Gevraagd: Bekwame praktijkopleiders! Leerbedrijven geven leerlingen de kans om ervaring op te doen in het beroep waarvoor zij opgeleid worden. Zij vervullen daarmee een belangrijke en onmisbare rol voor deze toekomstige beroepsbeoefenaars.
Beroepsonderwijs en bedrijfsleven: dat werkt!
ECABO-informatie voor praktijkopleiders1
Gevraagd:
Bekwame praktijkopleiders!
Werken mogelijk maken…
Stimuleren en motiveren
Praktijkopleiders bieden leerlingen kansen om te werken. Alleen dat al is belangrijk. Leerlingen kun nen werkervaring opdoen die past bij hun beroeps opleiding. Ze wennen aan de manier waarop het werk in het bedrijf uitgevoerd wordt. Ze ontdekken wat het is om als beroepsbeoefenaar aan de slag te zijn. Kortom: ze worden er ‘rijker’ van.
Leren van werken gaat niet altijd automatisch en spontaan. Leerlingen ervaren díe praktijkopleiders als inspirerend die hen weten te stimuleren en die taken geven waarmee ze uitgedaagd worden om alles uit zichzelf te halen. Ze willen ware coaches die bewaken dat zij niet méér verantwoordelijkheid krijgen dan ze echt aankunnen en die de juiste vragen stellen en hen zo aan het denken zetten. Dat ervaren zij als échte steun. Het gaat om praktijkopleiders die ruimte bieden om zaken uit te proberen. en die bereid zijn naar ideeën van de leerlingen te luisteren en daarop te reageren. Dit alles vormt, samen met het beoordelen van uitgevoerd werk, het hart van de begeleiding.
… en leren ondersteunen Praktijkopleiders hebben ook een belangrijke rol bij het leren van de leerlingen. De leerlingen gaan immers de praktijk in om uit te vinden of een bepaald beroep écht wat voor hen is. Maar ze gaan ook het leerbedrijf in om het werk zodanig te leren beheersen dat zij uiteindelijk gediplomeerd en wel in hun vak aan de slag kunnen. Werken en leren zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Leerlingen moeten van het werken leren en wat ze geleerd hebben weer toepassen bij andere werkopdrachten.
Leerlingen vooruit helpen Voor ECABO staat de kwaliteit van werkend leren voorop. Het ‘leren van werken’ is waar het om gaat. Het begeleiden is er helemaal op gericht dát
1. Waar het woord ‘praktijkopleiders’ is gebruikt, kan ook ‘praktijkopleiders en/of werkbegeleiders’ gelezen worden. De praktijk laat zien dat de begeleiding in leerbedrijven soms over meerdere mensen is verdeeld.
te doen wat nodig is om leerlingen vooruit te hel pen. Dat begint bij goed weten wat voor leerling het bedrijf over de vloer krijgt en wat de leerling kan of waar hij aan toe is. Maar van praktijk opleiders wordt ook gevraagd om de leerplek zo te organiseren dat de leerlingen zich uitgedaagd voelen en aan de slag gaan. En werkende weg zul len praktijkopleiders steeds moeten bekijken of ze moeten ingrijpen of ondersteunen om hun leer lingen verder te helpen. Tips en suggesties doen soms wonderen, maar als het nodig is moeten zij ook kunnen helpen bij het verwerken van leer ervaringen.
De juiste man of vrouw + passende bekwaamheid = prima begeleiding ‘De juiste man of vrouw op de juiste plek’ is ook bij begeleiden een gouden regel. Oog hebben voor leerlingen van verschillend niveau en met verschillende achtergronden en (leer-)vragen is doorslaggevend. Maar die gedreven praktijk
opleider vindt het bovendien leuk om vakkennis over te dragen en goed te begeleiden. Daarom vragen wij van leerbedrijven goed te kijken wie zij als praktijkopleider inzetten. Ze moeten aan dacht hebben voor de bekwaamheden die nodig zijn om te begeleiden.
Meer informatie online Op ecabo.nl/praktijkopleiders staat p raktische informatie en hulpmiddelen die praktijk opleiders kunnen helpen bij het begeleiden van hun stagiairs. Zij kunnen zich hier bijvoorbeeld abonneren op de nieuwsbrief voor praktijk opleiders en ontvangen dan regelmatig praktische tips. Als praktijkopleiders willen weten welke competenties zij vooral inzetten bij het begeleiden van stagiairs of nieuwe medewerkers? Dan kunnen zij de ECABO-zelfscan invullen in op www.scanjekracht.nl.
Wat heeft een goede praktijkopleider in huis? 1 H ij vindt het leuk om met stagiairs te werken, communiceert gemakkelijk en heeft belangstelling voor de leefwereld van leerlingen. 2 H ij is vertrouwd met het vak en kent het bedrijf goed. 3 H ij plant de praktijkperiodes in overleg met de scholen en regelt de uitvoering in de eigen organisatie. 4 H ij kiest plekken waar geleerd wordt die passen bij het beroep waarvoor wordt opgeleid: leerlingen moeten zich er zowel veilig als uitgedaagd voelen om te werken en te leren.
5 H ij biedt werkzaamheden aan die zijn afgestemd op het leerproces en de leerdoelen van de leerling. 6 H ij weet vakkennis over te dragen door voorbeeldgedrag en/of op de leerlingen afgestemde instructie, begeleiding of coaching, en stimuleert de ontwikkeling van vakbekwaamheid. 7 H ij beoordeelt de uitvoering van kerntaken en werkprocessen, de kwaliteit van het werk en het functioneren als beginnend beroepsbeoefenaar.
Wat kunt u doen om leren te bevorderen?
Welke activiteiten horen daar bijvoorbeeld bij?
1. Organiseren
• Afspraken maken met school over plaatsing, begeleiding en beoordeling
van leerlingen (praktijkovereenkomst) • Met leerling en school afspraken maken over kerntaken en werkprocessen waaraan gewerkt zal worden • Coördineren van de opleidingsactiviteiten (bijv. bespreken persoonlijk ontwikkelingsplan en werkplanning) • Zorgen voor een passende werkomgeving en een klimaat waarin leren bevorderd wordt • Onderhouden van contacten met school en kenniscentrum • Evalueren van de bpv-periode (waardering leerling en school vragen) 2. Werving en selectie
• Voeren van kennismakings-, sollicitatie- of selectiegesprek • Een beeld vormen van wat de leerling weet, kan en wil leren • Een beeld vormen van de houding en motivatie van de leerling
3. Introductie en inwerken
• Introduceren en inwerken van de leerling • Voorbeeldfunctie vervullen • Aanspreekpunt en vertrouwenspersoon zijn
4. Begeleiden
• Werkopdrachten geven waar veel van te leren valt • Taken laten variëren in complexiteit • Waar dat nodig is instrueren – begeleiden – coachen • Tips, materialen en hulpmiddelen geven waar dat noodzakelijk is om het
leren te bevorderen • Samenwerking stimuleren • Sturen en loslaten: de balans zoeken tussen ingrijpen en ruimte bieden
om te experimenteren, fouten te maken en de eigen taakuitvoering te regelen • Voeren van voortgangsgesprekken • Plannen en uitvoeren van begeleidings- en/of coachingsgesprekken • Met leerlingen terugkijken op werk dat is gedaan en bespreken van werk
dat gedaan moet worden • Spontaan ‘het moment pakken’ om over werkervaringen te praten • (Werk)ervaringen en vakkennis overbrengen • Tussentijdse beoordelingsgesprekken / adviseren over hoe verder te
gaan. 5. Beoordelen
• Het ‘volgen’ van de competentieontwikkeling • Voorbereiden en uitvoeren van formele beoordelingsgesprekken • Beoordelen van de manier/aanpak waarmee taken zijn uitgevoerd • Beoordelen van de kwaliteit van producten en/of diensten; • Beoordelen van de ontwikkeling als (aankomend) beroepsbeoefenaar
Heeft u vragen of wilt u doorpraten over begeleiden? Neemt u dan contact op met het Bedrijfsbureau BPV, tel. , of mail:
[email protected].
Wilt u iets weten over ons trainingsaanbod? Kijk dan op www.ecabo.nl/praktijkopleiders.
Beroepsonderwijs en bedrijfsleven: dat werkt!
Kenniscentrum beroepsonderwijs en bedrijfsleven Disketteweg Postbus 1 BE Amersfoort Telefoon Fax
[email protected] www.ecabo.nl
BPV006.03
