EXCLUSIVE Geschiedenis Bezienswaardigheden Natuur Sport MICE
CITY
OF TSHWANE ZUID-AFRIKA
kaart
12 13
2
11
4
7
15 3
1 6
10 5
8 9 14
Toeristische hoogtepunten
2
1
Centrum
9
Rietvlei Nature Reserve
2
Soshanguve
10
Faerie Glen Nature Reserve
3
Mamelodi
11
Roodeplaat Dam & Nature Reserve
4
Cullinan
12
Dinokeng Game Reserve
5
Nan Hua temple
13
Tswaing krater
6
Groenkloof Nature Reserve
14
Bronkhorstspruit Dam Nature Reserve
7
Wonderboom
15
Ezemvelo Nature Reserve
8
Luton Valley Bird Sanctuary
city of tshwane
interview
Nomasonto Ndlovu, strategic executive director
City of Tshwane e city of Tshwane is de grootste stedelijke regio van Zuid-Afrika, maar voor veel toeristen nog onontdekt terrein. Niet alleen hoofdstad Pretoria is hier een bezoek waard, ook de rest van de regio zet zich op de kaart. Nomasonto Ndlovu, strategic executive director van de City of Tshwane, vertelt over de mogelijkheden.
D
Tshwane 2055 De City of Tshwane heeft een visie voor de toekomst en gaat de hoofdstad de komende jaren flink veranderen. In 2055 moet Tshwane een nog leefbaardere stad zijn waarbij de inwoners genieten van een hoge levensstandaard. Over 40 jaar zal Tshwane niet alleen de hoofdstad van Zuid-Afrika, maar ook de regionale hub van heel Zuidelijk Afrika zijn. Eén onderdeel van ‘Tshwane 2055’ is het onlangs gelanceerde Tshwane Bus Rapid Transit system. Dit systeem
“Steeds meer Nederlanders weten ook Pretoria, en daarmee
zal bestaan uit in totaal 80 kilometer aan buslijnen, met 62
de gehele City of Tshwane, te vinden. In 2013 ontvingen
stops, die verbonden worden door 340 bussen. Binnen de
we 12.000 Nederlanders, een stijging van zo’n drie procent.
province Gauteng, waarin Tshwane ligt, moet iedereen
Zuid-Afrika en Nederland hebben een lange geschiedenis
zich snel, betaalbaar, veilig en comfortabel kunnen ver-
samen, waardoor veel Nederlanders zich zo thuis voelen in
plaatsen.
het land. Nederlandse immigranten trokken in de 19e eeuw vanuit de Kaapkolonie het binnenland in en vestigden zich
Persoonlijke tip
in de huidige Tshwane regio.
Er is veel te doen en te zien in Tshwane, en ook gastronomisch is het er zeer interessant. Van cafés en moderne restaurants
De vele culturele bezienswaardigheden spreken de Neder-
tot Italiaanse trattoria’s en lokale eettentjes; de keuze is
landers aan. Het historische erfgoed zie je onder andere
enorm. De toprestaurants van Zuid-Afrika staan genoteerd
terug in het Freedom Park, de Union Buildings en het
in de Eat Out 500. Eén van mijn favorieten is restaurant
Voortrekkermonument. Daarnaast is dit gebied gezegend
Mosaic, in het Orient hotel. Het menu van Chantel
met een natuurlijke schoonheid. Dit is de enige stad ter
Darntall heeft een botanisch thema, waarbij de eerste
wereld met een Big Five game reserve binnen de stads-
gang, ‘Sunflower spring’, bijvoorbeeld lijkt op het Van
grenzen; het Dinokeng Game Reserve. En in de lente staat
Gogh schilderij. En dan is er nog de wijnkelder met meer
Tshwane vol met bloeiende, paarse jacaranda bomen.
dan 43.000 flessen…”
Inhoud 04
INTRODUCTIE
16
SPORT
06
GESCHIEDENIS
17
MICE
08
BEZIENSWAARDIGHEDEN
18
10 MUST DO’S
12
NATUUR
19
PRAKTISCHE INFORMATIE
city of tshwane
3
introductie
Tshwane: Afrikaanse metropool et toeristische aanbod van Tshwane laat zich niet makkelijk omschrijven. Natuurlijk, Pretoria is er de bruisende, moderne hoofdstad met kunst en cultuur en goede restaurants. Maar Tshwane staat ook voor avontuur, oude tijden, Afrikaanse strijders, onherbergzame gebieden en het is de enige stad met de Big Five…
H
Cultuur Vrijwel alle Zuid-Afrikaanse culturen zijn vertegenwoordigd in Tshwane. De oorspronkelijke bewoners van de vallei waren de Ndebele, afstammelingen van de zuidelijke Nguni bevolking. In de 19e eeuw werd de regio sterk beïnvloed door immigranten uit West-Europa. De vele kathedralen, moskeeën, tempels en kerken, geven een beeld van de diversiteit van de
Ligging
inwoners van Tshwane. Kijk bijvoorbeeld naar de Nan Hua tempel in
Tshwane is een grootstedelijke gemeente (City of Tshwane Metropolitan
Bronkhorstspruit, de grootste boeddhistische tempel van het zuidelijk
Municipality) waarin naast de bestuurlijke hoofdstad Pretoria, ook plaatsen
halfrond. Eén van de hoogtepunten van Tshwane, maar uiteraard van heel
als Bronkhorstspruit, Centurion, Cullinan en Mabopane vallen. Tshwane
Zuid-Afrika, was de inauguratie in 1994 van Nelson Mandela als eerste
ligt in Gauteng, de kleinste van de negen Zuid-Afrikaanse provincies,
democratische president. Om dit moment te gedenken staat er voor de
en is één van de drie metropolen in de provincie, naast Johannesburg en
Union Buildings een negen meter hoog standbeeld van Tata Madiba,
2
Ekurhuleni (Oost-Rand). Het is met een oppervlakte van 6300 km de
waardoor het parlementsgebouw één van de meest bezochte highlights
grootste stad ter wereld, na New York en Tokyo.
van Tshwane is. Maar ook het Freedom Park, het Voortrekkermonument en Fort Klapperkop ontbreken niet op het lijstje van cultuurliefhebbers.
De bevolking Tshwane is een ontmoetingsplek van de wereld. Er wonen zo’n 2,5
Gastronomie
miljoen inwoners, met vele etnische achtergronden. Tshwane is niet
Je verwacht ook niet anders in een stad met zoveel ambassades en
alleen de overheidsstad van Zuid-Afrika, maar wordt ook gezien als het
diplomaten; Tshwane biedt een zeer divers gastronomisch aanbod. Vrijwel
Afrikaanse centrum voor academici, wetenschappelijk onderzoek en
elke keuken is vertegenwoordigd, als take-away of à la carte restaurant. Er
innovatie. Daarnaast zijn er 134 ambassades gevestigd; na Washington
zijn ook veel fusion restaurants ontstaan, die het beste combineren. Enkele
meer dan in welke stad dan ook. Ondanks dat Tshwane een enorme
gerechten die je tijdens een shisa nyama (braai) beslist moet proeven in
metropool is, is een relaxte stad, waar het 24/7 leeft, mede door het
Tshwane zijn onder meer braaivleis en pap, bobotie en chutney, boerewors
grote aantal studenten.
en phutu (pap) met chakalaka (groentesaus) en ossenstaartpotjie. En vergeet
Union Buildings
4
city of tshwane
ook de samosa’s, magwinya (vetkoek), isidudu (pompoenpap) en mashonzha (wormen) niet. Zoetekauwen bestellen melktert of malva pudding.
Uitgaan Tshwane heeft een lange geschiedenis als het gaat om jazz muziek en wordt door sommigen dan ook de ‘Home of Jazz’ genoemd. Veel shebeens (pubs) in de townships bieden podia waar locals en toeristen kunnen luisteren naar live jazz optredens. De naam van één van de grootste townships van Tshwane, Mamelodi, betekent ‘moeder van melodieën’ en Mamelodi doet haar naam eer aan, want hier vinden regelmatig jazz festivals plaats. De inwoners van Mamelodi hebben Zuid-Afrika de unieke Malombo jazz muziekstijl geschonken. Ook township Atteridgeville (‘Soul City’), met meer dan 50 jazz clubs en veel jazz bands, heeft een reputatie als jazz stad.
Shopping Shopaholics hebben het in Tshwane nog lastig met keuzes maken, zowel op de vele straatmarkten als in de grote malls. Populaire winkelcentra zijn het De Bruyn Park, het Standard Bank Centre, Brooklyn Square en het Sanlam Centre. Buiten het centrum kun je naar de Menlyn Shopping Mall (Menlo Park, één van de grootste van Zuid-Afrika), Centurion City of de Kolonnade (inclusief schaatsbaan). Je vindt in de malls niet alleen diverse winkelketens, vaak worden er ook mooie souvenirs verkocht. Bezoek ook een markt, niet in de laatste plaats voor de Afrikaanse sfeer. De grote Hatfield Flea Market (op zondag) is bijvoorbeeld ideaal voor Afrikaanse kunst en lekker eten. Elke zaterdag is er markt op het plein voor het State Theatre.
Safari in de stad Wie zich voorbereid op enkel een citytrip mist de helft, want de regio is juist zeer groen, waar je zowel midden in de stad als op een half uur rijden op safari kunt. Een stad met een Big 5 game reserve; Tshwane is de enige plek ter wereld waar deze combinatie te vinden is, in het Dinokeng Game Reserve. Het Rietvlei Nature Reserve is één van de grootste stedelijke reservaten en ook in de Zoological Gardens kun je de stad even ontvluchten.
Accommodaties De accommodatievormen in Tshwane variëren van internationale vijfsterrenhotelketens tot gezellige guest houses en authentieke township B&B’s. Voor iedere portemonnee is er iets te vinden. De meeste hotels bevinden zich in het centrum (omgeving Church Square) of net ten zuidoosten daarvan, in de wijken Arcadia, Hatfield, Sunnyside, Brooklyn, Waterkloof en Menlo Park. Een nieuw hotel is het trendy Protea Hotel Fire & Ice Menlyn met tevens een conferentiecentrum. Ook in de natuurparken zijn vaak overnachtingsmogelijkheden, bijvoorbeeld in het Dinokeng Game Reserve.
city of tshwane
5
//hapo museum, Freedom Park
geschiedenis
Voortrekkermonument
Van voortrekkers tot vrijheid isschien wel de belangrijkste historische gebeurtenis van Zuid-Afrika vond plaats in Tshwane; de inauguratie van Nelson Mandela op 10 mei 1994, de eerste democratisch gekozen president van het land. Maar de geschiedenis van de stad en de regio gaat uiteraard veel verder terug.
de apartheid, de Defiance Campaign en de Vrouwenmars in de jaren
De riviervallei die het centrum van het huidige Tshwane vormt, werd
De geschiedenis wordt in heel de stad gevierd en herdacht, maar vooral
sinds de 17e eeuw bewoond door de oorspronkelijke Ndebele bevolking.
in het Freedom Park. Hier kun je onder andere het //hapo Interprativ
M e
hoofdstad van het land, Kaapstad de wetgevende. De stad kende in de 20e eeuw zowel turbulente als mooie tijden; van de verschrikking van ’50 als protest tegen de apartheid, tot uiteindelijk de vrijheid voor iedereen met de overwinning van Mandela.
In de 19 eeuw trokken Europese immigranten vanuit de Kaapkolonie
Centre (//hapo is ‘droom’ in het Khoi) en de Garden of Remembrance
het binnenland in en vestigden zich ook in deze regio.
bezoeken.
Pretoria, het huidige centrale zakendistrict, werd gesticht in 1855 door Voortrekkerleider Marthinus Pretorius. Pretoria was vanaf 1860 de hoofdstad van de Zuid-Afrikaanse Republiek van de Voortrekkers, en het centrale strategische punt van de Zuid-Afrikaanse Oorlog (Tweede
De naam Tshwane
Boerenoorlog) van 1899 tot 1902.
Het gebied van het huidige Tshwane werd, volgens de legende, al bewoond door de eerste Afrikaanse bewoners. Zij leefden vlakbij de
Van de Unie van Zuid-Afrika tot vrijheid
lokale Apiesrivier en noemde het gebied naar hun opperhoofd
In 1910 werd de onder Britse leiding de Unie van Zuid-Afrika geboren; een
Tshwane. Chief Mushi, de vader van chief Tshwane, kwam uit
samenvoeging van de Britte Kaapkolonie, de overwonnen Zuid-Afrikaanse
Zululand en vestigde zich nog vóór de Voortrekkers in het gebied.
Republiek en de Oranje Vrijstaat. Pretoria werd de administratieve
Voor het stadhuis staat een standbeeld van chief Tshwane.
6
city of tshwane
Union Buildings
bezienswaardigheden
Ontdek het erfgoed ls één van de oudste steden van Zuid-Afrika bezit Tshwane veel (multi-)cultureel erfgoed. Wie een wandeling door de stad maakt, komt langs historische bouwwerken, boeiende musea, monumenten en forten. Genoeg variatie voor een interessante citytrip tijdens een rondreis.
A
Pretoria Art Museum Het Pretoria Art Museum bevindt zich in de mooie wijk Arcadia, niet ver van de Union Buildings. Het museum staat bekend om de collectie van ZuidAfrikaanse meesters. Hier vind je bijvoorbeeld één van de grootste collecties schilderijen, tekeningen en grafisch werk van Henk Pierneef, Gerard Sekoto, Maggie Laubscher, Frans Oerder en Judith Mason. Het museum beschikt
Toeristische hoogtepunten centrum
1
ook over internationaal werk, zoals 17e-eeuwse Nederlandse schilderijen en
Union Buildings
werk van onder meer Gauguin, Picasso en Dalí. Interessante galleries in
De indrukwekkende Union Buildings (Uniegebouw) zijn een landmark
Tshwane zijn de Academy Gallery (SA State Theatre), de Fried Contemporary
in Zuid-Afrika en staan symbool voor de democratie in het land. Hier
Art Gallery, de Susan Langeveldt Gallery en de Unisa Art Gallery.
hield Nelson Mandela op 10 mei 1994 zijn beroemde inauguratiespeech als de eerste democratisch gekozen president van Zuid-Afrika. Hier staat
Church Square
dan ook een 9 meter hoog standbeeld van Mandela en in 2013 lag hij
Het Kerkplein is het centrale plein van Tshwane, waaraan zich historische
hier drie dagen opgebaard, voor hij werd begraven. Het halfronde gebouw
gebouwen bevinden. Eén daarvan is het Paleis van Justitie, ontworpen door
uit 1913 wordt nog altijd gezien als één van de architectonische hoog-
de Nederlander Sytze Wierda. Hier vond in de jaren ‘60 het Rivoniaproces
standjes van het land. Hier zetelt de Zuid-Afrikaanse regering en zijn de
tegen onder andere Nelson Mandela plaats. Wierda ontwierp tevens de Ou
kantoren van president Zuma gevestigd. Je kunt het gebouw niet binnen,
Raadsaal aan het plein. Church Square is daarnaast de plek van het Oude
maar wel van buiten bewonderen. Vooral de mooie tuinen om het
Nederlandsche Bankgebouw in opvallende jugendstil, en van De Munt, waar
Uniegebouw zijn de moeite waard, vanwaar je tevens een mooi uitzicht
nog altijd de rand wordt geslagen. Ook zie je op het plein een standbeeld van
hebt over de stad.
Paul Kruger, gemaakt door Anton van Wouw. Doe een drankje in Café Riche.
8
city of tshwane
Wall of Names, Freedom Park
bezienswaardigheden
Krugerhuis Wie Tshwane bezoekt, zal regelmatig ‘oom’ Paul Kruger tegenkomen. Is het niet zijn standbeeld op Church Square, zijn foto’s in de Ou Raadsaal of de Paul Kruger Street, dan zijn het wel de Kruger randmunten. Paul Kruger was een Zuid-Afrikaanse president en werd bekend om zijn onafhankelijkheidsstrijd tegen de Britten tijdens de Tweede Boerenoorlog (1899-1902). Het Kruger House Museum (Church Street) is het laatste huis waar Kruger woonGarden of Remembrance, Freedom Park
de, voor hij in 1901 Zuid-Afrika verliet en naar Europa vluchtte. Dit was één van de eerste huizen in de stad met elektriciteit en telefoon. Het huis ziet er ook van binnen nog net zo uit als toen Kruger het verliet. Dagelijks geopend.
National Museum of Natural History Het National Museum of Natural History (Paul Kruger Street) herbergt geologische en archeologische schatten tot wel duizenden jaren oud. Het museum werd in 1892 gesticht als het Staatsmuseum en werd later het Transvaal Museum genoemd. Dit natuurhistorisch museum is een begrip in Zuid-Afrika en beschikt over menselijke fossielen van de Cradle of Humankind (werelderfgoed) in Sterkfontein, waaronder Mrs. Ples, de bijnaam voor een fossiele schedel die de oorsprong van de mensheid vertegenwoordigt. Ook zie je er fossielen, skeletten, huiden en opgezette dieren.
Melrosehuis Het Melrose House aan de Jacob Maréstraat is een Victoriaans herenhuis dat eind 19e eeuw werd gebouwd voor George Heys. Het werd genoemd naar de Schotse Melrose Abbey. Het Melrose House werd vooral bekend omdat Lord Roberts het tijdens de Tweede Boerenoorlog innam als hoofdPretoria Art Gallery
kwartier van de Britse troepen nadat Pretoria was veroverd, totdat in 1902 hier het Verdrag van Vereeniging werd getekend. Het Melrose House is nu een museum waarbij je nog precies kunt zien hoe familie Heys het huis eind 19e eeuw had ingericht. Andere interessante museumhuizen waar de tijd lijkt te hebben stilgestaan zijn het Smutshuis en het Pioneer Museum.
Fort Klapperkop Vlak voor het uitbreken van de Tweede Boerenoorlog besloot de ZuidAfrikaanse overheid Pretoria te beschermen door middel van forten. Uiteindelijk werden er vier gebouwd: Klapperkop, Schanskop, Daspoortrand en Wonderboompoort. Hoewel er enkele kanonnen stonden, werden de forten nooit volledig in gebruik genomen en Fort Klapperkop werd in 1900 al gebombardeerd. Het kwam in handen van de Britten, maar werd later een nationaal monument en ingericht als Militair Museum. Je leert in het museum alles over het militaire apparaat van Zuid-Afrika eind 19e eeuw, er is ammunitie, een hospitaal en een oude stoomlocomotief. Het is op maandag gesloten.
city of tshwane
Standbeeld Nelson Mandela, Union Buildings
9
bezienswaardigheden
Voortrekkermonument
Toeristische hoogtepunten centrum
Voortrekkermonument
Freedom Park
Vanaf 1835 trokken zo’n 6000 Afrikaanse pioniers van Franse, Duitse en
Het Freedom Park, op Salvokop Hill, is dé herdenkingsplek van
Nederlandse afkomst met ossenwagens vanuit de Britse Kaapkolonie het
Tshwane. Het is een park met onder meer diverse monumenten die
binnenland in (De Grote Trek), op zoek naar een beter bestaan. Om deze
verband houden met de Zuid-Afrikaanse vrijheidsstrijd. De architecto-
Voortrekkers te gedenken is het 40 meter hoge Voortrekkermonument
nische ontwerpen vertellen over de strijd voor democratie, maar ook
gebouwd, dat hun reis weergeeft. Het massief granieten bouwwerk,
over de verschillende culturen in het land en de eeuwenoude geschiedenis.
genoteerd op de nationale erfgoedlijst, staat op een heuvel in het zuiden
Er is aandacht voor zowel het pre-koloniale Zuid-Afrika als de tijd van
van Tshwane. In het monument bevindt zich onder andere een mooi
de apartheid en de periode daarna. Eén van de hoogtepunten is
wandtapijt en een enorm schilderij van Willem Coetzer van de Voortrekkers’
S’khumbuto, een monument dat onder andere bestaat uit de Wall of
tocht door de Drakensbergen. In de Hall of Heroes schijnt de zon door een
Names, een 700-meter lang bouwwerk met daarop de namen van hen
koepel naar binnen. Elk jaar op 16 december (Verzoeningsdag, de dag van
die omkwamen tijdens de vele conflicten die Zuid-Afrika heeft moeten
de Slag bij Bloedrivier) staat de zon precies in het midden van de koepel.
doorstaan.
Dit staat symbool voor Gods zegening voor de ambities van de pioniers.
Ook vind je in het Freedom Park een interactief museum (//hapo Museum) en de Gallery of Leaders met daar omheen de symbolische
Jacaranda City
rietstengels, die de ‘geboorte’ van Zuid-Afrika als één land symboliseren.
Wie Tshwane in oktober of november (het Afrikaanse voorjaar)
Vanuit vrijwel heel Tshwane zijn ze te zien en vanaf deze plek heb je
bezoekt, heeft geluk. De vele jacaranda bomen in de stad staan dan
tevens een mooi uitzicht over de stad. Het Freedom Park is dagelijks
prachtig in bloei, vol paarse bloesem. Voor velen zijn deze bloeiende
geopend en er worden rondleidingen gegeven.
bomen alleen al een reden om naar ‘Jacaranda City’ te reizen.
10
city of tshwane
Townships Soshanguve 2 Wie in Zuid-Afrika is, bezoekt beslist een township, een buitenwijk waar ten tijde van de apartheid de zwarte bevolking moest wonen. Nu is iedereen vrij om zelf te bepalen waar men woont en ontwikkelen de townships zich langzaam tot beter leefbare woonwijken. Voor toeristen worden er tours aangeboden om te zien hoe het leven er in een township aan toe gaat. Het grootste township van Tshwane is Soshanguve, in het noorden van de regio. Hier bevindt zich onder andere de indrukwekkende Tswaing inslagkrater (zie p.14). Neem vanuit de stad een taxi naar Soshanguve.
Mamelodi 3 Mamelodi, in het oosten van Tshwane, is het tweede grootste township. De Universiteit van Pretoria heeft hier een campus en bezienswaardigheden zijn onder andere het Stanza Bopape Memorial en Dr. Rebeiro’s House. Wie Mamelodi binnenkomt wordt begroet door het 5 meter hoge bronzen beeld van Solomon Mahlangu (Solomon Mahlangu Freedom Square). In 1979 was Mahlangu één van de eerste vrijheidsstrijders van de
//hapo Museum
militaire tak van het African National Congress (Umkhonto we Sizwe) en tevens één van de eersten die dat jaar op 22-jarige leeftijd door de apartheidregering werd geëxecuteerd. De Mamelodi Heritage Experience biedt ‘extreme cycling’ activiteiten, team-building oefeningen, avondtours en educatieve erfgoedprogramma’s voor kinderen. Andere townships die je kunt bezoeken zijn Mabopane, Atteridgeville en Hammanskraal.
In de regio Cullinan 4 Cullinan werd eind 19e eeuw gesticht ten tijde van de diamantkoorts. In de mijnen van dit rustige stadje werd in 1905 de Cullinan diamant ontdekt, nog altijd de grootste ongeslepen diamant ter wereld van 3106 karaats (621 gram). De diamant werd geschonken aan koning Edward VII, en is nu onderdeel van de Britse kroonjuwelen. Nu zul je er niet veel diamanten meer vinden, maar Cullinan is zeker het bezoeken waard. Het historische stadje brengt je terug naar 1905, alleen zijn de mijnwerkershuisjes omgetoverd tot winkeltjes en restaurants. Ga ook naar het enorme gat in de grond waar naar diamanten werd gezocht. Er worden tours door de schachten aangeboden, bij de ‘big hole’ en in de toonkamer. De bergachtige omgeving is perfect om te ziplinen, paardrijden, abseilen en mountainbiken.
Nan Hua tempel 5 Een stukje Azië in Afrika, dat zie je in Bronkhorstspruit, waar zich de Nan Hua tempel bevindt. Dit is de grootste boeddhistische tempel op het zuidelijk halfrond. Toegang en rondleidingen zijn gratis, meld je hiervoor bij de receptie. Op maandag is de tempel gesloten.
city of tshwane
11
Nan Hua tempal
natuur
Big Five in de stad atuurlijk, Tshwane is een grootstedelijke regio. Maar enkel beton en gebouwen? Beslist niet! Een reis naar Afrika is uiteraard niet compleet zonder wilde dieren te hebben gezien. Dan zit je hier goed, want Tshwane is de enige stad ter wereld waar je de Big Five kunt spotten!
N
Groenkloof Nature Reserve 6 Ook het eerste wildreservaat van Afrika ligt in de stad; het Groenkloof Nature Reserve werd geopend in 1895. Dit park staat bekend om de prachtige wandeltochten die je er kunt maken en het uitzicht op de Fountains Valley, ook wel de ‘Valley of 1000 Trees’ genoemd. Je ziet in het park diverse wilde dieren, kleine roofdieren en verschillende vogel-
Natuurparken
soorten. Er is een mooie wandeling uitgezet waar je tot wel twee dagen
National Zoological Gardens 1
over kunt doen en waarbij je midden in het park overnacht. Het Groenkloof
Midden in de stad vind je de National Zoological Gardens. De grootste
Nature Reserve is ook een populaire mountainbikebestemming, de fietsen
dierentuin van Zuid-Afrika – ook wel de Pretoria Zoo genoemd – en de
kunnen ter plekke worden gehuurd. Ook de 4WD-route is geliefd; er zijn
enorme botanische tuinen geven je genoeg ruimte om even de benen te
tochten voor zowel ervaren als minder geoefende 4WD-chauffeurs.
strekken. De dierentuin heeft meer dan 3000 dieren en het grootste aquarium en reptielenpark in het binnenland van Zuid-Afrika. Dit is tevens de plek waar
Wonderboom Nature Reserve 7
in de jaren ‘60 de eerste witte neushoorn in een dierentuin werd geboren.
Een bijzondere plek in het Wonderboom Nature Reserve is de enorme
Ook is het één van de weinige zoo’s met een witte tijger. Altijd al eens willen
wilde vijgenboom. De legende gaat dat de wonderboom zo groot werd
slapen bij de dieren? Hier is het mogelijk. De campingtour start om 17.00
omdat chief Mushi onder de wortels begraven ligt. De Voortrekkers keken
uur met een rondleiding door het park, waarna er een ‘bring-and-braai’ (zelf
vol verbazing naar deze 23 meter hoge wonderboom, die schaduw bood
eten meenemen) is en je vlakbij de dieren mag slapen. Liever thuis slapen?
aan 1000 man. Helaas is de boom tegenwoordig veel kleiner, vooral door
Ga dan mee met de nighttour. Om 18.30 krijg je een rondleiding waarbij je
de verwoestende brand in 1870. Het is echter nog altijd is het een koele
alles leert over de nachtdieren, gevolgd door een bring-and-braai.
picknickplek voor iedereen die hier langs reist.
12
city of tshwane
Ndebele
natuur
Luton Valley Bird Sanctuary 8 De Luton Valley Bird Sanctuary is gelegen in het zuiden van Tshwane. Een kleine zijrivier stroomt dit gebied binnen vanuit Luton Street, om later weer samen te komen met de Hennopsrivier. Het landschap bestaat uit open grasland met verspreid enkele bomen, oftewel het typische ZuidAfrikaanse Hoogveldlandschap. De dam en omliggende begroeiing biedt leefruimte aan vele vogelsoorten en kleine zoogdieren. Dit is dan ook de perfecte plek voor een vogelspotexcursie of mooie wandeling. Voor groepen worden er ook educatieve programma’s samengesteld. De ingang van het vogelreservaat zit bij Charles de Gaulle Crescent. Dagelijks geopend vanaf 7.00 uur.
Rietvlei Nature Reserve 9 Het Rietvlei Nature Reserve is één van de grootste stedelijke natuurreservaten ter wereld. Het is een uniek oord waar je in het open grasland talloze vogel- en andere diersoorten kunt zien. Rietvlei heeft diverse faciliteiten en services voor bezoekers, zoals een zeilschool, apart visgebied, een camping en de Rietvlei Coffee Shop. Je kunt een game drive, night drive of tour naar de leeuwen boeken, er zijn wandelpaden en je kunt paardrijdtochten maken. Er leven onder andere neushoorns, buffels, nijlpaarden, jachtluipaarden, struisvogels en jakhalzen in het park, dus houd je ogen open. De leeuwen leven in een afgeschermd gedeelte.
Faerie Glen Nature Reserve 10 Het Faerie Glen Nature Reserve – onderdeel van de Bronberg Conservation Area – was onderdeel van boerderij Hartbeespoort. Op oude luchtfoto’s is duidelijk te zien dat de riviervlakte vroeger werd gebruikt voor landbouwgrond en het grazen van vee. Nu staat het Faerie Glen natuurreservaat bekend om de mooie hiking- en vogelspotmogelijkheden. Er zijn drie wandelingen uitgezet, van maximaal 4,2 kilometer. Daarbij heb je een mooi uitzicht op het oosten van Pretoria. Naast veel vogels leven er ook kleine zoogdieren in het reservaat (hazen, egels, otters, galago’s, wilde katten), maar die laten zich helaas maar weinig zien. Dagelijks geopend vanaf 6.00 uur, dus je kunt hier een zonsopkomst beleven.
Roodeplaat Dam & Nature Reserve 11 De Roodeplaat Dam ligt zo’n 20 kilometer ten noordoosten van Pretoria en werd in de jaren ’50 gebouwd om de omgeving van water te voorzien. Wanneer je het Roodeplaat Nature Reserve bezoekt, kun je diverse soorten wild verwachten, van zebra’s, koedoes en waterbokken, tot zwijnen, impala’s en jakhalzen. Daarnaast zijn er meer dan 170 vogelsoorten geteld in het reservaat, waarvan de vale toerako, kuifbaardvogel en grenadierwever de meest bijzondere zijn.
city of tshwane
13
natuur
In de regio
in de krater zelf wandelen. Het Tswaing Meteorite Crater Museum is
Dinokeng Game Reserve 12
uniek in Afrika en in de wereld. Ook de bosrijke omgeving is prachtig
Slechts een half uur rijden van de grote stad, maar wel de Big 5 zien
en geliefd onder vogelspotters.
(leeuw, olifant, luipaard, buffel, neushoorn). Wie iets naar het noorden van Tshwane rijdt, komt bij het enorme Dinokeng Game Reserve, waar je
Bronkhorstspruit Dam Nature Reserve 14
naast de Big 5 ook giraffen, zebra’s, koedoes en veel vogels kunt spotten.
Het Bronkhorstspruit Dam Nature Reserve bevindt zich aan de zuidkant
Een selfdrive is nog niet mogelijk in het park (wordt aan gewerkt!), maar je
van de grote dam en staat bekend om de vele watervogels. Vogelspotters
kunt uiteraard wel onder leiding van een ranger een game drive maken. Er
komen speciaal hier naartoe om de meer dan 200 vogelsoorten te zien, en
zijn tevens zo’n 30 verschillende accommodaties in het park, variërend
in het bijzonder de roodsnavelleeuwerik, waar fanatieke vogelaars maar al
van campings en caravans tot de luxe Tamboti Bush Lodge, waardoor je
te graag een glimp van willen opvangen. De dam trekt ook veel vissers, die
ook de zonsopkomst en -ondergang in het park kunt meemaken. Er zijn ook
weer vooral voor de baars komen. Voor iedereen die liever zwemt in een
mogelijkheden tot paardrijden, je kunt mooie wandeltochten maken, een
zwembad, lekker wil eten of wil kamperen, bevinden zich bij de dam een
ballonvaart maken boven het park, luxe spabehandelingen ondergaan of
aantal resorts. Windsurfers kunnen terecht bij de Transvaal Catamaran Club.
eten in één van de twee restaurants in Dinokeng. Daarnaast zijn er in het park diverse archeologische vondsten gedaan, die je samen met een gids
Ezemvelo Nature Reserve 15
kunt ontdekken.
Op nog geen half uur rijden van Pretoria (op de grens met Mpumalanga) ligt het Ezemvelo Nature Reserve, een park met spectaculaire kliffen en enorme
Tswaing krater 13
rotsformaties. Er leven meer dan 30 verschillende soorten wild in het park,
In Soshanguve, zo’n 40 kilometer ten noorden van het centrum (zie p.11),
honderden vogel- en vele plantensoorten. Bovendien heb je in dit reservaat,
bevindt zich één van de opmerkelijkste geologische plekken van Zuid-
dat bestaat uit graslanden en moerassen, adembenemende uitzichten over de
Afrika: de Tswaing krater, een 220.000 jaar oude meteorietinslagkrater
Wilgerivier. In Ezemvelo bevinden zich de enige historische rotstekeningen
van ruim een kilometer breed en 200 meter diep. Tswaing betekent ‘plaats
van Gauteng die toegankelijk zijn voor het publiek. Deze historische plaatsen
van zout’ in het Tswana en verwijst naar het zoute meer dat is ontstaan in
kun je te voet, per mountainbike, te paard of met de auto (onderweg tijdens
het midden van de krater. Er is een mooi uitzichtpunt, maar je kunt ook
een game drive) bezoeken, met of zonder ervaren gids.
14
city of tshwane
natuur
sport
Sport stroomt door de stad shwane is zich steeds meer aan het ontwikkelen als een ware sportstad. Het ideale klimaat en de uitgebreide voorzieningen trekken jaarlijks zowel sporters als sportfans. Thwane heeft reeds veel ervaring als het gaat om de organisatie van grote sportevenementen, waaronder het WK voetbal, WK rugby, WK cricket en de Afrikaanse Spelen. Tshwane biedt goede sportfaciliteiten en uiteraard kun je hier een wedstrijd bezoeken.
T
r
Het High Performance Centre van de Universiteit van Pretoria (basiskamp voor het Argentijnse voetbalteam in 2010). Veel ZuidAfrikaanse topsporters, waaronder Olympische medaillewinnaars, komen van het High Performance Centre.
r r
SuperSport Park Cricket stadion in Centurion (FIFA Fan Fest). Pilditch Athletics stadion in Pretoria-West (trainingsveld voor de Confederations Cup 2009 en WK voetbal 2010).
r
HM Pitje stadion in Mamelodi (trainingsveld voor WK voetbal 2010).
De belangrijkste venues zijn:
r
r
16
Loftus Versfeld stadion (Confederations Cup 2009 en WK voetbal 2010). Dit is de thuisbasis van het Blue Bulls rugbyteam en voetbalclub
Tshwane Open
Mamelodi Sundowns, dat vorig jaar kampioen werd in de Premier
Het belangrijkste evenement op de sportkalender van 2015 is het
Soccer League.
Tshwane Open golftoernooi van 12-15 maart in de Pretoria Country
Lucas Moripe stadion in Arteridgeville (trainingsveld voor de
Club in Waterkloof. Zuid-Afrika is een golfland bij uitstek, wat je
Confederations Cup 2009 en WK voetbal 2010). Dit is tevens de thuis-
kunt zien aan de hoeveelheid en kwaliteit van de banen in het land.
basis van SuperSport United, dat speelt in de Premier Soccer League.
Ga voor meer informatie naar www.tshwaneopen.co.za.
city of tshwane
mice
MICE-hotspot trategisch gelegen, toegankelijk en een aanbod van tientallen conferentiefaciliteiten. Daarnaast genoeg accommodaties, vervoer en entertainment voor zowel grote als kleine groepen. Tshwane is naast een mooie toeristische bestemming, ook een absolute MICE-hotspot.
S
Incentives Met een lange lijst aan attracties, een goede toeristische infrastructuur en toegankelijke vervoersmogelijkheden is Tshwane ook voor incentivereizen een aantrekkelijke keuze. De stad beschikt over legio opties als het gaat om sightseeing (zowel cultuur als natuur), township tours, restaurants, theaters, concertzalen, musea en festivals.
Als centrum voor wetenschap en technologie, kennis en industrie, ontvangt Tshwane jaarlijks veel nationale en internationale delegaties
Nabijgelegen bezienswaardigheden als de Cradle of Humankind, de
voor diverse conferenties. De stad host buitenlandse handelsmissies,
Hartbeespoort Dam en Magaliesbergen, maar ook het Lion Park (bij
sport- en medische conferenties, seminars, workshops en vele andere
Johannesburg) en de Elephant Sanctuary (bij Hartebeespoort) zorgen
meetings. Zakenreizigers hebben in Tshwane toegang tot conferentie-
voor genoeg mogelijkheden voor ontspanning of teambuildingsuitjes.
centra als het CSIR International Convention Centre, het Centurion
Wie meer actie en avontuur wil, kan gaan varen, klimmen, golfen,
Conference Centre, het Absa Conference Centre en de Irene Country
paintballen, paragliden, quad-biken, skydiven of watersporten. En tot
Lodge. Vanuit de internationale luchthaven van Johannesburg ben je
rust kun je komen in de vele spa’s en wellnesscentra in Tshwane, zowel
met de Gautrain binnen een uur in Tshwane.
in de luxere hotels en privéklinieken in de stad als in landelijke retreats.
Loftus Versfeld stadion
tips
10 must-do’s n deze Exclusive heb je uitgebreid kennis gemaakt met de diverse mogelijkheden in Tshwane. Hieronder nog eens 10 activiteiten die wij je absoluut aanraden.
I
1. Bewonder de Union Buildings, het parlementsgebouw van Zuid-Afrika, met daarvoor het standbeeld van Nelson Mandela. Vanaf de heuvel heb je een prachtig uitzicht over de stad.
2. Maak een game drive in het Dinokeng Game Reserve om de Big 5 te zien. Er wordt hard aan de weg gewerkt om ook selfdrives mogelijk te maken.
3. Ga naar de Capital Urban Market, elke eerste zondag van de maand in Menlyn (Corobay Avenue). Op deze markt vind je het beste lokale eten en design. Hét bewijs dat een overheidsstad ook trendy kan zijn.
4. Wandel door het Freedom Park en kom meer te weten over de geschiedenis van Zuid-Afrika en de vele conflicten die het land heeft gekend. Bezoek er ook het //hapo Museum (//hapo betekent ‘droom’ in het Khoi). Via de Reconciliation Road kun je naar het Voortrekkermonument wandelen.
5. Ontdek de Nederlandse wortels in Zuid-Afrika bij het Voortrekkermonument. Twee keer per dag (11 en 14 uur) worden er gratis rondleidingen in het Engels aangeboden.
6. Ga naar de Nan Hua tempel in Bronkhorstspruit, de grootste boeddhistische tempel van het zuidelijk halfrond. Even lijkt het alsof je in Azië bent.
7. Bezoek in Mamelodi of Atteridgeville een jazz club. Deze townships staan bekend om hun geheel eigen jazz muziek. Het wordt moeilijk om stil te zitten deze avond! Laat je halen en brengen door een taxi.
8.
Ga naar een wedstrijd in het Loftus Versfeld stadion in de wijk
Arcadia (Park Street). Zie het Blue Bulls rugbyteam of voetbalclub Mamelodi Sundowns.
9. Wandel over het centrale Church Square, rust uit op een bankje bij het standbeeld van Paul Kruger, bezoek de Ou Raadsaal en drink een biertje in Café Riche (hoek Parliament Street en WF Nkomo Street).
10. Verken Hatfield. Door de vele studenten die hier wonen is dit één van de gezelligste wijken van de stad. Bezoek er onder andere Duncan Yard, een winkelgebied (‘boutique lifestyle centre’) met veel leuke eettentjes en bijzondere boetiekjes. Een hidden gem in de grote stad! Duik ’s avonds het nachtleven van Hatfield in.
18
city of tshwane
Voortrekkermonument
Praktische informatie Drinkwater
Hoe er te komen
Het kraanwater in Tshwane is veilig om te drinken, maar veel toeristen
Vanuit Nederland kun je dagelijks non-stop met KLM van Schiphol naar
prefereren toch bronwater uit flessen.
Johannesburg OR Tambo International Airport vliegen. Deze vlucht duurt zo’n 11 uur. Nationale airline South African Airways vliegt vanuit
Elektriciteit
Frankfurt, Parijs en London naar Johannesburg. Vanaf de luchthaven
Het voltage in Tshwane is 230 volt. Er wordt een ronde, driepinnige
kun je de snelle (zo’n 40 min.) Gautrain nemen naar Tshwane (Pretoria
stekker gebruikt.
Station of Hatfield Station). Deze moderne trein is veilig, betrouwbaar en comfortabel. Er rijden echter ook bussen van Johannesburg naar
Klimaat
Tshwane, of je kunt op het vliegveld een auto huren.
Tshwane heeft een heerlijk subtropisch klimaat. De zomers (oktobermaart) zijn heet met soms een hevige onweersbui. De winters (juni,
Hoe er te reizen
juli, augustus) zijn mild met koele ochtenden en avonden en warme,
De meeste toeristen kiezen voor het gebruik van taxi’s als ze de stad willen
zonnige middagen. De gemiddelde temperatuur varieert van maximaal
ontdekken, deze zijn goedkoop en betrouwbaar. De binnenstad van Pretoria
35 °C in de zomer tot minimaal 15 °C in de winter. De bloeiende, paarse
(omgeving Church Square) maar ook wijken als Hatfield, Brooklyn en
jacaranda bomen zie je aan het einde van de lente (oktober).
Menlyn zijn (overdag) prima te voet te ontdekken. Er rijden ook bussen, voornamelijk vanuit Church Square, maar erg efficiënt is deze manier van
Taal
reizen (nog) niet. Onderdeel van ‘Tshwane 2055’ is het onlangs gelanceerde
Zuid-Afrika heeft 11 officiële talen, maar in Tshwane wordt vooral Tswana,
Tshwane Bus Rapid Transit system. Dit systeem zal bestaan uit in totaal
Noord- en Zuid-Sotho en Afrikaans gesproken. Vrijwel iedereen spreekt
80 kilometer aan buslijnen. Je kunt ook een auto huren en hiermee de
echter ook Engels. Ook de verkeersborden en algemene bezoekers-
omgeving verkennen. De wegen in Tshwane zijn van goede kwaliteit
informatie is doorgaans in het Engels.
en de bewegwijzering is over het algemeen duidelijk.
Tijdsverschil
Informatie
Het is in Zuid-Afrika 1 uur later dan in Nederland.
Tshwane Visitor Information Services Old Nederlandsche Bank Building
Vaccinaties
Church Square, Pretoria
Vaccinaties zijn niet verplicht bij een bezoek aan Zuid-Afrika, maar
Tel: +27 12 358 1430/1135/1675
inentingen tegen DTP en Hepatitis A worden aangeraden. Neem voor
E-mail:
[email protected]
de meest recente informatie contact op met de huisarts of GGD.
Website: www.tshwane.gov.za
Valuta De Zuid-Afrikaanse munteenheid is de rand. Vrijwel overal worden creditcards geaccepteerd en door heel de stad vind je pinautomaten. 10 rand = circa € 0,70.
Visum
COLOFON City of Tshwane, Exclusive by Travelution 2015
Voor een vakantie in Zuid-Afrika hebben Nederlanders geen visum
Uitgever: XIST! www.xist.nl Rokkeveenseweg 24, 2712 XZ Zoetermeer Tel. 31-(0)79 5939 313
nodig. Wel moet je paspoort bij vertrek uit Zuid-Afrika nog een maand
Vormgeving: Stephanie van de Velde, Xist!
geldig zijn.
Druk: Van Tongeren Grafimedia bv, Haarlem Fotografie: South African Tourism, www.mediaclubsouthafrica.com
city of tshwane
19
