Dominicanenklooster Zwolle (Bron: http://www.kloosterzwolle.nl )
Geschiedenis: Aan de Assendorperstraat in Zwolle, naast het ziekenhuis de Weezenlanden, rijst in neogotische stijl het grote dominicanenklooster op. Klooster Het klooster is gebouwd in traditionele carrévorm dus met een open ruimte in het midden. Het maakt inzichtelijk wat religieus leven is: wonen, bidden, studeren en verkondigen rond een heilig midden. Het klooster – bedoeld als opleidingshuis - dateert van 1902 en is ontworpen door Kayser. Hier kregen de jonge studenten (fraters) in een periode van drie jaar een stevige filosofische ondergrond. In de hoogtijdagen hebben in het klooster tachtig dominicanen gewoond!
Kloosterkerk Voor het klooster zag de toekomst er somber uit na het beëindigen van de eigen opleiding voor de fraters in 1966. De communiteit vergrijsde en er was geen duidelijke visie op de toekomst. Maar creativiteit en veerkracht zijn niet vreemd in dominicaans Zwolle. In de loop der jaren had het klooster een band opgebouwd met een deel van katholiek Zwolle. Deze band werd in 1965 gehonoreerd met de omvorming van de kloosterkerk tot rectoraatskerk (een kloosterkerk met de rechten van een parochie). Financiële problemen konden worden opgelost door een deel van het klooster te verhuren aan de Rijksgebouwendienst, wat tot op heden nog het geval is en het kapittel van de Nederlandse dominicanen besloot in 1977 tot revitalisering van de Zwolse broedercommuniteit. In 1993 is het beheer van het kloostergebouw en de projecten - met uitzondering van het rectoraat overgedragen aan de Stichting Doorgang Dominicaanse Projecten Zwolle die begin 2008 door een statutenwijziging is omgedoopt in Stichting Dominicanenklooster Zwolle. Bijzonderheden van deze kerk zijn o.a. de prachtige glas-in-lood ramen, een groot schilderij van Willem van Konijnenburg, de mozaïekvloer en de koorbanken in het koorgedeelte , het Adema-orgel en de kroon boven het altaar
Voor de BSOkinderen in Assendorp is een rondleiding door de Kloosterkerk georganiseerd. Vooral de glas in loodramen en het Mozaiek in het koorgedeelte vormden de inspiratatie voor de vrevolgactiviteiten die op de BSO konden worden uitgevoerd.
Mozaïek is een kunstvorm waarbij een grote afbeelding wordt vervaardigd uit een groot aantal kleine gekleurde steentjes (tesserae), die in een vloer of wand worden gemetseld. Met glas is het mogelijk een glas in lood-mozaïek te maken. In de Griekse en Romeinse tijd werden in luxe villa's mozaïeken
gemaakt, waarop afbeeldingen van keizers, goden of taferelen van alledag te zien waren. Op diverse plaatsen in Europa zijn mozaïeken teruggevonden die tot op de dag van vandaag goed bewaard zijn gebleven. In het koorgedeelte van de kloosterkerk is een op de vloer een Mozaïek te zien die de dierenriem, de vier windstreken en de vier elementen waaruit de kosmos is opgebouwd, weergeeft. Zij werd ontworpen door architect Jan Stuyt.
Activiteitenbeschrijving mozaïek maken Thema activiteit: Kunst / Erfgoed Aantal deelnemers: hangt af van hoeveel begeleiding Leeftijd: vanaf 8 jaar Tijdsduur: drie keer 45 min. Doel: plezier, fijne motoriek verbeteren, in aanraking komen met mozaïek, nadenken over kunst van vroeger (cognitieve ontwikkeling) Benodigdheden: • • • • • • • • •
(oude) tegels in verschillende kleuren oude handdoeken om de tegels in stuk te slaan triplex plankjes acrylverf en kwasten potlood tegellijm en voegsel spatels sponzen schort
Inleiding: Leg de spullen klaar. Zorg dat je voor elk kind een stukje triplex hebt. Verf elk plankje met een laag acrylverf, dan trekt de tegellijm er niet zo erg in. Zoek een plaatje van een voorbeeld van mozaïek. Maak tussendoor het voegsel klaar volgens de gebruiksaanwijzing. Leg de activiteit uit. Vertel dat de kinderen een tentoonstelling in gaan richten van mozaïekkunstwerken. Die mozaïekkunstwerken mogen de kinderen zelf maken! Vraag of de kinderen weten wat mozaïek is? Laat een plaatje van mozaïek zien. Laat de materialen zien. Hiermee gaan de kinderen mozaïeken. Vertel dat de kinderen deze activiteit niet in een keer kunnen doen. Het verloop: Zorg dat alle kinderen een veiligheidsbril op doen. Daarna leggen ze tegels in een handdoek. Ze slaan er met een hamer op tot de tegel in kleine stukjes breekt. Geef elk kind een stukje triplex. Daarop mogen ze hun mozaïek maken. Ze kunnen gewoon het hele plankje vol met mozaïeksteentjes plakken of ze kunnen een echt figuur in het mozaïek maken. Laat hen eerst op het plankje tekenen hoe hun mozaïek eruit moet komen te zien. Daarna kunnen ze de verschillende stukjes tegel met een beetje tegellijm op het plankje lijmen. Ze moeten tussen elk stukje tegel een klein beetje ruimte openlaten. Daar komt de voeg. Laat de lijm goed drogen. Als het mozaïek klaar is, kunnen de kinderen hun kunstwerk voegen. Maak het voegsel aan volgens de aanwijzingen op de verpakking. Doe voor hoe het voegen moet; de kinderen
doen je na. Doe wat voegsel op een spatel en strijk dat van boven naar beneden, zodat het goed tussen de voegen komt. Laat het even drogen. Na 5 tot 10 minuten kun je het voegsel dat op de tegels zit wegvegen met een natte spons. Herhaal dit een paar keer, tot de tegels helemaal schoon zijn. Evt. kun je erna een ‘tentoonstelling’ inrichten.
Afsluiting: Bespreek de activiteit na met de kinderen. Risico’s: Het stukslaan van tegels kan gevaarlijk zijn; er kunnen scherfjes in het rond vliegen. Let er daarom op dat de kinderen dit alleen onder toezicht doen. Zorg dat iedereen een veiligheidsbril draagt, en verpak de tegels goed in handdoeken. Controleer van tevoren goed of de steel en kop van de hamer goed vastzitten. Leg de kinderen uit hoe ze een hamer veilig kunnen gebruiken. Verder moeten de kinderen een schort dragen als ze de tegellijm gebruiken; deze lijm kan vlekken geven in hun kleren. Variaties: • Je kunt in plaats van tegels ook kant-en-klare mozaïeksteentjes gebruiken. • Je kunt ook gebruikmaken van mozaïektangen. • Je kunt ook voorwerpen bekleden met mozaïek. Bijvoorbeeld een spiegel, een kistje of een fotolijst. • Je kunt de kinderen ook nog een opdracht meegeven voor hun mozaïek. Bijvoorbeeld dat ze een dier moeten maken. Of een voertuig. • Je kunt de kinderen eerst een ontwerp laten maken voor hun kunstwerk. Dat ontwerp kunnen ze daarna natekenen op het plaatje triplex. • De kinderen kunnen ook een kleurplaat maken van een mozaïekstuk, of mozaïekstukjes uitknippen van gekleurd papier en opplakken.
Activiteitenschema: Glas in lood Thema activiteit: Kunst / Erfgoed Aantal deelnemers: hangt af van hoeveel begeleiding Leeftijd: vanaf 4 jaar Tijdsduur: 45 min. Doel: plezier, fijne motoriek verbeteren, in aanraking komen met glas in lood, nadenken over kunst van vroeger (cognitieve ontwikkeling) Leeftijd: 4 en 5 jaar Materiaal: • Kleurplaten of eigen tekening (vanwege het patroon werken Mandala voorbeelden zeer goed) • Wasco • Slaolie en kwastje • Zwarte vellen karton • schaar Activiteit: Ga met de kinderen van een kleurplaat een glas in lood raampje maken. Laat de kinderen een kleurplaat met wasco krijt inkleuren en de achterkant van de tekening met slaolie insmeren. De tekening wordt dan doorzichtig. Voor een nog echter effect neem je 2 Figuur 1 Dominicanenklooster Zwolle zwarte vellen en maakt in beiden een zwart vierkant zodat de tekening ertussen geplakt kan worden. Leeftijd : vanaf 7 - 12 jaar Materialen: • kleine glasplaatjes !! • Glas ontvetter. • zwarte acrylverf • Glasverf (op waterbasis) maar gewone plakkaatverf of gouache kan ook. • Penselen • Tekeningen/ voorbeelden / kleurplaten. • slaolie • Pleisters voor de zekerheid. Figuur 2 Dominicanenklooster Zwolle Voorbereiding: Let op glas heeft scherpe randen. De glashandelaar kan eventueel de glasplaatjes snijden en ook de randen schuren. Eventueel kun je zelf ook de glasranden schuren met schuurpapier gewikkeld om een blokje. Als extra zekerheid kan je breed schilderstape om de randen plakken. Maak de glasplaatjes goed vetvrij met een glasontvetter.
Activiteit Plaats de kleurplaat of voorbeeld tekening onder het glas. Trek met een penseel en de zwarte acrylverf (of glasverf) de lijnen zo goed mogelijk over. Kleur als de verf droog is de vlakken in met diverse kleuren glasverf of plakkaatverf. Draai daarna de glasplaat om om je resultaat te zien. Let op dat de afbeelding op het glas dus het spiegelbeeld is van je voorbeeld. Heb je tekst in je voorbeeld of wil je de schildering niet in spiegelbeeld. Smeer dan je voorbeeld in met slaolie zodat deze doorzichtig word en je hem om kunt draaien en de tekening in spiegelbeeld overtrekken. Voor een ‘echt’ glas in lood effect mogen de zwarte lijnen dus wel wat dikker zijn. Ook is het effect nog echter als de zwarte lijnen ook doorlopen naar de randen van de glasplaat. Zodat de tekening niet lijkt te zweven. Het kan dus nodig zijn om bij je voorbeeld extra lijnen te tekenen om dit effect te bereiken.
