Gevaarlijke producten in de basisschool
[email protected]
Gevaarlijke stoffen in de basisschool
De inventaris van de gevaarlijke stoffen vermeldt niet waar deze opgeslagen zijn. De gevaarlijke stoffen zijn niet allemaal voorzien van een genormeerd etiket. In sommige lokalen bevinden zich gevaarlijke stoffen die niet via de aankoopprocedure zijn aangekocht. Kuisproducten met gevaarlijke eigenschappen worden onbeheerd achtergelaten in de gang. In een toiletruimte zijn chemische producten aanwezig binnen handbereik van kinderen. De onderhoudsproducten dienen in een gesloten kast of ruimte te worden geplaatst. In een aantal klassen zijn gevaarlijke producten aanwezig en in bereik van kleuters en leerlingen. De etikettering is een aandachtspunt. De school kan geen inventaris voorleggen van producten met gevaarlijke eigenschappen. De gevaarlijke producten staan verspreid over verschillende lokalen in de school. Gevaarlijke producten staan in een niet afgesloten ruimte die voor de kinderen toegankelijk is. In de keuken bevinden zich gevaarlijke producten op kindhoogte. Tijdens de rondgang werd vastgesteld dat voedingsmiddelen en chemische producten niet gescheiden worden, … Kuisproducten met gevaarlijke eigenschappen worden onbeheerd achtergelaten in de gang. De school gebruikt nog verven op basis van solventen. Bron: www.ondvlaanderen.be/doorlichtingsverslagen
www.welzijn-op-school.be
2
Gevaarlijke stoffen in de basisschool
Regelgeving
EU-GHS
Indeling - gevaren
Etikettering
Gevaarlijke stoffen in de klas
Preventiemaatregelen
Eerste hulp
Plan van aanpak
Nuttige adressen/links
Goed of fout?
www.welzijn-op-school.be
3
Regelgeving
EU 1272/2008 Europese verordening over de indeling, etikettering en verpakking van stoffen en mengsels – EU-GHS of CLP
KB 11 februari 2010
KB 11 maart 2002 Veiligheids- en gezondheidssignalering
•
Recipiënten voor gebruik en opslag van gevaarlijke stoffen moeten voorzien zijn van voorgeschreven etikettering
•
Lokalen, plaatsen, afgesloten ruimten voor opslag van gevaarlijke stoffen aanduiden door waarschuwingsbord
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
4
Regelgeving
KB 11 maart 2002 Chemische agentia
•
Risico’s door werken met chemische stoffen verkleinen of elimineren door nemen van preventiemaatregelen
•
Contact/blootstelling verminderen
•
Gepaste hygiëne
•
Hoeveelheid beperken tot noodzakelijke minimum
•
Veilig behandelen en opslaan
•
Gevaarlijke stoffen niet opslaan in verpakking van levensmiddelen, diervoeder of cosmetica
•
Gevaarlijke stoffen vervangen door niet of minder gevaarlijk product
•
Informatie over aanwezigheid (welke stoffen en waar)
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
5
EU-GHS •
Global Harmonised System
•
Indeling van stoffen volgens gevaren in 29 gevarenklassen
•
Elke gevarenklasse is onderverdeeld in gevarencategorieën volgens ernst van het gevaar
•
Etiketten en veiligheidsinformatiebladen
•
Eenvormige gevarensymbolen, gevarenaanduidingen en voorzorgsmaatregelen
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
6
EU-GHS: gevarenklassen •
Fysische of directe gevaren:
explosief •
oxiderend
houder onder druk
corrosief
schadelijk
lange termijn gezondheidsgevaarlijk
Gezondheidsgevaren
giftig •
ontvlambaar
Milieugevaren milieugevaarlijk
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
7
Indeling - gevaren Gevarenklasse Oud - nieuw
Gevaar
Voorbeeld
Explosiegevaar Kan knal, ontploffing veroorzaken door warmte, schok of wrijving
Spuitbussen/aërosols, autoruitenontdooier, gas (propaan, butaan),…
Ontvlambaar Kan door vlam, vonk of warmtebron gemakkelijk tot ontvlammen gebracht worden
Ether, ethanol, aceton, …
Oxiderend Kan verbranding van brandbare stoffen sterk bevorderen
Zuurstofwater, bleekwatertabletten, salpeterzuur,…
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
8
Indeling - gevaren Gevarenklasse Oud - nieuw
Gevaar
Voorbeeld
Houder onder druk
Gasflessen, zuurstofflessen, …
Giftig Kan bij inademen, inslikken of opname via de huid ernstige acute of chronische aandoeningen veroorzaken
Methanol, ontvlekkers, waterdichtmakende sprays, ontsmettingsmiddelen, …
Corrosief of bijtend Tast bij contact ogen of huid aan en kan chemische brandwonden veroorzaken
Ontkalker, afbijtmiddel, bijtende soda, zoutzuur, ontstopper voor afvoerbuizen, agressieve zuren/basen/logen, …
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
9
Indeling - gevaren Gevarenklasse
Gevaar
Voorbeeld
Schadelijk (Irriterend) Kan bij rechtstreekse, langdurige of herhaalde aanraking met de huid of slijmvliezen irritaties of ontstekingsreacties veroorzaken
Bleekwater, solventen, terpentijn, detergent voor de vaatwas, stopverf, …
Schadelijk Kan door inademen, inslikken of bij opname door de huid gezondheid chronisch of acuut schaden of de dood veroorzaken
Ontvlekkers, afbijtmiddelen voor verf, lakverf, vernis, lijmen, …
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
10
Indeling - gevaren Gevarenklasse
Gevaar
Voorbeeld
Lange termijn gezondheidsgevaarlijk Stoffen die kankerverwekkend zijn, mutageen en/of giftig zijn voor de voortplanting
Chroom-, cadmiumverbindingen, …
Milieugevaarlijk Kan direct of op lange termijn schade berokkenen aan het milieu (waterorganismen, ozonlaag)
Bepaalde onkruid- en ongedierteverdelgers, zware metalen, …
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
11
Etiket •
Gevarensymbolen
•
Signaalwoord: gevaar of waarschuwing
•
Gevarenaanduiding: H-zin (hazard) i.p.v. oude R(isk)-zin
•
Voorzorgsmaatregel: P-zin (precaution) i.p.v. oude S(afety)-zin
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
12
Gevaarlijke stoffen in de klas Bron van gevaar
Mogelijke risico’s
preventie
Verven en oplosmiddelen op basis van solventen
Inademing Accidenteel inslikken
Buiten bereik van kinderen Bewaren achter slot Bij gebruik: kinderen op afstand Goed verluchten White spirit nooit in een glas gieten Vervangen door verven op waterbasis
Reinigingsproducten Vb. ontstoppers, ontkalkers, bijtende soda, zoutzuur, …
Inwendige brandwonden bij inslikken Brandwonden bij spatten op huid of in de ogen Dampen irriterend bij inademen
Buiten bereik van kinderen Bij gebruik: kinderen op afstand Voorraad onderhoudsproducten in apart lokaal, achter slot Niet overgieten in andere recipiënt
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
13
Gevaarlijke stoffen in de klas Bron van gevaar
Mogelijke risico’s
preventie
Schuimende producten (afwasproduct, handzeep, douchegels,…)
Spatten in de ogen
Buiten bereik van kinderen Bewaren in originele verpakking
Product tegen luizen Inslikken
Bijsluiter lezen Buiten bereik van kinderen
White spirit
Inslikken kan pneumonie geven
Buiten bereik van kinderen Verluchten na gebruik Niet gebruiken in aanwezigheid van kinderen
Bleekwater (javel)
Vorming van irriterende gassen bij vermenging met andere producten
Niet mengen met andere producten
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
14
Gevaarlijke stoffen in de klas Bron van gevaar
Mogelijke risico’s
preventie
Cosmetica op basis Alcoholvergiftiging bij van alcohol (parfum, inslikken deodorant, …) Spatten in de ogen
Buiten bereik van kinderen
Geneesmiddelen in handbereik van kinderen
Accidenteel inslikken
Afspraken op schoolniveau: geen medicatie toelaten Bij medische noodzaak: voorschrift van arts volgen, geneesmiddelen toedienen enkel door volwassene
Planten / plantendelen
Vergiftiging door inname van bladeren of besjes Brandwonden op huid en in ogen na contact
Geen giftige planten of planten met giftige delen in klaslokaal
www.welzijn-op-school.be
15
Gevaarlijke stoffen in de klas Bron van gevaar
Mogelijke risico’s
preventie
Onkruidverdelgers Vergiftiging bij inslikken
Buiten bereik van kinderen Achter slot bewaren Gebruiksaanwijzing volgen
Insecticiden
Vergiftiging bij inslikken
Enkel insectenverdelging gebruiken waarbij kinderen niet aan gifstoffen kunnen
Mini-batterijtjes
Inslikken
Batterijtjes niet laten rondslingeren Kies toestellen en speelgoed met kindveilige batterijhouder
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
16
Preventie •
Inventariseer
•
Verwijder giftige planten
•
Vermijd medicatie op school
•
Hou gevaarlijke stoffen buiten bereik van kinderen:
•
o
Niet op de grond, op spoelbak of vensterbank
o
In kast achter slot
o
Voorraad in lokaal niet toegankelijk voor kinderen
o
Laat geen gevaarlijke producten rondslingeren
o
Sluit verpakkingen/flessen na gebruik
Poetsproducten achter slot: o
Voorraad in onderhoudslokaal/berging achter slot
o
Geen producten op kar in gang
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
17
Preventie •
Beperk hoeveelheid in de klas. Voorraad in lokaal of kast achter slot.
•
Lees etiket/gebruiksinstructies voor gebruik
•
Verwijder nooit etiket
•
Bewaar in originele verpakking: o
Giet niet over in andere verpakking, giet nooit in glas of beker
o
Giet niet in verpakking van drank of voedingsmiddel
o
Verdunningen: noteer product, verdunning, gevarensymbolen, datum (vervaldatum)
•
Meng nooit producten waarbij menging niet toegelaten is
•
Bij gebruik vluchtige of irriterende stoffen: o
niet in aanwezigheid van kinderen
o
na gebruik verluchten.
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
18
Preventie •
Indien nodig handschoenen gebruiken
•
Handen wassen na gebruik
•
Kasten op slot, voorzien van pictogram
•
Maak afspraken met de kinderen
•
Gebruik pictogrammen
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
19
Eerste hulp Bij inslikken
Contact met de ogen/huid
Inademen
Verven, oplosmiddelen
Niet doen braken, naar arts
Spoelen met water
Frisse lucht
Bijtende producten Bleekwater Ontstopper Onkruidverdelgers
Niet doen braken, naar arts!
Spoelen met veel water
Frisse lucht, naar arts
Schuimende producten
Niet doen drinken of braken
Spoelen met veel water
-
Luizenproduct
Naar arts
Spoelen met water
-
Planten Geneesmiddelen
Vergiftiging: naar arts
Spoelen met water
-
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
20
Voorbeelden uit de praktijk…?!
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
21
Voorbeelden…?!
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
22
…?!
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
23
…?!
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
24
…?!
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
25
…?!
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
26
…?!
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
27
…?!
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
28
Plan van aanpak •
Rondlopen/kijken
•
Verwijder producten zonder etiket, in verkeerde verpakking
•
Beperk hoeveelheid in klas
•
Stockeer producten in kast achter slot
•
Voorraad in berging/lokaal achter slot
•
Gebruik veiliger stoffen vb. verven op waterbasis
•
Inventariseren: welke stoffen, waar, welke gevarensymbolen
•
Maak afspraken met de kinderen
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
29
Nuttige adressen/links •
Antigifcentrum 070 245 245 www.poisoncentre.be –
[email protected] - brochure: Vergiftiging voorkomen – Praktische tips - pedagogisch dossier voor kinderen van 4 tot 7 jaar: Argus en het flessenspook
•
Info over giftige planten http://www.br.fgov.be/PUBLIC/GENERAL/GENERALNL/poisonousplantsnl.php
•
Chemicaliën op school.Veiligheid en milieuzorg in het schoollaboratorium http://onderwijs-opleiding.kvcv.be/COS.pdf
www.welzijn-op-school.be – Gevaarlijke stoffen in de basisschool
30
