GESCHIEDENIS Overhoring 1 Bestemming Hellas: sociaal en economisch domein & Minoïsche en Myceense cultuur
__ /10
naam: ______________________________________________
nr.: _______
klas: ________________
datum: ________________
1 Vul de legende bij de kaart aan.
1
2 Leg uit in één woord: expansie =
0,5
3 Wanneer begon de klassieke oudheid?
0,5
2
4 Geef vier voorbeelden van ongelijkheid in Hellas.
4
5 Gaat het over Athene of over Sparta? Plaats kruisjes in de tabel. ATHENE
SPARTA
Dit is een voorbeeld van een democratische samenleving. Dit is een voorbeeld van een militaire samenleving. Dit is een voorbeeld van een standensamenleving. Onderwijs is privé en vooral voor rijke burgerjongens. Ze leren lezen, schrijven, muziek, sport, wiskunde. Waarden: leren wat schoon en goed is. Onderwijs is voor alle burgers. Vooral sport is belangrijk. Waarden: uithoudingsvermogen, gehoorzaamheid, eenvoud. Vrouwen zijn geen burgers. Alle mannelijke burgers zijn politiek gelijk als ze hun opleiding volbracht hebben. In deze polis teelden de boeren vooral graan. 6 Verklaar waarom de Mesopotamiërs en de oude Egyptenaren geen kolonies stichtten, en de oude Grieken wel.
1
7 Toon aan met een voorbeeld dat in Sparta de staat belangrijk was en niet het individu.
1
GESCHIEDENIS Overhoring 2 Bestemming Hellas: politiek domein
__ /10
naam: ______________________________________________
nr.: _______
klas: ________________
datum: ________________
1 Plaats volgende begrippen in de juiste kolom: oligarchie, efoor, democratie, Zeebond, landleger, tirannie. Athene
Sparta
2 Vul de tekstvakjes aan met de bevolkingsgroepen die geweerd werden uit de Atheense democratie.
Uit: Waanzinnig om te weten, De Gave Grieken
3 Plaats de letters van de volgende Atheense bestuursvormen in chronologische volgorde en combineer dan ook met de juiste uitleg. Bestuursvormen: A tirannie B democratie C aristocratie chronologische volgorde uitleg
Uitleg: 1 De rijkste standen hebben de politieke macht. 2 Eén persoon regeert in z’n eentje. 3 De macht ligt bij het volk, dat de leiders kiest.
4 Waar of niet waar? Heb je ‘niet waar’ geantwoord, geef dan onder de stelling de verbetering. waar
niet waar
De oude Atheense politiek is een goed voorbeeld van discontinuïteit.
Het schervengerecht was het Atheense systeem om mensen te kiezen voor het bestuur.
In een oligarchie hebben velen de macht over weinigen.
Pisistratus was een alleenheerser die het goed voorhad met de burgers van Athene.
De 5 eforen, jonger dan vijftig, bestuurden Sparta.
5 Welke verbetering aan de Atheense democratie is toe te schrijven aan Pericles?
Hoe zorgde deze verbetering voor oorlog tussen Sparta en Athene?
6 Geef twee oorzaken voor het feit dat Griekenland verdeeld was in onafhankelijke stadstaten.
7 Geef twee redenen waarom de oude Atheense democratie maar moeilijk te rijmen valt met onze hedendaagse Belgische democratie.
GESCHIEDENIS Overhoring 3 Bestemming Hellas: cultureel domein
__ /10
naam: ______________________________________________
nr.: _______
klas: ________________
datum: ________________
1 Bewijs aan de hand van een voorbeeld dat de Grieken competitief waren ingesteld.
0,5
2 Op volgende afbeelding zie je een Griekse man die het orakel van Delphi raadpleegt. Waarom raadpleegden de Grieken een orakel?
2
3 Welke van onderstaande kenmerken kunnen worden toegeschreven aan de Griekse religie? Kruis aan. De Griekse godsdienst was polytheïstisch. De Griekse godsdienst was monotheïstisch. Griekse goden werden voorgesteld als dieren. De Griekse goden hadden menselijke kenmerken. De Griekse goden werden vereerd in tempels. De Grieken brachten offers aan hun goden. Iedere stadstaat of kolonie vereerde andere goden. De Grieken hadden één geloofsboek met daarin godsdienstige voorschriften. 4 Geef 1 gelijkenis en 1 verschil tussen een Griekse tempel en een moskee of kerk.
4
2
3,5
5 Benoem de verschillende onderdelen van een tempel.
6 Welk beeldhouwwerk hoort bij welke periode? Schrijf ook de volgende kenmerken in het juiste vakje: natuurgetrouw, blokvormige massa, veel beweging, houterige houding, zonder emotie, overdreven emotie (pathos), realistische lichaamsbouw, beweging, 8 gebruik van steunbeen. 1
2
3
periode foto kenmerken
archaïsche periode 800 v.C. – 500 v.C.
klassieke periode 500 v.C. – 350 v.C.
hellenistische periode 350 v.C. – 150 v.C.
7 Duid de verschillende periodes van de beeldhouwkunst aan op onderstaande tijdbalk.
I
I
I
I
I
I
I
I
3
I
I
1000 v.C. 900 v.C. 800 v.C. 700 v.C. 600 v.C. 500 v.C. 400 v.C. 300 v.C. 200 v.C. 100 v.C.
I
1
I
100
8 Tot welke orde behoren de onderstaande zuilen?
3
9 Bewijs dat de Griekse filosofen tot de grondleggers van de moderne wetenschap kunnen worden gerekend.
5
10 Wat bedoelen we met een lingua franca?
2
11 Welke betekenis had het begrip ‘barbaren’ voor de Grieken?
2
GESCHIEDENIS Overhoring 4 Bestemming Rome: sociaal en economisch domein
__ /10
naam: ______________________________________________
nr.: _______
klas: ________________
datum: ________________
1 In het vroege Rome was er op het economisch domein een belangrijke evolutie: eerst:
2
= vanaf de 2de eeuw v.C.:
2 Welke teelten werden door Griekse kolonisten ingevoerd in wat nu Italië en Spanje heet?
1
3 Waarom leidde de Romeinse expansie tot een groeiende tegenstelling tussen arm en rijk?
3
4 De hele rijken woonden in een stadshuis of domus. Vul de ontbrekende woorden aan. Mensen
aten op ligbanken
2
Tuin met zuilen
=
in de eetkamer
muren aan de straatkant hadden geen ramen toiletten met afvoer waren verbonden
impluvium
gasten werden ontvangen
met de stadsriolering
(regenwaterbassin)
in het
3 5 Standen in de Romeinse maatschappij - ‘De grote massa van het volk bestond uit winkeliers, ambachtslieden, kleine boeren en helemaal onderaan de loonarbeiders. Hun levensstandaard was vaak erg laag en de strijd tegen armoede hield nooit op. Het vinden van werk was een moordende concurrentiestrijd. Er was een groep die nog minder geluk had: de slaven.’ Over welke stand gaat dit tekstje? - ‘Sommigen van hen werden toch erg rijk zodat ze een paard konden onderhouden en deelnemen aan militaire veldtochten.’ Wat is de andere naam voor deze ridderstand? - ‘Mijn familie hoort bij de aristocraten. Wij zijn altijd rijke grootgrondbezitters geweest. Wij zijn de bevoorrechte burgers in Rome. Van een aristocratisch meisje wordt verwacht dat ze zich ontwikkelt en studeert bij een huisonderwijzer. Ik kijk al uit naar mijn traditioneel Romeins huwelijk.’ Bij welke stand hoort dit meisje?
2 6 Welke begrippen worden hier uitgelegd? - Om sociale rust te bewaren deelde de staat goedkoop (soms gratis) graan uit en werden er openbare spelen georganiseerd. - De familie vormde de basis van de Romeinse samenleving. Aan het hoofd ervan stond de pater familias. Hij had het recht zijn kinderen uit te huwelijken. Bij een echtscheiding behield hij altijd de voogdij over de kinderen. 2 7 Over welke belangrijke persoon gaat het? - Een volkstribuun die land wou verdelen onder arme plebejers. In 133 v.C. werd hij gelyncht. Zijn lichaam werd met dat van 300 van zijn aanhangers in de Tiber geworpen. - Onder zijn leiding ontsnapte een groepje gladiatoren in Capua (73 v.C.). Zij bevrijdden duizenden slaven uit de veeboerderijen in het zuiden van Italië en vormden een echt slavenleger.
GESCHIEDENIS Overhoring 5 Bestemming Rome: politiek domein & Etrusken
__ /10
naam: ______________________________________________
nr.: _______
klas: ________________
datum: ________________
1 Geef de drie regeringsvormen van het oude Rome in chronologische volgorde. Kruis daarna de vorm aan die het meest op ons Belgische systeem lijkt en zeg waarom.
regeringsvorm
Welke lijkt het meest op ons Belgische sys- teem en waarom?
2 Geef drie eigenschappen van het Romeinse leger die voor de nodige overwinningen zorgden. Onderstreep daarna de eigenschap waarvan je denkt dat die het meest succesvol was. Leg dan uit waarom. Eigenschappen van het Romeinse leger:
Onderstreep nu de meest succesvolle eigenschap. Waarom denk je dat?
3 Kruip in de huid van Octavianus en maak propaganda voor jezelf! Creëer een kleine affiche met daarop daden van Octavianus die hem populair maakte bij de Romeinen.
4 Welk nut hadden de boeiende maar grotendeels verzonnen verhalen uit de tijd van het Romeinse koninkrijk?
5 Plaats volgende begrippen of namen bij de juiste periode: opkomst christendom, burgeroorlogen, inval van de Germanen, Octavianus, Tarquinius Superbus, sagen, opstand plebejers, start expansie, Julius Caesar, rijk gesplitst. periode begrippen of namen
Romeins koninkrijk
Romeinse republiek
Romeins keizerrijk
6 Vul onderstaand schema van de werking van de Romeinse republiek aan. Pontifex Maximus Taakomschrijving:
Twee consuls, verkozen voor 1 jaar Taakomschrijving:
Volksvergadering Wie?
Senaat Wie?
Welke bevoegdheden?
Welke bevoegdheden?
verkiezen
advies geven aan
7 Duid op de volgende kaart Rome en de Tiber aan en arceer het gebied dat ooit onder controle stond van de Etrusken.
8 Geef één verschil en één gelijkenis tussen de Romeinse koningen en onze koning.
verschil gelijkenis
Romeinse koning
Belgische koning
GESCHIEDENIS Overhoring 6 Bestemming Rome: cultureel domein
__ /10
naam: ______________________________________________
nr.: _______
klas: ________________
datum: ________________
1 Bewijs onderstaande stellingen aan de hand van een voorbeeld. - Rome was een multiculturele stad.
2
- Kunst en propaganda gingen vaak hand in hand in het oude Rome.
2 Heirbaan betekent letterlijk legerweg. Toch hadden deze wegen niet enkel een militair voordeel. Welk politiek en economisch voordeel hadden deze Romeinse wegen?
2
3 Welk voorbeeld van utilitaire architectuur wordt hier afgebeeld? Waarvoor diende het?
Pont du gard
soort bouwwerk: functie:
2
4 Zijn onderstaande stellingen juist of fout? Corrigeer waar nodig.
5 juist fout
De Romeinse economie steunde op slavenarbeid.
De overwonnen volkeren werden als tweederangsburgers behandeld.
De Romeinen kopieerden in de bouwkunst eigenlijk alleen maar wat de Grieken al hadden uitgevonden.
De Romeinse thermen zijn het best te vergelijken met onze hedendaagse zwembaden.
Alle godsdiensten werden door de Romeinen aanvaard.
2 5 Wat is romanisatie? het militair opleggen van de Romeinse cultuur aan de overwonnen volkeren de geleidelijke groei van de stad Rome een liefdesroman geschreven door de dichter Horatius het proces waarbij de overwonnen volkeren geleidelijk het Latijn en de Romeinse munt, cultuur en gewoonten overnamen. de verovering van Dacië door de Romeinen (Dacië ligt in het huidige Roemenië) 6 Welk politiek idee lag er achter het principe van brood en spelen?
2
