Hulpfiches, Observatie
Fiche 6 (Observatie): Transport van gevaarlijke producten en signalisatie •
Inleiding Volgens het soort transport is de internationale reglementering die van kracht is, verschillend : • Transport langs de weg: ADR (Agreement of Dangerous goods by Road) De informatie is beschikbaar op de website van het Instituut voor Wegentransport http://www.iwt-itr.be • Transport via spoorwegen: RID, Internationaal reglement betreffende het transport van gevaarlijke producten De informatie is beschikbaar op de website van de NMBS http://www.SNCB.be meer specifiek B_Cargo http://www.bcargo.com/F/about/general/index.html • Transport langs waterwegen: ADNR De informatie is beschikbaar op de administratieve dienst van de Marine en de binnenlandse zeemacht. • Transport op zee: IMDG, International Maritime Dangerous Goods-Code De informatie is beschikbaar bij de federale overheidsdiensten van mobiliteit en transport, Inspectie van de zeemacht • Transport door lucht: ICAO- OACI, Organisation de l'Aviation Civile Internationale (bijlage 18 technical instructions for the safe transport of Dangerous Goods by air) De informatie is beschikbaar bij de administratieve dienst van de luchtmacht en bij de luchtmacht van Zaventem. De rest van de fiche herneemt kort de ADR signalisering voor transport langs de weg. Enerzijds is dit type transport belangrijker dan het andere en het heeft betrekking op het grootste aantal werknemers.
•
Signalisatie volgens de ADR reglementering (transport langs de weg) De volledige tekst over de ADR reglementering is beschikbaar op de website http://www.unece.org/trans/danger/publi/adr/adr2003/ContentsF.html • Volgens het ADR, zijn de klassen van gevaarlijke goederen (met de symbolen) de volgende: Klasse 1 Explosieve stoffen en voorwerpen
fiches_chk.doc: 17/02/2004
16
Hulpfiches, Observatie Klasse 2 Gas 2.1 Ontvlambaar
2.2 Niet ontvlambaar, niet giftig
2.3 Giftig
Klasse 3 Ontvlambare vloeistoffen
Klasse 4 Klasse 4.1 brandbare vaste stoffen,
fiches_chk.doc: 17/02/2004
17
Hulpfiches, Observatie Klasse 4.2 Stoffen die onderworpen zijn aan spontane zelfontbranding
Klasse 4.3 Stoffen die door contact met water ontvlambare gassen vrijgeven
Klasse 5 Klasse 5.1 Oxiderende stoffen
Klasse 5.2 Organische peroxyden
Klasse 6 Klasse 6.1 Giftige stoffen
Klasse 6.2 Besmettelijke stoffen
fiches_chk.doc: 17/02/2004
18
Hulpfiches, Observatie Klasse 7 Radioactieve stoffen
Klasse 8 Bijtende stoffen
Klasse 9 Diverse gevaarlijke stoffen en voorwerpen
•
•
Iedere rubriek van de verschillende klassen is ingedeeld door een UNO nummer. De soorten aangewende rubrieken zijn de volgende : A. Individuele rubrieken voor de gedefinieerde stoffen en voorwerpen, de rubrieken die meerdere isomeren omvatten inbegrepen, bv : Nr UNO 1090: aceton Nr UNO 1104: amyl acetaat Nr UNO 1194: oplossing van ethyleen nitraat B. Collectieve rubrieken voor groepen van stoffen bv : Nr UNO 1133: adhesieven Nr UNO 1266: producten voor parfumerie Nr UNO 2757: carbamaat pesticiden - giftig Nr UNO 3101: organische peroxyde, van het type B, vloeibaar C. Specifieke. rubrieken betreffende groepen van stoffen met dezelfde chemische eigenschappen bv : Nr UNO 1477: niet-organische nitraten n.e.g (niet elders genoemd) Nr UNO 1987: ontvlambare alcoholen, N.E.G. D. Algemene rubrieken betreffende groepen van stoffen of voorwerpen met één of meerdere dezelfde gevaarlijke eigenschappen,bv : Nr UNO 1325: stevig, organisch , ontvlambaar, N.E.G.. Nr UNO 1993: ontvlambare vloeistof, N.E.G.. De rubrieken onder B, C en D zijn bepaald zoals de collectieve rubrieken. Het identificatienummer van het gevaar omvat twee of drie cijfers In het algemeen duiden ze op de volgende gevaren :
fiches_chk.doc: 17/02/2004
19
Hulpfiches, Observatie 2 3 4 5 6 7 8 9
Ontsnapping van gas, resulterend in druk of chemische reactie Ontvlambaarheid van vloeibare stoffen (vapeurs) en gas of vloeibare, auto-verwarmende stof Ontvlambaarheid van vaste, auto-verwarmen de stof Oxiderend (bevordert brand) Giftigheid of infectiegevaar Radioactiviteit Bijtend Gevaar voor spontane gewelddadige reactie
de verdubbeling van een cijfer duidt een versterking van het bijhorende gevaar aan wanneer het gevaar van een stof voldoende kan aangegeven worden door 1 enkel cijfer, wordt het cijfer aangevuld door 0. de volgende cijfercombinaties hebben echter een speciale betekenis : 22, 323, 333, 362, 382, 423, 44, 446, 462, 482, 539, 606, 623, 642, 823, 842, 90 en 99 (zie 5.3.2.3.2 hieronder). wanneer het identificatienummer van het gevaar voorafgegaan wordt door de letter X, betekent dit dat de stof gevaarlijk reageert met water. Voor dergelijke stoffen, kan water niet worden gebruikt zonder de goedkeuring van experten. de identificatienummers van het gevaar zijn aangeduid in de kolom (20) van tabel A van het hfdst 3.2 (klik hier om de tabel te zien of consulteer het adres http://www.unece.org/trans/danger/publi/adr/adr2003/ContentsF.html) en hebben de volgende betekenis : 20 22 223 225 23 239 25 26 263 265 268 30 323 X323 33 333 X333 336 338 X338 339 36
Verstikkend gas of gas dat geen bijkomend risicos teweegbrengt Vloeibaar, gekoeld, verstikkend gas Vloeibaar, gekoeld, ontvlambaar gas Vloeibaar, gekoeld, oxydatief gas (bevordert brand) Ontvalmbaar gas Ontvlambaar gas dat spontaan gewelddadige reacties kan uitlokken Oxydatief gas (bevordert brand) Giftig gas Giftig en ontvlambaar gas Giftig en oxydatief gas (bevordert brand) Giftig en bijtend gas Vloeibare, ontvlambare stof, (hoogtepunt van 23°C tot 61°C, bepaalde waarden inbegrepen) of vloeibare, ontvlambare sfof of vaste stof in gesmolten toestand, hebben een hoogte punt boven de 61°C verwarmt op een temperatuur gelijk aan of boven zijn hoogtepunt of vloeibare, autoverwarmende stof Als een vloeibare en ontvlambare stof reageert met water, kunnen er ontvlambare gassen vrijkomen. Vloeibare, ontvlambare stof die gevaarlijk kan reageren met water, kan eveneens het vrijkomen 1 van ontvlambare gassen tot gevolg hebben Vloeibare, sterk ontvlambare stof (hoogtepunt onder 23°C) Vloeibare pyrophorische stof 1 Vloeibare, pyrophorische stof die gevaarlijk reageert met water Vloeibare, sterk ontvlambare en giftige stof Vloeibare, sterk ontvlambare en bijtende stof 1 Vloeibare, sterk ontvlambare en bijtende stof, die gevaarlijk reageert met water Vloeibare, sterk ontvlambare stof kan spontaan een gewelddadige reactie uitlokken Vloeibare, ontvlambare stof (hoogtepunt van 23°C tot 661°C, bepaalde waarden inbegrepen) heeft een kleindere graad van vergiftiging of vloeibare stof, auto-verwarmend en giftig
fiches_chk.doc: 17/02/2004
20
Hulpfiches, Observatie Vloeibare, ontvlambare en giftige stof die reageert met water kan ontvlambare gassen
362 Vrijgeven1
Vloeibare, ontvlambare en giftige stof die gevaarlijk reageert met water, kan ontvlambare gassen
X362 vrijgeven1 368 Vloeibare, ontvlambare, giftige en bijtende stof
Vloeibare, ontvlambare stof (hoogtepunt van 23°C tot 61°C, beperkte waarden inbegrepen), die
38 minder bijtend is, auto-verwarmende en bijtende stof. 382 Vloeibare, ontvlambare en bijtende stof die reageert met water kan ontvlambare gassen vrijgeven Vloeibare, ontvlambare en bijtende stof die gevaarlijk reageert met water kan zorgen voor het
X382 vrijkomen van ontvlambare gassen1 39 Ontvlambare vloeistof, kan spontaan een gewelddadige reactie uitlokken 40 Vaste, ontvlambare stof of auto-reactieve sfot of auto-verwarmende stof 423 Een vaste stof die reageert met water kan zorgen voor het vrijkomen van ontvlambare gassen Een vaste stof die gevaarlijk reageert met water kan zorgen voor het vrijkomen van ontvlambare
X423 gassen1 43 Vaste stof spontaan ontvlambaar (pyrophorisch) 44 Vaste, ontvlambare stof die bij stijgende temperatuur in gesmolten toestand voorkomt 446 Vaste, giftige en ontvlambare stof die bij stijgende temperatuur voorkomt in gesmolten toestand 46 Vaste, ontvlambare stof of auto-verwarmend en bijtend
Een reactie van een vaste giftige stof met water kan zorgen voor het vrijkomen van ontvlambare
462 gassen
Een gevaarlijke reactie van een vaste stof met water kan zorgen voor het vrijkomen van
X462 ontvlambare giftige gassen1 48 Vaste ontvlambare stof of auto-verwarmend en bijtend
Een reactie van een vaste bijtende stof met water kan zorgen voor het vrijkomen van ontvlambar
482 gassen1
Een gevaarlijke reactie van een vaste stof met water kan zorgen voor het vrijkomen van bijtende
X482 gassen 50 Oxydatieve stof (bevordert brand) 539 Organiisch ontvlambaar peroxyde 55 Sterk oxydatieve stof (bevordert brand) 556 Sterk oxydatieve stof (bevordert brand), giftig 558 Sterk oxydatieve stof (bevordert brand) en bijtend 559 Sterk oxydatieve stof (bevordert brand) kan spontaan een gewelddadige reactie uitlokken 56 Oxydatieve stof (bevordert brand) giftig 568 Oxydatieve stof (bevordert brand) giftig en bijtend 58 Oxydatieve stof (bevordert brand), bijtend 59 Oxydatieve stof (bevordert brand) kan spontaan gewelddadige reactie uitlokken 60 Giftige stof of minder giftige stof 606 Besmettelijke stof
Een reactie van een vloeibare, giftige stof die reageert met water kan zorgen voor het vrijkomen
623 van ontvlambare gassen 63 Giftige en ontvlambare stof (hoogtepunt van 23°C tot 61°C, beperkte waarden inbegrepen) 638 Giftige en ontvlambare stof (hoogtepunt van 23°C tot 61°C, bep. Waarden inbegrepen) en bijtend Giftige en ontvlambare stof (hoogtepunt gelijk aan of onder 61°C) kan spontaan een geweldadige
639 reactie uitlokken 64 Vaste, giftige stof, ontvlambaar of auto-verwarmend
Een reactie van een vaste en giftige stof met water kan zorgen voor het vrijkomen van
642 ontvlambare gassen 65 Giftige en oxydatieve stof (bevordert brand) 66 Zeer giftige stof 663 Zeer giftige en ontvlambare stof (hoogtepunt is kleiner of gelijk aan 61°C) 664 Vaste, zeer giftige stof, ontvlambare of auto-verwarmend 665 Zeer giftige en oxydatieve stof (bevordert brand) 668 Zeer giftige en bijtende stof 669 Zeer giftige stof kan spontaan een gewelddadige reactie uitlokken 68 Giftige en bijtende stof
fiches_chk.doc: 17/02/2004
21
Hulpfiches, Observatie 69 70 72 723 73 74 75 76 78 80 X80 823 83 X83 839 X839 84 842 85 856 86 88 X88 883 884 885 886 X886 89 90 99 •
Een giftige stof of minder giftige stof kan spontaan een gewelddadige reactie uitlokken Radioactieve stof Radioactief gas Radioactief en ontvlambaar gas Vloeibare, radioactieve en ontvlambare stof (hoogtepunt kleiner of gelijk aan 61°C) Vaste radioactieve en ontvlambare stof Radioactieve en oxydatieve stof (bevordert brand) Giftige, radioactieve stof Bijtende, radioactieve stof Bijtende stof of minder bijtende stof 1 Een reactie van een bijtende stof of een minder bijtende stof met water kan gevaarlijk zijn Een reactie van een vloeibare of bijtende stof met water kan ontvlambare gassen doen vrijkomen Bijtende of minder bijtende en ontvlambare stof (hoogtepunt van 23°C tot 61°C, bep. Waarden inbegrepen) Een bijtende, minder bijtende of ontvlambare stof (hoogtepunt van 23°C tot 61°C, bep. Waarden 1 inbegrepen) kan gevaarlijk reageren met water Bijtende stof of minder bijtende stof en ontvlambaar (hoogtepunt van 23°C-61°C, bep. Waarden 1 ingbegrepen) kan spontaan een gewelddadige reactie uitlokken. Bijtende stof of minder bijtende stof en ontvlambaar (hoogtepunt van 23°C-61°C, bep. Waarden ingbegrepen) kan spontaan een geweldadige reactie uitlokken en gevaarlijk reageren met water Vaste, bijtende stof, ontvlambaar of auto-verwarmend Een reactie van een vaste, bijtende stof met water kan zorgen voor het vrijkomen van ontvlambare gassen Bijtende stof of minder bijtend en oxydatief (bevordert brand) Bijtende stof of minder bijtend en oxydatief (bevordert brand) en bijtend Bijtende stof of minder bijtende en giftig Zeer bijtende stof Een zeer bijtende stof kan gevaarlijk reageren met water Zeer bijtende stof en ontvlambaar (hoogtepunt van 23 °C à 61 °C, bep. waarden inbegrepen) Vaste zeer bijtende stof, ontvlambaar en auto-verwarmend Zeer bijtende en oxydatieve stof (bevordert brand) Zeer bijtende en giftige stof Zeer bijtende en giftige stof kan gevaarlijk reageren met water Zeer bijtende stof of minder bijtende stof kan spontaan een gewelddadige reactie uitlokken Gevaarlijke stof voor de omgeving, verschillende gevaarlijke stoffen Verschillende gevaarlijke stoffen die bij een warme temperatuur getransporteerd worden 1
Water mag niet worden gebruikt, behalve onder toezicht van experten
Voorbeeld van een oranje bord met en identificatienummer voor gevaar, om een UNOnummer. Kenmerken van het bord Oranje achtergrond met boord horizontale lijn en zwarte cijfers: breedte 15 mm. Identificatienummer voor gevaar (2 of 3 cijfers, eventueel voorafgegaan door de letter X UNO – nummer voor de rubriek (4 cijfers) afmetingen cijfers : 10 cm hoogte 40 cm lengte op minimum 30 cm hoogte
fiches_chk.doc: 17/02/2004
22