien? • Inkoop voer: selectief • Eigen voer !! • • • •
Kwaliteit winning Kwaliteit bewaring Productie / ha Kosten / ha
Van ‘normaal’ -> optimaal: € 50.000 ECHT geld + beter milieu
Het belangrijkste!!!!! Zelfkennis (PPA) + MANAGEMENTCYCLUS
U maakt zelf het verschil PLAN
DO
Wat wilt u bereiken? DOELEN!!
Wat gaat u precies doen? Veranderen?
Bepaal de kengetallen
DOE HET!
Breng focus aan (niet alles tegelijk)
Eerst nadenken scheelt soms een hoop ellende
ACT/CORRECT
CHECK
Wat stuurt u bij aan de hand van de nieuwe meting?
Meet de kengetallen opnieuw
Concreet -> DOEN
Hoe vaak? Analyseer de verandering Studiegroep?
© Vetvice
Voor meer info: A.J. de Boer 3D agro advies 06-10114590
Conclusie; terug op het bedrijf, wat moet u nu? Een goed idee geeft vaak weerstand
1. 2. 3. 4.
Zorg dat u tijd hebt. Sparringspartners helder? Doelen helder? Strategie helder? Spar, reken, besluit, verander en DOE!
Voor meer info: A.J. de Boer 3D agro advies 06-10114590
