Gent: Stad van willen en kunnen

Gent: Stad van willen en kunnen Programma van OpenVLD Gent voor de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012

Inhoud Inhoud _____________________________________________________________ i Voorwoord __________________________________________________________ 1 Leefbare stad ________________________________________________________ 3 Algemeen _______________________________________________________________ 3 Kwaliteitsvol en betaalbaar wonen __________________________________________ 4 Inleiding_____________________________________________________________________ Vraag _______________________________________________________________________ Aanbod _____________________________________________________________________ Een liberale kijk op wonen ______________________________________________________

4 4 5 5

Veiligheid en overlastbestrijding___________________________________________ 11 Inleiding____________________________________________________________________ 11 Een integraal veiligheidsbeleid __________________________________________________ 11 Een liberale kijk op veiligheid___________________________________________________ 11

Integratie ______________________________________________________________ 16 Inleiding____________________________________________________________________ 16 Een liberale kijk op integratie ___________________________________________________ 16

Mobiliteit ______________________________________________________________ 19 Inleiding____________________________________________________________________ Mobiliteit voor iedereen _______________________________________________________ Infrastructuur ________________________________________________________________ Een liberale kijk op mobiliteit ___________________________________________________

19 19 19 19

Duurzaamheid__________________________________________________________ 24 Inleiding____________________________________________________________________ 24 Een liberale kijk op duurzaamheid _______________________________________________ 24

Een groene en gezonde leefomgeving _______________________________________ 28 Inleiding____________________________________________________________________ 28 Een liberale kijk op een groene en gezonde leefomgeving _____________________________ 28

Welzijn________________________________________________________________ 30 Inleiding____________________________________________________________________ 30 Uitdagingen _________________________________________________________________ 30 Een liberale kijk op welzijn _____________________________________________________ 31

Inspraak, participatie en wijkwerking ______________________________________ 35 Inleiding____________________________________________________________________ 35 Een liberale kijk op inspraak en participatie ________________________________________ 35

Levende stad________________________________________________________ 39 Algemeen ______________________________________________________________ 39 Cultuur _______________________________________________________________ 40 Inleiding____________________________________________________________________ De cultuurhuizen _____________________________________________________________ Een liberale kijk op cultuur _____________________________________________________ Gent, cultuurstad _____________________________________________________________

40 40 41 43

Sport__________________________________________________________________ 44 Inleiding____________________________________________________________________ 44 Een liberale kijk op sport_______________________________________________________ 44

Jeugd _________________________________________________________________ 47 Inleiding____________________________________________________________________ 47

i

Een liberale kijk op jeugd en jeugdwerk ___________________________________________ 47

Toerisme en evenementen ________________________________________________ 50 Inleiding____________________________________________________________________ 50 Een liberale kijk op toerisme ____________________________________________________ 50 Een liberale kijk op evenementen ________________________________________________ 51

Lerende en ondernemende stad_________________________________________ 53 Algemeen___________________________________________________________________ 53

Onderwijs en opvoeding__________________________________________________ 54 Inleiding____________________________________________________________________ 54 Een liberale kijk op onderwijs en opvoeding________________________________________ 54

Werken en ondernemen __________________________________________________ 58 Inleiding____________________________________________________________________ 58 Een liberale kijk op werk en ondernemen __________________________________________ 58

Efficiënte overheid ______________________________________________________ 63 Inleiding____________________________________________________________________ Een liberale kijk op financieel beleid _____________________________________________ Een liberale kijk op overheidsorganisatie en dienstverlening op maat ____________________ Een liberale kijk op de rol van de overheid als duurzame investeerder ____________________

63 63 64 65

ii

Voorwoord De voorbije drie decennia is onze stad, samen met de wereld rondom ons, fundamenteel veranderd. Begin jaren tachtig was Gent verworden tot een ingeslapen provinciestad, met een groeiende schuldenberg, een dalend bevolkingscijfer en verloedering en werkloosheid in de wijken van de 19deeeuwse gordel als gevolg van de teloorgang van de textielindustrie na de Tweede Wereldoorlog. De eens zo fiere stad, in de negentiende eeuw dankzij diezelfde textielindustrie bekend als het “Manchester van het vasteland”, een bakermat van moderniteit, die zichtbaar gemaakt werd door de Wereldtentoonstelling van 1913, was nauwelijks nog een schim van zichzelf. Het stedelijk onderwijs, ooit een lichtend voorbeeld van wat toen als volksverheffing, nu als emancipatie wordt omschreven, was verworden tot een speeltuin voor politieke benoemingen en syndicalisten. In die voorbije dertig jaar werd die toestand gekeerd. De stadsfinanciën werden grondig gesaneerd, er werd massaal geïnvesteerd in publieke infrastructuur (scholen, rusthuizen, zwembaden, jeugdlokalen, parken, noem maar op), de dienstverlening werd uitgebreid en vele wijken werden grondig aangepakt. Gent is opnieuw een baken inzake onderwijs, met baanbrekend methode-onderwijs in het stedelijk net, maar ook met straks 70 000 studenten in het hoger onderwijs. De vroegere industriële monocultuur van textiel is vervangen door een rijk weefsel van traditionele industrieën in de zeehaven, die in 2011 voor het eerst de kaap van 50 miljoen ton overgeslagen goederen overschreed, en anderzijds een rijke schakering aan high-tech bedrijven, onder meer in de biotechnologie, rond de wetenschapsparken in het zuiden van de stad. De dienstverlenende en verzorgende sectoren zijn momenteel goed voor tienduizenden jobs, en inzake medische dienstverlening en onderzoek heeft Gent wereldtoppers in huis. Cultureel en sportief behoort Gent bij de absolute toppers in Vlaanderen, met een groeiende internationale uitstraling. Dat een topartiest als Leonard Cohen voor Gent kiest als startplaats voor zijn wereldtournee, is veelzeggend. Maar ook inzake theater, muziek en film kan Gent vlot mee op internationaal niveau. Door de aanwezigheid van topinfrastructuur trekt Gent ook tal van internationale topsportevenementen aan. Dat Gent de voorbije jaren hoog scoorde in allerhande ‘must-see’-lijstjes, gaande van National Geographic over CNN en The Guardian tot Lonely Planet, is het beste bewijs dat de inspanningen van de voorbije jaren hun vruchten hebben afgeworpen. Het is geen toeval dat de kentering er gekomen is sinds de liberalen opnieuw zijn toegetreden tot het stadsbestuur. Met een open geest, gedegen dossierkennis en een heldere visie op de toekomst, maar vooral met veel liefde voor hun stad, hebben generaties liberale bestuurders onze stad uitgebouwd tot wat ze vandaag is. Gent bekleedt terecht een vooraanstaande plaats in het Europese stedennetwerk. De toekomst is dan ook aan de stad. Sinds 2007 woont meer dan de helft van de wereldbevolking in steden, en het aandeel stedelingen groeit sneller dan ooit. Deze evolutie, de overgang van platteland naar stad, zal verstrekkende gevolgen hebben voor de menselijke samenleving, en is historisch misschien alleen maar te vergelijken met de overstap van een zwervend naar een sedentair bestaan, algemeen beschouwd als het begin van de beschaving. De stad is bij uitstek een liberale biotoop. Samenleven met zovelen op een kleine oppervlakte vergt dan ook creativiteit, technologische vernieuwing, organisatietalent en tolerantie ten aanzien van anderen. Maar het vergt, om leefbaar te blijven, ook een strakke organisatie, duidelijke afspraken die onverkort worden afgedwongen, en een stevige interactie en betrokkenheid van iedereen. Ooit ontstaan als versterkte nederzettingen en marktplaatsen, zijn steden uitgegroeid tot de lichtbakens van de moderne samenleving. Letterlijk zelfs, als je satellietbeelden van de nachtelijke aarde bekijkt. Toch zijn het niet de stenen die de stad maken, maar de mensen. Precies de complexiteit van de interacties in een stedelijke omgeving stelt mensen in staat zichzelf te overstijgen, en dingen te verwezenlijken die eerst onhaalbare dromen leken. De drie decennia die achter ons liggen, vormen onmiskenbaar een scharniermoment. Niet alleen in Gent, maar wereldwijd. De opkomst van nieuwe technologie heeft ons van het analoge naar het digitale Voorwoord

1

tijdperk gebracht. De globalisering heeft de wereld dichterbij gebracht, en stelt ons in staat om wereldwijd te communiceren, te ontmoeten en uit te wisselen. De informatietechnologie heeft ons meer welvaart en comfort gebracht dan ooit tevoren. De mens is nooit in de geschiedenis zozeer meester geweest van zijn eigen lot, het individu heeft nooit zoveel vrijheid gehad om zich te ontplooien. Maar tegelijk worden we ook geconfronteerd met de schaduwzijden van deze hyper-evolutie. Ongecontroleerde migratiestromen verstoren aloude precaire evenwichten. Het globale financieeleconomische systeem is een ongrijpbaar en onpersoonlijk instrument geworden dat aan elke controle schijnt te ontsnappen. De klimaatopwarming wordt meer een meer een reële bedreiging. Ook in onze eigen leefomgeving ontsnappen we niet aan de gevolgen van deze wereldwijde fenomenen. Het nijpend tekort aan betaalbare en kwaliteitsvolle woningen is ronduit bedreigend voor vele jonge gezinnen. De vergrijzing van de bevolking legt steeds meer druk op de welzijnsvoorzieningen. De ongecontroleerde instroom van een nieuwe groep migranten uit vooral Midden- en Oost-Europa zorgt voor een toenemende druk op de leefbaarheid van onze wijken. Toenemende mobiliteitsdruk en vooral gebrek aan parkeervoorzieningen frustreren steeds meer stadsbewoners. De financiële crisis beperkt de manoeuvreerruimte voor overheden op alle niveaus. Is dit alles onoverkomelijk? Lonkt, na drie decennia van opbloei, opnieuw het verval? Welnee. Gent beschikt nog steeds, en misschien meer dan ooit, over de mogelijkheden om verder door te groeien, en model te staan voor een creatieve, aangename en leefbare stad op mensenmaat, een ‘pocket-sized metropolis’, zoals creativiteitsgoeroe Charles Landry onze stad omschreef, een stad voor de 21ste eeuw. Dit zal echter inspanningen vergen. Inspanningen vanwege het stadsbestuur, en vanwege de Gentenaars. Het zal keuzes vergen. Duidelijke keuzes, maar ook evenwichtige keuzes, die rekening houden met iedereen en niemand achterlaten. Het zal ook krachtdadig optreden vergen. Optreden om de leefbaarheid te garanderen, en respect voor anderen en voor de gemeenschap desnoods af te dwingen. Het zal vooral interactie en betrokkenheid vergen, vanwege bestuurders en bewoners. Luisterbereidheid, en wil om de problemen te confronteren en aan te pakken, niet om ze ontkennen. Sommigen willen Gent veranderen door de creativiteit aan banden te leggen, en terug te keren naar de waarden uit het analoge tijdperk. Anderen willen keuzes opleggen die alleen rekening houden met een nieuwe stedelijke elite, die de middelen en de (fysieke) mogelijkheden heeft om anders te gaan leven. Als liberalen willen we van Gent een bruisend en creatief centrum maken, een moderne stad in een nieuwe tijd, zonder het verleden overboord te gooien of ernaar terug te willen. Met respect voor traditie, en tegelijk met een voortdurend zoekend naar vernieuwing. De voorbije drie decennia hebben de liberalen bewezen dat ze de juiste keuzes kunnen maken, maar ook dat ze een duidelijke toekomstvisie hebben, en niet te beroerd zijn die bij te stellen en aan te passen aan nieuwe omstandigheden. Die liberale openheid van geest past perfect bij het Gentse karakter. Zacht maar ook rebels. Tolerant maar ook duidelijk. Progressief met respect voor traditie. Op 14 oktober 2012 staan we met zijn allen voor een fundamentele keuze. Kiezen we voor ‘Gent, stad van willen en kunnen’? Of kiezen we voor ‘Gent, stad van moeten en niet mogen’? Voor OpenVLD is die keuze duidelijk. Met een jonge ploeg, die barst van de ervaring, en met een ambitieus en tegelijk evenwichtig programma, zijn we klaar om aan een nieuw tijdperk te beginnen in de rijke geschiedenis van onze stad. Samen kunnen van Gent ook echt een stad maken om van (weg) te dromen.

Mathias De Clercq Eerste schepen Lijsttrekker

Christophe Peeters Schepen Voorzitter programmacommissie

2

Leefbare stad Algemeen Een stad is meer dan stenen. Met deze slogan trokken de Gentse liberalen in 2000 naar de kiezer. Uiteraard is een stad in de eerste plaats mensen. De bewoners, de bezoekers, de studenten, zij zijn het die een stad doen leven, die een stad kleur geven. Maar toch blijven die stenen ook belangrijk. De kwaliteit van het openbaar domein (wegen, pleinen, parken), de beschikbare infrastructuur voor gemeenschapsleven, onderwijs en verzorging, het aanbod en de kwaliteit van de woningen. Leefbaarheid wordt natuurlijk ook door andere factoren bepaald. Een rustige leefomgeving, verzekerde veiligheid, bereikbaarheid en netheid zijn minstens even doorslaggevend om te kunnen spreken van een leefbare omgeving. Hoewel Gent qua leefbaarheid meer dan behoorlijk scoort in alle onderzoeken, en de situatie in onze stad zeker niet te vergelijken is met die in pakweg de Franse steden of zelfs Brussel en Antwerpen, mogen we toch onze ogen niet sluiten voor de problemen die mensen dagelijks ondervinden. OpenVLD wil prioritair inzetten op de leefbaarheid van onze wijken en deelgemeenten. In de eerste plaats door een voldoende en kwaliteitsvol woonaanbod te voorzien, te zorgen voor goed onderhouden openbaar domein, voor voldoende groen in de onmiddellijke nabijheid en voor een vlotte bereikbaarheid en parkeermogelijkheden. Maar ook door een versterking van de politieaanwezigheid, en door krachtdadig optreden tegen allerlei vormen van overlast en criminaliteit. Vele problemen én oplossingen overstijgen de stadsgrenzen. OpenVLD Gent pleit dan ook voor meer overleg en samenwerking met de buurgemeenten. Effectief overleg en coördinatie op het niveau van een stadsregio kunnen een win-win-situatie creëren voor iedereen die in Gent woont, werkt, winkelt of zich ontspant. Als liberalen gaan we tot slot uit van wederkerigheid: iedere Gentenaar kan als burger rekenen op een sterke en efficiënte lokale overheid, waarbij iedere burger samen met het stadsbestuur zelf zijn verantwoordelijkheid neemt voor zijn straat, wijk, woon- en leefomgeving. Door het versterken en verdiepen van de bestaande gebiedsgerichte aanpak zetten we samen in op het versterken van de levenskwaliteit van de Gentse wijken en deelgemeenten.

Leefbare stad

3

Kwaliteitsvol en betaalbaar wonen Inleiding Kwaliteitsvol wonen is een basisrecht. Ideaal beschikt iedereen over een aangepaste woning van goede kwaliteit, in een leefbare omgeving, tegen een betaalbare prijs en met voldoende woonzekerheid. De realiteit leert ons dat dit vaak niet zo is. Diverse demografische, omgevings- en persoonlijke factoren hebben een invloed op de woonsituatie. Steden als Gent hebben een woonpatrimonium dat niet altijd aangepast is aan de noden van deze tijd. Bovendien beantwoordt een deel van het patrimonium niet meer aan de huidige normen inzake woonkwaliteit en duurzaamheid. Dit geldt niet alleen voor de 19de-eeuwse gordel, maar ook steeds meer voor de 20ste-eeuwse gordel, de stadsuitbreidingen in het kader van de wederopbouw na de twee wereldoorlogen. De demografische evolutie bepaalt de verhouding tussen vraag en aanbod. Een groeiende bevolking en studentenpopulatie, een groeiend aandeel alleenstaanden, een toenemende vergrijzing en een instroom van nieuwe migranten, vooral uit Midden- en Oost-Europa. Een woonbeleid is per definitie een beleid op zeer lange termijn. Beleidsbeslissingen van vandaag werken binnen enkele decennia nog steeds door. Gent beschikt over heel wat troeven om een dynamisch woonbeleid mogelijk te maken. Zo is er een enorm kapitaal aan hogeschool- en universiteitsstudenten aanwezig en is er, ondanks hetgeen de cijfers doen vermoeden, een uitdrukkelijke wens van jonge gezinnen om in de stad te blijven op voorwaarde dat ze over voldoende ruimte of een tuintje beschikken. De woningmarkt is in essentie een markt van vraag en aanbod. Hoe meer aanbod en hoe lager de vraag, hoe lager de prijs. Hoe hoger de vraag en hoe lager het aanbod, hoe hoger de prijs. Het mechanisme op zich is vrij zuiver. Door de woonproblematiek door deze bril te bekijken, is het ook duidelijker om de effecten van het gevoerde beleid in te schatten. Desalniettemin heeft de overheid, en zeker de lokale overheid, een enorme invloed op deze marktwerking. Alleen al het stedenbouwkundig beleid is bepalend voor het aanbod, terwijl de aantrekkingskracht van de stad voor diverse groepen mensen in belangrijke mate de vraag zal sturen. Woonbeleid is dan ook een krachtig maar tegelijk ook kwetsbaar instrument waarmee de lokale overheid leefbaarheid kan sturen.

Vraag Demografie is één van de zaken die een invloed heeft op de vraagzijde van de woningmarkt. Tussen 1998 en vandaag is het aantal Gentenaars gestegen met niet minder dan 25 000, meer dan de volledige gemeente Lochristi. Tegelijk is het aantal studenten in het hoger onderwijs gestegen van 50 naar bijna 65 000. Een aanzienlijk deel van de aangroei bestaat uit migranten, vooral uit Midden- en Oost-Europa. In de praktijk komen zij veelal terecht in een leef- en woonomgeving waarin zij de steun van het OCMW beschouwen als een stap vooruit ten opzichte van de situatie in het land van herkomst. Veelal belanden zij in de dichtbevolkte 19 de-eeuwse gordel rond Gent waar de woon- en leefomstandigheden niet altijd optimaal zijn. Al te vaak zijn er panden waarin meer mensen ingeschreven staan, dan dat er werkelijk plaats voor is. De lage economische bijdrage van deze groepen zorgt er eveneens voor dat het mediaan inkomen van de Gentenaar verder daalt. Dit heeft via verschillende omwegen, effect op de slagkracht van een stad. Een andere ‘migratiestroom’ zijn de studenten. In de eerste orde komen zij niet naar voor in de migratiecijfers, omdat zij zich als kotstudent zelden laten domiciliëren in Gent. De kotenmarkt en de expansie ervan heeft wel een belangrijke invloed op de woningmarkt. Ook nieuwe vormen van gedeelde studentenwoonsten (het zogenaamde Friends-wonen) concurreren met woninghuur voor gezinnen. Kwaliteitsvol en betaalbaar wonen

4

Naast de inkomende migratie vindt er ook een tegengestelde beweging plaats, een vlucht uit de stad als het ware. Verklaringen hiervoor zijn velerlei. De woon- en leefkwaliteit die niet beantwoordt aan de noden en wensen van vandaag, te kleine onaangepaste woningen en een tekort aan kwalitatieve private buitenruimte, een gebrek aan groenruimte (of althans de perceptie hiervan). In de binnenstad, waar de basiskwaliteit van de woningen in vergelijking met de 19de-eeuwse gordel groter is, speelt dan weer een gebrek aan parkeerruimte en een tuin een rol, samen met de hoge woningprijzen. Naast de migratie zijn er enkele andere belangrijke evoluties, die eveneens hun invloed hebben op de vraagzijde. Het gaat hier over de vereenzaming en over de vergrijzing van de bevolking. Deze aspecten hebben los van de kwantiteit een invloed op de kwaliteit van de vraagzijde. De woonnoden en verwachtingen zijn hier doorgaans specifieker dan de doorsnee noden. Dat de bevolking vergrijst, is geen louter Gentse vaststelling. Als liberalen erkennen we de wens van de burger om zo lang als mogelijk en zo lang als medisch verantwoord in de eigen woonst zelfstandig te verblijven. Senioren zijn ook vaak alleenstaanden, hoewel het aantal eenpersoonsgezinnen ook in andere leeftijdscategorieën toeneemt.

Aanbod Een stad blijft een stad. Verdichting is de belangrijkste factor welke een stedelijke context onderscheidt van een landelijke. Verdichting heeft als voordeel dat dienstverlening zich op loopafstand situeert. Deze verdichting wil echter ook zeggen dat het weinig waarschijnlijk is dat de ‘Vlaamse bouwdroom’ (liefst een alleenstaande woning met voldoende tuin voor de kinderen) nog binnen de grenzen van de stad, tegen een aanvaardbare prijs, kan gerealiseerd worden. Het aantal te ontwikkelen percelen is nagenoeg op. Ook in de randgemeenten, die als groene gebieden omschreven worden, is stilaan het einde bereikt. De stad Gent telt ongeveer 20.000 woningen die niet voldoen aan de normen vervat in de Vlaamse wooncode. Deze woningen vinden we vooral terug in de 19de-eeuwse gordel rond de binnenstad. Tegelijk is er ook een enorm tekort aan sociale woningen, zowel voor verhuur als voor verkoop. De voorbije jaren kwamen er netto nauwelijks sociale woningen bij, omdat het totaal uitgeleefde en verouderde sociaal woningenbestand dringend aan renovatie of vervanging toe was. Toch blijkt ook dat het realiseren van bijkomende woningen bijzonder moeizaam verloopt, mede door de complexiteit van de regelgeving. Wel werd de oude liberale eis om de stadswoningen onder te brengen in één grote huisvestingsmaatschappij eindelijk gerealiseerd, wat tot een moderner en efficiënter beheer leidt. Naast een voldoende aanbod aan kwaliteitsvolle en betaalbare woningen is ook de leefbaarheid van de buurt een belangrijk criterium in de keuze om al dan niet in de stad te blijven wonen. Op stedelijk vlak en vooral in de kernstad wordt een leefbare buurt gekenmerkt door een evenwichtige en gedifferentieerde bevolkingssamenstelling, voldoende groenvoorziening en parkeerruimte, een gezond handelsapparaat, een nette omgeving en het ontbreken van lawaaihinder.

Een liberale kijk op wonen Voor liberalen is het streven naar een open, tolerante en leefbare samenleving per definitie een emancipatorisch verhaal: verschillen op sociaal-economisch, etnisch of demografisch vlak kunnen het best worden aangepakt door het bieden van voldoende kansen aan eenieder om zijn/haar situatie te verbeteren. Maatregelen waarbij de focus gelegd wordt op het stimuleren van opwaartse sociale mobiliteit, het bevorderen van integratie en verhogen van tolerantie staan hierbij centraal. Maar tegelijk moeten die maatregelen ook zorgen voor het afdwingen van een aantal basisregels in onze samenleving. Tegenover rechten staan immers ook altijd plichten ten aanzien van de gemeenschap.

Leefbare stad

5

•

Een gezonde mix

Om de leefbaarheid van steden te bevorderen is het aangewezen te streven naar een evenwichtige spreiding van de verschillende bevolkingsgroepen. Dit veronderstelt het in stand houden en bevorderen van “gemengde” buurten die gekenmerkt worden door diversiteit en tolerantie. Dergelijke heterogene wijken en stadsdelen zorgen voor stabiliteit. Een goede sociale mix kan ook de gelijkheid van kansen bevorderen. De stadsvlucht van jonge gezinnen en de belangrijke demografische evoluties van de afgelopen jaren (o.a. de vergrijzing en het verhoogde aantal inwijkelingen) hebben, althans in bepaalde buurten, het (soms al bestaande) onevenwicht versterkt. Een van de maatregelen om de mix te bevorderen, is de verplichting om de zogenaamde 50/20-regel toe te passen. Bij woonprojecten van meer dan 50 wooneenheden, wordt de ontwikkelaar verplicht om ook 20% sociale woningen te voorzien. Deze regel moet evenwel ook omgekeerd worden toegepast: bij ieder sociaal woonproject van meer dan 50 wooneenheden, zou 20% niet-sociale woningen of sociale koopwoningen moeten worden voorzien.

•

Betaalbaar wonen in de stad

Wonen in Gent moet goedkoper worden. Leven in de stad is immers duurder dan ergens anders, maar stadsbewoners kosten de gemeenschap wel een pak minder. Zo is hun ecologische voetafdruk kleiner, omdat ze minder lange verplaatsingen doen en kosten ze minder aan gemeenschappelijke voorzieningen. OpenVLD Gent wil rond dit thema gesprekken voeren met de hogere overheden en het debat hierrond openen, bijvoorbeeld door een andere berekeningsbasis toe te passen voor de onroerende voorheffing, in plaats van de totaal verouderde kadastrale inkomens die nu gebruikt worden. OpenVLD Gent zal evenwel nooit toestaan dat Gentenaars ten opzichte van elkaar gediscrimineerd worden, bijvoorbeeld door verschillende belastingtarieven toe te passen voor verschillende wijken. De gelijke behandeling van alle Gentenaars, of ze nu wonen in de binnenstad, de 19de-eeuwse gordel of de deelgemeenten, is voor OpenVLD Gent niet onderhandelbaar.

•

De lokale overheid als regisseur

Voor liberalen staat het private initiatief voorop als voornaamste instrument voor stadsvernieuwing. Bijgevolg dient het stadsbestuur deze initiatieven te regisseren en te coördineren, door 

de diverse (private) initiatieven in goede banen te leiden,



de initiatieven vanuit hun specifieke plek of noden binnen een geheel te kaderen,



de duurzaamheid ervan te testen,



bijkomende initiatieven uit te lokken en



initiatieven financieel te ondersteunen .

Duurzame criteria moeten zowel kortetermijn- als langetermijnvisie duiden. Visievorming op lange termijn zou concreet gestalte kunnen krijgen door het driedimensionaal vormgeven van tweedimensionaal ontwikkelde ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) en het invoeren van de digitale 3-Dbouwaanvraag.

•

Hoger en compacter

Gezinnen blijven traditioneel nog steeds op zoek naar een grondgebonden woning met tuin. Toch worden dit soort woningen steeds schaarser. Erg veel bijkomende verkavelingen kunnen er niet meer worden gerealiseerd in de nog resterende bestemde woongebieden, sommige deelgemeenten zijn zo

Kwaliteitsvol en betaalbaar wonen

6

goed als volgebouwd. Bovendien zou het niet verstandig zijn om de resterende groene en open ruimte in de stad dicht te bouwen. Het woningaanbod uitbreiden betekent dus noodzakelijkerwijs dat we hoger gaan bouwen in de kernstad, dat kavels kleiner zullen worden en dat open en groene ruimte meer en meer zal moeten gezocht worden in gemeenschappelijke (verticale) tuinen en openbare parken. Nieuwe stadsdelen zoals Oude Dokken lenen zich uitstekend tot hoogbouw, maar dan wel hedendaagse hoogbouw. Leefbaarheid en duurzaamheid staan daarbij voorop, om te vermijden dat er ‘verticale cités’ ontstaan.

•

Gent als innovatief woonlabo

Onze stad kan zich profileren als een aantrekkelijk innovatief maar onderbouwd woonlabo. Voorbeeldarchitectuur, binnen een stedenbouwkundig geheel, kan dan als middel ingezet worden om jonge gezinnen aan te trekken d.m.v. concrete beeldvorming van hoe aangenaam en divers wonen in de stad voor jonge gezinnen wel kan zijn. Wonen dient ruimer te wonden bekeken door ook nodige kinderopvang, onderwijs, recreatie en cultuur te koppelen aan het wonen. Alle gezinssamenstellingen moeten daarbij aan bod komen, gaande van alleenstaanden, éénoudergezinnen, tot wedersamengestelde gezinnen waar elke burger zich thuis kan voelen. Het volledige Gentse grondgebied dient daarbij van nabij bekeken te worden. Stedenbouwkundige ingrepen concentreerden zich vooral in de binnenstad en binnen de 19de-eeuwse gordel en te weinig of niet in de randgemeenten. Ook andere maatregelen, zoals het blijvend stimuleren van wonen boven winkels of het omvormen van kantoren in de binnenstad tot woningen, kunnen bijdragen tot het vergroten van het aanbod. Nieuwe initiatieven, waarbij bijvoorbeeld gronden in pacht worden gegeven, waardoor kopers alleen de prijs van het huis betalen, moeten concreet uitgewerkt en uitgetest worden. Hetzelfde geldt voor co-housing of kangoeroewonen. Het vergunningenbeleid moet deze nieuwe woonvormen stimuleren.

•

Het stedenbouwkundig beleid: meer resultaat met minder regels

Innovatieve wooninitiatieven moeten getest worden op hun duurzaamheid en niet op een of andere stedelijke verordening waarvan verwacht wordt dat zij functioneert voor het volledige Gentse grondgebied maar in strijd is met een zoektocht naar duurzame ‘plekgerichte’ oplossingen. De grote behoefte aan buitenruimte (private tuin voor o.a. jonge gezinnen) moet dan ook in verhouding gebracht worden met haar stedelijke context. Zo kunnen buitenruimtes binnen een stedelijke context compleet anders ingevuld worden dan deze in landelijke omgeving; stedelijke buitenruimtes kunnen zich uitspreiden over verschillende ‘verdiepingen’ (een mix van tuindaken, verticale tuinen en dakterrassen). Het opleggen van de oppervlakte ervan kan niet doorgetrokken worden voor het ganse Gentse grondgebied. Het toetsen van de privacy t.o.v. buren dient plekgericht te worden. Studies wijzen uit dat vele Gentse daken thermisch en akoestisch niet of onvoldoende geïsoleerd en bijkomend allesbehalve luchtdicht zijn, wat resulteert in enerzijds een verlaagd comfortniveau en anderzijds in hoge private energiekosten, beiden duidelijk ten nadele van de bewoners. Duurzame criteria kunnen deze bouwtechnische problemen voorwaardelijk en simultaan koppelen aan de verzuchting om meer stedelijke buitenruimtes te voorzien ter optimalisatie van de leefbaarheid en de aantrekkingskracht voor hardwerkende (jonge) gezinnen. Anderzijds moeten we ook vaststellen dat het stedenbouwkundig beleid vaak zeer rigide werkt, en vaak onredelijke of niet-relevante eisen oplegt. Dit zorgt er mede voor dat woonprojecten vaak bijzonder veel tijd in beslag nemen. Dit moet beter! Een doordacht stedenbouwkundig beleid moet kansen creëren en versterken, in plaats van initiatieven af te remmen. Zeker voor nieuwe en innovatieve woonvormen zijn instrumenten als het bouwreglement vaak te bot. Een aanpak op maat, rekening houdend met plaatselijke situatie, kan innovatieve woonvormen

Leefbare stad

7

stimuleren. Daarnaast is ook een betere afstemming van het vergunningenbeleid en het premiebeleid inzake wonen noodzakelijk.

•

Stadsvernieuwingprojecten

De afgelopen jaren heeft de stad in ruime mate aandacht besteed aan de herwaardering van oude stadsdelen om de leefbaarheid te verhogen en de aanwezige woningen en publieke ruimtes aan te passen aan de huidige noden en verwachtingen. Voor andere projecten is het nog te vroeg om te oordelen en zal pas later blijken of zij het beoogde resultaat hebben. Vooral nieuwe projecten waarbij ruimte is om nieuwe concepten en visies ingang te doen vinden, hebben de meeste kans op slagen. Zij kunnen een duurzame en innovatieve verandering teweegbrengen voor dat bepaalde stadsdeel. Voorbeeld hiervan is het ontwerpproject de Oude Dokken, dat onverkort moet worden uitgevoerd binnen de afspraken van het RUP. Daarom moet de stad de komende jaren voornamelijk inzetten op dergelijke vernieuwende en toekomstgerichte projecten. Gezien de schaarse ruimte en mogelijkheden moet zowel gemikt worden op grootschalige als op kleinschalige projecten. Centraal staan een voldoende en kwaliteitsvol woonaanbod en de diversiteit in woontypes. Bij het plannen en uitwerken van projecten heeft de stad enkel tot taak ervoor te zorgen dat de juiste maatschappelijke reflexen en strategische keuzes (langetermijnvisie) gemaakt worden. De stad kan en moet zich met andere woorden beperken tot het louter opnemen van een regisseursrol, inclusief communicatie en begeleiding. Het is dan aan de private sector om deze projecten effectief te realiseren. Daarom moet de verdere ontwikkeling van het Stadsontwikkelingsbedrijf (SOB) complementair zijn aan de private sector en mag het SOB niet in de plaats treden van de private markt. Als projectmanager zal het SOB moeten waken over kwaliteit, prijs en doorlooptijden van de projecten. Zo is de fase van grondverwerving cruciaal om een kwalitatief project te kunnen realiseren. De realisatietermijn van de huidige, op stapel staande projecten is momenteel veel te lang, waardoor private ontwikkelaars minder geneigd zijn om erin mee te stappen. Nochtans zijn zij de sleutel voor een snelle ontwikkeling van bijkomende woningen.

•

Agentschap wonen

Momenteel zijn diverse overheidsinstanties actief rond wonen. Zo bestaan er sociale huisvestingsmaatschappijen, een dienst Wonen van de Stad Gent en dienst Wonen van OCMW. Voor een burger is het soms moeilijk om te weten waar zich toe te wenden. Alle overheidsdiensten die te maken hebben met wonen/huren in de brede zin van het woord zouden best worden ondergebracht onder één koepel; eventueel een extern verzelfstandigd agentschap of autonoom gemeentebedrijf (AGB). Door alle instanties te bundelen in een agentschap, dienen mensen zich ook niet meer in te schrijven bij diverse instanties voor een sociale huurwoning of bij het sociaal verhuurkantoor (SVK). Eén inschrijvingspunt maar ook één wachtlijst. Ook alle informatie rond huur- als koopwoningen als toekomstige woonprojecten op korte en lange termijn worden gebundeld. Op deze manier behoudt men een overzicht van de immobiliënmarkt en kan het beleid inspelen op eventuele noden.

•

Bouwen voor de toekomst

Een op drie Gentenaars is een senior. Momenteel zijn er nog te weinig seniorenflats, woonzorgcentra of andere woonvoorzieningen voor senioren. Velen wonen in een ruime woning waar ze indertijd samen met hun kinderen woonden. Maar het huis is vaak veel te ruim geworden en niet meer aangepast aan de noden. Verhuizen wordt moeilijk gezien tekort aan aangepaste woningen voor senioren. Er dienen meer betaalbare alternatieve woonvormen voor senioren te worden gecreëerd: Kwaliteitsvol en betaalbaar wonen

8

•



Promoten van alternatieve woonvormen voor senioren bij privéontwikkelaars



Realiseren van nieuwe woonvormen aan een WZC (aanleunwoning) zodat van de zorgvoorzieningen in WZC kan gebruik gemaakt worden.



Invoeren van principe van levenslang wonen bij stadsontwikkelingsprojecten, bij grote bouwprojecten en sociale woningbouw zodat senioren eens ze minder mobiel worden niet hoeven te verhuizen of kunnen verhuizen binnen de eigen wijk/buurt.

Renovatie

Gent heeft een behoorlijk verouderd woningpatrimonium. Niet alleen in de 19de-eeuwse gordel, maar ook in de zogenaamde 20ste-eeuwse gordel, zijn tal van woningen niet aangepast aan de noden van hedendaags wonen, zeker inzake energiezuinigheid. Precies in die 20ste-eeuwse gordel zijn vele woningen bovendien te groot voor jonge gezinnen. Een oordeelkundig renovatiebeleid, waarbij verstandige en voldoende soepele stedenbouwkundige regels worden aangevuld met een premiebeleid, kan op korte termijn een bijkomende impuls gegeven worden aan het aanpassen van verouderde woningen aan de hedendaagse normen. Ook andere maatregelen, zoals het ‘herverkavelen’ van grote tuinen ten behoeve van tuinuitbreiding van de buren, kunnen niet alleen zorgen voor een betere spreiding van de private buitenruimte, maar drukken tegelijk ook de kosten.

•

Sociaal wonen

Duizenden Gentenaars staan anno 2012 nog steeds op een wachtlijst voor een sociale woning, terwijl er in de voorbije legislatuur netto geen sociale woningen zijn bijgekomen in Gent. De belangrijkste oorzaak hiervoor is de grootscheepse renovatiecampagne die de voorbije jaar eindelijk van de grond is gekomen. Vele sociale woningen waren immers al lang niet meer aangepast aan de hedendaagse woonnormen. Een totaalrenovatie, en in sommige gevallen zelfs sloop en nieuwbouw, drong zich dan ook op. Deze vernieuwingscampagne zal in de nabije toekomst worden verdergezet. De afbraak en nieuwbouw van de woontorens aan het Rabot start eind dit jaar. Dergelijke ingrijpende bouwwerken betekent evenwel dat de bewoners moeten ondergebracht worden in een andere woning. Bovendien betekent een aanpassing aan het hedendaags wooncomfort in de meeste gevallen ook een grotere oppervlakte en meer voorzieningen per woning, zodat er op eenzelfde plaats minder woningen gebouwd worden. Nochtans is de nood aan betaalbaar wonen bijzonder groot voor vele gezinnen. In het algemeen is OpenVLD Gent ervan overtuigd dat het huidige systeem van sociaal wonen allesbehalve efficiënt is. Ellendig lange procedures, ondoorgrondelijke en soms tegenstrijdige regelgeving, de noodzaak om tientallen adviezen in te winnen en een chronisch gebrek aan financiering zorgen ervoor dat het bijzonder moeilijk is om effectief sociale woningen te bouwen. Overigens blijkt nu dat de Vlaamse regering hoegenaamd geen middelen meer heeft om de broodnodige renovaties van het sociaal woningpatrimonium verder te zetten. OpenVLD is dan ook voorstander van huurcheques en sociale leningen. Met andere woorden, wij kiezen voor het ondersteunen van mensen, eerder dan geld te stoppen in stenen. Door het gebruik van huurcheques kunnen we er bovendien voor zorgen dat mensen ook kunnen blijven wonen, wanneer ze meer gaan verdienen doordat ze bijvoorbeeld een job vinden. Op dat moment kan de toelage via de huurcheque eenvoudigweg worden aangepast. Daarnaast kunnen ook alternatieve financieringsvormen worden onderzocht, zoals verhandelbare rechten voor ontwikkelaars, naar het voorbeeld van het boscompensatiefonds. Hierbij kunnen ontwikkelaars de verplichting om sociale woningen te voorzien vervangen door een equivalente bijdrage in een fonds, dat de bouw van bijkomende sociale woningen financiert. Hiermee kan de realisatie van Leefbare stad

9

zowel projecten als sociale woningen worden versneld, en kunnen (kleinschalige) alternatieve woonvormen (landtrust, sociale kavels, ...) worden gefinancierd. Door het gebruik van verhandelbare rechten kunnen ook kleinschalige ontwikkelingsprojecten, met minder dan 50 wooneenheden, bijdragen tot de realisatie van meer betaalbare woningen. OpenVLD Gent pleit ook voor het afschaffen van huishuurtussenkomst voor gesubsidieerde woningen. Wie in een sociale woning woont, krijgt al een tegemoetkoming via een lage huurprijs, afhankelijk van het inkomen. Door de huishuurtussenkomst kan het zijn dat de bewoner meer krijgt dan de huurprijs en als het ware 'betaald' wordt om in een sociale woning te wonen. Door het afschaffen hiervan zouden de vrijgekomen financiële middelen kunnen ingezet worden voor huurtussenkomst bij privé-woningen, die nu voor kansarmen vaak te duur zijn. Uiteraard zal het huidige systeem nog een tijd blijven bestaan. Tot 2020 heeft Gent nood aan minstens 1000 bijkomende sociale woningen, naast het verder zetten van renovatie- en nieuwbouwprojecten. WoninGent beschikt na de fusie eindelijk over de slagkracht om deze doelstelling te bereiken. Om de sociale mix te bevorderen, wil OpenVLD dat bij elk sociaal woonproject van meer dan 50 woningen, er minstens 20% sociale koopwoningen of private huurwoningen worden voorzien. Kleinschaliger projecten van maximaal 5 woningen kunnen perfect ingepast worden in het bestaande stadsweefsel. OpenVLD Gent pleit ook voor het beter spreiden van sociale woningen over de diverse wijken van de stad.

Kwaliteitsvol en betaalbaar wonen

10

Veiligheid en overlastbestrijding Inleiding Liberalen geloven in de kracht van vrijheid. Een kerntaak van de overheid is dan ook het garanderen van de vrijheid van ieder mens die zich binnen haar grenzen begeeft. Of met andere woorden: enkel in een ‘veilige’ samenleving kan éénieder zijn vrijheid beleven. Veiligheid is dus een noodzakelijke voorwaarde voor vrijheid, maar anderzijds vereist de zorg voor veiligheid ook noodzakelijkerwijze het inperken van de vrijheid. Het komt er dus op aan een goed evenwicht te vinden, waarbij duidelijk moet zijn dat absolute veiligheid een illusie is, de deur openzet voor willekeur en een bedreiging is voor vrijheid en democratie. Het recht is een systeem van regels waarmee de mens de samenleving ordent. Deze regels zorgen ervoor dat wie de vrijheid van anderen bedreigt hiervoor terechtgewezen wordt. Absolute rechten bestaan echter niet. Binnen onze democratie wegen we deze tegen elkaar af, zoals het recht op privacy ten opzichte van het recht op veiligheid. Toch mogen we ook nooit uit het oog verliezen dat veiligheid meer is dan een zaak van alleen maar politie en justitie. Verantwoordelijkheidszin en respect zijn essentiële voorwaarden voor een vrije en leefbare samenleving, en moeten een essentieel onderdeel zijn van elk opvoedingsproces, thuis, op school of in een inburgeringscursus.

Een integraal veiligheidsbeleid Het voorbije decennium kreeg het begrip “integraal veiligheidsbeleid” meer en meer ingang. Het stimuleren van meer maatschappelijke veiligheid in een samenleving (ook en zeker in een stedelijke omgeving) vereist een integrale werking, waarbij op een samenhangende wijze wordt ingespeeld op de diverse domeinen die verband houden met veiligheid. Een lokaal veiligheidsbeleid handelt dus niet enkel incidenten af maar pakt ook achterliggende problemen aan. Daarenboven is de zorg voor veiligheid geen exclusieve taak van de politie maar is dit integendeel een gedeelde verantwoordelijkheid tussen een groot aantal publieke en private partijen. Bij de start van de volgende legislatuur pleiten we dan ook voor een Integrale Veiligheidsconferentie onder regie van de Burgemeester. Het Zonaal Veiligheidsplan 2013-2016 dient als basis. De andere actoren moeten bepalen waar zij een meerwaarde kunnen bieden in het realiseren van de doelstellingen van het Zonaal veiligheidsplan. Deze doelstellingen kunnen –wat betreft de andere stadsdiensten- vervolgens opgenomen worden in hun beleidsplannen. Na de veiligheidsconferentie moet alle engagementen van alle betrokken actoren worden gebundeld en structureel vormgegeven in een geïntegreerd veiligheidsplan. De opvolging ervan kan dan onder de regie van de Burgemeester en ter bespreking in de gemeenteraad gebeuren.

Een liberale kijk op veiligheid Als liberalen pleiten we voor een slanke en slagvaardige overheid die de kerntaken met resultaat opneemt en uitvoert. Het garanderen van het recht op veiligheid is zeer zeker een kerntaak van die overheid.

•

Preventie en opvolging

Preventie is een belangrijke component van een integraal veiligheidsbeleid, en vormt het beginpunt van de veiligheidsketen, waarvan de andere schakels pas in actie komen wanneer de preventie niet het gewenste resultaat oplevert. OpenVLD Gent wil dus blijven inzetten op preventie en sensibilisering, en blijven investeren in projecten die ervoor zorgen dat vooral kwetsbare jongeren niet op het verkeerde pad belanden. Leefbare stad

11

Ook projecten als burenbemiddeling hebben de voorbije jaren hun nut bewezen. Door tijdige detectie en ingrijpen wordt vermeden dat banale conflicten escaleren tot onleefbare toestanden. Het spreekt voor zich dat dit een intensieve en volgehouden inspanning vergt, die de nodige ondersteuning behoeft. Maar anderzijds moeten we ook durven tijdig ingrijpen wanneer preventie niet werkt. Begrip is nodig, en geduld ook, maar soms is een kordatere aanpak noodzakelijk. Het is dan ook van het allergrootste belang dat preventie en sensibilisering niet losstaan van de rest van de veiligheidsketen. •

Jeugdcriminaliteit aanpakken via Nero-project

In Mechelen loopt het NERO-project. NERO staat voor Normstelling En Responsabilisering naar aanleiding van Overlast, en is bedoeld om snel en constructief te kunnen reageren op problemen die jongeren veroorzaken: overlast en sommige lichte strafrechtelijke inbreuken zoals vermeld in het politiereglement. Enkele voorbeeldjes zijn nachtlawaai, winkeldiefstallen of illegale graffiti. Jongeren die door de politie betrapt worden, brengt men over naar het politiecommissariaat. Daar moeten de ouders hen komen ophalen. Dit kost je als ouder 100 euro! Je kunt een vrijstelling van deze belasting krijgen als je ingaat op de uitnodiging van het regieteam overlast. Tijdens dit gesprek zoekt het regieteam overlast uit wat er fout is gegaan, en zorgt er samen met de ouders en de jongere voor dat dit niet meer gebeurt. De gemaakte afspraken worden in een contract gegoten. Gezinnen die vlot meewerken, krijgen een vrijstelling van de belasting. Wanneer de ouders en de jongere een engagement aangaan tot begeleiding, gaat de begeleider samen met de jongere en de ouders na op welke domeinen ondersteuning wenselijk is. Aan de hand van individuele gesprekken en vormingsmomenten kan er met de jongere gewerkt worden rond schoolgaan, gedrag, sociale vaardigheden, ... Tijdens huisbezoeken wordt de ouders ondersteuning geboden in de opvoeding. Van zowel de jongere als de ouders verwachten we een goede medewerking.

•

Overlastbeleid evalueren en bijsturen

Er is de voorbije jaren een beleid op het gebied van de aanpak van overlastfenomenen ontwikkeld door het administratief afhandelen ervan met Gemeentelijke Administratieve Sancties (GAS). Dit beleid moet worden geëvalueerd op haar efficiëntie en effectiviteit. Waar mogelijk moet het worden uitgebreid. Dit betekent een uitbreiding van het aantal ambtenaren, zoals gemeenschapswachten maar ook parkwachters en sporthalbeheerders, die de bevoegdheid hebben om GAS uit te schrijven. Deze gemachtigde ambtenaren kunnen worden ingezet tegen allerhande overlastfenomeen. Ook agenten van politie (de vroegere hulpagenten) kunnen voor deze opdrachten worden ingezet. Op die manier wordt de politie ontlast van heel wat ‘kleinere’ fenomenen, en kan ze zich concentreren op haar kerntaken. Niet wie de overlast aanpakt en beboet is belangrijk, wel dat het gebeurt. Het opdrijven van het aantal gerichte en gecoördineerde controles door de politie, de economische, sociale en voedselinspectie, waarbij in afspraak met het parket thema-zittingen worden georganiseerd in de rechtbank (zoals voor sluikstorten), kunnen niet alleen de overlast inperken, maar ook de illegale economie een halt toeroepen. Aangezien veiligheid en overlast bevoegdheidsoverschrijdende begrippen zijn, pleit OpenVLD Gent voor de aanstelling van een overlastcoördinator om problemen inzake veiligheid en overlast kordaat en adequaat aan te pakken. Het invoeren van een uniek dossier waaraan zowel sociale als veiligheidsinstanties bijdragen, uiteraard met respect voor ieders beroepsgeheim, moet hulpverleners en de politiediensten toelaten korter op de bal te spelen.

Veiligheid en overlastbestrijding

12

•

Cameragebruik als ultieme remedie

Het succes van het Gentse veiligheidsbeleid is duidelijk een gevolg van de eerdere keuze voor een gemeenschapsgerichte politiewerking. “Uw politie altijd nabij” is een duidelijke beleidskeuze die ook voor het volgende decennium geldig blijft. Wij kiezen niet en zullen nooit kiezen voor een brandweerpolitie die uitrukt op basis van een detectie van problemen door een stad vol camera’s. Camera’s kunnen immers altijd de privacy van burgers aantasten. Een samenleving waarin je constant wordt bespied, kan je moeilijk als vrij en open beschouwen. Ze kunnen enkel als ultieme remedie wanneer ieder ander politieoptreden heeft gefaald en de criminaliteitsgegevens aantonen dat er ter plaatse grote problemen zijn. Enkel dan kiezen we voor camera’s als technologisch hulpmiddel voor onze politiediensten, en dan nog onder strikte voorwaarden en controle van de gemeenteraad. Momenteel wordt de politie uitgerust met mobiele camera’s om plegers van overlast te betrappen. Deze camera’s worden ingezet op de zogenaamde zwarte punten, bijvoorbeeld plekken waar vaak gesluikstort wordt. Bij een gunstige evaluatie moet dit project uitgebreid worden. Ook tijdens massaevenementen zoals de Gentse Feesten, kunnen camera’s een waardevol hulpmiddel zijn voor risicobeheersing.

•

Iedere klacht verdient een reactie

Het beleid kan vanzelfsprekend in het zonale veiligheidsplan betreffende preventie of vaststelling van misdrijven prioriteiten definiëren. Bij een klacht over overlast of een strafbaar feit, moet echter het principe van nultolerantie worden gerespecteerd. Op een klacht mag nooit worden gere¬a¬geerd met de mededeling dat het aangeklaagde geen prioriteit is van het beleid. Van de burger mag geen tole¬ran¬tie voor overlast of criminaliteit worden verlangd. De klager moet bovendien steeds ge¬ïn¬formeerd worden over het gevolg dat uiteindelijk aan zijn klacht werd gegeven.

•

Geen tolerantie voor verkeersonveiligheid

Het wegverkeer zorgt voor veel meer fysiek en psychisch letsel dan alle cri¬mi¬naliteit samen en moet voor liberalen dan ook zeer hoog staan in de ranglijst van reële bedrei¬gin¬gen. De stedelijke overheid moet maatregelen nemen opdat alle soorten weggebruikers aan het verkeer zouden kunnen deelnemen zonder risico op lichamelijk letsel. In woonbuurten be¬te¬kent dit dat er in alle straten een veilige fietsstrook moet komen. De overheid moet absoluut haar verantwoordelijkheid opnemen inzake de uitbouw van een veilige verkeersinfrastructuur. Een sanctioneringbeleid inzake verkeerssnelheid moet even verantwoordelijk zijn. Overal Zone 30 en die niet controleren leidt tot normvervaging. Zones 30 op cruciale plaatsen met een garantie op een hoge pakkans stuurt het gedrag van verkeersdeelnemers wel efficiënt.

•

Een versterkte wijkwerking

De gemeenschapsgerichte politiezorg staat of valt met een goed uitgebouwde wijkwerking bij de politie. De wijkpolitie vormt de eerste lijn van het politiewerk, te vergelijken met de huisarts in de gezondheidszorg. Wijkagenten vormen het eerste aanspreekpunt voor de burger, en dienen betrokken te zijn bij het lokale gemeenschapsleven. Met goede wijkwerking kan snel ingespeeld worden op situaties die verstorend of bedreigend kunnen zijn. De lokale politie moet preventief patrouilleren en daarbij ook op straat aan¬spreek¬baar zijn. Ook de wijkagent moet een voor de ganse buurt gekend aan¬spreekpunt (bereikbaar via alle communicatiemiddelen) en als belangrijke bron voor informatie. Alleen door hun zichtbare aanwezigheid, hebben de wijkteams een belangrijke preventieve rol. Uiteraard is een goede samenwerking tussen de wijkpolitie en de andere onderdelen van het korps, met name de interventiepolitie, de recherche en de verkeerspolitie noodzakelijk, niet alleen op beleids- maar Leefbare stad

13

ook op operationeel niveau. De wijkpolitie is ook het eerste aanspreekpunt van sociale organisaties en hulpverleners. De uitbouw van een vertrouwensband tussen politie en hulpverleners, onder meer door de inzet van de sociale recherche, is cruciaal. Het experiment in de wijk Sluizeken-Tolhuis-Ham, waarbij de buurt zelf kan beslissen over de inzet van een afgesproken pakket ‘politie-uren’, kan, indien het gunstig wordt geëvalueerd, worden uitgebreid naar andere wijken.

•

PPS moet kunnen

Bepaalde niet strikt politionele opdrachten moeten waar mogelijk worden uitgevoerd door derden die voldoen aan duidelijke kwaliteitswaarborgen. De mogelijkheden voor publiek-private samenwerking moeten maximaal benut worden (bv. technopreventief advies tegen inbraken,….). Alle niet-strikt politionele taken moeten ofwel door burgerpersoneel in het korps worden uigevoerd, door andere diensten zoals de gemeenschapswachten of uitbesteed aan derden via publiek-private samenwerking. Daarnaast moet er dringend werk gemaakt worden van het aparte korps bij justitie dat instaat voor het transport van gevangenen en de bewaking van de justitiepaleizen, wat al gauw enkele tientallen manschappen kan vrijmaken. Enkel zo investeren we maximaal in meer blauw op straat en een gemeenschapsgerichte politie.

•

Veiligheidstoets bij openbare werken

Nederlandse steden als Groningen en Drenthe verbinden aan de planfase van ruimtelijke ontwikkeling steeds een veiligheidstoets. Deze heeft in Nederland vooral betrekking op brandveiligheid en mogelijke milieueffecten. OpenVLD Gent ziet het breder en pleit voor een gestandaardiseerde integrale veiligheidstoets bij de heraanleg van pleinen en straten, die in de plaats komt van de tientallen losse adviezen. Alle plannen dienen tegen het licht gehouden worden op vlak van veiligheid: zijn er dode hoeken? Is er voldoende verlichting? Zijn de gebruikte materialen bestand tegen verschillende weersomstandigheden? Zijn er oneffenheden die tot valpartijen kunnen leiden? Is er voldoende sociale controle mogelijk? Zodoende kan reeds bij het ontwerp van het openbaar domein rekening gehouden worden met het aspect veiligheid wat efficiënter is dan achteraf projecten bij te sturen.

•

Aandacht voor het Gentse politiekorps

De meest recente veiligheidsmonitor (2008-2009) gaf dan ook aan dat meer dan 90% van de Gentenaren tevreden tot zeer tevreden is over de Gentse Politie. Dat is beduidend hoger dan het gemiddelde van de vijf grote steden. Enkele recente incidenten, waarover uitvoerig in de media werd bericht, waren echter voor het stadsbestuur de aanleiding om ons Gents korps te laten doorlichten. Niet lijdzaam toekijken en genieten van het succes, maar integendeel constant actief (bij)sturen dus. De professoren hebben in samenspraak met het ganse korps een nieuw organogram uitgetekend dat klaar moet zijn om de uitdagingen in het tweede decennium van de 21ste eeuw aan te gaan. Het plan is er. Nu de uitvoering nog. In de eerste plaats zal het noodzakelijk zijn om het politiekader op te vullen. Al te vaak blijkt, onder meer naar aanleiding van de wijkdebatten, dat de politie momenteel overbevraagd is. Bovendien gaat een aanzienlijk deel van de politiemensen de komende tien jaar met pensioen. Het rekruteren, maar ook het behouden van politiemensen binnen het Gentse korps, zal de komende jaren prioritair zijn. Daarnaast moet ook blijvend geïnvesteerd worden in middelen. De voorbije jaren werd fors geïnvesteerd in de wijkcommissariaten, en de volgende jaren moet werk gemaakt worden van een nieuwe huisvesting voor de centrale politiediensten. De FNO-site, naast de brandweerkazerne, is alvast een veelbelovende optie. Maar ook in uitrusting, voertuigen en communicatiemiddelen moet zwaar worden geïnvesteerd. Online-verbindingen voor ploegen op het terrein, GPS-toestellen die aangestuurd Veiligheid en overlastbestrijding

14

worden door de dispatching, persoonlijke beschermingsmiddelen zijn geen luxe, maar noodzakelijk om onze politiemensen toe te laten hun werk naar behoren te kunnen doen.

•

Brandweer

Gent beschikt over een van de meest professionele en best getrainde en uitgeruste brandweerkorpsen van het land. De voorbije jaren werd dan ook zwaar geïnvesteerd: een nieuwe hoofdkazerne, nieuwe voorposten Noord, Zuid en Oost en een vernieuwing van het voertuigenpark. Ook werd een verjonging van het korps doorgevoerd, en zijn de fysieke paraatheid en gespecialiseerde training fors opgedreven. Naast de klassieke taken in kader van de dringende hulpverlening komt de nadruk meer en meer te liggen op preventie. De preventiedienst van de Gentse brandweer is nationaal en internationaal een referentie, zowel inzake brandveiligheid als inzake veiligheid op evenementen. De komende jaren zal er vooral moeten gefocust worden op het in stand houden van deze verwezenlijkingen, door blijvend jonge rekruten aan te trekken en het materiaal te onderhouden en te vernieuwen. De vorming van regionale brandweerzones zal zorgen voor een moeilijke overgangsperiode, en zal de beleidsvoering complexer maken. Anderzijds zullen schaalvergroting en professionalisering ervoor zorgen dat de bescherming nog accurater wordt dan nu al het geval is.

Leefbare stad

15

Integratie Inleiding De internationale politieke ontwikkelingen en de globalisering hebben verscheidene soorten migratiestromen (asielzoekers/vluchtelingen, arbeidsmigratie, gezinshereniging, Roma,…) op gang gebracht en de Gentse bevolkingssamenstelling danig gewijzigd. Hierdoor komen we steeds meer in aanraking met nieuwe culturen, tradities, levensbeschouwingen, geloofsovertuigingen en maatschappijvisies, waardoor het dagdagelijkse leven van de oorspronkelijke inwoners van bepaalde wijken ingrijpend werd beïnvloed. De aanwezigheid van talrijke mensen met diverse achtergrond betekent niet alleen een verrijking voor Gent, ze stelt de sociale samenhang ook op de proef.

Een liberale kijk op integratie OpenVLD Gent gaat uit van de doelstelling van één samenleving, waar individuen met diverse achtergronden “met elkaar” kunnen leven. We willen dus komen tot een sociale cohesie waarbij éénieders eigenheid en culturele identiteit blijft voortbestaan, maar waarbij de gangbare waarden, normen en regels van onze democratische rechtstaat de hoeksteen van de samenleving blijven vormen. Wij achten het dus van belang dat allochtone Gentenaars hun culturele waarden niet opgeven, maar deze juist als een meerwaarde integreren in de samenleving. Het respecteren van diversiteit ligt besloten in de fundamentele waarden die aan de basis liggen van de samenleving: zoals de gelijkwaardigheid van ieder mens, de scheiding van kerk en staat, de gelijkheid tussen man en vrouw, de vrijheid van meningsuiting, de vrije partnerkeuze, de bescherming van éénieders fysieke integriteit, enz. Deze waarden vormen meteen ook de grenzen aan de diversiteit: het samenleven in diversiteit is enkel mogelijk indien elke Gentenaar deze waarden aanvaardt, in acht neemt en mee uitdraagt. Enkel dan komen we tot een open en verdraagzame samenleving waarin elk individu ruimte en (start)kansen krijgt om zijn eigen leven in te vullen. De allochtone Gentenaar mag niet louter behandeld worden als een kansarme of achtergestelde die geholpen moet worden. We moeten integendeel uitgaan van een ’emancipatorisch model’, waarbij benadrukt wordt dat elke burger wordt aangesproken op zijn/haar individuele verantwoordelijkheid als medeburger. Enerzijds kan het niet zijn dat mensen minder (start)kansen bekomen omdat ze een verschillende achtergrond hebben. Anderzijds kan het evenmin dat mensen zich ten gevolge daarvan wegstoppen achter een groepsidentiteit om bepaalde verantwoordelijkheden te ontlopen. OpenVLD Gent heeft als duidelijke doelstelling de zelfredzaamheid bij alle Gentenaars (autochtoon of allochtoon) te verhogen, waarbij iedereen zo snel als mogelijk dient aan te sluiten bij de Gentse samenleving, in de eerste plaats door inschakeling op de arbeidsmarkt. Bij een doordacht en krachtdadig integratiebeleid, hoort ook een consequent terugkeerbeleid voor wie geen verblijfsvergunning bekomt. OpenVLD vindt dat het stadsbestuur zijn volle medewerking moet verlenen aan het begeleid terugkeerbeleid van de federale overheid. We moeten er zorg voor dragen dat allochtone Gentenaars volwaardig aan de samenleving kunnen participeren, ongeacht hun afkomst, geslacht, huidskleur of geloofsovertuiging. Wij willen, zonder taboes, de samenlevingsproblemen aanpakken die kunnen ontstaan door het samenleven van mensen van diverse herkomst, en dit aan de hand van algemene maatregelen waar mogelijk en door specifieke maatregelen waar noodzakelijk.

•

Nieuwkomers

Elke nieuwkomer die zich langdurig en legaal in ons land vestigt wordt al verplicht om een kosteloos inburgeringtraject te volgen. Het primaire inburgeringtraject beoogt een grotere zelfredzaamheid, Integratie

16

waarmee de betrokkene in staat dient te zijn actief zijn levensloopbaan uit te bouwen. Hiertoe dient deze voldoende de Nederlandse taal te beheersen en de waarden, normen en gebruiken van onze samenleving te begrijpen, te aanvaarden en mee uit te dragen via de cursus maatschappelijke oriëntatie. Het secundaire inburgeringstraject beoogt een volwaardige participatie aan de samenleving en biedt aan deze personen een vervolgtraject aan met het oog op hun verdere levensloopbaan.

•

Oudkomers

Naast de nieuwkomers die voortaan verplicht zijn om een inburgeringtraject te volgen, is er een grote groep zogenaamde oudkomers (1ste generatie) in het Gentse die niet onder de inburgeringplicht valt. Het betreft allochtone Gentenaars die zich in de actieve leeftijd bevinden, die ons onderwijs niet gevolgd hebben, onze taal niet spreken, die niet werken en beroep doen op een leefloon, wachtuitkering of een werkloosheidsuitkering. Voor hen is inburgering een noodzakelijk te ondernemen stap met het oog op het vinden van werk. Voldoende kennis van de Nederlandse taal is een cruciale factor voor hun kansen op de arbeidsmarkt. Oudkomers die nooit inburgering hebben gevolgd, hebben baat bij de trajectbegeleiding en vorming die inburgering aanbiedt. Oudkomers die inkomsten verwerven uit een wachtuitkering of een werkloosheidsuitkering zijn een prioritaire doelgroep van het inburgeringsbeleid. Tot nog toe blijft de doorverwijzing van oudkomers door de VDAB naar het onthaalbureau vrij beperkt. Ook de Nederlandsonkundige oudkomers met schoolgaande en leerplichtige kinderen dienen te worden gestimuleerd om een inburgeringtraject te volgen. Voor ouders van schoolgaande en leerplichtige kinderen heeft inburgering, naast het belang voor het eigen actief burgerschap, de ondersteuning van de opvoeding en de schoolbegeleiding van de kinderen voor ogen. Het bevorderen van de ouderbetrokkenheid vergt zowel inspanningen van de school zelf als van de ouders. Kennis van het Nederlands en inzicht in het functioneren van onze samenleving zijn voor de ouders noodzakelijke voorwaarden voor een goede communicatie met de school en het lerarenteam en voor actieve participatie. Bovendien verhogen deze vaardigheden de kansen van die ouders op werk. Momenteel wordt deze categorie nog niet als dusdanig toegeleid naar het onthaalbureau. •

Europese migratie

EU-onderdanen zijn wettelijk niet verplicht tot het volgen van een kosteloos inburgeringtraject, maar hebben daartoe wel het recht. Gezien de sterke instroom uit Centraal- en Oost-Europa in het Gentse, is het aangewezen om ook deze groep zo veel als mogelijk aan te zetten tot het volgen van een inburgeringtraject. Voor wie OCMW-steun wil genieten, is een dergelijk traject verplicht.

•

Kennis van het Nederlands

•Meer mensen aanzetten tot het volgen van een cursus Nederlands Tweede Taal (NT2) betekent ook dat er een behoeftedekkend aanbod aan cursussen Nederlands dient te worden voorzien. De stad Gent moet met alle mogelijke middelen ervoor zorgen dat de wachtlijsten en wachttijden voor een cursus Nederlands bij de Centra voor Basiseducatie (CBE) en de Centra voor Volwassenenonderwijs (CVO) in het Gentse tot een minimum worden herleid. Tijdens de zomerperiode worden geen cursussen Nederlands ingericht door de CBE’s en de CVO’s. Hierdoor dienen tientallen mensen die een inburgeringtraject/cursus NT2 kunnen, moeten of willen volgen, maandenlang te wachten op een aanbod. De stad Gent dient, al dan niet samen met de Vlaamse overheid, een oplossing te vinden zodat er ook een zomeraanbod wordt voorzien.

•

Werken

Werken is de beste manier van inburgering, zowel vanuit het oogpunt van het individu als vanuit het oogpunt van de samenleving als geheel. Wie werkt en daardoor bijdraagt aan de maatschappelijke

Leefbare stad

17

welvaart, voorziet in zijn eigen levensonderhoud, leert op eigen benen te staan, ontwikkelt verder zijn talenten en vaardigheden. Werkloosheid bij allochtone jongeren is nog steeds schrikbarend hoog. Ook op het vlak van de tewerkstelling van allochtone Gentenaars bij de Stad dient, zonder quota of positieve discriminatie, een inhaalbeweging plaats te vinden. Vacatures bij de stad, GAB, intercommunales,…, dienen nog beter kenbaar gemaakt te worden bij de kansengroepen. Een voortraject of opleiding kan helpen om zich beter voor te bereiden op de selectieprocedures, en de slaagkansen te verhogen.

•

Participatie

Meer participatie is de hefboom tot emancipatie. Niet alleen de allochtone Gentenaars moeten de nodige inspanningen leveren, want harmonieus samenleven in diversiteit is een verantwoordelijkheid van iedereen: de overheid, de ondernemingen, de scholen en verenigingen, maar in de eerste plaats ook van de individuele burger. De stedelijke integratiedienst heeft een opdracht tot het meewerken aan een betere toegankelijkheid en gelijke startkansen in alle beleidssectoren. Hierbij vormen onderwijs en tewerkstelling de hefbomen voor een volwaardige toegang op andere terreinen, de uitdagingen voor de ontwikkeling van gelijke (start)kansen voor iedere burger. Het integratiebeleid van de stad was tot op heden nog te veel een minderhedenbeleid, dat minderheden bestendigde in hun aparte organisaties, en nog te weinig een diversiteitbeleid dat de deelname aan de samenleving bevorderde. De hervorming van de Vlaamse integratiesector biedt hier nieuwe opportuniteiten om het beleid fundamenteel te herdenken. Alvast moeten de stedelijke integratiedienst, het lokaal integratiecentrum ING, het onthaalbureau Kom-Pas Gent en de tolk- en vertaaldienst TVG, worden geïntegreerd één slagkrachtige structuur. OpenVLD Gent wil de komende jaren sterk inzetten op de emancipatie van allochtone vrouwen. Zij vormen immers de sleutel tot een geslaagde integratie. Dit kan onder meer door een sterkere betrokkenheid bij de schoolloopbaan van de kinderen.

•

Huisjesmelkerij aanpakken

De aanwezigheid van woningen in bepaalde wijken die in handen zijn van huisjesmelkers brengt o.a. met zich mee dat, naast ernstige veiligheids- of gezondheidsrisico’s, de betrokken wijken aan aantrekkelijkheid en waarde inboeten, en dat meer welstellende bewoners uitwijken. Vandaar dat een meer gerichte en kordate aanpak van huisjesmelkers door de stad Gent zich opdringt, onder meer door gerichte en gecoördineerde controles in samenwerking met de diverse inspectiediensten.

Integratie

18

Mobiliteit Inleiding Mobiliteit is meer dan louter ‘het doen van functionele verplaatsingen’. Mobiliteit is onlosmakelijk verbonden met een van de basisprincipes van de vrijheid, namelijk de vrijheid om zich te verplaatsen zonder meer. Het garanderen van die vrijheid is dan ook een basistaak van de overheid. Anderzijds moet de overheid inzake mobiliteit ook regulerend optreden, om chaos en ongevallen te proberen vermijden, en om ervoor te zorgen dat iedereen zich onderscheid ook kan verplaatsen. Overheidsoptreden is dus op vele vlakken noodzakelijk om immobiliteit te vermijden, zeker in een dichtbevolkte stad. Maar dit overheidsingrijpen moet, zoals steeds, doordacht, slim en oplossingsgericht zijn. Vanuit ideologische blindheid weigeren om de realiteit onder te zien, heeft nog nooit iemand vooruit geholpen. OpenVLD Gent wil de Gentse mobiliteit vlottrekken met een ‘Smart Move’.

Mobiliteit voor iedereen Indien de overheid wil instaan voor basismobiliteit voor iedereen, dan betekent dat niet alleen instaan voor een basisaanbod inzake openbaar vervoer. Het betekent ook rekening houden met alle vervoersmodi. OpenVLD Gent pleit dus duidelijk voor een stedelijk mobiliteitsbeleid dat inzet op een maximale bereikbaarheid van onze stad voor alle vervoersmiddelen (voetganger, fiets, openbaar vervoer, auto) en voor alle gebruikers (wonen, werken, winkelen, ontspannen). Overigens is iedereen, afhankelijk van de situatie wel ‘voetganger’, ‘fietser’ of ‘automobilist’. Een vlotte mobiliteit is immers een enorme economische troef. Gent is momenteel nog behoorlijk congestievrij, zeker vergeleken met Antwerpen of Brussel, wat een concurrentievoordeel is. Maar willen we die troef ook in de toekomst behouden, dan dringen doortastende maatregelen zich op. In een stedelijke omgeving is het vaak de vermenging van verschillende modi die voor lastige en soms gevaarlijke situaties zorgt. OpenVLD Gent pleit dan ook op een aantal grote assen, zoals Sint-Jacobs – Sint-Anna, voor een ontdubbeling via gescheiden assen.

Infrastructuur De basisvoorwaarde voor een vlotte mobiliteit, zowel qua capaciteit, qua doorstroming als qua bereikbaarheid, is een goed uitgebouwde en onderhouden infrastructuur. En daar schort het vaak nog aan. Vele trottoirs, wegen en fietspaden zijn door veelvuldig gebruik toe aan een grondig onderhoud en/of vernieuwing. De voorbije jaren werden reeds zware inspanningen geleverd inzake herstel, onderhoud en vernieuwing. Toch zal er nog een bijkomende inspanning nodig zijn in de komende jaren, en moeten onderhoud, vernieuwing en uitbreiding van de transportinfrastructuur een prioriteit zijn voor de nieuwe meerderheid.

Een liberale kijk op mobiliteit •

Voetgangers

Het Trottoir ActiePlan (TAP) dat de voorbije jaren werd opgezet en deels uitgevoerd, heeft de kwaliteit van de trottoirs op tal vaan plaatsen in de stad aanzienlijk verbeterd. De vernieuwing van trottoirs, los van de totale vernieuwing van straten, moet onverkort worden nedergezet, zowel in de kernstad als in de deelgemeenten, op basis van objectieve kwaliteitsgegevens. Daarnaast moet, omwille van toegankelijkheid voor senioren, rolstoelgebruikers en gezinnen met een kinderwagen, consequent werk worden gemaakt van het obstakelvrij maken van de trottoirs. Obstakels zijn vaak het gevolg van publieke infrastructuur, zoals lantaarn- en verkeerspalen, vuilniskorven of ander straatmeubilair. Net zoals voor uitstallingen en terrassen, moet de overheid in haar ontwerpen en haar vergunningenbeleid, bijzonder streng zijn inzake de vrije doorgang op trottoirs. Leefbare stad

19

Naast de klassieke, verharde trottoirs in straten, is er steeds meer vraag naar voetgangersroutes. Deze routes kunnen een veilige verbinding vormen voor voetgangers. Voorbeelden zijn jaagpaden en oevers van waterlopen, maar ook trage wegen in de deelgemeenten. OpenVLD Gent wil de jaagpaden en oevers beter ontsluiten, onder meer door bewegwijzering, verlichting en het voorzien van infrastructuur zoals banken en vuilniskorven. In navolging van het proefproject in Drongen, wil OpenVLD Gent ook in de andere deelgemeenten werk maken van de uitbouw van een trage wegennetwerk. Deze voetgangersroutes zijn overigens ook perfecte verbindingsroutes voor joggers, onder meer tussen de joggingparcours die de komende jaren in de wijken worden uitgebouwd, en kunnen vaak gecombineerd worden met veilige fietsroutes. Trage routes kunnen overigens ook op kleine schaal, in wijken, zorgen voor korte en veilige verbindingen. Deze verbindingen zorgen er trouwens ook voor een grotere mobiliteit en bereikbaarheid voor onder meer senioren, door de uitbouw van een fijnmazig en veilig verbindingsweefsel.

•

Fietsers

Gent is de voorbije jaren duidelijk uitgegroeid tot een fietsstad. De aanwezigheid van tienduizenden studenten is daar zeker niet vreemd aan, maar ook de aanwezigheid van een autoluw stadscentrum met een voetgangersgebied van meer dan 35 ha draagt bij tot een waar fietsklimaat in Gent. Zeker in de kernstad is de fiets onmiskenbaar het snelste vervoermiddel, tenminste voor wie fit genoeg is om hem te kunnen gebruiken. Maar ook het recreatieve fietsen zit de laatste jaren fors in de lift. Doordat elektrische fietsen gelukkige steeds betaalbaarder en populairder worden, groeit de groep van potentiële fietsers gestaag. Hoewel ook hier de voorbije jaren forse vooruitgang werd geboekt, is er nog veel werk aan de winkel om het fietsen in onze stad nog veiliger en vlotter te maken. Fietspaden moeten letterlijk en figuurlijk ‘rode lopers’ worden in het straatbeeld. Daarom kiest OpenVLD Gent resoluut voor het gebruik van monoliete materialen (asfalt, beton) voor de aanleg van fietspaden. Deze fietspaden moeten uiteraard ook onderhouden worden, en in de winterperiode prioritair sneeuw- en ijsvrij worden gemaakt op de hoofdfietsroutes. Aan kruispunten kunnen fietsleuningen het wachten aangenamer maken. Waar mogelijk wordt gekozen voor vrijliggende fietspaden. Jaagpaden, oevers van waterlopen en andere trage wegen vormen uitstekende fietsroutes, indien ze voldoende uitgerust, verlicht en bewegwijzerd zijn. OpenVLD Gent wil daarom een stadsdekkend fietsnetwerk uittekenen, uitgaande van de bestaande fietsroutes. Dit betekent echter omgekeerd ook, dat fietsen in bepaalde drukke verbindings- en verdeelstraten ontraden wordt ten voordele van het autoverkeer. Door de ontdubbeling van bepaalde hoofdassen, kunnen auto- en fietsverkeer gescheiden worden. Zo is de Coupure een echte fietstas, parallel aan de westerlijke stadsring. Evenzo kan de as Nieuwpoort – Koepoortkaai een aangename en veilige fietsroute worden tussen Sint-Jacobs en Sint-Anna. Bij nieuwe aanleg van wegen moeten veilige fietspaden steeds prioriteit krijgen, wat mits een doordacht ontwerp niet noodzakelijk ten koste moet gaan van parkeerplaatsen. De voorbije jaren is het aantal fietsen in Gent enorm toegenomen, wat weer geheel eigen problemen meebrengt. Fietsen worden vaak lukraak gestald, en vormen op die manier obstakels op het trottoir. Ondanks de toename van het aantal fietsstallingen, zijn die op veel plaatsen nog steeds ontoereikend. Om het gebrek aan fietsparkeerplaatsen aan te pakken, wil de OpenVLD Gent inzetten op een tweesporenbeleid. Enerzijds door het aanbod aan kwaliteitsvolle fietsstallingen uit te breiden. Parkjes, pleintjes en trottoiruitstulpingen zijn uitstekende plaatsen om fietsstallingen te plaatsen. Autoparkeerplaatsen worden hierbij maximaal ontzien, omdat het nu eenmaal weinig zin heeft om een probleem op te lossen door een ander te creëren. De reusachtige ondergrondse fietsstallingen aan het Sint-Pietersstation, onder het Braunplein en onder de Sint-Michielshelling kunnen alvast soelaas bieden, maar de uitbreiding van de capaciteit zal ook moeten gepaard gaan met een strenger optreden tegen ‘wildstallers’, net zoals tegen foutparkeerders. Aan de andere kant kan een systeem van stadsfietsen, zoals reeds bestaat in diverse binnen- en buitenlandse steden, de nood aan het bezit van een eigen fiets wegnemen. Deze systemen van Mobiliteit

20

‘fietsdelen’ kunnen bovendien worden gefinancierd met reclame-inkomsten, en kunnen ten dienste staan van iedereen, Gentenaars, studenten en toeristen. Een kleine bijdrage van de gebruikers het inschakelen van sociale tewerkstelling voor distributie en herstelling, kan zorgen voor een systeem dat fietsen bevordert en tegelijk efficiënter en goedkoper is dan de vele gesubsidieerde systemen die nu naast elkaar bestaan. Het toegenomen fietsgebruik noodzaakt ook een duidelijker regelgeving en controle. Zo moeten de controles op gebruik van verlichting en op roekeloos fietsen in winkelwandelstraten worden opgedreven, en moet er ook een nultolerantie ingevoerd worden ten aanzien van parkeren op fietspaden.

•

Openbaar vervoer

In zowat alle steden overal ter wereld vormt het collectief openbaar vervoer de ruggengraat van de stedelijke mobiliteit. In de meeste gevallen, en zeker op plaatsen waar de voornaamste netwerken ondergronds verlopen, bieden ze de grootste stiptheid en transportsnelheid. Openbaar vervoerssystemen hebben echter ook een groot nadeel. In essentie zijn ze ontworpen om grote aantallen reizigers te vervoeren tussen vaste punten, op vaste tijdstippen. Daardoor ontbreekt het echter aan fijnmazigheid en flexibiliteit, waardoor ze slechts gedeeltelijk een antwoord kunnen bieden op de mobiliteitsvraag. Een doordacht mobiliteitsplan houdt dan ook rekening met dergelijke beperkingen, en zorgt ervoor dat de verschillende modi zo goed mogelijk zijn afgestemd. Dit betekent investeren in fiets- en autostallingen aan belangrijke knopen van het collectief openbaar vervoer. Dit betekent afstemming tussen trein, tram en bus. Dit betekent ook het uitbouwen van complementaire snelle en fijnmazige netwerken, omdat snelheid en fijnmazigheid nu eenmaal niet te combineren zijn, en pogingen daartoe alleen maar leiden tot een compromis waarmee niemand tevreden is. De inzet van kleinere voertuigen met een hogere frequentie, vooral in de binnenstad, en naar het model van Brugge, zou het gebruik van het openbaar fors kunnen stimuleren. Om dit te verwezenlijken, is het noodzakelijk dat de greep van de lokale besturen op het collectief openbaar vervoer versterkt wordt. Nu gedraagt De Lijn zich al te vaak als een ‘staat in de staat’, met een eigengereid optreden dat nauwelijks rekening houdt met de noden van de lokale besturen. Collectief openbaar vervoer is een essentieel onderdeel van een mobiliteitsbeleid, en wanneer Vlaanderen aan de lokale besturen vraagt om een dynamisch en modern mobiliteitsbeleid, dan moet het die besturen ook de middelen geven om dat te verwezenlijken. Concreet wil OpenVLD Gent een forse investering in bijkomende verbindingen. In de eerste plaats moet er een netwerk van sneltrams worden uitgebouwd, die zorgen voor verbindingen met de deel- en randgemeenten, gecombineerd met een ‘cirkellijn’ die ruwweg het traject van de R40 volgt, met een ‘uitstulping naar het Sint-Pietersstation. Anderzijds moet er ook een snel radiaal netwerk worden uitgebouwd tussen de kernen van de deelgemeenten, dat ruwweg het traject van de R4 volgt. Ook de uitbouw van een havenlijn via lightrail moet dringend worden aangepakt. Een economische zone met 70 000 arbeidsplaatsen verdient een kwalitatieve openbaar vervoerverbinding. Deze investeringen moeten sneller worden uitgevoerd dan voorzien in het huidige Pegasusplan. Het beperkte aantal kilometer tramlijn dat de voorbije jaren werd aangelegd, is een stad als Gent onwaardig, en doet onze stad achterlopen bij vergelijkbare buitenlandse steden, die de tram veel later dan Gent hebben (her)ontdekt. Ook inzake frequentie en bedieningsuren kan het fors beter. De voorbije jaren werd er fors bespaard, vooral op de laatavondbediening. Vaak wordt aangevoerd dat deze laatavonduren bijzonder verlieslatend zijn. Dit klopt ongetwijfeld, alleen al door het inschakelen van veel te grote voertuigen. Hoewel er al jaren wordt gepleit voor het inschakelen van taxi’s als vorm van individueel openbaar vervoer, wordt dit nauwelijks in de praktijk gebracht. Nu het aantal taxi’s de voorbije jaren fors is toegenomen, moet het zeker mogelijk zijn een werkbaar systeem uit te werken. Uiteraard vergen dergelijk grote investeringen bijkomende middelen. Het ziet er evenwel naar uit dat de budgetten van De Lijn de komende jaren eerder zullen dalen dan stijgen. Het zal er dus op aankomen keuzes te maken en de beschikbare middelen efficiënter in te zetten. In de eerste plaats zal de Leefbare stad

21

kostendekkingsgraad omhoog moeten. Dit betekent dat het gratisbeleid fors moet worden bijgestuurd. Ook de Stad Gent besteed elk jaar veel geld aan gratis openbaar vervoer, vaak ook voor mensen die daar zelfs geen gebruik van maken. Het heroriënteren van deze middelen moet een performanter openbaar vervoer mogelijk maken, dat beter aansluit bij de mobiliteitsnoden van onze stad. Nu de Gentse waterlopen weer bevaarbaar (en proper) zijn, bieden zij een uitgelezen netwerk voor een nieuwe vorm van openbaar vervoer, namelijk de watertaxi. Ook voor toelevering en afvalophaling kunnen de binnenwateren een bruikbaar alternatief zijn.

•

Auto

Zelfs met de comfortabelste trottoirs, de veiligste fietspaden en het snelste en meest stipte openbaar vervoer, blijft de auto voor de meesten onder ons nog steeds een van de belangrijkste vervoermiddelen. De auto biedt onmiskenbaar voordelen ten opzichte van de andere vervoermiddelen: hij maakt langere verplaatsingen mogelijk, met flink wat bagage (zoals boodschappen) en brengt je nagenoeg perfect en op elk moment van deur tot deur. Voor velen is de auto zelfs het enig mogelijke vervoermiddel: voor vele senioren, mensen die slecht te been zijn of personen met een handicap is de auto quasi de enig mogelijke verplaatsingswijze. OpenVLD Gent zet zich dan ook resoluut af tegen een anti-autobeleid. Het is immers elitair en asociaal. Open VLD Gent beseft echter ook dat, om een stad als Gent leefbaar te houden, het autoverkeer in goede banen moet geleid, en in sommige gevallen (zoals in het voetgangersgebied) zelfs aan banden moet gelegd worden. In de eerste plaats kiezen wij voor een vlotte doorstroming, door een consequente keuze voor een hiërarchische opbouw van het wegennet. Ringwegen, invalswegen, verbindings- en verdeelstraten zijn primair gericht op autoverkeer. Aangepaste snelheid, afgestemde verkeerslichten en dynamische verkeersgeleiding via GPS moeten hier zorgen voor een vlotte verkeersafwikkeling. Hindernissen zoals verkeersplateaus en –drempels zijn hier niet op hun plaats. Openbaar vervoer verloopt in eigen bedding of langs parallelle wegen, oversteekplaatsen voor voetgangers en fietsers zijn bij voorkeur beveiligd. De twee voornaamste verkeersknopen, de Dampoort en de Heuvelpoort, moeten dringend door het Vlaams Gewest worden aangepakt met een overbrugging, respectievelijk ondertunneling. In woonstraten, zowel in de kernstad als in de deelgemeenten, primeert het zachte verkeer. Autobereikbaarheid is in principe alleen nodig voor bewoners en bezoekers, en doorgaand verkeer wordt geweerd. In die zin moet ook het zone-30-beleid worden geëvalueerd. In woonstraten geldt in principe het zone30-statuut, wat ook wordt afgedwongen door de aanleg van de straten (versmallingen, asverschuivingen, drempels). Op andere wegen, en zeker waar de aanleg de snelheidsbeperking tot 30 km/h niet zichtbaar maakt, geldt de zone-30 niet. In schoolomgevingen wordt gebruik gemaakt van dynamische borden die de zone-30 alleen laten gelden op de momenten waar het ook daadwerkelijk nodig is. Inzake het hoofdwegennet, van cruciaal belang voor het economisch verkeer en zeker voor de Gentse haven, moeten de missing links nu eindelijk worden aangepakt. Als alles goed gaat, moet de zuidelijke sluiting van de R4 klaar zijn tegen 2014. Voor het zuidelijke gedeelte van Gent zal dit een gevoelige vermindering van de verkeersdruk meebrengen. Maar ook andere knelpunten moeten dringend worden aangepakt. Zo moet de ondertunneling van de kruispunten aan de Industrieweg in Wondelgem zo snel mogelijk volgen op de openinstelling van de Sluiskiltunnel en de aangepaste Tractaatweg. Ook Meulestedebrug is dringend aan vervanging toe, en vormt een cruciale schakel in de zuidelijke verbinding tussen beide kanaaloevers, zeker nu de Siffertunnel er niet meteen zit aan te komen. OpenVLD Gent pleit voor de afbraak van het viaduct van de B401, dat in de jaren ’70 het Zuidpark heeft verminkt. Samen met de herinrichting van de Keizerpoort, zal het verkeer in de eerste plaats naar de stadsring leiden. Een ondertunneling ter hoogte van de Zuid (Graaf van Vlaanderenplein), gecombineerd met een andere regeling voor de haltes van tram en bus, kan eindelijk een echt plein creëren, met een theaterplein voor schouwburg Capitole, en aansluitend op een groter Zuidpark. Mobiliteit

22

•

Parkeren

Parkeren is in Gent een toenemend probleem. Zowel bezoekers als bewoners zoeken vaak wanhopig naar een vrije plaats in de buurt. OpenVLD Gent kiest dan ook resoluut voor uitbreiding van de parkeercapaciteit. Zo moeten er bijkomende parkings komen aan het Sint-Pietersplein en Gent-Zuid (door uitbreiding van de bestaande parkings), aan de Dampoort en aan het Rabot. Om de parkeerdruk in dichtbevolkte wijken op te vangen, worden buurtparkings ingericht, bij voorkeur halfondergronds en in combinatie met groenzones, en wordt werk gemaakt van het openstellen van private parkings van bedrijven en winkels buiten de kantoor- of winkeluren door het inschakelen van een zogenaamde parkeermakelaar. De ontwikkeling van het bouwblok rond de Academiestraat biedt de mogelijkheid om ondergronds een buurtparking te voorzien voor een wijk die kreunt onder de parkeerdruk. De stedenbouwkundige vergunningen moeten voorzien in voldoende parkeerplaatsen, zowel bij economische ontwikkelingen als bij verkavelingen. Vandaag de dag wordt het aantal parkeerplaatsen hardnekkig beperkt, waardoor parkeerdruk ontstaat in de omliggende straten, in de publieke parkings. In de bijzonder smalle straten van nieuwe verkavelingen zorgt het gebrek aan parkeermogelijkheden ronduit voor gevaarlijke situaties. Bovengrondse plaatsen in de binnenstad worden, bij een uitbreiding van de ondergrondse parkeercapaciteit, maximaal voorbehouden voor bewoners. Waar mogelijk en nodig (bijvoorbeeld de as Voldersstraat) wordt bewonersparkeren buiten de winkeluren gecombineerd met kortparkeren tijdens de winkeluren. In handelsstraten en in de handelskernen van de deelgemeenten wordt systematisch kortparkeren ingevoerd, om de rotatie te verhogen. Voor bepaalde doelgroepen, zoals zorgverstrekkers, wordt een apart parkeerregime ingevoerd via het zogenaamde Parking+-systeem. Hierbij kunnen zorgverstrekkers bij hun huisbezoeken even parkeren voor een garagepoort waarvan de eigenaar meedoet met het systeem. Naast voorbehouden plaatsen voor personen met een handicap, worden in de stedelijke parkeergarages ook bredere plaatsen voorzien voor zwangere vrouwen of gezinnen met baby’s. De voorbije jaren werd fors geïnvesteerd in P+R. Nochtans blijven de resultaten ver beneden de verwachtingen. Een van de grote hinderpalen is de slechte verbinding tussen de ver buiten het centrum gelegen P+R en de binnenstad. Een vlotte, rechtstreekse verbinding zonder toeristische rondrit in de tussenliggende wijken is dan ook noodzakelijk om het P+R-systeem te laten werken.

•

Coördinatie van werken

Openbare werken worden in het beste geval beschouwd als een noodzakelijk kwaad. Uiteraard brengen werken aan en op het openbaar domein hinder met zich mee, maar tegelijk zijn ze ook noodzakelijk. Vele straten zijn dringend aan heraanleg toe, het rioleringsstelsel moet dringend worden aangepast en snelheidsbeperkingen in woon- en schoolomgevingen kunnen alleen maar duurzaam worden afgedwongen indien ook het wegontwerp uitgaat van de juiste ontwerpsnelheid. OpenVLD Gent wil werk maken van de vernieuwing van straten en pleinen, inclusief rioleringswerken waar nodig. Maar wel onder enkele voorwaarden. Zo moet het wegontwerp aangepast zijn in functie van de lokale omstandigheden, inclusief het voorzien van voldoende parkeerplaatsen. Openbare werken moeten efficiënt en snel worden uitgevoerd. Een variabel beloningssysteem voor aannemers moet toelaten om bonussen te voorzien indien de werken voor de vooropgestelde timing worden uitgevoerd, en boetes bij laattijdigheid. Daarnaast moet bij de planning en uitvoering van openbare werken bijzondere aandacht besteed worden aan communicatie en coördinatie, om de toegankelijkheid van woningen, horeca- en handelszaken te allen tijde te garanderen.

Leefbare stad

23

Duurzaamheid Inleiding Duurzaamheid is vandaag een bijzonder hip begrip, in die mate zelfs dat ongeveer alles en iedereen intussen duurzaam is geworden, of dat toch minstens beweert. Duurzaamheid dreigt dus een containerbegrip en een verkoopsargument, een marketingtruc te worden, met alle risico’s vandien. Anderzijds moet toch worden gewezen op de sterke bewustwording van burgers, bedrijven en de overheid omtrent duurzaamheid. Het voorbije decennium kwam duurzaamheid om diverse redenen bovenaan de agenda te staan: globale opwarming door het gebruik van fossiele brandstoffen; de nakende uitputting van die fossiele brandstoffen, onder meer door de fors stijgende vraag vanuit opkomende economieën zoals de BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika); overbevolking; voedselcrises; en meer algemeen de dreigende vernietiging van onze biosfeer. Uiteraard kunnen al deze uitdagingen, waarmee de mensheid in de komende decennia zal worden geconfronteerd, alleen maar op een globaal niveau worden aangepakt. Het falen van de top in Kopenhagen, wijst er echter op dat de belangen van de grote wereldspelers, zoals de VS, China en Rusland een globale aanpak nog wel even in de weg zullen staan. Onderzoekers en ondernemers, of toch velen onder hen, zijn intussen al enkele stappen verder. Wetenschappelijk onderzoek en innovatie zorgen voor meer energie-efficiëntie en alternatieve, hernieuwbare energiebronnen. Ondernemers beseffen meer en meer dat duurzaamheid in zijn breedste betekenis de kassa kan doen rinkelen. Enerzijds door de kosten te drukken (fossiele brandstoffen zullen de komende jaren steeds schaarser en dus duurder worden), maar anderzijds ook door een groeiend bewustzijn bij de kritische consument. Duurzaamheid wordt een verkoopsargument, eerder dan vervelend gedram van excentrieke milieuactivisten. Op het lokale niveau zullen we uiteraard de wereld niet redden van een eventuele ondergang. Zoals reeds gezegd, moet deze milieucrisis globaal worden aangepakt. Maar toch kunnen lokale besturen een bijzonder belangrijke rol spelen, zeker wanneer ze in netwerkverband met elkaar en met wetenschappelijke en industriële partners samenwerken. Steden kunnen innovatie aanmoedigen en stimuleren, zelf dienen als proeftuin voor innovatieve technologie en vooral een bewust aankoopbeleid voeren. De lokale besturen horen immers bij de grootste investeerders in de Europese Unie, en kunnen dus wel degelijk een sturende rol spelen in innovatie en marktontwikkelingen. Daarnaast kunnen lokale besturen ook een belangrijke rol spelen in de sensibilisering van het grote publiek, aangezien zij het dichtst bij dat publiek staan en hun doen en laten bijzonder zichtbaar is. Omdat duurzaamheid zo een veelomvattend concept is, en we nu eenmaal niet op alle fronten tegelijk kunnen strijden, kiezen we ervoor om te focussen op een aantal cruciale domeinen, waarop op korte en middellange termijn veel duurzaamheidwinst kan worden geboekt: energie, afval, haven, innovatie en mobiliteit.

Een liberale kijk op duurzaamheid Als liberalen willen we ook steeds vertrekken vanuit het concept ‘constainability’, een samentrekking van de begrippen ‘sustainability’ (duurzaamheid) en ‘convenience’ (gemak, comfort). Dit betekent dat we moeten streven naar een gestage innovatie, waarbij duurzame producten en diensten in de markt worden gezet zonder exuberante meerkost of een substantieel verlies aan comfort. Alleen op die manier kunnen duurzame alternatieven werkelijk doorbreken. Zoniet, blijven ze beperkt tot een kleine groep die bewust bereid is om fors meer te betalen en/of aanzienlijk in te boeten op comfort en bruikbaarheid. Leven zonder elektriciteit of verwarming kan symbolisch leuk lijken, in de praktijk zit niemand met een skivest in zijn huiskamer. Het zal er dus op aankomen om warmte te creëren met minder energieverbruik en bij voorkeur met andere energiebronnen dan fossiele brandstoffen.

Duurzaamheid

24

•

Energie

Het gebruik van fossiele energiebronnen is een van de belangrijkste oorzaken van de globale opwarming, maar ook van tal van andere milieuproblemen. Bovendien zijn de voorraden eindig, en bevinden ze zich grotendeels in gebieden die gecontroleerd worden door op zijn zachtst gezegd bedenkelijke regimes. Het zoeken naar alternatieven voor fossiele brandstoffen zoals olie en gas, is dus niet alleen een kwestie van duurzaamheid, maar ook van onafhankelijkheid op geopolitiek niveau. De gijzeling van de Westerse economieën door de OPEC-staten in de jaren ’70 lijkt misschien verre geschiedenis, maar een herhaling ervan is niet ondenkbaar, zeker naarmate de vraag het aanbod zal overstijgen. Momenteel zijn er reeds in beperkte mate alternatieven beschikbaar. Biobrandstoffen zijn op korte en middellange termijn waarschijnlijk het meest valabele alternatief. Het gebruik van biobrandstoffen als biodiesel en bio-ethanol is in een aantal landen zoals Brazilië al lang ingeburgerd, maar ook de meeste Europese landen hebben de voorbije jaren duidelijke keuzes gemaakt, onder meer voor de overheidsvloot en het openbaar vervoer. Hoewel Vlaanderen aan de top staat inzake wetenschappelijk en technologisch onderzoek m.b.t. biobrandstoffen, bengelt ons land achteraan in de toepassing ervan. Hoewel de Gentse kanaalzone de grootste biobrandstofcluster in Europa huisvest (BioBase Europe), en de Gentse universiteit een pionier inzake onderzoek naar toepasbaarheid van biobrandstoffen, is het gebruik ervan nog steeds bijzonder beperkt. Momenteel ontwikkelt men in Gent, in een samenwerking tussen overheid, universiteit en bedrijfsleven, de tweede generatie van biobrandstoffen, gewonnen uit afval van de voedselproductie. Hiermee vervalt ook meteen het argument van de tegenstanders van biobrandstoffen dat deze voedselcrisissen veroorzaken. Overigens is intussen duidelijk aangetoond dat de ontwikkeling en het gebruik van biobrandstoffen niet aan de basis ligt van de stijgende voedselprijzen in de voorbije jaren. In de komende jaren willen we dus inzetten op het omschakelen van enkele omvangrijke wagenparken (Stad Gent, Ivago, BPost, De Lijn) op biobrandstof. Tegelijk willen we ook andere alternatieven, zoals elektrische voertuigen, verder ontwikkelen en toepassen. Elektrische voertuigen zijn ongetwijfeld op lange termijn hét alternatief, maar de technologie staat nog niet zover dat het volledige wagenpark kan vervangen worden door elektrische voertuigen. Vooral voor vrachtwagens is elektrische aandrijving momenteel absoluut geen alternatief. Tegen 2020 moet de volledige vloot van de Gentse lokale overheid omgeschakeld zijn naar alternatieve brandstoffen, hetzij biobrandstof, hetzij (groene) elektriciteit. Naast het verkeer, is het energieverbruik van gebouwen een belangrijke oorzaak van CO2-uitstoot en vervuiling. Ook hier kunnen en moeten maatregelen worden genomen. De Stad Gent is in elk geval al gestart. Sinds 2009 gebruikt de Stad Gent uitsluitend groene stroom voor de verlichting van haar gebouwen en voor de openbare verlichting. Binnenkort worden ook fotovoltaïsche cellen geplaatst op tientallen stadsgebouwen, waardoor meer dan 1/3 van het elektriciteitsgebruik lokaal zal worden geproduceerd. Tegelijk wordt ook zwaar geïnvesteerd in rationeel energiegebruik (REG). Door betere isolatie, vernieuwing van stookinstallaties, en een betere sturing in functie van het gebruik van de gebouwen. Voor nieuwbouw en renovaties is laagenergiebouw de standaard, en waar mogelijk wordt gekozen voor passiefbouw met toegankelijke groendaken. Een van de grote problemen hierbij, vormen de historische gebouwen, waarvan de Stad Gent er nogal wat in eigendom heeft. De komende jaren zullen nog heel wat inspanningen moeten worden geleverd om stedenbouwkundigen en monumentenzorgers te overtuigen van de noodzaak om REG-maatregelen ook toe te passen in historische gebouwen. Het weigeren van isolatie, dubbel glas of PV-cellen op daken om esthetische redenen, is vandaag niet langer aanvaardbaar. Leefbare stad

25

Ook voor privé-woningen is een stevige investering noodzakelijk. Helaas zijn het ook meestal de oudste en slechtste woningen die ook de grootste energieverbruikers zijn. De bewoners ervan hebben bovendien meestal niet de mogelijkheden om te investeren in energiebesparende maatregelen. Nochtans heeft investeren in REG, zeker in oude en slechte woningen, een drievoudig effect: de kwaliteit van de woning verbetert (vocht, warmte); de energiefactuur van de bewoners daalt aanzienlijk; en de impact op het milieu zakt spectaculair. OpenVLD Gent wil daarom niet alleen bewoners ondersteunen om REG-maatregelen te nemen, maar ook de eigenaars-verhuurders. Het ware dan ook beter om de 75 miljoen euro die de distributienetbeheerders elk jaar moeten besteden aan de levering van zogenaamd gratis elektriciteit, te gebruiken voor een massieve REGcampagne, te beginnen met de oudste en slechtste woningen. Tegelijk moet er zwaar geïnvesteerd worden in de productie van duurzame en hernieuwbare energie. Het Gentse havengebied biedt nu al plaats aan vele windmolens, en binnenkort ook aan een biomassacentrale (Rodenhuize) en een zonnepark (het voormalige gipsstort). Deze inspanningen moeten de komende jaren worden opgedreven, onder andere door de inplanting van nieuwe biomassa-centrales in de haven, windmolens en PV-cellen ruimtelijk mogelijk te maken en de procedures te versoepelen. Bij de inplanting van windmolens moet uiteraard rekening gehouden worden met de slagschaduwen ten opzichte van woongebieden.

•

Afval

Vandaag is afval steeds meer een oplossing dan een probleem. Afval gebruiken als grondstof (cradleto-cradle) is een oud idee, maar pas recent is de nodige technologie beschikbaar gekomen om dit ook waar te maken op industriële schaal. Gent heeft een bijzonder lange traditie van gescheiden ophaling en afvalsortering. Reeds in de jaren ’70 werden in Gent de eerste stappen gezet voor het selectief ophalen van glas, papier, kroonkurken, ... om die te recycleren in plaats van de storten en te verbranden. De Gentenaars zijn als het ware opgegroeid met selectieve inzameling van afval. Uiteraard kan de Stad zelf niet instaan voor het ontwikkelen van nieuwe technologie om afval te gebruiken als grondstof, maar de lokale overheden kunnen wel een klimaat scheppen waarin wetenschappers en ondernemers innoveren. Het opzetten van samenwerkingsverbanden, het zelf toepassen van de ontwikkelde technologie via Ivago en het aantrekken van bedrijven die afval omzetten in grondstoffen, zijn voorbeelden van acties waar wij als lokaal bestuur een serieuze duw in de rug kunnen geven. Hoe dan ook zal een deel van het afval voorlopig nog moeten worden verbrand. Storten van restafval blijft sowieso uit den boze. Bij verbranding van afval moet steeds worden gezorgd voor energierecuperatie (afval als brandstof) en de recuperatie van verbrandingsresten als rondstof, onder meer voor de wegenbouw. Ook bij de inzameling van afval kan men innovatief te werk gaan. Ondergrondse afvalparken of inzameling via de binnenwateren kunnen alvast heel wat verkeer van de weg halen. Ook aangepaste rondes, zodat de afvalophaling op belangrijke verkeersassen niet gebeurt tijdens de spitsuren, kan heel wat verkeersellende voorkomen. De regeling voor de containerparken moet worden geëvalueerd en zonnodig bijgestuurd.

•

Innovatie

Gent neemt al vele jaren een voortrekkersrol op inzake nieuwe en innovatieve technologieën. De aanwezigheid van een topuniversiteit en diverse hogescholen is daar zeker niet vreemd aan. Samenwerking tussen wetenschappers en industrie, vaak onder coördinatie van de lokale overheden, is dus geen nieuw gegeven, integendeel.

Duurzaamheid

26

De biobrandstofcluster in de Gentse haven is maar één van de vele spin-offs die is ontstaan uit deze unieke samenwerking. Wetenschappelijk onderzoek, innovatie en toepassing van nieuwe technologie is evenwel vaak een verhaal van vallen en opstaan, van leerprocessen en van al-doende-leren. Dat een oplossing niet perfect is, is een gegeven waarmee we moeten leren leven. Dit mag echter niet beletten om duidelijke stappen vooruit te zetten, en de principes toe te passen die vervat zijn in het Engelse acroniem BATNEEC: Best Available Technology Not Exceeding Extreme Costs. Gent moet, onder meer via GentBC, blijven investeren in de ontwikkeling van nieuwe, innovatieve technologie. De unieke samenwerking tussen onderzoeksgroepen en –instituten, het bedrijfsleven en de overheid, die laatste meestal in de rol van regisseur, kan op korte en middellange termijn leiden tot bruikbare en praktische toepassingen. Nu al speelt Gent een leidende rol inzake biobrandstoffen. Het moet onze ambitie zijn om ook op andere terreinen baanbrekend werk te verrichten. De Stad Gent, als lokale overheid, moet hier ook een rol spelen als proeftuin en duurzame aankoper. Innovatieve bedrijven hebben uiteraard ook ruimte nodig om te ondernemen. Daarom wil OpenVLD Gent snel werk maken van de uitbouw van een wetenschapspark. Stedenbouwkundige procedureslagen hebben voor het terrein Ryvissche tot eindeloze vertraging geleid. Op korte termijn kan The Loop een volwaardig alternatief zijn.

•

Mobiliteit

Gent speelt de voorbije jaren een voortrekkersrol inzake mobiliteit. De invoering van het Mobiliteitsplan Gent door Sas van Rouveroij in 1997 as zonder meer baanbrekend, en heeft Gent een voorbeeldrol als stad met een mobiliteitsvisie bezorgd. De voorbije jaren werd sterk ingezet op de promotie van het openbaar vervoer: gratis abonnementen voor schoolkinderen en senioren; aparte tram- en busbanen; beïnvloeding van verkeerslichten; uitstulpingen en verbetering van halte-infrastructuur. Toch blijkt in de praktijk dat het openbaar vervoer geen volwaardig alternatief vormt. De recente afschaffing van het laatavondvervoer door De Lijn, ondanks duidelijke, geargumenteerde en zware protesten van het stadsbestuur, is tekenend voor het gebrek aan visie op mobiliteit in Vlaanderen, en de onmacht van lokale besturen om zelf het openbaar vervoer te organiseren. De Lijn vormt stilaan een staat in de (deel)staat, en de invloed van de Stad Gent op de organisatie van het openbaar vervoer, toch een essentieel instrument in een samenhangend mobiliteitsbeleid, is bedroevend laag. Terug greep krijgen op het openbaar vervoer is dus een absolute prioriteit. Hoe dan ook zal het openbaar vervoer nooit de volledige mobiliteitsvraag zal kunnen opvangen, zeker niet op de wijze waarop het vandaag georganiseerd wordt. De onvoorwaardelijke keuze voor collectief massavervoer beantwoordt niet langer aan de manier waarop onze samenleving is georganiseerd. We zullen dus andere, flexibeler methodes moeten vinden om op een duurzame manier te voldoen aan de mobiliteitsvraag. Initiatieven als Cambio zijn op korte termijn bijzonder waardevol. Tegelijk moeten we inzetten op duurzame individuele mobiliteit. Concreet kan er gewerkt worden aan gedifferentieerde parkeertarieven in functie van de ecoscore van voertuigen, het voorzien van laadfaciliteiten voor elektrische voertuigen en het openbreken van de markt inzake biobrandstoffen. Ook het gebruik van het net van waterlopen in de binnenstad biedt mogelijkheden. Lokale fiscaliteit (niet alleen inzake mobiliteit overigens) moet meer en meer gebaseerd worden op duurzaamheid en milieu-impact.

Leefbare stad

27

Een groene en gezonde leefomgeving Inleiding Naarmate een stad groeit, stijgt ook de kwetsbaarheid van de stedelijke leefomgeving. Het stijgend aantal Gentenaars heeft dan ook meer behoefte aan groen en natuur. Om de resterende open ruimte zoveel mogelijk open te houden, is het aansnijden van nieuwe verkavelingen buiten de bestaande bestemde woongebieden, geen duurzame optie. In sommige deelgemeenten zijn er overigens nog nauwelijks nieuwe open ruimtes aan te snijden. Nieuwe woonvormen, die hoe dan ook denser en minder grondgebonden zullen zijn, versterken de nood aan groene en open ruimte, niet alleen in de rand, maar vooral ook in de kernstad en de kernen van de deelgemeenten. De aanwezigheid van groen, en dan vooral van bomen, draagt onmiskenbaar bij tot een betere luchtkwaliteit. Het biedt ook mogelijkheden voor spel en recreatie, vrijetijdsbesteding, ontmoeting en sociale activiteiten. Ook water blijft aantrekkelijk in een stad. Rivieren en kanalen creëren open ruimte tussen de dichte bebouwing, en de kaaien nodigen uit tot beleving. Overal ter wereld willen mensen langs of aan het water wonen, omdat water ook rust brengt. Onze waterlopen zijn rustpunten in de stad, maar ook dragers van toerisme, recreatie en biodiversiteit. Waterlopen zijn assen die het centrum van de stad verbinden met de rand en het omringende platteland. Dankzij aanzienlijke investeringen is de kwaliteit van de waterlopen de voorbije decennia aanzienlijk verbeterd: afvalwater wordt niet langer geloosd, gedempte waterlopen werden weer geopend en nieuwe bruggen werden gebouwd. Toch is er nog heel wat werk om de oevers aantrekkelijker te maken, en de waterlopen echt te ontwikkelen als bruikbare en aantrekkelijke ‘blauwe assen’.

Een liberale kijk op een groene en gezonde leefomgeving •

De natuur ruimte geven

Gent beschikt met de Bourgoyen-Ossemeersen over een uniek natuurreservaat vlakbij het stadscentrum, dat bovendien via het sport- en recreatiepark Blaarmeersen verbonden is met het natuurgebied Assels in Drongen. Daarnaast wordt gewerkt aan de realisatie van vier groenpolen rondom de stad. In de Gentbrugse Meersen, waar de Stad Gent het voortouw neemt, is inrichting van het zuidelijk gedeelte bezig. De verwerving en inrichting van het noordelijk deel moet voltooid zijn tegen 2020. In de andere groenpolen gaat het heel wat trager vooruit. Hier zal dus door het Vlaams extra inspanning moeten worden geleverd. Deze groenpolen zijn van groot belang voor milieu, vooral omdat ze de mogelijkheid bieden om bijkomend bos te realiseren. Met moeten afspraken worden gemaakt over prioriteiten en verantwoordelijkheden, zodat groenpolen volledig gerealiseerd worden op een termijn van 15 jaar.

Gewest een het stedelijk het Gewest alle vier de

In het havengebied moet de 205 ha natuurcompensatie op korte termijn worden gerealiseerd. Ook in de Leievallei zijn er nog heel wat mogelijkheden, zoals de Keuzemeersen, om de bestemming natuur uit te breiden. Om de natuurgebieden te verbinden, is OpenVLD Gent voorstander van de realisatie van ecoducten over de Ringvaart om de Bourgoyen-Ossemeersen te verbinden met respectievelijk de Vinderhoutse Bossen en de Assels en het natuurpark Leievallei. OpenVLD Gent wil, naast de natuurverenigingen, ook de landbouwers actief betrekken bij het natuurbeheer. Projecten als Eco2 in het havengebied hebben niet alleen hun nut bewezen, maar aangetoond dat grote bedrijven mee betrokken kunnen worden en mee willen financieren.

Een groene en gezonde leefomgeving

28

•

Groene stad

Groen in de stad zorgt letterlijk en figuurlijk voor zuurstof. In sommige gevallen, en dan vooral in de volgebouwde 19de-eeuwse gordel, is het bijzonder moeilijk om bijkomende buurtparkjes en speelruimte te realiseren zonder te slopen. Dit is reeds gebeurd in de Brugsepoort en is bezig in Ledeberg. Ook andere wijken, in de eerste plaats de Dampoort en Sluizeken-Tolhuis-Ham hebben nood aan meer open ruimte en groen. In Muide-Meulestede kunnen de kanaaloevers de functie van groenzone en park combineren met die van blauwe as. Naast bijkomende buurt- en wijkparken, moet ook aandacht worden besteed aan de bestaande parken, in de eerste plaats door onderhoud en veiligheid te vebeteren. De herwaardering van het Maaltepark, een van de mooiste en oudste Gentse parken, is de komende jaren aan de orde. Voor het Citadelpark is, na jaren politieke en ambtelijke besprekingen, eindelijk een masterplan goedgekeurd. OpenVLD Gent wil de volledige uitvoering van het masterplan tegen 2025. Daarbij aansluitend moet werk gemaakt worden van de herinrichting van de stadsring R40 tussen het Bijlokepark en de Heuvelpoort, om een groene cultuurkilometer te creëren. OpenVLD Gent wil van het Zuidpark een echt central park maken, door de afbraak van het viaduct van de B401 dat het park decennia geleden heeft geamputeerd. De toegang tot de parking kan ondergronds voorzien worden, met een tunnel die het mogelijk maakt een theaterplein te voorzien voor de schouwburg Capitole. Ook privaat groen heeft een impact op het stedelijk weefsel. Kleine stadstuintjes zijn zeker nog te realiseren door het uitpitten van binnengebieden, maar ook dakterrassen en verticale tuinen, of zelfs straatgeveltuintjes, kunnen tegemoet komen aan de vraag van vele jonge gezinnen aan groene ruimte, zonder schaarse grond op te offeren. Het inrichten van volkstuintjes of ruimte voor kleinschalige stadslandbouw in de wijken kan bovendien de sociale cohesie versterken. Het realiseren van voldoende brede groene oevers langsheen de waterlopen, de zogenaamde blauwe assen, zorgt voor een verbinding tussen verschillende parken en groengebieden. Parken en plantsoenen zijn uitstekende plekken om speel- en sportruimte in te richten. Het voorzien van speeltuigen, avontuurlijke speelzones, sportperken en pertanquebaantjes, zorgt voor sociaal contact, ook over de generatiegrenzen heen. Ook begraafplaatsen worden meer en meer herdenkingsparken, en moeten meer en meer worden ingericht als publieke groene ruimte. Niet alle groen is natuurlijk gewenst. Onkruid blijft een hardnekkig probleem, dat soms de verkeersveiligheid in het gedrang brengt, en in elk geval zorgt voor een verwaarloosde indruk. OpenVLD Gent wil gebruik maken van flexteams, bij voorkeur via sociale tewerkstelling, om onkruid te bestrijden met milieuvriendelijke maar efficiënte methodes.

•

Lichthinder wegwerken

Licht hoort bij een stad, omwille van comfort, veiligheid en gezelligheid. Toch kan te veel licht, of verkeerd licht, ook ongezond zijn voor mens, dier en plant. Het lichtplan is ontegensprekelijk een groot succes. Een uitgekiende verlichting die tegelijk functioneel en artistiek is, zet gebouwen en monumenten op een schitterende manier in het spotlicht. In de loop van de volgende legislatuur moet het lichtplan verder worden uitgerold in alle deelgemeenten en in het havengebied. Deze uitbreiding van het lichtplan over de ganse stad, maakt het ook mogelijk de openbare verlichting op vele plaatsen te herdenken. Zuinige armaturen die alleen verlichten wat ze moeten verlichten, LEDlampen en een oordeelkundige plaatsing van de lichtpunten kunnen niet alleen de verstrooiing van licht tegengaan, maar ook flink besparen op de energiefactuur. En natuurlijk ook ons af en toe trakteren op een sterrenhemel boven het prachtige decor van onze stad.

Leefbare stad

29

Welzijn Inleiding Onze maatschappij ondergaat continu veranderingen. De belangrijkste uitdagingen kunnen vastgesteld worden aan de hand van een aantal wijzigende maatschappelijke tendensen. De belangrijkste zijn de verwitting van Gent, de zorgvraag die veelkleuriger wordt, nieuwe samenlevingsvormen die zich manifesteren en het assertiever worden van de bevolking. Om een antwoord te vinden op deze uitdagingen stellen we een liberaal welzijnsbeleid voor. Om het lokaal welzijnsbeleid beter, effectiever en efficiënter te maken, ijvert OpenVLD Gent voor de integratie van de bevoegdheid sociale zaken en het voorzitterschap van het OCMW in één schepenambt. Dit kan de integratie van de dienstverlening bevorderen, waar Stad en OCMW nu nog te vaak concurrentieel zijn, met verspilling van mankracht en middelen tot gevolg.

Uitdagingen •

Gent verzilvert

Tegen 2025 krijgen we een stijging van het aantal 60+ ers van 23% naar 26% van de bevolking. Belangrijker is echter de toename van het aantal 80+ ers tot 5,5%, wat een stijging van 25% is van het aantal 80+ ers in 2025 ten opzichte van vandaag. Hieruit kunnen we alvast drie belangrijke conclusies trekken. Ten eerste zal de vraag naar service flats en rusthuisbedden toenemen. Gezien er meer hoogbejaarden, dementerenden en oudere gehandicapten zijn, zal ook het aanbod aan opvang daaraan aangepast moeten worden. Ten tweede zal het aandeel van de bevolking op beroepsactieve leeftijd dalen wat op de inkomsten van stad en OCMW een impact heeft bij gelijkblijvende activiteitsgraad. Tot slot zal ook de nood aan extra zorgpersoneel toenemen.

•

De digitale revolutie

Het aantal huishoudens dat toegang heeft tot het internet is de laatste 3 jaar met 14% gestegen tot 71%. Meer en meer mensen gaan goederen en diensten aankopen via het internet. Ook de welzijnssector heeft de weg naar de digitalisering gevonden. Denken we maar aan de invoering van het elektronische patiëntendossier, de digitale wachtkamers, het aanbieden van online geneeskunde tot zelfs de idee om de geboorteaangifte digitaal in het ziekenhuis in te vullen. Feit is echter dat het internetgebruik sterk leeftijdsgebonden is. Hoewel onderzoek hiernaar nog vrij beperkt is, wijzen cijfers van de FOD economie erop dat het aantal internetgebruikers tot de leeftijd van 50 jaar om en bij de 75% is. Bij de 65+ ers is dit bijna de helft.

•

Verdere verdunning van het maatschappelijke weefsel

Met de verdunning van het maatschappelijke weefsel bedoelen we de neergang aan sociale contacten in de directe woonomgeving. In Gent kampen om en bij de 20% van de senioren met ernstige eenzaamheidsgevoelens, 40% heeft het gevoel niet meer mee te tellen. Verschillende oorzaken kunnen hiervan aan de basis liggen. Denken we maar aan het overlijden van de partner, een beperkt sociaal netwerk of een achteruitgaande gezondheid. Ook het afnemende belang van familiale contacten is een belangrijke oorzaak.

•

Inflatie aan hulpaanbod

Wanneer we er de sociale kaart op naslaan, dan moeten we vaststellen dat er honderden organisaties, publieke en private initiatieven zijn die op de één of andere manier zorg aanbieden in Gent. Uiteraard Welzijn

30

moeten we hier bijzonder tevreden mee zijn. Toch schuilt er hier een addertje onder het gras. Het toenemende aantal zorgverstrekkers komt de transparantie van het aanbod niet ten goede. Hulpbehoevenden zien door het bos de bomen niet meer. Het gevaar bestaat dan ook dat de individuele vraag naar zorg niet het meest geschikte antwoord krijgt. Het transparanter maken van het aanbod aan zorg moet een prioriteit worden binnen het lokale welzijnsbeleid, zeker nu de individuele zorgvraag almaar complexer wordt.

•

Nieuwe samenlevingsvormen manifesteren zich verder

Het traditionele gezin heeft aan stabiliteit verloren, nieuwe samenlevingsvormen hebben zich gemanifesteerd. 44% van de Gentenaars zijn alleenstaande. 8% van de Gentse gezinnen zijn eenoudergezinnen. Het bruto huwelijkscijfer daalt terwijl het bruto echtscheidingscijfer stijgt . In België hebben alleenstaande ouders 39,5% kans om in de armoede terecht te komen. Deze tendens naar meer alleenstaanden, al dan niet met kinderen, gelinkt aan het groter armoederisico zal zijn effect hebben op het lokale welzijnsbeleid. Hierbij denken we in eerste instantie aan een verhoogde nood aan sociale woningen en een toenemende vraag naar financiële steun.

•

Import van armoede

Jaarlijks stijgt het aandeel niet-Belgen onder de leefloners. In Gent is er een toestroom van Bulgaren, Slovaken en Roemenen die onder de armoedegrens leven. Vaak worden ze naar ons land gelokt door mensenhandelaars die hen via valse arbeidskaarten laten inschrijven bij het OCMW Gent. Om er voor te zorgen dat de schaarse overheidsmiddelen enkel bij deze mensen terecht komen die daar echt nood aan hebben, voert het OCMW Gent een accurater handhavingsbeleid. Hierbij wordt op een strenge maar rechtvaardige manier toegezien dat de cliënten hun plichten, verbonden aan het bekomen van financiële steun, nakomen. Het handhavingsbeleid is immers een rechtvaardigheidsbeleid. De missie van het OCMW Gent is de burger een menswaardig bestaan te verzekeren en hen een recht op maatschappelijke integratie onder de vorm van leefloon of een tewerkstelling te verzekeren. Maar tegenover die rechten staan ook plichten zoals werkbereidheid of het aangeven van tewerkstelling en samenwoonst. Om zwartwerk en sociale fraude nog gerichter tegen te gaan, richtte het Gentse OCMW in maart 2011 een controlecel op. Bij vermoedens van fraude voert de controlecel een grondig onderzoek uit. De cel heeft inmiddels haar nut bewezen: op één jaar tijd ontvingen de twee maatschappelijk werkers van de controlecel 125 aanvragen voor diepgaand onderzoek. Daarvan zijn 84 dossiers volledig onderzocht. Bij 57 van de 84 dossiers (ruim 68%) was er sprake van fraude. Meestal ging het om samenwoonst en verblijfsadres. Met het handhavingsbeleid en de controlecel is er meer en meer bewustwording gecreëerd en wordt er extra aandacht gevestigd op mogelijke misbruiken. Dit alles heeft er toe geleid dat het OCMW Gent in 2011 ruim 600.000 euro aan onterecht uitgekeerde steun kon terugvorderen.

Een liberale kijk op welzijn •

De lokale overheid als regisseur

Wanneer we er de sociale kaart van Gent op naslaan, zien we dat er een inflatie is aan zorgaanbod. Dit is een positieve zaak, ware het niet dat de hulpbehoevenden door het bos de bomen niet meer zien. Het gevaar bestaat dan ook dat de hulpbehoevende niet die zorg krijgt die het meest geschikt is om zijn probleem op te lossen. Om dit te vermijden moet de lokale overheid de regie op zich nemen door de zorgvraag en het zorgaanbod beter op elkaar af te stemmen. Een inventarisatie van het zorgaanbod, met bijzondere aandacht voor de onderscheiden specialisaties is hierbij onontbeerlijk. Bij de lokale overheid en in het bijzonder de welzijnsbureaus en lokale dienstencentra moeten mensen met een zorgvraag terecht kunnen om te weten welke instantie het best geschikt is om een antwoord te bieden op hun problemen. Dit sociaal infopunt bestaat reeds, en moet in de komende jaren worden uitgebreid. Leefbare stad

31

Naast het verhogen van de transparantie en toegankelijkheid van het zorgaanbod moet de lokale overheid ook meer prioriteit geven aan het in kaart brengen van de zorgvraag. Het zorgaanbod is vandaag nog teveel in vaste formats gegoten die te nemen of te laten zijn. Verschillende mutualiteiten, vzw’s en de lokale overheid baten rusthuizen uit. Een ander voorbeeld is terug te vinden binnen het aanbod aan sociale woningen. Binnen het lokaal sociaal beleidsplan wordt er al op gewezen dat het aanbod aan sociale woningen niet afgestemd is op de specifieke noden van de hulpbehoevende. Zo is er een groot tekort aan aangepaste sociale woningen voor personen met een handicap en senioren. Een derde voorbeeld betreft de organisatie van de voorschoolse kinderopvang. In plaats van informatie te verstrekken over het volledige aanbod aan kinderopvang in de stad, beperkt ze zich enkel tot opvanginitiatieven die de stad zelf aanbiedt. Binnen het activeringsbeleid zien we dat de lokale overheden wel haar rol als regisseur naar behoren vervult. Via geïndividualiseerde projecten maatschappelijke integratie wordt de cliënt een traject aangeboden die hem finaal naar een baan moet leiden. Hierbij moet een bijzondere rol weggelegd worden voor het OCMW. Via het sociaal huis en de welzijnsbureaus moet zij het uniek loket of aanspreekpunt zijn voor alles wat met welzijn te maken heeft. Met de nadruk op alles, dus niet enkel het aanbod van zorg georganiseerd door de lokale overheid, maar ook dat van de private sector. Hierbij dient ook bijzondere aandacht besteed te worden aan de samenwerking met de huisartsen. De huisarts is meestal de eerste die kennis neemt van een specifieke zorgvraag. Zelf weten ze echter niet altijd wat er aan aanbod is en eigenlijk moeten ze dit ook niet zelf organiseren. De ideale situatie bestaat er in dat een huisarts na diagnose zijn patiënt kan doorverwijzen naar een welzijnsbureau of lokaal dienstencentrum. Daar moet dan op basis van hun inventaris van het zorgaanbod de patiënt begeleid worden naar de meest geschikte en beschikbare hulp.

•

De hulppakketten van de lokale overheid

Als lokale overheid moet je de mensen die zelf niet kunnen voorzien in hun primaire behoeften de nodige financiële steun geven. We willen hier onderstrepen dat we de materiële steun tot een minimum willen herleiden. Dit komt immers de waardigheid van de hulpbehoevende niet ten goede en belemmert eveneens zijn proces naar zelfredzaamheid. Die financiële steun mag echter geen vrijblijvend aanbod zijn. Finaal moet iedere burger zelfredzaam worden. Dit kan enkel door naast het geven van geld ook de oorzaken van de financiële problemen te gaan aanpakken. We durven dan ook pleiten voor een integrale aanpak die enkel kan werken als de hulpbehoevende strikte individuele begeleiding krijgt. We hanteren de regel dat alle andere behoeften dan de primaire niet door de lokale overheid moeten bevredigd worden. Hierbij zijn er echter 3 uitzonderingen. Ten eerste moet de lokale overheid zelf initiatieven nemen wanneer de private sector in gebreke blijft. De bouw van rusthuizen is hier een voorbeeld van. Daarnaast moet de lokale overheid zelf ook initiatieven nemen wanneer het bestaande zorgaanbod niet aangepast is aan nieuwe zorgbehoeften. Ook de zorgsector moet immers innoveren en hierin kan de lokale overheid het voortouw nemen. Tot slot moet de lokale overheid ook investeren in niet commercialiseerbare zorgverstrekking zoals de bouw van lokale dienstencentra. Als praktijkvoorbeeld kunnen we hierbij verwijzen naar het sociale verhuurkantoor van het OCMW. In Gent bestaat er op dit moment een tekort van om en bij de 7000 sociale woongelegenheden, de mediaanwachttijd voor een sociale woning in Gent is bijna 2 jaar. Gezien wonen een primaire behoefte is moet de lokale overheid een actieve rol spelen teneinde een voldoende aanbod aan sociale woningen te hebben. In plaats van zelf woningen te bouwen gaat het OCMW echter op zoek naar een uitbreiding van het aanbod op de private markt. Op die manier slaagt het sociale verhuurkantoor van het OCMW Gent erin om zowel de kwaliteit van de huurwoningen te verbeteren als het aanbod aan sociale woongelegenheden te verhogen.

Welzijn

32

Dit is een mooi voorbeeld van hoe een lokale overheid er in slaagt om met behulp van de private markt een primaire behoefte van hulpbehoevenden te bevredigen. Hoewel het aantal woongelegenheden van het sociaal verhuurkantoor van het OCMW de afgelopen legislatuur is gestegen met 57% is het aanbod nog te klein voor de vele noden. We pleiten er dan ook voor om dit systeem verder uit te breiden.

•

Vraaggestuurde financiering

Vandaag zijn het de zorgverstrekkers die gefinancierd worden en niet de hulpbehoevenden. De zorg wordt aangeboden in vaste formats die te nemen of te laten zijn. Dit heeft als gevolg dat er te weinig rekening gehouden wordt met de individuele competenties van de hulpbehoevenden. Vanuit liberaal oogpunt zijn we er van overtuigd dat de financiering in de zorg zich meer en meer moet verplaatsen naar het niveau van het individu. De persoonsgebonden assistentiebudgetten zijn hier een mooi voorbeeld van. Waar mogelijk moet dit dus uitgebreid worden, al dan niet inkomensgerelateerd. Daarnaast hebben mantelzorgers ook nood aan omkadering, bijvoorbeeld dag- of nachtopvang, kortverblijf of oppas, zodat ook zij de mogelijkheid hebben om even op adem te komen en een eigen leven te leiden. Het systeem van directe financiering aan hulpbehoevende moet nog meer ingang vinden in het lokaal welzijnsbeleid. Zo zou de introductie van een thuiszorgcheque ook binnen dit kader van toepassing kunnen zijn. Gezien residentiële huisvesting voor senioren zeer duur is, moeten we er alles aan doen om mensen zo lang mogelijk thuis te laten wonen. Een thuiszorgcheque kan hierbij een belangrijke en soms zelfs noodzakelijke stimulans zijn ter aanvulling van de dienstverlening binnen de lokale dienstencentra en welzijnsbureaus. Door de financiering te verschuiven van de zorgaanbieder naar de hulpbehoevenden zullen de aanbieders gestimuleerd worden om hun aanbod te variëren en aan te passen aan de specifieke noden van die hulpbehoevende. Dit moet er finaal toe leiden dat het zorgaanbod afgestemd wordt op de zorgvraag en niet omgekeerd zoals nu het geval is.

•

Integrale toegankelijkheid

Rekening houden met alle Gentenaars, betekent ook een integraal en geïntegreerd beleid rond toegankelijkheid. In de eerste plaats denken we hierbij aan de letterlijke toegankelijkheid van het openbaar domein en openbare gebouwen voor personen met een handicap, of mensen die slecht te been zijn. Onder meer de vergrijzing van de bevolking noopt ons tot een integraal beleid. Bij nieuwbouw of renovatie moet steeds gewaakt worden over de toegankelijkheid. Omdat vele openbare gebouwen tegelijk ook historische monumenten zijn, is het niet steeds eenvoudig om maatregelen te nemen om die integrale toegankelijkheid te garanderen. OpenVLD Gent wil een duidelijke keuze maken, waarbij ingrepen om de toegankelijkheid te waarborgen nooit kunnen wijken voor eisen vanuit monumentenzorg. Mensen gaan nu eenmaal voor op stenen. Toegankelijkheid heeft echter ook andere aspecten dan fysieke toegang. Zo moet de Stad Gent in haar communicatie voorzien in een begrijpelijk taalgebruik. Zo betekent een oordeelkundig gebruik van pictogrammen een wereld van verschil voor mensen met een visuele beperking. OpenVLD Gent wil een ‘rolstoelstadsplan’ opstellen, zodat rolstoelgebruikers duidelijk kennis krijgen van aangepaste routes, maar ook van aangepaste infrastructuur, waaronder toiletten.

•

Dierenwelzijn

Gent heeft de laatste jaren stevige stappen gezet inzake dierenwelzijn. De aanpak van zwerfkatten, waarin Gent een pioniersrol heeft gespeeld, heeft intussen in veel steden navolging gekregen. Het grote succes van de ‘donderdag, veggie-dag’, waar Gent zelfs internationaal toonaangevend is, heeft velen aan het denken en handelen gezet omtrent dierenwelzijn en wijze waarop ons voedsel wordt geproduceerd. OpenVLD Gent wil verder gaan op de ingeslagen weg, zonder evenwel verplichtend en Leefbare stad

33

betuttelend op te treden. Een doorgedreven bewustmaking, die uiteindelijk leidt tot duidelijke, bewuste en gedragen keuzes, geeft een veel duurzamer resultaat dan verplichtingen of een overaanbod aan symbolische acties. OpenVLD Gent wil verder ook werk maken van een nieuw, modern dierenasiel aan de Watersportbaan tegen 2015, en van het uitbouwen van de ondersteuning van dierenwelzijnsorganisaties, zoals de Poezenboot.

•

Noord-zuid

Als welvarende stad hebben wij onmiskenbaar een verantwoordelijkheid naar de mensen in het zuiden. Hoewel er ook in Gent nog talrijke problemen op te lossen zijn, en armoedebestrijding in eigen stad een absolute prioriteit moet zijn en blijven voor het Stadsbestuur, moeten we ook oog hebben voor de Noord-Zuid-problematiek. Alleen door duurzaam te investeren in het Zuiden, kunnen we vermijden dat de toestand daar zo hopeloos wordt, dat immense en oncontroleerbare migratiestromen op gang komen, die onze samenleving ontwrichten. Hoe groter de welvaartskloof wordt, hoe groter de migratiedruk zal worden. OpenVLD Gent pleit daarom ook voor het geleidelijk groeien naar een norm van 5 euro per Gentenaar voor Noord-Zuid-beleid tegen 2020. Gent heeft zich geleidelijk ontwikkeld tot fair-trade-stad, alweer niet door symboliek, maar door gestage en doordachte stappen te zetten. OpenVLD Gent wil de principes van fair-trade doortrekken in de ganse organisatie, en mede daardoor de Gentenaars bewust maken van het belang van duurzame keuzes. OpenVLD Gent wil ook blijven investeren in stedenbanden, naar het voorbeeld van de samenwerking met Mangaung in Zuid-Afrika. Samenwerken door van elkaar te leren, biedt uiteindelijk het enige uitzicht op een duurzame ontwikkeling. Het leren organiseren van efficiënt democratisch bestuur, is ongetwijfeld de mooiste gift die de Westerse wereld kan geven aan steden in het Zuiden. Het is immers vooral in het Zuiden dat de verstedelijking bijzonder snel toeneemt. Anderzijds kunnen nieuwe en jonge democratieën ons ook helpen om onze eigen instellingen en organisatie in vraag te stellen. Ook het Havenbedrijf kan, door zijn internationale contacten, een belangrijke rol spelen in het Noord-Zuid-beleid. Het Vredeshuis heeft een bijzonder waardevolle werking, niet alleen in de bewustwording van de actuele Noord-Zuid-problematiek. Voor de duizenden kinderen en jongeren die jaarlijks het Vredeshuis bezoeken, of deelnemen aan de activiteiten, geeft het Vredeshuis vaak nog het (helaas) enige inzicht in de geschiedenis, onder meer inzake de kolonisatie en de holocaust. OpenVLD Gent wil de werking van het Vredeshuis verder uitdiepen, en meer integreren in het onderwijs, inclusief het volwassenenonderwijs en de inburgeringcursussen.

Welzijn

34

Inspraak, participatie en wijkwerking Inleiding Met de gebiedsgerichte werking dicht het stadsbestuur de kloof met de burger. Enkel door snelle detectie van problemen kan er gericht gezocht worden naar oplossingen. De stad kan daarbij rekenen op kritische burgers die niet aarzelen om op een directe manier hun bezorgdheden te uiten. Het is belangrijk dat de stad op een even directe manier communiceert met haar inwoners en gestructureerd en periodiek feedback geeft over gedane en geplande acties. Dit steeds in overleg met de lokale bewoners, verenigingen, dekenijen en andere stakeholders. Open Vld Gent pleit daarom voor een versterking van de gebiedgerichte werking. Mede onder impuls van Open VLD-Gent heeft het bestuur de afgelopen legislatuur sterk geïnvesteerd in een transparante toegankelijke en open communicatie met haar bevolking. Daarom pleiten we ervoor om de directe communicatie tussen bestuur en bevolking verder uit te bouwen. Het maximaal inschakelen van nieuwe communicatietechnieken zoals video-walls, on-line communicatie en dergelijke meer moet standaard opgenomen worden in de organisatie van deze bijeenkomsten.

Een liberale kijk op inspraak en participatie •

Wijkwerking

Om de levenskwaliteit van onze wijken nog te verhogen moeten vaak verschillende aspecten worden aangepakt. Daarvoor zijn vaak verschillende diensten, overheden en organisaties bevoegd. Het ontbreekt daarbij soms aan afstemming en regie. We stellen vast dat er soms een nog meer gecoördineerde aanpak mogelijk is. Daarom is Open VLD-Gent voorstander van een systematische en periodieke bespreking van de wijkwerking binnen het college van burgemeester en schepenen. Een systematische terugkoppeling naar de buurtbewoners en sleutelfiguren uit de wijk (deken, handelaars, verenigingen, directeur van school,…) dient minstens per kwartaal plaats te vinden. Op die manier kan er periodiek op informatie worden overgebracht over verbeteringen in de wijk. Nieuwe evoluties in de wijk kunnen zo ook meteen worden meegeven aan het beleid.

•

Het wijkcontract

De wijkcontracten worden bij de start van de legislatuur opgesteld. Dit contract wordt opgesteld in overleg met het stadsbestuur, buurtverenigingen, dekenijen, bewoners en handelaars en anderen. Het wijkcontract bevat een opsomming van concrete maatregelen die in volgende zes jaar zullen worden genomen om de levenskwaliteit en veiligheid van de wijk te verhogen. Het uitgangspunt is het verbeteren van de levenskwaliteit door het maken van concrete, harde afspraken met de verschillende diensten en instanties over wie wat gaat doen om de levenskwaliteit van de wijk te vergroten. In het wijkcontract kunnen verschillende thema’s aanbod komen. Deze wijkcontracten vormen de basis voor de systematische bespreking in het college en de gemeenteraad. Door in college- en gemeenteraadsbesluiten op te nemen op welke wijk ze eventueel betrekking hebben, is het eenvoudig om een overzicht te krijgen van de besluitvorming.

•

Wijkbudget

Naar analogie met eerdere initiatieven, onder meer in Mechelen (Matrix project) en Antwerpen, wil OpenVLD Gent wijkbudgetten voorzien. Dit investeringsprogramma in het openbaar domein voorziet investeringen voor veranderingen die worden voorgesteld door bewoners. Op die manier kunnen

Leefbare stad

35

burgers mee beslissen over verbeteringen aan de infrastructuur of het openbaar domein in eigen wijk, bijvoorbeeld de heraanleg van een speelplein, aanpassingen aan trottoirs etc. Daarnaast wil OpenVLD Gent de budgetten voor Wijk-aan-Zet onverminderd handhaven. De honderden initiatieven die de voorbije jaren opborrelden in de wijken, hebben onmiskenbaar gezorgd voor een versterking van het sociale weefsel in de wijken.

•

Wijkmonitor

Per wijk wordt nu al een wijkmonitor opgemaakt. Bepaalde onderdelen van de wijkmonitor kunnen nog verder worden uitgebouwd als een dynamisch instrument, bijvoorbeeld een online instrumentenbord (dashboard) waar je actuele data kan terugvinden over je wijk. Daarbij denken we ondermeer aan een netheidsbarometer, een objectieve kwaliteitsmeting die aangeeft hoe proper de wijk is, een veiligheidsbarometer die aangeeft welke inbreuken er worden vastgesteld (inbraak woning, diefstal auto, overval,…) enzovoort.

•

Het wijkoverleg

Vandaag kennen we het wijkoverleg waarbij het voltallige college van burgemeester en schepen een paar keer in de legislatuur de wijken bezoeken. Recent werd dit contact met de burger aangevuld met de knelpuntwandelingen. Open VLD wil het bestaande generieke wijkoverleg nog verder verdiepen en intensifiëren. Dat kan ondermeer door via live stream het wijkdebat uit te zenden. Aan de hand van bijvoorbeeld een Twitter wall kunnen bewoners dan live vragen stellen.

•

‘Snelkookpanmethode’

Indien in de wijk acute problemen worden vastgesteld die de levenskwaliteit van de wijk in gedrang brengen moet een stadsbreed casusoverleg worden samengesteld aan de hand van de “snelkookpanmethode”. De verantwoordelijke schepen, beleidsmakers en veldwerkers komen samen voor een analyse van het probleem, en formuleren concrete antwoorden in een actieplan. Daarbij zetten we in op de kleinste stap die we kunnen zetten, met het grootste effect voor de burger. De verantwoordelijke schepen neemt de regie. Zo versterken we het gebiedsgericht beleid, gaan we versnippering en verkokering tegen met als doel de levenskwaliteit van de wijken te verhogen.

•

Halt aan de verloedering

Het tegengaan van de verloedering en verrommeling van het straatbeeld is een prioriteit voor OpenVLD. Alleen door kordaat op te treden tegen alle vormen van overlast, kan de levenskwaliteit van de stad gevrijwaard blijven. Het aanpakken van graffiti, wildplakken, vandalisme, zwerfvuil, wildplassen en kleine ergernissen zijn belangrijk om de leefbaarheid van de Gentse wijken te verhogen. Door kapotte straatlampen snel te vervangen, onkruid te verwijderen of zwerfvuil op te ruimen neemt ook het onveiligheidsgevoel sterk af. OpenVLD wil mensen uit de sociale economie inzetten in zogenaamde flex-teams om de netheid van de wijken te verhogen. Dit is een middel tot reïntegratie. Zo kunnen langdurige werklozen de kans krijgen om op een zinvolle volle manier bij te dragen aan de samenleving, werkervaring op te doen en door te stromen naar de reguliere arbeidsmarkt. Allerhande stadspersoneel is dagelijks op de baan in de Gentse wijken. Aan de hand van een mobiele applicatie met online platform, via een mobiele website, of een draagbare terminal willen we het stadspersoneel dat toch al op de baan is een bijkomende opdracht geven om vandalisme aan straatmeubilair of zwerfvuil snel te melden zodat efficiënt kan worden opgetreden.

Inspraak, participatie en wijkwerking

36

We pleiten voor aanvullende, innovatieve maatregelen zoals het ontwikkelen van een “niet-ok!”applicatie. Dit naar analogie met een succesvol initiatief in Rotterdam. Met je smartphone neem je bijvoorbeeld een foto van een tag aanbracht op een bankje in het park of van een zwerffiets. Via de “niet-ok!”-app stuur je deze foto en coördinaten door naar Stad Gent. De beheerder van de backoffice verwerkt deze melding, stuurt je een ontvangstmelding en binnen een korte tijdsspanne voert een team de herstellingen uit. Zodra de herstelling is uitgevoerd stuurt de backoffice je een foto of berichtje.

•

Tags & graffiti

Tegen zinloze tags en ongewenste graffiti moet nog strenger worden opgetreden. Dat ondermeer door de schade van vandalisme te verhalen op de daders of door een taakstraf op te leggen aan de overtreders. Wel doordacht gebruik van graffiti komt de kwaliteit van wijken ten goede. Daarom willen we jonge, getalenteerde graffitikunstenaars de kans geven om op specifieke plaatsen graffitikunst aan te brengen, zoals graffitimuren, tunnels of onder bruggen.

•

Burgerparticipatie en medebeheer

Gent moet een stad van kansen blijven, waar de bewoners en handelaars de kans krijgen actief en constructief mee te bouwen aan hun stad. OpenVLD hecht daarom belang aan burgerparticipatie. Dit via innovatieve participatieprojecten, efficiënte inspraakstructuren en de inzet van nieuwe communicatietechnieken. OpenVLD Gent pleit voor het verder uitbouwen van de Buurtinformatie Netwerken (BIN). Dat is een gestructureerd samenwerkingsverband tussen burgers en lokale politie. Burgers melden aan de lokale politie voorvallen die zij als eigenaardig beschouwen. Naast het persoonlijke contact met de burger kunnen Tweets en sms-communicatie dus een geschikt medium zijn om preventieberichten te versturen, te waarschuwen voor inbrekers of deur-aan-deur-oplichters. Uiteraard mogen de betrokken burgers zelf niet ingrijpen, en kan het zeker niet de bedoeling zijn een burgerwacht te creëren die zijn buren bespioneert. Mogelijkheden tot medebeheer zitten onder meer in parkadoptie, speelstraten, peterschap van buurtsportpleintjes of het mee beslissen over de inzet van de wijkpolitie.

•

Een gemeenschapscentrum in elke wijk

Waar mogelijk wil OpenVLD Gent de gemeenschapsinfrastructuur in de wijken bundelen, zodat een cluster ontstaat. In Nieuw-Gent is dat nu al het geval, en zitten Buurtwerk, wijkpolitie, OCMW, de bibliotheek, de dienst Burgerzaken, de Wijkresto en diverse verenigingen letterlijk bij elkaar. Dit bevordert de samenwerking, en zorgt ook voor een ankerpunt in de wijk. Bij de inplanting van nieuwe infrastructuur dient deze clusterfilosofie maximaal te worden gevolgd. Een centraal beheer kan zorgen voor een identiteit als ‘gemeeschapscentrum’ voor een wijk, met publieke diensten en een polyvalente zaal voor het buurtleven, bovendien vlot en veilig bereikbaar voor voetgangers, fietsers en met het openbaar vervoer.

Leefbare stad

37

Levende stad Algemeen Vrijetijdsbesteding is de laatste decennia onmiskenbaar een van de belangrijkste economische sectoren geworden in West-Europa. Cultuur, sport en toerisme zijn goed voor miljarden aan omzet en duizenden jobs. Gent profileert zich als stad van kennis en cultuur, en heeft die reputatie de voorbije jaren ook waargemaakt. De historische binnenstad, de hooggereputeerde culturele instellingen, zoals de kunstmusea, de historische huizen, de festivals en evenementen zoals het lichtfestival en natuurlijk de Gentse Feesten hebben Gent op de internationale kaart gezet. Vermeldingen als derde meest authetieke stad in National Geographic Traveller Magazine of de opname als ‘must-see’ in de Lonely Planet van 2011 spreken tot de verbeelding, maar misschien nog belangrijker zijn de regelmatige vermeldingen in buitenlandse dag-, week- en vakbladen. Ook op sportief vlak heeft Gent zich de voorbije jaren van zijn beste kant laten zien. De titel ‘Sportstad van Vlaanderen’ in 2011 is in dat opzicht dan ook de bekroning van vele jaren inspanningen, in de eerste plaats van de duizenden vrijwilligers die zich dag in, dag uit inspannen voor de honderden sportclubs die Gent rijk is in de meest uiteenlopende disciplines. De Stad Gent heeft de voorbije tien jaar een ongekende 125 miljoen euro geïnvesteerd in sportinfrastructuur, waardoor onze stad vandaag beschikt over moderne topinfrastructuur. Sportevenementen als de Stadsloop, Gent-Gent en de Gentse Zesdaagse trekken duizenden deelnemers en toeschouwers. Sport, cultuur en een rijke traditie lokken dus vele binnen- en buitenlandse bezoekers naar Gent. Dit is onmiskenbaar een goede zaak voor horeca en handel. Maar ondanks de vele inspanningen en de groeiende bekendheid, staat Gent toeristisch nog steeds niet op het niveau van steden als Brugge en Antwerpen. Omdat vrijetijdsbeleving ook economisch steeds belangrijker wordt, moet het stadsbestuur ook hier volop de kaart trekken van duurzaamheid en innovatie, samen met de sectoren. Zo moet de uitdatabank verder worden gepromoot en uitgebouwd als spil voor de vrijetijdsagenda. Een vrijetijdspas voor alle Gentenaars kan kortingen mogelijk maken voor trouwe bezoekers, via een systeem dat vergelijkbaar is met de ‘miles’ van de luchtvaartmaatschappijen. De vrijetijdssector moet ook volop gebruik maken van de mogelijkheden die nieuwe media zoals Facebook en Twitter, en nieuwe technologie zoals smartphones en tablet bieden, bijvoorbeeld door het ontwikkelen van eigen applicaties.

Levende stad

39

Cultuur Inleiding Als liberale stad heeft Gent steeds een voortrekkersrol gespeeld bij nieuwe maatschappelijke evoluties. Dit, de typerende Gentse eigenzinnigheid en vrijheidsdrang en het uitgesproken imago als stad van kennis en cultuur, maken van Gent een aantrekkingspool voor vrije, creatieve en scheppende geesten. In wezen is het liberalisme de natuurlijke partner van de individuele ondernemer, die de kunstenaar is: de zoektocht naar vrijheid in expressie en de zoektocht naar vrijheid in levensbeschouwing liggen dichter bij elkaar dan algemeen aangenomen wordt. Het is dan ook een uitdaging voor de OpenVLD om deze historische band met de kunstenaar door woord en daad aan te tonen, zeker in een maatschappij waar aan verworven vrijheden wordt geknaagd. Gent wordt terecht als een open, creatieve en tolerante stad beschouwd. Het culturele aanbod is dan ook bijzonder ruim en uiterst divers, en deze brede waaier van culturele activiteiten is een belangrijke aantrekkingspool voor de cultuurconsument en voor mogelijke investeerders. Toch is een groot deel van de inwoners niet betrokken bij dit rijke aanbod. Het brede gamma aan sociaal-emancipatorische initiatieven ten behoeve van kwetsbare doelgroepen mag ons niet doen vergeten dat er ook nog heel wat modale burgers het ruime culturele aanbod van Gent aan zich voorbij laten gaan. Hier kan het stadsbestuur een faciliterende rol spelen: zo kan de stad haar burgers letterlijk de weg tonen naar de culturele evenementen door ondersteunend werk leveren op het vlak van mobiliteit en door beter en gerichter te informeren.

De cultuurhuizen Gentenaars mogen fier zijn op hun cultuurhuizen. De kwaliteit en de diversiteit van de musea, zowel de kunsthistorische als de geschiedkundige, maken van Gent een museumstad met internationale allure. Verzelfstandigende beleidsvisies, gedeelde dienstverlening en het opsplitsen in de eigenlijke museale werking met collectievorming en de tentoonstellingswerking zijn pistes die de werking ten goede kunnen komen. De mogelijke overdracht van één of meerdere stedelijke musea of van een deel van hun werking naar de Vlaamse Gemeenschap blijft een te onderzoeken optie. De op die manier vrijgekomen middelen kunnen aangewend worden om de kwaliteit van de overige musea in stand te houden. Daarnaast beschikt Gent ook over een fenomenaal aanbod aan cultuurhuizen: de Opera, het NTGent, de Capitole, de Vooruit, de Bijloke, de Handelsbeurs, om maar de grootste te noemen, genieten een uitstraling tot ver buiten de landsgrenzen. Ook de grote festivals, zoals het Festival van Vlaanderen, het Filmfestival, Ghent Jazz en het Puppetbuskersfestival zorgen ervoor dat in Gent altijd iets te beleven is. Ode Gand is in de loop van een paar jaar uitgegroeid tot de officieuze opening van het Vlaamse cultuurseizoen. Gent staat meer dan andere Vlaamse steden zelf in voor de werking en de infrastructuur van de cultuurhuizen. Om de werking van het bestaande aanbod te kunnen blijven waarborgen en ruimte te creëren voor lokale initiatieven, moet de Vlaamse Gemeenschap meer tussenkomen in de ondersteuning van de grote Gentse culturele instellingen. De stedelijke investeringen in culturele infrastructuur en werking staan immers niet in verhouding met de inbreng van de Vlaamse Gemeenschap, rekening houdend met het belang dat de Gentse cultuurhuizen voor de provincie en de rest van Vlaanderen hebben. Een kerntakendebat tussen Vlaanderen en de kunststeden in het algemeen dringt zich dan ook op, om te bepalen wie welk deel van de (financiële) verantwoordelijkheid neemt. Daarnaast moeten de cultuurhuizen ook dringend werk maken van het verhogen van het aandeel eigen inkomsten, om de afhankelijkheid van subsidies te verminderen. Hoe dan ook, en los van het kerntakendebat, moeten de historische bijdragen aan de diverse cultuurhuizen en festivals grondig worden geëvalueerd, niet als besparing, wel om meer evenwicht te krijgen in de stedelijke subsidies dan vandaag het geval is. Cultuur

40

Een liberale kijk op cultuur Kunst en cultuur zijn van onschatbare waarde voor Gent. Ze zetten de stad op de kaart. Gent moet dan ook de ambitie hebben om op die culturele voortrekkersrol te behouden. Om de toekomst veilig te stellen hebben de cultuurmakers – zowel de grote als de kleine, de stedelijke of private – een bakermat nodig. Het optimaal in stand houden van de bestaande cultuurinfrastructuur is een dan ook een eerste evidente, maar dikwijls vergeten vereiste.

•

Het lokale cultuurleven

Naast de grote cultuurhuizen, telt Gent honderden culturele en socio-culturele verenigingen. Zij vormen een groot en belangrijk deel van het gemeenschapsleven, en draaien op de inzet van duizenden vrijwilligers. Dit culturele leven in de wijken en deelgemeenten vormt de ruggengraat van de cultuurparticipatie, dankzij de lage drempel en de mogelijkheid om mensen creatief bezig te laten zijn. De vele toneelverenigingen, fanfares en harmonieën, foto,- video en schilderclubs zijn maar een greep uit het rijk geschakeerde aanbod. Dit lokale cultuurleven slaagt er in een divers publiek aan te trekken, en haalt, meestal in tegenstelling met gevestigde instellingen, een groot deel van zijn inkomsten uit de eigen werking. Wel bestaat er een bijzonder grote nood aan infrastructurele en logistieke ondersteuning. Daarom wil OpenVLD Gent verder werk maken van de uitbouw van een netwerk van polyvalente zalen in de wijken en deelgemeenten. De voorbije jaren werden reeds heel wat van deze zalen gerealiseerd (Sint-Denijs-Westrem, Oostakker, Gentbrugge, Meulstede, Sint-Bernadette), andere staan in de steigers (Zwijnaarde, Ledeberg, Drongen). De komende jaren moet dan ook verder worden geïnvesteerd in zalen voor de andere wijken en deelgemeenten. Deze zalen, beheerd door het lokale verenigingsleven, zijn een platform voor de vele (socio-)culturele verenigingen. Ook inzake logistieke ondersteuning moet verder worden geïnvesteerd. De uitleendiensten zitten stilaan aan het maximum van hun capaciteit, dus is uitbreiding van het aanbod van materiaal, zowel in de breedte als in de diepte, noodzakelijk. Hierbij kan ook worden samengewerkt met private partners, waarbij materiaal op afroep ter beschikking kan worden gesteld via een raamcontract.

•

Uitbouw van het Kunstenkwartier

Toeristisch is het stadscentrum ingedeeld in twee grote ‘kwartieren’, het Historisch Centrum en het Kunstenkwartier. Dit Kunstenkwartier bundelt een aanzienlijk deel van de culturele topinfrastructuur, met MSK, SMAK, StaM, Kunsthal Sint-Pietersabdij, de Wereld van Kina, Vooruit, Waalse Krook en Boekentoren. Momenteel is het Kunstenkwartier nog te weinig samenhangend qua beeld en imago. De heraanleg van het Citadelpark, met de realisatie van het Museumplein, maakt dit park tot de kern van het Kunstenkwartier. De groene fiets- en wandelas, die vanaf de Blaarmeersen via het Sint-Pietersstation, het Citadelpark, het Sint-Pietersplein en het Zuidpark tot in het centrum loopt, vormt een belangrijke ontsluiting voor het Kunstenkwartier. Dwars daarop staat de Cultuurkilometer, die het Museumplein verbindt met de Bijloke, waar sinds kort ook de KASK haar thuis heeft gevonden. Samen met de Operastudio en het HISK vormt de KASK een sterke educatieve en academische onderbouw. Centraal in het Kunstenkwartier zal de Leopoldskazerne in de komende jaren worden uitgebouwd tot cultureel condominium en een bedrijvencentrum voor de creatieve economie, met ruimte voor ateliers, repetitieruimtes, opnamestudios, vergaderlokalen, secretariaten en zelfs overnachtingsmogelijkheden voor artiesten (in combinatie met het jeugdverblijfscentrum). De kazerne is bijzonder geschikt voor het huisvesten van tal van cultuurorganisaties, die momenteel verspreid zitten over diverse locaties. Door Levende stad

41

het gedeeld gebruik van onthaal, secretariaat en vergaderruimtes, kan niet alleen een deel van de overheadkosten van de cultuuractoren worden weggenomen, maar ontstaat ook spontane synergie.

•

Cultuurparticipatie

Voor de bezoeker, deelnemer of toeschouwer bestaan er tal van initiatieven om de participatie te verhogen. Heel veel aandacht gaat hier naar het bewust laag houden van de toegangsprijzen. Zo zijn er de kortingen voor kinderen, jongeren, scholen, studenten en senioren. Er zijn cultuurcheques, kortingen voor leerkrachten, gezinskaarten, abonnementen, cultuurpassen en kortingen op bepaalde dagen. Heel wat tentoonstellingen, monumenten, evenementen, optredens zijn bovendien gratis, net zoals de Gentse feesten. Specifiek voor kansengroepen biedt het OCMW Gent 1-euro-tickets aan en coördineert de Dienst Kunsten een waaier aan sociaal-artistieke initiatieven. De stad Gent en OCMW Gent richtten daarnaast in samenwerking met de vereniging voor mensen in armoede het Netwerk Vrijetijdsparticipatie op dat tot doel heeft om de drempels naar cultuur, sport en jeugdverenigingen voor kansarmen te verlagen. Er wordt dus heel wat gedaan om de financiële belemmeringen tot participatie weg te werken. Al deze initiatieven ten spijt proeft een groot deel van de Gentenaars niet van het rijke Gentse cultuurbanket. Het laag houden van de toegangsprijzen is niet de enige oplossing voor een bredere participatie. Vanuit een liberale hoek bekeken schuilt er zelfs een gevaar van betutteling en overkill bij het nemen van bijkomende drempelverlagende initiatieven. We moeten uitgaan van het standpunt dat de cultuurconsument zelf kiest, en verstandig genoeg is om zijn keuze te bepalen. Een stedelijk beleid kan wel voor bijkomende faciliteiten zorgen. In het belang van de consument én de cultuurproducent, kan deze stad ook een goed centraal ticket- en informatiebureau gebruiken. Een centraal punt waar de consument digitaal, telefonisch of in levende lijve correcte informatie over de voorstellingen, tentoonstellingen en andere culturele initiatieven en evenementen krijgt. Geen banaal verkooppunt maar een centrum waar de juiste informatie naar de geest van cultuurproducent aan de burger wordt aangeboden.

•

De bibliotheek

De Waalse Krook, met de stedelijke bibliotheek, waar zowel op de klassieke wijze (bedrukt papier) als op hoogtechnologische dragers kennis en cultuur zal verspreid worden, is de uitgelezen plek voor dit centrale ticket/informatiebureau. Bovendien kan deze service via de wijkfilialen, en sinds kort via het Mobiel Dienstencentrum, van de stedelijke bibliotheek ook in de wijken en randgemeenten verstrekt worden. De bibliotheken vormen immers meer en meer de culturele ankerpunten van een wijk, en zijn de voorbije jaren meer geworden dan ‘een plek om boeken uit te lenen’. De initiatieven rond lees- en schrijfbevordering, de samenwerking met scholen in de wijk en diverse laagdrempelige initiatieven zorgen ervoor dat het netwerk van bibliotheken.

•

Creative city of music

Gent is ‘UNESCO Creative City of Music’. Eén van de vier wereldwijd. Het rijke Gentse muziekleven, dat zijn ook de vele kleine professionele, semi-professionele en amateur muzikanten en groepjes in de stad. We zijn de mening toegedaan dat er blijvend werk moet gemaakt worden van de inplanting van repetitieruimtes voor de ondersteuning van de muziekscène. Gent moet de ambitie hebben om muzikanten en concertgangers aan hun trekken te laten komen, rekening houdend met de besognes van de omwonenden qua overlast. Het inrichten van een showcase festival voor pop- en rockmuziekanten, een jaarlijks initiatief waarbij jonge muziekkanten in contact komen producenten, platenmaatschappij, muziekjournalisten, zorgt ervoor dat talent snel opgepikt wordt en kan doorstromen.

Cultuur

42

•

Infrastructuur als uitgangspunt

Als liberalen geloven we uiteraard in het vrij initiatief, iets wat in de creatieve sector bij uitstek de motor is voor een rijk cultuurleven. Om dit vrij initiatief letterlijk ruimte te geven, wil OpenVLD Gent in het cultuurbeleid in de eerste plaats inzetten op infrastructuur, zowel voor de grote cultuurhuizen als voor kleinschaliger of lokale initiatieven. Gent moet een echte vrijhaven worden voor de creatieve sector, zowel commercieel als niet-commercieel. Door te investeren in culturele platforms, zoals uitgeruste zalen, repetitieruimtes en ateliers, die aan bijzonder gunstige voorwaarden ter beschikking worden gesteld, creëert de Stad de voedingsbodem voor een rijk cultuurleven. OpenVLD wil dan ook eerder inzetten op volwaardige, moderne en goed uitgeruste infrastructuur, eerder dan op het subsidiëren van de werking. Concreet wil OpenVLD Gent in elke wijk of deelgemeente een uitgeruste polyvalente zaal ten behoeve van het lokale verenigingsleven, zoals die de voorbije jaren al werden gerealiseerd in onder meer Oostakker, Sint-Denijs-Westrem en Gentbrugge. Daarnaast willen we voor de muzieksector een circuit helpen uitbouwen van cafés waar optredens kunnen plaatsvinden. De nieuwe geluidsnormen dreigen dit circuit immers onderuit te halen. Ondersteuning voor de noodzakelijke investeringen zal dan ook nodig zijn om dit kleinschalige circuit, waar veel grote artiesten ooit begonnen, van de ondergang te redden. •

De weg naar cultuur

Het stadsbestuur kan cultuurparticipatie ook faciliteren op het vlak van mobiliteit, bijvoorbeeld met taxicheques voor cultuurconsumenten. Dat zou de parkeerproblemen verminderen, het taxiverkeer stimuleren, en misschien net dat duwtje in de rug zijn dat nodig was om van een potentiële toeschouwer een eigenlijke toeschouwer te maken. Het gebruik van pendelbusjes bij grote evenementen stimuleren is een ander voorbeeld. We pleiten er niet voor om andere initiatieven, zoals het aanmoedigen van het gebruik van ander openbaar vervoer en fietsgebruik te verminderen. Integendeel. Maar de cultuurconsument die in een deelgemeente woont heeft niet altijd een boodschap aan tram, bus of fiets, en door het fors terugschroeven van het laatavondaanbod van De Lijn is er voor veel cultuurconsumenten zelfs geen echt alternatief meer.

Gent, cultuurstad OpenVLD Gent wil resoluut inzetten op de culturele en creatieve industrieën. Het creatieve ondernemerschap moet meer gestimuleerd en geprofessionaliseerd worden. Het komt ons liberalen toe om in te zetten op de raakvlakken tussen cultuur, economie en ondernemerschap. De culturelecreatieve industrie genereert een bloeiende economie en heeft een belangrijk aandeel in de tewerkstelling. Het recente ‘Groenboek’ van de Europese gemeenschap getuigt van het groeiende belang van deze sector voor de toekomst van onze steden. Vanuit deze optiek bekeken garandeert de economische dynamiek die elke kunstenaar teweeg brengt, een betere werking voor de culturele sector ( en de subsidiënt ). Samengevat kan worden gesteld dat door de culturele infrastructuur op peil te houden en uit te breiden, door de ondersteuning van privé-initiatieven en door een goede werking van het stedelijk departement Cultuur het Gentse stadsbestuur een basis kan leggen voor de toekomst van Gent als uitgesproken cultuurstad. Een museumstad, een theaterstad, een festivalstad, een muziekstad en een stad van kennis en cultuur, waar de grote C en de kleine c van cultuur naast elkaar leven in een bruisende omgeving waar plaats is voor kweekvijvers, vernieuwing en traditie.

Levende stad

43

Sport Inleiding In 2011 mocht Gent fier de titel dragen van Sportstad van Vlaanderen. Deze titel was de bekroning van een jarenlange beleidsinspanning. Meer dan 125 miljoen werd de voorbije tien jaar geïnvesteerd in sportinfrastructuur. Met de invoering van Buurtsport werd werk gemaakt van een laagdrempelig aanbod in de wijken. En intussen scheren de Gentse clubs hoge sportieve toppen, mede dankzij een sportklimaat in de Stad. De talrijke internationale evenementen, zoals de Gentse Zesdaagse, het Gymgala, de Stadsloop en de Flanders Indoor, net als de talrijke Europese en Wereldkamioenschappen die elk jaar weer in Gent worden georganiseerd, hebben een weerklant tot ver buiten de landsgrenzen. Wie herinnert zich niet de spectaculaire aankomst van de Touretappe in 2007? Dat sporten gezond is voor lichaam en geest betwist niemand. Maar sporten heeft ook een belangrijke sociale en economische component. Zonder de duizenden vrijwilligers zouden sportclubs onmogelijk kunnen functioneren. En de economische impact van sport is immens: kledij, voeding, materiaal, centra, evenementen, noem maar op. Sport is tot slot ook universeel. De regels in sport zijn overal ter wereld dezelfde, kinderen hebben, ongeacht hun achtergrond, dezelfde interesses in sport. Sport doorbreekt alle grenzen van sociale, economische en culturele achtergrond. Sport is daarom een uitstekend middel voor integratie en opvoeding. Respect voor elkaar en voor de regels is een fundamentele waarde die ook in het nietsportieve leven van pas komt.

Een liberale kijk op sport •

Infrastructuur als basis

De voorbije tien jaar werd uitdrukkelijk gekozen voor een investeringsbeleid, onder het motto ‘de stad de stenen, de clubs de benen’. In totaal werd ruim 125 miljoen euro geïnvesteerd in basisinfrastructuur voor zowat alle sporttakken. Met maar liefst zes bijkomende sporthallen klaar of in aanbouw, is het aanbod aan zalen fors uitgebreid. Met de opening van Rozebroeken en de overname van Rosas is het tekort aan zwemwater in Gent eindelijk uit de wereld. Het voetbalplan, met nieuwe accommodaties in alle deelgemeenten, is zo goed als volledig uitgevoerd. De komende jaren zal verder moeten worden geïnvesteerd om de infrastructuur op peil te houden. De sporthallen uit de jaren ’70 zijn aan vervanging toe, in de eerste plaats Driebeek en Wolfput. Er moet een oplossing komen voor de overdekking voor het zwaar onderbenutte openluchtzwembad Neptunus, en er is nood aan een bijkomend zwembad in de regio Gentbrugge, in overleg met buurgemeenten Melle en Destelbergen. In Gentbrugge en Zwijnaarde moeten de voetbalaccommodaties worden aangepakt, nadat de terreinen zijn aangekocht door de Stad. Ook het netwerk van buurtsporthallen moet in de komende jaren worden gerealiseerd. Op korte termijn zullen buurtsporthallen worden gerealiseerd voor de Dampoort en het Rabot, daarna moeten Meulestede (na de verhuis van de Kringloopwinkel), Ledeberg (Frans de Mildreef) en Sint-DenijsWestrem (na aanpassing RUP) volgen.

•

Buurtsport

In de paar jaar van zijn bestaan, heeft Buurtsport zijn bestaansrecht verworven in het Gentse sportleven. Door sport naar de wijken te brengen, slaagt de buurtsportwerking er in om de drempel tot deelname aanzienlijk te verlagen.

Sport

44

Buurtsport richt zich tot iedereen, ongeacht leeftijd of achtergrond, maar uiteraard in het bijzonder tot diegenen die momenteel niet sporten, om diverse redenen. Door het organiseren van sportactiviteiten die geen voorafgaande conditie of duur materiaal of abonnementen vereist, wordt een steeds groter deel van de niet-sportieve bevolking bereikt. Initiatieven als leren fietsen, petanque of wandelen voor senioren kennen een grote bijval, en zorgen er ook voor dat mensen uit hun isolement worden gehaald, en hun grenzen verleggen. Uit de buurtsportwerking zijn zelfs al enkele competitieclubs voortgekomen, vooral in het zaalvoetbal. De buurtsportwerking moet de komende jaren dus versterkt worden, enerzijds door meer activiteiten in meer wijken te organiseren, anderzijds door te blijven investeren in kleinschalige sportinfrastructuur in de wijken. Het grote succes van de petanqueterreintjes bewijst de nood aan sportieve ontmoetingsplekken in de wijken. Parken bijvoorbeeld, zijn een fantastische plek om te sporten. Ook de sportkoffer en de sportmobiel hebben hun succes bewezen en moeten verder worden ondersteund en uitgebreid. Het netwerk van buurtsporthallen dat de komende jaren wordt uitgebouwd, zal de uitvalsbasis vormen voor de buurtsportwerking. Daarnaast wil OpenVLD eindelijk een volwaardig skatepark realiseren aan de Blaarmeersen.

•

Evenementen en topsport

Belangrijke sportevenementen zorgen er niet alleen voor dat Gent op de internationale sportkaart wordt gezet, ze vormen ook een belangrijke economische sector en dragen bij tot een sportklimaat in de stad. Hetzelfde geldt voor de aanwezigheid van topsporters. OpenVLD Gent wil dan ook blijven investeren in topsport en evenementen. De topclubs worden in de eerste plaats ondersteund door te investeren in topinfrastructuur, maar tegelijk zijn zij ook ambassadeurs voor de stad. In het kader van het impulsbeleid worden de topclubs ook ondersteund om de amateurclubs binnen hun sporttak ‘op sleeptouw’ te nemen. Coördinatie van het jeugdbeleid tussen de topclubs en de jeugdwerking van de amateurclubs kan zorgen voor een hogere kwaliteit, en voor meer talent van eigen bodem in de topclubs. De aanwezigheid van de Topsportschool Voskenslaan in Gent is onmiskenbaar een troef voor Gent als Sportstad. De realisatie van een klaslokalen op de site Blaarmeersen-Watersportbaan zal een nieuwe impuls geven aan de uitbouw van een topsportcampus, in samenwerking met de Universiteit Gent, het UZ en het AZ Jan Palfijn. Gent beschikt zonder meer over de beste troeven om uit te groeien tot dé plek voor het opleiden van topsporters in Vlaanderen.

•

De Blaarmeersen en de Watersportbaan

De Blaarmeersen zijn een echte groene, recreatieve long voor de Gentenaars. Weinig steden beschikken over een recreatiedomein in het groen op tien minuten fietsafstand van het centrum. In de dertig jaar dat het domein Blaarmeersen bestaat, is het voor vele Gentenaars zelfs een volwaardig alternatief geworden voor een dagje kust op zomerse dagen. De Blaarmeersen ondergingen in het voorbije decennium een noodzakelijke face-lift. Het strand werd volledig heraangelegd tot een grote baai, er kwam de Krekenplas voor de allerkleinsten en een speelen avonturenbos met een hoogte- en een laagte-parcours. De komende jaren moeten de overblijvende fases van het masterplan worden uitgevoerd: een nieuwe speelzone met cafetaria aan de Waterkant, de aanleg van een compactere parking in meerdere niveaus, de realisatie van een klimzaal en vooral, het hertekenen van de verkeerscirculatie. De Zuiderlaan tussen de R4 en de Leie moet worden geïncorporeerd in de Blaarmeersen als sportboulevard. Door de uitbouw van sportterreinen aan de Noorderlaan en van de Bloso topsportinfrastructuur, vormt Blaarmeersen-Watersportbaan een grote sportsite, inclusief de aanwezigheid van universitaire labo’s en zelfs een ziekenhuis. Levende stad

45

Het ‘achterste’ deel van de Blaarmeersen, aan de overzijde van de vijver, wordt uitgebouwd als zone voor natuurrecreatie, en sluit aan bij de Snepmeersen en de Assels, twee prachtige natuurgebieden. Naast de ‘bijenboerderij’ op de oude skiheuvel, kan rond de heuvel een beperkte ‘kinderboerderij’ worden uitgebouwd, waarbij de dieren meteen ook voor een natuurlijk beheer zorgen. Om een vlottere exploitatie, zowel van het domein zelf als van de camping, mogelijk te maken, wordt het Sport- en Recreatiepark Blaarmeersen, net als de andere accommodaties, ingebracht in TMVW. •

Recreatie

De laatste jaren is het belang van niet-georganiseerd sporten en recreatie toegenomen. Initiatieven als Start-to-run hebben daar zeker toe bijgedragen, maar het is ook duidelijk dat een veranderende levensstijl heeft gezorgd voor een stijgende vraag naar een (geïndividualiseerd) sportaanbod op maat. Een recreatie-aanbod richt zich op al diegenen die niet de noodzaak voelen om competitief aan sport te doen, wat meestal het geval is bij sporten in clubverband. Toch bieden meer en meer clubs ook een recreatief aanbod. Dit aanbod moet verder versterkt en ondersteund worden. Daarnaast moet de Stad ook haar schouders zetten onder de uitbouw van recreatieve netwerken. Een gebiedsdekkend netwerk van joggingroutes in alle wijken maakt sporten in eigen buurt mogelijk. Fietsen wandelnetwerken kunnen worden gecombineerd met groenassen, en de talrijke waterlopen lenen zich uitstekend als recreatieve as. Deze netwerken moeten uiteraard aansluiten op netwerken in de buurgemeenten en deze op provinciaal niveau.

Sport

46

Jeugd Inleiding Gent mocht in 2008 de Thuis in de Stad-prijs ontvangen van de Vlaamse overheid. De prijs erkende de geleverde inspanningen om Gent leefbaar & aangenaam te maken. De stad won deze prijs met de ‘Handleiding Speelweefsel’. Deze handleiding is een vertaling van de filosofie dat kinderen ook hun plek in een stad hebben. Het gaat daarbij verder dan louter voorzien van jeugdlokaal, sportclub of muziekvereniging, maar het legt vooral ook de nadruk op de ruimtes tussen al deze plekken. Een stad, die in al zijn facetten van haar beleid rekening houdt met kinderen en jongeren, is volgens OpenVLD Gent een stad is die toegankelijk is voor en op maat is van al haar burgers. De uitdaging voor een volgend bestuur ligt in het opnemen van het aspect kinderen en jongeren in de domeinen mobiliteit, ruimtelijke planning, aanleg openbaar domein etc. Het is belangrijk dat in de toekomst het begrip jeugd niet verengd wordt tot het aspect ‘jeugdwerk’. Tegelijk kunnen we er niet om heen dat het Gentse jeugdwerk divers en bijzonder gedreven is. Wekelijks zijn duizenden jongeren actief bij één van de vele jeugdvereniging die Gent rijk is. Zij beleven er de tijd van hun leven en worden begeleid door een geëngageerd team van monitoren, leiders en leidsters, coaches en coördinatoren.

Een liberale kijk op jeugd en jeugdwerk Een liberaal jeugdbeleid gaat in de eerste plaats uit van de eigen dynamiek van de jongeren zelf. Zij zijn de motor. De rol van de overheid op het vlak van jeugdbeleid ligt in de eerste plaats in de ondersteuning. De ondersteuning gebeurt tegelijk voor de twee pijlers van het jeugdbeleid: mensen en infrastructuur

•

Investeren in de kracht van mensen

Kinderen en jongeren zijn een kracht in de samenleving. Als liberalen vertrekken we vanuit de mogelijkheden die liggen in mensen, jongeren specifiek. Vanuit een liberale visie is het belangrijk te garanderen dat iedereen evenwaardige kansen krijgt in onze samenleving. Een emanciperend aspect hierbij is van groot belang. Als stedelijke overheid moeten we dan vooral inzetten op het stimuleren tot het grijpen van kansen. In enkele essentiële domeinen is het van groot belang dat jongeren ‘mee’ zijn en niet met een achterstand beginnen.

•

Onderwijs & Werkgelegenheid

In de domeinen onderwijs en werkgelegenheid is het steeds aangewezen het ruimer kader van een jongere in de overweging te nemen. De stap van het schoolse leven naar het professionele leven is voor jongeren essentieel. Dit moment bepaalt voor een groot deel het verdere leven: financiële autonomie, emancipatie, structuur, etc. Een goede afstemming tussen de opleidingssector en de werkgelegenheidssector is voor vele jongeren van groot belang om de kansen op de arbeidsmarkt aan te grijpen. Ook een jeugddienst heeft hierin niet te miskennen rol.

•

Cultuur

Jongeren zijn tegelijk consumenten, eigenaars en scheppers van cultuur. Het stedelijk beleid moet er vooral het bestaande aanbod op een goede manier ontsluiten naar kinderen en jongeren toe. Dit kan dan gaan van het financiële aspect tot het hertalen van bvb. kunst naar jongeren toe. Daarnaast is er een rol weggelegd om de makers te ondersteunen. De grootste vraag van creatieve jongeren is het

Levende stad

47

kunnen gebruikmaken van creatie- en presentatieruimtes. OpenVLD Gent wil dat de lokale overheid een ‘platform voor jeugdcultuur ondersteunt’, waarbinnen zowel de creatie en de presentatie van jeugdcultuur aan bod komen.

•

Dienstverlening

Jeugddienst treedt op als facilitator en loket voor de jongeren binnen de stadsorganisatie en zelfs binnen het brede jeugdveld. De wil en het enthousiasme van een jongere die een optreden wil organiseren op het dorpsplein mogen we niet teloor laten gaan door een amalgaam aan formulieren en reglementen. In de toekomst moet de jeugddienst zich nog meer oriënteren als loket, als toegangspunt tot de stadsorganisatie, voor alle vragen die kinderen, jongeren en ouders hebben.

•

Investeren in de werking die men uitbouwt

Het jeugdveld in Gent kent een sterke dynamiek, gaande van een scouts en chiro over atelierwerkingen en jeugdhuizen tot de peters en meters van de speelstraten. Telkens worden deze organisaties bemand en bevrouwd door tientallen vrijwilligers. Dergelijke initiatieven zijn zelden zelfbedruipend en hoeven dit ook niet te zijn. Evenmin verwachten de vrijwilligers hiervoor enige vergoeding. Daarom is het evident dat de stad de waarde van deze vrijwilligers blijft erkennen. Jaar na jaar blijkt het moeilijker te worden om vrijwilligers te engageren voor langere termijn. De doorlooptijd van vrijwilligers wordt korter en korter. Als lokale overheid kunnen we de krachten van het jeugdveld bundelen om te werken aan een gezamenlijke wervingscampagne voor vrijwilligers. Verder ligt de taak voor de lokale overheid in het ondersteunen van de werkingen door de randvoorwaarden te versterken en de belemmeringen weg te nemen. Dit gebeurt op vandaag al zo en nieuwe initiatieven dienen in de toekomst ook zo te worden beoordeeld.

•

Openbaar domein, ruimtelijke planning

Het georganiseerde jeugdwerk staat vrij stevig in Gent. Ook de ondersteuning vanuit de jeugddienst wordt door het jeugdwerk zelf als zeer goed en op maat beschouwd. De uitdaging voor het lokaal bestuur in de volgende legislatuur zal vooral liggen in het vertalen van het aspect kinderen en jongeren in de openbare ruimte. Het gaat hier dan in de eerste plaats niet over de organisaties, maar over individuele kinderen en jongeren die zich verplaatsen doorheen de stad. ‘Een stad op kindermaat is een stad op ieders maat’ is het uitgangspunt van het concept verbindingsweefsel. Als we er in slagen kinderen en jongeren sneller te betrekken als belanghebbende bij de aanleg van openbaar domein, dan zullen we een bijzonder kwalitatief openbaar domein kunnen realiseren waarin rekening wordt gehouden met alle Gentenaars. OpenVLD Gent vindt het essentieel dat inspraaktrajecten vroeg genoeg worden opgestart. Kinderen en jongeren zijn hierbij een dé schakel. In het kader van stadsplanning op lange termijn dienen kinderen en jongeren eveneens aan bod te komen. De jeugddienst is hier belangenbehartiger, want aan de tekentafel wordt immers beslist of er in de toekomst ruimte gegarandeerd is voor speelruimte, jeugdwerk, een sportclub en/of een school.

•

Jeugdinfrastructuur

Het stadsbestuur dient de inspanningen op vlak van de ondersteuning voor de jeugdlokalen onverminderd verder te zetten. We hebben door het ‘actieplan brandveiligheid’ de grootste noden

Jeugd

48

kunnen aanpakken. Het is essentieel dat het bestuur de omschakeling maakt tussen curatief en preventief infrastructuurbeleid. Deze kans die zich nu zal voordoen en moet worden gegrepen door het volgende bestuur. Ook het streven en zoeken naar polyvalentie is voor OpenVld belangrijk. De middelen van de overheid zijn schaars en dienen doordacht te worden ingezet. Daar waar men tot voorheen de voorkeur gaf aan eigen lokalen, dienen we naar de toekomst toe een doordachte polyvalentie als eerste keuze naar voor te schuiven. Daar waar mogelijk moeten we echt de keuze maken om verschillende partners gebruik te laten maken van een zelfde ruimte. Podia en repetitie- en creatieruimtes zijn de infrastructurele noden voor creatief-artistieke jongeren. OpenVLD Gent wil hier op inzetten door middel van enerzijds wijkgerichte repetitie- en presentatievoorzieningen, bij voorkeur ingebed in een polyvalent gegeven, en anderzijds door het oprichten van een jongerencultuurhuis, ingebed in het kunstenkwartier. Hoewel onervaren, dienen ook jongeren voor volwaardige kunst- en cultuurmakers te worden aanzien. Met de nieuwe polyvalente zaal te Wondelgem zullen er vijf zalen beschikbaar zijn, verspreid over Gent, van het grotere type. OpenVLD wil in de volgende bestuursperiode werk maken van kleinschaligere polyvalente zalen in alle wijken ten bate van de jeugd.

Levende stad

49

Toerisme en evenementen Inleiding Dat Gent een formidabele bestemming is, weet elke Gentenaar. De Gentenaars zijn dan ook, in eigen stad of elders, de beste ambassadeurs voor hun stad. Stilaan blijkt ook de rest van de wereld overtuigd van het toeristisch potentieel van Gent. Ook economisch neemt toerisme een steeds grotere plaats in, zowel qua omzet, toegevoegde waarde als qua werkgelegenheid. De Stad heeft uiteraard een sturende en coördinerende rol in het toeristisch beleid, maar ook de toeristische sector zelf neemt tal van initiatieven. Vooral de horeca is drijvende kracht, maar ook uit de sectoren cultuur, sport en onderwijs komen vele toeristische impulsen. Het congres- en zakentoerisme wordt steeds belangrijker en vergt een specifieke uitbouw, onder meer door het heroriënteren van Gent Congres en de vernieuwing en uitbreiding van de beurs- en congresinfrastructuur. Gent is een stad van evenementen. De Gentse Feesten zijn uiteraard het grootste en meest bekende evenement, maar ook festivals als Ode Gand, de Zesdaagse, het Lichtfestival, GentSmaakt, het avondshoppen en talrijke kleinere organisaties trekken duizenden bezoekers. Vele evenementen vinden plaats in het prachtige decor van de binnenstad, en het lijkt er stilaan op dat er een verzadiging optreedt. Het zal er dus op aankomen het broze evenwicht te bewaren en bij te stellen tussen populaire en succesvolle evenementen aan de ene kant, en de leefbaarheid voor de stadsbewoners aan de andere kant. Lawaaihinder, zwerfvuil en wildplassen zijn vaak de onaangename bijverschijnselen, en stellen het geduld en de tolerantie van vele bewoners op de proef. Specifiek voor de Gentse Feesten dringt een algehele evaluatie en bijsturing zich op.

Een liberale kijk op toerisme •

Een aantrekkelijke stad

De toeristische aantrekkingskracht van Gent wordt natuurlijk in de eerste plaats bepaald door het rijke cultuurhistorische erfgoed. Authenticiteit is een absolute troef, die overigens ook internationaal erkend wordt. De gastvrijheid van de Gentenaars draagt onvermijdelijk bij tot het ‘goed gevoel’ waarmee toeristen onze stad na een bezoek verlaten. Het imago van een stad wordt natuurlijk ook bepaald door andere factoren, zoals onderhoud en netheid van het openbaar domein. Drukbezochte trekpleisters, zoals Gras- en Korenlei, vergen bijzondere aandacht en bijkomende inzet van mensen en middelen. •

Toeristische promotie en onthaal

Met de opening van het nieuwe infokantoor in de Oude Vismijn, beschikt Gent over een van de meest moderne toeristische kantoren in Europa. Het nieuwe onthaal vertrekt vanuit de interactiviteit en zorgt ervoor dat de toerist zelf zijn programma op maat kan samenstellen. Naast het centrale infokantoor in het historische centrum is er ook nood aan info-antennes, bijvoorbeeld in het Sint-Pietersstation. Daarnaast moet algemene toeristische informatie ook beschikbaar zijn in andere publieke gebouwen, zoals musea, onder de vorm van zelfbedieningsbalies, waar men de informatie elektronisch kan raadplegen. •

Congrestoerisme

Het congres- en eventtoerisme neemt een steeds belangrijk aandeel in het toerisme in. De aanwezigheid van de universiteit en de hogescholen draagt hier uiteraard aan bij, maar ook de aantrekkingskracht van Gent als stad trekt tal van congresorganisatoren aan. Gent beschikt over een goede beurs- en congresinfrastructuur. Het ICC wordt volop vernieuwd, en de heraanleg van het Citadelpark vormt een bijkomende troef. In plaats van het zoveelste standaardcongrescentrum, dat men overal ter wereld vindt, beschikken we in Gent over een congrescentrum in Toerisme en evenementen

50

het hart van het Kunstenkwartier, in een groene omgeving, en op wandelafstand van het SintPietersstation en het stadscentrum. Het ICC heeft wel nood aan hotelaccommodatie in de onmiddellijke omgeving. De verhuis van de vroegere Normaalschool naar een nieuwe campus, opent perspectieven voor de realisatie van een hotel in de K.L. Ledeganckstraat. Met Flanders Expo beschikt bovendien over een modern beurscomplex. De plannen van uitbater Artexis voor de volledige vernieuwing, inclusief een nieuw aanpalend hotel, zal in de toekomst nog meer beurzen kunnen aantrekken. Daarnaast beschikken de onderwijsinstellingen over heel wat mogelijkheden voor congressen, en ook de culturele infrastructuur kan bruikbaar zijn voor congressen en evenementen. Intensiever gebruik zorgt ook voor een betere rendabiliteit van deze dure en meestal door de gemeenschap gefinancierde infrastructuur. •

Hotels

De voorbije jaren kende Gent een stevige uitbreiding van het aantal hotelkamers, en ook de ‘sterrenmix’ werd evenwichtiger. Toch kan Gent nog bijkomende hotelcapaciteit gebruiken, zowel aan de high end als aan de low end. Met de plannen voor een tweesterren city-hotel aan de Kouter en een tophotel aan Sint-Michiels, zal de capaciteit de komende jaren gevoelig toenemen. Ook de B&B-sector zit de laatste jaren in de lift. OpenVLD Gent wil deze evoluties verder ondersteunen en promoten. Voor het aantrekken van stadsklassen wordt het jeugdverblijfcentrum in de Leopoldskazerne afgewerkt.

•

Innovatie en technologie

Als Stad van Kennis en Cultuur, en met tal van onderzoeksinstituten op het vlak van creativiteit en media, kan Gent een voortrekkersrol spelen in de ontwikkeling van innovatieve concepten op toeristisch vlak. Het ontwikkelen van apps voor smartphones en tablets, waardoor deze bijvoorbeeld als movieguide kunnen worden gebruikt, biedt ongekende mogelijkheden. Mogelijkheden om vooraf een programma uit te stippelen en te downloaden, het inladen van een in het toeristisch infokantoor geslecteerd programma, het zijn maar enkele mogelijkheden die technologie ons biedt om nog meer op maat van elke bezoeker te werken.

Een liberale kijk op evenementen •

Op zoek naar een nieuw evenwicht

Gent is onmiskenbaar een stad een stad met een bloeiend verenigingsleven en een stad van evenementen. Het gaat hier niet alleen om de grote en bekende evenementen, maar ook om tal van kleine, wijkgebonden initiatieven. Vrijetijdsbeleving kan vandaag niet meer zonder evenementen. De organisatie ervan is gelukkig de laatste jaren ook geprofessionaliseerd. Toch is er aan die evenementen ook een schaduwkant. De snelle opeenvolging en steeds grotere schaal van de evenementen, zorgt vaak voor een druk op de bewoners. Parkeerproblemen, lawaai en zwerfvuil ergeren heel wat bewoners, vooral in de binnenstad. Voor OpenVLD Gent zijn evenementen meer dan welkom in onze stad, maar moet er meer dan vandaag het geval is, gezorgd worden voor een evenwicht tussen ‘fun’ en leefbaarheid. Als regisseur van activiteiten op het openbaar domein, heeft de Stad een dwingende rol om dit evenwicht af te dwingen via reglementering en vergunningenbeleid.

Levende stad

51

•

Ondersteuning

De Dienst Evenementen en Feesten heeft in de loop der jaren heel wat expertise ontwikkeld in het organiseren en begeleiden van evenementen, samen met de veiligheidsdiensten. Daarnaast wordt ook heel wat ondersteuning verleend, in de vorm van logistieke en materiële steun. Elke overheid staat voor de uitdaging de dienstverlening aan haar burgers voortdurende te verbeteren. OpenVLD Gent wil de dienst daarom, door er een verzelfstandigd agentschap van te maken, laten uitgroeien tot een uniek loket voor evenementen en feesten dat alle evenementen in Gent coördineert en aanstuurt. Middels een structureel overleg tussen het uniek loket en de verschillende diensten die op een of andere manier bij evenementen en feesten betrokken zijn (technische diensten, milieudienst, jeugddienst, IVAGO, politie, brandweer, etc.) kan het uniek loket een verhoogde efficiëntie opleveren omdat alle beschikbare zalen, aanvragen, vergunningen, formulieren en bijhorende informatie, vragen en antwoorden er gegroepeerd worden en de administratieve rompslomp tot een minimum herleid wordt. Daarnaast moet ook het aanbod aan materiële en logistieke steun worden uitgebreid, deels in samenwerking met de privé-sector.

•

Gentse Feesten

De Gentse Feesten zijn onmiskenbaar hét topevenement in Gent. Als een van de grootste (gratis) stadsfestivals in Europa, hebben de Feesten een uitstraling tot ver buiten de stad. Met meer dan 1,5 miljoen bezoekers voor de meer dan 3000 optredens of activiteiten, zijn de Feesten ook een culturele topper. Toch hebben we recent moeten vaststellen dat de Gentse Feesten onder druk komen. Steeds duurdere artiesten, verlies aan sponsoring door de financiële crisis en het uitblijven van daadwerkelijke steun van andere overheden, noodzaken een ander organisatiemodel voor de Gentse Feesten. OpenVLD Gent pleit dan ook voor een grondige evaluatie en vooral bijsturing, naar een nieuw concept. Zo willen wij onder meer één juridische structuur voor de organisatie, waar de Stad Gent en de pleinorganisatoren samenwerken. Ook artistiek en inhoudelijk dringt een vernieuwing zich op, met duidelijk geprofileerde pleinen die eerder complementair dan concurrentie zijn. Onder geen beding zal OpenVLD Gent aanvaarden dat de Feesten betalend zouden worden.

Toerisme en evenementen

52

Lerende en ondernemende stad Algemeen Economische activiteit is en blijft de basis voor welvaart en welzijn. Ondernemers zorgen voor jobcreatie, voor toegevoegde waarde, voor de voedingsbodem waarop een samenleving kan bloeien. Een ondernemingsvriendelijk klimaat is meer dan voldoende ruimte voor ondernemen, een goed fiscaal klimaat en een ondersteunende overheid. Het betekent ook een uitstekend onderwijs, een aanbod van geschoolde arbeidskrachten, een stabiel sociaal klimaat en creativiteit. Het onderwijs dat mensen genieten, is bepalend voor hun verdere leven. Kwaliteitsvol onderwijs biedt mensen ontplooiingskansen, vormt ze tot zelfbewuste burgers in een complexe samenleving. Investeren in onderwijs is dan ook een essentiële taak voor de overheid. Werk hebben is voor volwassenen een belangrijke factor om zelfstandig en bewust in het leven te staan. Het gevoel hebben ergens zinvol toe bij te dragen, het ontplooien van talenten op welk vlak ook, en het hebben van een eigen inkomen dragen bij tot zelfredzaamheid en emancipatie.

Lerende en ondernemende stad

53

Onderwijs en opvoeding Inleiding Voor een stad als Gent is onderwijs van het grootste belang. Want via onderwijs kan iedereen zich ontwikkelen tot een onafhankelijk individu, in staat om zelf vorm te geven aan het leven. Onderwijs is een krachtig instrument om alle mensen, ongeacht hun afkomst, gelijke kansen te geven en iedereen een (betere) toekomst te garanderen.

Een liberale kijk op onderwijs en opvoeding •

Voldoende en betaalbare kinderopvang is een must

Het spreekt voor zich dat voor jonge gezinnen kinderopvang een absolute noodzaak is. Niet alleen dienen er voldoende plaatsen te zijn, de opvang moet vlot bereikbaar en flexibel zijn, betaalbaar zijn voor alle Gentenaars én afgestemd op de noden van de moderne ouder(s). OpenVLD wil daarom de komende jaren 1000 kinderopvangplaatsen creëren. De stad kan hiervoor zelf verder investeren in bijkomende crèches en moet dit in de eerste plaats doen in die wijken waar de tekorten het grootst zijn of waar nieuwe grote stadsprojecten op stapel staan. Maar het stadsbestuur moet ook bedrijven en instellingen aanmoedigen om bedrijfscrèches te bouwen en kan daarvoor een contactpunt inrichten, waar concrete informatie beschikbaar is. Ook zelfstandigen en particulieren moeten verder met raad, daad en financiële stimuli worden bijgestaan om private initiatieven in de kinderopvang te stimuleren. Een belangrijk struikelblok blijft voor vele gezinnen de kostprijs voor kinderopvang. OpenVLD Gent wil een forse uitbreiding van de wettelijk gesubsidieerde kinderopvang. De stad dient hiervoor nadere afspraken te maken met de Vlaamse Gemeenschap. De komende bestuursperiode moeten er 600 wettelijk gesubsidieerde en dus inkomensgerelateerde plaatsen bijkomen.

•

Voorrang voor hen die het meest nodig hebben

Inmiddels moeten we ons durven afvragen of we ook niet naar de criteria moeten kijken op basis waarvan we bepalen wie een plaatsje krijgt in een stadscrèche. Zo kan het stadsbestuur erop toezien dat de plaatsen in de stedelijke opvanginitiatieven echt gaan naar die gezinnen die opvang nodig hebben omdat ze werken, solliciteren of een opleiding volgen. Door plaatsen te reserveren voor die gezinnen die kinderopvang nodig hebben willen we bovendien vermijden dat het gebrek aan een kinderopvangplaats een reden wordt om niet te werken of een opleiding te volgen.

•

De stad als partner in de zoektocht naar opvang

De zoektocht naar een kinderopvangplaats is voor vele ouders een frustrerende opdracht. Tinkelbel is een centraal beheerssysteem voor kinderopvangplaatsen. Tot nu toe zijn alleen de plaatsen in de stedelijke opvanginitiatieven hierin opgenomen, goed voor ongeveer een kwart van het totale aanbod in de stad. We moeten dit systeem uitbreiden naar alle crèches.

•

Het belang van kleuteronderwijs voor een goede start

Kleuteronderwijs is, meer nog dan kinderopvang, een basisrecht voor elk kind. Een tekort aan plaatsen in het kleuteronderwijs is absoluut uit den boze, sterker nog, er zouden nog meer kindjes naar de kleuterklas moeten gaan.

Onderwijs

54

Op basis van de prognoses voor de komende 10 à 15 jaar, moet de capaciteit in het kleuter- en later in het basisonderwijs gevoelig worden uitgebreid. Alle onderwijsnetten moeten bijkomende investeringen doen. Als tijdelijke oplossing kunnen bubbelklasjes of containerklasjes soelaas bieden. Het is evident dat bij nieuwe grote stadsontwikkelingsprojecten (bvb de oude dokken) altijd wordt onderzocht om een school bij te bouwen. Kleuteronderwijs is zoveel meer dan opvang voor de allerkleinsten. In de kleuterklas kunnen via taal, spel, muziek en beweging leerproblemen en andere moeilijkheden snel worden vastgesteld en opgevolgd. Via het kleuteronderwijs leren kindjes leven in groep en ontwikkelen ze hun sociale vaardigheden. OpenVLD gelooft sterk in leerplicht vanaf drie jaar. Zolang dit niet wettelijk wordt bepaald moet Gent in elk geval de ambitie hebben om alle Gentse kindjes vanaf dat ze schoolrijp zijn in de eerste kleuterklas in te schrijven. Met de onthaalbureaus voor anderstaligen moet worden samengewerkt om de ouders te bereiken en de kindjes toe te leiden naar de kleuterklas. OpenVLD ondersteunt in deze ook de aanpak waarbij leefloongerechtigden worden geresponsabiliseerd om hun kinderen naar de kleuterklas te sturen en waarbij de toekenning van leefloon wordt gekoppeld aan de participatie aan het kleuteronderwijs. We zetten alles op alles om anderstalige kleutertjes intensieve taalondersteuning te geven zodat ze met een zelfde basis van Nederlands kunnen starten in het eerste leerjaar. Studies tonen aan dat andere talen het best zo vroeg mogelijk aangeleerd. Open VLD wil de kennis van een tweede taal (Frans of Engels) via muziek, versjes en spel vanaf het laatste kleuterklasje aanleren.

•

Kwalitatief basisonderwijs in een open sfeer

Het is evident dat de kinderen in onze stad moeten kunnen genieten van een kwalitatief hoogstaand basisonderwijs. Leren lezen, schrijven en rekenen zijn evident maar de maatschappij van vandaag stelt onze kinderen ook voor nieuwe uitdagingen: waarden en normen, kritisch omgaan met informatie en (sociale) media, omgaan met elkaar en met andere talen en culturen,…. Ook de kennis van een tweede taal wordt het best gedurende het gehele basisonderwijs verder aangeleerd. Daarnaast moeten alle kinderen, los van hun thuissituatie, kunnen proeven van verschillende vormen van cultuur (toneel, film, muziek, musea, ….) alsook van de verschillende sporten die er zijn. Op die manier wordt de school een plaats waar kinderen letterlijk en figuurlijk groeien, sterker worden, kansen krijgen en kunnen ontdekken waar ze goed in zijn, waar hun talenten liggen.

•

Ouderparticipatie is cruciaal

De school kan niet voor alles instaan. De eerste opvoeders van kinderen blijven hun ouders. Zij hebben de plicht en de verantwoordelijkheid om hun kinderen vaardigheden, normen en waarden bij te brengen die noodzakelijk zijn om met anderen op een goede manier te kunnen samenleven. Ouders moeten hun kinderen maximaal proberen wapenen voor de vele keuzes die zich aandienen. Het stadsbestuur ondersteunt ouders ook in die opvoedingstaak, o.m. via de opvoedingswinkel waar ouders terecht kunnen met opvoedingsvragen.

•

Gemengde scholen waar iedereen zichzelf kan zijn

Gent is een multiculturele stad. Het nastreven van een goede sociale mix in de scholen is ongemeen belangrijk. Maar de vrije schoolkeuze van ouders staat uiteraard buiten kijf én de keuze voor “buurtscholen” blijft voor OpenVLD nog altijd een juiste piste. Dit betekent echter geenszins dat we moeten berusten in ‘concentratiescholen’. OpenVLD gelooft sterk in projecten als “School in Zicht” waarbij kansrijke ouders in groepjes de buurtscholen bezoeken, uitleg krijgen over het pedagogische project en daardoor worden gestimuleerd om met een aantal samen hun kindjes in te schrijven.

Lerende en ondernemende stad

55

Maar een school moet ook een plaats zijn waar iedereen zichzelf kan zijn en voor zijn mening, voor zijn geloof of niet-geloof mag uitkomen. Een school als een neutrale plaats waar leerlingen leren over verschillende culturen en godsdiensten, zonder dat ze daarom moeten leren ‘geloven’. In het stedelijk onderwijs willen we hiertoe het vak godsdienst vervangen door een neutraal vak over de verschillende levensbeschouwingen.

•

De school is van iedereen: voor een polyvalent en slim ruimtegebruik

We zetten het beleid in het kader van de brede school verder en bouwen het nog verder uit. Schoolgebouwen en speelplaatsen worden na de schooluren, op woensdagmiddag en in het weekend opengesteld voor de kinderen en verenigingen uit de buurt, sporthallen worden verder opengezet voor de lokale sportverenigingen. In het stedelijk onderwijs laten we lokale verenigingen sport- en muzieklessen geven op school na de schooltijd. Hierdoor worden de schoolgebouwen en sportterreinen meer gebruikt.

•

Secundair onderwijs: Inzetten op jongeren, niet op structuren

De hoofdopdracht van de stad blijft die van inrichtende macht in het basisonderwijs. In het secundair onderwijs heeft het stadsbestuur een aanvullende en regisserende rol. Het is van het grootste belang dat een ruim aanbod van studierichtingen in onze stad voorhanden is, zodat de vrije keuze van leerlingen maximaal gewaarborgd blijft. Keuzevrijheid en pluralisme zijn essentieel. Diepgaand onderzoek naar de opportuniteit om het bestaande studieaanbod van het secundair onderwijs te blijven organiseren dan wel het te regisseren, zal de basis vormen van een masterplan.

•

Kwalitatief hoogstaand onderwijs

Een kwalitatieve democratie vraagt om een kwalitatief onderwijs. Zonder kennis zijn vrijheid, welvaart, verdraagzaamheid immers ondenkbaar. Kunnen, kennen en attitudes moeten dus centraal staan binnen het onderwijs. Dit betekent dat alle onderwijsvormen en –richtingen deze basisvaardigheden moeten uitdragen. Een kwalitatief onderwijs laat jonge mensen ook proeven van wat de wereld op cultureel en sportief vlak te bieden heeft zodat ieder kan ontdekken waar zijn talenten liggen. De verdere uitbouw van het “brede school”-concept verdient alle aanmoediging.

•

Gelijke kansen

De school speelt een erg belangrijke rol in het bewaken van de kansengelijkheid. De jongeren moeten in alle vertrouwen terecht kunnen bij de leerkrachten die hen goed kennen, geloven in zijn of haar kansen en hen positief kunnen bejegenen. Zittenblijven moet worden vermeden zonder dat het onderwijs zelf zijn maatstaven vermindert. Problematische situaties moeten snel worden opgespoord en door (intense) begeleiding aangepakt. Hiertoe is het van het grootste belang dat er op elke school werk wordt gemaakt van leerlingenbegeleiding.

•

Waterval tegengaan

Het vermijden van zittenblijven mag er niet toe leiden dat leerlingen al te snel georiënteerd worden naar technisch of beroepsonderwijs. Dit zorgt voor gedemotiveerde leerlingen want een keuze voor technisch- of beroepsonderwijs moet een positieve keuze zijn, uitgaand van de talenten en de belangstelling van de jongere. We moeten ten volle streven naar onderwijs op maat. Leerlingen moeten positieve keuzes kunnen maken en éénmaal ze die maken, moeten ze maximaal worden begeleid om dit ook waar te maken.

Onderwijs

56

Meer nog dan vandaag laten we in de komende bestuursperiode iedereen ook ‘proeven’ van die arbeidsmarkt. Via stages, werkplekleren alsook correcte, neutrale informatie over hun kansen op de arbeidsmarkt, worden scholieren beter gewapend voor de toekomst.

•

Spijbelen: oranje knipperlicht

Het is van het grootste belang dat beginnend spijbelgedrag wordt gedetecteerd en in een samenspel tussen ouders, Centra voor leerlingenbegeleiding, scholieren, school en desgevallend lokaal welzijnswerk wordt aangepakt. Bij hardnekkig spijbelgedrag wordt door de school een antispijbelcontract dat indien nodig samen met de dienst maatschappelijke zorg van de politie wordt afgedwongen. Voor meerderjarige jongeren met hardnekkig spijbelgedrag en een negatieve invloed op minderjarige klasgenoten moet worden bekeken of het niet beter is hen rechtstreeks naar de arbeidsmarkt toe te leiden. Ook inzake spijbelgedrag geldt een verhaal van gedeelde rechten en plichten door ouders én jongeren op verantwoordelijkheden te wijzen (via het schoolreglement en de engagementsverklaring) en desgevallend sanctionerend op te treden door het terugvorderen van de schooltoelage.

•

Slimme scholen

De scholen van vandaag moeten maximaal gebruik maken van de moderne technologieën. Immers, onze kinderen en scholieren groeien op in een digitale wereld. Het stadsbestuur moet daarom maximaal inzetten op slimme scholen. We denken daarbij aan digitale schoolborden (smart boards), een digitale schoolagenda waarmee leerkrachten, leerlingen en ouders maximaal afspraken kunnen uitwisselen en een systeem waarbij de school een sms stuurt naar de ouders bij het te laat komen van scholieren.

•

Verder investeren in een hoger onderwijs van topkwaliteit

Gent wordt op het vlak van hoger onderwijs de autoriteit bij uitstek in België. Het Gents hoger onderwijs zet meer en meer in op internationaal onderzoek en onderwijs en we zien dat ze ook in internationale rankings goed beginnen scoren. Onze universiteit, hogescholen en kennisinstellingen richten meer en betere spin-offs op en Gent is in het kader van het Erasmus-uitwisselingsprogramma een bijzonder populaire stad voor vele jongeren. Met de Vlerick Management School bereiken we bovendien een afzonderlijk publiek dat geïnteresseerd is in MBA’s of Managementopleidingen.

•

De lat nog hoger durven leggen

Maar we moeten blijven investeren in ons hoger onderwijs. Het is een unieke troef die van het grootste belang is voor de toekomst van deze stad. De steden van de toekomst zijn immers die steden die kennis kunnen aantrekken, kennis kunnen ontwikkelen en kennis kunnen behouden. Daarom moeten we ook op stedelijk niveau verder inzetten op het wegwerken van belemmeringen. Onderzoek wordt nog te weinig vermarkt. Om hieraan te verhelpen werd Gent BC opgericht die een brugfunctie heeft tussen de academische wereld en het bedrijfsleven. We moeten verder inzetten op samenwerking tussen de academische wereld en het bedrijfsleven zodat nog meer wetenschappelijke ontwikkelingen gevaloriseerd kunnen worden. We voorzien meer en betere fysieke ruimte voor kennis en kennisintensieve bedrijvigheid. We investeren daarom in de verdere uitbouw van het wetenschapspark Ardoyen in Zwijnaarde maar voorzien ook ruimte voor nieuwe kennisbedrijvigheid. Universiteit en hogescholen moeten nog beter samenwerken, niet alleen betreffende onderzoek en ontwikkeling, maar ook voor wat betreft sociale voorzieningen allerhande.

Lerende en ondernemende stad

57

Werken en ondernemen Inleiding Gent is de afgelopen 30 jaar fundamenteel veranderd van een ietwat grijze industriestad tot een moderne polyvalente stad waar het aangenaam is om te leven en te werken. Ook in de toekomst willen we een slimme en duurzame groei van de Gentse economie vrijwaren . Deze groei dient iedereen ten goede te komen. Met andere woorden OpenVLD Gent gaat resoluut voor een economie met veel werkgelegenheid en sociale rechtvaardigheid.

Een liberale kijk op werk en ondernemen OpenVLD Gent blijft prioritair inzetten op een gunstig ondernemingsklimaat. Het zijn immers de bedrijven die de tewerkstelling creëren. Daarnaast is het de maatschappelijke plicht van de Stad Gent om samen met het OCMW, de VDAB en het Onderwijs een effectief activeringsbeleid te voeren dat iedereen op basis van zijn of haar capaciteiten aan de slag krijgt. Een activeringsbeleid kan echter enkel slagen als de competenties en talenten van de werkzoekenden gelinkt worden aan de vacaturevereisten. Open VLD Gent wenst dan ook een activeringsbeleid op maat van de bedrijven te ontwikkelen. Hiervoor zal intensief overlegd en samengewerkt worden met de voor Gent belangrijkste sectoren. Open VLD Gent gaat in het activeringsbeleid uit van wederzijdse verantwoordelijkheid. Het uitkeringsbeleid en de dienstverlening van het OCMW en de Stad Gent zijn onlosmakelijk gekoppeld aan de werkbereidheid. Wie pertinent weigert zijn of haar plaats in te nemen op de Gentse arbeidsmarkt mag van de overheid geen steun verwachten.

•

Laagdrempelige en professionele Werkwinkels

Open VLD Gent steunt de VDAB bij het hervormen en het moderniseren van de werkwinkels en ziet het als de taak van de Stad Gent om na de VDAB de belangrijkste partner te zijn in de werkwinkels. Hiernaast staat Open VLD Gent achter de wijkgerichte werking van de werkwinkels. De bereikbaarheid en laagdrempeligheid moeten steeds gegarandeerd zijn voor elke Gentenaar. Er kan onderzocht worden of mobiele werkwinkels of de koppeling aan andere lokale dienstverlening, de wijkgerichte werking kan versterken.

•

Integratie: Iedereen mee

OpenVLD Gent gelooft in een aangepast activeringsbeleid als doeltreffend integratietraject. Maar deze ondersteuning kan enkel slagen als de aangeboden kansen gegrepen worden. Wie zich onvoldoende inzet bij het volgen van een (taal)opleiding of het uitoefenen van een job, verliest zijn recht op de aangeboden dienstverlening en het verkrijgen van een OCMW-uitkering. OpenVLD Gent is echter niet blind voor de specifieke problematiek en de vaak lage competenties van de nieuwe migranten. Er is nood aan een integraal traject waarbij de verschillende betrokken organisaties (OCMW, Onthaalbureau, VDAB, Stad Gent) hun dienstverlening op elkaar afstemmen en waarbij de capaciteit van de taalopleidingen wordt opgetrokken. Het principe om werken met leren te combineren, is hierbij een interessant uitgangspunt. OpenVLD Gent is ervan overtuigd dat werken de sleutel is tot een versnelde sociale integratie van mensen met een welzijnsproblematiek. Het verleden kan immers gemakkelijker achtergelaten worden als er een duidelijk toekomstperspectief is. Een werking waarbij begeleiders het dossier van iemand integraal opvolgen en zo een vertrouwensband opbouwen, is het onderzoeken meer dan waard. Werk is het belangrijkste middel waarmee burgers zich kunnen integreren. Tezelfdertijd is meer werkgelegenheid de enige manier om de duurzaamheid van onze welvaart te verzekeren. Omwille van Werken en ondernemen

58

de financiële en sociale zekerheid is het toeleiden van leeflooncliënten naar een job één van de prioriteiten van het OCMW Gent. In het Opleidings- en Tewerkstellingscentrum (OTC) van het OCMW Gent worden cliënten opgeleid naar een passende tewerkstelling en begeleid naar de reguliere arbeidsmarkt of een sociale tewerkstellingsplaats. De afgelopen legislatuur is het aantal cliënten dat jaarlijks werd toegeleid naar het OTC gestegen met 56,55%.

•

Een toekomstgericht Gents opleidingsaanbod

Een goed uitgebouwd opleidingsaanbod is het middel om de bestaande mismatch tussen de werkzoekenden en de beschikbare jobs weg te werken. Het structureel aanbod dient afgetoetst te worden aan de noden van morgen en waar nodig aangepast en uitgebouwd te worden. Hiernaast moet ook snel en flexibel kunnen worden ingespeeld op nieuwe tewerkstellingskansen. Op deze manier kan bij een sterke groei in een bepaalde sector op korte termijn een opleiding aangeboden worden aan potentiële werknemers. Ten slotte kan samen met de bedrijven en de opleidingsverstrekkers bekeken worden hoe het aanbod aan opleidingen op de werkvloer uitgebreid kan worden. Een Gents Horecacentrum zou een belangrijke meerwaarde betekenen voor de Gentse horecasector. OpenVLD Gent wil het project dan ook nieuw leven inblazen en samen met de VDAB en de horecasector bekijken of het centrum in de volgende legislatuur gerealiseerd kan worden. Het Horecacentrum dient naast een opleidingscentrum voor werkzoekenden tevens een adviescentrum voor ondernemers en een vitrine voor de gehele Gentse horeca te zijn.

•

Sociale economie als opstap naar een reguliere job

Iedereen heeft recht op werk. Dankzij sociale economiebedrijven kunnen mensen in een aangepaste en beschermde werkomgeving aan de slag om zo door te groeien naar de reguliere economie. Het is echter een illusie te verwachten dat alle werknemers uit de sociale economiebedrijven kunnen doorstromen naar een reguliere job. Anderzijds zijn de inspanningen om mensen te laten doorstromen naar de reguliere economie momenteel te beperkt. OpenVLD Gent wenst tijdens de volgende legislatuur de Gentse sociale economie opnieuw met 1.000 werkplaatsen uit te breiden. Bij de sociale tewerkstellingsprojecten van de Stad Gent wordt prioritair ingezet op die dienstverlening die de leefbaarheid van onze stad verbetert. Het opknappen van leeggemaakte kraakpanden en de aanpak van zwerfvuil, zijn hier twee voorbeelden van. Tegelijkertijd kan de doorstroming naar de reguliere economie sterk verbeterd worden. Samen met bedrijven uit de sociale en reguliere economie zullen methodieken uitgewerkt worden opdat er na de nodige werkervaring vlotter kan doorgestroomd worden naar de reguliere economie. Verder kan de Stad Gent de sociale economie de nodige impulsen geven door het verduurzamen van het eigen aankoopbeleid. Hierbij zal een samenwerking tussen reguliere en sociale economiebedrijven worden nagestreefd. Hiernaast blijft OpenVLD Gent zich inzetten voor de realisatie van de Sociale Economie Cluster op de voormalige UCO-site.

•

Wegwerken van de drempels naar werk

Het is de taak van de overheid om de nog bestaande obstakels naar werk weg te werken. Als mensen jobs moeten weigeren omwille van falend openbaar vervoer of omwille van onvoldoende flexibele kinderopvang, heeft het beleid gefaald. Redelijkheid moet wel blijven overheersen. De overheid kan faciliteiten voorzien maar men moet eveneens bereid zijn om hiervan gebruik te maken.

Lerende en ondernemende stad

59

•

Ruimte om te ondernemen

Om te kunnen ondernemen, hebben bedrijven in de eerste plaats ruimte nodig. Gent zal de komende jaren heel wat industriegrond beschikbaar stellen. De nieuwe bedrijvenzones Eilandje Zwijnaarde en Wiedauwkaai bieden honderden hectaren nieuwe bedrijfsgronden, op gesaneerde bedrijventerreinen uit de vorige eeuw. In de haven is meer dan 400 hectare beschikbaar. Deze nieuwe zones bieden de gelegenheid om een nieuw soort bedrijvenzone in te richten, waarbij duurzaamheid centraal staat. Ook voor hi-tech bedrijven en spin-offs van de universiteit moet bijkomende plaats worden voorzien. De biotech-cluster op de campus Ardoyen is stilaan vol. De realisatie van een nieuw Wetenschapspark, bijvoorbeeld op The Loop, moet garant staan voor de verdere groei van de creatieve economie. Bij de uitgifte van bedrijventerreinen moet niet alleen rekening worden gehouden met het aantrekken van nieuwe bedrijven en sectoren, maar ook met de herlocalisatie van bedrijven die gelegen zijn in huidige of toekomstige woonzones, of die nood hebben aan uitbreiding.

•

Haven

De Gentse haven heeft enkele recordjaren achter de rug. In 2011 werd voor het eerst de kaap van 50 miljoen ton overslag overschreden, en aan het nieuwe Kluizendok zijn er inmiddels 15 bedrijven gevestigd. De haven zorgt voor 7 miljard euro toegevoegde waarde en bezorgt rechtstreeks en onrechtstreeks werk aan 70 000 mensen. De ondertekening van een akkoord tussen Vlaanderen en Nederland over de start van de planfase voor de nieuwe zeesluis in Terneuzen, verzekert de toekomst van de Gentse haven en heeft een fundamentele invloed op investeringsbeslissingen van internationale groepen. De Gentse haven wil zich, in lijn met het strategisch plan uit 2010, blijven profileren als industriehaven, met aandacht voor werkgelegenheid en toegevoegde waarde. Naast het behouden en versterken van de huidige industriële spelers, zoals ArcelorMittal, Volvo en StoraEnso, wil de haven zich de komende jaren sterk profileren als duurzame haven. Het verder uitbouwen van de grootste biobrandstoffencluster in Europa is vanzelfsprekend een prioriteit maar ook biochemie en biomassa zullen meer en meer het beeld van de Gentse haven bepalen. Om de leefbaarheid van de havendorpen te garanderen, zal de haven zich de komende jaren moeten ontwikkelen binnen de bestaande grenzen, al bij al toch goed voor een derde van het Gentse grondgebied. Herinrichten en herclusteren van activiteiten en infrastructuur, vooral binnen het oudere havengedeelte, moet bijkomende ruimte scheppen voor nieuwe bedrijvigheid. De opening van de nieuwe binnenvaartverbinding met Parijs (het Schelde-Seine-kanaal) opent meteen ook perspectieven voor de Gentse haven. Gent is naast zeehaven immers ook een van de grootste binnenvaarthavens in Europa. De binnenvaart, en in mindere mate het spoor, zijn duurzame alternatieven voor het vervoer van goederen. OpenVLD pleit ook klaar en duidelijk voor meer structurele samenwerking, vanuit de praktijk en rond specifieke items, met Zeeland Seaports en de Zeebrugse haven. De koppeling van de vier havens tot een grote Scheldedeltahaven, in samenspraak met Antwerpen en Rotterdam, kan de economische slagkracht van onze regio aanzienlijk vergroten. Tot slot moeten de Gentenaars weer aansluiting vinden met hun haven. De wekelijkse rondvaarten, het nieuwe bezoekerscentrum en het Havenhuis aan de Graslei brengen de haven terug in de stad. Ook de ondersteuning van cultuur en sport door het Havenbedrijf zorgen voor bekendheid en uitstraling van de Gentse haven.

•

Wijkeconomie

OpenVLD wil de wijkeconomie verder ondersteunen door gerichte maatregelen als het starterscontract. Zo willen we starters en buurtwinkels (slager, bakker, kruidenier, groetenwinkel, superette…) verder ondersteunen. Werken en ondernemen

60

Heel wat creatieve ondernemers werken van thuis uit. Een kwaliteitsvolle leefomgeving draagt zo bij tot het aantrekken en behouden van creatieve ondernemers in Gent. Om de kwaliteit van het lokale handelsweefsel te garanderen pleiten we voor het verder uitrollen van de methode die recent werd gehanteerd in de Wondelgemstraat. Daarbij werd eerst een inventaris van de handelszaken wordt gemaakt: aantal en type winkels, evolutie van de leegstand, een overzicht van de eigendomstructuur. Door deze meting werd duidelijk welke types handelszaken ontbreken. Via een gerichte promotie en acquisitie worden dan nieuwe ondernemers aangetrokken. Gentse bedrijven kunnen hun steentje bijdragen aan de leefbaarheid van de wijken waarin ze zijn gevestigd. Succesvolle initiatieven als de win-win beurs kunnen verder worden gezet. Op die manier dragen bedrijven ook bij aan de leefbaarheid van de stad en hun buurt.

•

Horeca

Het gaat goed met de Gentse horeca. De jongste jaren zijn er heel wat nieuwe zaken bijgekomen, de sector is in volle dynamiek. Ondertussen telt de Arteveldestad 650 cafés en 450 restaurants. We doen nu al heel wat inspanningen om nieuwe zaken aan te trekken: we geven beginnende ondernemers een financiële duw in de rug via het starterscontract, zaken kleiner dan 500 m² krijgen een vrijstelling van belasting en we ondersteunen volop gevelrenovaties. Wij zorgen voor het kader, maar het zijn natuurlijk gedreven ondernemers en het uitstekende Gentse horecapersoneel die het elke dag op het terrein waarmaken. Gent wist tot twee keer toe de award voor meest horecavriendelijke stad te winnen. In 2011 kwam daar de persprijs bovenop. De jury prees de stad in zijn verslag om haar niet aflatende inzet om de horeca te ondersteunen. ‘Gent wil duidelijk aan de kop van het peloton blijven’, luidt het. Het horecabeleidsplan, de horecacoach, de horecabrochure, het horecazine, de inzet van infostewards, het startersbeleid … blijven goede recepten waarmee Open VLD de Gentse horeca ondersteunt. Ook in de toekomst willen we erover waken dat Gent dé horecastad bij uitstek blijft. Het nieuwe winkel- en horecaplan zette hiervoor de krijtlijnen uit.

•

Het nachtleven

Gent is een bruisende stad, niet alleen overdag maar ook ’s nachts. Met het ‘Manifest voor het Gentse nachtleven’ wil Open VLD de Gentse nachteconomie nog meer stimuleren. De nachteconomie draagt bij tot de welvaart van onze stad. Een bruisend nachtleven draagt immers bij aan de lokale economie en is een belangrijke troef voor de aantrekkelijkheid van onze stad. Open VLD pleit daarom voor meer aandacht voor de nachteconomie. Er is nood aan voldoende plaatsen om uit te gaan. Horecaondernemers en organisatoren hebben het vandaag steeds moeilijker om een geschikte locatie te vinden om optreden en fuiven te organiseren. Zo kunnen bijvoorbeeld uitgaanszones worden gecreëerd. Om de Gentse pop- en rockscene te versterken is er nood aan bijkomende maatregelen. Samen met de Gentse horeca kunnen circuits voor optredens worden opgezet waarbij muzikanten de mogelijkheid krijgen om in verschillende cafés optredens te geven. Voldoende repetitielokalen moeten worden voorzien. Hiernaast ondersteunt Open VLD Gent de vraag naar een bijkomende zaal voor rock- en popconcerten. Het nachtleven heeft ook een donkere zijde waar we niet blind voor mogen zijn. Door het aanbieden van agressietraining voor horeca-uitbaters en hun personeel kunnen zij leren hoe ze beginnende agressie kunnen erkennen, en hoe hiermee om te gaan om escalatie voorkomen.

•

Detailhandel

In 1997 heeft Stad Gent voor het eerst een langetermijnvisie voor de detailhandel opgemaakt. Dit was de afgelopen jaren het beleidskader voor heel wat concrete ontwikkelingen en acties. Na 15 jaar zijn Lerende en ondernemende stad

61

zowel de stedelijke context als de maatschappelijke trends sterk gewijzigd. Daarom was er nood aan een actualisatie van dit plan door de opmaak van een Gents Winkel- en Horecaplan met een nieuwe langetermijnvisie tot 2020. Dit plan zal het kader vormen om Gent als winkel- en horecastad nog te versterken, en nog meer om de kaart te zetten. Specifieke aandacht gaat daarbij naar het aantrekken en ondersteunen van kleinhandelszaken, de creatie van thematische sfeergebieden, clustering van het winkelaanbod, verfraaiing van de handelspanden en het stimuleren van nieuwe winkelconcepten. Zo kan het Gentse winkel- en horeca-apparaat op een doordachte en slimme manier groeien, waarbij kwaliteit belangrijker is dan kwantiteit en het bestaande aanbod zich verder kan ontwikkelen.

•

Dienstverlening naar ondernemers

Open VLD pleit voor een gevoelige uitbreiding van de diensten van het OOG, waardoor ondernemers met alle aanvragen voor vergunningen (inname openbare weg, stedenbouwkundige vergunningen, stedelijke milieuvergunningen) te recht kunnen bij één stedelijk loket voor ondernemers. Op die manier breiden we de bestaande positieve dienstverlening van het OOG verder uit naar de hele organisatie. In de afgelopen bestuursperiode ontwikkelde Open VLD een uniek startersbeleid. Zo gaven we zuurstof aan de lokale economie. Want startende ondernemingen zijn dé belangrijkste bron van vernieuwing in lokale economie. Zij versterken immers de dynamiek van de stad. We hebben daarbij niet alleen oog voor de startende ondernemers, maar ook voor ondernemers in nood en herstartende ondernemers. Want er rust nogal te vaak een stigma op falende ondernemers. Daar willen we iets aan veranderen.

•

Gent: hotspot voor de creatieve economie

Meer dan 500 creatieve bedrijven zorgen in Gent voor meer dan 6.000 jobs. Hiernaast oefenen een kleine 4.000 mensen als zelfstandige een creatief beroep uit. Dat is maar liefst 18% van de Gentse zelfstandigen. De Gentse creatieve sector is dus van geen kleintje vervaart en verdient als groeisector bijzondere aandacht. Showcases en publieksmomenten zoals de Invasie, Oeverture en de muziekshowcase Glimps zijn belangrijke toon- en verkoopmomenten. Deze ingeslagen weg moet verder bewandeld worden. Hiernaast bieden de bestaande events en festivals een goed forum voor de profilering van de Gentse creatieve economie: app’s voor de Gentse Feesten, belichten van de visuele sector tijdens het Filmfestival, aandacht voor de softwareontwikkelaars tijdens het Lichtfestival,… Creatieve ondernemers hebben nood aan aangepaste werkruimte. Coworking spaces kunnen een oplossing bieden voor zelfstandigen die een creatief beroep uitoefenen. Een Gentse creatieve hotspot voor bedrijfjes van diverse pluimage zou eveneens een boost kunnen geven aan de sector. De Leopoldskazerne, middenin het kunstenkwartier en omgeven door studenten, is hiervoor een ernstige piste. Bovendien spoort dit samen met de ontwikkeling van de Leopoldskazerne als trekpleister voor cultureel talent. Ten slotte zijn creatieve opleidingen voornamelijk gericht op het aanleren van creatieve vaardigheden. Het aanleren van commerciële vaardigheden krijgt niet altijd de plaats die het verdient binnen de creatieve opleidingen. Om de stap tussen het onderwijs en het ondernemerschap te verkleinen wenst Open VLD een business opleiding te koppelen aan de creatieve opleidingen. Hiervoor zal het gesprek aangegaan worden bij de verschillende betrokken onderwijsverstrekkers.

Werken en ondernemen

62

Efficiënte overheid Inleiding De voorbije jaren heeft de crisis overheden overal ter wereld nogal hardhandig met de neus op de feiten gewezen. De opeenstapeling van begrotingstekorten, een hoogoplopende schuld (niet in het minst ten gevolge van de redding van de banken) en het onvermogen om structureel te hervormen, zetten publieke besturen met de rug tegen de muur. OpenVLD Gent wil onze stad ook ontwikkelen als e-city. Een stad die een voorloper wil zijn inzake innovatie, moet ook durven nieuwe technieken en technologie te implementeren in praktische toepassingen. Soms betekent dit dat we geconfronteerd zullen worden met de wet van de remmende voorsprong. Oordeelkundig en praktijkgericht werken zal dus de boodschap zijn. Enerzijds betekent dit vroeg meestappen in nieuwe technologische ontwikkelingen, anderzijds betekent dit soms ook wachten tot de technologie voldoende matuur is, en niet blind meesurfen op elke hype. Gent heeft de laatste jaren heel wat verwezenlijkingen inzake nieuwe media op zijn conto kunnen schrijven. Zo is Netlog vanuit Gent een echte wereldspeler geworden, en is Gent een van de eerste steden die een Foursquarelabel heeft behaald. Gent zal binnenkort ook de eigen extensie .gent beheren. Dergelijke toepassingen richten zich in de eerste plaats op de zogenaamde ‘early adopters’. Als publieke overheid heeft het stadsbestuur in de eerste plaats de verantwoordelijkheid om een zo breed mogelijk publiek te bedienen, ook via ICT. De verdere uitbouw van de digitale loketten, de invoering van de vrijetijdspas en de introductie van diverse apps voor dienstverlening, zijn maar enkele voorbeelden van kleine, maar betekenisvolle stappen die Gent kan zetten in de wereld van de nieuwe media.

Een liberale kijk op financieel beleid Hoewel de crisis ook onze stad niet heeft gespaard, en onvermijdelijk heeft gezorgd voor een stijging van de uitgaven en een daling van de inkomsten, is de Stad Gent de jaren 2008-2012 toch redelijk ongeschonden doorgekomen. Sinds de vorige verkiezingen werden de hoofdbelastingen (personenbelasting en onroerende voorheffing) behouden op hetzelfde niveau. Inzake belasting op arbeid is Gent al jaren de goedkoopste centrumstad in Vlaanderen. Dit is uiteraard te danken aan een gedegen en vooruitziend financieel beleid, waarvoor de liberalen intussen al 30 jaar onafgebroken garant staan. Tijdens de ‘goede jaren’ 2002-2007 werd meer dan 150 miljoen euro opzijgezet, waarvan maar liefst 75 miljoen euro in het pensioenfonds. Dit betekent dat de Stad Gent de komende 30 jaar zijn pensioenverplichtingen kan nakomen, en dat er nog een crisisbuffer van ongeveer 80 miljoen rest, waarvan een deel wel in 2012 zal moeten worden aangesproken, onder meer door stijgende energieprijzen en de hoge inflatie. De komende jaren moeten we dit beleid uiteraard onverkort verder zetten. Voor OpenVLD Gent is een belastingverhoging in de komende legislatuur onaanvaardbaar, onnuttig en onnodig. Onaanvaardbaar, omdat België al bij de hoogst belaste landen ter wereld behoort. Onnuttig omdat een hogere belasting op arbeid de koopkracht van de werkende middenklasse aantast, en een hogere onroerende voorheffing wonen nog duurder dan het al is. Onnodig, omdat het budget ook de komende jaren in evenwicht kan blijven, indien de juiste hervormingen worden doorgevoerd in werking van de stedelijke overheid. De basisprincipes van een gezond financieel beleid blijven meer dan ooit van kracht: niet meer uitgeven dan je hebt, en alleen lenen voor toekomstgerichte investeringen. OpenVLD Gent kiest dan ook bewust voor het voortzetten van het investeringsbeleid, zoals dat de voorbije 20 jaar is gevoerd. Een totale investering door het Stadsbestuur van ruim 1,75 miljard euro sinds 1995, heeft onmiskenbaar gezorgd voor een gedaanteverandering van onze stad, en heeft mee de aantrekkingskracht bepaald die Gent de laatste jaren heeft in binnen- en buitenland.

Lerende en ondernemende stad

63

Een liberale kijk op overheidsorganisatie en dienstverlening op maat De Gentse lokale overheid is een omvangrijke en complexe organisatie. Met meer dan 10 000 personeelsleden en een totaal exploitatiebudget van tegen het miljard euro, is ze de tweede grootste werkgever in Oost-Vlaanderen, na de combinatie UGent – UZGent. Door de jaren heen is de organisatie echter ook bijzonder complex geworden, met tal van verzelfstandigde agentschappen, autonome bedrijven en intercommunales, elk met hun eigen structuur. In de loop der jaren is ook het takenpakket fors gegroeid. De complexiteit van de organisatie (die overigens een afspiegeling is van de toegenomen complexiteit van de samenleving) maakt het beslissing- en uitvoeringsproces soms bijzonder lang, traag, omslachtig en bureaucratisch. Nochtans beschikt de lokale overheid in Gent over bijzonder gekwalificeerde en toegewijde medewerkers. De medewerkers van de Stad Gent zijn bijna zonder uitzondering klasbakken, die vaak bewust kiezen voor een carrière bij de lokale overheid. De samenwerking en het vertrouwen tussen beleid en management zijn uitstekend te noemen. Onder impuls van OpenVLD werd in 2011 eindelijk een grondig kerntaken- en efficiëntiedebat gestart. Het bewustzijn binnen de organisatie is de voorbije mate dermate gegroeid, dat een fundamentele hervorming binnen handbereik ligt. De pensioengolf die ervoor zorgt dat meer dan 40% van de medewerkers de komende tien jaar de organisatie verlaat, biedt een ongeziene opportuniteit om het aantal stadsambtenaren te verminderen zonder medewerkers te moeten ontslaan. In de voorbije maanden werden de diensten en departementen grondig doorgelicht, en werden voorstellen uitgewerkt om tot een grotere efficiëntie en effectiviteit te komen. Deze voorstellen liggen klaar voor het nieuwe college dat na de verkiezingen aantreedt. Het zal er dus op aankomen om snel de nodige keuzes te maken. OpenVLD Gent staat voor heldere keuzes. De lokale overheid heeft in de eerste plaats een strategische rol: bepalen wat er waar en voor wie moet gebeuren. Dit betekent dat de uitvoering zoveel mogelijk buiten de klassieke stadsorganisatie moet gebeuren. Dit kan via verzelfstandigde agentschappen, intercommunales of door uitbesteding, al dan niet in combinatie met sociale tewerkstelling. De ervaring met de exploitatie va de sportinfrastructuur door TMVW is wat dat betreft een voorbeeld: een betere kwaliteit in dienstverlening tegen een lagere kostprijs. Dit betekent dat de Stad Gent in de toekomst minder medewerkers zal tellen, maar wel met een gemiddeld hoger opleidingsniveau. De besparing zit niet zozeer in de loonkost, maar wel in afgeleide kosten, zoals huisvesting, uitrusting en energie. Ook een nieuwe arbeidsorganisatie, naar het voorbeeld van de FOD Sociale Zaken, kan heel wat kosten besparen en tegelijk de tevredenheid van de medewerkers fors verhogen. Een deel van de uitgespaarde middelen moet onvermijdelijk gaan naar een informatisering en een betere uitrusting van de medewerkers. Flexibele kantoorconcepten vereisen een performant en betrouwbaar IT-netwerk en uitrusting zoals smartphones en tablet. Eind 2011 besliste het uittredende college over een ambitieus herhuisvestingsplan, dat er moet voor zorgen dat alle centrale diensten van de Gentse lokale overheid binnen de tien jaar worden gehuisvest in een modern en flexibel kantoorgebouw. Dit plan moet onverkort worden uitgevoerd. Naast de centralisatie van de diensten, blijft het belangrijk de dienstverlening van de Stad Gent uit te breiden in de wijken en deelgemeenten. OpenVLD Gent kiest ervoor om een pakket basisdienstverlening aan te bieden via loketten in alle wijken. Voor de deelgemeenten zijn dit de klassieke dienstencentra, maar daarnaast is er ook het Mobiel Dienstencentra, en in andere wijken kan een basisdienstverlening worden aangeboden via loketten in buurtcentra en welzijnsbureaus. Gespecialiseerde dienstverlening, zoals bouwvergunningen of complexere dossiers, wordt centraal verleend. Alleen op die manier is echt maatwerk mogelijk.

Efficiënte overheid

64

Een liberale kijk op de rol van de overheid als duurzame investeerder Met een exploitatiebudget van bijna 1 miljard euro, en een investeringsbudget van meer dan een half miljard euro in de voorbije legislatuur, is de Stad Gent een belangrijke economische speler. Door haar omvang kan de lokale overheid Gent, door middel van een centraal aankoopbeleid, heel wat kosten besparen en tegelijk de gebruikte middelen standaardiseren. Precies door die omvang kan de Stad Gent haar aankoopbeleid ook als hefboom gebruiken ten voordele van de duurzame economie. Zo is Gent al jaren een fairtrade-stad, en zijn er de voorbije jaren forse stappen gezet in het duurzaam aankoopbeleid. Van schone kleren tot fairtrade-producten als fruitsap en koffie tot zelfs broodjes, van groene stroom tot elektrische voertuigen en FSC-gelabeled hout en papier. Gent is onbetwistbaar koploper inzake duurzaam aankopen. Deze inspanningen moeten onverminderd verder worden gezet, weliswaar steeds met oog voor wat de markt kan bieden. Aangekochte goederen en diensten moeten immers in de eerste plaats functioneel zijn en mogelijk maken dat de medewerkers hun taak ten dienste van de burgers op de best mogelijke manier kunnen vervullen. OpenVLD Gent kiest duidelijk voor een duurzaam aankoop- en investeringsbeleid, onder meer inzake voertuigen, waar hybride en elektrisch de komende jaren de norm moet worden. Daarnaast kan de uitbouw van een centraal distributiecentrum voor werkmateriaal, waar leveranciers aanleveren en er dan een herdistributie kan gebeuren met elektrische voertuigen, heel wat vrachtwagenkilometers overbodig maken. Ook invoeren van CO2-uitstoot als gunningcriterium in bestekken kan de duurzaamheid verhogen. Om de steeds hoger oplopende energiefactuur te drukken, is een beperking van het energieverbruik de enige juiste optie, wat uiteraard ook een milieuvoordeel oplevert. Een verder doorgedreven REG-beleid, het hanteren van een laagenergienorm voor bouwprojecten en investering in isolatie, relighting en vervanging van installaties heeft dan ook de hoogste prioriteit. Uiteraard zal een centralisatie van de diensten in moderne kantoorgebouwen een ingrijpende invloed hebben op het energieverbruik, en ons bovendien in staat stellen het meest onderhoudslastige deel van het stadspatrimonium te liquideren. De voorbije jaren heeft de Stad Gent ook het voortouw genomen inzake ethisch beleggen en bankieren. De consequente houding tegenover de hoge bonussen voor toplui van banken die aan het overheidsinfuus liggen, is door velen gewaardeerd als voorbeeld van ethisch bewustzijn in geldzaken. Inmiddels ligt er een ethisch financieel kader voor, waarbij de Stad Gent niet alleen hoge eisen stelt aan zijn financiële partners, maar ook duidelijk kiest voor het gebruiken van zijn reserves, zoals het pensioenfonds, als hefboom om een duurzame lokale economie te ondersteunen, bijvoorbeeld via microkredieten of investeringen in duurzame energie.

Lerende en ondernemende stad

65