Gemeentescan Barendrecht

Gemeentescan Barendrecht

Rotterdam Mei 2014

Inhoud 1

Inleiding

1

2

Ontwikkelingen in de gezondheidszorg

2

2.1 Landelijke ontwikkelingen

2

2.2 Regionale ontwikkelingen

6

Gemeente in beeld

9

3.1 Kenmerken gemeente Barendrecht

9

3

4

5

3.2 Ontwikkeling van de gemeente

19

Gezondheid en zorgvraag inwoners gemeente

20

4.1 Ervaren gezondheid inwoners Barendrecht

20

4.2 Ontwikkeling (eerstelijns) zorgvraag

22

4.3 Prognose eerstelijns zorgvraag 10-30 jaar

23

Zorgvraag en zorgaanbod (concept hoofdstuk)

25

5.1 Bestaand en benodigd (eerstelijns) zorgaanbod

25

5.2 Eerstelijns zorgaanbieders in beeld

27

5.2.1 Ontwikkelingen op het gebied van eerstelijns centra

6

28

5.3 Andere zorgvoorzieningen in het werkgebied

28

Conclusies en aanbevelingen

29

6.1 Conclusies gemeentescan Barendrecht

29

6.1.1 Ontwikkelingen in de gezondheidszorg

29

6.1.2 Kenmerken gemeente Barendrecht

29

6.1.3 Gezondheid en zorgvraag inwoners gemeente

29

6.1.4 Zorgaanbod in de gemeente

30

6.2 Conclusies zorgverleners Barendrecht

30

6.2.1 Reactie zorgverleners op gemeentescan 6.3 Aanbevelingen

30 31

6.3.1 Ontwikkelingen in de gezondheidszorg

31

6.3.2 Kenmerken gemeente Barendrecht

31

6.3.3 Gezondheid en zorgvraag inwoners gemeente

32

6.3.4 Zorgaanbod in de gemeente

32

Referenties BIJLAGE I BIJLAGE II

33 Eerstelijns zorgverleners werkgebied gemeente Barendrecht Tweedelijns en AWBZ-zorg werkgebied gemeente Barendrecht

35 39

BIJLAGE III BIJLAGE IV BIJLAGE V BIJLAGE VI BIJLAGE VII

Publieke zorg werkgebied gemeente Barendrecht Vraag Aanbod Analyse Monitor Verslag gemeentebijeenkomst Barendrecht 7 november 2013 Methode Beschrijving bronnen

41 42 44 48 50

1 Inleiding ZorgImpuls heeft voor iedere (deel)gemeente waar zij haar diensten aanbiedt, een (deel)gemeentescan gemaakt. Barendrecht is sinds 1 januari 2013 onderdeel van het werkgebied van ZorgImpuls. Vandaar dat we ook voor deze gemeente een gemeentescan hebben gemaakt. Onderliggend treft u de gemeentescan van Barendrecht aan. De gemeentescan geeft inzicht in de ontwikkeling van de zorgvraag en het zorgaanbod in de gemeente. Welke aandachtspunten (qua capaciteit, huisvesting, inhoud en organisatie van de zorg) doen zich voor als we de huidige en toekomstige vraag in de gemeente afzetten tegen het huidige en toekomstige lokale aanbod van zorg? De scan is daarmee een startpunt om toekomstige wijkgerichte eerstelijnszorg te bevorderen in de gemeente. Zowel voor beleidsmakers als voor zorgverleners biedt de scan inzicht en handvatten voor integrale zorg op wijkniveau. En de mogelijkheid om dit in samenhang met andere sectoren als wonen, welzijn, werk, onderwijs en veiligheid te brengen. Er is gebruikgemaakt van de aanwezige bronnen beschikbaar in november 2013, zoals de beleidsstukken van de gemeente Barendrecht, de Vraag Aanbod Analyse Monitor (Nivel), de Gezondheidsenquête van de GGD Rotterdam-Rijnmond en documenten van ZorgImpuls. Gezocht is naar samenhang en consistentie. Dit rapport bestaat uit zes hoofdstukken. Hoofdstuk 2 geeft een overzicht van de landelijke en regionale ontwikkelingen op het gebied van de gezondheidszorg. In hoofdstuk 3 worden de huidige en toekomstige kenmerken van gemeente Barendrecht in kaart gebracht. Hoofdstuk 4 geeft inzicht in de ervaren gezondheid door de inwoners van Barendrecht en de ontwikkelingen op het gebied van de gezondheid. De tweede helft van hoofdstuk 4 geeft aan hoe de zorgvraag zich ontwikkelt. Vervolgens wordt in hoofdstuk 5 het huidige zorgaanbod besproken. Tot slot wordt in hoofdstuk 6 ingegaan op de conclusies en aanbevelingen voor het realiseren van een toekomstbestendige eerstelijnszorg in Barendrecht.

1

2 Ontwikkelingen in de gezondheidszorg In dit hoofdstuk worden trends op landelijk en regionaal niveau besproken die van invloed kunnen zijn op de eerstelijns gezondheidszorg in gemeente Barendrecht.

2.1 Landelijke ontwikkelingen Toename (complexe) zorgvragen In de (eerstelijns) zorg zullen, naast de enkelvoudige zorgvragen, steeds meer complexe vragen voor behandeling komen. Dit heeft verschillende oorzaken. Het aantal ouderen stijgt nog steeds, en men leeft gemiddeld langer, onder andere door verbetering van medische technologieën. Ook is een verandering in leefstijl nog steeds gaande. Denk hierbij aan overgewicht, stress en werkdruk. Door invloed van onder andere deze factoren zal het aantal chronische zieken de komende jaren sterk toenemen, maar mensen hebben ook vaker meerdere chronische aandoeningen tegelijk. Dit alles maakt de zorgvraag complexer. Deze zorg samenhangend en dichtbij de zorgvraag van de patiënt organiseren en daarmee inzetten op een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven, vraagt om multidisciplinaire samenwerking van zorgverleners. Geïntegreerde eerstelijnszorg Onder ‘geïntegreerde zorg’ wordt in het kader van chronische zieken verstaan: de zoveel mogelijk sluitende keten van vroegtijdige onderkenning, (geïndiceerde of zorggerelateerde) preventie, zelfmanagement en goede zorg. Deze keten reikt verder dan uitsluitend de eerste lijn. De vorm van deze geïntegreerde zorg is divers. De zorgverzekeraar maakt afspraken met een samenwerkingverband over het uitvoeren van multidisciplinaire zorgprogramma´s gericht op specifieke doelgroepen (zoals diabetes en COPD), doelmatig voorschrijf- en/of afleverbeleid en het leveren van specifieke serviceverlening aan de patiënt. Zo´n samenwerkingsverband kan een zorggroep zijn of een gezondheidscentrum, en de financiering middels diagnosebehandelcombinatie (DBC), koptarief of module Geïntegreerde Eerstelijns Zorg (GEZ). De meningen over de inrichting van ketenzorg zijn verdeeld en andere samenwerkingsvormen zijn in ontwikkeling. Zo wordt toenemend gesproken over wijkgerichte en populatiegerichte zorg (PGZ), modellen die over de grenzen van de eerstelijnszorg gaan. In andere regio’s in Nederland worden hier al pilotstudies voor uitgevoerd. Bekostiging van PGZ is nog niet uitgekristalliseerd. Substitutie van zorg en ontschotting Verschuiving van taken is op alle fronten in de zorg om meerdere redenen in ontwikkeling. De ingezette beweging is dat de zorg in de eerste lijn blijft als dit kan en pas naar de tweede lijn gaat als het moet. Dit leidt tot bredere ketenzorgafspraken en ook tot het op andere wijze betrekken van de tweede lijn bij de eerstelijnszorg. Consultatie als onderdeel van eerstelijnszorg, anderhalvelijnszorg en buitenpoliklinieken zijn allemaal ontwikkelingen die de tendens laten zien van zorgorganisaties die minder gedomineerd worden door een benadering in ‘lijnen’, ‘disciplines’ of ‘schotten’. Deze

2

vervaging van grenzen wordt ook in de financiering zichtbaar. Bezuiniging is een belangrijke reden voor deze verschuiving, maar ook om het aanbod dichtbij de patiënt, in de wijk, te organiseren. Aanvullend op de substitutie van de tweede naar de eerste lijn, is de verschuiving van ‘zorg’ naar de zogenaamde nulde lijn, vrijwilligersorganisaties, welzijn, mantelzorg en zelfmanagement. Steeds vaker wordt de vraag gesteld of een probleem wel medische interventies nodig heeft of dat de oorzaak op een gebied ligt dat door sociale of maatschappelijke ondersteuning aangepakt of verlicht kan worden. Met name op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) wordt dit zichtbaar, maar ook bijvoorbeeld bij problemen als (dreigend) overgewicht, door mensen door te verwijzen naar sport- of beweegactiviteiten. Van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag Toenemend wordt in de zorg gesproken van preventie, eigen verantwoordelijkheid van de patiënt en zelfmanagement. Door te focussen op gezond leven komt meer aandacht voor het voorkómen van chronische en/of maatschappelijke aandoeningen. Het voorkómen van zorg en het beter grip hebben op eigen gezondheid door mensen vraagt van diezelfde mensen een actieve rol. Het vraagt van zorgverleners, die in principe zijn opgeleid voor curatie, ook een andere attitude. Het gaat meer om ‘zorgen dat’ in plaats van ‘zorgen voor’. Naast de rol van behandelaar zal de zorgverlener ook steeds meer de rol van motiverende coach in gedragsverandering dienen te nemen. In de eerstelijnszorgverlening is hiervoor een bekend instrument de methodiek ‘motivational interviewing’. Hierbij wordt de burger gevraagd zelf uit te spreken welke gezondheidsdoelen hij wil bereiken en welke steun hij hierbij nodig denkt te hebben. Ook kan de zorgverlener steeds meer e-health toepassingen inzetten of de patiënt erop opmerkzaam maken. Dit varieert van informatieprogramma’s, zorg-op-afstand, telemedicine, online therapie tot applicaties op de mobiele (smart)telefoon. De discussie neemt toe over wat onder zorg valt en wat de eigen verantwoordelijkheid van de burger is. Er is een verschuiving van wat in het basispakket van de zorgverzekering hoort. Meer en meer behandelingen worden uitsluitend vergoed onder een aanvullende verzekering. Denk hierbij aan fysiotherapie of podotherapie. In de GGZ is deze ontwikkeling al goed zichtbaar doordat straks in de basis GGZ uitsluitend ‘stoornissen’ behandeld mogen worden. Psychische problemen ten gevolge van bijvoorbeeld relatieproblemen vallen hier niet meer onder. Een en ander betekent dat mensen minder vaak een beroep zullen (of mogen) doen op de officiële gezondheidszorg, maar de trend is ook al zichtbaar dat mensen dan soms niet de behandeling ontvangen die nodig is, omdat zij hiervoor niet zelf kunnen of willen betalen. Deze ‘zorgmijders’ komen in een later stadium mogelijk terug in de zorg met een hogere zorgzwaarte. Organisatie in de huisartspraktijk De diverse ontwikkelingen vragen om een nieuwe organisatie van de zorg, maar bieden er dus ook mogelijkheden voor. De bekostiging wordt meer gebaseerd op de zorgvraag van de patiënt of op het gehele geïntegreerde zorgaanbod en niet op wie die zorg levert. Dit betekent dat bijvoorbeeld in de huisartspraktijk praktijkondersteuners, physician assistants en nurse practitioners uit de tarieven 3

kunnen worden bekostigd. Op deze manier zou de werkdruk op de huisarts kunnen afnemen, omdat een deel van de zorgvraag of taken kan worden gedelegeerd naar de ondersteunende zorgverleners in de huisartspraktijk. Dit biedt voor de huisartsen onder andere een mogelijkheid om meer patiënten aan te nemen. Wijkgerichte zorg, populatiegerichte zorg en huisvesting Geïntegreerde zorg is op veel manieren aan te bieden, maar in stedelijke gebieden is een gezamenlijke locatie een voordeel. Groepspraktijken of gezondheidscentra bieden de mogelijkheid om op geïntegreerde wijze zorg aan te bieden, doordat er sprake is van samenwerking tussen diverse eerstelijns voorzieningen. Hierbij kunnen andere sectoren buiten de zorg betrokken worden, zoals gemeentelijke diensten, AWBZ-instellingen en welzijn. Het voordeel van een geïntegreerd zorgaanbod is dat inwoners in hun eigen wijk bij een centrum of samenwerkingsverband terechtkunnen waar alle basiszorgvoorzieningen aanwezig zijn. Er wordt multidisciplinair en sectoroverstijgend samengewerkt, de communicatielijnen tussen de zorgverleners zijn kort en het is mogelijk het gewenste effect/resultaat bij cliënten te monitoren. De mate waarin de verschillende zorgdisciplines nodig zijn in de basisvoorziening is afhankelijk van de zorgvraag in de wijk. Voor zorg- en dienstverleners bieden centra/samenwerkingsverbanden een goede mogelijkheid voor samenwerking, flexibilisering van arbeidstijden en werkruimte en een veilige werkomgeving. Voor de huisvesting van nieuwe groepspraktijken met een geïntegreerd zorgaanbod zijn de locaties van de huidige solopraktijken vaak niet geschikt. Geschikte locaties moeten veelal gevonden worden in renovatie en nieuwe huisvestingsplannen. In de gezondheidscentra wordt ook steeds vaker gezien dat poliklinieken van ziekenhuizen een plek krijgen, zogeheten buitenpoli’s. Voorbeelden van specialismen die in deze buitenpoli’s gesitueerd zijn, zijn dermatologie, radiologie, chirurgie en kindergeneeskunde. Geïntegreerde eerstelijnszorg vanuit patiëntenperspectief De Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) is een samenwerkingsverband van (koepels van) patiënten die zich inzet voor het realiseren van vraaggestuurde zorg voor patiënten en consumenten vanuit het patiëntenperspectief, waarbij wordt uitgegaan van solidariteit, keuzevrijheid en het behoud van persoonlijke autonomie. De NPCF heeft een programma van eisen opgesteld om de eerstelijns gezondheidszorg te versterken, waarbij in haar visie aan een aantal voorwaarden zou moeten worden voldaan [NPCF, 2007]:  Versterken van de eerstelijnszorg via substitutie: binnen de eerste lijn en van tweede naar eerste lijn.  Regionale overheden verantwoordelijk maken en toerusten voor het bevorderen van geïntegreerde eerstelijns gezondheidscentra.  Hanteren van een financieringsregeling die de samenwerking binnen de eerste lijn stimuleert en beloont.  Ontwikkelen van richtlijnen en standaarden binnen de eerstelijns gezondheidszorg gericht op samenwerking.  Opleidingen en bij- en nascholingen aanpassen aan nieuwe ontwikkelingen zoals: samenwerking, communicatie en transparantie.  Snel en zorgvuldig invoeren van het Elektronisch Patiënten Dossier. 4

 Rechtstreekse toegang tot eerstelijns zorgverleners realiseren, inclusief wettelijke waarborgen voor het beleggen van de ketenverantwoordelijkheid.  Oprichten van een fonds voor primaire preventie en opnemen van secundaire en tertiaire preventie als aanspraak in de zorgverzekeringswet.  Bevorderen van transparantie en ontwikkelen van keuze-ondersteunende informatie voor de eerste lijn. Decentralisatie van de zorg Gemeenten, provincies en waterschappen gaan meer taken van de Rijksoverheid uitvoeren. Dit wordt decentralisatie genoemd en staat vastgelegd in de bestuursafspraken 2011-2015. In het bestuursakkoord staat onder meer dat de uitvoering van de jeugdzorg wordt overgedragen van provincies naar gemeenten. Gemeenten worden verantwoordelijk voor het totaalplaatje: de zorg voor kinderen, jongeren en hun opvoeders [http://www.rijksoverheid.nl]. In het Regeerakkoord staan maatregelen benoemd voor zorg en welzijn die van invloed zijn op de gemeente en de eerstelijnszorg [Regeerakkoord, 2012]:  AWBZ wordt omgevormd tot een nieuwe landelijke voorziening, de wet Langdurige Intensieve Zorg (LIZ), waarin de intramurale zorg voor ouderen en gehandicapten vanaf zorgzwaartepakket (ZZP) 5 wordt ondergebracht. Zowel zorg in natura als persoonsgebonden budgetten (PGB’s) maken deel uit van de voorziening. Wonen en zorg wordt gescheiden.  Extramurale verpleging (lees: wijkverpleging) wordt in 2017 van de AWBZ overgeheveld naar de Zorgverzekeringswet (ZVW) en valt dan onder hetzelfde systeem van populatiegebonden bekostiging als de huisartsenzorg. Hoe het financieringssysteem eruit gaat zien is nog onbekend.  Gemeenten worden geheel verantwoordelijk voor de activiteiten op het gebied van ondersteuning en begeleiding en voor 5% van de persoonlijke verzorging. De aanspraken worden beperkt, dienstverlening wordt versoberd en meer gericht op waar ze het hardste nodig is en gaat vallen onder de wet maatschappelijke ondersteuning (WMO). De gemeenten wordt een zeer ruime beleidsvrijheid gegeven met betrekking tot de concrete invulling van deze gedecentraliseerde voorzieningen.  De jeugdzorg wordt in 2015 gedecentraliseerd naar gemeenten. “Eén gezin, één plan, één regisseur” is het uitgangspunt bij de decentralisaties in het sociale domein: bij de wet werken naar vermogen, de algemene wet bijzondere ziektekosten, de wet maatschappelijke ondersteuning en de jeugdhulpverlening. Dit vergt ook één budget en één verantwoordelijke van overheidszijde.  Samenwerking tussen gemeenten, bedrijven, scholen en sportverenigingen wordt gestimuleerd. Met gemeenten wil men bevorderen dat er bij de aanleg van nieuwe wijken voldoende ruimte en aanbod voor sport en bewegen is. Regionale zorgagenda Het ROS-netwerk zet samen met de Landelijke Vereniging Georganiseerde eerste lijn (LVG), het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en de zorgverzekeraars in op het faciliteren 5

van de totstandkoming van de regionale zorgagenda. 1Regionale zorgkennis wordt beschikbaar gesteld. Landelijk, provinciaal en gemeentelijk beleid wordt vertaald naar de regio. Regionale zorgagenda’s worden gedragen door de belangrijkste stakeholders in de regio.

2.2 Regionale ontwikkelingen In deze paragraaf worden enkele ontwikkelingen voor Barendrecht geschetst op grond van gemeentelijke nota’s en overige informatie over de gemeente Barendrecht. De gemeente zal haar nieuwe nota’s m.b.t. volksgezondheid mede baseren op de dialoog met de zorgverleners voortkomend uit het presenteren van deze gemeentescan. Enkele reeds ingezette wegen zullen echter vervolgd worden. Gezond opgroeien van de jeugd Om te voorkomen dat jongeren buiten de boot vallen, maakt de gemeente Barendrecht gebruik van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) om een goede samenwerking tussen (zorg)instellingen te creëren. Acties die al uitgevoerd worden en een vervolg krijgen zijn ‘De Gezonde School’ en het bevorderen van sporten en bewegen voor jongeren door middel van het verder uitvoeren van het BOS-impuls (Buurt, Onderwijs en Sport) en het stimuleren van recreatief bewegen. Bevorderen van de sociale cohesie De gemeente vindt het belangrijk dat mensen zich thuis voelen in Barendrecht en verbonden zijn met elkaar. Om dit te bewerkstelligen is onder andere Wijkregie in het leven geroepen. Wijkregie is een netwerk waaraan politie, woningcorporaties, welzijnswerk, onderwijs en bewoners(organisaties) deelnemen. Samen zetten zij zich in voor de leefbaarheid(s projecten) in de wijken en zorgen ervoor dat het schoner en veiliger wordt. Om tot een gezamenlijke aanpak te komen vindt er tussen wijkpartners periodiek per gebied een overleg plaats. Bij het overleg, dat tevens als klankbord dient voor de wijkpartners, kunnen bewoners voorstellen tot verbetering aanbrengen [http://www.wijkregie.nl]. Om de sociale cohesie te vergroten, wordt ingezet op mensen die niet op eigen kracht kunnen deelnemen aan de samenleving of groepen die leven met een laag of te weinig inkomen. Een lage sociaaleconomische status (SES) kan ook invloed hebben op de toegang tot gezondheidszorg, schuldhulpverlening en huisvesting. Een voorbeeld hiervan zijn kinderen uit gezinnen met een lage SES die vaak een slechtere gezondheid hebben. De gemeente gaat door met het voortzetten van minimabeleid, het stimuleren van vrijwilligersinitiatieven en de mantelzorgprojecten [Nota Volksgezondheid Barendrecht 2009-2012, 2009; Onderzoek Cultureel Sociaal Planbureau, 2009; Sociale zekerheid in Barendrecht, 2012]. Sport en beweging De agenda ’Verbinden door Bewegen’ is samengesteld door de gemeente Barendrecht en haar maatschappelijk partners. Hierin verwoordt de gemeente welke doelen zij nastreeft met sport en bewegen in de periode 2012-2016, gericht op het voorkomen van overgewicht en het bevorderen 1

Sinds 1 januari 2014 is de LVG gefuseerd met de VHN en LOK tot de nieuwe brancheorganisatie voor organisaties voor eerstelijnszorg ‘InEen’

6

van het contact met andere inwoners. Voor de uitvoering van beleid neemt de gemeente steeds meer de regierol op zich. Het aanstellen van buurtsportcoaches is één van de uitvoerende onderdelen van de agenda. Buurtcoaches moeten voldoende aanbod van sport en bewegen voor alle inwoners creëren. Zij zijn werkzaam voor verschillende sectoren, waaronder sport, zorg, welzijn, kinderopvang, jeugdzorg of het bedrijfsleven. Uiteindelijk zullen meer mensen in hun eigen wijk kunnen sporten en bewegen. De doelen van de buurtsportcoaches zijn:  Gezonde leefstijl stimuleren;  Sociale samenhang en maatschappelijke betrokkenheid stimuleren;  Vergroten en verbeteren van de leefbaarheid in de wijk;  Versterken van de samenwerkingsverbanden met wijkregie, welzijn en onderwijs en afstemmen werkzaamheden met de maatschappelijke partners. Het ministerie van VWS investeert in 40% van de kosten van de buurtsportcoaches, de overige kosten zijn voor gemeente Barendrecht in combinatie met diverse maatschappelijke partners. Barendrecht komt in aanmerking voor 7,25 fulltime arbeidsplaatsen. De eerste buurtsportcoaches zijn na de zomer van 2013 aan de slag gegaan [Agenda ‘Verbinden door Bewegen’, 2013]. Uit de Visie op Barendrecht 2025 blijkt dat de gemeente door middel van een voorwaardenscheppend beleid de deelname aan sport voor haar inwoners graag ondersteunt. Door het realiseren en in standhouden van een diversiteit aan sportvoorzieningen wil Barendrecht in 2025 een regionale toonaangevende sportgemeente zijn. Een voorbeeld is het zwembad dat op centraal gemeentelijk niveau aangeboden wordt. In het subsidiebeleid van Barendrecht wordt het bevorderen van breedtesportbeoefening en het stimuleren van sport bij specifieke doelgroepen (jongeren, ouderen, mensen met een functiebeperking) genoemd [Subsidiebeleid Barendrecht 20102014, 2010]. De afgelopen jaren is het Sport, Cultuur en Educatie (SCE) Fonds gebruikt om maatschappelijke participatie van minima te bevorderen. De gemeente vindt het belangrijk dat mensen met een laag inkomen deelnemen aan sport, cultuur en andere sociale activiteiten. De kosten die met een bijdrage vanuit het SCE Fonds kunnen worden vergoed zijn bijvoorbeeld lidmaatschap en/of kosten van een sportvereniging, zwemles en patiëntenorganisatie. Ook worden organisaties en instellingen gestimuleerd die gericht zijn op de sociale en maatschappelijke participatie van de minima van Barendrecht, bijvoorbeeld sportactiviteiten in de buurten en wijken waar bovengemiddeld veel gezinnen met een laag inkomen wonen [Sociale zekerheid in Barendrecht, 2012]. Minimabeleid De gemeente heeft als visie dat inwoners zo veel mogelijk zelfredzaam moeten zijn en ziet het als haar taak dit te stimuleren. Daarnaast moet de samenleving oog hebben voor elkaar. Dit betekent dat mensen die ondanks goede wil niet in staat zijn om, zelfstandig, een baan te vinden of te houden zoveel mogelijk ondersteund worden. Bijzondere bijstand is de omvangrijkste regeling van het minimabeleid. De aanvullende ziektekostenverzekering die hieronder valt blijft bestaan, maar de inwoners kunnen verder geen

7

beroep meer doen op ondersteuning van de gemeente op dit gebied. De zorgverzekeraar is verantwoordelijk voor de juiste zorg, de gemeente ondersteunt inwoners in hun verzekeringskosten. Behalve bijstand op individuele grondslag is er categoriale bijstand, waarin een beperkt aantal groepen is geformuleerd die hiervoor in aanmerking komen. In Barendrecht worden chronisch zieken, ouderen en gehandicapten beschouwd als doelgroepen voor deze vorm van bijzondere bijstand. Zij krijgen meer financiële ondersteuning dan voorheen [Sociale zekerheid in Barendrecht, 2012]. Het minimabeleid in gemeente Barendrecht wordt door zorgverzekeraar CZ vormgegeven. Maatschappelijk vastgoed Vastgoed kan een rol spelen bij het bevorderen van de ontmoeting tussen mensen. Ontmoeten kan een positief effect hebben op de sociale cohesie, de zelfredzaamheid van de samenleving en op het welzijn/welbevinden van de mens. Het doel van Barendrecht is om bij het bouwen van het vastgoed hier zo mogelijk rekening mee te houden. Voorbeelden zijn een jongerenontmoetingsplek en centrum voor jongeren en een dienstencentrum voor ouderen. In de Kadernota maatschappelijk vastgoed wordt aangehaald dat naast de actieve beoefening van de sport, het verenigingsleven als een belangrijk onderdeel wordt gezien om elkaar te ontmoeten. Een vereniging met vaste sportaccommodatie zou hierin een rol moeten spelen [Kadernota Maatschappelijk vastgoed, 2013].

8

3 Gemeente in beeld In dit hoofdstuk worden de huidige en toekomstige kenmerken van de gemeente Barendrecht in kaart gebracht. Hierbij wordt ingegaan op demografische ontwikkelingen, veiligheid, sociale kenmerken, de woon- en leefomgeving en ontwikkelingen op het gebied van wonen.

3.1 Kenmerken gemeente Barendrecht Demografische kenmerken Barendrecht beslaat als gemeente een oppervlakte van bijna 22 km2 met per km2 gemiddeld 2.137 inwoners [http://www.barendrecht.nl, ‘feiten en cijfers’, 2013]. Waar vroeger het gebied van Barendrecht bestond uit drie ambachten (Oost-Barendrecht, West-Barendrecht en Carnisse), bestaat de gemeente nu uit 25 wijken: Centrum, Noord, Binnenland, Oranjewijk, Buitenoord, Ter Leede, Paddewei, Molenvliet, Nieuweland, Dorpzicht, Bijdorp, Smitshoek, Voordijk, Meerwede, Waterkant, Havenkwartier, Gaatkensoog, Riederhoek, Vrijheidsakker, Lagewei, Vrouwenpolder, Vrijenburg, Buitengebied Noord, Buitengebied Zuid en het Bedrijventerrein. Lagewei en Vrouwenpolder zijn de nieuwste wijken van Barendrecht. In deze gemeentescan maken we vanwege de leesbaarheid van de tabellen en grafieken gebruik van een verdeling in vier postcodegebieden. Dit zijn de postcodegebieden 2991 Centrum-Oost, 2992 Centrum-West, 2993 Carnisselande en 2994 Vrijenburg (zie figuur 1).

Figuur 1. Postcodegebieden in gemeente Barendrecht. Groen: Centrum-Oost; Blauw: Centrum-West; Donkerblauw: Carnisselande; Geel: Vrijenburg

Barendrecht kent geen krachtwijken (aandachtswijken met problemen op het gebied van o.a. wonen, werken, integreren en veiligheid), 40+ wijken (wijken die subsidie van het voormalige ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) hebben gekregen om te werken aan een betere leefbaarheid), of aandachtsgebieden (gebieden gedefinieerd om tot een rechtvaardige

9

verdeling te komen van extra middelen ter ondersteuning van de huisartsenzorg) [Herijking stedelijke achterstandsgebieden, 2012]. In tabel 1 worden de kenmerken van gemeente Barendrecht, de vier postcodegebieden en Nederland weergegeven. In de figuren 2 t/m 5 worden de kenmerken per postcodegebied weergegeven, in de figuren 6 en 7 op wijkniveau. De gemeente Barendrecht telt ruim 47 duizend inwoners. Barendrecht heeft een licht verhoogd percentage 0-14 jarigen en wat minder inwoners in de leeftijdsklasse 55+ vergeleken met Nederland. In alle postcodegebieden is de leeftijdsgroep 25-44 het grootst en de 75+ groep het kleinst. De verhoudingen tussen de leeftijdsgroepen zijn tussen de wijken erg verschillend. Over het algemeen is het gebied Vrijenburg het jongst en Centrum-Oost het oudst. Het percentage westerse en niet-westerse allochtonen in Barendrecht komt redelijk overeen met de verdeling in Nederland. De meeste niet-westerse allochtonen wonen in het postcodegebied Vrijenburg (27%), de meeste autochtone inwoners wonen in Centrum-West (87%). In vergelijking met Nederland zijn er in Barendrecht minder eenpersoonshuishoudens (respectievelijk 37% versus 24%) en meer meerpersoonshuishoudens met kinderen (respectievelijk 34% versus 45%). CentrumOost heeft de meeste eenpersoonshuishoudens (28%) en Vrijenburg heeft de meeste meerpersoonshuishoudens met kinderen (54%).

10

Tabel 1. Overzicht kenmerken gemeente Barendrecht, vier postcodegebieden en Nederland Barendrecht

Centrum Oost

Centrum West

Carnisselande

Vrijenburg

Nederland

47.392α

12.130

14.085

14.365

6.475

16.779.575#

50,8%# 49,2%#

51,6% 48,4%

50,8% 49,2%

50,4% 49,6%

49,2% 50,8%

50,5%# 49,5%#

0-14 jaar

21,1%#

17,7%*

20,6%*

21,7%*

27,6%*

17,2%#

15-24 jaar

11,0%#

11,2%*

12,2%*

10,8%*

8,2%*

12,2%#

25-44 jaar 45-54 jaar

25,9%# 16,4%#

21,4%* 15,7%*

24,2%* 17,9%*

28,1%* 16,6%*

40,6%* 11,0%*

25,8%# 15,1%#

55-64 jaar

11,6%#

15,2%*

10,9%*

11,0%*

7,6%*

12,9%#

65-75 jaar

8,1%#

9,8%*

7,8%*

7,4%*

3,9%*

9,6%#

75+ jaar

5,9%#

9,1%*

6,3%*

4,4%*

1,0%*

7,2%#

80%* 7%*

85%*

87%*

73%*

65%*

79%*

13%*

7%* 8%*

6%* 7%*

9%* 18%*

8%* 27%*

9%* 12%*

24%*

28%*

25%*

23%*

20%*

36,7%*

30%*

32%*

29%*

32%*

26%*

29,2%*

45%*

40%*

46%*

45%*

54%*

34,1%*

Aantal inwoners Vrouwen Mannen Leeftijd

Bevolkingssamenstelling Autochtoon Westerse allochtonen Niet-westerse allochtonen Huishoudens Eenpersoonshuishoudens Meerpersoonshuishoudens zonder kinderen Meerpersoonshuishoudens met kinderen α

#

Bevolkingsprognose gemeente Barendrecht, 2013; * CBS statline, 2012; CBS statline, 2013

11

Aantal inwoners postcodegebieden Barendrecht Het postcodegebied Carnisselande heeft de meeste inwoners (14.365), gevolgd door Centrum-West (14.085 inwoners) en Centrum-Oost (12.130 inwoners). Vrijenburg is het kleinste postcodegebied met 6.475 inwoners [CBS Bevolkingsstatistiek, 2012].

Figuur 2. Aantal inwoners weergegeven per postcodegebied in gemeente Barendrecht. Groen: Centrum-Oost; Blauw: Centrum-West; Donkerblauw: Carnisselande; Geel: Vrijenburg Bron: CBS Bevolkingsstatistiek, 2012

Leeftijdsverdeling postcodegebieden gemeente Barendrecht Tussen de postcodegebieden Centrum-Oost en Vrijenburg in de gemeente Barendrecht zijn er grote verschillen in de leeftijdsverdeling. Centrum-West en Carnisselande zijn qua samenstelling redelijk vergelijkbaar (zie figuur 3). Vrijenburg heeft het hoogste percentage van de leeftijdsgroepen 0-14 jarigen en 24-44 jarigen, namelijk 28% en 41%. Het hoogste percentage 45-64, 65-74 jarigen en 75+ is te vinden in Centrum-Oost, respectievelijk 31%, 10% en 9% [CBS Kerncijfers wijken en buurten, 2012].

12

2991 Centrum-Oost

2992 Centrum-West

2993 Carnisselande

2994 Vrijenburg

Figuur 3. Leeftijdsverdeling in percentages weergegeven per postcodegebied in gemeente Barendrecht. Bron: CBS Kerncijfers wijken en buurten, 2012

Bevolkingssamenstelling postcodegebieden gemeente Barendrecht In figuur 4 wordt de bevolkingssamenstelling weergegeven voor de vier postcodegebieden van Barendrecht. Het percentage autochtonen is het hoogst in Centrum-West, namelijk 87%. In postcodegebied Vrijenburg wonen de meeste allochtone inwoners (35%). Als gekeken wordt naar de verdeling westerse en niet-westerse allochtonen, heeft Carnisselande het hoogste percentage westerse allochtonen (9%) en Vrijenburg het hoogste percentage niet-westerse allochtonen (27%).

2991 Centrum-Oost

2992 Centrum-West

2993 Carnisselande

2994 Vrijenburg

Figuur 4. Percentage westerse en niet-westerse allochtonen weergegeven per postcodegebied in gemeente Barendrecht. Bron: CBS Kerncijfers wijken en buurten, 2012

13

Verdeling huishoudens postcodegebieden gemeente Barendrecht Centrum-Oost heeft het hoogste percentage alleenstaanden (28%) en samenwonend zonder kinderen (32%) en Vrijenburg telt de meeste samenwonende huishoudens met kinderen en eenoudergezinnen (54%); zie figuur 5.

2991 Centrum-Oost

2992 2993 2994 CentrumCarnisselande Vrijenburg West Figuur 5. Percentage alleenstaanden, samenwonenden zonder kinderen, samenwonenden met kinderen en eenoudergezinnen weergegeven per postcodegebied in gemeente Barendrecht. Bron: CBS statline, 2012

Sociaaleconomische kenmerken Het gemiddeld besteedbaar huishoudensinkomen in Barendrecht ligt 20,6% hoger dan in Nederland. Als gecorrigeerd wordt voor verschillen in grootte en samenstelling van het huishouden, is het besteedbaar inkomen in Barendrecht 27.300 euro, vergeleken met een landelijk gemiddelde van 23.900 euro. Van de huishoudens in Barendrecht heeft 26% een inkomen waarmee het tot de “onderste” 40% van Nederland behoort (inkomen tot 19.000 euro), 30% behoort tot de “bovenste” 20% (inkomen vanaf 30.500 euro) en de overige 44% behoort tot de “middelste” 40% (inkomen tot 30.500 euro) [CBS, bewerking COS, 2012]. De sociaaleconomische status is gerelateerd aan gezondheid. Laagopgeleiden leven gemiddeld korter en verkeren gedurende hun leven gemiddeld ook nog in een minder goede gezondheidstoestand. Daarnaast komen diverse risicofactoren vaker voor bij laagopgeleiden, zoals roken en ernstig overgewicht [http://www.nationaalkompas.nl]. Kwetsbare groepen Kwetsbaar zijn personen die op grond van hun situatie hogere (gezondheids)risico’s lopen dan anderen. In Barendrecht zijn meerdere groepen als kwetsbaar aan te duiden. In regio Noord-West is een concentratie van sociale problematiek. In deze regio wonen relatief veel eenouder- en multiprobleem gezinnen en de sociaal economische status is lager dan het gemiddelde in Barendrecht. Personen die tot deze groep behoren hebben meer kans op geestelijke en lichamelijke 14

gezondheidsproblemen. Soms spelen problemen als zware schulden een rol. Dit kan weer huurachterstanden, huisuitzettingen en eventueel daaropvolgende dakloosheid en psychische problemen tot gevolg hebben. In gemeente Barendrecht is een kleine groep kwetsbare kinderen met serieuze opgroeiproblemen. De overlastgevende jeugd in Barendrecht is een probleemgroep, maar is geen doelgroep van de openbare geestelijke gezondheidszorg. Wel zijn de jongeren uit de lagere sociaal-economische milieus en de allochtone jongeren een risicogroep die meer kans heeft op uitval op meerdere maatschappelijke levensterreinen. Huiselijk geweld is een probleem waar de gemeente samen met sociale partners aandacht aan besteedt [Kwetsbare groepen in Barendrecht, 2011]. Veiligheid Gegevens over de veiligheid van de gemeente Barendrecht komen uit de Leefbaarometer. Deze zijn gepresenteerd op wijkniveau, omdat er tussen de wijken grote verschillen zijn. Veiligheid wordt gemeten door middel van een samengestelde index uit de Leefbaarometer die gebaseerd is op diverse gegevensverzamelingen op het gebied van vernielingen, verstoring van de openbare orde, geweldsmisdrijven, diefstal uit de auto en overlast. De score wordt weergegeven op een schaal van -50 (een grote negatieve afwijking) tot +50 (een grote positieve afwijking), waarbij het gemiddelde voor heel Nederland als referentiepunt gekozen is. Voor Nederland als geheel is de score op het gebied van veiligheid 0. De score voor Barendrecht is 18. In figuur 6 is een overzicht te zien van de veiligheidsscores voor de Barendrechtse wijken. Als wordt gekeken naar de verschillende wijken hebben Gaatkensoog en Buitengebied zuid de hoogste score op het gebied van veiligheid (beiden 32); het bedrijventerrein (5) en Noord (7) hebben de laagste scores. Geen van de wijken scoort negatief op veiligheid [Leefbaarometer, 2012].

Figuur 6. Score veiligheid (0=landelijk gemiddeld) per wijk van gemeente Barendrecht. Bron: BZK/WWI-Leefbarometer, 2012

15

Uit het burgeronderzoek wat in 2011 is uitgevoerd onder de inwoners van gemeente Barendrecht blijkt dat een kwart van de inwoners zich wel eens onveilig voelt in de buurt waar ze wonen. Als men kijkt naar de frequentie waarmee deze personen zich onveilig voelen, geeft 9% aan dat dit vaak het geval is, 60% van deze inwoners ervaart dit soms en 30% zelden. In vergelijking met 2008 is het percentage inwoners dat zich overdag onveilig voelt in 2011 gestegen [Barendrechtse Barometer, 2011]. Uit de Veiligheidsmonitor (een landelijk en jaarlijks terugkerend bevolkingsonderzoek naar o.a. leefbaarheid van de woonbuurt en onveiligheidsgevoelens) komt naar voren dat in 2012 bijna één op de vijf Nederlanders (18%) zich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt; 2% voelt zich er vaak onveilig [Veiligheidsmonitor, 2013]. Er bestaat een relatie tussen een (slechtere) ervaren gezondheid en de beleving van (meer) sociale onveiligheid: een slechte gezondheid versterkt enerzijds het gevoel van kwetsbaarheid, terwijl het anderzijds de mobiliteit van mensen vermindert met als gevolg een versterking van de kwetsbaarheid en/of onveiligheidsgevoelens [Van Gemerden, 2006]. Sociale woonomgeving De Leefbaarometer geeft een indicatie van hoe prettig mensen het vinden om ergens te wonen en hoeveel ze daarvoor over hebben. De totaalscore op de Leefbaarometer wordt uitgedrukt als een bewonersoordeel en loopt in zeven klassen van ‘zeer negatief’ naar ‘uiterst positief’. De score voor Barendrecht is zeer positief (op een na hoogste score) [Leefbaarometer, 2012]. Sociale samenhang is een van de onderdelen van de Leefbaarometer. Net als de veiligheisscore zijn ook deze gegevens op wijkniveau gepresenteerd, omdat er grote verschillen tussen de wijken zijn. De sociale samenhang in wijken draagt bij aan de mate waarin mensen zich er thuis voelen. De indicator die daar iets over kan zeggen is de mutatiegraad in een gebied. Wanneer de mutatiegraad hoog is, kan er slechts een geringe sociale samenhang zijn (of blijven), wat zou kunnen resulteren in een negatiever oordeel over de leefbaarheid [Leefbaarometer rapportage instrumentontwikkeling, 2008]. De score voor sociale samenhang wordt weergegeven op een schaal van -50 (een grote negatieve afwijking) tot +50 (een grote positieve afwijking), waarbij het gemiddelde voor heel Nederland als referentiepunt gekozen is. Voor Nederland als geheel is de score op het gebied van sociale samenhang 0. De score op de dimensie sociale samenhang in Barendrecht is -7. Als wordt gekeken naar de verschillende wijken scoort de wijk Centrum het hoogst op sociale samenhang (29) en Vrijenburg het laagst (-30). In totaal scoorden 13 wijken negatief en 10 wijken positief op sociale samenhang (zie figuur 7). De sociale samenhang van de wijk Gaatkensoog komt overeen met Nederland (score 0) [Leefbaarometer, 2012].

16

Figuur 7. Score sociale samenhang (0=landelijk gemiddeld) per wijk van gemeente Barendrecht. Bron: BZK/WWI-Leefbarometer, 2012

Uit de gezondheidsenquête 2008 van de GGD Rotterdam-Rijnmond komt naar voren dat de sociale cohesie in de buurt door 48% als laag wordt ervaren. Dit percentage is lager dan in de andere regiogemeenten. Een iets lager percentage, namelijk 39%, ervaart de sociale cohesie in de buurt als gemiddeld en 13% ervaart de sociale cohesie als hoog. Dit laatste percentage is juist hoger dan in de andere regiogemeenten. De sociale cohesie in de buurt is volgens de inwoners van Barendrecht ten opzichte van 2005 niet veranderd [Christiaanse, 2010]. Fysieke woonomgeving In Barendrecht ligt 9% van de woningen direct aan een drukke binnenstedelijke weg. Dit houdt in dat bewoners van ongeveer 750 woningen in een gebied wonen met een relatief slechte luchtkwaliteit. Dat is iets meer dan gemiddeld in de regio. Daarnaast woont 1% van de inwoners van Barendrecht binnen 100 meter van een rijksweg. Luchtverontreiniging door bijvoorbeeld wegverkeer kan leiden tot diverse gezondheidsklachten. In Barendrecht wordt in het gezondheidsbeleid aandacht gevestigd op het luchtverontreiniging probleem [Gezondheid in kaart Barendrecht, 2010; Nota Volkgezondheids Barendrecht 2009-2012, 2010]. Naast luchtverontreiniging kan de infrastructuur van Barendrecht (bijvoorbeeld het transport van gevaarlijke stoffen, via spoorlijnen en door o.a. de buizen van de Botlek naar Moerdijk) een ander gezondheidsrisico vormen. De gemeente heeft oog voor de cumulatie van risico’s en probeert haar inwoners en bedrijven een zo veilig mogelijke leef-en werkomgeving te bieden [Integraal Veiligheidsbeleid Gemeente Barendrecht 2013-2016]. 17

Een kwart van de 17-64 jarigen dat de gezondheidsenquête 2012 heeft ingevuld ervaart ernstige geluidshinder. 16% van de inwoners wordt gehinderd door geluid van brommers en scooters. Ongeveer 90% van de inwoners geeft het groen in de buurt een voldoende. Van de 19-64-jarigen vindt 70% dat er voldoende groen in de buurt is; bij 65-plussers ligt dit aandeel hoger (90%) [Gezondheidsatlas Rotterdam Rijnmond, 2012]. Van de ouders uit Barendrecht vindt 94% hun woonbuurt zeer of voldoende geschikt voor kinderen in de basisschoolleeftijd; 6% vindt de buurt een beetje geschikt en 0% ongeschikt. In vergelijking met de regio geven meer ouders in Barendrecht aan de woonbuurt geschikt te vinden voor kinderen en geven minder ouders aan dat er onveilige situaties in de buurt zijn. Kinderen in Barendrecht spelen vaker op straat, op een plein, grasveld of park en op een speelplek met speeltoestellen dan kinderen in de regio, maar minder vaak in een speeltuin [Jeugd Rijnmond in Beeld 2011, 2012].

18

3.2 Ontwikkeling van de gemeente De gemeenten Barendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk gaan per 1 januari 2014 een ambtelijke fusie aan. Dit heeft vooralsnog geen merkbare invloed. Er komt één uitvoerende organisatie, maar er blijven drie entiteiten bestaan. Barendrecht blijft haar eigen plannen maken en uitvoeren. Demografische ontwikkelingen De bevolking van Barendrecht zal de komende jaren toenemen. Naar verwachting wonen er in 2025 50.566 mensen in de gemeente (toename van 6,7% ten opzichte van 47.392 inwoners in 2012) [Bevolkingsprognose gemeente Barendrecht, 2013]. De gemiddelde levensverwachting van de inwoners van gemeente Barendrecht is 82 jaar [Gezondheidsatlas Rotterdam Rijnmond, 2010]. Figuur 8 geeft de verwachte verdeling (2013-2040) van de verschillende leeftijdsgroepen in gemeente Barendrecht weer.

Figuur 8. Bevolkingsprognose 2013-2040 voor de verschillende leeftijdsgroepen in gemeente Barendrecht. Bron: ABF Research – Primos prognose 2012

Ontwikkelingen op het gebied van wonen In de 2008 uitgegeven Visie voor Barendrecht, had de gemeente het plan om voor 2015 circa 1.850 extra woningen te realiseren, grotendeels in de wijken Vrouwenpolder/Lagewei en Ter Lede. Het restant moet elders worden gerealiseerd, ófwel binnen de bestaande wijken (d.m.v. verdichting of bouwen in hoogte), ófwel daarbuiten. Vanuit de inwoners van Barendrecht kwam de behoefte naar voren dat het dorp niet teveel meer mag groeien. De geplande bouwprogramma’s (in o.a. Vrouwenpolder, Lagewei) worden weliswaar afgemaakt, maar de inwoners pleitten ervoor om niet meer te bouwen dan nodig is voor de opvang van de eigen woonbehoefte. Ook maakte men zich sterk voor het behouden en versterken van de historische dorpskern [Visierapport Barendrecht, 2008]. 19

4 Gezondheid en zorgvraag inwoners gemeente Dit hoofdstuk gaat in op de (beleefde) gezondheid en de zorgvraag van de inwoners van gemeente Barendrecht. Hierbij is gebruik gemaakt van het rapport Gezondheid in Kaart met gegevens van de GGD Rotterdam-Rijnmond uit de Gezondheidsenquête 2008 [Christiaanse, 2010], de rapportage van de gemeente Barendrecht met gegevens van de Jeugd Rijnmond in Beeld 2011, 4- tot 12-jarigen [Jeugd Rijnmond in beeld 2011, 2012] en de Vraag Aanbod Analyse Monitor (VAAM) van Nivel en het NPCF [http://www.nivel.nl/vaam].

4.1 Ervaren gezondheid inwoners Barendrecht De gezondheidstoestand van de inwoners wordt beschreven aan de hand van beschikbare enquêtegegevens, zoals de Gezondheidsenquête en het gemeenterapport Jeugd Rijnmond in Beeld 2011 van Barendrecht. Waar mogelijk zijn de gegevens vergeleken met de andere regiogemeenten (Albrandswaard, Capelle aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel, Lansingerland, Maassluis, Ridderkerk, Schiedam, Vlaardingen). Ook zijn waar beschikbaar landelijke gegevens toegevoegd; deze cijfers zijn echter door het gebruik van verschillende leeftijdsgroepen meestal niet één-op-één vergelijkbaar met Barendrecht. Jeugd Volgens de ouders heeft 95% van de kinderen in Barendrecht een (heel) goede gezondheid. Toch heeft een kwart van de kinderen minimaal één chronische aandoening en één op de tien minimaal één allergie. Dit is vergelijkbaar met percentages uit de regio. Van 17% van de kinderen wordt aangegeven dat zij door een aandoening of ziekte in enige of sterke mate belemmerd worden in hun dagelijkse bezigheden, 7% wordt belemmerd door één of meerdere allergieën. Van de kinderen in Barendrecht heeft 8% (een verhoogd risico op) psychosociale problemen, 6% loopt ook een risico hierop maar in mindere mate. Psychosociale problemen komen in Barendrecht minder vaak voor dan in de regio [Jeugd Rijnmond in Beeld 2011, 2012]. Van de ouders in Barendrecht geeft 28% aan in het afgelopen jaar zorgen te hebben gehad over de opvoeding, het gedrag of de ontwikkeling van hun kind. Deze zorgen waren zodanig dat 15% van de ouders behoefte hadden aan deskundige hulp of advies. Vergeleken met ouders in de regio, hebben de ouders in Barendrecht meer contact gehad met het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) (15% versus 11%). Uit de cijfers van het CJG blijkt dat 12% van de 4- tot 12-jarigen in Barendrecht matig overgewicht heeft en 2% ernstig overgewicht (obesitas). Deze percentages zijn iets lager dan in de regio, waar 13% matig overgewicht heeft en 3% ernstig overgewicht. Kinderen in Barendrecht voldoen vaker aan de richtlijn voor ontbijten dan kinderen in de regio (99% versus 97%), eten vaker iedere dag groente (31% versus 29%) en nemen iedere fruit (43% versus 40%). Van de kinderen in Barendrecht is 68% lid van een sportvereniging. Minstens één keer per week sporten bij een sportvereniging doet 83% van de kinderen [Jeugd Rijnmond in Beeld 2011, 2012].

20

Volwassenen In 2010 is een Gezondheidsenquête gehouden onder de inwoners in de leeftijdsgroep 16 jaar en ouder van alle tien gemeenten die deel uitmaken van het werkgebied van de GGD RotterdamRijnmond. In Rotterdam is de Gezondheidsenquête ingevuld door 5.935 respondenten (1% van de inwoners). In gemeente Barendrecht hebben in totaal 495 bewoners de enquête ingevuld (1% van de inwoners) [Christiaanse, 2010]. De resultaten van de Gezondheidsenquête kunnen worden beschouwd als een indicatie van de gezondheidstoestand van de gemeente. De gegevens van Barendrecht worden vergeleken met het gemiddelde van de regiogemeenten die ook in kaart zijn gebracht: Albrandswaard, Lansingerland, Capelle aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel, Maassluis, Ridderkerk, Schiedam en Vlaardingen. In Barendrecht ervaart 11% van de inwoners van 16 jaar en ouder zijn gezondheid als matig of slecht. In vergelijking met de andere regiogemeenten ervaren minder inwoners hun gezondheid als matig of slecht. Van de inwoners in Barendrecht geeft 26% aan hun manier van leven niet gezond (‘niet gezond/ongezond’, ‘ongezond’, ‘zeer ongezond’) te vinden in vergelijking met 29% van de inwoners van de regiogemeenten [Christiaanse, 2010]. Veelvoorkomende klachten Uit de Gezondheidsenquête blijkt dat in de gemeente Barendrecht 51% van de inwoners in de afgelopen twaalf maanden een ziekte en/of aandoening heeft gehad die is vastgesteld door een arts. Dit is lager dan in de andere gemeenten. De top vijf van de meest voorkomende door een arts vastgestelde ziekten en/of aandoeningen in Barendrecht is: artrose van de heup/knie (13%), aandoening aan de rug (12%), hoge bloeddruk (12%), aandoening aan de nek/schouder (11%) migraine (11%) [Christiaanse, 2010]. Psychische gezondheid In Barendrecht heeft 33% van de inwoners een matig risico op een depressie en 3% een hoog risico op een depressie. Het percentage inwoners met een hoog risico op een depressie is lager dan in de regiogemeenten (5%) [Christiaanse, 2010] . Overgewicht Eén op de drie inwoners van Barendrecht van 16 jaar en ouder heeft matig overgewicht, dat houdt in een BMI tussen de 25 en de 30 (37% in de regiogemeenten). Obesitas komt bij 11% van de inwoners voor. In totaal is er dus bij bijna de helft van de inwoners (45%) sprake van een vorm van overgewicht [Christiaanse, 2010]. Dit percentage wijkt niet af van de regiogemeenten. De belangrijkste oorzaken van overgewicht zijn omgevings- en individuele gedragsfactoren. Het ontwikkelen van overgewicht hangt samen met een combinatie van (te veel) ongezonde voeding en een gebrek aan lichamelijke activiteit, vaak veroorzaakt door een zittende leefstijl. Het gebrek aan lichamelijke activiteit in Barendrecht blijkt uit de gegevens van de Gezondheidsenquête. 37% van de inwoners voldoet niet aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen, dit is vergelijkbaar met de regiogemeenten. Dat wil zeggen: men is op tenminste vijf dagen van de week een half uur matig intensief lichamelijk actief [Christiaanse, 2010].

21

Roken Van de inwoners van Barendrecht geeft 17% aan te roken (23% regiogemeenten), 33% heeft vroeger gerookt en 50% heeft nooit gerookt. Het percentage manen en vrouwen dat rookt is respectievelijk 19% en 14% [Christiaanse, 2010]. Alcoholgebruik In Barendrecht wordt door 83% van de inwoners van 16 jaar en ouder wel eens alcohol gedronken versus 81% in de regio. Indien mannen meer dan 21 glazen alcoholische drank per week drinken en vrouwen 14 glazen worden zij beschouwd als overmatige drinkers. In Barendrecht is 7% van de inwoners een overmatige drinker. Dit percentage is wat lager dan het gemiddelde van 11% in de regiogemeenten [Christiaanse, 2010]. Drugsgebruik Van de inwoners van Barendrecht van 16 tot 55 jaar heeft 22% ooit cannabis gebruikt en heeft 7% wel eens harddrugs gebruikt [Christiaanse, 2010]. Seksueel risicogedrag In Barendrecht heeft 6% van de inwoners van 16 tot 55 jaar in het jaar voorafgaand aan het onderzoek seks gehad met een losse partner. Een losse partner is een partner met wie de respondent geen vaste relatie heeft of waarbij de relatie binnen drie maanden weer over was. Meer dan de helft van de mensen (51%) vertoont risicogedrag, omdat men aangeeft niet altijd een condoom te gebruiken bij seks met een losse partner. Deze percentages zijn niet lager of hoger dan in de rest van de regiogemeenten [Christiaanse, 2010].

4.2 Ontwikkeling (eerstelijns) zorgvraag Om meer inzicht te krijgen in de eerstelijns zorgvraag van de inwoners van de gemeente Barendrecht is gebruikgemaakt van de Vraag Aanbod Analyse Monitor (VAAM) van 2011 van Nivel en de NPCF [http://www.nivel.nl/vaam]. De VAAM verschaft inzicht in de huidige vraag naar eerstelijns gezondheidszorg in de gemeente. De data zijn gebaseerd op gegevens uit landelijke databases van steekproeven uit de bevolking of voorzieningen (huisartsen- en fysiotherapiepraktijken). De zorgvraag is vervolgens geschat door deze gegevens te extrapoleren naar de gemeente op grond van de bevolkingssamenstelling en de mate van stedelijkheid van het gebied. De uitkomsten zijn indicatief. Bijlage 4 bevat een overzichtstabel met de VAAM-resultaten voor de gemeente Barendrecht, de vier postcodegebieden (Centrum-Oost, Centrum-West, Carnisselande en Vrijenburg) en Nederland. Huisartsenzorg en praktijkondersteuning Het verwachte aantal contacten met de huisarts in de huisartsenpraktijk per inwoner per jaar is 2,06 in Barendrecht en het aantal verwachte consulten met de praktijkondersteuner (POH) ligt op 0,1 per inwoner per jaar; dit komt overeen met Nederland. Het is de verwachting dat de meeste huisartscontacten in Barendrecht plaatsvinden voor chronische ziekten (1.392 contacten per 1.000 inwoners), overige lichamelijke aandoeningen (967 per 1.000 inwoners) en infectieziekten (582 per 1.000 inwoners). Alleen voor infectieziekten ligt het aantal verwachte huisartscontacten in 22

Barendrecht iets hoger dan het landelijk gemiddelde. Verwacht wordt dat 39 per 1.000 inwoners van Barendrecht de huisarts bezoekt voor diabetes, 14 per 1.000 inwoners voor COPD en 4 per 1.000 inwoners voor hartfalen. Farmaceutische zorg Het verwachte totaal aantal door huisartsen voorgeschreven medicijnen in de gemeente Barendrecht is 5.795 per 1.000 inwoners per jaar, dit ligt lager vergeleken met de verwachte voorgeschreven medicijnen in Nederland (6.570 per 1.000 inwoners). Het is de verachting dat in de gemeente met name veel kalmeringsmiddelen (352 per 1.000 inwoners), maagmiddelen (287 per 1.000 inwoners) en cholesterolverlagers (261 per 1.000 inwoners) voorgeschreven worden. Fysiotherapie en oefentherapie Het verwachte percentage inwoners in de gemeente Barendrecht dat contact heeft met de fysiotherapeut is 19,6%; 3,2% voor chronische aandoeningen en 16,4% voor niet-chronische aandoeningen. Verwacht wordt dat 1,7% van de inwoners contact heeft met de oefentherapeut. Voor de fysiotherapeut zijn deze cijfers iets lager dan in Nederland, voor de oefentherapeut vergelijkbaar. Diëtetiek Het verwachte percentage inwoners dat contact heeft met een diëtist is 1,3% in Barendrecht. De percentages voor Nederland komen hiermee overeen. Psychosociale zorg Het percentage inwoners met psychische problematiek geeft een inschatting van de vraag naar geestelijke gezondheidszorg. Dit is echter een overschatting van de vraag naar de eerstelijns geestelijke gezondheidszorg, omdat niet iedereen met een psychisch probleem behoefte heeft aan professionele zorg. De schatting is dat 30,1% van de inwoners van Barendrecht klachten heeft van psychisch onwelbevinden; dit is vergelijkbaar met Nederland (30,6%). Verloskundige zorg Het aantal geboortes en bevallingen per jaar in de eerste lijn is bepaald op basis van het aantal vruchtbare vrouwen tussen de 15 en 39 jaar. Men verwacht dat er in Barendrecht per 1.000 inwoners per jaar 12 geboortes plaatsvinden, waarvan 4 bevallingen in de eerste lijn. Deze aantallen zijn vergelijkbaar met de schattingen voor Nederland, respectievelijk 11 en 4.

4.3 Prognose eerstelijns zorgvraag 10-30 jaar De omvang van de bevolking van Barendrecht zal in de komende jaren met ongeveer 6,7% toenemen tot 50.566 in 2025 [Bevolkingsprognose gemeente Barendrecht, 2013]. Barendrecht krijgt de komende jaren te maken met een vergrijzende bevolking, met mogelijk (maatschappelijke) gevolgen op onder andere het gebied van de gezondheidszorg en de ouderenzorg. Tegelijkertijd met de vergrijzing is een afname te verwachten van het aantal inwoners tussen de 30 en 55 jaar (-28%). Ook

23

het aantal kinderen tot 15 jaar zal de komende jaren afnemen (-32%) [Gezondheid in kaart Barendrecht, 2010]. Figuur 9 laat zien dat de verwachte zorgvraag in gemeente Barendrecht in de jaren 2013-2040 zal toenemen. Voor alle ziektebeelden, gepresenteerd in de figuren, is een stijging van het aantal huisartsenepisodes te zien.

Figuur 9. Huisartsenepisodes (per 1.000 inwoners), 2013, 2020, 2030, 2040 – Barendrecht. Bron: CBS LINH

24

5 Zorgvraag en zorgaanbod In dit hoofdstuk wordt nader ingegaan op het bestaande zorgaanbod in de gemeente Barendrecht. Aangezien Barendrecht voor ZorgImpuls per 1 januari 2013 nieuw werkgebied is, is het eerstelijns zorgaanbod nog niet volledig in beeld. We hebben de medewerking van de zorgverleners en de gemeente hard nodig om het bestaande aanbod zo compleet mogelijk in beeld te krijgen. Vandaar dat dit hoofdstuk in concept is.

5.1 Bestaand en benodigd (eerstelijns) zorgaanbod In gemeente Barendrecht zijn verscheidene eerstelijns zorgverleners gevestigd [http://www.kiesbeter.nl; http://www.lokaaltotaal.nl/barendrecht]. Voor de vaststelling van het ‘benodigd zorgaanbod’ (hierna ook wel fte genoemd) voor wijkgerichte zorg is inzicht in onderstaande aspecten van belang.  Demografische gegevens (aantal inwoners, samenstelling, SES, leeftijdsopbouw) geven een indicatie van het soort en de omvang van zorgvragen. Op basis van bijvoorbeeld de mate van vergrijzing is te verwachten dat het aantal chronische aandoeningen zal stijgen.  De huisarts is in de eerste lijn de meest wijkgerichte discipline. Op de huisarts komen steeds meer taken af. De DBC’s rondom ziektebeelden die nu langzaam maar zeker hun intrede doen, maken het voor iedere huisarts noodzakelijk praktijkondersteuning (dus extra fte) in te zetten. Ook door het verder overhevelen van taken uit de tweede lijn naar de eerste lijn zal het aantal fte alleen maar toenemen.  De feminisering van de zorgsector leidt tot een verdere toename van parttime werken en daarmee stijgt het aantal werkzame personen in de eerstelijnszorg.  De geraamde fte’s vanuit de VAAM voor fysiotherapeuten blijken in de praktijk steeds lager dan het feitelijk aanbod. Fysiotherapeuten boren naast reguliere fysiotherapie extra markten aan, mede door verdergaande specialisatie. Beweegprogramma’s en leefstijladvisering zijn hier voorbeelden van. Specialismen kunnen ook een wijkoverstijgend niveau hebben, zoals kinderfysiotherapie. Toerekenen van fysiotherapeuten aan de individuele wijken is feitelijk alleen noodzakelijk voor specialismen met als doelgroep minder mobiele thuiswonenden, zoals ouderen. Ook oefen- en ergotherapeuten kennen een ander schaalniveau.  Psychologen, logopedisten, diëtisten en verloskundigen hebben ook vaak een specialisatie en/of verzorgingsgebied dat de individuele wijk ontstijgt.  Tweedelijns instellingen bieden steeds meer zorg op eerstelijns niveau aan, zoals fysiotherapie, ergotherapie, en logopedie. De gepresenteerde cijfers ten aanzien van het zorgaanbod dienen, net zoals de data ten aanzien van gezondheid en zorgvraag, aangemerkt te worden als indicatief. Om het werkelijke en naar de

25

toekomst benodigde zorgaanbod scherper in beeld te krijgen, verdient het de aanbeveling om van de beroepsgroepen de verschillende specialisaties en capaciteitsgegevens in beeld te brengen. Op basis van de lijst met eerstelijns zorgverleners in de gemeente (bijlage 1) is in tabel 2 te zien welke disciplines in 2013 werkzaam waren. Op basis van de aantallen uit bijlage 1, is het aantal FTE berekend aan de hand van landelijke gemiddelden. Tabel 2. Eerstelijns zorgaanbod in werkgebied - 2013 Eerstelijns zorgverlener Huisartsgeneeskundige zorg1

Aantal FTE in werkgebied 14,4 fte

Aantal praktijken met POH-Somatiek

6

Aantal praktijken met POH-GGZ

3

2

Fysiotherapie Oefentherapie2

35,0 fte 4,9 fte

Verloskundige zorg1 Tandheelkundige zorg Farmaceutische zorg4

6,4 fte 4

13 4

Logopedie3 Eerstelijns psycholoog2

7,2 fte 3,5 fte

Voedingsvoorlichting en diëtetiek3 1

2

3

6 fte 4

Gemiddeld 0,8 fte; Gemiddeld 0,7 fte; Gemiddeld 0,6 fte; Hierbij gaat het om het aantal gevestigde praktijken en apotheken

Huisartsgeneeskundige zorg en praktijkondersteuning In gemeente Barendrecht zijn 16 huisartspraktijken gevestigd, sommige gezamenlijk ondergebracht in een gezondheidscentrum. In totaal zijn er 18 huisartsen werkzaam (14,4 fte). Zes praktijken hebben een POH-Somatiek in dienst en in ieder geval drie praktijken een POH-GGZ. Fysiotherapie en oefentherapie In gemeente Barendrecht zijn 50 fysiotherapeuten actief (35,0 fte). Hierbij dient opgemerkt worden dat er beter inzicht gewenst is in de specialisatie en fte om een genuanceerd beeld te kunnen krijgen. Zeven oefentherapeuten (4,9 fte) zijn werkzaam in de gemeente. Gelet op de toenemende behoefte aan beweegprogramma’s wanneer het gaat om overgewicht, chronische aandoeningen maar ook psychische klachten en leefstijl in het algemeen, is het aannemelijk dat de vraag naar fysiotherapie en oefentherapie de komende jaren zal toenemen. Verloskundige zorg Er zijn in Barendrecht drie verloskundigenpraktijken gevestigd, waar acht verloskundigen werkzaam zijn. Tandheelkundige zorg Er zijn 13 tandartspraktijken gevestigd in de gemeente Barendrecht.

26

Farmaceutische zorg Er zijn vier apotheken gevestigd in Barendrecht. Per apotheek zijn ongeveer 7.500-10.000 inwoners nodig om economisch rendabel te kunnen zijn. Voor gemeente Barendrecht zijn dit een kleine 9.500 inwoners per apotheek. Logopedie In gemeente Barendrecht zijn twaalf logopedisten werkzaam in zes (hoofd)praktijken. Daarnaast heeft één van de praktijken een dependancelocatie in Barendrecht. Eerstelijns psychologische zorg In Barendrecht zijn drie praktijken voor eerstelijns psychologische zorg gevestigd. Deze praktijken zijn psychologiepraktijk Versluis, Psychologisch en psychiatrische zorg en Forta Eerstelijn psychologie en psychiatrie. Diëtetiek In de gemeente zijn vier diëtistenpraktijken gevestigd, waar tien diëtisten werkzaam zijn (6 fte). Maatschappelijk werk Sociaal maatschappelijke ondersteuning wordt gecoördineerd of geboden door KijkopWelzijn. KijkopWelzijn werkt op een vraaggericht manier. Maatschappelijk werk wordt in Barendrecht geleverd door Vivenz. Gezondheidscentra en diagnostische centra Er zijn twee gezondheidscentra in Barendrecht: gezondheidscentrum Carnisselande en gezondheidscentrum de Hoefslag. Tevens zijn er drie locaties voor bloedafname in Barendrecht.

5.2 Eerstelijns zorgaanbieders in beeld Aan de hand van een aantal kaarten wordt de vestiging, spreiding en bereikbaarheid van eerstelijns disciplines in gemeente Barendrecht in beeld gebracht. Figuur 10 laat zien welke disciplines op welke locatie gevestigd zijn. Punten van aandacht bij het lezen van de kaart zijn:  Een overzicht van de praktijken is in bijlage 1 opgenomen.  De disciplines die ook in de tweede lijn voorkomen, zijn in de kaart opgenomen (fysiotherapeuten, verloskundigen).

27

Figuur 10. Overzicht en aantallen eerstelijns zorgverleners Barendrecht, november 2013.

5.2.1 Ontwikkelingen op het gebied van eerstelijns centra Enkele bestaande praktijken van huisartsen en fysiotherapie verhuizen naar een nieuw gezondheidscentrum aan de Kruidentuin. In Carnisse trekken twee huisartsen vanuit het gezondheidscentrum naar een HOED in diezelfde wijk. Een initiatief voor een gezondheidscentrum elders is nog in de oriëntatiefase.

5.3 Andere zorgvoorzieningen in het werkgebied In het werkgebied van gemeente Barendrecht is naast eerstelijnszorg een divers aanbod van zorgverleners uit de tweedelijnszorg, AWBZ en publieke zorg (zie bijlage 2 en 3). In Barendrecht is een buitenpolikliniek van het Ikazia ziekenhuis gevestigd. Er zijn meerdere verzorging- en verpleeghuizen en er zijn verschillende locaties van ASVZ (Algemene Stichting Voor Zorg- en dienstverlening; zorg voor mensen met een verstandelijke beperking).

28

6 Conclusies en aanbevelingen Op basis van de geschetste ontwikkelingen in de voorgaande hoofdstukken over de demografie, gezondheidssituatie, de zorgvraag en het aanbod van eerstelijnszorg in de gemeente Barendrecht geeft dit hoofdstuk de conclusies en aanbevelingen aan voor het bevorderen van toekomstbestendige wijkgerichte eerstelijnszorg in deze gemeente.

6.1 Conclusies gemeentescan Barendrecht 6.1.1 Ontwikkelingen in de gezondheidszorg Er zijn diverse landelijke ontwikkelingen gaande of gepland op het gebied van de gezondheidszorg die veel invloed hebben op het huidige zorgstelsel. Voorbeelden hiervan zijn geïntegreerde eerstelijnszorg, substitutie van zorg, meer aandacht voor eigen verantwoordelijkheid (gezond leven), functiedifferentiatie in de huisartsenpraktijk en decentralisatie van de zorg. Daarnaast zijn er diverse regionale ontwikkelingen en initiatieven om de gezondheid van de inwoners in de regio te verbeteren zoals wijkregie om de sociale cohesie te bevorderen en het gebruik van buurtsportcoaches. 6.1.2 Kenmerken gemeente Barendrecht Gemeente Barendrecht heeft 47.392 inwoners. Barendrecht kent geen achterstandsgebieden. In vergelijking met Nederland wonen in Barendrecht relatief meer 0-14 jarigen en wat minder inwoners in de leeftijdsgroep 55+. Het percentage autochtone en allochtone inwoners in Barendrecht is vergelijkbaar met Nederland. Opvallend is het grote verschil in het percentage eenpersoonshuishoudens. Dit ligt in Barendrecht veel lager dan in Nederland. Het percentage meerpersoonshuishoudens zonder kinderen is vergelijkbaar en het aantal meerpersoons huishoudens met kinderen ligt beduidend hoger. Het gemiddeld besteedbaar huishoudensinkomen ligt in Barendrecht 20,6% hoger dan in Nederland. Uit de Leefbaarometer komt naar voren dat geen van de wijken negatief scoort op veiligheid. Op de dimensie sociale samenhang scoort Barendrecht lager dan het gemiddelde van Nederland. De totaalscore voor Barendrecht op de Leefbaarometer, die een indicatie geeft van hoe prettig mensen het vinden om ergens te wonen, is positief (op een na hoogste klasse). Verwacht wordt dat de bevolking van Barendrecht de komende jaren zal toenemen. In 2025 telt de gemeente naar verwachting 50.566 inwoners (toename van 6,7%). 6.1.3 Gezondheid en zorgvraag inwoners gemeente Van de ouders in de Barendrecht vindt 95% dat hun kind(eren) een (heel) goede gezondheid heeft. Een kwart van de kinderen heeft minimaal één chronische aandoening en één op de tien minimaal één allergie (dit is vergelijkbaar met cijfers uit de regio). Psychosociale problemen bij kinderen komen minder vaak voor dan in de regio. Van de 4- tot 12-jarigen in Barendrecht heeft 12% matig overgewicht en 2% obesitas. Deze percentages zijn iets lager dan in de regio (13% versus 3%).

29

In Barendrecht ervaart 11% van de inwoners van 16 jaar en ouder zijn gezondheid als matig of slecht, dit percentage is lager vergeleken met de andere regiogemeenten. Uit de Gezondheidsenquête blijkt verder dat in de gemeente Barendrecht 51% van de inwoners in de afgelopen twaalf maanden een ziekte en/of aandoening heeft gehad die is vastgesteld door een arts (ook dit is lager dan in de andere gemeenten). In Barendrecht heeft 33% van de inwoners een matig risico op een depressie en 3% een hoog risico op een depressie. Het percentage inwoners met een hoog risico op een depressie is lager dan in de regiogemeenten (5%). In totaal is er bijna bij de helft van de inwoners (45%) sprake van een vorm van overgewicht, dit wijkt niet af van de regiogemeenten. Van de inwoners van Barendrecht geeft 17% aan te roken en 83% wel eens alcohol te drinken. Het percentage overmatige drinkers (7%) ligt in Barenrecht wat lager dan in de regiogemeenten (11%). Uit de gegevens van de VAAM blijkt dat het aantal huisartscontacten in de gemeente Barendrecht vergelijkbaar is met het landelijk gemiddelde. In de gemeente vinden de meeste huisartscontacten plaats voor chronische ziekten, overige lichamelijke aandoeningen en infectieziekten. 6.1.4 Zorgaanbod in de gemeente Barendrecht is voor ZorgImpuls per 1 januari 2013 nieuw werkgebied. Daardoor is het eerstelijns zorgaanbod nog niet volledig in beeld. Figuur 10 in deze gemeentescan, welke een overzicht geeft van de beschikbare eerstelijns zorgverleners in Barendrecht, zal in de loop van de tijd aangevuld worden (de huidige figuur is een weergave van de aantallen die bekend waren in november 2013).

6.2 Conclusies zorgverleners Barendrecht 6.2.1

Reactie zorgverleners op gemeentescan

Zorgvraag Het percentage inwoners dat contact heeft met een diëtist (1% op 47.000 inwoners) lijkt wat laag, mede gezien de vergrijzing en een hogere incidentie van overgewicht en ongezonde levensstijl. Veiligheid en leefbaarheid Er is een verschil tussen veiligheidsscore van de Leefbaarometer en het veiligheidsgevoel. Zo wordt aangegeven dat als de politie bij één gezin in een bepaalde wijk heel veel langsgaat, de veiligheidsscore erg negatief kan uitvallen, terwijl het veiligheidsgevoel positief is. Zorgaanbod  Het zorgaanbod zoals dat nu bij ZorgImpuls bekend is, is niet volledig. De aanwezigen geven gehoor aan het verzoek de gegevens zoveel mogelijk aan te vullen en aan te passen.  Huisartsen buiten Barendrecht (met name in Heerjansdam) behandelen patiënten uit Barendrecht; dit gaat om ongeveer 800 patiënten. Er wordt aangegeven dat er een tekort is aan huisartsenzorg (ingeschat wordt dat 300-400 patiënten geen huisarts hebben). Verwacht wordt dat de zorgverleners dit de komende jaren samen kunnen opvangen; het aantal is te klein voor het aannemen van een extra huisarts.  Er is sprake van een zware onderbezetting in de psychologische zorg voor met name volwassenen. Er is uitbreiding geweest, maar deze was vooral gericht op kinderen. Een van de aanwezige 30

huisartsen verwijst door naar de FortaGroep. De vraag is hoe men wijkgericht kan werken als grote organisaties, die verder van de burger af zitten, de psychologische hulp verlenen. Er is ambitie om multidisciplinair te gaan werken met psychologen, psychiaters en andere zorgverleners.  De cijfers over het aantal geboorten in de eerste lijn zijn erg laag; als dit vergeleken wordt met het aanbod lijken er teveel verloskundigen te zijn.  Er worden aanpassingen gemaakt op het overzicht van het aanbod van oefentherapie, logopedie en diëtisten. Het volledige aantal fysiotherapeuten is nog niet duidelijk. Overig  Vanuit de aanwezigen bestaat de behoefte aan informatie over ontwikkelingen die voor zorgverleners van belang zijn.  Door één van de fysiotherapeuten wordt aangegeven dat vestiging in de gemeente erg lastig was (moeite met het krijgen van een vergunning en/of aanpassing bestemmingsplan). De gemeente ziet dit probleem ook, maar geeft anderzijds aan dat zij de eerste lijn niet kan organiseren. De gemeente dient echter wel te zorgen voor voldoende eerstelijnszorg.  ZorgImpuls brengt vanaf het eerste kwartaal van 2014 vraag en aanbod bij elkaar; op de website is dan een plek waar zorgverleners vraag en aanbod kunnen plaatsen (prikbord).  Aandacht voor valpreventie is gewenst.  Enkele zorgverleners willen graag een programma gericht op overgewicht en bewegen ontwikkelen.

6.3 Aanbevelingen Op basis van de conclusies van de gemeentescan en de reactie van de zorgverleners in de gemeente Barendrecht worden in deze paragraaf per onderwerp aanbevelingen gegeven die een bijdrage kunnen leveren aan het bevorderen van een toekomstbestendige eerstelijnszorg in gemeente Barendrecht. 6.3.1

Ontwikkelingen in de gezondheidszorg



Houd bij het creëren van een toekomstbestendige wijkgerichte eerstelijnszorg in de gemeente rekening met de huidige en toekomstige landelijke ontwikkelingen op het gebied van de gezondheidszorg, zoals toename (complexe) zorgvragen, geïntegreerde eerstelijnszorg, substitutie van zorg, van ziekte naar gezond leven, functiedifferentiatie in de huisartsenpraktijk, werken vanuit patiëntenperspectief en decentralisatie van de zorg.



Zorg dat eerstelijns zorgverleners op de hoogte zijn van de regionale initiatieven op het gebied van de gezondheidszorg en breng deze initiatieven onder de aandacht bij patiënten die hier mogelijk baat bij kunnen hebben.

6.3.2 

Kenmerken gemeente Barendrecht

Bij het creëren van een toekomstbestendige eerstelijnszorg is het belangrijk dat rekening wordt gehouden met de specifieke kenmerken (bijvoorbeeld bevolkingssamenstelling) van de postcodegebieden en wijken in Barendrecht. 31

6.3.3 

Gezondheid en zorgvraag inwoners gemeente

Leefstijlproblematiek, met name overgewicht, vormt een probleem in de gemeente. Interventies die zich (naast het behandelen van de aandoening) richten op de verandering van leefstijl zullen dan ook het meest effectief zijn. Het begeleiden en coachen van patiënten in preventieve programma’s en bij leefstijlinterventies vraagt andere competenties van praktijken; praktijkondersteuners kunnen hieraan bijdragen.

6.3.4

Zorgaanbod in de gemeente



Een aandachtspunt is het aanbod van psychologische zorg voor volwassenen in de gemeente Barendrecht; er is sprake van een onderbezetting. Wijkgericht werken wordt bemoeilijkt als grote organisaties buiten de wijk de psychologische zorg verlenen. Multidisciplinaire samenwerking tussen psychologen, psychiaters en andere zorgverleners is nodig.



Er is een toename van psychische problematiek. De poh-ggz zou ondersteuning kunnen bieden in de huisartsenpraktijk.



De in deze gemeentescan gepresenteerde cijfers ten aanzien van het zorgaanbod dienen, net zoals de data ten aanzien van gezondheid en zorgvraag, aangemerkt te worden als indicatief. Om het werkelijke en naar de toekomst benodigde zorgaanbod scherper in beeld te krijgen, verdient het de aanbeveling om van de beroepsgroepen de verschillende specialisaties en capaciteitsgegevens in beeld te brengen.

Tot slot, de omvang, complexiteit en diversiteit aan uitdagingen en daaraan gerelateerd de veelheid aan partijen en soorten partijen, vraagt om samenwerking en krachtenbundeling. Een uitdagend proces waar eerstelijnszorgverleners, gemeente, gemeentelijke diensten zoals GGD RotterdamRijnmond, gemeentelijke zorgdiensten, tweedelijns zorginstellingen en ondersteuningsorganisatie ZorgImpuls voor staan.

32

Referenties -

Barometer 2011, Burgeronderzoek Gemeente Barendrecht. April 2011. Flycatcher Internet Research.

-

CBS - Bevolkingsstatistiek. 2012

-

CBS Huishoudensstatistiek, 2012

-

CBS LINH

-

Centraal Bureau voor Statistiek. Gemeente op Maat Barendrecht. 2011.

-

Christiaanse, B., Schouten, G., Stam, B. en Van Veel, J. Gezondheidsenquête 2008. De gezondheid van volwassen in Barendrecht. GGD Rotterdam-Rijnmond. 2010.

-

De Graaf P. Feitenkaart Inkomensgegevens Rotterdam en regio 2010. Bewerking COS. Centrum voor Onderzoek en Statistiek, Gemeente Rotterdam. 2012.

-

Devillé W, Wiegers TA. Herijking stedelijke achterstandsgebieden 2012. Utrecht: Nivel, 2012.

-

Gemeente Barendrecht. Agenda ‘Verbinden door Bewegen’. 2013.

-

Gemeente Barendrecht. Barendrecht investeert in ontmoeting. Visie op Barendrecht 2025. 2008.

-

Gemeente Barendrecht. Gezonde betrokkenheid. Nota Volksgezondheid 2009-2012. 2009.

-

Gemeente Barendrecht. Integraal Veiligheidsbeleid Gemeente Barendrecht 2013-2016.

-

Gemeente Barendrecht. Kadernota subsidiebeleid. 2010-2014 Barendrecht. Het beleidskader voor de verlening van subsidies. 2010.

-

Gemeente Barendrecht. Sociale zekerheid in Barendrecht. Meedoen naar vermogen. 2012.

-

GGD Rotterdam-Rijnmond. Gezondheid in kaart. Barendrecht. 2010.

-

GGD Rotterdam-Rijnmond. Jeugd Rijnmond in Beeld 2011, 4- tot 12-jarigen. Gemeenterapport Barendrecht. Januari 2012.

-

GGD Rotterdam-Rijnmond. Zorgmonitor. Kwetsbare groepen in Barendrecht. 2011.

-

Http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=03759ned&D1=0-2&D2=98117,129-132&D3=0,148&D4=24-25&HDR=T&STB=G2,G3,G1&VW=T. CSB 2012 en 2013; Bevolking; geslacht, leeftijd, burgerlijke staat en regio.

-

Http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=70904NED&D1=3-35,5665&D2=8043-8044,8048,8053,8055,8058,8062,8064,8066,8069,8075,8077,8079,8083, 8085,8090,8092,8094,8096,8098,8100,8102,8108,8114&D3=2-3&HDR=T&STB=G1,G2 &VW=T. CBS 2010 en 2012; Kerncijfers Wijken en Buurten.

-

Http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=81922NED&D1=0-21,42,6370&D2=818-821,4211&VW=T. CBS 2013; Bevolking; geslacht, leeftijd, burgerlijke staat en regio op postcode

-

Jehoel-Gijsbers G. Onderzoek naar de maatschappelijke participatie van arme kinderen, nulmeting. ‘Kunnen alle kinderen meedoen?’ Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. 2009.

-

Klink A. Zorg organiseren rondom zorgvraag: naar functionele bekostiging. Correspondentie aan de Voorzitter van de Tweede Kamer. Den Haag: Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2009.

33

-

Leidelmeijer K, Marlet G, Van Iersel J, Van Woerkens C, Van der Reijden H. De leefbaarometer. Leefbaarheid in Nederlandse wijken en buurten gemeten en vergeleken. Rapportage instrumentontwikkeling. 2008.

-

Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF). Eerstelijnszorg voorop! Op weg naar een geïntegreerde eerstelijnszorg vanuit patiëntenperspectief. Utrecht: NPCF, 2007.

-

Regeerakkoord VVD-PVDA. Bruggen slaan. Oktober 2012.

-

Van Gemerden E, Staats H. Ontwerp en sociale veiligheid. Eindrapportage. Universiteit Leiden. Juli 2006

-

Veiligheidsmonitor 2012. Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen, 2013.

-

Verwaard D, Van Kelle P. Kadernota Maatschappelijk Vastgoed. Gemeente Barendrecht. Januari 2013.

-

www.cjgbarendrecht.nl

-

www.gezondheidsatlasrotterdamrijnmond.nl/

-

www.kiesbeter.nl

-

www.leefbaarometer.nl

-

www.lokaaltotaal.nl/barendrecht

-

www.nationaalkompas.nl

-

www.nivel.nl

-

www.nivel.nl/vaam

-

www.rijksoverheid.nl

-

www.wijkregie.nl

34

BIJLAGE I

Eerstelijns zorgverleners werkgebied gemeente Barendrecht

Huisartsen en POH’s Praktijk

Aantal huisartsen 8

POH-s ja/nee Ja

POH-ggz ja/nee Nee

Adres

Postcode+Plaats

Middeldijkerplein 10-14

2993 DL Barendrecht

Huisartsenpraktijk Van den Berg-Weerman

1

Ja

Ja

Binnenlandse Baan 46

2991 EB Barendrecht

Huisartsenpraktijk Blom

1

?

?

Dorpsstraat 133

2992 BD Barendrecht

Huisartsenpraktijk Dumans Huisartsenpraktijk Van Egmond

1

?

?

Kruidentuin 1

2991 RK Barendrecht

1

Ja

Nee

Hoefslag 1C

2992 VE Barendrecht

Huisartsenpraktijk Den Hollander

1

Ja

Nee

1e Barendrechtseweg 174

2992 BS Barendrecht

Huisartsenpraktijk Honkoop en Spoek

2

Ja

Ja

Hoefslag 1E

2992 VE Barendrecht

Lew Huisartsenpraktijk

1

?

?

Boerhaavelaan 18

2992 KA Barendrecht

Huisartsenpraktijk Pijpers

1

?

?

Jacoba Pompevliet 32a

2992 WP Barendrecht

Huisartsenpraktijk Vijlbrief

1

Ja

Ja

Hoefslag 1D

2992 VE Barendrecht

Huisartsenpraktijken Carnisselande

Gezondheidscentrum Praktijk Gezondheidscentrum Carnisselande

Adres Middeldijkerplein 10-14

Postcode+plaats 2993 DL Barendrecht

Gezondheidscentrum De Hoefslag

Hoefslag 1

2992 VE Barendrecht

Prikpost/huisartsenlaboratorium/diagnostisch centrum Instelling

Onderzoeken

Adres

Postcode+Plaats

RP Barendrecht

Bloedafname Materiaal inleveren ZCC Zelfcontrolecentrum

Middeldijkerplein 9

2993 DL Barendrecht

Dienstencentrum Barendrecht (STAR)

Bloedafname Materiaal inleveren

Windsingel 164

2991 HN Barendrecht

Buitenpolikliniek Carnisselande (Ikazia ziekenhuis)

Bloed afname

Middeldijkerplein 36

2993 DL Barendrecht

35

Fysiotherapeuten Praktijk

Aantal therapeuten

Adres

Postcode+Plaats

Fysiotherapie Carnisselande (dependance aan Reling 109)

10

Middeldijkerplein 8

2993 DL Barendrecht

Fysiotherapie Oranjewijk Fysiotherapie Bouwman

4 1

Gebroken Meeldijk 123A Kempenaar 80

2991 CG Barendrecht 2991 PJ Barendrecht

Fysiotherapie het Oude Dorp

8

Dorpsstraat 139

2992 BD Barendrecht

Fysiotherapie Mens en Leven Fysiotherapie Rotterdam vestiging Wellnesselande

4 4

Binnenlandsebaan 116 Blijdorp-Zuid 1

2991 CA Barendrecht 2992 LD Barendrecht

Praktijk voor Fysiotherapie

2

Schiermonnikoog 17

2993 VJ Barendrecht

Fysiotherapiepraktijk Marijke Sturm Praktijk voor fysiotherapie en Podologie

1

Hoefslag 1E

2992 VE Barendrecht

2

Escudostraat 2

2991 XV Barendrecht

Fysiotherapie Smitshoek

1

Smitshoeksebaan 25

2992 BZ Barendrecht

Fysiotherapie M.M. v. Vilsteren

3

Spinetstraat 23

2992 NJ Barendrecht

Paramedisch Centrum Alles Kids

3

Stationsweg 78e

2991 CM Barendrecht

Praktijk Ter Leede

1

Sluisleede 5

2991 WD Barendrecht

Fysiotherapiepraktijk Kruithof Fysiotherapie F.E. de Jong

? 1?

Avenue Carnisse 317 Stationsweg 72

2993 ME Barendrecht 2991 CM Barendrecht

Lijf en Lede praktijk Fysiotherapy Praktijk voor Kinderfysiotherapy Zwaal Nevenvestiging: Petrus Camperstraat 1, 2992 KK Barendrecht

2? 3

Schubertdreef 55 DorpsstraatOost 3a

2992 EV Barendrecht 2991 CR Barendrecht

Ergotherapeuten Praktijk

Aantal therapeuten

Adres

Postcode+Plaats

Aafje ergotherapie

1

Aalborg 12

2993 LP Barendrecht

Humanitas Ergotherapie

1

Achillesstraat 290

3054 RL Rotterdam

Oefentherapeuten Praktijk

Aantal therapeuten

Adres

Postcode+Plaats

Praktijk Carnisselande Praktijk oefentherapie Mensendieck

2 1

Middeldijkerplein 22 Binnenlandsebaan 116

2993 DL Barendrecht 2991 CA Barendrecht

Praktijk Paramedisch Centrum Oranjewijk

1

Gebroken Meeldijk 123A

2991 CG Barendrecht

B&B Oefentherapie, Praktijkcentrum

1

Meerwedesingel 54

2993 GP Barendrecht 36

Carnisse B&B Oefentherapie, Paramedisch centrum Oranjewijk

2

Gebroken Meeldijk 123a

2991 CG Barendrecht

Verloskundigen Praktijk

Aantal verloskundigen

Adres

Postcode+Plaats

Verloskundigenpraktijk Carnisselande

4

Middeldijkerplein 26

2993 DL Barendrecht

Verloskundige Maatschap Barendrecht

2

Hoefslag 1B

2992 VE Barendrecht

Verloskundige praktijk Portland

2

Hendrikse-akker 11

2994 AM Barendrecht

Adres

Postcode+Plaats

Marjoleinlaan 217

2991 HP Barendrecht

Logopedisten Praktijk Logopediepraktijk Mulder

Aantal logopedisten 1

Logopediepraktijk Carnisselande

3?

Middeldijkerplein 20

2993 DL Barendrecht

Logopediepraktijk Vrijenburg Dependance: loc A-Venue Carnisse

3?

Vrijenburglaan 61 (Avenue Carnisse 268)

2994CD Barendrecht (2993 ML Barendrecht)

Kinderlogopediepraktijk van de Griend Paramedisch Centrum Alles Kids

1

Schubertdreef 59

2992 EV Barendrecht

4

Stationsweg 78E

2991 CM Barendrecht

Tandartsen Praktijk

Adres

Postcode+Plaats

Tandartspraktijk Malefason

Punter 3

2991 DH Barendrecht

Bijnen & Bijnen-Degenkamp mondzorg

Kruidentuin 3

2991 RK Barendrecht

Family Dental Barendrecht Mondzorgcentrum Carnisse

Zuidlaardermeer 16 Middeldijkerplein 16/18

2993 PV Barendrecht 2993 DL Barendrecht

Tandartspraktijk Brante Tandartsenpraktijk Meerwede

Kempenaar 120 Meerwedesingel 52

2991 PL Barendrecht 2993 GP Barendrecht

Tandartsenpraktijk M. Sparreboom en F.P. van de Star

Boterbloem 18

2992 CB Barendrecht

Tandheelkundig Centrum Nieuweland

Muziekplein 18/20

2992 GH Barendrecht

Tandartspraktijk de Boer

1e Barendrechtseweg 180C

2992 BS Barendrecht

Tandheelkundige Kliniek Barendrecht

Dorpsstraat 135-137

2992 BD Barendrecht

Tandartspraktijk Bantje

Avenue Carnisse 158

2993 MK Barendrecht

Tandartspraktijk Oranjewijk

Prins Bernhardstraat 9

2991 BM Barendrecht

37

Apotheken Apotheek

Adres

Postcode+Plaats

Apotheek Carnisselande

Middeldijkerplein 2

2993 DL Barendrecht

Apotheek de Hoefslag

Hoefslag 1A

2992 VE Barendrecht

Apotheek de Lindenhoeve

Lindenhoevelaan 2A

2991 EL Barendrecht

Boots Apotheek Middenbaan

Middenbaan 80

2991 CT Barendrecht

Eerstelijns psychologische zorg Instelling

Aantal psychologen

Adres

Postcode+Plaats

Psychologische en psychiatrische zorg

1

Dudokdreef 13

2992 HR Barendrecht

Forta Eerstelijn psychologie en psychiatrie Praktijk Natalie van Tijen

?

Wolvenburg 39

2994 DL Barendrecht

1

Binnenlandsebaan 4

2991 EA Barendrecht

Praktijk voor psychiatrie&psychotherapie J. van der Jagt

1 (Psychiater)

(Onder voorbehoud) Gebroken Meeldijk 123

2991 CG Barendrecht

Praktijk Jacqueline van der Palm

1 (psychosociaal therapeut)

Binnenlandsebaan 4

2991 EA Barendrecht

GZ+ kinder- en jeugdpsycholoog

1

Stationsweg 78E

2991 CM Barendrecht

Adres Reijerwaardseweg 16 Hoefslag 1E

Postcode+Plaats 2991 XD Barendrecht 2992 VE Barendrecht

Windsingel 164

2991 HN Barendrecht

- Middeldijkerplein 150

- 2993 DL Barendrecht

- Bachlaan 12 - Meerwedesingel 54

- 2992 GK Barendrecht - 2993 CP Barendrecht

Bijdorp-Zuid 1

2992 LD Barendrecht

Diëtetiek Instelling Diëtistenpraktijk Verhoeven & Bac

Aantal diëtisten 2

Aafje thuiszorg diëtisten Huizen Zorghotels

6

Voedingsadviesbureau Lenneke Leenheer: 3 locaties - Servicebureau Humanitas Inclusief - Aksent - Praktijkcentrum Carnisse

1

Hamilton Health diëtist

1

38

BIJLAGE II Tweedelijns en AWBZ-zorg werkgebied gemeente Barendrecht Ziekenhuizen Instelling Ikazia Ziekenhuis

Adres Middeldijkerplein 36

Postcode+Plaats 2993 DL Barendrecht

Opmerkingen Buitenpolikliniek Carnisselande

Maasstad ziekenhuis

Maasstadweg 21

3079 DZ Rotterdam

Zelfstandig ziekenhuis

Adres Roerdomplaan 20

Postcode+Plaats 3084 NM Rotterdam

Opmerkingen

's Gravendijkwal 230

3015 CE Rotterdam

Polikliniek volwassen

Postcode+Plaats 2992 GK Barendrecht

Opmerkingen

2981 EZ Ridderkerk

Vorm van structureel wonen

3241 PA Middelharnis

Vorm van structureel wonen

2993 EC Barendrecht

Vorm van structureel wonen

Oosteinde 11 C t/m E

2991 LC Barendrecht

Dagactiviteitencentrum

Logger 12

2991 DG Barendrecht

Logeerhuis

Opmerkingen Woonzorgcombinatie/ verzorgingshuis/verpleeghuis/ tijdelijke opvang /dagverzorging Verpleeghuis, respijtzorg, dagbehandeling

Revalidatiecentrum Instelling Rijndam revalidatiecentrum, Roerdomplaan Rijndam revalidatiecentrum, Erasmus MC

Instellingen voor verstandelijk gehandicapten Instelling Adres Humanitas DMH Bachlaan 14 - 8 woonlocaties - 3 werk- en activiteitencentrum PC Stichting IJsselmonde Schoutstraat 9 Oost - 2 woonlocaties Stichting Zuidwester Westerschelde 14 - 2 woonlocaties Stichting Profila Zorg Smithaven 20-22 Dagactiviteitencentrum Barendrecht Pameijer Gehandicaptenzorg

Polikliniek kinderen en jongeren

Vorm van structureel wonen/ tijdelijk wonen/ dagactiviteitencentrum

Verzorging- en verpleeghuizen Instelling

Adres

Postcode+Plaats

Laurens Borgstede

Marjoleinlaan 43

2991 HP Barendrecht

Laurens De Elf Ranken

Middeldijkerplein 28

2993 DL Barendrecht

Laurens Carnisselande

Reling (diverse huisnummers)

2993 DN Barendrecht

Zelfstandig wonen

39

Thuiszorginstellingen Instelling

Adres

Postcode+Plaats

Opmerkingen

Aafje Hulp Thuis Aafje Thuiszorg

Aalborg 12 Windsingel 164

2993 LP Barendrecht 2991 HN Barendrecht

Thuiszorgorganisatie Thuiszorgorganisatie

De Koningshof Fener Zorg

Spinozaweg 451 Frits Ruysstraat 57A

3076 EW Rotterdam 3061 MD Rotterdam

Thuiszorgorganisatie Thuiszorgorganisatie

Laurens De Elf Ranken

Middeldijkerplein 28

2993 DL Barendrecht

Laurens Zorg aan Huis

Marjoleinlaan 43

2991 HP Barendrecht

Verpleeghuis , dagbehandeling, respijtzorg Woonzorgcombinatie/ verzorgingshuis/verpleeghuis/ tijdelijke opvang /thuiszorg, dagverzorging

Particuliere Thuis- en Vakantiezorg "Carmen's Care" Sanare Thuiszorg Barendrecht

Vossenburg 36

2994 ED Barendrecht

Thuiszorgorganisatie

Gebroken meeldijk 123A

2991 CG Barendrecht

Thuiszorgorganisatie

40

BIJLAGE III Publieke zorg werkgebied gemeente Barendrecht Algemeen Maatschappelijk Werk/Maatschappelijke dienstverlening Instelling Vivenz

Adres Windsingel 164

Postcode+Plaats 2991 HN Barendrecht

Opmerkingen Maatschappelijke dienstverlening

KijkopWelzijn

Windsingel 166

2991 HN Barendrecht

Welzijnsorganisatie

Barendrecht Maatschappelijk Welzijn (Aafje)

Windsingel 164

2991 HN Barendrecht

Algemeen maatschappelijk werk

Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld Rotterdam (Hoofdvestiging GGD Rotterdam-Rijnmond)

Schiedamsedijk 95

3011 EN Rotterdam

Lokaal Zorg Netwerk Huiselijk Geweld Barendrecht. Telefonisch bereikbaar

Adres Hellingen 21 - Dennenhout 1 - Talmaweg 107 - Boerhaavelaan 2

Postcode+Plaats 3311 GZ Dordrecht - 2994 GC Barendrecht - 2992 AE Barendrecht - 2992 KZ Barendrecht

Opmerkingen Poliklinische behandeling, deeltijdbehandeling, klinische opname/behandeling

Instelling

Adres

Postcode+Plaats

Opmerkingen

Bureau Jeugdzorg Stadsregio Rotterdam

Dynamostraat 16

3083 AK Rotterdam

Instelling voor geestelijke gezondheidszorg

GGZ Yulius

Boerhaavelaan 2

2992 KZ Barendrecht

Kinder- en jeugdpsychiatrie

Vrijgevestigd kinder- en jeugdpsychiater R. Bijkerk

1e Barendrechtseweg 180

2992 BS Barendrecht

Centrum voor Jeugd en Gezin Barendrecht (CJG)

Kruidentuin 2

2991 RK Barendrecht

Paramedisch Centrum Alles Kids

Stationsweg 78E

2991 CM Barendrecht

Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Instelling Yulius - Carnisselande - Condor - Locatie Boerhavenlaan Kind- en Jeugdzorg

Praktijk voor DorpsstraatOost 3a Kinderfysiotherapy Zwaal Petrus Camperstraat 1

2991 CR Barendrecht 2992 KK Barendrecht

Poli Autisme voor Kinderen en Jeugdigen

Dennenhout 1

2994 GC Barendrecht

GZ en kinder- en jeugdpsycholoog

Stationsweg 78E

2991 CM Barendrecht

Logopedie, fysiotherapie

Poliklinische behandeling

41

BIJLAGE IV Vraag Aanbod Analyse Monitor Verwachte zorgvraag per jaar in gemeente Barendrecht, vier postcodegebieden en Nederland (VAAM 2011) Huisarts Barendrecht Consulteenheden huisarts Consulteenheden POH

2,06 0,1

Infectieziekten Chronische ziekten Aandoeningen bewegingsapparaat Acute letsels Overige lichamelijke aandoeningen Overige lichamelijke klachten Psychische/sociale problemen Vruchtbaarheid/geboorte

582 1.392 523 128 967 486 413 119

Diabetes COPD Cardiovasculair risicomanagement Hartfalen

39 14 118 4

Totaal aantal voorschriften Maagmiddelen Cholesterolverlagers Antibiotica Kalmeringsmiddelen

5.795 287 261 228 352

2991

2992

2993

2994

Nederland

Aantal spreekuurcontacten per inwoner per jaar 2,16 2,03 2,05 1,96 2,14 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 Eerstelijnszorg per ziektecluster: Aantal contacten per 1.000 inwoners 598 572 577 696 597 1.730 1.445 1.294 860 1.602 598 523 510 462 574 141 131 122 107 136 1.055 963 946 857 1.025 521 547 496 468 404 479 493 432 386 266 125 112 114 120 135 Zorg chronische aandoeningen Aantal inwoners per 1.000 inwoners met huisartscontacten 49 39 37 21 50 20 15 12 1 19 128 139 120 114 80 7 8 5 2 0 Farmaceutische zorg Aantal voorschriften per 1.000 inwoners 6.944 5.792 5.534 3.913 6.570 329 348 281 278 186 305 334 269 243 126 250 251 221 223 237 419 447 363 326 173

42

Antidepressiva Astma/COPD-middelen Insuline Paramedici

221 228 27

257 332 37

225 284 24

213 281 27

138 211 17

250 323 37

Barendrecht

2991

2992

2993

2994

Nederland

Therapeuten Percentage inwoners met contacten Totaal contact met de fysiotherapeut Totaal contact met de oefentherapeut

19,6% 1,7%

20,7% 1,8%

Contact met de diëtist Uren dieetadvisering per patiënt

1,3% 2,7

1,4% 2,7

12 4

9 3

Barendrecht

2991

Aantal geboortes Aantal bevallingen in de eerste lijn GGZ of maatschappelijk werk

Psychisch onwelbevinden 30,1% 29,6% Psychiatrische stoornis 20,7% 20,5% 6,6% Stemmingsstoornis 6,8% 11,0% Angststoornis 11,2% 5,1% Alcoholafhankelijkheid 4,9% 2991 Centrum-Oost; 2992 Centrum-West; 2993 Carnisselande; 2994 Vrijenburg

19,9% 1,8%

19,4% 17,3% 1,8% 1,8% Diëtisten Percentage inwoners met contacten 1,3% 1,3% 1,1% 2,7 2,7 2,8 Verloskundige zorg Aantal per 1.000 inwoners 8 14 17 3 5 6 2992

2993 2994 Therapeuten Percentage inwoners met contacten 29,0% 20,5% 6,6% 10,9% 5,0%

30,9% 20,4% 6,6% 10,9% 5,0%

29,6% 21,0% 5,3% 9,2% 7,0%

20,3% 1,7%

1,3% 2,7

11 4 Nederland

30,6% 21,2% 6,8% 11,3% 5,3%

43

BIJLAGE V

Verslag gemeentebijeenkomst Barendrecht 7 november 2013

Aanwezigen Naam

Discipline

Praktijknaam

Bakx, P

Directeur B&B Oefentherapie

B&B Oefentherapie

Balvert, Marlène

Manager Zorg & Diensten BAR

Aafje thuiszorg huizen zorghotels

Barzilay, Monique Diëtiste Berg-Weerman, I.R. van Huisarts den

Aafje

Bouwman, Rob

Fysiotherapeut

Fysiotherapie Bouwman

Buckel, Els

Regiodirecteur ZAH

Laurens

Eikelenboom, Corina

Fysiotherapeut Fysiotherapeut/manueel therapeut

Aafje thuiszorg huizen zorghotels

Garama, Claudine Griend, Irma van de

Beleidsmedewerker Logopedist-praktijkhouder

Aafje Hulpthuis BARR Kinderlogopediepraktijk A.I.E. van de Griend

Groeneveld, Anne

Gz-psycholoog/kinder- en jeugdpsycholoog/ orthopedagoog- Gzplus generalist

Hamilton, Leoni Hollander, G.J. den

Diëtist Huisarts

Hamilton Health Diëtist Huisartspraktijk den Hollander

Honkoop, Maaike

Huisarts

Jagt, Jessica van der

Psychiater

Huisartsenpraktijk Honkoop en Spoek Psychiatrie en Psychotherapie praktijk van der Jagt

Keur, Anouk van der Kiès, Josien

Logopedist/afasietherapeut Oefentherapeut Cesar

Aafje Praktijk Oefentherapie Cesar Oranjewijk

Kooistra, Anita Leunen, Brenda van

Oefentherapeut Cesar Relatiebeheer

Oefentherapie Cesar Carnisselande Star-MDC

Louis-van Deventer, B.A.J.

Fysiotherapeute, vestigingsmanager Fysiotherapie Rotterdam

Fysiotherapie Rotterdam

El, E.B.P. van der

Meerburg-van der Torren, Jane Palm, Jacqueline van der

Apotheker Psychosociaal therapeut

Huisartsenpraktijk van den Berg-Weerman

Praktijk Ter Leede

Boot-apotheek Middenbaan/Kring-apotheek Muziekplein Van der Palm, counseling, coaching en training

Snelleman, Inge

Verloskundige

Verloskundigen Carnisselande

Sterk, Marja

Mantelzorgconsulent

Kijkopwelzijn

Sturm, Marijke

Fysiotherapeut

Fysiotherapie Sturm

Sweens, Auk

Oefentherapeute Mensendieck

Praktijk voor oefentherapie Mensendieck

Tijen, Nathalie van

Gezondheidszorgpsycholoog in de Praktijk Nathalie van Tijen eerste lijn

44

Ven, Mw I. van de Veneberg, Gertjan

Fysio-Manueel therapeute Strategisch adviseur

Fysiotherapie Mens en Leven Gemeente Barendrecht

Verhoeven, Henriette Versluis, Dr. Herma

Diëtist Kinder- en jeugdpsycholoog

Diëtistenpraktijk Verhoeven&Bac Instituut voor Leerproblemen Barendrecht

Verspoor, Anne-Mieke

Fysiotherapeut

Fysiotherapiepraktijk Mens en Leven

Vilsteren, Marc van

Praktijkhouder

Praktijk voor fysiotherapie M.M. van Vilsteren

Vlieg, Amber

Fysiotherapie

Stichting Laurens

Verslag presentatie gemeentescan Barendrecht 07-11-2013 Op 7 november is de conceptgemeentescan gepresenteerd in de raadszaal van het gemeentehuis van Barendrecht. De presentatie werd verzorgd door regioadviseurs Monique Smit en Kirsten Kirschner. Aanleiding en doel ZorgImpuls maakt voor elke regio of gemeente waar zij haar diensten aanbiedt een scan. Doel van de bijeenkomst was om kennis te nemen van de cijfers en geschetste ontwikkelingen in gemeente Barendrecht op het gebied van gezondheid en eerstelijnszorg. Het gepresenteerde zijn basale gegevens die pas tot leven komen in gesprek met zorgverleners: herkennen jullie dit, klopt dit naar jullie idee? Pas na de input van de zorgverleners en stakeholders wordt het concept definitief. Op basis van de scan kunnen zorgaanbieders en andere betrokkenen al of niet gezamenlijk bepalen wat in betreffende regio aan zorg en/of ondersteuning nodig of wenselijk is. Tegelijk was deze bijeenkomst een gelegenheid voor zorgverleners elkaar te ontmoeten en zaken af te stemmen. Met 40 zorgverleners en betrokkenen bij de eerstelijnszorg is het concept besproken. Met de uitkomsten van deze bespreking en aanvullingen van de aanwezigen wordt het concept van de gemeentescan bijgewerkt. Zorgvraag 1 % diëtetiek op 47000 inwoners lijkt wat laag, mede gezien toename van vergrijzing, een hogere incidentie overgewicht en ongezonde levensstijl. Veiligheid en leefbaarheid Er is verschil tussen de harde cijfers en het veiligheidsgevoel. Zo wordt aangegeven dat in een wijk de politie bij één gezin 60 keer is langs geweest in een jaar tijd. Hierdoor zou de veiligheidsscore erg negatief kunnen uitvallen terwijl het veiligheidsgevoel positief is. Zorgaanbod Het aanbod zoals nu bij ZorgImpuls bekend is, is niet volledig. ZorgImpuls baseert zich op gegevens van verschillende bronnen, maar hoe up to date en betrouwbaar deze zijn is onduidelijk. De aanwezigen geven gehoor aan het verzoek de gegevens zover mogelijk aan te vullen en aan te passen. Huisartsenzorg Huisartsen buiten Barendrecht (met name in Heerjansdam) behandelen patiënten uit Barendrecht. Dit zal om ongeveer 800 patiënten gaan. Er wordt aangegeven dat er een tekort is aan huisartsenzorg. Dit wordt onder meer door de apotheker aangegeven. Ingeschat wordt dat 300 tot 400 patiënten geen huisarts hebben (aan de oostkant van de A29, Centrum-West en Centrum-Oost). De verwachting is dat dit met elkaar de aankomende jaren opgevangen kan worden. Het aantal is te klein om daar een extra huisarts voor aan te nemen. NB er zijn geen huisartsen van wijk Carnisselande/Vrijenburg aanwezig.

45

Oefentherapie Enige aanpassingen op het overzicht worden gemaakt. Fysiotherapie Het volledige aantal is nog niet duidelijk. Enkele praktijken hebben specialisaties op het overzicht aangegeven. Psychologische zorg Er is een zware onderbezetting voor met name de volwassenen. Er is uitbreiding geweest, maar dan vooral gericht op kinderen. Aanwezige huisarts verwijst door naar de Forta groep. De vraag wordt gesteld hoe wijkgericht gewerkt kan worden als grote organisaties die verder van de burger af zitten de psychologische zorg verlenen. De ambitie is er om multidisciplinair te gaan werken met psychologen, psychiaters en andere zorgverleners. Samenwerking is nodig in de toekomst! (na de bijeenkomst heeft zich nog een zorgverlener gemeld). Logopedie Op de kaart worden enkele aanpassingen gedaan. Eén praktijk is toegevoegd in Centrum-Oost. Een praktijk in Centrum-West is daar niet meer gevestigd. Verloskunde Cijfers van aantal geboorten in de eerste lijn is erg laag. Als dan gekeken wordt naar het aanbod dan lijken er teveel verloskundigen te zijn. Diëtisten Eén extra praktijk in Bijdorp (Carnisse) stond nog niet op de kaart en één praktijk in Centrum-Oost, nabij Dorpsstraat. Overige Ontwikkelingen in de eerstelijn Enkele bestaande praktijken van huisartsen en fysiotherapie verhuizen naar een nieuw gezondheidscentrum aan de Kruidentuin. In Carnisse trekken twee huisartsen vanuit het gezondheidscentrum naar een HOED in diezelfde wijk. Een initiatief tot gezondheidscentrum elders is nog in oriëntatiefase. Informatievoorziening Vanuit de aanwezigen bestaat de behoefte aan informatie over ontwikkelingen die voor de zorgverleners van belang zijn. Contact met gemeente Door één van de fysiotherapeuten wordt aangegeven dat vestiging in de gemeente erg lastig was. Moeite met het krijgen van een vergunning en/of aanpassing bestemmingsplan. Gemeente ziet dit probleem ook, maar geeft anderzijds aan dat zij niet de eerstelijn kan organiseren. Gemeente dient echter wel te zorgen voor voldoende eerstelijnszorg. Dit signaal is tijdens de borrel ook neergelegd bij de wethouder. Prikbord ZorgImpuls brengt vanaf 1e kwartaal 2014 vraag en aanbod bij elkaar. Op de website is dan een plek waar zorgverleners vraag en aanbod kwijt kunnen.

46

Napraten -Aandacht voor valpreventie gewenst. -Enkele zorgverleners willen graag een programma gericht op overgewicht en bewegen ontwikkelen. ZorgImpuls zal ondersteunen en meer partners zoeken.

47

BIJLAGE VI Methode Doel Het doel van de gemeentescan is om een toekomstbestendige eerstelijnszorg te realiseren in gemeente Barendrecht. Daarbij gaat het om zorg voor de inwoners afgestemd op de behoefte en in samenhang met andere sectoren als wonen, welzijn, werk, onderwijs en veiligheid. Analyse Om inzicht te krijgen in de huidige situatie en de toekomstige ontwikkelingen in de gemeente zijn gegevens op het gebied van de demografische ontwikkeling, achterstandsgebieden, de gezondheidssituatie, sociaaleconomische situatie, ontwikkeling in de gemeente, veiligheid en het huidige en verwachte aanbod van eerstelijns zorgverleners geanalyseerd. Voor de analyse van de huidige situatie en de toekomstige ontwikkelingen is gebruik gemaakt van bestaande rapporten, zoals de Vraag Aanbod Analyse Monitor en beleidsstukken van de gemeente en ZorgImpuls. In bijlage 7 is een beschrijving van de diverse bronnen toegevoegd. Op grond van de analyse van de huidige situatie en toekomstige ontwikkelingen zijn specifieke aandachtsgebieden naar voren gekomen die van belang zijn voor het realiseren van een toekomstbestendige eerstelijnszorg. Gemeente versus werkgebied De werkgebieden van zorgverleners zijn niet strikt gebonden aan de gemeentegrenzen. Inwoners van een gemeente zullen niet alleen naar zorgverleners gaan die binnen hun gemeente zijn gevestigd, omdat een andere zorgverlener bijvoorbeeld dichterbij is gevestigd in een aangrenzende gemeente of door persoonlijke voorkeur voor een bepaalde zorgverlener. Ook is het mogelijk dat bepaalde zorg niet binnen de gemeente is gevestigd. Het is van belang dat bij de beoordeling van de capaciteit van de zorgverlening in gemeente Barendrecht ook wordt gekeken naar de zorgverleners in de aangrenzende gemeenten. Zorgcapaciteit De werkelijke capaciteit van de eerstelijnszorg wordt niet alleen bepaald door het aantal locaties en zorgverleners, ook de beschikbaarheid of het aantal fulltime-equivalent (fte) per discipline is van belang. Daarom is het aantal eerstelijns zorgverleners binnen een bepaalde beroepsgroep verrekend met het gemiddeld aantal fte dat landelijk binnen deze beroepsgroep wordt gewerkt om een beter inzicht te krijgen in het werkelijke zorgaanbod in Barendrecht. Voor de disciplines huisartsgeneeskundige zorg, verloskundige zorg en tandheelkundige zorg is uitgegaan van een gemiddelde van 0,8 fte; voor fysiotherapie/oefentherapie en eerstelijns psychologische zorg is uitgegaan van een gemiddelde van 0,7 fte; voor praktijkondersteuning huisartsen, logopedie en diëtetiek is een gemiddelde van 0,6 fte gehanteerd [http://www.nivel.nl]. Bij het zorgaanbod van de farmaceutische zorg gaat het om het aantal apotheken in gemeente Barendrecht. Het komt voor dat een zorgverlener in meerdere praktijken werkzaam is. De zorgverlener is dan maar eenmaal mee gerekend voor het bepalen van het zorgaanbod in de gemeente.

48

Werkwijze Naast het gebruik van bestaande bronnen (zie bijlage 7) is de gemeentescan in nauw contact met sleutelfiguren in de gemeente tot stand gekomen. Tijdens de georganiseerde gemeentebijeenkomst hebben zorgverleners feedback gegeven op de gepresenteerde cijfers en hun visie op de toekomstbestendige eerstelijnszorg voor de gemeente gegeven. In bijlage 5 is het verslag met een overzicht te zien met de aanwezige zorgverleners bij de gemeentebijeenkomst van Barendrecht.

49

BIJLAGE VII Beschrijving bronnen CBS Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft als taak het publiceren van betrouwbare en samenhangende statistische informatie, die inspeelt op de behoefte van de samenleving. De informatie die het CBS publiceert, omvat vele maatschappelijke aspecten, van macro-economische indicatoren als economische groei en consumentenprijzen, tot de inkomenssituatie van personen en huishoudens. StatLine is de elektronische databank van het CBS, waarin het mogelijk is om zelf tabellen en grafieken samen te stellen [http://www.statline.cbs.nl]. Gezondheid in kaart (GGD Rotterdam-Rijnmond) Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) stelt elke vier jaar de landelijke Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) op. Vanaf 2010 stelt de GGD Rotterdam-Rijnmond een vierjaarlijkse regionale VTV op. Hierin brengt de GGD bestaande gegevens over de gezondheidssituatie in de gemeente en deelgemeenten in het werkgebied samen. Het rapport Gezondheid in kaart is het resultaat van een integrale analyse van bestaande gegevens over de gezondheid in Barendrecht. De belangrijkste bevindingen zijn daarbij vertaald in kernboodschappen voor gezondheidsbeleid. In het rapport is informatie bijeengebracht over vragen als: ‘Wat zijn de belangrijkste gezondheidsproblemen?’, ‘Waarom zijn dit problemen?' en ‘Waar liggen mogelijkheden voor verbetering?’. De gezondheidstoestand van de inwoners wordt beschreven aan de hand van beschikbare enquêtegegevens, zoals de gezondheidsenquête en de Jeugdmonitor van de GGD Rotterdam-Rijnmond. Waar mogelijk worden de cijfers van Barendrecht vergeleken met het gemiddelde van de GGD-regio en met Nederlandse cijfers. Voor de cijfers over ziekten en aandoeningen, functioneren en kwaliteit van leven, leefstijl, huiselijk geweld, de leefomgeving, en zorg geldt dat wanneer de GGD Rotterdam-Rijnmond wordt vergeleken met Barendrecht, een gemiddelde van de GGD-regio zonder de stad Rotterdam is gebruikt [Gezondheid in kaart Barendrecht, 2010]. Gezondheidsenquête De gezondheidsenquête wordt één keer per vier jaar door de GGD Rotterdam-Rijnmond uitgevoerd. Inwoners van 16 jaar en ouder zijn benaderd voor deelname aan het onderzoek. De uitkomsten van de gezondheidsenquête zijn gebaseerd op zelfrapportages. Het onderzoek heeft plaats gevonden in alle tien de gemeenten die deel uitmaken van het werkgebied van de GGD Rotterdam-Rijnmond. In de vragenlijst stonden vragen die met de gezondheid te maken hebben. Zo zijn er vragen opgenomen over lichamelijke gezondheid, bewegen, roken, alcoholgebruik, mantelzorg, sociale contacten en de woonomgeving [Gezondheidsatlas Rotterdam Rijnmond, 2012]. Jeugd Rijnmond in Beeld Jeugd Rijnmond in Beeld (JRB) geeft over een periode van vier jaar een beeld van de gezondheid en ontwikkeling van 4- tot 17-jarigen. In 2011 is de GGD RotterdamRijnmond gestart met de eerste monitor binnen JRB van 4- tot 12-jarigen. Het doel van Jeugd Rijnmond in Beeld is inzicht verwerven in de gezondheidssituatie van de lokale bevolking, gebaseerd op epidemiologische analyses. De verworven inzichten kunnen gebruikt worden bij het maken van beleid. Vanaf 2012 maakt JRB deel

50

uit van een integrale monitor voor 0- tot 100-jarigen. In 2011 is gestart met het onderzoek onder de 4- tot 12-jarigen [Jeugd Rijnmond in Beeld 2011, 2012]. KiesBeter.nl KiesBeter.nl is een openbare zorgportaal gemaakt door het centrum voor Volksgezondheid Toekomst Verkenningen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Deze portaal is bedoeld voor alle volwassen inwoners van Nederland die vragen hebben op het gebied van zorg, zorgverzekeringen en gezondheid. Op deze website is het mogelijk om informatie op te zoeken over zorgverleners en zorginstellingen in een bepaalde regio [http://www.kiesbeter.nl]. Leefbaarometer De Leefbaarometer geeft online informatie over de leefbaarheid (huidige situatie en ontwikkelingen) in Nederlandse buurten en wijken. Leefbaarheid is gedefinieerd als de mate waarin de leefomgeving aansluit bij de voorwaarden en behoeften die er door de mens aan worden gesteld. De Leefbaarometer is ontwikkeld naar aanleiding van een advies van het Burgerplatform aan de minister van VROM voor een landsdekkend instrument om de leefbaarheid te signaleren; en de behoefte van steden, uitgesproken in het kader van het Grotestedenbeleid, aan een leefbaarheidsmonitor. De Leefbaarometer bevat informatie over 1998, 2002, 2006, 2008, 2010 en 2012. Daarna wordt de Leefbaarometer tweejaarlijks geactualiseerd. Om te kunnen bepalen in hoeverre een bepaald gebied aan de leefbaarheid tegemoet komt, en dus positief of negatief scoort op de Leefbaarometer, wordt gebruik gemaakt van 49 indicatoren (voornamelijk landelijke registraties) die zijn bepaald aan de hand van uitvoerig onderzoek. De 49 indicatoren kunnen daarbij onderverdeeld worden in 6 onderliggende leefbaarheidsdimensies: woningvoorraad, publieke ruimte, voorzieningen, bevolkingssamenstelling, sociale samenhang en veiligheid [http://www.leefbaarometer.nl]. Nivel Nivel is het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg. Er vindt toegepast beleidsonderzoek plaats voor beleidsmakers in de gezondheidszorg en is tevens een kenniscentrum. Er is samenhangende wetenschappelijke kennis aanwezig over de structuur en het functioneren van de gezondheidszorg in Nederland en in Europa. Nivel beschikt onder andere over gegevens van het Landelijk Informatie Netwerk Huisartsenzorg (LINH), een netwerk van 89 geautomatiseerde huisartspraktijken en de Landelijke Informatievoorziening Paramedische Zorg (LiPZ), een landelijk representatief geautomatiseerd registratienetwerk van extramuraal werkzame reguliere fysiotherapeuten, oefentherapeuten Cesar/Mensendieck en diëtisten waarin continu zorggerelateerde gegevens worden verzameld [http://www.nivel.nl]. ROS-Wijkscan De ROS-Wijkscan is een systeem dat gebruik maakt van informatie uit een groot aantal bronnen zoals CBS, SCP, LINH, NIVEL, ROS, NPCF. Ook gemeenten en andere overheden leveren informatie aan om het beeld te optimaliseren. Het systeem levert tabellen, grafieken en geografische kaarten. De informatie kan bovendien op tal van manieren worden gecombineerd en geanalyseerd.

51

Vraag Aanbod Analyse Monitor (VAAM) De Vraag Aanbod Analyse Monitor (VAAM) verschaft inzicht in de huidige vraag naar eerstelijns gezondheidszorg in een gemeente, wijk of buurt. De data zijn gebaseerd op gegevens uit landelijke databases van steekproeven uit de bevolking of voorzieningen (huisartsen- en fysiotherapiepraktijken). De verwachte vraag is vervolgens geschat door deze gegevens te extrapoleren naar de wijk of buurt op grond van de bevolkingssamenstelling en de mate van stedelijkheid van het gebied. Uitkomsten van VAAM zijn: 1. de zorgvraag voor specifieke aandoeningen als chronische ziektes en psychosociale problemen; 2. de zorgvraag van specifieke voorzieningen als huisartsenzorg en praktijkondersteuning, farmaceutische zorg, fysiotherapie en oefentherapie, psychosociale zorg, diëtetiek, verloskundige zorg en verpleging en verzorging; 3. demografische achtergrondstatistieken. De nauwkeurigheid van de VAAM gegevens wordt weergegeven met behulp van betrouwbaarheidsintervallen: hoe smaller het betrouwbaarheidsinterval, hoe nauwkeuriger de gegevens. Deelgemeenten of wijken met minder dan 1.000 inwoners worden in de VAAM buiten beschouwing gelaten, omdat de schattingen voor kleinere gebieden te onnauwkeurig worden. De VAAM is ontwikkeld door het Nivel op initiatief van de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie [http://www.nivel.nl/vaam].

52

53