Duurzame Transportcorridor Betuwe / Gezamenlijke ambitieverklaring
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Gezamenlijke ambitieverklaring / 1
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Gezamenlijke ambitieverklaring
Duurzame Transportcorridor Betuwe Gezamenlijke ambitieverklaring
Dwars door de Gelderse Betuwe lopen 3 belangrijke Nederlandse transportaders, van Rotterdam naar Duisburg en verder Europa in. Samen vormen ze een belangrijk onderdeel van de Europese (transport)corridors Rhine-Alpine en Northsea-Baltic. Het transport over de aders biedt de regio belangrijke kansen voor verdere economische ontwikkeling en nieuwe werkgelegenheid. Een koppeling met de maatschappelijke opgave van verduurzaming versterkt deze kansen en benadrukt de logistieke kracht, het innovatieve klimaat, het duurzame profiel en de ruimtelijke waarde van de regio. Het gebied kan zo uitgroeien tot een (inter-)nationaal voorbeeld en proeftuin: de Duurzame Transportcorridor Betuwe (DTB). Op weg naar deze toekomst is al veel bereikt, maar moet ook nog veel gebeuren. Vijftien regionale, private en publieke, stakeholders onderkennen dit perspectief en gaan intensiever samenwerken aan de realisatie van deze duurzame droom en concrete kansen op werk in de regio. Gedeelde ambities en een concrete en gerichte samenwerking vormen daar de basis voor, neergelegd in dit DTB-Programma in Actie(s). Deze ambities, het bijbehorende Actieprogramma -en de toelichtende Tussenrapportage uit 2013- zijn het resultaat van een serie van constructieve en inspirerende gesprekken tussen vertegenwoordigers van onze organisaties, vanuit onze gezamenlijke betrokkenheid bij de maatschappelijk urgente
opgave rond energie en economie. De provincie nam het initiatief voor deze gesprekken en de ambitie-ontwikkeling. Wij onderschrijven deze ambities en het actieprogramma, zijn bereid daarover verdere afspraken met elkaar te maken en de uitvoering samen ter hand te nemen in de periode 2014-2015. Met ons commitment aan de Duurzame Transportcorridor Betuwe in 2020 spreken wij de wil uit om te werken aan concrete en gebiedsgerichte implementatie, praktische voorbeelden en successen in de regio en deze op korte termijn te presenteren. De ambities en het actieprogramma zijn vandaag, tijdens een bijeenkomst met bestuurders en vertegenwoordigers van de publieke en private stakeholders samen, besproken en vastgesteld. Op korte termijn wordt er op initiatief van de provincie een Regieteam ingericht, dat het programma en de activiteiten verder in de steigers zet en de branding vorm gaat geven. De uitvoering van het actieprogramma is al van start gegaan, de resultaten van de eerste Icoonprojecten zijn klaar over enkele maanden. Rond de zomers van 2014 en 2015 worden de resultaten van de uitvoering van het actieprogramma aan elkaar gepresenteerd. In de loop van 2015 worden afspraken gemaakt over de verdere en concrete aanpak voor de periode tot 2020. Arnhem, 5 maart 2014
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Gezamenlijke ambitieverklaring / 3
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Gezamenlijke ambitieverklaring
Provincie Gelderland Annemieke Traag namens Gedeputeerde Staten
………………………………………………
Stadsregio Arnhem Nijmegen Margreet van Gastel Portefeuillehouder Milieu & Klimaat
………………………………………………
Alliander Pallas Agterberg Directeur Strategie
………………………………………………
Stichting Dirk III Wim Wink Bestuurslid
………………………………………………
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Stef Weijers Lector Logistiek en Allianties
………………………………………………
Stichting KiEMT Harry Webers Voorzitter
………………………………………………
………………………………………………
………………………………………………
Logistieke Hotspot Rivierenland BV i.o. Peter Smaal Beoogd directeur / bestuurder
………………………………………………
………………………………………………
Stichting Milieudefensie / ProjectA15 Hans van Berkhuizen Directeur
………………………………………………
………………………………………………
Stichting Natuur & Milieu / ProjectA15 Tjerk Wagenaar Directeur
Regio Rivierenland Ronald van Schelven Voorzitter
………………………………………………
………………………………………………
Wageningen UR - Environmental Sciences Kees Slingerland Algemeen directeur
Rijkswaterstaat Oost Nederland Joke Cuperus Hoofdingenieur-directeur
………………………………………………
KEMA Nederland B.V. (handelend onder de naam DNV GL) Wim Boogaard Country Manager the Netherlands Logistiek Expertise Centrum Liemers Ina Leppink-Schuitema Voorzitter Stuurgroep Logistiek Expertise Centrum Regio Nijmegen Gert Jan Willems Voorzitter
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Gezamenlijke ambitieverklaring / 5
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 0
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 1
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 2
Inhoud A. Een breed pallet aan Gelderse initiatieven in 2014
5
B. Toekomstbeeld: een duurzame transportcorridor Betuwe in 2030
7
C. De ambitie is een duurzame en florerende transportcorridor
9
D. Strategie en activiteiten van de DTB naar 2030
11
E. Belangen en rollen van de DTB-partners
13
F. DTB-Projecten in actie(s)
15
G. DTB-Programma in actie(s)
17
H. Uitvoering
19
Verantwoording
21
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 3
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 4
Duurzame Transportcorridor Betuwe Programma in Acties / 2014-2015 Dwars door de Gelderse Betuwe lopen 3 belangrijke Nederlandse transportaders, van Rotterdam naar Duisburg en verder Europa in. Samen vormen ze een belangrijk onderdeel van de Europese (transport)corridors Rhine-Alpine en Northsea-Baltic. Het transport over de aders biedt de regio belangrijke kansen voor verdere economische ontwikkeling en nieuwe werkgelegenheid. Een koppeling met de maatschappelijke opgave van verduurzaming versterkt deze kansen en benadrukt de logistieke kracht, het innovatieve klimaat, het duurzame profiel en de ruimtelijke waarde van de regio. Het gebied kan zo uitgroeien tot een (inter-)nationaal voorbeeld en proeftuin: de Duurzame Transportcorridor Betuwe (DTB). Op weg naar deze toekomst is al veel bereikt, maar moet ook nog veel gebeuren. Vijftien regionale, private en publieke, stakeholders onderkennen dit perspectief en gaan intensiever samenwerken aan de realisatie van deze duurzame droom en concrete kansen op werk in de regio. Gedeelde ambities en een concrete en gerichte samenwerking vormen daar de basis voor, neergelegd in dit DTB-Programma in Actie(s). A. Een breed pallet aan Gelderse initiatieven in 2014 In de Gelderse regio zijn veel stakeholders, initiatieven en activiteiten die -direct of indirect- werken aan de verduurzaming van de regionale energievoorziening en versterking van de logistieke en transportsector. Zowel ruimtelijke, logistieke, infrastructurele als energetische initiatieven; en zowel technische, financiële, organisatorische als sociale activiteiten. Mooie voorbeelden zijn het LNG-vulpunt op een duurzaam bedrijventerrein bij Duiven, de activiteiten rond slim goederenvervoer in de stadsregio Arnhem Nijmegen, het initiatief voor zonnepanelen op geluidschermen bij Tiel en de windturbines bij Knooppunt Deil, (zie ook de
Tussenrapportage Duurzame Transportcorridor Betuwe, juli 2013). Bij elkaar werken deze initiatieven en activiteiten aan brede maatschappelijke doelstellingen rond verduurzaming en werkgelegenheid in Gelderland. Gelderse stakeholders delen een breed besef dat de verschillende initiatieven en activiteiten ieder voor zich in de goede richting werken. Tegelijk is er anno 2014 een onzekere maatschappelijke situatie, die economische en energetische doelstellingen onder druk zet, de daadwerkelijke uitvoering van goede initiatieven bemoeilijkt en noodzakelijke schaalsprongen in de weg zit. De actuele ontwikkelingen in de regionale logistieke en transportsector zijn tegelijk veelbelovend, sluiten aan bij de Gelderse ambities en economisch-geografische kenmerken en bieden mooie projecten en kansen voor een duurzamere toekomst. De verdere economische en duurzame ontwikkeling naar 2030 biedt de regio zodoende kansen bij sterkere onderlinge verbindingen tussen initiatieven, en bij een krachtiger synergie van activiteiten vanuit een gezamenlijke en uitdagende ambitie, visie en strategie van de stakeholders. De toekomst van 2030 zou er dan als volgt uit kunnen gaan zien:
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 5
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 6
B. Het toekomstbeeld: “een Duurzame Transportcorridor Betuwe in 2030” “Het is 2030 en de Betuwse corridor is uitgegroeid tot een economisch florerende en duurzame regio. In 2010 was al bekend dat dit gebied uniek was, door het bijzondere landschap, door de kenmerkende ligging in Nederland en Europa onder andere op de route van Rotterdam naar Duisburg naar Genua- en door de bijzondere combinatie van drie transportassen (de A15, de Betuweroute en de Waal als drukst bevaren rivier van Europa) en de kruising met andere assen (A2, A50, Amsterdam Rijnkanaal). De economische betekenis en de aantrekkelijkheid van het landschap voor bewoners en bedrijven zijn duurzamer en nog aansprekender door een welgekozen inrichting en architectuur. Voorspellingen van het Rotterdamse Havenbedrijf zijn uitgekomen. De opening van de 2e Maasvlakte heeft geleid tot een grotere goederenstroom: meer en grotere schepen zijn gaan verladen en de logistieke stroom door de regio is fors toegenomen . De A15 en de Betuweroute worden beter benut met goede aansluitingen vanaf de Nederlandse grens naar Duitsland en verder. De regionale logistieke hotspots Rivierenland, Regio Nijmegen en de Liemers profiteren mee; nieuwe, groene bedrijven bieden toegevoegde waarde door slim over te slaan en goederen op maat bij de klanten in het achterland af te zetten. Ze produceren eigen verpakkingen en ook streekproducten door alweer de tweede generatie van 3D-printers. De keuze van overheden en bedrijfsleven om te investeren in multimodale overslag blijkt van grote betekenis te zijn geweest. Overslagterminals bij Medel en het Railopstappunt Nijmegen floreren. De aanleg van de zuidelijke aftakking van de Betuweroute bij Meteren was eveneens van groot belang. Slimme nieuwe logistieke concepten zijn ontwikkeld door een samenwerking van Duitse wetenschappers met Wageningen UR, waardoor de transporttijd en betrouwbaarheid zijn verbeterd en verkeersbewegingen beperkt. Sinds 2013 zijn er circa 2.500 nieuwe, lokale en regionale banen in de logistieke sector. Aziatische bedrijven hebben zich gevestigd en profiteren van de hoogwaardige Nederlandse technologie. Het duurzame imago blijkt doorslaggevend bij hun vestigingskeuze. Het gebruik van fossiele energie in de transport- en logistieke sector is in de corridor gehalveerd tot circa 12,5 PJ. Meer transport over water en spoor, meer
lokale productie en de inzet van slimme logistieke (overslag)systemen dragen hier sterk aan bij. Besparing van energie -door innovatieve smart-engines, smart vehicles en smart highways- maar ook de verschillende LNG-vulpunten met lokale geproduceerd biogas geven de transitie naar duurzame energie concreet vorm en beperken de CO2-uitstoot. De corridor wordt gebruikt als proeftuin voor innovatieve energie- en milieu-oplossingen, bedacht in het Gelderse EMTcluster en strekt zich uit naar Duitsland. De PV-linten dragen daar voor 3 PJ aan bij, windturbines langs de A15 circa 5 PJ, en biogas ruim 4 PJ. De verduurzaming van de corridor is voor iedereen zichtbaar en past bij het mooie, Betuwse landschap. Windturbines bij Nijmegen, Neder Betuwe en Deil, en een PV-lint op geluidschermen en gebouwen langs de Betuweroute, geven zichtbaar vorm aan verduurzaming en zorgvuldig, ruimtelijke inbedding. Rijdend op de A15 komen steeds nieuwe innovaties op het vlak van energie voorbij. Bedrijven en gebouwen met muren en daken van zonnekeramiek, windturbines in verschillende vormen, kweekvelden voor biomassa, en als je even van de snelweg af rijdt de mooiste ruige uiterwaarden om te ontspannen. Op weg naar 2050 zijn er volop kansen. De regio Arnhem Nijmegen ontwikkelt zich als de vierde economie van Nederland. Energiecoöperaties met funding van de lokale bevolking werken mee aan het vertrouwen in de regionale economie. Een van de initiatieven, Dirk III, een duurzame energiecoöperatie van het eerste uur, blijft groeien en leidt nu ook jongeren op via de SocialSustainabilitySummerSchool. Bedrijven uit de logistieke hotspots zijn in constante dialoog met regionale opleidingscentra. Jongeren komen zo aan het werk en de regio biedt mooie doorgroeimogelijkheden voor werknemers met verschillende niveaus van opleiding. De nauwe samenwerking van internationale bedrijven, wetenschappelijke instellingen en lokale overheden brengt de regio als koploper steeds verfijndere logistieke en energietechnieken en –concepten. Een duurzame en florerende corridor, in een inspirerend landschap, het is gelukt! Dankzij het netwerk, de dialoog en de samenwerking tussen burgers, bedrijfsleven, wetenschap en overheden. Een prestatie waar we samen met trots op terug kunnen kijken.”
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 7
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 8
C. De ambitie is een duurzame en florerende transportcorridor De Gelderse stakeholders spreken nu uit nauw samen te willen werken aan deze duurzame en florerende corridor. Gesprekken over de gezamenlijke ambities, op initiatief van de provincie, hebben zich in 2013 gaandeweg gericht op de ‘transportcorridor’ -de bundel van transportassen A15, Waal, Rijn en Betuweroute dwars door het gebied- en in het bijzonder op het logistieke transport en het vervoer van goederen. Deze specifieke inzet sluit aan bij de rol van de transportassen in het economische en logistiek netwerk, waaronder de ligging op routes naar het Duitse en Europese achterland (o.a. Rotterdam - Duisburg - Genua) en de kruising met routes naar andere delen van Nederland en Europa. De ambities van de DTB zijn nu als volgt verwoord 1. Een duurzame corridor, door besparing van energie, opwekking van duurzame energie en efficiënter gebruik van fossiele energie in de ruimte op en langs infrastructuur (2 - 3 kilometer rond de transportassen), concreet vertaald in een doel van 14 PJ besparen en 11 PJ verduurzamen van energie (zie Tussenrapportage DTB, 2014; par. 2.2., Energietransitie is noodzaak), waarvan ongeveer een kwart in de logistieke en transportsector; 2. Een florerende corridor met een versterkte regionale economie (met 2.500 nieuwe banen), door inzet op duurzame logistiek en verduurzaming van vooral gebiedsgebonden schakels van transportketens (vervoer over spoor, water en weg; op- en overslag op (multimodale) knooppunten) als onderdelen van (inter)nationale netwerken en het Duitse en Europese achterland, (zie par. 2.3 Duurzame logistiek en 2.5 Economische ontwikkeling);
De drie ruimtelijke aangrijpingspunten voor de fysieke uitwerking van de ambities zijn vervolgens: 1. Verduurzamen van logistieke (multimodale) knooppunten, qua aanleg, inrichting als gebruik. 2. Verduurzamen van de drie transportassen, zowel qua aanleg, inrichting als gebruik. 3. Zorgvuldige inpassing van de verduurzaming in het landschap. Deze ambitie en opgave van een duurzame, florerende transportcorridor is aantrekkelijk voor o.a. nationale en internationale bedrijven, die zich in de regio kunnen vestigen, mensen en organisaties die de beoogde verduurzaming willen realiseren, en nationale en internationale (samenwerkings-)organisaties die de DTB-opgave steunen (vanuit bv. het Europese infrastructurele netwerk of de nationale ambities rond topsectoren). De ambities sluiten vanzelfsprekend aan bij die van de gezamenlijke DTB-partners.
Figuur 1 De ambitie heeft een ruimtelijke vertaling met 3 aangrijpingspunten: knooppunten, transportassen en landschappen
En in het verlengde van deze ambities het streven naar een inspirerende corridor, door de zorgvuldige ruimtelijke inpassing van de verduurzaming, rekening houdend met de kwaliteiten en het karakter van de Gelderse en Betuwse landschappen (zie par. 2.4. Ruimtelijke kwaliteit). Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 9
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 10
De gezamenlijke ambitie is zo een duurzame, florerende en inspirerende transportcorridor. Dit moet in 2030 leiden tot een aantrekkelijker marktpositie en onderscheidende vestigingskansen voor de logistieke en transportsector met 2.500 nieuwe arbeidsplaatsen; tot een duurzame energievoorziening van de sector, uitgaande van 14% duurzame energie (11 PJ) en 20% energiebesparing (14 PJ) in de corridor -met een kwart in de logistieke en transportsector- en 20% CO2-reductie; en tot een zorgvuldige inbedding van de verduurzaming in inspirerende, passende landschappen. D. Strategie en activiteiten van de DTB naar 2030 De realisatie van deze ambitie, de samenhang tussen de opgaven en de verdeling van rollen, verantwoordelijkheden, kennis en middelen, vergt een nauwe samenwerking tussen de stakeholders. Deze samenwerking richt zich enerzijds op de (overkoepelende opgaven in de) corridor als geheel, en anderzijds op afzonderlijke projecten. 1. Op het overkoepelende niveau gaat het om het voor nu en de langere termijn verbinden van stakeholders, bevorderen van de samenwerking vanuit de visie, strategie en uitvoering en actueel houden van de ambitie. Concrete activiteiten zijn o.a.: a. Samenwerking en afzonderlijke projecten bij bestuurders (ambassadeurs) verankeren. b. Branding, lobby en communicatie m.b.t. de DTB te (doen) initieren en uitvoeren (b.v. website, media, e.d.). c. Financiering van de rol en activiteiten (van het programma) te arrangeren bij stakeholders en monitoring van de voortgang en resultaten (banen, joules). d. Externe financiering voor b.v. ‘brand’-specifieke / gezamenlijke initiatieven te arrangeren (b.v. via EU- (EFRO, Interreg Horizon 2020, TEN-T) of landelijke programma’s (TKI, MIRT). e. Versterken van de logistieke en duurzame betekenis van de corridor en verbinden en opschalen van afzonderlijke initiatieven.
f.
Kennisontwikkeling en grens- en sectoroverschrijdende innovatie te bevorderen, o.a. door samenwerking van overheden, ondernemers en onderzoekers (‘triple helix’).
2. Op het niveau van de projecten gaat het om het initiëren, stimuleren en faciliteren van projecten die de ambities van de DTB concreet realiseren, en dus direct leiden tot nieuwe werkgelegenheid of tot nieuwe duurzame energie. Concrete activiteiten zijn gericht op: a. Icoonprojecten, die belangrijk zijn als symbool voor de ambities van de Duurzame Transportcorridor. De icoonprojecten inspireren en laten zien wat duurzame energie en duurzame logistiek concreet inhoudt en hoe ze passen bij het landschap. b. Andere projecten, die DTB-ambities demonstreren, ermee experimenteren en-of ze realiseren. De DTB-bijdrage richt hier zich m.n. op verbinden van projecten en specifieke kennis, instrumenten e.d. van afzonderlijke stakeholders. De DTB voert projecten als deze overigens niet zelf uit.
Figuur 2 Van nu naar ambities in 2030, via concrete acties en een lange termijn strategie
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 11
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 12
E. Belangen en rollen van de DTB-partners De ambities, strategie en samenhang kunnen alleen door een goede samenwerking tussen publieke en private partners samen worden gerealiseerd. Deze DTB-partners, met de provincie als initiatiefnemer, hebben vanzelfsprekend in de eerste plaats elk hun eigen ambities, belangen en opgaven in de corridor: in lokale en sectorale projecten; t.a.v. energie, ruimte, economie, transport of logistiek; t.a.v. kennisontwikkeling, marktpositionering, duurzaam ondernemerschap, werkgelegenheid en-of bedrijfscontinuïteit. Deze belangen zijn grofweg als volgt: 1. 2. 3. 4. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.
Alliander : Faciliteren energietransitie via optimale netinfrastructuur HAN : Kennisontwikkeling rond transportpreventie en -bundeling HS Log. Rivierenland : Internationale ambities logistiek, economische ontwikkeling en werkgelegenheid, duurzaamheid LEC Regio Nijmegen en 5. LEC Liemers : Marktprofiel duurzame hotspot t.b.v. versterken economische positie DNV GL (KEMA) : Beschikbaarheid, betrouwbaarheid, duurzaamheid van energie Dirk III : Nieuwe Economie, sector energie, mobiliteit, gezondheid en voedsel KiEMT : Werkgelegenheid, innovatie, valorisatie in de regionale EMT-sector Project A15 : 3500 elec. auto’s op-rond A15 op lokaal opgewekte duurzame energie Prov. Gelderland : Regionale economie, duurzame energie, ruimtelijke kwaliteit Reg. Rivierenland : Logistieke hotspot, regionale ambities duurzame energie, werkgelegenheid en agribusiness RWS : Beter benutten corridorinfrastructuur; duurzame logistiek Stadsregio : Aantrekkelijke, goed bereikbare en internationaal concurrerende regio WUR : Theorie en praktijk van regionale planning en energielandschappen
De provincie heeft -als initiatiefnemer- ambities, verantwoordelijkheden en verplichtingen t.a.v. de economische ontwikkeling van de regio, de ruimtelijke inrichting en ontwikkeling, en een schaalsprong te maken naar een duurzame energievoorziening. Zij geeft haar rol en bijdrage op dit moment vorm vanuit diverse activiteiten en programma’s. Zowel vanuit het Programma Energietransitie als het programma Logistiek en Goederenvervoer (Logistiek als Gelderse motor). De doelen en regionale focus van beide sluiten op elkaar aan en versterken elkaar.
De provincie wil (en kan niet anders dan) samen met andere stakeholders deze ambities e.d. realiseren. In het verlengde van de ambities en de strategie is de bijdrage van de DTB-partners aan de realisatie van deze ambitie en de uitvoering van de strategie en activiteiten, als onderstaand, en uit te werken in een (rollend) actieprogramma: Gezamenlijk of zelfstandig werken aan de uitvoering van overkoepelende DTB-activiteiten. 2. Bijdragen aan de uitvoering van DTB-specifieke projecten en activiteiten en daarnaast, 3. Vanuit de eigen ambities en rol werken aan de eigen projecten in de corridor. 1.
F. DTB-Projecten in actie(s) Als eerste stap naar een zichtbare en werkende DTB zijn -op het niveau van de projecten- nu al enkele Icoonprojecten te benoemen. Zo’n icoonproject is een aansprekend project, met een belangrijke werking als symbool voor de ambities van de Duurzame Transportcorridor. Deze projecten zijn zichtbaar, innovatief en duurzaam. De icoonprojecten van de DTB inspireren en laten zien wat duurzame energie en duurzame logistiek concreet inhoudt en hoe ze passen in het landschap. De netwerken van stakeholders en hun koplopers in en om deze icoonprojecten dragen vervolgens bij aan een DTB-‘brand’ en aan beweging. De successen van de icoonprojecten inspireren anderen om ook aan de slag te gaan. De DTB-icoonprojecten sluiten aan bij een of meer van de drie ruimtelijke aangrijpingspunten. De eerste serie van Icoonprojecten 2014, o.b.v. voorstellen van de DTB-partners, is als onderstaand. De uitwerking van deze Icoonprojecten naar de DTB is in 10 acties op hoofdlijnen in de bijgaande tabel opgenomen.
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 13
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 14
Figuur 3 Icoonprojecten, duurzame initiatieven en hun plaats in het DTB-concept 1. Knooppunten
a. HS Rivierenland * Overslagterminal Medel b. HS Regio Nijmegen * Rail Opstap Punt (ROP) Nijmegen c. HS Liemers * Duurzaamheids Expertise Centrum Liemers i.o., gericht op o.a. duurzame A15, logistiek, transport 2. Transportassen d. Betuweroute/A15 * PV-Lint, Windparken / Opwek duurzame energie e. Waal/A15 * Grensoverschrijdend LNG-netwerk f. A15 * Proef / Grensoverschrijdend laden Electric Fleet * ProjectA15 en ViaA15 3. Specifieke projecten g. Windpark Deil * Windturbines bij knooppunt Deil, A15-A2 h. PV-Lint * Zon-PV op geluidschermen en in bermen i. Windpark Grift * Windturbines langs de A15 bij Nijmegen / Elst
In een doorkijk naar 2015 komen op een vergelijkbare manier DTBInnovatieprojecten in beeld, bijvoorbeeld via een prijsvraag of als experiment in een proeftuin. DTB zal uitdagen tot inspirerende experimenten en pilots, die een doorkijk geven naar nieuwe technieken of manier van werken zichtbaar en mogelijk maken. Actuele voorbeelden zijn de Snelweg van de toekomst, Energie uit asfalt, Automatisch rijden, Snelladen van elektrische auto’s en SMART Overslag.
G. DTB-Programma in actie(s) Op het overkoepelende niveau van het programma komt er een klein slagvaardig Regieteam die regie voert op implementatie en uitvoering van de DTB-ambities en -acties. De provincie neemt het initiatief voor de inrichting van dit team en benadert DTB-partners om deel te nemen. Het team stimuleert, faciliteert en organiseert; werkt tussen organisaties, met respect voor hun rollen en kwaliteiten. De uitvoering van de activiteiten van icoon- en andere projecten vindt plaats conform (te maken of gemaakte) afspraken tussen betrokken en/of uitvoerende stakeholders van deze projecten. Deze ambitieverklaring treedt niet in deze afspraken en schept daarin geen nieuwe verplichtingen. Het Regieteam krijgt een beperkt budget om onafhankelijke ondersteuning te organiseren en voor specifieke onderzoeks- of procesvragen. Het financiële budget is vooralsnog geraamd op € 100.000 tot 150.000 (2014-2015) en de personele inzet voor het programmamanagement op 1.500 – 2.000 uren per jaar. De provincie neemt de personele inzet en € 75.000 voor haar rekening. Enkele andere partners hebben toegezegd ook een financiële bijdrage te leveren, waarmee het beschikbare budget circa € 100.000,--. (incl. BTW) bedraagt. Daarnaast dragen partners bij door hun inspanningen rond de reguliere bijeenkomsten vanuit het programma en door een (nader te bepalen en te accorderen) inhoudelijke of personele bijdrage aan de uitvoering van programmaonderdelen (zie tabel 5 met de overkoepelende programma-activiteiten). De looptijd van het actieprogramma is vooralsnog twee jaren, zijnde 2014 en 2015. Het ministerie van Economische Zaken tenslotte, heeft vanwege de aansluiting bij economische en energiebeleidsdoelstellingen steun aan het DTB-programma toegezegd in de vorm van 200 uren van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. In de Green Deal tussen provincie en ministerie worden verdere afspraken gemaakt over de inzet van deze uren bij het uitvoeren van dit programma (zie figuur 5, acties 6 en 10). Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 15
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 16
Icoonproject (zie ook pag. 17)
Trekker Icoonproject
(Belangstellende) (DTB-)partners
Knooppunten HS Nijmegen 1. ROP Nijmegen HS Rivierenland 2. CT Medel HS Liemers 3. DEC Liemers i.o.
Provincie
BCTN, LEC Regio Nijmegen, Stadsregio
CTU
LHR, Regio Rivierenland, provincie, Dirk III, Ministerie I&M, bedrijven
DEC Liemers
LEC Liemers, 6 gemeenten, Lindus, onderwijsinstellingen, e.a.
a. Deil (provincie) b. Grift (Izzy) c. Kellen (KEMA)
(zie 7.) (zie 8.) (Reg. Riv., ProjectA15, Prov., Dirk III)
provincie, Stadsregio Regio Rivierenland
RWS, LHR, LEC Liemers, Dirk III, LEC Regio Nijmegen
Alliander, NXP
Project A15, Provincie, RWS, KEMA
Onderwerp
Actie
Sturing 1. en Organisatie 2.
3.
Transportassen Betuweroute en A15 4. Zon-, windparken Waal en A15 5. LNG-vulpunten A15 6. Electric Fleet Specifieke projecten 7. Windpark Deil
Provincie
Dirk III, ProjectA15, LHR, Regio Rivierenland, RWS, e.a.
8. Windpark Grift
Gemeente Nijmegen, Izzy Projects
Alliander, GNMF, Burgers, KEMA, ProjectA15, RWS
9. Andere DTBprojecten
Partners dragen in onderling overleg bij aan uitvoering van DTB-specifieke projecten en werken daarnaast vanuit eigen ambities en rol aan eigen projecten in de corridor.
Figuur 4 Icoonprojecten, trekkers en betrokkenheid van (DTB-)partners
Figuur 5 Overkoepelende (programma-)activiteiten voor het DTB >
Visie en Strategie
4.
Kennis en Innovatie
5.
Organiseren van uitvoering van het programma Verankeren ambities, uitvoering bij bestuurders Monitoren ambities, strategie en prestaties Uitwerken Strategie en Routekaart DTB 2030
Trekker
Mede verantwoordelijk m.n. instellen Provincie Partner vanuit bedrijven, Regieteam en Kernbelangen, burgers, team wetenschap o.a. Aanzoeken pro- Regieteam Andere partners grammaambassadeur(s) WUR Alliander, provincie, HAN
o.a. bundelen van transport in de corridor
Provincie
Gericht op nieuwe icoon- en innovatieprojecten 6. Bevorderen o.a. door integrale innovatie over benadering en netsysteemgrenzen werken Communicatie 7. Bevorderen samen o.a. Netwerken Branding werking share- en bijeenkomsten en stakeholders Werkateliers 8. Uitwerken, (doen) o.a voortbouwen op uitvoeren van resultaten Branbrandingsstrategie dingssessies Financiering 9. Verwerven nat. en o.a. agenderen Eur. gelden en aan- MIRT, indienen EUdacht aanvraag Projecten 10. Verbinden kennis, Zie instrumenten, e.d. Actieprogramma in projecten Projecten
KiEMT
Organiseren Innovatiesessies
ProjectA15, Alliander, Dirk III, LEC Liemers, Stadsregio, WUR, Regio Rivierenland, Alliander, RWS, LHR, KEMA, Dirk III
KEMA, DTBprogramma manager en Regio Rivierenland
KiEMT, provincie, HAN, Dirk III, Ministerie van Economische Zaken Dirk III, provincie, LHR, KiEMT, RWS
Provincie (Oost NV)
LHR, LEC Liemers, ProjectA15
Provincie i.s.m. Stads regio ProjectA15 i.s.m. Regieteam
Regio Rivierenland, RWS Provincie, LEC Liemers, Dirk III, RWS, Ministerie van Economische Zaken
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 17
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 18
H. Uitvoering De ambities en het actieprogramma zijn in maart 2014, tijdens een bijeenkomst met bestuurders en vertegenwoordigers van de publieke en private stakeholders samen, besproken en vastgesteld. Op korte termijn wordt er op initiatief van de provincie een Regieteam ingericht, dat het programma en de activiteiten verder in de steigers zet en de branding
vorm gaat geven. De uitvoering van het actieprogramma is al van start, de resultaten van de eerste icoonprojecten zijn er over enkele maanden. Rond de zomers van 2014 van 2015 worden de resultaten van de uitvoering van het actieprogramma aan elkaar gepresenteerd. In de loop van worden afspraken gemaakt over de verdere en concrete aanpak voor de periode tot 2020.
Figuur 6 Uitvoering van DTB-activiteiten in de tijd
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 19
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 20
Verantwoording Dit actieprogramma is het resultaat van een serie van gesprekken en bijeenkomsten tussen de DTB-partners. De gesprekken vonden plaats van medio 2013 tot februari 2014. Het initiatief voor deze gesprekken is genomen door de provincie Gelderland. Royal HaskoningDHV adviseerde de provincie over het proces en de strategie en heeft de resultaten in deze ambitieverklaring en het actieprogramma verwoord.
Rapport Duurzame Transportcorridor Betuwe Gezamenlijke ambitieverklaring en Actieprogramma Arnhem, 5 maart 2014 Meer informatie: Jeroen Gelinck, Provincie Gelderland www.energiecorridor.nl
Bij de totstandkoming van de ambitieverklaring en het actieprogramma waren betrokken: Annemieke Spit Craig Savy Erik Lubberding / Jan Luijten Gerard Jansen Harry Klein Koerkamp Lex Arkesteijn Nils Leemans / Henk Kohsiek Peter Smaal / Jan Looman Pieter van de Ploeg Sascha Bloemhoff Stef Weijers Sven Stremke / Dirk Oudes Wim Wink Joost Roeterdink Jeroen Gelinck
Regio Rivierenland DNV GL Stadsregio Arnhem Nijmegen LEC Regio Nijmegen LEC Liemers ProjectA15 Rijkswaterstaat Oost Nederland Logistieke Hotspot Rivierenland Alliander KiEMT Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Wageningen Universiteit Dirk III Provincie Gelderland Provincie Gelderland, Programmaleider
Mark Obbink Renée Zijlstra René Idema
Dienst Landelijk Gebied Royal HaskoningDHV | SMC Royal HaskoningDHV | Strategy en Management Consultants, Procesadviseur.
Duurzame Transportcorridor Betuwe / Actieprogramma / 21