GEÏNTEGREERDE PROEF. Schooljaar De Causmaecker Ewout. 6 EMa. PROVINCIAAL TECHNISCH INSTITUUT EEKLO Roze Eeklo

PROVINCIAAL TECHNISCH INSTITUUT EEKLO Roze 131 9900 Eeklo

GEÏNTEGREERDE PROEF Schooljaar 2012 - 2013

De Causmaecker Ewout 6 EMa Lunterstraat 4 , 9968 Bassevelde

PROVINCIAAL TECHNISCH INSTITUUT EEKLO Roze 131 9900 Eeklo

GEÏNTEGREERDE PROEF Schooljaar 2012 - 2013

De Causmaecker Ewout 6 EMa Lunterstraat 4 , 9968 Bassevelde

Woord vooraf Dit is mijn laatste jaar Elektro-Mechanica en dus moest ik een Geïntegreerde Proef maken. Bij mij bestond deze opdracht uit het realiseren van een verticale kliefmachine, deze wordt gebruikt voor het klieven van hout, waardoor het blok kleiner wordt en dan beter in de haard kan. Dit project werd niet praktisch uitgevoerd door tijdsgebrek, er is dus enkel een theoretische versie. Het onderwerp van mijn Geïntegreerde Proef werd mij opgelegd door mr. Moerman. Toch was het een interessant onderwerp vond ik. Graag zou ik een woord van dank richten aan mijn 2 groepsleden, Jonas Van Brackel en Lenny Mortier, want ik kon rekenen op hun inzet en bijdrage bij mijn project. Ik zou ook graag mr. Moerman bedanken voor de hulp en de bijsturingen, zoals bij de mechanische berekeningen en de uitwerking met Solid Edge. Ook mr. Schrooten verdient mijn dank voor de hulp bij het schrijven van mijn PLC-programma voor de kliefmachine. De leerkrachten mevr. Pauwels, mevr. De Dycker en mevr. Vander Veken wil ik bedanken voor hun hulp bij het vertalen van teksten.

Inhoudsopgave 1

Opgave .............................................................................................................................. 10 1.1

Opgave houtkliefmachine.......................................................................................... 11

1.2

Voorbereidend studiewerk ........................................................................................ 12

1.3

Technisch Tekenen Mechanica .................................................................................. 12

1.4

Technologie – praktijk mechanica ............................................................................. 13

1.5

Laboratorium (meettechniek) ................................................................................... 13

1.6

Elektriciteit ................................................................................................................. 13

1.7

Elektronica ................................................................................................................. 14

1.8

ICT .............................................................................................................................. 15

1.9

Taalintegratie ............................................................................................................. 15

1.10 Samenbundelen. ........................................................................................................ 16 2

Voorbereidend studiewerk ............................................................................................... 18 2.1

Sterkteberekeningen constructie. ............................................................................. 19

2.1.1

Berekenen van de krachten op het bewegingsdeel. .......................................... 19

2.1.2

Berekenen van de bevestiging. .......................................................................... 19

2.1.3

Berekenen van de afmetingen van de vaste en beweegbare steun. ................. 21

2.2

Selectie van de actuator. ........................................................................................... 23

2.2.1

Inputsnelheid...................................................................................................... 23

2.2.2

Benodigde ingangsvermogen. ............................................................................ 23

2.2.3

Inputkoppel bij werking. .................................................................................... 24

2.2.4

Opstartkoppel..................................................................................................... 24

2.3

Materialen studie ...................................................................................................... 25

2.3.1

Machinebouwstaal ............................................................................................. 25

2.3.2

Brons................................................................................................................... 27

3

Technisch Tekenen ............................................................................................................ 29

4

Technologie - praktijk mechanica ..................................................................................... 30

5

4.1

Werkvoorbereiding .................................................................................................... 31

4.2

Technische tekening .................................................................................................. 36

Meettechniek .................................................................................................................... 37 5.1

Passingen ................................................................................................................... 38

5.1.1

Passing as – bus (kant2) ..................................................................................... 38

5.1.2

6

Passing as – bus (kant1) ..................................................................................... 39

5.2

Toleranties ................................................................................................................. 40

5.3

Ruwheden .................................................................................................................. 40

Elektriciteit – Elektronica .................................................................................................. 41 6.1

Keuze motor + uitleg ................................................................................................. 42

6.2

Gekozen motor .......................................................................................................... 42

6.2.1

Algemene beschrijving ....................................................................................... 42

6.2.2

Technische gegevens overzicht .......................................................................... 43

6.2.3

Voordelen voor de klant..................................................................................... 43

6.2.4

Typische toepassingen ....................................................................................... 44

6.3

3f asynchrone motor + uitleg .................................................................................... 44

6.3.1

Ontstaan van een vierpolig draaiveld. ............................................................... 46

6.3.2

stator .................................................................................................................. 47

6.4

Constructie, aansluiting en kenplaat. ........................................................................ 48

6.4.1

Constructie ......................................................................................................... 48

6.4.2

Principe ............................................................................................................... 49

6.4.3

slip ...................................................................................................................... 50

6.5

Motorbeveiliging ....................................................................................................... 51

6.6

Sensoren .................................................................................................................... 52

6.7

Transformator............................................................................................................ 56

6.7.1

Vermogen en stromen van een transformator .................................................. 56

6.7.2

verliezen bij transformator ................................................................................ 56

6.7.3

Nullastproef en kortsluitproef............................................................................ 58

6.7.4

Gekozen transformator ...................................................................................... 59

6.7.5

Behuizing ............................................................................................................ 59

6.8

Signaal lampen ........................................................................................................... 61

6.9

Bedieningselementen ................................................................................................ 62

6.10 Inleiding ..................................................................................................................... 62 6.10.1

Doel .................................................................................................................... 62

6.10.2

Drukknoppen ...................................................................................................... 62

6.10.2.1

Bedieningskop ............................................................................................. 62

6.10.2.2

Lichaam ....................................................................................................... 63

6.10.2.3 6.10.3

Schakelcontact ............................................................................................ 63

Signaallampen .................................................................................................... 63

6.10.3.1

Signaallampkop ........................................................................................... 63

6.10.3.2

lamphouder ................................................................................................. 64

6.11 Industriële beveiligingen ........................................................................................... 64 6.11.1

Algemeen............................................................................................................ 64

6.11.2

Gesloten smeltveiligheden (hov‛ s) .................................................................. 65

6.11.2.1

Principe ....................................................................................................... 65

6.11.2.2

Soorten ........................................................................................................ 65

6.11.2.3

opbouw ....................................................................................................... 65

6.11.3

Automaten.......................................................................................................... 66

6.11.3.1

Algemeen .................................................................................................... 66

6.11.3.2

Soorten ........................................................................................................ 66

6.11.3.3

opbouw ....................................................................................................... 67

6.11.3.4

werking ........................................................................................................ 68

6.11.3.4.1 Normale stroomdoorgang ..................................................................... 68 6.11.3.4.2 Overbelasting ......................................................................................... 68 6.11.3.4.3 Kortsluiting ............................................................................................. 68 6.12 Eplan .......................................................................................................................... 69 6.13 PLC en schakelkast ..................................................................................................... 70 7

Taalintegratie .................................................................................................................... 71 7.1

Nederlands................................................................................................................. 72

7.1.1

Aanvraag stageplaats ......................................................................................... 73

7.1.2

Aanvraag informatie ........................................................................................... 74

7.1.3

Uitnodiging vergadering ..................................................................................... 75

7.1.4

Verslag vergadering ............................................................................................ 75

7.1.5

Notulen vergadering .......................................................................................... 76

7.2

Engels ......................................................................................................................... 77

7.2.1

Technical text ..................................................................................................... 78

7.2.2

Glossary .............................................................................................................. 81

7.2.3

Questions and answers ...................................................................................... 84

7.2.4

Outline ................................................................................................................ 85

7.2.5

Summary ............................................................................................................ 86

7.2.6

General technical tekst....................................................................................... 87

7.2.7

Own part translation technical text ................................................................... 90

7.2.8

Translation general technical text ...................................................................... 90

7.3

Frans .......................................................................................................................... 95

7.3.1

Demande de documentation ............................................................................. 96

7.3.2

Documentation technique ................................................................................. 97

7.3.2.1

Vocabulaire technique ................................................................................ 97

7.3.2.2

Texte technique .......................................................................................... 98

8

Bronnenlijst ..................................................................................................................... 108

9

Tabellenlijst ..................................................................................................................... 109

10

Figurenlijst ................................................................................................................... 110

6 TSO-EMa

Inleiding

Inleiding In het begin van het schooljaar werd ons verteld dat we een eindwerk moesten maken, het onderwerp werd ons opgelegd door mr. Moerman. Dit was voor mij een verticale kliefmachine. Ondanks het feit dat ik het onderwerp niet zelf gekozen had, leek het me wel een zeer interessant project om te maken omdat dit een zeer eenvoudige machine is om hout te bewerken. Een verticale kliefmachine was mijn opdracht, maar doordat een groot deel van de klas deze opdracht kreeg, werden er mij ook nog specifiekere gegevens opgelegd in een opgavetabel zodat elke kliefmachine verschillend was. Ik vind een kliefmachine wel een goede GIP voor de richting Elektro-Mechanica want beide hoofdvakken komen aan bod bij het ontwerpen van een kliefmachine. De mechanica komt aan bod bij de sterkteberekeningen en ook bij de uitwerking in Solid Edge. Elektriciteit komt aan bod bij de sturing en bij de beveiliging van de machine. In deze bundel vind je alles over de nodige onderdelen voor het ontwerpen van een kliefmachine en dus ook de technische tekeningen van de onderdelen met een samenstellingstekening van het geheel. Daarna vind je in de bundel de sterkteberekeningen. Ook het elektrische gedeelte zit er in met alle gemaakte Eplan-tekeningen. Op het einde van deze bundel heb ik alle taken opgenomen die ik gemaakt heb voor de vakken Nederlands, Frans en Engels.

Elektro-Mechanica

Schooljaar 2012-2013

1 Opgave

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

1.1

Opgave

11

Opgave houtkliefmachine

Vier leerlingen werken in groep aan het ‘Euregio project’ rond alternatieve energie, meer specifiek het ontwerpen van een kleine windmolen. De overige leerlingen werken een verschillende opgave uit volgens onderstaande tabel: Tabel 1: Opgave

Deze gedifferentieerde opgave maakt het mogelijk dat de leerlingen aan één zelfde opdracht werken die tot verschillende oplossingen kan leiden. De voedingsbron is ofwel hydraulisch ofwel mechanisch/elektrisch. In het laatste geval wordt gebruik gemaakt van de zgn. ‘Screw jacks’ van Vermeire Belting (lineaire actuatoren http://www.vermeire.com/Inc/Doc/verins/screwjacks%20UK.pdf).

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

1.2

Opgave

12

Voorbereidend studiewerk

Mechanica-Sterkteleer voor hout-kliefmachine:  Bepalen van de aandrijfeenheid: o Hydraulisch: grootte van de cilinder, druk, ophanging, … o Mechanisch - elektrisch: afmetingen van de actuator en aan te koppelen motor.  Berekenen van de overige onderdelen (trek, afschuiving, buiging, knik, …). Mechanica-Sterkteleer voor windmolen:  Bepalen van de dikwandige buis i.f.v. een schatting van het gewicht van de te dragen windmolen: o Op druk/knik; o Op buiging; o …  Nadien herrekenen i.f.v. de reële waarden, evt. wordt de windmolen met spankabels vastgemaakt (zie ook testveld Schoondijke).  Bepalen van de lassen tussen buis en voetplaten;  Berekenen van de keilbouten waarmee de voetplaat bevestigd wordt op een betonnen sokkel.  Bepalen van de nodige bevestigingen van de wieken, de gelagerde as waarop de wieken gemonteerd worden, de evt. overbrengingen naar de generator,  … Laboratorium (materialenleer):  Bepalen van de materiaalkeuze van de onderdelen, bevestigingsmaterialen, ...:  Welke functie heeft het stuk in het geheel;  Aan welke belastingen is het stuk onderhevig en welke eigenschappen zijn hiervoor noodzakelijk;  Materiaalaanduiding volgens EN 10020-10025-10027-...;  Samenstelling van het materiaal;  Elasticiteitsgrens,treksterkte, kerfslagwaarde, hardheid, corrosiebestendigheid, bewerkbaarheid, lasbaarheid waar nodig.  (Studie) Controle van de lassen tussen de dikwandige buis en voetplaten.

1.3

Technisch Tekenen Mechanica

Werkgang tekenwerk (3D in Solid Edge):  Tekenen van de principetekening.  Ontwerpen van de samenstelling, hierbij wordt rekening gehouden met de eerder uitgevoerde berekeningen en de esthetische vormgeving van het geheel; Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Opgave

13

 Diverse standaardonderdelen (eventueel te downloaden via www.web2cad.com; www.festo.be, www.traceparts.com, http://www.item-cad.com/, …) plaatsen, rekening houdend met de gemaakte berekeningen.  Van de uiteindelijke samenstelling wordt een 2D samenstellingstekening (evt. voorzien van diverse deelsamenstellingen) gegenereerd met de nodige stukkenlijsten, evt. lasaanduidingen worden eveneens geplaatst;  Van de te vervaardigen onderdelen wordt een werktekening gemaakt met de nodige maataanduidingen, toleranties (evt. lengtetoleranties uitrekenen), vorm-en plaatstoleranties.

1.4 Technologie – praktijk mechanica  Van de te maken onderdelen (hoofdzakelijk van de windmolen), anders wordt  van de voorafgaande opgave tandwielas (TT) een werkgang opgemaakt.  Uitvoeren van deze onderdelen.

1.5 Laboratorium (meettechniek)  Opmeten;  Detailstudie van de gebruikte ISO-toleranties en hun passing met het element dat erop gemonteerd dient te worden (tandwiel, riemschijf, kettingwiel, lager, ...)  Detailstudie van de gekozen en opgemeten ruwheden;  Opmeten van de afmetingen en vorm & plaatstoleranties op de 3D-meetbank (optisch of met taster).

1.6 Elektriciteit  Eigenschappen van de gekozen éénfasige transformator: o Werkingsprincipe bij belasting; o Gekozen type en grootte; o Bepaling van het rendement; o Keuze van de veiligheidstransformator voor bediening op laagspanning.  Eigenschappen van de gekozen motor (zie eerdere mechanische berekeningen): o Verklaren van de motorkeuze uit de catalogi; o Elektrische gegevens- en motorkarakteristieken:  Koppel- en snelheidskarakteristiek;  Vermogen (mechanisch – elektrisch) en rendement;  Toerental en aantal poolparen;  Cos φ;  Ia / In;  Ma / Mn;  Mh / Mn;

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

   



Opgave

14

 Slip;  Stroom- en snelheidskarakteristiek; o Aanloop asynchrone motor (softstarter, frequentieomvormer,…); o Omkeren draaizin; o Motorbescherming – omgevingstemperatuur: thermische classificatie; o Beveiligingsklasse motor; o Opbouwdossier; o … EMC richtlijnen; Arbeidsfactor compensatie; Logica-sturing: analyseer de in- en uitgangen welke voor uw eigen ontwerp kunnen gebruikt worden; Technisch dossier: o Situatieschema; o Stuurstroombaanschema; o Hoofdstroombaanschema; o Bedradingsschema van de schakelkast en schakelpunten; o Bepaling van draaddoorsnede; o Aansluitschema met nummering van de geleiders; o Aansluitlijst; o Kabellijst; o Materiaallijst; o … Beveiligingen en bedieningen: o Noodstoppen; o Sensoren; o Motorbeveiliging; o Signalisatie; o Bedieningsknoppen; o Afstandsbediening; o …

1.7 Elektronica  Alle gebruikte elektronica kunnen verantwoorden:  Keuze en opstelling (terug te vinden in de technische tekeningen mechanica) van de sensoren;  Aansluiting van de sensoren in het geheel (stuurschema, PLC, …);  Vermogen elektronica bij de windmolen;  …

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Opgave

15

1.8 ICT       

Onderzoek en keuze lay-out; Studie HTML en CSS; Studie-ontwerp navigatiemethode; Maken van pagina en directory-structuur; Opmaken kader Word-document; Powerpoint; Website online zetten.

1.9 Taalintegratie Nederlands:  Verzorging van de algemene lay-out van de bundel, wat betreft: o Woord vooraf, inleiding en besluit; o Inhoudsopgave; o Bronnen- en figurenlijst (technische tekeningen worden hier niet bijgerekend); o Decimale nummering hoofdstukken + subrubrieken (let op: tekeningen worden niet opgenomen in de nummering van de bladzijden, de nummering herbegint na de tekeningen); o Éénvormige structuur betreffende de hoofding voor de goede leesbaarheid; o Keuze en plaatsing van de leestekens; o Taalzuiverheid.  Korte spreekbeurt betreffende functie (via power-point – zie opgave voor  mondelinge verdediging), werking van het ontwerp en keuze van de onderdelen;  Eindcontrole van de afgewerkte bundel qua lay-out en taalgebruik;  Aanvraagbrief voor stageplaats en CV;  Zakelijke briefwisseling per brief of mail. Engels:  De leerlingen kiezen op het internet of uit gespecialiseerde bladen een Engelse zakelijke tekst die aansluit bij het onderwerp van hun GIP. Daarvan wordt een schema en een samenvatting gemaakt.  Aanduiden van de moeilijke woorden in de tekst en opstellen van een verklarende en vertalende woordenlijst.  Opstellen van 10 vragen die aansluiten bij de tekst met telkens een uitgebreid antwoord.  Vertalen van elk een deel van een algemene Engelse technische tekst naar het Nederlands.

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Opgave

16

Frans:  Documentatie aanvragen, zowel schriftelijk (brief volgens BIN-normen) als mondeling (telefoongesprek);  Vakliteratuur begrijpend lezen aan de hand van een bestaande tweetalige woordenlijst, korte fragmenten vertalen en de woordenlijst instuderen;  Zelf een vertalende woordenlijst opstellen aan de hand van tweetalige technische documentatie, de woordenlijst instuderen;  Een stageverslag schrijven en een sollicitatiegesprek voeren waarbij de stageperiode mondeling besproken wordt.

1.10 Samenbundelen. Van de bekomen resultaten wordt een bundel gemaakt in een uniforme map, gebruik de onderstaande indelingen. Het is evenwel niet de bedoeling dat deze bundel een samenraapsel is van diverse cursussen. Enkel wat je ondernomen hebt om tot het resultaat te komen, wordt hierin opgenomen.  Opgave (deze mag van het netwerk op de g-schijf of van internet gekopieerd worden);  Voorwoord;  Inleiding;  Logboek (uit ‘Smartschool’)  Het voorbereidend studiewerk: o Resultaten van de berekeningen uit vakmodule Mechanica-sterkteleer; o Keuze van de materialen.  Technisch Tekenen mechanica (de tekeningen worden niet opgenomen in de nummering van de bladen): o Montagetekening; o Onderdelentekeningen, deze worden zoveel mogelijk per nummer geklasseerd.  Technologie-praktijk mechanica: o Technische tekening van tandwielas; o Werkvoorbereiding;  Meettechniek: o Detailstudie van de gebruikte ISO-toleranties op de as en hun passing met het te monteren element; o Detailstudie van de gekozen en opgemeten ruwheden; o Detailstudie van de diverse meetopstellingen; o Meetstaat (tabel) waarbij de vereiste afmetingen uit de tekening vergeleken wordt met de opgemeten en waarbij de nodige conclusie getrokken wordt (goed- of afkeuren);

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Opgave

17

 Elektriciteit – Elektronica: o De resultaten van de verantwoorde motorkeuze en schakeling; o De aansluitschema’s; o PLC-sturing; o Beveiligingen.  Taalintegratie: o Nederlands:  Woord vooraf;  Inhoudsopgave;  Inleiding;  Besluit;  Bronnenlijst;  Figurenlijst;  Aanvraagbrief voor stageplaats en CV;  Zakelijke briefwisseling per brief of mail. o Engels:  Samenvatten van zakelijke tekst;  Opstellen van meertalige woordenlijst en vertaling;  Vragen- en antwoordenlijst bij de zakelijke tekst;  Aanvraag van documentatie. o Frans:  Stageverslag;  Zelf op te stellen vertalende woordenlijst;  Kopie van de daarvoor gebruikte documentatie.

Elektro-Mechanica


2 Voorbereidend studiewerk

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema


19

2.1 Sterkteberekeningen constructie.

Figuur 1: Krachten voorstelling

2.1.1 Berekenen van de krachten op het bewegingsdeel.

De kracht F zal een moment veroorzaken waarvan de grootte:

M b  F .l1 (kNcm) ==> M b  80kN.20cm  1600kNcm Dit moment zal opgenomen worden door de steunrollen (bv. lagers), de krachten op de rollen kunnen we berekenen met de formule: Fst 

Mb 1600kNcm  35,556kN (kN ) ==> Fst  l2 45cm

Gebruik van bronzen plaatjes 2.1.2 Berekenen van de bevestiging. Materiaal E295, materiaalnummer 1.0050, dit is geschikt voor machinebouw. Dit materiaal heeft een treksterkte "Rm" tussen 470 en 610, gemiddelde is 540. Dit zal ook gegalvaniseerd worden tegen het roesten. Berekenen van de toelaatbare streksterkte rekening houdend met de nodige veiligheden in dit geval hebben we te maken met een wisselende belasting dus gebruik ik een coëfficiënt van 1/3. En ook σs en τ berekenen.

t 

540 1 *  45 N / mm² 4 3

  0.7 * 45  31,5N / mm²

s  2 *  63N / mm²

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema


20

Figuur 2: Bevestiging

Berekenen van de oppervlakte aan de hand van τ en zo de diameter van de boring voor de pen berekenen en de oppervlakte berekenen aan de hand van

σs en zo de dikte van de

steun bepalen.



F 80000 N / 2  A  1270mm²  12,70cm² A 31,5 N / mm²

A

 * d² 4 * 12.70 d   4cm 4 

F F 80000 N / 2  A   635mm²  6,35cm ² A s 63N / mm² A 6,35cm ² A  d * h  h    1.5875cm  1,6cm d 4cm

s 

σt, τ, σs blijven hier niet het zelfde ook al gebruik ik het zelfde materiaal, maar het mes wordt op het vaste gedeelte gemonteerd en zal alleen in één richting belast worden, dit is een dynamisch belasting dus ik zal gebruik hiervoor een coëfficiënt van 2/3.

t 

540 2 *  90 N / mm² 4 3

  0.7 * 90  63N / mm²

s  2 *  126 N / mm²

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema


21

Berekenen van de oppervlakte aan de hand van τ en zo de diameter van de boring voor de bouten berekenen en de oppervlakte berekenen aan de hand van σs en zo de dikte van de steun bepalen. F F 80000 N / 4  A   317mm²  3,17cm ² A  63N / mm²  *d² 4 * 3,17 A d   2cm 4  F F 80000 N / 4 s   A    159mm²  1,59cm ² A s 126 N / mm² A 1,59cm ² A  d * h  h    0,795  0,8cm d 2cm



2.1.3 Berekenen van de afmetingen van de vaste en beweegbare steun. Eerst ga ik het moment berekenen die optreed bij het klieven. Mb  F * l  80kN * 20cm  1600kNcm

b 

540 2 *  90 N / mm²  9kN / cm² 4 3

In eerste instantie bepaal ik het traagheidsmoment van deze doorsnede rond de zwaarte-as (zie figuur). Dan bepaal ik het weerstandsmoment tegen buiging van deze doorsnede: I Wb  x (waarbij v de uiterste afstand is naar de buitenkant van deze doorsnede) v Tot slot bepaal ik de optredende spanning in deze kritische doorsnede: M b  b  b  b Wb

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema


22

* Berekeningen: H= 20cm B= 3cm A1 * y1  A2 * y 2 60 *11.5  60 * 5 yz    8.25cm A 120 a1  y1  yz  11.5  8.25  3.25cm

a 2  y 2  yz  5  8.25  3.25cm b * h³ 20 * 3³  A * a1   60 * (3.25)²  678.75cm 4 12 12 b * h³ 3 * 20³ IxA2   A * a2   60 * (3.25)²  2633.75cm 4 12 12 Ix  IxA1  IxA2  3312.5cm 4 IxA1 

Ix 3312.5   224.20cm ³ v 14.75 v  Ht  yz  23  8.25  14.75cm

Wb 

b 

Mb 1600   7,136kN / cm Wb 224.20

Figuur 3: Afmetingen mes

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema


23

2.2 Selectie van de actuator. Gegevens:  F=80 kN;  Slaglengte : 320 mm;  Max sluitsnelheid v= 10 mm/s (= 600 mm/min). We kiezen bij Max. lifting load 80 kN (SJ80 of een MA80). 2.2.1 Inputsnelheid.

600mm / min  7  466,67 min 1 9mm  1 Dit toerental is te bekomen door bv een motor van 750 min -1 te nemen en dit m.b.v. een riemschijf of ketting te verlagen. De bijhorende overbrengingsverhouding zal dan als volgt zijn: nin 

i

n1 750 min 1   1,50 n2 466,67 min 1

2.2.2 Benodigde ingangsvermogen.

80kN  600mm/ min  2,540kW 60000 x0.315 We kiezen dus voor een motor van 3,75kW (zie aanduiding tabel) Pin 

Tabel 2: Selectie actuator

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema


24

Tabel 3: Vermogen actuator

2.2.3 Inputkoppel bij werking. Tin 

Pin .9550 3,75kW  9550   76,74 Nm nin 466,67 min 1

2.2.4 Opstartkoppel.

Tin 

F . p.x 80kN  7mm  1   79,47kNmm  79,47 Nm 2 ..i 2  0,206  7

Hierin is η: Static Efficiency 0.206 voor SJ80 en MA80

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema


25

2.3 Materialen studie De materialen die ik gebruik voor de bouw van mijn kliefmachine zijn:  Machinebouwstaal  Brons 2.3.1 Machinebouwstaal Ik gebruik machinebouwstaal voor de meeste delen van mijn kliefmachine. Dit word gebruikt voor belaste onderdelen en onderdelen die aan wisselende belasting blootgesteld zijn, enkele toepassingen zijn; staven, profielen, drijfstangen en smeedstukken. Symbool: E295 Materiaalnr.: 1.0050 DIN EN 10025-2: 2005-02 Samenstelling:

Tabel 4: Samenstelling machinebouwstaal

Overzicht van de soorten machinebouwstaal:

Tabel 5: Soorten machinebouwstaal

Behandelingsmogelijkheden:

Gloeien: 880°C/lucht

Tabel 6: Behandelingsmogelijkheden

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema


26

Normaal gloeien wordt uitgevoerd om een homogeen fijnkorrige structuur te verkrijgen. Circa 50 gr C boven de GSE lijn in het ijzerkoolstofdiagram, om het ferriet en cementiet in austeniet om te zetten, daarna langzaam afkoelen aan de lucht. Te lang op temperatuur houden van een werkstuk leidt tot rekristaliesatie, dus korrelgroei en dat is ongewenst. Bij de afkoeling wordt een nieuwe fijne structuur gevormd en alle bewerkingsporen zijn gewist, vandaar de naam normaalgloeien ofwel normaliseren. De eindhardheid hangt af van de toegepaste behandelingsmogelijkheid, bij deze is dat normaal uitgloeien. Het ijzerkoolstofdiagram waarop GSE lijn te zien is:

Figuur 4: Ijzerkoolstofdiagram

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema


27

Machinebouwstaal is verkrijgbaar bij:

Figuur 5: Christiaens

2.3.2 Brons Ik gebruik brons in de plaats van lagers, de plaatjes brons zijn namelijk ook makkelijker te vervangen bij eventuele slijtage en de kostprijs voor het vervangen zal ook veel minder zijn dan bij het gebruik van lagers. Enkele toepassingen bronzen bussen, wormwielen. Symbool: CuSn7 Zn Pb Materiaalnr.: 2.1090 DIN 1705 Samenstelling:

Cu ~ 83% Sn ~7% Zn ~4% Pb ~6%

Overzicht van de soorten brons:

Tabel 7: Soorten brons

Behandelingsmogelijkheden: Geen behandelingen vereist. Eindhardheid: Universeel lagerbrons heeft een Brinell hardheid van >70HB.

De hardheidsmeting volgens Brinell Bij hardheidsmeting volgens Brinell wordt een stalen of hardmetalen kogel in het te testen materiaal gedrukt. De grootte van de indrukking is een maat voor de hardheid van het materiaal. De diameter van de indrukking wordt met behulp van een formule omgerekend tot een getal dat de "Hardheid volgens Brinell" wordt genoemd.

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema


28

Figuur 6: Brinell hardheid

Eigenschappen Brinell hardheid: - De Brinell hardheidsmeting wordt beperkt door de vervorming van de kogel. Bij materialen harder dan 500 HB gaat de kogel vervormen. - Door het gebruik van een vrij grote indrukking (kogel 10 mm) is het mogelijk om van niet homogene materialen een hardheid te meten. Dit is belangrijk voor metingen aan gietijzer. - Er bestaat een relatie tussen de hardheid en de treksterkte. Voor staal geldt Rm = 10/3 HB. Voor aluminium geldt Rm = 0,55 HB

Brons is verkrijgbaar bij:

Figuur 7: Hemimex

Elektro-Mechanica


3 Technisch Tekenen

Elektro-Mechanica


1

1

6 EMa

1:1

Opmerking/Norm

23°

Datum 18/05/2013 Getekend De Causmaecker Ewout

750x500x50

Ruwe Maat

280

500

Kliefmachine

Titel

Schaal Gezien

E295

Materiaal

120 400 400 1000 0,20 0,3

20

PTI EEKLO

Voetplaat

Benaming

Identificatiemerk - Klas

Aantal

DIN ISO 2768 0,5 6 30 6 30 120 0,05 0,10 0,15

Stuknr

Boven Tot en met Fijn (IT 12): ±

50

50 R

1

Ra 6,4

750

16 ° 1

2

Mes

PTI EEKLO

Benaming

6 EMa


Aantal

DIN ISO 2768 0,5 6 30 6 30 120 0,05 0,10 0,15

Stuknr


Tolerantietabel 0,021 20H7 0

A

1:1

O 20 H7

Opmerking/Norm

A


Ruwe Maat

90

Kliefmachine

Titel

Schaal Gezien

E295

Materiaal

120 400 400 1000 0,20 0,3

90

Doorsnede A-A 16,5 50 148

2

Ra 1,6

286 10

1400 1

3

PTI EEKLO

HE 280 B

Benaming

6 EMa


Aantal

DIN ISO 2768 0,5 6 30 6 30 120 0,05 0,10 0,15

Stuknr


3

1:1

Opmerking/Norm

DETAIL A

20


Ruwe Maat

Kliefmachine

Titel

Schaal Gezien

Materiaal

120 400 400 1000 0,20 0,3

A

952,5

Ra 3,2

10

Ra 1,6

4

305

Doorsnede A-A

180

83

A

10

136

280

O 66

20

O 12

Ra 1,6

+0,1 +0,05

25

72

Ra 3,2

A Boven Tot en met Fijn (IT 12): ±

Stuknr

Aantal

Benaming

Materiaal

4

1

Houdplaat actuator

E295

PTI EEKLO Identificatiemerk - Klas

6 EMa

Schaal Gezien Titel

Ruwe Maat

DIN ISO 2768 0,5 6 30 6 30 120 0,05 0,10 0,15

120 400 400 1000 0,20 0,3

Opmerking/Norm

305x280x19

1:1

Kliefmachine


2

5

PTI EEKLO

Steunlat

Benaming

6 EMa


Aantal

DIN ISO 2768 0,5 6 30 6 30 120 0,05 0,10 0,15

Stuknr


5

Ra 3,2

1:1

Opmerking/Norm

45 °

35,36

45 °


400x18x20

Ruwe Maat

Kliefmachine

Titel

Schaal Gezien

E295

Materiaal

120 400 400 1000 0,20 0,3

20

395,98

Ra 3,2 6

Doorsnede A-A

340 50

10

20

A

30

120°

O 12

60

45

15

6,54

A

18°

145


Stuknr

Aantal

6

1

Benaming

Materiaal

Onderplaat mes

E295


6 EMa

Schaal Gezien Titel

Ruwe Maat

DIN ISO 2768 0,5 6 30 6 30 120 0,05 0,10 0,15

120 400 400 1000 0,20 0,3

Opmerking/Norm

340x90x10

1:1

Kliefmachine


10

2

7

Schaal Gezien

PTI EEKLO 6 EMa

+0,2 +0,1

1:1

20

Opmerking/Norm

O 12

141°

20 Datum 20/05/2013 Getekend De Causmaecker Ewout

200x50x20

Ruwe Maat

O 20

Kliefmachine

E295

Titel

200

Materiaal

120 400 400 1000 0,20 0,3

Beugel actuator

Benaming


Aantal

DIN ISO 2768 0,5 6 30 6 30 120 0,05 0,10 0,15

Stuknr


50 30 10

7

Ra 3,2

R 10

90

2

8

Schaal Gezien

PTI EEKLO 6 EMa

1:1

20

Opmerking/Norm

10

Doorsnede A-A


115x90x10

Ruwe Maat

Kliefmachine

E295

Titel

A

A

Materiaal

120 400 400 1000 0,20 0,3

115

Bevestiging mes

Benaming


Aantal

DIN ISO 2768 0,5 6 30 6 30 120 0,05 0,10 0,15

Stuknr


8

Ra 3,2

15

3

1,5

1

9

Pen

PTI EEKLO

Benaming

6 EMa


Aantal

DIN ISO 2768 0,5 6 30 6 30 120 0,05 0,10 0,15

Stuknr


Tolerantietabel 0,009 20j6 -0,004

O 20 j6 O 18

9

Ra 3,2

Schaal Gezien

E295

Ra 1,6

1:1

Ø25x60

Opmerking/Norm


Ruwe Maat

Kliefmachine

Titel

59,5 54,5

Materiaal

120 400 400 1000 0,20 0,3

Ra 1,6

O 25

A

O 12

15

2

10

PTI EEKLO

Bronzen geleiding

6 EMa

Schaal Gezien

Brons

1:1

Opmerking/Norm

A


90x27x20

Ruwe Maat

Kliefmachine

Titel

90

Materiaal

120 400 400 1000 0,20 0,3

30

O 12

Doorsnede A-A

Benaming


Aantal

DIN ISO 2768 0,5 6 30 6 30 120 0,05 0,10 0,15

7,8 Stuknr


10

Ra 3,2

27

a 20

a 20 a 20

a 20 a 20 a 20

Stuknr

Aantal

Benaming

Materiaal

1

1

Voetplaat

E295

750x500x50

10

2

Bronzen geleiding

Brons

90x27x20

11

1

Circlipsring

18 x 1,5

12

8

Moer

DIN EN 24032 M12

13

1

Actuator

14

1

Motor

15

4

Verzonken bout

DIN 7991 M12x50

16

4

Zeskant bout

DIN EN 24016 M12x30

2

1

Mes

3

1

HE 280 B

4

1

Houdplaat actuator

E295

305x280x19

5

2

Steunlat

E295

400x18x20

6

1

Onderplaat mes

E295

340x90x10

7

2

Beugel actuator

E295

200x50x20

8

2

Bevestiging mes

E295

115x90x10

9

1

Pen

E295

Ø25x60

Opmerking/Norm

E295


6 EMa

Ruwe Maat

Schaal Gezien Titel

1:1

Kliefmachine


16

12

DETAIL A 7

14

4 13

A

9

5 11 2

6 3 15

B

1

8

DETAIL B

Stuknr

Aantal

Benaming

1

1

Voetplaat

E295

750x500x50

10

2

Bronzen geleiding

Brons

90x27x20

11

1

Circlipsring

18 x 1,5

12

8

Moer

DIN EN 24032 M12

13

1

Actuator

14

1

Motor

15

4

Verzonken bout

DIN 7991 M12x50

16

4

Zeskant bout

DIN EN 24016 M12x30

2

1

Mes

3

1

HE 280 B

4

1

Houdplaat actuator

E295

305x280x19

5

2

Steunlat

E295

400x18x20

6

1

Onderplaat mes

E295

340x90x10

7

2

Beugel actuator

E295

200x50x20

8

2

Bevestiging mes

E295

115x90x10

9

1

Pen

E295

Ø25x60

10

Materiaal

Opmerking/Norm

E295


6 EMa

Ruwe Maat

Schaal Gezien Titel

1:1

Kliefmachine


4 Technologie - praktijk mechanica

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Technologie – praktijk mechanica

31

4.1 Werkvoorbereiding Machine

Ruwe maat

Materiaal

Aantal

Werkstuknaam

………………………

Ø40x105

Zacht staal

1

As

Bewerking Bew. VL

Nr

Vc M/ Mi n

n tr/m in

1

Controle van beginmaten

2

Vlakken 1ste kopvlak

1

40

300

3

centerboren

2

14 0

1000

4

Stuk omdraaien

5

Vlakken 2de kopvlak op lengte 100±0,1

3

40

300

f mm/ omw

Vf Gereedshap mm/ min

0,1

30

0,1

30

* schuifmaat 0-150 * mesbeitel HSS * meetklok * centerboor *Klauwplaat *Meeneemplaat *Centers *Meenemer *Micrometers

6

centerboren

7

werkstuk tussen centers plaatsen

8

uitlijnen centers

Elektro-Mechanica

4

14 0

1000


6 TSO-EMa

9


32

Ruwen Ø35,5 ; 36,5 ver ; 3 stap

6

40

280

0,1

40

10 Ruwen Ø26,5 ; 32,5 ver ; 5 stap

7

40

280

0,1

40

11 Ruwen Ø20,5 ; 9,5 ver ; 3 stap

8

40

280

0,1

40

12 omdraaien werkstuk

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa


33

13 Ruwen Ø30,5 ; 36,5 ver ; 5 stap

9

40

280

0,1

40

14 Ruwen Ø 20,5 ; 32,5 ver; 5 stap

10

40

280

0,1

40

15 Ruwen Ø 16,5 ; 9,5 ver; 2 stap

11

40

280

0,1

40

12

60

450

0,05

30

16 Slijpen mesbeitel 17 Fijn uitlijnen centers 18 Nadraaien Ø16 ; 10 ver

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa


34

19 Nadraaien Ø20g6 ; 23 ver

13

60

450

0,05

30

20 Nadraaien Ø30 ; 4 ver

14

60

450

0,05

30

15

60

450

0,05

30

21 werkstuk omdraaien 22 Nadraaien Ø20 ; 10 ver

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa


35

23 Nadraaien Ø26g6 ; 23 ver

16

60

450

0,05

30

24 Nadraaien Ø35 ; 4 ver

17

60

450

0,05

30

25 Alle hoeken breken 0,2 x 45°

18

60

480

HV

40

26 Controle stuk Nummer inslaan Beoordelingstabel invullen Tabel 8: Werkvoorbereiding

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa


36

4.2 Technische tekening

Elektro-Mechanica


1

/

As

PTI EEKLO

Benaming

6 EMa


Aantal

O 20

1:1

Ø40x105

Opmerking/Norm

KANT 1

KANT 2


Ruwe Maat

Praktijk Mechanica

Titel

Schaal Gezien

Zacht staal

Materiaal

O 35

O 26 g6

120 400 400 1000 0,20 0,3

Tolerantietabel -0,007 26g6 -0,020

DIN ISO 2768 0,5 6 30 6 30 120 0,05 0,10 0,15

Stuknr


Tolerantietabel -0,007 20g6 -0,020

Ra 1,6

O 30 O 20 g6 O 16

10 23 4 4 23 10

Ra 3,2

100

5 Meettechniek

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Meettechniek

38

5.1 Passingen 5.1.1 Passing as – bus (kant2)

As: Ø20 g6 (-0,007 ; -0,020) Bus: Ø20 H7 (+0,021 ; 0)

Figuur 8: Passing kant 2

Tabel 9: Waarden bus Tabel 10: Waarden as

Na

20

ma

20-0,007 = 19,993

Ma

19,98

Ta

5µm

Wa

20-0,004 = 19,996

Nb

20

mb

20

Mb

20,021

Tb

21µm

Wb

20,007

=> Max. speling =7μm => Max. speling = 41μm => Ware speling= 18μm

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Meettechniek

39

5.1.2 Passing as – bus (kant1) As: Ø26 g6 (-0,007 ; -0,020) Bus: Ø26 H7 (+0,021 ; 0)

Figuur 9: Passing kant 1

Tabel 11: Waarden as

Na

26

Nb

26

ma

26-0,007 = 25,993

mb

26

Ma

25,98

Mb

26,021

Ta

5µm

Tb

21µm

Wa

26-0,004 = 25,996

Wb

26,007

Tabel 12: Waarden bus

=> Max. speling =7μm => Max. speling = 41μm => Ware speling= 18μm

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Meettechniek

40

5.2 Toleranties Alle maten op de technische tekening van 4.2 waar geen tolerantie bij vermeld is,daar worden de toleranties toegepast volgens onderstaande tabel: Tabel 13: Tolerantietabel

DIN ISO 2768 Boven Tot en met Fijn (IT 12): ±

0,5 6 0,05

6 30 0,10

30 120 0,15

120 400 400 1000 0,20 0,3

5.3 Ruwheden Op tekening vermeld, algemene ruwheid is Ra 3,2, enkel de 2 diameters waar de bus over wordt geschoven, de passingen, worden afgewerkt met een ruwheid van Ra 1,6. Omdat dit een klempassing is en dus deze diameter minder ruw mag zijn, de andere diameters zijn van minder belang dus deze krijgen algemene ruwhied, namelijk Ra 3,2.

Elektro-Mechanica


6 Elektriciteit – Elektronica

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

42

6.1 Keuze motor + uitleg Om een motor te kiezen in een catalogus moet je aan een aantal parameters voldoen: · Het soort motor (AC of DC, synchrone of asynchrone motor, éénfasig, driefasige, Dahlander,…) · Het materiaal van het motorhuis (aluminium, staal of gietrijzer). · Het aantal polen of de rotatiefrequentie. · De omgeving waar de motor geplaatst wordt (EX-motor?) · Aansluitspanning · Het vermogen van de motor · Met of zonder reductiekast · De bouwvorm (voet of flensmontage, asuiteinde,…) · Koelwijze (IC) · Isolatieklasse · IP-klasse ·… 6.2

Gekozen motor

Ik heb gekozen voor een motor van Siemens omdat dit een van de bekendste merken is en ze van zeer goede kwaliteit zijn. 6.2.1 Algemene beschrijving General Purpose motoren met aluminium frame zijn geschikt voor een breed scala van standaard aandrijving taken in de industriële omgeving. Als gevolg van het zeer lage gewicht zijn ze voorbestemd pomp, ventilator en compressor toepassingen. Ze zijn echter ook uitstekend lenen voor transporttechniek en hijsmiddelen / kranen. Design en architectuur van de motoren zorgen voor maximale flexibiliteit en minimale bijbehorende kosten bij de montage en installatie van: Gebruikers profiteren van geïntegreerde hijsoogbouten, montage voeten die kan worden vastgeschroefd op, versterkte lagering end schilden met optimale mechanische eigenschappen en aansluitkasten die gemakkelijk te openen. Niet alleen dit, kan encoders, remmen en afzonderlijk aangedreven ventilatoren eenvoudig worden toegevoegd. Kous is ook eenvoudig te wijten aan de lage variantie van onderdelen waardoor de motor distributeurs om snel te reageren op eisen van de klant.

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

43

Figuur 10: Motor

6.2.2 Technische gegevens overzicht

Eigenschappen Macht en spanningsbereik: Frame maten en soorten van de bouw: Nominaal toerental: Aantal polen: Rendementsklassen:

0,55 kW tot 45 kW Voor alle gebruikelijke spanningen 80 tot 225 in alle gebruikelijke soorten bouwwerken 750 - 3600 tpm 2/4/6/8 IE1 = Standard Efficiency IE2 = High Efficiency IE3 = Premium Efficiency NEE = NEMA Energiezuinige motoren vlgs. aan NEMA MG1 NPE = NEMA Premium Efficiënte motoren vlgs. aan NEMA MG1

Figuur 11: Motoreigenschappen

6.2.3 Voordelen voor de klant Bijzonder gebruiksvriendelijk De 1LE1 serie biedt bijzonder gebruiksvriendelijk aansluitdozen. De 2 en 4-polige motoren, een as hoogte van 80 en 90 gaan nog een stap verder: Voor deze motoren, wordt de klemmenkast slechts bevestigd met een schroef, en het kan continu worden gedraaid door middel van 360 graden. Daarnaast is de aansluitkast is vooraf geconfigureerd met een klemmenbord. Dit maakt het aanzienlijk eenvoudiger en sneller te installeren motoren een beperkte ruimte, zoals de motor verbindingskabel kan worden naar de motor vanuit elke richting. Meer vermogen Verhoogd vermogen motoren kunnen de oplossing zijn als de motor extreem compact moet zijn omdat er niet voldoende ruimte beschikbaar is voor een standaard motor. Met deze

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

44

motoren, in efficiëntieklasse IE2, vermogens van een standaard motor kan worden gerealiseerd in de volgende kleinere as hoogte. 6.2.4     

Typische toepassingen Pumps Fans Compressoren Kranen / hefmiddelen Productie industrie

6.3 3f asynchrone motor + uitleg Een tweepolig driefasenstatorwikkeling is samengesteld uit drie wikkelingen die ruimtelijk onder hoeken van 120° t.o.v. elkaar opgesteld zijn.

Figuur 12: Wikkelingen

Door deze drie wikkeling n worden sinusoidale stromen gestuurd die 120° in de tijd verschoven zijn t.o.v. elkaar. In de figuur hieronder zijn deze driefasenstromen voorgesteld en kunnen we nagaan wat dit veroorzaakt op verschillende tijdstippen (t1 tot t5) bij een tweepolige machine.

Figuur 13: Tijdstippen

We kunnen het resulteren veld tekenen voor de verschillende tijdstippen.

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

45

Besluit: We stellen dus vast dat het resultaat een draaiend magnetisch veld is dat één omwenteling maakt in één periode, vandaar de benaming DRAAIVELD. We kunnen ook aantonen dat het draaiveld steeds constant is in grootte. In de voorgaande theorie hebben we gebruik gemaakt van een fictieve voorstelling van de ligging van de wikkelingen, dit om principieel het vastleggen van begin- en eindpunten duidelijk te maken. In werkelijkheid wordt echter gebruik gemaakt van een andere uitvoering. In de statorwikkeling worden per fase niet één maar vele wikkelingen aangebracht, die samen de fasewikkelingen vormen.

Figuur 14: 2 polig draaiveld

In de statorwikkelingen moet, bij aansluiting op een driefasig net, een draaiveld opgewekt worden. De drie fase wikkelingen: U1-U2,V1-V2 en W1-W2 die hiervoor nodig zijn, liggen 120°E t.o.v. elkaar in het gelammeleerd statorstaal. De uitvoerings vorm van dze wikkelingen bepaalt het aantal poolparen van het draaiveld. Is er 1 spoel per fase, dan onstaat een 2polig draaiveld. Zijn er 2 spoelen per fase, dan ontstaat een 4-poligdraaiveld.

Figuur 15: Stator

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

6.3.1

Elektriciteit

46

Ontstaan van een vierpolig draaiveld.

In voorgaand voorbeeld werd het ontstaan van een tweepolig draaiveld aangetoond: het magnetisch veld maakt 1 omwenteling gedurende 1 periode van de stroom.

Figuur 16: 4 polig draaiveld

Door het aantal spoelen te vermeerderen kunnen we een draaiveld bekomen met meerdere polen:bijvoorbeeld zullen 6 spoelen zorgen voor een 4-polig draaiveld, dat dan een ganse omwenteling maakt in een halve periode. Besluit: Indien het magnetisch veld 2 paar polen heeft en f de frequentie van de aangebrachte driefasen stromen is, dan vinden we de draaisnelheid van het draaiveld met volgende formule:

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

47

6.3.2 stator Bij een 2-polige machine wordt het magnetisch veld opgewekt door 3 spoelen die elk 120° verschoven zijn in de ruimte t.o.v. elkaar. Bij een 4-polige machine wordt het veld opgewekt door 2 reeksen van 3 spoelen die in plaats van 120° nu slechts 60° t.o.v. elkaar verschoven zijn. De stator van een draaistroommotor bestaat uit minimaal drie identieke spoelgroepen. Elke spoelgroep bevat de spoelen van bij elkaar horende polen. De spoelgroepen, ook wel fasewikkelingen genoemd, worden voorzien van dezelfde wisselspanning, maar met faseverschillen van 120 graden. Bij een tweepolige motor, d.w.z. één paar polen per spoelgroep, maken de overeenkomende polen in de drie spoelgroepen hoeken van 120 graden met elkaar. Bij een 4-polige motor zijn er twee paar polen per spoelgroep. De hoek tussen de overeenkomende polen is dan 60 graden. Door het faseverschil tussen de spoelgroepen bereiken de polenparen na elkaar hun maximale magnetische veld. Daardoor ontstaat er een draaiend magnetisch veld, draaiveld genoemd.

Figuur 17: Wikkelingen 120° verschoven

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

6.4

Elektriciteit

48

Constructie, aansluiting en kenplaat.

6.4.1 Constructie Stator: stilstaand gedeelte. Bestaat uit een holle cilinder van dunne ferro - siliciumblaadjes met aan de binnenkant een aantal gleuven waarin een driefasige wikkeling wordt geplaatst. Deze wikkelingen worden op een draaistroomnet aangesloten.

Figuur 18: Samenstelling stator

Rotor: draaiend gedeelte. De rotor bevindt zicht in de stator en is gescheiden van de stator door middel van een luchtspleet. De rotor wordt elektrisch niet aan het draaistroomnet verbonden. Het draaiende gedeelte (de rotor of het anker in het geval van de asynchrone kooirotormotor), bestaat uit een kooi van grote staven die aan de uiteinden zijn kortgesloten door een grote ring. (vandaar kortsluitankermotoren). De ruimte tussen de kooi is opgevuld met een weekijzerpakket. In de staven lopen zeer grote stromen die tegen het statorveld in een tegenveld opwekken waardoor de rotor gaat draaien.

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

49

Figuur 19: Binnenkant motor

Bij de asynchrone motor is iedere fasewikkeling ontworpen voor een bepaalde fasespanning Uf. Afhankelijk van de grootte van de lijnspanning Ul van het net, worden de statorwikkelingen in ster of in driehoek geschakeld. Als ze in driehoek geschakeld zijn is de fasespanning Uf gelijk aan de lijnspanning Ul. Is de lijnspanning Ul, daarentegen gelijk aan maal de de fasespanning uf van de statorspoel, dan is de motor in ster geschakeld. Bij de ster-driehoek schakeling worden bij het aanlopen allereerst de wikkelingen in ster geschakeld en na enige tijd in driehoek. Deze omschakeling kan handmatig worden gedaan of door middel van een tijdsrelais die na een ingestelde tijd wisselt van ster naar driehoek

de verhouding tussen is 3

en

6.4.2 Principe De driefasige asynchrone motor, kortsluitanker motor of kooianker motor is een asynchrone elektromotor, gevoed door een 3-fasenwisselspanningssysteem. Asynchrone motoren worden overal toegepast in de aandrijftechniek en bij zware machines. Door de hoge Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

50

aanloop stroom (tot ca. 6 à 8 x nominaal) van 3 fasige asynchrone motoren is het wel nodig om aan te lopen met een speciaal aanloop systeem zoals aanlooptransformatoren, frequentieregelaars of ster-driehoek schakelingen wat ik zal gebruiken om mijn motor te laten draaien.

Figuur 20: Opbouw motor

6.4.3 slip De rotor probeert dit draaiveld te volgen (volgens de wet van Lenz probeert de rotor het draaiveld te ontwijken door mee te draaien in de richting van dit draaiveld). In tegenstelling tot de synchrone motor, blijft de draaisnelheid van de rotor achter bij die van de stator. Daarom spreekt men hier van een asynchrone motor, asynchrone=niet synchroon. Het verschil in draaisnelheid tussen de rotor en de stator wordt de slip genoemd. Een asynchrone motor kan niet werken zonder slip. Het is namelijk de slip die de rotorfrequentie bepaalt. Zonder slip is de rotorfrequentie nul. De rotorfrequentie is de draaiveldfrequentie min het rotortoerental. Er moet stroom (en daarmee veld) worden opgewekt in de rotor om een veld op te wekken tegenwerkend ten opzichte van het statorveld, anders kan de asynchrone motor niet draaien. Bij het aanzetten van de asynchrone motor is de rotorfrequentie maximaal. Slip wordt berekend met de volgende formule:

s=slip= s = slip fr = toerental rotor in omw/min fs = toerental stator in omw/min

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

51

Koppen-snelheidskarakteristiek Ta=aanzetkoppel Tz=zadelkoppel Tkip=kipkoppel Tnom=koppel bij nominale last T0=koppel bij nullast x= werkgebied

Figuur 21: Koppen-snelheidskarakteristiek

De faseverschuiving tussen de rotorstroom Ir en de rotor-emk Er is afhankelijk van de slip: Bij toenemende rotatiefrequentie N2 wordt de frequentie van de rotor-emk en daardoor de faseverschuiving kleiner en het koppel zal stijgen. dus makkelijker gezegd als de motor meer op toeren komt zal de arbeidsfactor verbeteren. Naarmate de slip kleiner wordt zal dus ook de rotorstroom Ir beginnen dalen, dit verklaart het maximum in de bovenstaande karakteristiek. Dit maximum wordt dus bereikt als de toename van het werkkoppel volledig teniet gedaan wordt door de stoomdaling (punt Tkip => kipkoppel) Voor nog hogere rotatiefrequenties zal de stroomdaling van doorslaggevende aard zijn, zodat het koppel verder daalt. In punt I0 worden er geen veldlijnen meer gesneden en is bijgevolg de rotorstroom 0 zodat het koppel ook 0 zal zijn. Voor enkele karakteristieke bedrijfstoestanden gelden volgende slipwaarden:  bij stilstand of het startmoment is: nr = 0 en s = 1 of 100%;  bij synchronisme is: nr-ns en s = 0 of 0%;  bij vollast of bij nominaal bedrijf is de slipwaarde tussen 2% en 7%

6.5 Motorbeveiliging Volgens de tabel van Klöckner Moeller heb ik een thermische beveiliging nodig van 30A, er was keuze tussen de motorbeveiligingsschakelaars PKZM01, PKZM0 en PKZM4. Tabel 14: motorbeveiliging Zekering

F1 + F2

cos  rendement

Ptot

Aantal

U

(W)

fasen

(V)

(0,6…1)

3000

3

400

0,84

Elektro-Mechanica



Thermiek (A)

Zekering directe start

(%)

In

1,1 x In

(A)

81

6,36

7,00

16

Type

aM = T

Draadsectie

(mm²)

2,50


6TSO-Ema

Elektriciteit

52

De PKZM01, PKZM0 en PKZM4 bieden met de stroomafhankelijk bimetaalafschakelingen een zeer betrouwbare technische oplossing voor de motorbeveiliging. De thermische beveiliging is fase-uitvalgevoelig en temperatuurgecompenseerd. De nominale stromen bij PKZM0 tot 32 A zijn in 15 bereiken onderverdeeld, bij de PKZM01 in 12 bereiken en bij de PKZM4 tot 63 A in 7 bereiken. Met de magnetische maximaal beveiligingen, op 14 × Iu vast ingesteld, worden de installatie (motor) en de voedende kabel betrouwbaar beveiligd. Ook het motorstarten is in alle bedrijfssituaties gewaarborgd. De fase-uitvalgevoeligheid van de PKZM0 en PKZM4 maakt toepassing voor beveiliging van EEx e-motoren mogelijk. Een ATEXcertificering is beschikbaar. Ter beveiliging van motoren worden de motorbeveiligingsschakelaars op de nominale motorstroom ingesteld. De volgende toebehoren breiden de motorbeveiligingsschakelaar uit met de verschillende subfuncties:    

onderspanningsafschakelspoel U, arbeidsstroomafschakelspoel A, normaal hulpcontact NHI, storingsmelder AGM.

Ik zal dus kiezen voor de PKZM01 want die kan de 30 A aan en ik heb geen 12 bereiken nodig.

6.6 Sensoren Inductieve sensoren De inductieve benaderingsschakelaar werkt volgens het principe van de gedempte LCoscillator: wanneer metaal binnendringt in het aanspreekbereik van de naderingsschakelaar, dan wordt aan het systeem energie onttrokken. Het metaaldeel zorgt voor energieverlies, die door de wervelstroomvorming wordt veroorzaakt. De wervelstroomverliezen zijn afhankelijk van de grootte en het soort van het metaaldeel. De verandering van de trillingsamplitude van de oscillator veroorzaakt een stroomverandering, die in de elektronica wordt verwerkt en in een gedefinieerd schakelsignaal wordt omgezet. Voor de duur van het dempen staat een statisch signaal op de uitgang van het apparaat ter beschikking.

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

53

Oscillator

Gelijkrichter

Schakelversterker

Uitgang

Voeding Figuur 22: Inductieve sensor

Eigenschappen inductieve naderingsschakelaar:            

Isolatie conform IEC 346/VDE 0100 of IEC 536, Beschermingsgraad IP67, hoge schakelfrequentie, onderhoudsvrij en slijtvast (hoge levensduur), ongevoelig voor trillingen, willekeurige inbouwpositie, LED-indicatie toont de schakel- of uitgangstoestand en vereenvoudigt bij de inbouw de inregeling, bedrijfstemperatuurbereik –25 ... +70 ˚C, trillingsbelasting: cyclustijd 5 min., amplitude 1 mm in frequentiegebied 10 ... 55 Hz, conform IEC 60947-5-2, hebben een statische uitgang, die zolang actief blijft, als het apparaat wordt gedempt, dendervrij schakelgedrag in microseconden (10–6 s).

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

54

Tabel 15: Schakelafstanden

Schakelafstand S De schakelafstand is de afstand, waarbij een metalen deel dat Staal (St 37) 1,00 × Sn het actieve vlak nadert, een signaalverandering op de uitgang bewerkstelligt. De schakelafstand is afhankelijk van: Messing 0,35 – 0,50 × Sn  Aanlooprichting  Grootte  Materiaal van het metalen deel

Met de volgende correctiefactoren moet bij verschillende materialen rekening worden gehouden: Sn = nominale schakelafstand

Koper

0,25 – 0,45 × Sn

Aluminium

0,35 – 0,50 × Sn

RVS

0,60 – 1,00 × Sn

Dit zijn de inductieve sensoren die wij gaan gebruiken om de toestand van onze actuator te kunnen schakelen. Tabel 16: Voorstelling sensor

Ind. Sensor, AC, tubular 18, metal, cabl Part no.

E57RAL18A2

Article no.

136066

Tabel 17: Eigenschappen sensor

Product Standards

UL 508; IEC60947-5-2; CE marking

UL File No.

E166051

UL CCN

NRKH, NRKH7

NA Certification

UL listed

Max. Voltage Rating

250 V AC

Degree of Protection

IEC: IP67, IP69K; UL/CSA Type: 4, 4x, 6, 6P, 12, 13

General Standards Ambient temperature

IEC/EN 60947-5-2 °C

Protection type Mechanical shock resistance

Elektro-Mechanica

- 25 - + 70 IP67

g

30 Shock duration 11 ms


6TSO-Ema

Elektriciteit

55

Characteristics Rated switching distance Rated switching distance

Sn

mm

5

Repetition accuracy of Sn

%

3

Temperature drift of Sn

%

10

Switching hysteresis of Sn

%

20

Rated operational voltage

Ue

20 - 250 V AC

Operating current in the switched state at 24 V DC

Ib

mA

10

Maximum load current

Ie

mA

500

Voltage drop at Ie

Ud

V

2.5

Hz

20

Switching Frequency Min. load current

Ie

mA

1

Residual current through the load in the blocked state at 230 V AC and 24 V DC

Ir

mA

0.1

LED

Red

Switching state display Connection

2-wire

Contacts N/O = Normally open

1 N/O

Style Design (outer dimensions)

mm

M18 x 1

For connection of:

2 m connection cable

Material

Stainless steel

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

56

6.7 Transformator 6.7.1 Vermogen en stromen van een transformator Vermogen transformatoren Transformatoren kennen een toegekend vermogen, dit wil zeggen dat de transformator constructie de doorlaat van het vermogen bepaalt. Het is immers zo dat de transformator niets anders doet dan galvanische gescheiden het vermogen van de primaire zijde naar de secundaire zijde overzet met het zelfde spanningsniveau of met een verschillend spanningsniveau. Nominaal stroom De nominaal stroom van een enkelfase transformator wordt bepaalt uit Iprimair = Ps / Uprimair of Isecundair = Ps / Usecundair

Figuur 23: Rendement transformator

Hierin is de nullaststroom even buiten beschouwing gelaten.

6.7.2 verliezen bij transformator Verliezen De verliezen in een transformator bestaan uit nullastverliezen en kortsluitverliezen. De nullastverliezen (ijzerverliezen) worden opgewekt in de metalen kern door de magnetisering van het blikpakket, en zijn onder te verdelen in hysteresisverliezen en wervelstroomverliezen. Deze verliezen zijn onafhankelijk van de belasting, maar zijn altijd aanwezig als de transformator onder spanning staat, dus 24 uur per dag. Onder kortsluitverliezen (koperverliezen) wordt verstaan de Joule verliezen in de wikkelingen. Deze verliezen ontstaan in de wikkelingen door de stroomdoorgang en zijn dus anders dan de nullastverliezen wel afhankelijk van de belasting. De kortsluitstroom Er wordt nog wel eens gedacht dat de kortsluitstroom aan secundaire zijde van de transformator net zo groot is als die van de netaansluiting waar deze primair op is aangesloten. Maar dat is niet zo! De kortsluitstroom wordt bepaald door de kortsluitspanning.

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

57

De kortsluitspanning Uk De kortsluitspanning wordt bepaald door de impedantie van de transformator. De kortsluitspanning is gedefinieerd als de spanning die aan de primaire zijde van een transformator moet worden aangelegd om bij een kortgesloten secundaire winding de nominale stroom aan de primaire zijde te verkrijgen. De kortsluitspanning wordt uitgedrukt in procenten van de nominale primaire spanning. Meten kortsluitspanning Uk De kortsluitspanning is te meten door het uitvoeren van de volgende proefopstelling. Je neemt de transformator en hiervan sluit je de secundaire wikkeling kort. We sluiten de primaire zijde aan op een regelbare wisselspanningbron. Hierna plaatsen een ampèremeter in serie met de bron en een voltmeter parallel hierover. Daarna regelen we langzaam de spanning op tot de ampèremeter de nominale primaire stroom aangeeft van de transformator. Tenslotte lezen we op de voltmeter de kortsluitspanning uit. Als we de kortsluitspanning hebben genoteerd kunnen we de procentuele waarde bepalen. Vooronderstel dat de primaire spanning 230 volt is en we hebben 18 volt kortsluitspanning gemeten dan is de procentuele kortsluitspanning Uk 8% ofwel 18V / ( 230V / 100% ) = 8%. De kortsluitstroom wordt bepaalt uit Ik = In x 100/ Uk % Waarom is die kortsluitstroom nu zo belangrijk? Wel deze bepaalt de hoeveelheid energie die nodig is om onze trafobeveiliging op tijd te doen aanspreken. Demping kortsluitstroom De kortsluitstroom ter plaatse van de aansluitklemmen de transformator is het grootst. Als we een apparaat aansluiten op een transformator met daartussen een leiding dan zal er demping plaatsvinden van de kortsluitstroom in de leiding. Deze demping wordt veroorzaakt door de impedantie van de leiding. De impedantie is afhankelijk van de lengte en de doorsnede van de leiding. Het kan zo zijn dat er zoveel demping optreedt dat de kortsluitstroom door de transformator gezien wordt als een belasting. De beveiliging zal dan ook niet meer aangesproken worden. Het grote gevaar is de opwarming van de leiding. Brandgevaar ligt dan ook op de loer. Soms is demping erg welkom, de kortsluitstroom wordt immers gelimiteerd. Inschakelstroom Dan hebben we nog een fenomeen, de inschakelstroom. Deze speelt ook een rol voor het maken van een keuze voor een juiste beveiliging. De inschakelstroom is een piek in de stroom die ontstaat tijdens het inschakelen van de transformator Deze inschakelstromen worden ook wel in rush stromen genoemd. Ze ontstaan door het magnetiseren van de kern. Er moet immers een wisselend magnetische veld zijn anders kunnen we geen vermogen

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

58

overzetten, deze inschakelstromen variëren tussen 5 en 10 maal de nominaal stroom gedurende 10 tot 40 ms. 6.7.3 Nullastproef en kortsluitproef De nullastproef voeren we uit bij nullast, meestal is de nullaststroom zeer klein en daardoor zullen de jouleverliezen in de primaire wikkeling ook zeer klein. Hierdoor is dit verwaarloosbaar. Met de kortsluitproef willen we de koperverliezen bepalen, de kortsluitspanning van een transfo is de primaire spanning waarbij de primaire stroom gelijk is aan Inominaal bij kortgesloten secundaire. Bij de kortsluitproef sluit men de primaire aan op een regelbare wisselspanning terwijl men de secundaire spoel kortsluit. De primaire spanning wordt nu geregeld tot in de spoelen van de transfo de nominale stroom vloeit

De kortsluitspanning UK wordt gedefineerd als de verhouding van de in de kortsluitproef aangelegde primaire spanning en de nominale primaire spanning. De kortsluitspanning is dus een percentage van de nominale spanning.

Een kleine kortsluitspanning duidt immers op weinig jouleverliezen en een kleine inwendige weerstand (=kleine spanningsval bij belasting).

Figuur 24: Schema kortsluitproef

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

59

6.7.4 Gekozen transformator Mijn transformator is een veiligheidstransformator en ik heb een transfo met een vermogen 63VA.  Veiligheidstransformator  enkelfasig  primair 230/400 V - secundair 24/48 V  vermogen 63 VA  IP 55 - IK 07 (ingegoten)

Figuur 25: Transformator met eigenschappen

6.7.5 Behuizing De transformator zal in een waterdichte beschermdoos moeten zitten uit volgende tabel kiezen we voor IP-66 want deze voldoet het meest aan onze normen, deze is stofvrij en waterbestendig.     

Marina polyester wandkast buitenafm. (h x b x d) 300 x 220 x 160 mm IP 66 - IK 10 - klasse II omkeerbare deur dubbelbaardslot

Figuur 26: Wandkast met eigenschappen

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

60

Tabel 18: Verklaring naam behuizing

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

61

6.8 Signaal lampen Markeringskleuren voor signaallampen en betekenis daarvan Kleur

Betekenis

Verklaring

ROOD

Noodgeval

Waarschuwing voor mogelijk gevaar of situatie die een direct ingrijpen vereist

Typische toepassing  



GEEL

Abnormaal

Aanwezige kritische toestand







GROEN

Normaal

Indicatie van veilige bedrijfsomstandigheden of vrijgave van verdere bedrijfsverloop

  

Uitval van het smeersysteem Temperatuur buiten voorgeschreven (veilige) grenzen Belangrijke onderdelen van de uitrusting door aanspreken van een veiligheidsinrichting gestopt Temperatuur (of druk) afwijkend van de normale waarde Overbelasting, waarvan de duur slechts binnen een beperkte tijd is toegestaan Reset Koelvloeistof loopt Automatische ketelbesturing ingeschakeld Machine gereed om te starten

Tabel 19: Signalisatie

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

62

6.9 Bedieningselementen 6.10 Inleiding Voor de verlichting van een elektrische huisinstallatie worden verschillende schakelaars als bedieningselementen gebruikt. In dit hoofdstuk zullen we enkel bedieningselementen met schakelcontacten voor industriële installaties behandelen. Die bedieningselementen worden niet gebruikt voor het schakelen van hoge bedrijfsstromen (vb. bij motoren), maar om andere schakelcomponenten zoals contactoren, PLC‛s, veiligheidsrelais enz. te bedienen. Daarom worden ze meestal opgenomen in de stuurkring van een installatie. Het valt je waarschijnlijk op dat in dit hoofdstuk ook signaallampen worden besproken. Samen met de drukknoppen zorgen ze voor de noodzakelijke veiligheid tussen mens en machine om een industriële installatie te doen functioneren. 6.10.1 Doel Drukknoppen worden gebruikt als bedieningselementen van elektrische industriële installaties. Ze zorgen ervoor dat de operator de machine goed kan bedienen. 6.10.2 Drukknoppen Drukknoppen zijn hoofdzakelijk samengesteld uit drie componenten:  De bedieningskop  Het lichaam  Het schakelcontact. 6.10.2.1

Bedieningskop

De bedieningskoppen kunnen in verschillende vormen zijn uitgevoerd. Op de volgende figuren zie je een aantal voorbeelden.

Figuur 27: Bedieningsknoppen

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

6.10.2.2

Elektriciteit

63

Lichaam

Het lichaam heeft als doel:  De bedieningsknoppen en schakelcontacten met elkaar te verbinden  Het samenstel van drukknoppen en schakelcontacten vast op de fontplaat te bevestigen door een schroef aan te draaien. Het wordt vervaardigd uit kunststof of metaal, vb. messing.

Figuur 28: Lichaam knop

6.10.2.3

Schakelcontact

Het schakelcontact wordt achteraan op het lichaam geklikt of geschroefd. Er kunnen maximaal drie contacten naast elkaar gemonteerd worden. Er kunnen drie contacten op elkaar gemonteerd worden; i totaal ka me dus nege contacten (NO of NG) gelijktijdig bedienen met een hoge bedrijfszekerheid. Elektrische schakelcontacten kunnen op diverse manieren aangesloten worden 6.10.3 Signaallampen 6.10.3.1

Signaallampkop

De signaallampkop heeft verscheidene functies:  Hij beschermt het lampje  Hij geeft de nodige kleurenindicatie aan de signaallamp  Hij maakt het mogelijk het lichaam met de lamphouder op de frontplaat te bevestigen. Het frontplaatje van de signaallampkop is verwisselbaar, zodat verschillende functies weergegeven kunnen worden, vb. groen = installatie gestart, rood = installatie gestopt enz. De signaallampkop is uitgevoerd in verchroomd metaal of kunststof. Het frontplaatje is altijd in doorschijnend kunststof uitgevoerd.

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

64

6.10.3.2 lamphouder Lamphouders dienen enerzijds om het signaallampje te monteren, anderzijds om de lampelektrisch aansluitbaar te maken. Ze worden op identieke wijze op het lichaam gemonteerd (geklikt of geschroefd) als schakelcontacten (altijd in de middenpositie). Zoals bij de schakelcontacten zijn de aansluitmogelijkheden:  Schroefklemaansluiting  Connectoraansluiting  Printaansluiting

Figuur 29: Soorten lamphouders

Figuur 30: Rode drukknop

6.11 Industriële beveiligingen 6.11.1 Algemeen Om de leidingen en verbruikstoestellen in een elektrische installatie te beveiligen tegen overstroom, over- en onderspanning en verliesstroom moet de (defecte) kring van het net worden afgeschakeld. Op die manier wordt een goede werking van de rest van de installatie verzekerd. Een onderbreking van de defecte stroomkring bij overstroom (kortsluiting of overbelasting) kan op verschillende manieren gebeuren, vb. d.m.v. thermische beveiliging (direct en indirect), elektronische beveiliging , magnetische beveiliging, thermischmagnetische beveiliging of doorsmeltveiligheden met een hoog onderbrekingsvermogen.Een onderbreking bij over- of onderspanning kan respectievelijk d.m.v. een overspanningsbeveiliging en een minimumspannings- of nulspanningsbeveiliging.

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

65

6.11.2 Gesloten smeltveiligheden (hov‛ s) 6.11.2.1

Principe

Een smeltveiligheid is een gewilde verzwakking in een stroomkring die bedoeld is om te smelten bij overstroom (kortsluiting), om zo de defecte stroomkring van de voeding af te schakelen. De kortsluitstroom (Ik) die bij industriële installaties kunnen optreden liggen duidelijk hoger, dan bij huishoudelijke installaties. Daarom moeten de veiligheden zodanig worden ontworpen dat ze die hoge kortsluitstromen kunnen verwerken (HOV = hoog onderbrekingsvermogen) en er geen explosie van de smeltveiligheid optreedt, wat schade kan veroorzaken aan mens en omgeving.

Figuur 31: Smeltveiligheden

6.11.2.2

Soorten

Smeltveiligheden kunnen in drie grote "hoofdgroepen" worden ingedeeld:   

hoogspanning, genormeerd volgens IEC 62271 laagspanning, genormeerd volgens IEC 60269 apparaatzekeringen (ook wel glaszekeringen genoemd), genormeerd volgens IEC 60127

6.11.2.3

opbouw

Een smeltveiligheid bestaat uit een smeltelement geplaatst in een isolerend omhulsel en gevuld met kwartszand. Het smeltelement is gewoon uit zilver (Ag) vervaardigd en dit om twee redenen: dit metaal vereist kleinst mogelijke smeltenergie en verbeterd tevens het stroom begrenzend vermogen. Zilver heeft de beste verhouding tussen de minimum smeltstroom (Is) en de nominale stroom, waardoor de beveiliging doeltreffender is. Het kwartszand neemt de warmte-energie op en zorgt voor een snelle doving in geval van kortsluiting. De nominale stroom (In) is de toegekende stroom of de normale stroom uitgedrukt in ampère, waardoor de smeltveiligheid is gebouwd. Het is de stroom die op de smeltveiligheid staat vermeld. Deze stroom mag er onbeperkt lang doorstromen zonder doorsmelten te veroorzaken.

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

66

Figuur 32: Opbouw smeltveiligheid

6.11.3 Automaten

Figuur 33: Automaat

6.11.3.1

Algemeen

Een installatieautomaat heeft heel wat bijnamen: maximumschakelaar, automaat, zekering(automaat), overstroombeveiliging… Maar wat is dit voorwerp nu precies? Een installatieautomaat is een beveiligingscomponent in het voedingsgedeelte van een elektrotechnische installatie. Dit betekent dat een automaat ervoor zal zorgen dat het elektrische circuit wordt onderbroken indien de stroom die de installatie ingaat te groot wordt. Een automaat is het belangrijkste onderdeel van een verdeelkast. Tegenwoordig worden enkel nog automaten gebruikt in plaats van de klassieke porseleinen zekeringen of smeltpatronen. 6.11.3.2

Soorten

Je kan de installatieautomaat opdelen in verschillende manieren. Zo heb je de onderverdeling via het aantal polen:    

Enkelpolige automaat Tweepolige automaat Driepolige automaat Vierpolige automaat

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

Elektriciteit

67

Een andere manier van onderverdeling is aan de hand van de “curve”. De ligging van de magnetische drempel bepaalt de “curve” van de automaat. De elektrische kring moet zo berekend zijn dat de kleinste kortsluitstroom of aardsluitstroom de automaat magnetisch doet uitschakelen. Dit is belangrijk voor het beveiligen van lange kabels met een kleine doorsnede. Indien de kortsluitstroom te klein is moet ofwel een lagere drempel genomen worden ofwel een kabel met grotere doorsnede.    

Curve A: 1 tot 3 maal de nominale stroom (zeer lage magnetische drempel) Curve B: 3 tot 5 maal de nominale stroom (lage magnetische drempel) Curve C: 5 tot 10 maal de nominale stroom (normale magnetische drempel) Curve D: 10 tot 14 maal de nominale stroom (hoge magnetische drempel)

6.11.3.3

opbouw

Figuur 34: Opbouw automaten

1. Eerste aansluitklem 2. Stroomspoel 3. Vaste contact 4. Beweegbare contactbrug 5. Soepele geleider 6. Bimetaal 7. Tweede aansluitklem 8. Bedieningshefboom

9. Regelschroef 10. Uitschakelmechanisme 11. Buitenste vlambooggeleider 12. Binnenste vlambooggeleider 13. Vonkkamer 14. Blusplaten 15. Railhaak

Tabel 20: Benamingen

Elektro-Mechanica


6TSO-Ema

6.11.3.4

Elektriciteit

68

werking

6.11.3.4.1 Normale stroomdoorgang Via de aansluitklem (1) vloeit de stroom door de dikke windingen van de stroomspoel (2), langs het vast contact (3), naar de beweegbare contactbrug (4). Aan de contactbrug is er een soepel kabeltje (5) gelast dat aan de andere kant verbonden is met een bimetaal (6). Dit bimetaal is verbonden met de tweede aansluitklem (7). De bedieningshefboom (8) laat het in- en uitschakelen met de hand toe. 6.11.3.4.2 Overbelasting Hierbij vloeit de overbelastingstroom door het bimetaal (6). Als gevolg warmt deze op, waardoor het buigt en zo op de hefboom drukt. Bij voldoende doorbuiging zal de hefboom het uitschakelmechanisme (10) in werking treden. Het bimetaal is door de fabrikant afgesteld met de regelschroef (9) en kan niet meer worden aangepast door de gebruiker. 6.11.3.4.3 Kortsluiting Er vloeit een kortsluitstroom door de windingen van de stroomspoel (2). Dit zorgt ervoor dat de slagpen uit de holle kern van de stroomspoel schiet en klopt zo op het uitschakelmechanisme (10). Als gevolg ontstaat er een vonk tussen het uiteinde van de beweegbare contactbrug (4) en het vaste contact (3). De vonk slaat over naar de buitenste vlambooggeleider (11) en klimt naar boven, waar ze overgaat naar de binnenste vlambooggeleider (12). Hierdoor wordt de vonk in de vonkkamer (13) opengetrokken en verdeeld in kleinere vonken, die zich een weg banen tussen de blusplaten (14).

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Elektriciteit

69

6.12 Eplan

Elektro-Mechanica


0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

EDU_001

PM-PTI Eeklo

INSTALLATIE :

Ster Driehoekschakeling omkeer 6EMa

Projectnaam

:

Conventioneel ster-driehoek

Pad

:

G:\6 EMa\Th. Elektriciteit\Eplan GIP

Tekenaar

:

De Causmaecker Ewout

Klas

:

6EMa

Schooljaar

:

2012-2013

Klaslokaal + PC

:

Opdrachtgever

:

Gemaakt op

6/01/2010

Bewerkt op

3/06/2013

P. Schrooten

Aantal pagina's

5

2

Wijziging

Datum

Naam

Datum 3/06/2013 Bew. EWOUT Gecontr Oorspr

School : PTI Eeklo

Leerling :


Installatie : Ster Driehoekschakeling omkeer

Klas :

6EMa

Pagina :

Titelblad / voorblad

= ALG + Blad Blad

1 5

0

1

2

3

4

Inhoudsopgave

5

6

7

8

9

Kolom X: een automatisch gegenereerde pagina is handmatig bewerkt

Pagina

Paginabeschrijving

Extra paginaveld

F06_001

Datum

Bewerker

X

=ALG+/1


6/01/2010

ELO

X

=ALG+/2

Inhoudsopgave : =ALG+/1 - =ELEK+/5

22/11/2012

=ELEK+/1 hoofdkring

22/11/2012

=ELEK+/2 stuurkring =ELEK+/3

22/11/2012 hoofdkring

22/11/2012

=ELEK+/4

stuurkring

22/11/2012

=ELEK+/5

voeding

22/11/2012

1

Wijziging

=ELEK/1

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :

Inhoudsopgave : =ALG+/1 - =ELEK+/5

= ALG + Blad Blad

2 5

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Q10 Q12 8

14

5

6

16/1 .715

3

4

18

17

1

2

20

19

7

13

3N / 3L1 / 2 hoofdkring.1 3L2 / 2 hoofdkring.1 3L3 / 2 hoofdkring.1

11 1

3

2

4

C10

2

3

400

24

+

-

12

-V1

4

11

S7 12

BK 0.5mm²

2A installatie (hoofdschakelaar) Ie=3A

12

S6 400V 24V 50VA

1T1

13 1

S8

1

Q7

Q9

B6

PE

W1 XVB-F2/G 7x2,5mm² 400V

4

/3 stuurkring.3

C10

Pe

1

Q13

2

S1

11

BK 2.5mm²

400V/24V 50VA

3

Q8

Q6 In=6,36A Ide=300mA

1

14

B6

2

13

Q12 /1 .7

14

2

A1 1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

Q12 A2

X1

L1

L2

L3

N

PE

L24V

024V

3 stuurkring.1

3 stuurkring.1

1L+24V

1L-0V

3NPE 50Hz 400V

Netvoeding

13 13 13

voeding stuurkring 24 V

14 /1 .7 14 /1 .8 14 /3 stuurkring.3

=ALG/2

Wijziging

2 hoofdkring

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :

voeding

= ELEK + Blad Blad

1 5

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

3L1 / 1 .9

3L1 /

3L2 / 1 .9

3L2 /

3L3 / 1 .9

3L3 / 1

3

5

I>

I>

I>

2

4

6

3

5

95

Q11 6,36A

/3 stuurkring.3

96

2,5mm² BK

1

Q1 /3 stuurkring.3

1

3

5

2

4

6

1

3

Q2 2

4

/3 stuurkring.5

6

5

Q3 /3 stuurkring.8

1

3

5

2

4

6

Q4 2

4

/3 stuurkring.7

6

2,5mm² BK

2,5mm² BK

2,5mm² BK

PE

X1 W2 XVB-F2/G 7x2,5mm²

1

1 U1

M1 P = 3kW U = 400V I = 6,36A n = 1445 min-1

2

3

PE

2

3

GNYE

V1

W1

PE

4

4

5

5

6

6

M 3~ W2

U2

V2

X1 = klemmenstrook motor M1 1

Wijziging

3 stuurkring

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :

= ELEK + Blad 2 hoofdkring Blad 5

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

F1 1 .4 / L24V

1

2

BK 2.5mm²

L24V /

gG 2A 11

S1 /1 .7 noodstop

12

95

Q11 /2 hoofdkring.2

96

13

Q12 /1 .7

14

11

S2 stop

12

13

13

S3

13

Q1

start rechts

14

/3 stuurkring.3

13

S5 14

15

Q2

inductieve sensor

14

/3 stuurkring.5

15

Q1 14

/3 stuurkring.3

Q2 16

/3 stuurkring.5

13

55

S4

/3 stuurkring.6

14

11

11

A1

Q2

contactor links

/3 stuurkring.8

12

A1

Q1

A1

Q5

contactor rechts

A2

1

2

gG 2A

A2

18

/3 stuurkring.8

/3 stuurkring.7

22

12

A1

Q3 driehoek

A2

A2

BK 2.5mm²

1 3 5 11 13 15

2 4 6 12 14 16

/2 /2 /2 /3 /3 /3

14

11

A1 ster

Q3

Q4

Q4

15s lijn

A2

F2 1 .4 / 024V

/3 stuurkring.6

56

Q3

/3 stuurkring.3

12

13

Q5

21

Q1

/3 stuurkring.5

17

Q5

start links

Q2

16

024V /

hoofdkring.2 hoofdkring.2 hoofdkring.3 stuurkring.5 stuurkring.4 stuurkring.6

1 3 5 11 13 15

2 4 6 12 14 16

/2 /2 /2 /3 /3 /3

hoofdkring.3 hoofdkring.4 hoofdkring.4 stuurkring.3 stuurkring.6 stuurkring.7

17

18 /3 stuurkring.8

55

56 /3 stuurkring.7

1 3 5 11

2 4 6 12

/2 /2 /2 /3

hoofdkring.5 hoofdkring.5 hoofdkring.5 stuurkring.8

1 3 5 13 21

2 4 6 14 22

/2 /2 /2 /3 /3

hoofdkring.4 hoofdkring.4 hoofdkring.4 stuurkring.9 stuurkring.7

2 hoofdkring

Wijziging

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :

= ELEK + Blad 3 stuurkring Blad 5

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

EDU_001

PM-PTI Eeklo

INSTALLATIE :

Automatisering met plc 6EMa

Projectnaam

:

Automatisering met plc

Pad

:

G:\6 EMa\Th. Elektriciteit\Eplan GIP

Tekenaar

:


Klas

:

6EMa

Schooljaar

:

2012-2013

Klaslokaal + PC

:

Opdrachtgever

:

Gemaakt op

6/01/2010

Bewerkt op

3/06/2013

P. Schrooten

Aantal pagina's

17

2

Wijziging

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :


Installatie : Automatisering met plc

Klas :

6EMa

Pagina :


= ALG + Blad Blad

1 17

0

1

2

3

4

Inhoudsopgave

6

7

8

9


Pagina =ALG+/1

5

Paginabeschrijving

Extra paginaveld


F06_001

Datum

Bewerker

X

6/01/2010

ELO

X

=ALG+/2

Inhoudsopgave : =ALG+/1 - =DOC+/22

30/05/2013

EWOUT

=ALG+/2.a

Inhoudsopgave : =DOC+/23 - =DOC+/53

30/05/2013

EWOUT

EWOUT

=ALG+/2.b

Inhoudsopgave : =DOC+/53.a - =DOC+Meerlijnig/1

=ELEK+/1

voeding

30/05/2013 30/05/2013

EWOUT

ingangen plc

30/05/2013

EWOUT

=ELEK+/2 hoofdkring =ELEK+/3 =ELEK+/4

uitgangen plc

30/05/2013

EWOUT

=ELEK+/5

signalisatie

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/1

Artikellijstoverzicht : -

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/1.a

Artikellijstoverzicht : -

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/2

Artikellijst : -

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/3

Apparaataansluitschema

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/3.a

Apparaataansluitschema

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/4

Apparaataansluitschema M1

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/5

Apparaataansluitschema Q1

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/6


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/7


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/8


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/9


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/10


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/11


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/12


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/13


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/14


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/15


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/16


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/17


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/18

Apparaataansluitschema S1

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/19


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/20


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/21


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/22


30/05/2013

EWOUT

1

Wijziging

2.a

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :

Inhoudsopgave : =ALG+/1 - =DOC+/22

= ALG + Blad Blad

2 17

0

1

2

3

4

Inhoudsopgave

6

7

8

9


Pagina =DOC+/23

5

Paginabeschrijving

Extra paginaveld


F06_001

Datum

Bewerker

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/24


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/25


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/26

Apparaataansluitschema 1T1

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/27

Apparaataansluitschema V1

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/28

Apparaataansluitschema ingangenPLC-I0.0

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/29


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/30


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/31


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/32


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/33


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/34


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/35


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/36


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/37


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/38


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/39


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/40


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/41

Apparaataansluitschema ingangenPLC-0V

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/42

Apparaataansluitschema ingangenPLC-24V

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/43

Apparaataansluitschema uitgangplc-Q0.0

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/44


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/45


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/46


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/47


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/48


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/49


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/50


30/05/2013

EWOUT

=DOC+/51

Klemmenaansluitlijst X1

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/52

Onderdelenlijst : - Q13

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/52.a

Onderdelenlijst : S1 - ingangenPLC-I0.5

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/52.b

Onderdelenlijst : ingangenPLC-I0.6 - uitgangplc-Q0.7

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/53

Verbindingslijst : -

30/05/2013

EWOUT

X

2

Wijziging

2.b

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :

Inhoudsopgave : =DOC+/23 - =DOC+/53

= ALG + Blad Blad

2.a 17

0

1

2

3

4

Inhoudsopgave

6

7

8

9


Pagina =DOC+/53.a

5

Paginabeschrijving

Extra paginaveld


F06_001

Datum

Bewerker

30/05/2013

EWOUT

=DOC+/53.b


30/05/2013

EWOUT

=DOC+Meerlijnig/1

Klemmenstrookoverzicht : 1 - 1

30/05/2013

EWOUT

2.a

Wijziging

X

=ELEK/1

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :

= ALG +

Inhoudsopgave : =DOC+/53.a - =DOC+Meerlijnig/1

Blad Blad

2.b 17

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Q10 Q12 8

14

5

6

16 /1.7 15

3

4

18

17

1

2

20

19

7

13

3N / 3L1 / 2 hoofdkring.0 3L2 / 2 hoofdkring.0 3L3 / 2 hoofdkring.0

11 1

3

2

4

C10

Q13

400

24

/3.6

+

-

S7

12

-V1 400V 24V 50VA

4

11 /3.6

12

13 1 B6

S8

1

Q7 PE

W1 XVB-F2/G 7x2,5mm² 400V

S6

BK 0.5mm²

20A installatie (hoofdschakelaar) Ie=30A

12

11

2

3

4

Pe

1T1 400V/24V 50VA

2

S1 /3.3

C10

BK 2.5mm²

1

3

Q8

Q6 In=6,36A Ide=300mA

1

Q9

/3.7

B6

2

13

Q12 14

/1.7

14

2

A1 1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

Q12 A2

X1

L1

L2

L3

N

PE

L24V

024V

3.0

3.0

1L+24V

1L-0V

3NPE 50Hz 400V

Netvoeding

voeding stuurkring 24 V

A1

A2 /4.5

13 13

14 /1.7 14 /1.8

=ALG/2.b

Wijziging

2 hoofdkring

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :

voeding

= ELEK + Blad Blad

1 17

0

1

2

3

4

5

6

7

8

3L1 / 1.9

3L1 /

3L2 / 1.9

3L2 /

3L3 / 1.9

3L3 / 1

3

5

I>

I>

I>

2

4

6

3

5

13

13

14

14

9

/3.2

6,36A

/4.1

Q11

2,5mm² BK

1

Q1

1

3

5

2

4

6

1

3

Q2 2

4

/4.2

6

5

Q3 /4.3

1

3

5

2

4

6

Q4 2

4

/4.4

6

2,5mm² BK

2,5mm² BK

2,5mm² BK

PE

X1 W2 XVB-F2/G 7x2,5mm²

1

1 U1

M1 P = 3kW U = 400V I = 6,36A n = 1445 min-1

2

3

PE

2

3

GNYE

V1

W1

PE

4

4

5

5

6

6

M 3~ W2

U2

V2

X1 = klemmenstrook motor M1 1

Wijziging

3

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :

= ELEK + Blad 2 hoofdkring Blad 17

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

ingangenPLC 0V:2

24V:2

I0.0:2

I0.1:3

I0.2:4

I0.3:5

I0.4:6

I0.5:8

1

13

+

Q11 /2 hoofdkring.2

I0.6:7

I0.7:10

I1.0:11

I1.1:12

I1.2:13

I1.3:15

I1.4:14

2 -

S5

14

4

H2 H1

Blauw

Rood

13

S1

13

S2

14

13

S3 14

13

S4 14

13

S6 14

/1.7

11

S7 14

/1.7

13

S8 12

/1.7

14

/1.7

I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 I0.4 I0.5 I0.6 I0.7 I1.0

Motorbeveiliging Noodstop Stop Start rechts Start links Inductieve sensor Noodstop Stop Bewapening noodstop

1.4 / 024V 1.4 / L24V

2 hoofdkring

Wijziging

Datum

4

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :

ingangen plc

= ELEK + Blad Blad

3 17

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

024V / 4.0

024V / 4.9

13

Q11 /2 hoofdkring.2

14

11

11

Q2 /4.2

11

Q1

A1

Q3

/4.4

12

12

/4.3

12

A1

Q1

11

Q4

A1

Q2

A1

Q3

A1

Q4

A2

A2

12

Q5

A2

A2

A1

Q12 A2

H3 A2

oranje

uitgangplc Q0.0:2 1 3 5 11

2 4 6 12

Q0.1:3 /2 hoofdkring.2 /2 hoofdkring.2 /2 hoofdkring.2 /4.2

1 3 5 11

2 4 6 12

/2 hoofdkring.3 /2 hoofdkring.3 /2 hoofdkring.3 /4.1

Q0.2:4 1 3 5 11

2 4 6 12

Q0.3:5


1 3 5 11

2 4 6 12

Q0.4:8


Q0.5:9 A1

A2 /1.7

13 13

14 /1.7 14 /1.8

Q0.6:10

Q0.7:11

Q0.0 Q0.1 Q0.2 Q0.3 Q0.4 Q0.5 Q0.6

Contactor links Contactor rechts Driehoek Ster Lijn Noodstop contactor Lamp werking motor

3

Wijziging

=DOC/2

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :

uitgangen plc

= ELEK + Blad Blad

4 17

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Artikellijst Onderdeelcode

F01_001

Aantal

H1 H2 H3 M1 Q2 Q3 Q4 Q5 Q7 Q9 Q10 Q11 Q12 S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 1T1 V1 ingangenPLC uitgangPLC

Code

Leverancier

Typenummer

Artikelnummer

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

=ELEK/4

Wijziging

51

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :

Artikellijst : -

= DOC + Blad Blad

2 17

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Klemmenaansluitlijst

F13_001

Kabelnaam

Kabelnaam

Strook

X1

Doelcode

Kabeltype

Aansluiting

Brug

Klem

Aansluiting

Kabeltype

Functietekst

Doelcode

Pagina / kolom

L1

1

Q13

=ELEK/1.0

L2

2

Q13

=ELEK/1.0

L3

3

Q13

N

4

Q10

PE

5

PE

=ELEK/1.1 7

=ELEK/1.1

6 PE

=ELEK/1.1

=ELEK/2 hoofdkring.3 PE

=ELEK/2 hoofdkring.2

2

Wijziging

52

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :

Klemmenaansluitlijst X1

= DOC + Blad Blad

51 17

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Onderdelenlijst Onderdeelcode Artikelnummer Typenummer

F03_001

Functietekst KVW

Onderdeelcode Artikelnummer Typenummer

Symbool

Artikelcode

Symbool

=ELEK/4.5

15

A1

16

A2

Q6

=ELEK/3.2

H2

KVW Artikelcode

Q5

=ELEK/1.8

H1

Functietekst

=ELEK/1.4

Q7

=ELEK/3.5

1

3

2

4

=ELEK/1.4 1 2

H3

Q8

=ELEK/4.6

M1


U1

V1

W1

PE

=ELEK/1.5

Q9

1

3

2

4

=ELEK/1.5 1

M 3~ W2

Q1

2

U2

V2

Q10


=ELEK/1.3

1 2

Q2

Q11

=ELEK/4.2


A1 A2

Q3

Q12

=ELEK/4.3

Q4

1

3

5

7

2

4

6

8

1

3

5

I>

I>

I>

2

4

6

=ELEK/1.7

A1

A1

A2

A2

Q13

=ELEK/4.4

installatie (hoofdschakelaar)

=ELEK/1.1

A1 A2

51

Wijziging

52.a

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :

Onderdelenlijst : - Q13

= DOC + Blad Blad

52 17

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9


F03_001

Functietekst KVW


Symbool

Artikelcode

S1

Functietekst KVW

V1

=ELEK/1.7

Symbool

Artikelcode =ELEK/1.5

400

24

+

-

11 12

S2

X1

=ELEK/3.3

=ELEK/1.0

13 1 14

S3

=ELEK/3.4

ingangenPLC

=ELEK/3.0

ingangenPLC-I0.0

=ELEK/3.2

13 14

S4

=ELEK/3.5 13

2

14

S5

=ELEK/3.5

1 +

2

ingangenPLC-I0.1

=ELEK/3.3

-

3 4

S6

ingangenPLC-I0.2

=ELEK/1.7

=ELEK/3.3

11 4

12

S7

ingangenPLC-I0.3

=ELEK/1.7

=ELEK/3.4

11 5

12

S8

ingangenPLC-I0.4

=ELEK/1.7

=ELEK/3.5

13 6

14

1T1

=ELEK/1.4

1

2

3

4

ingangenPLC-I0.5

=ELEK/3.5 8

52

Wijziging

52.b

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :

Onderdelenlijst : S1 - ingangenPLC-I0.5

= DOC + Blad Blad

52.a 17

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9


F03_001

Functietekst KVW


Symbool

Artikelcode

ingangenPLC-I0.6

=ELEK/3.6

Functietekst KVW

Symbool

Artikelcode

uitgangplc

=ELEK/4.0

uitgangplc-Q0.0

=ELEK/4.1

7

ingangenPLC-I0.7

=ELEK/3.6 10

ingangenPLC-I1.0

2

uitgangplc-Q0.1

=ELEK/3.7

=ELEK/4.2

11

ingangenPLC-I1.1

3

uitgangplc-Q0.2

=ELEK/3.7

=ELEK/4.3

12

ingangenPLC-I1.2

4

uitgangplc-Q0.3

=ELEK/3.8

=ELEK/4.4

13

ingangenPLC-I1.3

5

uitgangplc-Q0.4

=ELEK/3.9

=ELEK/4.5

15

ingangenPLC-I1.4

8

uitgangplc-Q0.5

=ELEK/3.9

=ELEK/4.5

14

ingangenPLC-0V

9

uitgangplc-Q0.6

=ELEK/3.1

=ELEK/4.6

2

ingangenPLC-24V

10

uitgangplc-Q0.7

=ELEK/3.1

=ELEK/4.7

2

11

52.a

Wijziging

53

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :

= DOC +

Onderdelenlijst : ingangenPLC-I0.6 - uitgangplc-Q0.7

Blad Blad

52.b 17

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Verbindingslijst Verbinding

F27_001

Bron Q1:A1 Q1:11 Q1:11 Q3:12 Q1:12 Q3:A1 Q2:11 Q10:1 Q10:3 Q10:5 Q10:4 S1:12 Q7:1 Q6:1 Q6:2 Q6:3 Q6:4 Q12:A1 Q6:1 Q8:1 Q8:2 Q6:3 Q8:4 Q9:1 Q12:13 Q12:14 S6:12 S7:12 Q8:3 16 18 20 L1 L2 L3 PE N Q3:5 Q3:3 Q3:1 Q3:2 Q3:4 Q3:6 Q4:2 Q4:3 Q4:4 Q4:5 Q4:6 Q1:2 Q1:4 Q1:6 Q1:5 Q2:2 Q1:3 Q2:4 Q1:1 Q2:6

BK BK

Doel

Dwarsdoorsnede

Kleur

Lengte

Q2:12 Q2:11 Q4:11 Q4:A1 Q2:A1 Q4:12 Q11:14 Q13

Q12:A2 S6:11 1T1:3 Q10:6 1T1:1 Q10:8 1T1:2 S8:14 Q8:1 S1:11 V1:400 Q8:3 V1:24 V1:+ S8:13 Q12:A1 S7:11 S8:13 Q12:14 S1:11 Q12:A2 Q10:2 X1:1 X1:2 X1:3 X1:5 X1:4 X1:1 X1:2 X1:3 X1:4 X1:5 X1:6 X1:4 Q4:1 X1:5 Q4:3 X1:6 X1:1 X1:2 X1:3 Q2:1 X1:1 Q2:3 X1:2 Q2:5 X1:3

Pagina / kolom 1 =ELEK/4.1 =ELEK/4.2 =ELEK/4.2 =ELEK/4.4 =ELEK/4.2 =ELEK/4.3 =ELEK/4.1 =ELEK/1.3 =ELEK/1.3 =ELEK/1.3 =ELEK/1.3 =ELEK/1.7 =ELEK/1.4 =ELEK/1.4 =ELEK/1.4 =ELEK/1.4 =ELEK/1.4 =ELEK/1.7 =ELEK/1.4 =ELEK/1.5 =ELEK/1.5 =ELEK/1.4 =ELEK/1.5 =ELEK/1.5 =ELEK/1.7 =ELEK/1.7 =ELEK/1.7 =ELEK/1.7 =ELEK/1.5 =ELEK/1.8 =ELEK/1.8 =ELEK/1.8 =ELEK/1.0 =ELEK/1.0 =ELEK/1.1 =ELEK/1.1 =ELEK/1.1 =ELEK/2 hoofdkring.3 =ELEK/2 hoofdkring.3 =ELEK/2 hoofdkring.3 =ELEK/2 hoofdkring.3 =ELEK/2 hoofdkring.3 =ELEK/2 hoofdkring.3 =ELEK/2 hoofdkring.4 =ELEK/2 hoofdkring.4 =ELEK/2 hoofdkring.4 =ELEK/2 hoofdkring.5 =ELEK/2 hoofdkring.5 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/2 hoofdkring.3 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/2 hoofdkring.3 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/2 hoofdkring.3

0.5mm² 2.5mm²

Pagina / kolom 2 =ELEK/4.1 =ELEK/4.1 =ELEK/4.3 =ELEK/4.4 =ELEK/4.2 =ELEK/4.3 =ELEK/4.1 =ELEK/1.1 =ELEK/1.1 =ELEK/1.1 =ELEK/1.7 =ELEK/1.7 =ELEK/1.4 =ELEK/1.3 =ELEK/1.4 =ELEK/1.3 =ELEK/1.4 =ELEK/1.7 =ELEK/1.5 =ELEK/1.7 =ELEK/1.5 =ELEK/1.5 =ELEK/1.5 =ELEK/1.5 =ELEK/1.7 =ELEK/1.7 =ELEK/1.7 =ELEK/1.7 =ELEK/1.8 =ELEK/1.7 =ELEK/1.7 =ELEK/1.3 =ELEK/1.0 =ELEK/1.0 =ELEK/1.1 =ELEK/1.1 =ELEK/1.1 =ELEK/1.0 =ELEK/1.0 =ELEK/1.1 =ELEK/1.1 =ELEK/1.1 =ELEK/2 hoofdkring.3 =ELEK/1.1 =ELEK/2 hoofdkring.4 =ELEK/1.1 =ELEK/2 hoofdkring.4 =ELEK/2 hoofdkring.3 =ELEK/1.0 =ELEK/1.0 =ELEK/1.1 =ELEK/2 hoofdkring.3 =ELEK/1.0 =ELEK/2 hoofdkring.3 =ELEK/1.0 =ELEK/2 hoofdkring.3 =ELEK/1.1

Functiedefinitie Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Verbinding, algemeen Verbinding, algemeen Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad Ader / draad

52.b

Wijziging

53.a

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :


= DOC + Blad Blad

53 17

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9


1 2 3 4 5

F27_001

Bron

Doel

Q1:1 Q1:3 Q1:5 Q1:A2 Q2:A2 Q3:A2 Q4:A2 Q3:11 Q3:11 Q11:13 Q12:A2 S8:13 S7:11 S3:14 S2:14 S1:14 S3:13 S2:13 S1:13 Q11:13 S7:12 ingangenPLC-I1.3:15 ingangenPLC-I1.2:13 ingangenPLC-I1.1:12 S6:13 S5:1 S5:2 S4:13 S6:14 Q7:2 Q7:2 1T1:4 17 19 15 Q5:A2 Q11:13 Q13

Q11:2 Q11:4 Q11:6 uitgangplc-Q0.0:2 uitgangplc-Q0.1:3 uitgangplc-Q0.2:4 uitgangplc-Q0.3:5 Q4:11 Q5:A1 Q12:A1 uitgangplc-Q0.5:9 ingangenPLC-I1.0:11 ingangenPLC-I0.7:10 S4:14 S3:14 S2:14 ingangenPLC-I0.3:5 ingangenPLC-I0.2:4 ingangenPLC-I0.1:3 ingangenPLC-I0.0:2 S8:14 ingangenPLC-I1.4:14 ingangenPLC-I1.3:15 ingangenPLC-I1.2:13 ingangenPLC-I0.6:7 ingangenPLC-I0.5:8 ingangenPLC-I1.1:12 ingangenPLC-I0.4:6 S7:12 S5:2 ingangenPLC-24V:2 ingangenPLC-0V:2 Q11:3 Q11:5 Q11:1 uitgangplc-Q0.4:8 uitgangplc-Q0.7:11 X1:1 X1:2 X1:3 X1:4 X1:5 X1:1 X1:2 X1:3 X1:PE X1:4 X1:5 X1:6 X1:PE Q11:14 uitgangplc-Q0.6:10 Q12:A1 S1:14 ingangenPLC-24V:2 S5:2 S5:4

Q10:7 PE M1:U1 M1:V1 M1:W1 M1:PE M1:W2 M1:U2 M1:V2 PE H1:x1 H3:x2 H3:x1 H1:x2 H1:x2 H1:x2 H2:x1

Dwarsdoorsnede

Kleur

Lengte

Pagina / kolom 1 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/4.1 =ELEK/4.2 =ELEK/4.3 =ELEK/4.4 =ELEK/4.4 =ELEK/4.4 =ELEK/4.1 =ELEK/4.5 =ELEK/3.7 =ELEK/3.6 =ELEK/3.4 =ELEK/3.3 =ELEK/3.3 =ELEK/3.4 =ELEK/3.3 =ELEK/3.3 =ELEK/3.2 =ELEK/3.6 =ELEK/3.9 =ELEK/3.8 =ELEK/3.7 =ELEK/3.6 =ELEK/3.5 =ELEK/3.5 =ELEK/3.5 =ELEK/3.6 =ELEK/1.4 =ELEK/1.4 =ELEK/1.4 =ELEK/1.8 =ELEK/1.8 =ELEK/1.8 =ELEK/4.5 =ELEK/4.1 =ELEK/1.1 =ELEK/1.1 =ELEK/1.1 =ELEK/1.3 =ELEK/1.1 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/3.2 =ELEK/4.6 =ELEK/4.6 =ELEK/3.2 =ELEK/3.2 =ELEK/3.2 =ELEK/3.5

Pagina / kolom 2 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/4.1 =ELEK/4.2 =ELEK/4.3 =ELEK/4.4 =ELEK/4.3 =ELEK/4.5 =ELEK/4.5 =ELEK/4.5 =ELEK/3.7 =ELEK/3.6 =ELEK/3.5 =ELEK/3.4 =ELEK/3.3 =ELEK/3.4 =ELEK/3.3 =ELEK/3.3 =ELEK/3.2 =ELEK/3.7 =ELEK/3.9 =ELEK/3.9 =ELEK/3.8 =ELEK/3.6 =ELEK/3.5 =ELEK/3.7 =ELEK/3.5 =ELEK/3.6 =ELEK/3.5 =ELEK/3.1 =ELEK/3.1 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/4.5 =ELEK/4.7 =ELEK/1.0 =ELEK/1.0 =ELEK/1.1 =ELEK/1.1 =ELEK/1.1 =ELEK/1.0 =ELEK/1.0 =ELEK/1.1 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/1.1 =ELEK/1.1 =ELEK/2 hoofdkring.3 =ELEK/2 hoofdkring.2 =ELEK/3.2 =ELEK/4.6 =ELEK/4.5 =ELEK/3.3 =ELEK/3.1 =ELEK/3.5 =ELEK/3.5

Functiedefinitie Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader Ader

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /

draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad draad

53

Wijziging

53.b

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :


= DOC + Blad Blad

53.a 17

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9


Bron H2:x2 H2:x2 H3:x1

F27_001 Doel

Dwarsdoorsnede

Kleur

Lengte

S4:14 S6:14 uitgangplc-Q0.7:11

Pagina / kolom 1 =ELEK/3.5 =ELEK/3.5 =ELEK/4.6

Pagina / kolom 2 =ELEK/3.5 =ELEK/3.6 =ELEK/4.7

Functiedefinitie Ader / draad Ader / draad Ader / draad

53.a

Wijziging

+Meerlijnig/1

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :


= DOC + Blad Blad

53.b 17

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Klemmenstrookoverzicht

F14_001

Klemmen Klemmenstrook

Klemmenstrookdefinitietekst

X1

Eerste

Laatste

1

PE

Totaal PE 0

Totaal N 0

Totaal aantal 7

Grafische pagina van de klemmenaansluitlijst =DOC+/51

+/53.b

Wijziging

Datum

Naam


School : PTI Eeklo

Leerling :



Klas :

6EMa

Pagina :

Klemmenstrookoverzicht : 1 - 1

= DOC + Meerlijnig Blad Blad

1 17

6 TSO-EMa

Elektriciteit

70

6.13 PLC en schakelkast

Elektro-Mechanica


7 Taalintegratie

Elektro-Mechanica


7.1 Nederlands

Elektro-Mechanica


7.1.1 Aanvraag stageplaats Ewout De Causmaecker Lunterstraat 4 9968 BASSEVELDE tel. 09 373 73 78 e-mail: [email protected]

25 oktober 2012

De heer Rudy Notteboom Stoepestraat 7c 9960 ASSENEDE

Aanvraag van stageplaats Geachte heer Notteboom Met deze brief doe ik een aanvraag voor een stageplaats in uw bedrijf van 18 maart tot 29 maart. Momenteel zit ik in het 6de jaar Elektro-Mechanica in het PTI-Eeklo. Ik heb al enige ervaring opgedaan in de auto-industrie dus deze sector is voor mij zeker niet onbekend. Bij het bekijken van uw site voelde ik me aangetrokken tot uw bedrijf omdat ik werken in de autoindustrie zeer leerrijk en boeiend vind. Ik ben al altijd gefascineerd geweest door auto’s dus het zou zeer aangenaam zijn om voor u te mogen werken. Voor meer informatie over mij en mijn opleiding kan u altijd terecht bij mijn stagecoördinator meneer Moerman. In de week van 17 december zal ik u contacteren om te vernemen of u deze aanvraag voor een stageplaats aanvaard. Hoogachtend

Ewout De Causmaecker

7.1.2 Aanvraag informatie Van: Aan:

[email protected] [email protected]

Onderwerp: Verzoek brochures Geacht heer Regelbrugge Op 13 maart is er een afstudeermarkt van het PTI voor de jongens van het BSO en TSO, kortom voor alle leerlingen die niet verder studeren. Meerdere leerlingen hebben problemen met het begrijpen van de langere wachttijden. Daarom dit verzoek. Zou het mogelijk zijn om ons brochures op te sturen, met daarin informatie over de langere wachttijden. Zo kunnen we de leerlingen helpen met het begrijpen van de wachttijden. De leerlingen die op de markt zullen komen, zouden er dus zeker baat bij hebben. In het totaal zou het gaan om een 80-tal leerlingen verspreid over het PTI in Eeklo, voor wie deze brochure nuttig zou zijn. We hopen de info of een bevestigende mail te ontvangen binnen 14 dagen. Bij voorbaat dank voor uw moeite. Hoogachtend

Hoofd afdeling administratie van PTI-Eeklo

7.1.3 Uitnodiging vergadering Genodigden: Frederik Buysse Laurens Latomme Jonas Van Brackel Ewout De Causmaecker Laurens De Brouwer Agendapunt: Verlofdagen tijdens carnavalsperiode Geachte genodigden Met deze brief wil ik jullie uitnodigen op maandag 4 december 2012 in de vergaderingszaal van het bedrijf om 10 uur. We hebben dringend een oplossing nodig voor het probleem met de verlofdagen in de carnavalsperiode. Het personeelstekort ontstond doordat de personeelsdienst te veel verlof heeft gegeven aan de werknemers Met vriendelijke groeten Directeur Van Hoof

7.1.4 Verslag vergadering

Van: Directeur Aan: medewerkers Onderwerp: Carnaval verlof De goedkeuring van het verlof voor de carnavalsperiode blijft gelden. We hebben besloten dat mensen die vrijwillig willen komen zeker welkom zijn, om dan samen met interims te werken en zo de 2 feesten te organiseren. Deze maatregel werd getroffen nadat we een personeelstekort hadden om 2 bedrijfsfeesten te organiseren net na de carnavals periode. De mensen die komen werken in hun verlof zullen voor de keuze staan om ofwel deze dagen in een andere week te plannen of de gewerkte uren op te schrijven. Deze uren zullen dan beter betaald worden. Gelieve dit te laten weten aan de directeur ten laatste op 12 december 2012. Zo hopen wij dat de beide feesten door ons georganiseerd kunnen worden en de voorbereiding op tijd zullen af zijn. Het feest zal dan even goed zijn als alle andere feesten, dankzij de goedwillige werknemers die bereid zijn te werken.

7.1.5 Notulen vergadering Notulen: klachten kledij personeel 05/12/12 Aanwezig: Jonas Van Brackel, Ewout De Causmaecker,…. Verontschuldigd: / Agendapunten: Wat zijn de klachten : * Klanten klagen over kledij van het personeel: te slording, te uitdagend,.. Mogelijke oplossingen? * Regels in verband met kledij (geen korte rokjes, luchtige kledij,..) * Kledij van de winkel zelf (eventueel een algemeen uniform van de firma) * Mogelijke sancties bij het niet naleven van de regels(geld, boetes,..) Concrete veranderingen * Regels opstellen, 1 uniform van de winkel gratis * Opgestelde regels naleven

7.2 Engels

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Engels

78

7.2.1 Technical text The log splitter Different kinds of hydraulic log splitters There are different types of the hydraulic log splitters that are available today. The types are the manually powered, electrically powered and the gas powered. Each of the three types of hydraulic log splitters has their own positive features. The first type is the manual log splitter. A manual hydraulic log splitter has a hydraulic jack positioned on its side. Once you hand pump the jack, it causes a bar to smash into a log aligned with the wedge responsible for splitting, it is a helpful but sluggish process. This type is easy, safe and quiet to use. It does not need electricity or gasoline to operate. The manual hydraulic log splitter is considered the highly environmentally safe of all the log splitting machines. It comes in a compact design, can be stored easily and can be used in any setting. This log splitter can split about 20, 8 inch diameter logs in a span of an hour. The electric log splitters are ideal for homeowners that burn two to ten cords of wood annually. This type of log splitter is usually light weight and comes in a compact design, making it easy to maneuver and storing it is easy. They can be operated with the use of the average house current. The only drawback of this type of log splitter is that it is completely unusable in remote areas unless you have access to a power generator. They are relatively safe and easy to use. This type of log splitter does not generate any toxic fumes and are considered environmentally safe. The productivity of these log splitters depends on several factors such as the diameter of the log, hardness of the wood and the splitting force of the machine. It can normally process up 40 up to 50, 12 inch diameter logs in an hour. The third type is the gas powered hydraulic log splitters. It is the best alternative for commercial or remote use. This type of log splitters is generally larger and heavier, and usually requires more storage space. It can process logs with larger diameter quickly. On the other hand, the gas powered hydraulic log splitters produces toxic fumes and are noisy, this type of log splitter cannot be used indoors. There is additional productivity and power; it can produce 60 up to 80, 18 inch long logs every hour. This type of log splitter can be quite expensive compared to the other types.

The ideal Hydraulic log splitter There are two major types of the Hydraulic log splitters, the vertical type and the horizontal type. The vertical type of hydraulic log splitter gives you the advantage to work with your rounds close to the grounds. You no longer need to lift them up on the work table. The disadvantage of this type of hydraulic log splitter is that you have to work on the ground in a

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Engels

79

bent over or kneeling down position. It can be quite uncomfortable over a long period of time and adds stress on your body, especially your back. Once the pieces are split, you have to clear them off the work space or even lift them up. The horizontal type of Hydraulic log splitters allows you to work in a standing position that is quite comfortable for some users. If you are making your own splitter, you can build the work table so that it is suitable to your height. Once you have split the wood pieces, you can easily shove them off the table and they are out of your way. The disadvantage of the horizontal type is that you have to lift the wood rounds up to your work table. For some, lifting the wood is easier, so most people prefer the horizontal type of hydraulic log splitter for their convenience. If you want a combination of both types, you can find splitters that easily convert from the vertical type to the horizontal type or you can build one on your own. All you have to do is to mount the main I-beam to a particular hinge so that it can easily tilt 90 degrees. It depends on the preference of the user. Some might find it complicated and difficult to operate and would prefer either of the two types of hydraulic log splitters. Before you choose the ideal hydraulic log splitter, just make sure that you take note of the two types. The differences in their designs can make a difference in their functionality. Why Choose the Hydraulic Log Splitter Hardwoods and large logs require a certain amount of force to be able to be split into pieces small enough for a person to use. An electric log splitter is designed for softwoods and small logs because they are usually not only smaller in size they also don't have a lot of strength when cutting. Hydraulic models on the other hand can rip through a large hardwood log without much effort from the user. There are both automatic and manual log splitters that come in the hydraulic form and both will still have more power than an electric log splitter. However a person should still consider the size of the log they are splitting and purchase the proper size log splitter for their work. Log splitters are measured in ton capacity. A professional grade splitter is at least 20 tons, and those for home and personal use generally are in the 2-5 ton range. This also determines the horsepower of the engine. A much stronger engine is needed in order to not burn out after hundreds of logs. The first question then to address is will your log splitter be used for personal firewood consumption or furniture making, or are you splitting logs for commercial building or firewood sales. That will determine the horsepower and ton size you need.

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Engels

80

Safety - Read, understand, and follow all instructions on the machine and in the operator's manual before attempting to assemble and operate. -

Be familiar with all controls and proper operation. Know how to stop the machine and disengage quickly.

-

Many accidents occur when more than one person operates the machine. If a helper is assisting in loading logs, never activate the control until the helper is a minimum of 10 feet from the machine.

-

Never leave the machine unattended with the engine running.

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Engels

7.2.2 Glossary WORD CONTEXT Available There are different types of the hydraulic log splitters that are available today. Convenience For some, lifting the wood is easier, so most people prefer the horizontal type of hydraulic log splitter for their convenience. Cords The electric log splitters are ideal for homeowners that burn two to ten cords of wood annually. Determine This also determines the horsepower of the engine. Disengage You should know how to stop the machine and disengage quickly.

Drawback

Familiar

Features

Grade

Hinge

The only drawback of this type of log splitter is that it is completely unusable in remote areas unless you have access to a power generator. Be familiar with all controls and proper operation. Each of the three types of hydraulic log splitters has their own positive features. A professional grade splitter is at least 20 tons, and those for home and personal use generally are in the 2-5 ton range. The primary reason for using a hinge, rather than a simpler device such as a slide, is to prevent the separation of perfect components.

Elektro-Mechanica

81

EXPLANATION TRANSLATION Able to be obtained, taken, or Beschikbaar used.

Something that you do to Gemak make things easier for yourself or that is intended to make things easier for you. Unit which is used to express an amount of wood.

Kubieke meter (m³), stère

To control what something will be.

Bepalen

If part of a machine Loskoppelen disengages, or if you disengage it, it is no longer connected to the main part of the machine. A feature of something that Nadeel makes it less useful than it could be.

Well known to you, or easily recognized by you.

Vertrouwd

An important part or aspect of something.

Kenmerken

A level of quality or importance.

Kwaliteit

An object, usually made of metal, that fastens a door to a wall, or a lid to a container, and allows it to open and shut.

Scharnier, hengsel


6 TSO-EMa

Engels

82

All you have to do is to mount the main I-beam to a particular hinge so that it can easily tilt 90 degrees. A manual hydraulic log splitter has a hydraulic jack positioned on its side.

A long thick piece of wood, metal, or concrete that supports a roof.

I-profiel

A piece of hydraulic equipment used for lifting and supporting a heavy object.

Krik (hydraulisch)

This type of log splitter can be quite expensive compared to the other types. There are two major types of the hydraulic log splitters: the vertical type and the horizontal type. Log splitters are measured in ton capacity.

A thick piece of wood cut from a tree.

Blok hout, boomstronk

More important, more serious, larger, or greater than other things.

Belangrijke

To form an opinion about how good or bad something is.

Indelen

Mount

I spotted a machine gun mounted on the roof.

To fix something firmly in a particular place or position.

Monteren

Occur

Many accidents occur when more than one person operates the machine.

To happen, especially unexpectedly.

Gebeuren

Proper

You have to have the proper tools for the job.

Suitable for the purpose or situation.

Passend, juiste

Purchase

She purchased shares in the company.

To buy something.

Kopen, aanschaffen

Remote

The only drawback of this type of log splitter is that it is completely unusable in remote areas unless you have access to a power generator. Once you have split the wood pieces, you can easily shove them off the table and they are out of your way. Sasha woke up feeling tired and sluggish.

Capable of being operated from a distance or by using a remote control.

Afgelegen

To push someone or something with force.

Duwen

Not moving as quickly as usual.

Traag

Span

This log splitter can split about 20, 8 inch diameter logs in a span of an hour.

The amount of time that something lasts.

Tijdspanne

Tilt

He tilted backwards on his chair.

To move something so that one side is lower than the other.

Kantelen, scheef houden/zetten

I-beam

Jack

Log

Major

Measure

Shove

Sluggish

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Engels

83

Unattended

Never leave the machine unattended with the engine running.

Left without being looked after or dealt with.

Onbeheerd, onbewaakt

Wedge

Once you hand pump the jack, it causes a bar to smash into a log aligned with the wedge responsible for splitting, it is a helpful but sluggish process.

A piece of wood, plastic, or other material that is thin at one end and wider at the other and is pressed into a space to hold something in place or to force things apart.

Wig

Tabel 21: Glossary

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Engels

84

7.2.3 Questions and answers 1. What are the different types of hydraulic log splitters that are available today? The types that are available today are the manually powered, electrically powered and the gas powered hydraulic log splitters. 2. What is the main positive feature of the manual log splitter? The manual hydraulic log splitter is considered the most highly environmentally safe one of all the log splitting machines. 3. What is a drawback of the manual log splitter? The only drawback of this type of log splitter is that it is completely unusable in remote areas unless you have access to a power generator. 4. Which factors does the productivity of a log splitter depend on? It depends on several factors such as the diameter of the log, hardness of the wood and the splitting force of the machine. 5. Why can’t the gas powered hydraulic log splitter be used indoors? Because the gas powered hydraulic log splitter produces toxic fumes and it is noisy. 6. What are the two major types of hydraulic log splitters? The two major types are the vertical type and the horizontal type. 7. What is the advantage and disadvantage of the vertical hydraulic log splitter? The advantage is that you no longer need to lift the wood up on the work table, the disadvantage of this type of hydraulic log splitter is that you have to work on the ground in a bent over or kneeling down position. 8. What kind of wood is an electric log splitter appropriate for? The electric log splitter is appropriate for softwoods and small logs because they are usually not only smaller in size, they also don't have a lot of strength when cutting. 9. What is important if you’re going to buy a log splitter? Whether your log splitter will be used for personal firewood consumption, furniture making or not, or if you split logs for commercial building or firewood sales. That will determine the horsepower and ton size you need. 10. What are the first things to do when you’re going to work with a log splitter? You have to read, understand, and follow all instructions on the machine and in the operator's manual. Also, you have to be familiar with all controls and proper operation.

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Engels

85

7.2.4 Outline

Manual log splitter + easy, safe, quiet environmentally - sluggish process, hand pumped hydraulic jack

Hydraulic log splitter

Vertical type + no lifting - bent over, kneeling down position

Electric log splitter

Horizontal type

+ light weight, easy to store, environmentally - unusable in remote areas (power generator)

+ standing position - need to lift

Combined type Gas powered log splitter

+ easy to convert

- heavier, larger, more space, toxic fumes, noisy, not indoors, expensive

Elektro-Mechanica


the right one? * power * comfort

Safety * manual * not unattended * helper 10 feet away

6 TSO-EMa

Engels

86

7.2.5 Summary

The log splitter Summary There are different types of the hydraulic log splitters, the manual log splitter, the electric log splitter and the gas powered hydraulic log splitter. The manual log splitter has a hand pumped hydraulic jack, but it’s very good for the environment and easy to handle. The manual log splitter has a sluggish process but is safe and quiet. The electric log splitter is the ideal system for homeowners because it’s light weight and easy to store. The only drawback of this type of log splitter is that it is completely unusable in remote areas unless you have access to a power generator. This type is also good for the environment. The gas powered log splitter is generally larger and heavier, and usually requires more storage space. The gas powered hydraulic log splitters produces toxic fumes and are noisy, this type of log splitter cannot be used indoors. This type of log splitter can be quite expensive compared to the other types. You can also choose between horizontal, vertical or combined hydraulic log splitters. The vertical type of hydraulic log splitter gives you the advantage to work with your rounds close to the grounds so you don’t need to lift them up, but you do have to work in a bent over or kneeling down position. The horizontal type of hydraulic log splitters allows you to work in a standing position, but here you do have to lift the rounds. A combined one is easy to use because then you can easily convert from the vertical type to the horizontal type. The hydraulic log splitter is the best type to buy because it has a wide range of differences in its sorts of log splitters. For example, the different amounts of power, and also the appropriate comfort you want. Always be aware of the safety! Always know what you are doing, so read the manual carefully. Never leave the machine unattended with the engine running and never activate the control until the helper is a minimum of 10 feet from the machine.

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Engels

87

7.2.6 General technical tekst Interested In A CNC Career? This series of questions comes from a high school student interested in our field. His questions really made me think back to the reasons why I entered and stayed with CNC for my entire career. Though experienced CNC people may not agree with all of my answers to his questions (and I welcome comments), I wanted to make this information available to anyone who might have an interest in pursuing a career in CNC. Hao Duong: What do you like or dislike about CNC? Mike Lynch: Though I cannot speak for everyone working in this field, my favorite aspect is the feeling of accomplishment that comes with each success. Anyone who has written a CNC program knows this feeling. Seeing a workpiece being machined with your tooling, your process and your ideas is very satisfying. Hao Duong: Do I have to be good with my hands or know how to use special tools? Mike Lynch: Yes, it's imperative. While all of these skills can be learned though technical school training, a person entering this field should like working with their hands. As for special tools, yes, there are a number of tools and measuring devices you must be familiar with. Again, skills in this area can be learned in technical schools and on-the-job training. Hao Duong: Will I need good communication skills? Mike Lynch: Though you may be able to get by on technical skills alone, your communication and "people" skills will determine how far you will go. Managers, supervisors, and other higher level manufacturing positions require you to work well with others. Keep in mind that I'm NOT talking about simply speaking English. I'm talking about having the ability to make your ideas known and to function well with others. Hao Duong: Is there special training required? Mike Lynch: Yes. There are any number of technical/vocational schools, colleges, and universities that offer excellent courses in manufacturing, including CNC. Additionally, most companies using CNC equipment are willing to train entry level people. However, the more training you have to start, the higher level position you can expect to get. Hao Duong: Is there a license or certificate needed to get the job? Mike Lynch: No. While the degree of certificate you receive from your technical school will definitely help you land a better paying job, you can enter the field (and work your way up) with very little previous experience. Note that the emphasis here is "work your way up". The more training you have, the easier it will be. For myself, there was a lot of "working my way up". My two year associate degree in manufacturing technology did not adequately prepare me for what I'm doing today. Only motivation and enthusiasm will ensure that you have the energy to do the necessary work. Hao Duong: Would more education or training be needed to get promoted? Mike Lynch: In some companies, yes. However, you must understand that in general, manufacturing companies are starving for qualified people, especially qualified CNC people. There simply aren't enough qualified people to go around (though some people currently

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Engels

88

looking for jobs might disagree). For this reason, companies are quick to recognize people that stand out and show motivation and enthusiasm. In most companies, people are promoted based upon what they can do, not simply how much education they have. Also note that many companies will actually pay for your education, as long as the course/s you take are appropriate to your field. Hao Duong: What occupations are related? Mike Lynch: The actual job titles in CNC include CNC Operator, CNC Setup Person, CNC Programmer, CAD/CAM (computer aided design/computer aided manufacturing) programmer, and CNC coordinator. Other related occupations include Tool designers, Manufacturing engineers, Quality Engineers, Tool Makers, Mold Makers, and several others. If you have a special interest in one or more of these positions, feel free to email me again. Hao Duong: Is the work, outdoor, indoor, or both? Mike Lynch: Almost all work is done indoors. In fact, I cannot think of any task that is done outdoors. Hao Duong: Does the job require a great deal of sitting or standing? Mike Lynch: CNC operators and setup people are on their feet most of the time. CNC people in other positions get more of a combination of both. Hao Duong: Is the work full time , part time , or seasonal? Mike Lynch: While some manufacturing companies take on temporary or part time help, most require full time. Also note that many companies provide internships for college students in related fields for summer work. Hao Duong: What is the condition of the working environment? Mike Lynch: This varies dramatically from company to company. Admittedly, the machine shop environment does not lend itself to cleanliness. In fact, many shops are downright filthy. Of course, the condition of the shop will tell you a great deal about the company management's concern for their workers as you begin interviewing. Most manufacturing companies are highly concerned, and maintain very clean, safe, and pleasant environments for their workers. Hao Duong: What kind of work can I expect to start with? Mike Lynch: Again this depends upon your level of education. If you have absolutely no experience, you may still be able to get a job as a CNC operator. As I said, many companies are starving for people, and are willing to train from scratch. However, you may also have to start as a "gopher", someone who cleans machines, keeps lubrication levels full, and in general, simply does the leg work for others in the company. It's much more difficult to work your way up from this position. Hao Duong: Where do you think I am most likely to find work? (Edmonton , AB) Mike Lynch: I'm sorry, but I do not know the manufacturing base in your area. However, CNC machines are found everywhere. If you can get your hands on the business yellow pages, look up "machine shops" and "manufacturing companies". A few calls asking whether the companies in your area have CNC machines will go a long way toward understanding the potential for a career in manufacturing in your area. Also note that people that have CNC

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Engels

89

experience can go just about anywhere. Many companies are willing to relocate qualified people and pay all moving expenses. Hao Duong: Is the demand for the occupation expanding or declining, or remain steady? Mike Lynch: Very much so. Though the overall state of manufacturing is a state of constant flux, at least some industries are always going well. It may sometimes mean finding another job if a company is laying off. Hao Duong: Will there be a job in the field in 5 or 10 years? Mike Lynch: Yes. Though I do not have a crystal ball, if anything, North America is on the upswing at this time. And though there will surely be fluctuation, the general outlook is good. Combine this with how badly companies need CNC people, and you should be able to confidently enter a college or trade school, knowing a job will be waiting when you get out. In fact, manufacturing currently offers more potential in this regard than just about any field, though some so-called expert job councilors may disagree with me. Questions asked by others interested in a CNC career: Larry Odle: What type of schooling would you suggest to someone just starting out in this field? Mike Lynch: There are many local schools that have excellent CNC curriculums (for a list check out our Schools Forum). Most work closely with the local industry to ensure that their courses meet the needs of companies in their area. I'll bow to the school in your area to recommend specific courses, but the curriculum should include: shop practices (blueprint reading, shop math, principles of machining operations, and some hands on with manually operated machine tools), manual programming at G code level for at least machining centers and turning centers, CNC machine setup and operation, computer usage basics, and CNC related software applications (computer aided design and computer aided manufacturing [CAD/CAM], distributive and direct numerical control systems [DNC], cost estimating, and CNC program verification). In each of these areas, the more hands-on, the better. Larry Odle: Would you suggest an emphasis on a computer education or an electronic\technical education? Mike Lynch: Since CNC machines are highly dependent upon computers and electronics, the more you know - the better. However, if you are looking for a career working as a CNC programmer, setup person, or operator, your first focus should be to master CNC machine usage. But service and repair of CNC machines is also very important. If you are looking to be a service tech person, you'll need a very good understanding of electronics. Larry Odle: What are the requirements that your company looks for when questioning taking on a perspective employee as a CNC programmer or a CAD/CAM programmer? Mike Lynch: Though we at CNC Concepts, Inc. do not employ programmers or CAD/CAM people, I've worked with enough CNC using companies to know what they're looking for. At entry level (when hiring a person right out of technical school), most simply expect a high degree of enthusiasm and motivation. Believe it or not, your willingness to learn and grow

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Engels

90

with the company will probably be as important to your perspective employer as your qualifications (again this is for entry level expectations). Again, thanks to everyone for this excellent set of questions a person should ask before entering any field.

7.2.7 Own part translation technical text Hao Duong: Welke beroepen zijn verwant met elkaar? * Mike Lynch: De eigenlijke benaming binnen CNC omvat CNC-operator, CNC-insteller, CNCprogrammeur, CAD/CAM programmeur (computergestuurde ontwerpen), en CNCcoördinator. Andere beroepen die hierbij aansluiten zijn gereedschapontwerpers, ingenieurs, kwaliteitsingenieurs, en vele andere. Als je een speciale interesse hebt voor één of meerdere posities, mag je mij zeker mailen. Hao Duong: Is het werk buiten, binnen of beide? * Mike Lynch: Bijna al het werk wordt binnen gedaan. Eigenlijk kan ik geen werk bedenken dat buiten gebeurt. Hao Doung: Vereist deze job veel zitten of staan? Mike lynch: CNCoperators en productiearbeiders staan meestal recht. CNC-mensen in andere posities krijgen eerder een combinatie van beide. 7.2.8 Translation general technical text

Geïnteresseerd in een CNC-carrière? Deze reeks van vragen komt van een middelbare schoolleerling die geïnteresseerd is in ons vakgebied. Zijn vragen deden me echt terugdenken aan de redenen waarom ik CNC gekozen had en er mijn hele carrière bleef. Hoewel ervaren CNC-mensen het niet altijd eens zullen zijn met al mijn antwoorden op hun vragen (en ik sta open voor opmerkingen), wil ik deze informatie beschikbaar stellen voor iedereen die geïnteresseerd zou zijn in het nastreven van een CNC-carrière. Hao Duong: Wat vind je leuk en minder leuk aan CNC? Mike Lynch: Hoewel ik niet kan spreken voor iedereen die werkzaam is op dit gebied, is mijn favoriete aspect het gevoel van voldoening dat wordt opgewekt met elk succes. Iedereen die ooit een CNC-programma heeft geschreven kent dit gevoel. Het zien bewerken van een werkstuk met jouw gereedschap, jouw programma en jouw ideeën is zeer bevredigend. Hao Duong : Moet ik handig zijn of weten hoe ik speciaal gereedschap moet gebruiken?

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Engels

91

Mike Lynch: Ja, dat is noodzakelijk. Terwijl al deze vaardigheden kunnen aangeleerd worden op een technische school, zou een persoon die hiervoor kiest graag met zijn handen moeten werken. Wat de speciale gereedschappen betreft, ja, er zijn een aantal apparaten en meettoestellen waarmee je vertrouwd moet zijn. Nog eens: de vaardigheden op dit gebied kunnen aangeleerd worden in een technische school en tijdens een opleiding op het werk zelf. Hao Duong: Zal ik goede communicatievaardigheden nodig hebben? Mike Lynch: Hoewel je er enkel met technische vaardigheden alleen ook geraakt, zullen je communicatiemogelijkheden en mensenkennis bepalen hoever je het zal brengen. Managers, opzichters en andere hoger geplaatsten verwachten dat je goed kan samenwerken met anderen. Denk eraan dat ik het niet alleen heb over eenvoudig Engels praten. Ik heb het over de vaardigheid om je ideeën duidelijk te maken en om goed te functioneren bij anderen. Hao Duong: Is er een speciale opleiding vereist? Mike Lynch: Ja. Er zijn een aantal technische of beroepsscholen, hogescholen en universiteiten die uitstekende lespakketten over productie aanbieden, waaronder CNC. Bovendien, de meeste bedrijven die CNC-machines gebruiken zijn bereid om nieuwe mensen op te leiden. Niettemin, hoe hoger opgeleid bij aanvang, des te hoger de positie die je kan bereiken. Hao Duong: Is er een licentie of een certificaat nodig om zo’n job te krijgen? Mike Lynch: Nee. Terwijl het diploma dat je krijgt van je technische school je zeker zal helpen om een beter betaalde baan te krijgen, kan je ook beginnen (en je opwerken) met zeer weinig voorkennis. Merk op dat de nadruk hier ligt op “ jezelf opwerken”. Hoe meer opleiding je hebt, hoe makkelijker het zal zijn. Ik heb mezelf veel moeten opwerken. Mijn diploma in de productietechnologie (2 jaar) heeft me niet voldoende voorbereid op wat ik vandaag doe. Alleen met motivatie en enthousiasme zal je gegarandeerd energie krijgen om het nodige werk te doen.

Hao Duong: Zou meer opleiding of training nodig zijn om promotie te krijgen? Mike lynch: In sommige bedrijven wel. Je moet echter begrijpen dat in het algemeen bedrijven nood hebben aan gekwalificeerde mensen, vooral CNC-mensen. Er zijn gewoon niet genoeg gekwalificeerde mensen (hoewel sommigen die momenteel op zoek zijn naar een baan het daar mogelijk niet mee eens zijn). Om deze reden zijn bedrijven snel in het herkennen van mensen die in het oog springen en motivatie en enthousiasme tonen. In de meeste bedrijven promoveren mensen op basis van wat ze kunnen, niet door welke

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Engels

92

opleiding ze hebben. Weet ook dat veel bedrijven daadwerkelijk betalen voor je opleiding zolang ze verband houden met je vak. Hao Duong: Welke beroepen zijn verwant met elkaar? Mike Lynch: De eigenlijke benaming binnen CNC omvat CNC-operator, CNC-insteller, CNCprogrammeur, CAD/CAM programmeur (computergestuurde ontwerpen), en CNCcoördinator. Andere beroepen die hierbij aansluiten zijn gereedschapontwerpers, ingenieurs, kwaliteitsingenieurs, en vele andere. Als je een speciale interesse hebt voor één of meerdere posities, mag je mij zeker mailen. Hao Duong: Is het werk buiten, binnen of beide? Mike Lynch: Bijna al het werk wordt binnen gedaan. Eigenlijk kan ik geen werk bedenken dat buiten gebeurt. Hao Doung: Vereist deze job veel zitten of staan? Mike lynch: CNC-operators en productiearbeiders staan meestal recht. CNC-mensen in andere posities krijgen eerder een combinatie van beide. Hao Duong: Is het voltijds, deeltijds of seizoenswerk? Mike Lynch: Sommige productiebedrijven nemen tijdelijke of deeltijdse hulp aan, maar de meeste eisen voltijdse hulp. Let er ook op dat vele bedrijven vakantiejobs voorzien voor universiteitsstudenten die zo’n richting volgen. Hao Duong: Hoe zijn de omstandigheden van de werkomgeving? Mike Lynch: Dat varieert enorm van bedrijf tot bedrijf. Toegegeven, de machinewerkplaats is niet altijd even netjes. In feite zijn vele werkplaatsen zelfs heel vuil. Natuurlijk vertelt de staat van de werkplaats je veel over het engagement van een bedrijf ten opzichte van zijn werknemers. De meeste productiebedrijven zijn zeer betrokken en handhaven een zeer propere, veilige en aangename omgeving voor hun werknemers. Hao Duong: Wat voor werk kan ik verwachten om met te beginnen? Mike Lynch: Ook dit hangt af van hoe hoog je geschoold bent. Als je nog geen enkele ervaring hebt, kan je misschien nog steeds een baan als CNC-operator krijgen. Zoals ik al zei, smeken veel bedrijven om mensen en zijn ze bereid om je op te leiden vanaf nul. Nochtans kan het ook zijn dat je moet beginnen als "loopjongen”, iemand die de machines reinigt, het oliepeil in het oog houdt, kortom, iemand die het vuile werk doet voor anderen in het bedrijf. Het is veel moeilijker om je op te werken vanuit deze positie. Hao Duong: Waar denk je dat ik het meeste kans heb om werk te vinden? (Edmonton, AB) Mike Lynch: Het spijt me, maar ik ken de productiebasis in jouw omgeving niet. Hoewel, CNC-machines vind je overal. Als je een “Gouden Gids” kan bemachtigen, zoek dan "machineleveranciers" en "productiebedrijven" op. Een paar Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Engels

93

telefoontjes om na te gaan of de bedrijven in je omgeving CNC-machines hebben, zullen snel duidelijk maken of een carrière in deze sector potentieel heeft. Merk ook op dat mensen met CNC-ervaring zowat overal terecht kunnen. Veel bedrijven zijn bereid om gekwalificeerde mensen aan te nemen en alle vervoerskosten te betalen. Hao Duong: Stijgt of daalt de vraag naar het beroep, of blijft deze gelijk? Mike Lynch: Ja, zeker en vast. Hoewel de algemene productiestaat een constante stroom is, zijn er een aantal bedrijven die het goed doen. Als een bedrijf herstructureert, kan het soms betekenen dat je een nieuwe job moet zoeken. Hao Duong: Zal er een baan zijn in deze sector over 5 of 10 jaar? Mike Lynch: Ja. Hoewel ik geen kristallen bol heb is er op dit moment een toename in NoordAmerika. En hoewel er zeker schommelingen zullen zijn, zijn de algemene vooruitzichten goed. Combineer dit met het feit dat bedrijven CNC-mensen nodig hebben en je zou in staat moeten zijn om vol vertrouwen een hogeschool of vakschool binnen te stappen, wetende dat er een job op je wacht als je afstudeert. In feite biedt de productie momenteel meer mogelijkheden dan om het even welke andere sector, hoewel sommige zogenaamde jobexperten het niet met me eens zullen zijn. Vragen gesteld door anderen geïnteresseerd in een CNC carrière: Larry Oddle: Welk opleiding zou je aanraden aan iemand die net begint in deze branche? Mike Lynch: Er zijn veel lokale scholen die een excellente CNC-opleiding aanbieden (voor een lijst verwijs ik naar ons Schoolforum). De meeste werken nauw samen met de lokale industrie om zeker te zijn dat hun cursussen tegemoet komen aan de noden van de bedrijven in hun buurt. Ik verwijs naar de school in jouw buurt om specifieke cursussen aan te raden, maar het leerplan zou ook volgende zaken moeten bevatten: praktijklessen (planlezen, praktische wiskunde, principes van de werking van de machines en oefenen met handbediende gereedschapsmachines), manueel programmeren op G-code-niveau om ten minste een machinemiddelpunt te bepalen, het instellen en bedienen van de CNC-machine, basisgebruik van een computer, en CNC-gerelateerde software applicaties ( computergestuurd ontwerp en computergestuurde productie [CAD/CAM], distributief en direct genummerd controlesysteem [DNC], kostenraming en CNC-programmaverificatie. In elk van deze gebieden, hoe meer handigheden, des te beter.

Larry Odle: Zou jij de nadruk op een computeropleiding of op een elektrische/technische opleiding leggen? Mike Lynch: Omdat CNC-machines grotendeels afhankelijk zijn van computers en elektronische toestellen, is het goed als je veel kennis hebt. Maar als je op zoek bent naar een carrière als CNC-programmeur, installateur, of als operator, dan moet je focus eerst

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Engels

94

liggen op het kunnen gebruiken van de CNC-machine. Maar onderhoud en herstelling van de CNC-machines zijn ook heel belangrijk. Als jij een onderhoudsman wil zijn, zal je elektronica heel goed onder de knie moeten hebben. Larry Odle: Wat zijn de vereisten waar je bedrijf naar op zoek gaat tijdens een sollicitatie als CNC-programmeur of als CAD/CAM programmeur? Mike Lynch: Hoewel wij bij CNC Concepts, Inc. geen programmeurs of CAD/CAMprogrammeurs tewerk stellen, heb ik bij genoeg bedrijven die CNC gebruiken gewerkt om te weten wat ze zoeken. Om te beginnen (wanneer iemand net van een technische school komt) moeten ze heel enthousiast en gemotiveerd zijn. Geloof het of niet … de wil om te leren en te groeien met het bedrijf is waarschijnlijk even belangrijk voor je toekomstige werknemer als je diploma’s (nogmaals, dit is op beginnersniveau). Nogmaals, bedankt iedereen voor deze geweldige vragen die een persoon zou moeten stellen voordat hij in om het eender welke sector stapt.

Elektro-Mechanica


7.3 Frans

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Frans

7.3.1 Demande de documentation Ewout De Causmaecker Lunterstraat 4 BE-9968 BASSEVELDE BELGIQUE + 32 9 367 19 58 [email protected]

96

2012-11-05

Rabaud Bellevue FR-85110 SAINTE CÉCILE FRANCE

Demande de documentation Madame Monsieur Vous serait-il possible de me faire parvenir de la documentation sur les fendeuses produites par votre entreprise ? Je suis élève de terminale en section électromécanique, dans un lycée flamand, à Eeklo, en Belgique. En ce moment, je prépare un travail de fin d’études sur la fendeuse à bois, et notamment sur la commande à double vitesse d’une fendeuse. Votre documentation à ce sujet me serait donc très utile. Je vous remercie d’avance de la suite favorable que vous pourriez donner à ma demande. Veuillez agréer, madame, monsieur, mes sincères salutations.

Ewout De Causmaecker

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Frans

97

7.3.2 Documentation technique 7.3.2.1 Vocabulaire technique français alignement arbre - arbre plein - arbre creux axe - axe parallèle - axe perpendiculaire boulon (de fixation) couple - accouplement denture durée - durée de démarrage - durée d’enclenchement - durée de service écart engrenage - charge sur l’engrenage - rupture de l’engrenage entraînement graisse - graissage par barbotage huile - fuite d’huile immersion inertie de la masse jauge (filetée) joint lubrification maintenance puissance (transférée) rapport réducteur refroidissement roulement - jeu dans le roulement technique - technique de durcissement - technique de rectification transmission - transmission par chaîne - transmission par courroie usure vitesse tangentielle

néerlandais uitlijning as volle as holle as as evenwijdige as haakse as (bevestigings)bout koppel koppeling vertanding duur aanlooptijd inschakelduur bedrijfsduur afwijking tandwiel tandbelasting tandbreuk aandrijving vet spatsmering olie olielek indompeling massatraagheid peilstang (met schroefdraad) dichting smering onderhoud (overgebracht) vermogen verhouding tandwielkast koeling lager lagerspeling techniek hardingstechniek slijptechniek transmissie kettingtransmissie riemtransmissie slijtage omtreksnelheid

Tabel 22: Vocabulaire technique

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Frans

98

7.3.2.2 Texte technique Entraînements : dimensionnement, installation et maintenance Chaque machine est un assemblage de composants et de pièces standard conçus par le constructeur de machines. Le temps de mise sur le marché joue un rôle toujours plus important et les arrêts ou autres pannes sont à éviter comme la peste. Le concept d’une machine s’appuie en principe sur le choix judicieux des éléments d’entraînement et sur un mariage harmonieux de tous les composants de cet entraînement. Les entraînements sont donc une donnée indispensable dans l’industrie: ils fournissent l’énergie qui fait tourner la machine et, de plus, à la vitesse exacte. Le dimensionnement, l’installation et la mise en service d’un entraînement sont tout aussi importants que la maintenance. Les réducteurs, construits selon les technologies actuelles, sont nettement plus compacts que les anciennes générations de réducteurs. Le recours à de nouveaux matériaux et techniques de denture, à savoir les techniques de durcissement et de rectification, a rendu cette compacité possible. Citons quelques chiffres: pour un même couple, un réducteur standard actuel pèse 70% de moins et est 40% plus compact qu’un réducteur fabriqué voici quarante ans (dans notre exemple 21 kNm). Le poids du roulement pèse toutefois 25% de plus. Il va de soi que les exigences posées aux roulements et en matière de lubrification sont nettement plus élevées. Cette tendance contribue à déterminer une politique d’entretien qui diffère, très logiquement, de celle des anciennes générations de réducteurs. L’entretien préventif doit tenir compte de cette tendance et adapter sa politique en conséquence. Contrairement aux roulements, les engrenages et axes industriels sont dimensionnés pour bénéficier d’une durée de vie infinie. Si le réducteur est bien entretenu, il ne sera pas nécessaire de remplacer les engrenages. Mais c’est là que le bât blesse. Le moment opportun du remplacement des roulements n’est pas chose facile à évaluer. Avec les nouvelles technologies de denture, les engrenages sont rectifiés pour supporter un maximum d’effort à pleine charge, en tenant compte de la flexion de l’axe. Si les roulements n’assurent pas correctement leur travail en raison d’une usure, la charge locale sur l’engrenage s’accroît. L’utilisation d’engrenages durcis peut alors provoquer une rupture de l’engrenage, engendrant des frais énormes. Le mauvais fonctionnement d’un réducteur ne doit pas toujours être imputé à l’utilisateur. Le constructeur peut également être à l’origine de cette défaillance. Si la panne survient rapidement, il se peut que le réducteur n’ait pas été dimensionné correctement ou que les conditions d’utilisation aient été sous-estimées. La pression exercée par la concurrence a également pu inciter à l’utilisation d’un réducteur trop juste. Dans ce cas, la révision du réducteur n’a aucun sens. Mais regardons d’abord les différentes étapes du cycle de vie de l’entraînement. Nous distinguons 6 étapes de base dans le cycle de vie de l’entraînement: - la sélection - la livraison et le stockage

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Frans

99

- le montage et l’installation - la mise en service - l’utilisation et la maintenance - le remplacement, la révision ou la reparation Sélection du réducteur Différents aspects interviennent dans cette étape. Sélectionner un réducteur consiste à rechercher un équilibre entre les exigences de l’application et les possibilités du réducteur. Pour connaître ses possibilités, nous nous basons principalement sur les normes de calcul internationales et le savoir-faire du fabricant de réducteurs et du constructeur de machines. En ce qui concerne la charge à entraîner, il est important de connaître la nature de la machine, la durée de service, la puissance nécessaire et la vitesse. Il faut également tenir compte du nombre de démarrages par heure, de la durée d’enclenchement, de la durée de démarrage et du moment d’inertie de la masse. En outre, les charges (radiales/axiales) exercées sur les extrémités des axes par des transmissions par courroie, par chaîne ou autres doivent être contrôlés. Il est important de connaître le type de moteur et la vitesse de la machine ou du moteur d’entraînement. Il peut s’agir d’un moteur électrique à démarrage direct, à vitesse variable avec démarrage progressif ou d’un moteur thermique. De nombreuses possibilités donc. Sur la base des données récoltées ci-dessus, un facteur de service (service factor ou SF) peut être déterminé. Ces facteurs de service sont repris dans des listes de classification des charges à entraîner les plus fréquentes. Ils se basent sur l’expérience reprise dans AGMA, ISO et Din et sur les expériences des fabricants de réducteurs. Le produit de la puissance transférée et du facteur de service doit toujours être inférieur à la puissance nominale du réducteur. Pour nous permettre maintenant de déterminer le bon réducteur, il est important d’effectuer les choix suivants: - Rapport, éventuellement l’écart maximal acceptable - Configurations possibles: axes parallèles ou perpendiculaires, arbres pleins ou creux à rotation lente, horizontaux ou verticaux... Nous ne pouvons surtout pas oublier les facteurs environnementaux afin de déterminer les options. De fréquentes erreurs sont commises à ce niveau. Dans un environnement très poussiéreux, il faut attacher une importance particulière aux joints (par ex. joint labyrinthe…) et à la ventilation. Dans un environnement très humide, il faut faire attention à la peinture, à la ventilation… Ensuite, il y a aussi la température ambiante, la protection solaire… La température ambiante détermine aussi la nécessité d’un refroidissement supplémentaire comme: ventilateurs, refroidissement à eau / huile, refroidissement à air / huile, serpentin de réfrigération. La compacité, et par conséquent la réduction de l’espace de refroidissement sans cesse croissante des réducteurs, rend de plus en plus importants des aspects tels que le refroidissement.

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Frans

100

Livraison et stockage La livraison et le stockage sont les prochaines étapes du cycle de vie du réducteur. En termes de maintenance, il est important de tenir compte des points suivants contre lesquels on pèche régulièrement: - ne jamais soulever le réducteur par les axes - stocker le réducteur dans un espace clos (à l’abri de la poussière et de l’humidité) - ne jamais ranger le réducteur/moteur à proximité de machines vibrantes car les vibrations risquent de provoquer des dégâts aux roulements. Montage / installation Il est conseillé de lire attentivement le mode d’emploi du fabricant lors du montage et de l’installation et de demander des explications en cas de doute. Utilisez des anneaux de levage et montez le réducteur en bonne position (horizontalement). Alignez ensuite le réducteur sur 3 points d’appui. Après l’alignement, les autres points d’appui doivent être corrects à 0,1 ou 0,2 mm prêt. Les accouplements mal alignés figurent parmi les erreurs fréquentes. Ils peuvent découler de la mise en service ou d’une fondation trop faible. Montez toujours le réducteur sur une base solide ou une fondation rigide afin d’éviter toute vibration. L’erreur d’alignement maximale admise pour l’accouplement dépend de l’organe d’accouplement. Si vous ne disposez d’aucune donnée, vous pouvez utiliser les valeurs indicatives suivantes : - angle S = 0,0005 X diamètre D - radial K = 0,0005 X diamètre D Mise en service Incroyable mais vrai: il arrive fréquemment dans la pratique que l’on oublie de mettre de l’huile dans le réducteur avant sa mise en service. Utilisez l’huile et/ou la graisse renseignée par le fournisseur. Avant de démarrer, contrôlez les niveaux d’huile et vérifiez la bonne lubrification de tous les points de graissage. Attention aux jauges filetées ! Un niveau d’huile trop faible endommage les engrenages et les roulements. Un niveau d’huile trop élevé provoque des fuites et une augmentation importante de la température de service. Remplacez ou filtrez la première huile après 100 à 800 heures de service afin d’éliminer toutes les impuretés du carter. En fonction des conditions de service, de la position de montage du réducteur et des vitesses tangentielles, différents systèmes de lubrification sont appliqués: - un graissage par barbotage - une lubrification par immersion des engrenages - les éclaboussures d’huile sont recueillies et envoyées vers les roulements au travers de canaux - lubrification de la pompe au moyen d’une moto-pompe ou d’une pompe accolée Il est conseillé d’appliquer un débit ou une détection de pression pour les lubrifications de pompes !!!

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Frans

101

Contrôlez l’éventuelle obstruction des ouies de ventilation: une mauvaise ventilation provoque des fuites d’huile. Si vous utilisez un dispositif antiretour, il faut absolument vérifier le sens de rotation afin d’éviter tout dégât pouvant se manifester à plus long terme. Dotez l’installation des capots de protection nécessaires ! Utilisation et maintenance La maintenance de base se réduit généralement au contrôle du niveau de l’huile, au remplacement régulier de l’huile, à la post-lubrification à l’aide de graisse et au nettoyage des ouies de ventilation et des éventuels filtres. Il est également conseillé d’inspecter périodiquement (tous les six à douze mois) les points suivants: - inspection de l’alignement et de l’état des éléments élastiques des accouplements - température du bain d’huile et température du roulement - état des joints ; un joint qui fuit peut indiquer un trop grand jeu dans le roulement ! - jeu dans le roulement (si possible) - état de la denture (si possible), à savoir arrachement, usure, bris de matériau - son et vibrations (toujours au même endroit et dans les mêmes conditions !!!) - ventilation et équipement de refroidissement - lubrification - contrôle des boulons de fixation - corrosion Il est également conseillé d’analyser un échantillon d’huile toutes les 4000 heures de service, surtout si la température de service est supérieure à 80°C ou si le réducteur est installé dans un environnement poussiéreux et humide. Les aspects visuels, à savoir la pureté, la couleur, les parties volatiles, l’odeur (odeur de brûlé par exemple) nous en disent déjà long sur l’état de l’huile. Une analyse en laboratoire est indiquée pour l’analyse de la viscosité, de l’oxydation, de la présence d’eau (max. 0,05%) et d’autres substances étrangères. Il est primordial d’assurer un suivi des inspections citées cidessus. Si les paramètres varient ou s’ils marquent un changement de tendance, il faut intervenir. Cela indique généralement un accroissement du jeu dans le roulement. Un plus grand jeu dans le roulement engendre un mauvais engrènement des dents des engrenages, ce qui peut provoquer un bri d’engrenage. Il faut absolument éviter la cassure d’une dent car les dégâts qui s’ensuivent sont parfois impayables ou peu raisonnables sur le plan économique et l’acquisition d’un tout nouveau réducteur implique un sérieux surcoût. Remplacement, révision ou réparation Les changements de tendance doivent absolument être suivis car ils indiquent généralement (en cas de non modification de la charge) un problème de réglage ou de dégât de roulement. En intervenant à temps, les dégâts aux engrenages peuvent être évités. Si le réducteur ne fonctionne plus bien, il peut être révisé. La révision vaut souvent la peine. Parfois, il vaut toutefois mieux remplacer le réducteur. Le prix d’un nouveau réducteur par rapport au coût

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Frans

102

d’une révision sera dans ce cas déterminant. Ne pas oublier dans le calcul les éventuelles adaptations du châssis si le modèle n’est plus disponible. La révision peut être réalisée par l’utilisateur, par le fabricant ou par une société de service spécialisée. Les révisions sont de moins en moins réalisées par l’utilisateur. La plupart des sociétés se concentrent sur leur activité de base et se défont de leurs services de maintenance internes. La révision peut également être confiée au fabricant. Cette solution n’est parfois pas possible ou très difficile parce que le fabricant n’existe plus, parce qu’il n’effectue pas de révision ou encore, parce que les frais de transport s’avèrent trop élevés. Reste alors la société de service spécialisée. Les réducteurs actuels sont calculés et conçus pour une durée de vie infinie, du moins en ce qui concerne les engrenages et les axes. Si vous pouvez détecter (ou faire détecter) à temps l’usure des roulements et les remplacer en temps voulu tout en les montant intelligemment (ou les faire remplacer et monter) … alors, vous n’avez aucun souci à vous faire ! Avec tous nos remerciements à Geert Heyvaert de MGH 2002

Aandrijvingen: dimensioneren, opstellen en onderhouden Elke machine is een samenbouw van door de machinebouwer ontworpen componenten en standaardstukken. Time-to-market speelt een steeds belangrijkere rol en stilstanden of andere pannes kan men missen als kiespijn. Het ontwerp van een machine steunt in principe dan ook op de juiste keuze in aandrijfelementen en op een harmonisch samengaan van alle aandrijfcomponenten. Aandrijvingen zijn dus een onmisbaar gegeven in de industrie: zij leveren de energie die de machine doet draaien en dat ook nog eens op exact het juiste toerental. Voor een aandrijving is de dimensionering, de opstelling, en de inbedrijfname minstens zo belangrijk als het onderhoud. Tandwielkasten, gebouwd volgens de nieuwe technologieën van vandaag, zijn veel compacter gebouwd dan de vorige generaties tandwielkasten. Dit kan dank zij het toepassen van nieuwe materialen en vertandingstechnieken nl. hardings- en slijptechnieken . Enkele cijfers: een standaard tandwielkast van vandaag weegt 70 % minder en is 40 % compacter dan een tandwielkast van 40 jaar geleden voor hetzelfde koppel ( in ons voorbeeld 21 kNm). Het lagergewicht is echter 25% meer . Het spreekt voor zich dat de eisen gesteld aan lagers en smering veel hoger zijn . Deze trend bepaalt mee de benadering van het onderhoud en is dus ook niet dezelfde als bij vorige generaties tandwielkasten. Bij preventief onderhoud dient met deze trend rekening gehouden te worden en is de benadering anders. In tegenstelling tot de lagers worden industriële tandwielen en assen berekend op een oneindige levensduur. Als de tandwielkast goed wordt onderhouden dan is het vernieuwen van tandwielen niet nodig. Daar wringt hem nu juist het schoentje. Tijdig vernieuwen van de lagers is niet eenvoudig te beoordelen. Door de nieuwe technologieën

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Frans

103

van vertanding is het zo dat de tandwielen geslepen worden om bij vollast zoveel mogelijk te dragen, dus rekening houdend met de doorbuiging van de as. Wanneer de lagers door slijtage niet correct dragen ontstaat verhoogde plaatselijke tandbelasting en door het gebruik van geharde tandwielen kan tandbreuk een gevolg zijn en dit betekent uiteraard zeer hoge kosten. Dat een tandwielkast niet goed werkt, is niet altijd de schuld van de gebruiker. De oorzaak kan ook bij de fabrikant liggen. Als de storing al na korte tijd optreedt, kan het zijn dat de tandwielkast niet juist bemeten is of dat de bedrijfsomstandigheden onderschat werden. Het kan ook dat omwille van concurrentiedruk een te krappe tandwielkast gebruikt werd. In dat geval is een revisie van een tandwielkast zinloos. Maar laat ons eerst de verschillende stappen in een cyclus van de aandrijving bekijken: We hebben 6 basisstappen in de cyclus van de aandrijving: - selectie - levering en opberging - montage / installatie - inbedrijfstelling - gebruik en onderhoud - vervanging, revisie of herstelling. Selectie van de tandwielkast Hier spelen verschillende aspecten een rol. Een selectie van een tandwielkast is het evenwicht zoeken tussen wat de toepassing vereist en wat een tandwielkast aankan. Voor dit laatste baseren we ons hoofdzakelijk op de internationale berekeningsnormen en de know-how van de tandwielkastfabrikant en de machineconstructeur. Van het lastwerktuig is het belangrijk de aard van de machine, de bedrijfsduur, het afgenomen vermogen en het toerental te kennen. Daarnaast dient ook rekening gehouden te worden met het aantal aanlopen per uur, de inschakelduur, het aanloopkoppel, de aanlooptijd en het massatraagheidsmoment. Belastingen op aseinden (radiaal/axiaal) door riemtransmissies, kettingtransmissies of andere dient gecontroleerd te worden. Van de drijvende machine of motor is het belangrijk het soort motor te kennen en het toerental. Dit kan een elektrische motor zijn met directe aanloop, met variabel toerental, met een soft start of dit kan een verbrandingsmotor zijn. Tal van mogelijkheden dus. Op basis van voornoemde gegevens kan een bedrijfsfactor of service factor (SF) bepaald worden. Deze bedrijfsfactoren zijn in lijsten terug te vinden voor de classificatie van de meest voorkomende lastwerktuigen. Ze zijn gebaseerd op de ervaring volgens AGMA, ISO, Din en ervaringen van de tandwielkastfabrikanten. Het product van het overgebracht vermogen met de bedrijfsfactor moet steeds kleiner zijn dan het nominaal vermogen van de tandwielkast. Om ons nu toe te laten de juiste tandwielkast te determineren is het nog belangrijk dat we de volgende keuzes maken: - Verhouding, eventueel de maximaal aanvaardbare afwijking. - Configuratie, zoals daar zijn: evenwijdige assen of haakse assen, volle of holle langzaam draaiende assen, horizontaal of verticaal, enz…

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Frans

104

Wat we zeker niet mogen vergeten voor het bepalen van opties zijn de omgevingsfactoren. Hier worden regelmatig fouten tegen gemaakt. In een stofrijke omgeving dient men bijzondere aandacht te besteden aan dichtingen ( bijv. labyrintdichting) en ontluchting. In een vochtrijke omgeving besteden wij bijzondere aandacht aan verf, ontluchting, enz…. Daarnaast hebben we nog de omgevingstemperatuur, zonneafscherming enz.. Omgevingstemperatuur bepaalt ook mee of er bijkomende koeling noodzakelijk zal zijn zoals: ventilatoren, water/olie koeling, lucht/olie koeling, koelslang. Koeling is zeer belangrijk omwille van de trend dat tandwielkasten steeds compacter worden en daardoor ook minder oppervlakte hebben om te koelen. Levering en opberging De volgend stap in de cyclus van de tandwielkast is de levering en opberging. Met betrekking tot onderhoud is het belangrijk met volgende punten rekening te houden want hier wordt regelmatig tegen gezondigd: - til de tandwielkast nooit op bij haar assen. - stockeer een tandwielkast in een gesloten ruimte. (vocht- en stofvrij) - berg de tandwielkast/motor nooit in de buurt van trillende machines; anders treedt trillingschade aan de lagers op. Montage/ installatie Bij de montage en installatie is het aan te raden om de gebruiksaanwijzing van de fabrikant aandachtig te lezen en uitleg te vragen wanneer iets niet helemaal duidelijk is. Gebruik ook hijsogen en monteer de tandwielkast in de juiste (horizontale) positie. Lijn vervolgens de tandwielkast uit op 3 steunpunten. Na uitlijning moet men de andere steunpunten ondervullen tot 0,1 à 0,2 mm. Fouten die veel voorkomen zijn o.a. slecht uitgelijnde koppelingen. Dit kan reeds veroorzaakt worden bij de inbedrijfstelling maar ook door een te zwak gebouwde fundatie. Monteer de tandwielkast daarom op een stijve en stevige basis of fundering zodat er ook geen trillingen kunnen optreden. De maximaal toelaatbare uitlijnfout van de koppeling hangt af van het koppelingsorgaan. Indien geen gegevens beschikbaar zijn kunnen volgende richtwaarden worden gebruikt: S hoek = 0,0005 X diameter D K radiaal = 0,0005 X diameter D Inbedrijfstelling Ongelooflijk maar waar: het komt in de praktijk meermaals voor dat een tandwielkast zonder olie in bedrijf wordt gesteld . Gebruik ook olie en/of vet zoals aangegeven door de leverancier, en controleer vóór het starten de olieniveaus en ga na of alle smeerpunten gesmeerd zijn. Let op! peilstangen met schroefdraad. Te laag olieniveau geeft schade aan tandwielen en lagers Te hoog olieniveau veroorzaakt lekken en te hoge bedrijfstemperatuur.

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Frans

105

Vervang of filter de eerste olie na 100 / 800 bedrijfsuren om onzuiverheden in carter te verwijderen. Afhankelijk van de bedrijfsomstandigheden, de montagepositie van de tandwielkast en de omtreksnelheden worden verschillende smeersystemen toegepast: - spatsmering - smering door indompeling van tandwielen - opspattende olie wordt opgevangen en via ka¬nalen naar de lagers gebracht - pompsmering door middel van aangebouwde of moto-pomp Bij pompsmeringen is het aangewezen een debiet of drukdetectie toe te passen!!! Controleer ontluchtingsstoppen; een slecht werkende ontluchting veroorzaakt olielekken. Bij gebruik van een teruglooprem is controle van de draaizin een must om schade, die zich op langere termijn kan manifesteren, te vermijden. Voorzie de installatie van de nodige beschermkappen! Gebruik en onderhoud Basisonderhoud beperkt zich meestal tot de controle van het olieniveau, het regelmatig verversen van de olie, het nasmeren met vet en het reinigen van de ontluchting en van de mogelijke filters. Daarnaast is het raadzaam periodiek (halfjaarlijks) het volgende te inspecteren: - inspectie van de koppeling(en) m.b.t. de uitlijning en de staat van elastische elementen - oliebadtemperatuur en lagertemperatuur. - staat van afdichtingen; een lekkende dichting kan duiden op een te grote lagerspeling! - lagerspeling (indien mogelijk) - draagbeeld en toestand van tandflanken. (indien mogelijk) nl. pitting, slijtage, materiaalbreuk - geluid en trillingen (steeds op dezelfde plaats en in dezelfde omstandigheden!!!!) - ventilatie en koelvoorzieningen - smering - controle bevestigingsbouten - roestvorming Het is eveneens raadzaam om na elke 4000 bedrijfsuren een oliemonster te ontleden, zeker indien de bedrijfstemperatuur hoger dan 80°C is of de tandwielkast opgesteld staat in een stoffige en vochtige omgeving. De visuele aspecten nl; zuiverheid, kleur, zwevende delen, reuk (bvb. verbrande reuk) vertellen ons al veel over de toestand van de olie. Een labo-analyse is aangewezen voor analyse van viscositeit, oxidatie, water (max 0.05%) en andere vreemde stoffen. Het is uiterst belangrijk een opvolging te doen van voorgenoemde inspecties. Indien de parameters wijzigen of er een trendwijziging is, dient er ingegrepen te worden. Meestal duidt dit op vergrote lagerspeling. Een vergrote lagerspeling veroorzaakt slechte ingrijping van de tandwielen met als mogelijk gevolg tandbreuk. Tandbreuk is absoluut te vermijden want de gevolgschade van een tandbreuk herstellen is soms onbetaalbaar of economisch niet meer

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Frans

106

verantwoord en de aanschaf van een volledig nieuwe tandwielkast betekent een behoorlijke meerkost. Vervanging, revisie of herstelling Trendwijzigingen dienen absoluut opgevolgd te worden, want meestal duidt dit (bij ongewijzigde belasting) op lagerinstellingsprobleem of lagerschade. Bij tijdige interventie kan tandwielschade vermeden worden. Wanneer de tandwielkast niet meer goed functioneert, kan er gereviseerd worden . In veel gevallen is een revisie nog de moeite waard. Soms kan het echter beter zijn de tandwielkast te vervangen. De prijs van een nieuwe tandwielkast t.o.v. een revisie is hier bepalend. De prijs van een nieuwe tandwielkast is inclusief aanpassingen van het chassis indien noodzakelijk wanneer het model niet meer beschikbaar is. Een revisie kan gebeuren door de gebruiker zelf, door de fabrikant of door een gespecialiseerd servicebedrijf. Een revisie door de gebruiker zelf gebeurt minder vaak dan in het verleden. De meeste bedrijven richten zich op hun hoofdactiviteit en bouwen eigen onderhoudsdiensten af. Een revisie kan dus ook gebeuren door de fabrikant, maar in sommige gevallen is dit niet altijd mogelijk of erg moeilijk, omdat de fabrikant niet meer bestaat of geen revisies uitvoert of omdat de transportkosten te hoog oplopen. Rest ons dus nog enkel het gespecialiseerde servicebedrijf. De huidige generatie tandwielkasten zijn berekend en gebouwd voor een oneindige levensduur, althans wat betreft de tandwielen en de assen. Wanneer U nu ook de lagerslijtage tijdig kan detecteren (of laten detecteren) en de lagers op tijd kan vervangen en oordeelkundig monteren (of laten vervangen en monteren) dan… draait de boel zonder zorgen! Met dank aan de heer Geert Heyvaert van MGH 2002

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Besluit

107

Besluit In het begin van het jaar kreeg ik de opdracht om een Geïntegreerde Proef te maken. Doordat er 4 leerlingen van onze klas het project van de windmolen moesten maken als eindwerk, mochten wij zelf geen onderwerp kiezen en werd ons onderwerp dus opgelegd door mr. Moerman. Hij besloot om mij een kliefmachine te laten vervaardigen. Ik vond dit echter jammer omdat ik liever zelf een onderwerp had bedacht. Toen ik hoorde dat mijn proef enkel theoretisch uitgewerkt mocht worden, vond ik dit toch wel een teleurstelling. Maar na verloop van tijd zag ik ook wel in dat het niet eenvoudig zou zijn om zelf een kliefmachine praktisch uit te werken. Het was wel jammer dat veel leerkrachten lang wachtten met de uitleg van wat er verwacht werd van mij. Ik had liever vroeger in het schooljaar begonnen met het eindwerk en ook de spreiding van de GIP-taken kon beter. De communicatie via Smartschool verliep minder vlot doordat dit het eerste jaar was dat ik dat programma gebruikte. Ook werden veel opdrachten tegelijkertijd gepost, zodat ik soms niet doorhad wat er gevraagd werd. Een positief punt aan mijn Geïntegreerde Proef vond ik dat het hielp om zelfstandig een project tot een goed einde te brengen. Ik vond het leerrijk dat ik zelf eens een project mocht samenstellen waardoor ik een besef kreeg van hoeveel werk en tijd hierin kruipt. Ik ontdekte aan mezelf dat ik alles zeer precies wilde doen en daardoor kwam ik zelfs soms in tijdsnood. Het gaf mij dan ook grote voldoening wanneer mijn project af was en ik tevreden was met het resultaat.


Elektro-Mechanica

30 juni 2013


6 TSO-EMa

Bronnenlijst

108

8 Bronnenlijst http://www.mainpress.com/nederlands/dossier_automation/aandrijvingen_dimensioneren. htm http://www.cncci.com/resources/articles/cnc%20career.htm http://usedlogsplit.hubpages.com/hub/Hydraulic-Wood-Splitter http://www.schakelschemaboekje.nl/

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Tabellenlijst

109

9 Tabellenlijst Tabel 1: Opgave ........................................................................................................................ 11 Tabel 2: Selectie actuator ......................................................................................................... 23 Tabel 3: Vermogen actuator .................................................................................................... 24 Tabel 4: Samenstelling machinebouwstaal .............................................................................. 25 Tabel 5: Soorten machinebouwstaal ........................................................................................ 25 Tabel 6: Behandelingsmogelijkheden ...................................................................................... 25 Tabel 7: Soorten brons ............................................................................................................. 27 Tabel 8: Werkvoorbereiding..................................................................................................... 35 Tabel 9: Waarden bus .............................................................................................................. 38 Tabel 10: Waarden as ............................................................................................................... 38 Tabel 11: Waarden as ............................................................................................................... 39 Tabel 12: Waarden bus ............................................................................................................ 39 Tabel 13: Tolerantietabel ......................................................................................................... 40 Tabel 14: motorbeveiliging....................................................................................................... 51 Tabel 15: Schakelafstanden...................................................................................................... 54 Tabel 16: Voorstelling sensor ................................................................................................... 54 Tabel 17: Eigenschappen sensor .............................................................................................. 54 Tabel 18: Verklaring naam behuizing ....................................................................................... 60 Tabel 19: Signalisatie ................................................................................................................ 61 Tabel 20: Benamingen .............................................................................................................. 67 Tabel 21: Glossary .................................................................................................................... 83 Tabel 22: Vocabulaire technique.............................................................................................. 97

Elektro-Mechanica


6 TSO-EMa

Figurenlijst

110

10 Figurenlijst Figuur 1: Krachten voorstelling ................................................................................................ 19 Figuur 2: Bevestiging ................................................................................................................ 20 Figuur 3: Afmetingen mes ........................................................................................................ 22 Figuur 4: Ijzerkoolstofdiagram ................................................................................................. 26 Figuur 5: Christiaens ................................................................................................................. 27 Figuur 6: Brinell hardheid ......................................................................................................... 28 Figuur 7: Hemimex ................................................................................................................... 28 Figuur 8: Passing kant 2 ............................................................................................................ 38 Figuur 9: Passing kant 1 ............................................................................................................ 39 Figuur 10: Motor ...................................................................................................................... 43 Figuur 11: Motoreigenschappen .............................................................................................. 43 Figuur 12: Wikkelingen ............................................................................................................. 44 Figuur 13: Tijdstippen ............................................................................................................... 44 Figuur 14: 2 polig draaiveld ...................................................................................................... 45 Figuur 15: Stator ....................................................................................................................... 45 Figuur 16: 4 polig draaiveld ...................................................................................................... 46 Figuur 17: Wikkelingen 120° verschoven ................................................................................. 47 Figuur 18: Samenstelling stator ............................................................................................... 48 Figuur 19: Binnenkant motor ................................................................................................... 49 Figuur 20: Opbouw motor ........................................................................................................ 50 Figuur 21: Koppen-snelheidskarakteristiek .............................................................................. 51 Figuur 22: Inductieve sensor .................................................................................................... 53 Figuur 23: Rendement transformator ...................................................................................... 56 Figuur 24: Schema kortsluitproef ............................................................................................. 58 Figuur 25: Transformator met eigenschappen ........................................................................ 59 Figuur 26: Wandkast met eigenschappen ................................................................................ 59 Figuur 27: Bedieningsknoppen ................................................................................................. 62 Figuur 28: Lichaam knop .......................................................................................................... 63 Figuur 29: Soorten lamphouders ............................................................................................. 64 Figuur 30: Rode drukknop ........................................................................................................ 64 Figuur 31: Smeltveiligheden ..................................................................................................... 65 Figuur 32: Opbouw smeltveiligheid ......................................................................................... 66 Figuur 33: Automaat................................................................................................................. 66 Figuur 34: Opbouw automaten ................................................................................................ 67

Elektro-Mechanica


GEÏNTEGREERDE PROEF. Schooljaar De Causmaecker Ewout. 6 EMa. PROVINCIAAL TECHNISCH INSTITUUT EEKLO Roze Eeklo

Recommend Documents