Gemeentelijk Draaiboek, gemeente Helmond Voorzien in primaire levensbehoefte Deelproces 22 Organisatorisch deel
Gemeente Helmond Vastgesteld door burgemeester en wethouders d.d. 23 december 2008
Inhoudsopgave organisatorisch deel 1 Inleiding 1.1 Uitgangspunten 1.2 Doelstelling 1.3 Doelgroep 1.4 Relatie met andere processen 1.5 Taken andere disciplines
3 3 3 3 3 4
2 Procesbeschrijving en organisatie 2.1 Proces 2.2 Organisatie 2.3 Procesverantwoordelijke 2.4 Lokale team Voorzien in primaire levensbehoefte 2.5 Hoofd actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoefte 2.6 Taken team Voorzien in primaire levensbehoefte 2.7 Alarmering 2.8 Bijstand en opschaling 2.9 Aanspreekpunt binnen gemeente voor COPI en OT 2.10 Locatie actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoefte 2.11 Aandachtspunten 3.12 Verslaglegging 2.13 Paraatheidskoffer 2.14 Nazorg 2.15 Verzendlijst 2.16 Overzicht afkortingen
5 5 5 6 6 6 6 6 7 7 7 7 7 7 8 8 8
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Organisatorisch – Gemeente Helmond
-2-
1 Inleiding 1.1 Uitgangspunten Dit draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften is een onderdeel van het rampenplan. Indien zich in de gemeente een calamiteit, een zwaar ongeval of ramp voordoet kan dit proces worden opgestart. De activiteiten die behoren tot dit proces worden uitgevoerd volgens de regels van dit draaiboek met bijlagen.
1.2 Doelstelling Het proces Voorzien in primaire levensbehoeften heeft tot doel om onder rampomstandigheden regelend op te treden bij het verdelen van schaarste van primaire levensbehoeften, te weten: • Drinkwatervoorziening (zie ook multidisciplinair draaiboek Drinkwater) • Voedselvoorziening • Kledingvoorziening • Energievoorziening (gas en elektra, zie ook multidisciplinair draaiboek Uitval Energie) • Woonvoorziening (tijdelijk, zie draaiboek Opvang en Verzorging) De multidisciplinaire draaiboeken zijn onderdeel van het Handboek Uitval Vitale Infrastructuur.
1.3 Doelgroep Intern: de procesverantwoordelijke en de leden van het lokale team Voorzien in primaire levensbehoeften. Extern: alle getroffenen die niet meer beschikken over de primaire levensbehoeften.
1.4 Relatie met andere processen Proces 1 Alarmering De manier waarop en welke instanties en personen moeten worden gealarmeerd is sterk afhankelijk van de plaatselijke omstandigheden en het soort incident. Proces 3 Voorlichting Naast de voorlichting aan de bevolking en pers zal aandacht besteed moeten worden aan de voorlichting van de eigen medewerkers. Proces 6 Afzetten/afschermen Dit proces betreft het afzetten van wegen en/of het afschermen van terreinen en objecten teneinde ongestoorde ongevals-/rampbestrijdingsactiviteiten te kunnen laten plaatsvinden. Proces 7 Verkeer regelen Het doel van verkeer regelen is, in het kader van de rampenbestrijding, het voorkomen en/of oplossen van verkeersopstoppingen of -stremmingen in het algemeen en het voorkomen van stagnatie in de hulpverlening in het bijzonder. Proces 8 Handhaven openbare orde Ordehandhaving rond distributiepunten. Proces 14 Opvang en verzorging Huisvesting is een primaire levensbehoefte. Proces 28 Nazorg Medewerkers van het actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoeften kunnen geconfronteerd worden met traumatische ervaringen tijdens hun werk. Het hoofd actiecentrum dient hier alert op te zijn en in overleg met het gemeentelijk actiecentrum Helmond te bepalen of medewerkers op tijd vervangen dienen te worden of dat hen (slachtoffer)hulp geboden dient te worden. Proces 29 Verslaglegging Voor een efficiënte bedrijfsvoering en ter mogelijke verantwoording en evaluatie zal registratie van een aantal essentiële gegevens noodzakelijk zijn.
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Organisatorisch – Gemeente Helmond
-3-
Multidisciplinair Handboek Bescherming Vitale Infrastructuur, met de onderdelen: • Energie (gas en elektra) • Drinkwater • Voedsel • Gezondheid • Openbare orde en veiligheid 1.5 Taken andere disciplines Regionale brandweer • Adviseren over distributiepunten • Adviseren over (brand-) veiligheid van het distributiepunt Regionale Politie • Verkeer regelen rond distributiepunten • Voorkomen van plunderingen • Zonodig op verzoek ordehandhaving en afscherming van de distributiepunten GHOR • Advisering gezondheidsrisico’s (besmettingsrisico’s) • Zorgen voor preventieve volksgezondheids-/medische/hygiënische maatregelen.
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Organisatorisch – Gemeente Helmond
-4-
2 Procesbeschrijving en organisatie 2.1 Proces Dit draaiboek is een organisatieplan voor het actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoeften. Met de uitvoering van dit draaiboek is het gemeentelijk team Voorzien in primaire levensbehoeften belast. Het proces is onderverdeeld in een vijftal hoofdtaken, te weten: • Drinkwatervoorziening (zie ook multidisciplinair draaiboek Drinkwater) • Voedselvoorziening • Kledingvoorziening • Energievoorziening (gas en elektra, zie ook multidisciplinair draaiboek Uitval Energie) • Woonvoorziening (tijdelijk, zie draaiboek Opvang en Verzorging) De punten energie, voedsel en drinkwater komen ook terug in het multidisciplinaire Handboek Bescherming Vitale Infrastructuur.
2.2
Organisatie Grip 3 of 4: GBT/RBT (Burgemeester danwel coördinerend burgemeester)
Grip 0: CTPI (OvD B,G of P)
Grip 2,3 of 4: OT (Staffunctionaris gemeenten)
Grip 1: COPI (Staffunctionaris gemeenten)
Gemeente Helmond (Ambtenaar rampenbestrijding)
Gemeentelijk Actiecentrum (GAC) (Hoofd actiecentrum)
Actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoeften (Hoofd actiecentrum)
Medewerkers actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoeften (Distributiepunten en actiecentrum) Drinkwater
Voedsel
Energie
Kleding
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Organisatorisch – Gemeente Helmond
-5-
2.3 Procesverantwoordelijke Voor het proces Voorzien in Primair Levensbehoeften is op het moment van vaststellen nog geen procesverantwoordelijke aangewezen. Zo spoedig mogelijk na vaststellen zal de procesverantwoordelijke worden aangewezen. De procesverantwoordelijke benoemt het hoofd van het actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoefte en is verantwoordelijk voor de inhoud en de uitvoering van dit draaiboek. De ambtenaar rampenbestrijding is belast met de afstemming en uniformiteit tussen de verschillende processen en draaiboeken.
2.4 Lokale team Voorzien in primaire levensbehoeften Om de werkzaamheden van het proces Voorzien in primaire levensbehoefte uit te kunnen voeren is er een lokaal team Voorzien in primaire levensbehoefte samengesteld. Het lokale team Voorzien in primaire levensbehoefte bestaat uit een hoofd actiecentrum en medewerkers actiecentrum. Het team bestaat uit een hoofd actiecentrum, medewerkers actiecentrum, medewerkers distributiepunt en een administratief medewerker. De bereikbaarheid van het lokale team is geregeld in het draaiboek alarmering.
2.5 Hoofd actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoeften Het hoofd van het actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoeften is verantwoordelijk voor de organisatie en het operationeel maken van de distributiecentra en het actiecentrum binnen de gemeente. Zodra de distributiecentra en het actiecentrum operationeel zijn geeft hij dat door aan het Gemeentelijk Actiecentrum (verder genoemd GAC) gemeente Helmond. Voorts bepaalt hij de taken binnen het actiecentrum en informeert/adviseert hij het hoofd GAC Helmond. Verder informeert het hoofd van het actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoefte de medewerkers over de aard van de ramp, de te nemen maatregelen en de te volgen gedragslijnen.
2.6 Taken lokale team Voorzien in primaire levensbehoeften De taken van de leden van het lokale team Voorzien in primaire levensbehoefte zijn beschreven in de instructiekaarten. Deze zijn opgenomen in bijlage 1 van het operationele deel. In de paraatheidskoffer bevinden zich geplastificeerde werkinstructies.
2.7 Alarmering Door middel van de Communicator (belcomputer) wordt het lokale team Voorzien in primaire levensbehoefte gealarmeerd. De bereikbaarheid van het lokale team Voorzien in primaire levensbehoefte is geregeld in het draaiboek alarmering. In het draaiboek alarmering is aangegeven wie geautoriseerd is om het lokale team Voorzien in primaire levensbehoefte te alarmeren.
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Organisatorisch – Gemeente Helmond
-6-
2.8 Bijstand en opschaling Indien er onvoldoende medewerkers beschikbaar zijn om het proces Voorzien in primaire levensbehoefte uit te voeren dan kan via het GAC Helmond een beroep worden gedaan op andere afdelingen van de gemeente en op medewerkers van buurgemeenten. Medewerkers die bijstand verlenen melden zich in het gemeentehuis bij het actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoefte. Verder in te schakelen in overleg met het GAC: • Rode kruis • Leger des Heils • Waterschappen • Waterleidingmaatschappijen • Gasleveranciers • Energieleveranciers (elektra) • Leger/Defensie • Supermarkten, groothandel e.d. 2.9 Aanspreekpunt binnen gemeente voor COPI en OT Bij een CTPI (GRIP 0) kan één van de OVD-en de gemeente waarschuwen via de meldkamer (bv. de storingsdienst, piketdienst of ambtenaar rampenbestrijding van de betreffende gemeente). Vanaf GRIP 1 is de ambtenaar rampenbestrijding in eerste instantie het aanspreekpunt voor de staffunctionaris gemeenten in het COPI dan wel OT. Zodra er een gemeentelijk actiecentrum wordt ingericht zal het hoofd daarvan fungeren als aanspreekpunt voor het COPI dan wel OT.
2.10 Locatie actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoeften Het actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoefte is ondergebracht in het Stadskantoor aan de Weg op den Heuvel 35 te Helmond.
2.11 Aandachtspunten Om problemen tijdens het gebruik van een distributiepunt te voorkomen dienen de volgende zaken vooraf geregeld te zijn: • Laat de distributiepunten die gebruikt gaan worden vooraf “bestuurlijk aanwijzen”. • Indien een niet aangewezen opvanglocatie gebruikt gaat worden, dient hiervoor wellicht een noodbevel te worden gemaakt. • Kostenoverwegingen mogen geen doorslaggevende rol spelen ten aanzien van de te maken afwegingen voor het toepassen van de voorzieningen voor het inrichten en onderhouden van een distributiepunt. • De keuze van de distributiepunten en de rijroute daarheen moet in overleg met de leider COPI danwel de operationeel leider worden bepaald. • Een belangrijk deel van de doelgroep zal bij familie onderdak en dus primaire levensbehoeften kunnen krijgen c.q. willen hebben.
2.12 Verslaglegging Voor de verantwoording en de evaluatie van het proces is het noodzakelijk dat alle werkzaamheden en genomen besluiten worden bijgehouden in het actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoefte. Voor de benodigde formulieren (logboekformulieren, presentielijsten en de situatierapporten) wordt verwezen naar het draaiboek Verslaglegging (proces 29).
2.13 Paraatheidskoffer Het lokale team Voorzien in primaire levensbehoefte kan gebruik maken van de middelen uit de paraatheidskoffer. Deze koffer staat in het actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoefte. De inhoud van de paraatheidskoffer is beschreven in bijlage 5 van het operationele deel.
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Organisatorisch – Gemeente Helmond
-7-
2.14 Nazorg Medewerkers van het actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoefte kunnen geconfronteerd worden met traumatische ervaringen tijdens de uitoefening van het werk. Het hoofd van het actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoefte dient hier alert op te zijn en in overleg met het GAC Helmond te bepalen of medewerkers op tijd vervangen worden dan wel dat hen (slachtoffer)hulp geboden wordt. Voor een beschrijving van dit proces wordt verwezen naar het draaiboek Nazorg (proces 28).
2.15 Verzendlijst • Gedeputeerde Staten van Noord Brabant • Commissaris van de Koningin • Hoofd officier van Justitie • Rijkswaterstaat directie Noord Brabant • Waterschap de AA • Waterschap de Dommel • Regionale Brandweer Zuidoost-Brabant • Veiligheidsregio Zuidoost Brabant • Aangrenzende gemeenten • Digitaal handboek Rampenbestrijding Regio Zuidoost-Brabant COMPAS • GAC Helmond • Exemplaren t.b.v. gemeentelijke organisatie • paraatheidskoffer • leden lokaal team Voorzien in primaire levensbehoefte • Essent • NRE • RWE/Obragas • Brabant Water • Archief 2.16 Overzicht afkortingen ARB Ambtenaar Rampenbestrijding BZK Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties COPI Commando Plaats Incident CRAS Centrale Registratie Afhandeling Schaden CRIB Centraal Registratie- en Informatiebureau CTPI Coördinatieteam Plaats Incident GAC Gemeentelijk Actiecentrum GBA Gemeentelijke Basisadministratie GBT Gemeentelijk Beleidsteam GHOR Geneeskundige Hulp bij Ongevallen en Rampen GRIP Gecoördineerde Regionale Incidentbestrijdingsprocedure GZ Geestelijke Zorg NRK Nederlands Rode Kruis O&E Ontruimen & Evacueren OT Operationeel Team O&V Opvang & Verzorging OVD Officier van Dienst PSHOR Psychosociale Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen RBT Regionaal Beleidsteam SITRAP Situatierapport TGBM Toegankelijk en Begaanbaar Maken VL Voorlichting
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Organisatorisch – Gemeente Helmond
-8-
Gemeentelijk Draaiboek, gemeente Helmond Voorzien in primaire levensbehoefte Deelproces 22 Operationeel deel
Gemeente Helmond Vastgesteld door burgemeester en wethouders d.d. 23 december 2008
Inhoudsopgave operationeel deel 1 Operationeel deel 1.1 Inleiding 1.2 Alarmering en plaats van opkomst 1.3 Actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoefte 1.4 Distributiepunten 1.5 Drinkwater, voedsel, energie en kleding
3 3 3 3 3 3
2 Drinkwatervoorziening 2.1 Verantwoordelijkheden 2.2 Uitvoering 2.2.1 Organisatie 2.2.2 Rampscenario’s 2.2.3 Activiteitenschema 2.2.4 Voorlichting 2.3 Distributie 2.3.1 Wijze van distributie 2.3.2 Distributiepunten 2.3.3 Gevoelige afnemers
4 4 4 4 5 5 6 6 6 6 6
3 Voedselvoorziening 3.1 Stappen 3.2 Distributiepunten
8 8 9
4 Energievoorziening 4.1 Inleiding 4.2 Algemeen 4.3 Afschakelplan Zuidoost Brabant 4.4 Regio en netwerkbeheerders en alarmering 4.5 Taken en verantwoordelijkheden 4.6 Checklist uitval energie 4.7 Telecommunicatie 4.8 Risicocommunicatie 4.9 Gegevens en gebiedsverdeling netbeheerders 4.10 Uitval gasvoorziening
10 10 10 11 11 12 13 14 14 15 15
5 Kledingvoorziening 5.1 Algemeen 5.2 Distributiepunten 5.3 Kledingverstrekking
17 17 17 17
Bijlagen Bijlage 1: werkinstructies Bijlage 2: Checklist hoofd actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoefte Bijlage 3: Voorbeeld noodbevel Bijlage 4: Gevoelige afnemers / Distributiepunten / Lijsten voor prioritering NSA Bijlage 5: Inhoud paraatheidskoffer
18 18 23 24 25 28
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-2-
1 Operationeel deel 1.1 Inleiding Het operationele deel van het draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften is bedoeld als leidraad voor de uitvoering van het proces. In dit deel worden de verschillende onderwerpen drinkwater, voedsel, energie en kleding apart besproken. Voor huisvesting verwijzen we u naar het draaiboek opvang & verzorging
1.2 Alarmering en plaats van opkomst Na alarmering gaat u naar de locatie van het actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoefte. Als u een medewerker van een distributiepunt bent en de locatie daarvan is bekend dan kunt u daarheen gaan.
1.3 Actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoeften Het actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoefte is ondergebracht in het Stadskantoor, Weg op den Heuvel 35 te Helmond. Voor het operationeel maken van het actiecentrum wordt u verwezen naar de bijlage 1 van het operationeel deel: “Werkinstructies hoofd actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoefte”.
1.4 Distributiepunten Binnen de gemeente en de regiogemeenten zijn distributiepunten aangewezen. Deze locaties en gegevens van de contactpersonen en/of beheerders zijn opgenomen in het draaiboek alarmering. In bijlage 4 zijn de inrichtingen, voorzieningen en plattegronden van de locaties opgenomen.
1.5 Drinkwater, voedsel, energie en kleding In hoofdstuk 2 tot en met 5 worden de onderwerpen drinkwater (hoofdstuk 2), voedsel (hoofdstuk 3), energie (hoofdstuk 4) en kleding (hoofdstuk 5) besproken. Per onderdeel worden de belangrijkste zaken, welke nodig zijn voor een goede afwikkeling van dit proces, doorgenomen. Voor de bovenstaande onderwerpen geldt dat deze ook multidisciplinair zijn beschreven of nog worden beschreven in het Handboek Vitale Infrastructuur. Dit handboek geldt daarom als verplichte leesstof bij het draaiboek Voorzien in Primaire Levensbehoeften.
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-3-
2 Drinkwatervoorziening 2.1 Verantwoordelijkheden Voor de regio Zuidoost Brabant verzorgt Brabant Water de watervoorziening. Binnen dit hoofdstuk is daarom ook het calamiteitenplan van Brabant Water van belang. Dit plan bevindt zich in de rampenkast in de brandweerkazerne aan de Deurneseweg 135 te Helmond en in de paraatheidskoffer van dit proces. Namens de minister van VROM heeft de VROM-inspecteur de bevoegdheid om in te grijpen in de bedrijfsvoering van het waterleidingbedrijf. Met name in een crisissituatie zal de inspecteur deze bevoegdheid waar nodig gebruiken. In een crisissituatie kan een waterleidingbedrijf dus bevelen ontvangen van zowel de burgemeester als de VROM-inspecteur. Als deze conflicteren zal de Commissaris van de Koningin beslissen en een aanwijzing geven aan de burgemeester dan wel de VROMinspecteur.
2.2 Uitvoering 2.2.1 Organisatie De organisatie t.b.v. het uitvoeren van de nooddrinkwatervoorziening berust bij de gemeente in samenwerking met het waterleidingbedrijf. In geval van inwerkingtreding van dit proces, onderdeel nooddrinkwatervoorziening ziet het organigram er als volgt uit: GBT en directeur waterleidingbedrijf + Inspecteur VROM
OT
GAC + Storingsdienstleider
Calamiteitenteam waterleidingbedrijf
Distributie drinkwater
In het GBT zullen de directeur en een voorlichter van het waterleidingbedrijf plaatsnemen. In geval van opschaling naar GRIP 4 zullen zij plaatsnemen in het regionale beleidsteam (RBT).
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-4-
2.2.2 Rampscenario’s Er kunnen twee soorten rampen optreden welke ernstige gevolgen kunnen hebben voor de drinkwatervoorziening: 1 Kwalitatief (verontreinigd water) Er kan leidingwater beschikbaar blijven voor sanitaire doeleinden (wc spoeling e.d.). Afhankelijk van de soort verontreiniging kan leidingwater voor meerdere doeleinden ingezet blijven. De watermaatschappij geeft bij het optreden van een ramp, zodra voldoende informatie aanwezig is, d.m.v. voorlichting aan waar het leidingwater voor gebruikt mag worden. 2 Kwantitatief (geen water) Er is geen leidingwater beschikbaar, er komt geen water uit de leidingen bij de afnemers. De afnemers zullen voor sanitaire doeleinden zelf eventueel lokaal water (vijvers e.d.) kunnen ophalen in emmers. 2.2.3 Activiteitenschema Activiteit
Voorbereiding Inventarisatie distributiepunten Toetsen distributiepunten Opstellen verkeerscirculatieplan Alarmering 1. Melding bij waterleidingbedrijf. Inschakeling gemeente gewenst. Waterleidingbedrijf alarmeert gemeente via GMK 2. Melding bij gemeente. Inschakeling waterleidingbedrijf gewenst: Gemeente belt waterleidingbedrijf op nummer 073-6838888 Organisatie Coördinatie gemeentelijke taken Afstemming met crisiscentrum waterleidingbedrijf Inventarisatie en vaststelling omvang rampgebied Vaststelling en prioritering gevoelige afnemers (bv. zorginstellingen) Drinkwaterbedrijf levert 3 liter drinkwater per persoon per dag. Aanvang levering binnen 24 uur na staken van de reguliere voorziening. Voorlichting (voorlichters gemeente en waterleidingbedrijf in GBT) Inrichting en bemensing distributiepunten (minimaal 2 personen; 1 gemeente en 1 waterleidingbedrijf; afhankelijk van omstandigheden levert de gemeente 2 personen) Logistieke verzorging Aflossing eigen personeel Evt. aanvraag assistentie defensie (tenten en kachels) Toezicht en controle van drinkwater op distributiepunten Bewaking distributiepunten (buiten openingstijden) Regelen afzetting distributiepunten Levering en plaatsing kraanstellen en flexitanks Vullen flexitanks
WaterleidingBedrijf
X
Gemeente
X X X
X X
X X X
X X X X
X
X
X
X
X
X
X X X
X X X X X
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-5-
2.2.4 Voorlichting Het GBT coördineert in samenwerking met het waterleidingbedrijf de voorlichting aan de ‘getroffen’ consumenten. Van belang in de voorlichting zijn: locatie en openingstijden distributiepunten, mogelijkheden van gebruik van eventueel beschikbaar verontreinigd water. De regie van de voorlichting ligt bij de gemeente.
2.3
Distributie
2.3.1 Wijze van distributie Het uitgangspunt is om de verstrekking van nooddrinkwater zonder registratie uit te voeren. Teneinde enige begrenzing te geven aan het rechtmatige aantal rantsoenen aan personen en leden van het bij de persoon behorend huishouden, wordt men via voorlichting erop gewezen een persoonslegitimatie van de rechthebbende mee te nemen en op verzoek aan de medewerker van het distributiepunt te tonen. Door middel van koppeling van de postcodes/het adressenbestand met de postcode van de distributiepunten kan vastgelegd worden bij welk meest nabijgelegen distributiepunt een bewoner zich moet / kan vervoegen. Van huisgebonden personen wordt verwacht dat zij buren, verwanten of kennissen het rantsoen laten afhalen. Is dit alternatief niet mogelijk dan moet deze categorie in de gelegenheid worden gesteld om hun behoeften (telefonisch) te melden. Te verwachten valt dat de opkomst van de burgers bij de distributiepunten niet zal zijn gespreid over de dag. Aangezien de omstandigheden het niet mogelijk maken om de burgers gespreid te laten opkomen, moeten onvermijdelijke wachttijden voor lief worden genomen. 2.3.2 Distributiepunten Het is de verantwoordelijkheid van de gemeente om op voorhand te inventariseren welke plaatsen geschikt zijn als distributiepunt. Bij de inventarisatie van de distributiepunten wordt uitgegaan van onderstaande uitgangspunten. De definitieve vaststelling van de distributiepunten vindt plaats na overleg met het waterleidingbedrijf. Een lijst met distributiepunten is opgenomen in bijlage 4. Uitgangspunten • een flexitank heeft een vloerafmeting van 1.80 x 1.00 meter; • een flexitank heeft een vloerbelasting van 15000 kg, 1150 kg/m2; • per flexitank worden maximaal 2500 personen van drinkwater voorzien voor 2 dagen; • de installatie is goed bereikbaar voor zwaar vervoer i.v.m. het bevoorraden van de tanks; • het distributiepunt moet op loop-/fietsafstand van de afnemers zijn. Dit is afhankelijk van de bevolkingsgraad van het gebied (landelijk/stedelijk); • het distributiepunt moet vorstvrij zijn in wintertijd, bij voorkeur binnen, bijvoorbeeld in een sporthal; • aantal distributiepunten: inwoners/2500 (1 per 2500 inwoners). Voor de gemeente Helmond betekent dit 35 distributiepunten. Voor een distributiepunt van drinkwater kunnen verder nog de volgende criteria van toepassing zijn: • kenmerken die van invloed zijn op de hygiëne • beschikking over, of mogelijkheid tot koelvoorziening • beschikking over, of mogelijkheid tot kookvoorziening • voorzieningen tot het direct nuttigen van het water Let op! Met betrekking tot drinkwatervoorziening zijn al afspraken gemaakt met Brabant Water. Tevens zijn distributiepunten bekend. Indien deze zaken voorhanden zijn hoeft alleen maar invulling te worden gegeven aan de uitvoering van dit proces. 2.3.3 Gevoelige afnemers Instellingen zoals ziekenhuizen, verzorgings-, verpleeg-, en bejaardentehuizen, vitale industrieën e.d. vallen onder de gevoelige afnemers. De gemeente moet de gevoelige afnemers in de eigen gemeente inventariseren. Hiervoor kan o.a. de gemeentelijke risico-inventarisatie worden geraadpleegd. Een overzicht van de gevoelige afnemers (zie bijlage 4) moet aan het waterleidingbedrijf kenbaar worden gemaakt. Bij de verdeling van extra nooddrinkwater zal het gemeentelijk beleidsteam aangeven welke gevoelige afnemer prioriteit krijgt. Het waterleidingbedrijf heeft de inspanningsverplichting om hieraan te voldoen.
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-6-
Aandachtspunten: • In geval van een grieppandemie kunnen de distributiepunten voor drinkwater en voedsel ook gebruikt worden voor verstrekking van medicijnen en/of vaccins. • Voor een groot deel zijn de stappen die te ondernemen zijn voor voedselvoorziening dezelfde als die bij drinkwatervoorziening. Beide zaken kunnen daarom gecombineerd worden.
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-7-
3 Voedselvoorziening 3.1 Stappen Wanneer de voedselvoorziening tot uitvoer gebracht moet worden, moeten de volgende drie stappen worden doorlopen: Stap 1 Beeld-, oordeels en besluitvorming t.b.v. de voedselvoorziening Bepalen van vermoedelijke tijdsduur van voedselvoorziening Stap 2 Het opstellen van een plan voor de voedselvoorziening 2.a Het formuleren van beleid: - zoveel mogelijk rekening houden met culturele achtergronden en voedingsgewoonten - eventueel registreren van voedsel- en drankuitgifte aan personen en dieren 1 - overwegen het (nood)distributieplan in werking te stellen - normeren van rantsoenen - vaststellen in welke behoeften moet worden voorzien (bv. warme/ koude maaltijden, evt. voedselpakketten voor langere periode etc.) 2.b
Het bepalen van de benodigde personele en materiële middelen: - distributiepersoneel - distributiemiddelen (vervoersmiddelen) - benodigde hoeveelheden en soorten voedsel
2.c
Het bepalen van de beschikbaarheid van het benodigde personeel en materieel: - geschikt distributiematerieel - personeel - inventariseren mogelijkheden voor het verkrijgen van voedsel, waarbij gedacht kan worden aan: - grote levensmiddelenbedrijven - cateringbedrijven - noodkeukens - relatie met verzorging van de hulpdiensten
2.d
Opstellen van een plan voedselvoorziening bepalen van de distributiepunten (zie 3.2 voor nadere uitwerking) bepalen van de distributielijnen bepalen van de uitgifteregistratie (evt. i.s.m. proces CRIB) ordebewaking (relatie tot proces handhaven openbare orde en afzetten/afschermen) voorlichting (relatie tot proces voorlichting)
Stap 3 Uitvoering geven aan voedseldistributie instrueren van het personeel geschikt maken distributielocaties bekendmaking distributielocaties en de gedragsregels aan bevolking en hulpverleningsdiensten regelen ordehandhaving regelen registratie van de uitgifte van voedsel
1
In samenwerking met Economische Zaken
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-8-
3.2 Distributiepunten Voor de distributie van voedsel zijn meerdere mogelijkheden. • Wanneer er geen sprake is van opvang, kunnen er locaties worden bepaald waar de mensen het voedsel kunnen afhalen. Ter voorbereiding hierop kan de gemeente een aantal van deze locaties vooraf benoemen. • Eventueel uitreiken van financiële voorschotten, zodat mensen zelf hun voorzieningen kunnen treffen. • Voor een distributiepunt van voedsel kunnen de volgende criteria van toepassing zijn: o kenmerken van een locatie die van invloed zijn op de houdbaarheid van voedsel o kenmerken die van invloed zijn op de hygiëne o beschikking over, of mogelijkheid tot koelvoorziening o beschikking over, of mogelijkheid tot kookvoorziening o voorzieningen tot het direct nuttigen van het voedsel Een lijst met distributiepunten is opgenomen in bijlage 4. Aandachtspunten: • Voor een groot deel zijn de stappen die te ondernemen zijn voor voedselvoorziening dezelfde als die bij drinkwatervoorziening. Beide zaken kunnen daarom gecombineerd worden. • Op het moment dat het normaal verdelen van voedsel niet meer mogelijk is kan overgestapt worden op distributiebonnen. Dit in samenwerking met het ministerie van economische zaken. Zie ook Handboek Crisisbeheersing EZ 2001 (http://info.minez.nl). • In geval van een grieppandemie kunnen de distributiepunten voor drinkwater en voedselvoorziening ook worden gebruikt voor verstrekking van medicijnen en/of vaccins.
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-9-
4 Energievoorziening 4.1 Inleiding Een langdurige en grootschalige uitval van energie kan dusdanige gevolgen hebben voor de samenleving dat de gemeente en de hulpverleningsdiensten genoodzaakt zijn om maatregelen te nemen. Het doel van dit hoofdstuk is om de gemeente en de hulpverleningsdiensten in staat te stellen vroegtijdig proactief te kunnen reageren op de gevolgen van een uitval van energie. Dit vereist ondermeer een nauwe samenwerking en afstemming met de betreffende netbeheerder. Het resultaat van dit plan is een structuur waarin bij een uitval van gas of elektriciteit is voorzien in een effectieve alarmering en informatievoorziening tussen de betreffende netbeheerder en de getroffen gemeente(n). Energievoorziening is multidisciplinair beschreven in het draaiboek Uitval Energie, onderdeel van het Handboek Vitale infrastructuur en is hiermee verplichte leesstof bij dit draaiboek en leidend voor het hoofdstuk energievoorziening. Onderstaand vindt u daarom een samenvatting van de voor de gemeenten belangrijke punten van het draaiboek uitval energie.
4.2 Algemeen De landelijke netbeheerder van het hoofdtransportnet, de zogenaamde ‘snelwegen’, van elektriciteit is TenneT en vanuit die rol o.a. verplicht om afschakel- en herstelplannen op te (laten) stellen. De landelijke netbeheerder van het hoofdtransportnet van gas is Gas Transport Services B.V. (GTS). De regionale netbeheerders, verantwoordelijk voor het beheer van één of meer elektriciteits- en gasnetten anders dan de landelijke netten, in de regio Zuidoost-Brabant zijn Essent Netwerk (elektriciteit en gas), NRE (elektriciteit en gas) en Obragas NET BV (gas). Bij calamiteiten op het hoofdtransportnet is de afspraak dat de regionale netbeheerders in eerste instantie aanspreekpunt zijn voor de hulpverleningsdiensten. Het leveren van noodstroomvoorzieningen is geen verantwoordelijkheid van de netbeheerders. Essent Netwerk en NRE treden vanuit hun rol echter wel coördinerend op bij het voorzien in noodstroomaggregaten. De netbeheerders voor elektriciteit zijn wel verplicht om calamiteitenplannen op te stellen. Dit wil dus zeggen dat bedrijven en instellingen een eigen verantwoordelijkheid kennen op het gebied van energievoorziening. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de aansluitvolgorde van noodstroomaggregaten binnen hun stad of dorp.
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-10-
4.3 Afschakelplan elektriciteit Zuidoost Brabant Het afschakelplan van de regio Zuidoost Brabant, de volgorde van afschakelen, ziet er als volgt uit (verdere informatie over het afschakelplan, zie calamiteitenplan van Essent): Eerste trap (15%)
Tweede trap (15%)
Derde trap (20%)
Aarle Rixtel
Best Hapert Helmond Oost
Helmond zuid Maarheeze
Eerde Oss Biesbosch Etten
Uden Roosendaal Woensdrecht
Den Bosch Noord Moerdijk Oosteind Waalwijk
Bij zowel het handmatig als automatisch afschakelen worden de afschakelcriteria gebruikt. De criteria vallen uiteen in prioriteit 1, 2 en 3: Prioriteit 1: • Openbare orde en veiligheid • Volksgezondheid Prioriteit 2: • Kritische processen van de industrie (i.v.m. milieu en onherstelbare schade) • Nuts- en basisvoorzieningen Prioriteit 3: • Overige industrie en bedrijven • Openbare gebouwen • Consumenten Bij langdurig afschakelen is roulerend afschakelen in intervallen van 2 tot 4 uur mogelijk. Prioritering wordt dan in het GBT bepaald.
4.4 Communicatie regio en netbeheerders en alarmering Alarmering en informatie bij een uitval van energie tussen de regio en de netbeheerders loopt via de gemeenschappelijke meldkamer. De GMK heeft een verbindingslijn met de bedrijfsvoeringcentra van de netbeheerders en andersom. Deze bedrijfsvoeringcentra zijn 24 uur per dag bereikbaar. Bij zeer grootschalige, bovenregionale storingen wordt tevens de provincie ingeschakeld via de piketambtenaar provincie. De informatie bij voorspelde (12 uur van tevoren) handmatige afschakeling als gevolg van bijvoorbeeld productietekorten, loopt ook via deze piketambtenaar.
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-11-
4.5
Taken en verantwoordelijkheden bij uitval energie
Taak 4 Voorlichting en communicatie: • Burgemeester heeft de verplichting om betrokkenen te informeren; • Zorgdragen voor een vroegtijdige communicatie over de verwachte duur van de storing en het voorzien in noodstroom zodat ondernemingen en burgers zelf maatregelen kunnen treffen; • Ook taak voor het energiebedrijf en de pers om informatie te geven. Kritische randvoorwaarden: centrale aansturing en coördinatie van de voorlichting. Belangrijk hierbij is: consistentie, tijdigheid, actualiteit.
Taak 6 Taak noodstroom. Kritische factoren: snelle inschatting hersteltijd, prioritering van noodstroomvoorzieTaken 1. Inventariseren en analyseren van meldingen 2. Opsporen van de oorzaken van de storingen + de te nemen maatregelen 3. De inschatting van de effecten van de gasen/of stroomstoring 4. Voorlichting en communicatie 5. Integrale analyse besluitvorming en coördinatie 6. Voorzien in noodstroom. (let op: grootschalige noodvoorziening gas is niet mogelijk) 7. Herstel van de gas- en/of elektriciteitsvoorziening en de te nemen maatregelen 8. Schadeafhandeling en nazorg
Proceseigenaar Energiebedrijf, gemeenschappelijke meldkamer Energiebedrijf De hulpverleningsdiensten en het energiebedrijf Voorlichting energiebedrijf en gemeenten De hulpverleningsdiensten en het energiebedrijf De overheid en de netbeheerder De overheid en de netbeheerder De overheid, netbeheerder en voorlichting
ning, de beschikbaarheid van aggregaten etc. Taak 7 Herstel van de gas- en/of elektriciteitsvoorziening, het afkoppelen van de aggregaten en het weer aansluiten van de afnemers op de netvoeding. Opnieuw is belangrijk de communicatie over de gas- en/of stroomuitval, nu ook tijdens het afkoppelen van de aggregaten. Taak 8 Nazorg en het afhandelen van geleden schade. Communicatie, deskundigheid en de samenwerking tussen de overheid en de netbeheerders zijn hierbij kritische succesfactoren.
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-12-
4.6
Checklist uitval energie
Actie- en aandachtspunten • Alarmering regelen voor getroffen gebied. Kan er geen alarmering plaatsvinden: voorbereidingen treffen hoe burgers incidenten kunnen melden, kazernes laten bemannen, extra personeel in dienst laten komen en wijze van alarmering afstemmen. •
Beschikbaarheid van materieel in de gaten houden, verdeling van materieel (verdeling van schaarste).
•
Aandacht voor de samenstelling van het RBT. Wanneer is opgeschaald naar GRIP 4 moet de branchevertegenwoordiger van de netbeheerder zich verplaatsen van het GBT naar het RBT.
•
Gemeente(n) meldpunten laten inrichten, mogelijk opstarten IAC loket (afstemmen met het MT).
•
Voorlichting en eenduidige afstemming van voorlichting op alle coördinerende niveaus en met de netbeheerders.
•
Heb nadrukkelijk oog voor onderscheid tussen uitgesproken verwachtingen en eventuele garanties. De netbeheerders spreken in het algemeen van verwachtingen. Zorgvuldige communicatie hieromtrent is dus vereist.
•
Overweeg ondersteuning van defensie. Houdt hierbij rekening met onder andere de “Koninklijke weg”, de relatief hoge opkomsttijden en niet gegarandeerde beschikbaarheid. De liaison van defensie vervult hierbij een ondersteunende rol.
•
Callcenter instellen voor burgers, mogelijk inschakelen ERC (N.B. Hier zijn kosten aan verbonden).
•
Berichtgeving naar bevolking stagneert, Omroep Brabant inschakelen. Let op: alleen te beluisteren via transistor- en autoradio’s.
•
Kwetsbare objecten voorzien van noodstroomaggregaten, voor aansluitvolgorde wordt verwezen naar de noodplannen.
•
Zorg dragen voor afstemming in gevraagde noodstroomcapaciteit en geleverde noodstroomcapaciteit. Sluit geen grote aan als men genoeg heeft aan een klein aggregaat.
•
Verhoogde hulpvraag door weersinvloed, eventueel door gemeente opvang regelen.
•
Afvalwater en riool worden niet meer weggepompt, geen waterzuivering meer, rioolwater wordt geloosd op open water, beken lopen vol.
•
Bereikbaarheid van materieel en brandstof in de gaten houden en eventueel logistiek ten aanzien van de brandstofvoorziening voor de hulpdiensten voorbereiden.
•
Werking van de processen bij het waterschap verifiëren (o.a. werking van zuiveringsinstallaties), bedrijven, supermarkten en particulieren, temperatuur in koelinstallaties stijgt.
•
Rekening houden met problemen in de veesector door uitval melkinstallatie, verwarming en ventilatie in stallen en dieren in bedreigde omstandigheden helpen, eventueel overleg met LTO Nederland i.v.m. overbrengen/onderbrengen van veestapel.
•
Mogelijk plunderingen in winkel-, en uitgaansgebieden. Optioneel uitvaardigen van een noodbevel uitval elektriciteitsvoorziening.
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-13-
4.7 Telecommunicatie Analoge telefonie, via de openbare infrastructuur van KPN blijft door middel van accu’s en aggregaten functioneren. Grotere centrales zijn voorzien van eigen noodstroomvoorziening. Kleinere centrales zijn voorzien van accu’s en worden bij langdurige uitval door KPN voorzien van aggregaten. Mobiele telefonie zal in ieder geval gedeeltelijk gaan uitvallen. Na uitvallen van basisstations, welke voorzien zijn van accu’s, wordt getracht via een paraplu-netwerk dekking te houden. Dit gaat wel ten koste van de capaciteit en kwaliteit van het netwerk. Overbelasting is dus een groot risico. Het Nationaal Noodnet biedt de hoogst maximaal mogelijke continuïteit van berichten uitwisseling. Het Nationaal Noodnet is een aanvullend netwerk voor communicatie tussen instanties welke een taak hebben in crisisomstandigheden. Uitval van telecommunicatie betekent voor de hulpdiensten dat er meldpunten voor burgers ingericht moeten worden om (spoedeisende) hulp te kunnen vragen.
4.8 Risicocommunicatie De overheid heeft een wettelijke en morele plicht om burgers te informeren over risico’s. Wat zou er kunnen gebeuren als een deel van de vitale infrastructuur wegvalt; burgers hebben recht op deze informatie. Doorgaans verwachten burgers van de overheid adequaat optreden als zich een crisis voordoet. De maatschappelijke commotie kan groot zijn als blijkt dat die verwachtingen niet waargemaakt kunnen worden. Maar de maatschappij is nu eenmaal niet zonder risico’s. We kunnen simpelweg niet alles onder controle hebben. Het is daarom belangrijk dat de overheid duidelijke informatie afgeeft. Wat de overheid wel bij uitval vitale infrastructuur doet, maar óók wat zij niet doet (taken en verantwoordelijkheden liggen elders), daar moet de burger over geïnformeerd worden. Bij uitval van de energie zijn de uitgangspunten: • De hulpverleningsdiensten en de gemeenten richten zich op hun primaire taken bevolkings- en gezondheidszorg en openbare orde en veiligheid. • Het bedrijfsleven, instanties maar ook gezondheidsinstellingen moeten zich bewust zijn van het feit dat zij zelf moeten zorgen voor noodstroomvoorzieningen. • De burger neemt zelf actie om voorbereid te zijn op uitval van energie, de zogeheten ‘zelfredzaamheid van de burger’. Deze verantwoordelijkheden worden duidelijk gecommuniceerd, zowel intern binnen de organisatie(s) middels dit draaiboek, als extern middels de risico-communicatieplannen van de gemeenten, de rampenplannen en de gemeentelijke webpagina’s van crisis.nl. Overige belangrijke informatie in geval van uitval energie wordt verstrekt door de volgende instanties: Instantie
Type informatie
Tennet
Informatie over de actuele stand van zaken m.b.t. de landelijke elektriciteitsvoorziening (via de website) Informatie over de waterhuishouding en waterstanden
Rijkswaterstaat
Ministerie van Economische Zaken Publieke informatie over het spaarzaam omgaan met elektriciteit Ministerie van Binnenlandse Zaken www.crisis.nl Omroep Brabant
Lokale rampenzender van de regio Zuidoost-Brabant
Radiozenders
Lokale rampenzender en overige nieuws- en informatieberichten
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-14-
4.9
Gegevens en gebiedsverdeling netbeheerders Obragas NET BV NRE Netwerk
Tel:
0800-9009 0492-594888
NN Gebied
41316 Asten Deurne Gemert-Bakel Helmond Laarbeek Mierlo Someren Son en Breugel
0800-9009 040-2528808 040-2815755 (geheime nrs: niet vermelden) 42175 Gas: Elektra: Bergeijk Eindhoven (Luijksgestel) Veldhoven Best (Meerhoven) Bladel Cranendonck Eersel Eindhoven HeezeLeende Nuenen Oirschot Reusel-de Mierden Veldhoven Waalre
Essent Netwerk 0800-9009
41277 Gas: Geldrop Valkenswaard Bergeijk
Elektra: Overig
4.10 Uitval gasvoorziening Er is een verdeling in de verantwoordelijkheid voor het beheer van de gasleidingen en gasstations: 1. Gasleidingen/ -stations in beheer van de regionale netbeheerder: Over deze leidingen en stations vindt het transport en de aansluitingen naar de uiteindelijke afnemers plaats, dit wordt ook wel ‘het regionale net’ genoemd. De regionale netbeheerder is verantwoordelijk voor dit deel van het net. 2. Gasleidingen/ -stations in beheer van Gas Transport Services (voorheen de Gasunie): Binnen regio ZuidOost Brabant lopen verschillende gastransportleidingen en liggen enkele gasontvangststations welke vallen onder het beheer van Gas Transport Services. Dit landelijke net wordt ook wel ‘het hoofdtransportnet’ genoemd. Ten aanzien van de gasvoorziening zal de netbeheerder via de GMK de gemeente informeren bij leveringsonderbrekingen en bij incidenten waarbij de veiligheid in het geding is. A. Bij een leveringsonderbreking moet de GMK worden ingelicht zodra bekend is dat: • 10 of meer aansluitingen langer dan 24 uur geen gas meer geleverd zullen krijgen; • bijzonderde aansluitingen langer dan 24 uur geen gas meer geleverd zullen krijgen. Een bijzondere aansluiting is bijvoorbeeld een ziekenhuis, bejaardentehuis enz. B. Voor het in het geding zijn van de veiligheid moet de GMK worden ingelicht indien: • meer dan 75 klachten uit 1 gebied binnenkomen; • indien er een evacuatie plaats moet vinden van woningen, gebouwen en of gebieden; • er een onveilige situatie zich voordoet die langer dan 2 uur zal duren; • er een onveilige situatie zich voordoet waarbij hulpdiensten de coördinatie ter hand hebben genomen ter bestrijding van deze situatie; • er doden en of gewonden zijn bij niet werknemers van de netbeheerder. Er kan sprake zijn van een ramp bij uitval van gasvoorzieningen wanneer: • onderbreking van gasvoorziening bij meer dan 50 aansluitingen en langer dan 1 dag; • onderbreking van gasvoorziening bij meer dan 200 aansluitingen; • aardgaslekkage met grote materiele schade tot gevolg; • brand/explosie/vergiftiging met ernstig gewonde(n) of dodelijk ongeval.
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-15-
Alarmeringsschema uitval gas
Leveringsonderbreking
Waarbij:
Onveilige situatie
Waarbij:
•
10 of meer aansluitingen langer dan 24 uur geen gas meer geleverd zullen krijgen;
•
bijzondere aansluitingen langer dan 24 uur geen gas meer geleverd zullen krijgen. Een bijzondere aansluiting is bijvoorbeeld een ziekenhuis, bejaardentehuis enz.
•
meer dan 75 klachten uit 1 gebied binnenkomen;
•
indien er een evacuatie plaats moet vinden van woningen, gebouwen en of gebieden;
•
er een onveilige situatie zich voordoet die langer dan 2 uur zal duren;
•
er een onveilige situatie zich voordoet waarbij hulpdiensten de coördinatie ter hand hebben genomen ter bestrijding van deze situatie;
•
er doden en of gewonden zijn bij niet werknemers van de netbeheerder.
1. De netbeheerder waarschuwt de GMK. 2. De GMK informeert de gemeente. 3. De burgemeester besluit het beleidsteam te activeren. GRIP 3 indien nodig. 4. Op verzoek neemt een liaison van de netbeheerder zitting in OT en beleidsteam.
GMK = Gemeenschappelijke meldkamer
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-16-
5 Kledingvoorziening 5.1 Algemeen Wanneer mensen plotseling uit hun omgeving getrokken worden of hun woonomgeving wordt verwoest zal er ook een gebrek aan kleding zijn. Hier moet ook zorg voor worden gedragen. Alles wat men heeft zal datgene zijn wat men op dat moment aan heeft. De nood zal na enkele uren nog niet groot zijn maar na één of meer dagen wel. Dit onderwerp kan daarom naadloos overlopen in nazorg.
5.2 Distributiepunten Voor wat betreft kleding kunnen in principe dezelfde distributiepunten gebruikt worden als voor voedsel- en drinkwatervoorziening.
5.3 Kledingverstrekking Kleding kan op diverse manieren verstrekt worden: • Er kan een financieel voorschot geboden worden waarmee gedupeerden zelf kleding kunnen aanschaffen in winkels naar keuze. • Er kan vanuit groothandels of magazijnen kleding betrokken worden welke dan verdeeld kan worden via de distributiepunten. • Er kunnen organisaties als kringloopwinkels gevraagd worden om kleding te verstrekken aan gedupeerden of aan de gemeente
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-17-
Bijlagen Bijlage 1
Werkinstructies
Werkinstructie Procesverantwoordelijke Voorzien in primaire levensbehoeften 1. Is verantwoordelijk voor het proces Voorzien in primaire levensbehoeften in de voorbereidende fase; 2. Zorgt er voor dat er voldoende mensen opgeleid en geoefend zijn voor het proces Voorzien in primaire levensbehoeften; 3. Zorgt dat de distributiepunten voorbereid zijn op de verzorgingsfunctie; 4. Draagt zorg voor de evaluatie van het proces Voorzien in primaire levensbehoefte; 5. Is lid van het GAC en pleegt in het GAC overleg met de overige gemeentelijke procesverantwoordelijken. De procesverantwoordelijke draagt daarbij zorg voor een goede afstemming van het proces Voorzien in primaire levensbehoefte met de overige in uitvoering zijnde processen.
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-18-
Werkinstructie hoofd actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoeften 1. Heeft de leiding over en coördineert de verschillende werkzaamheden binnen het actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoefte; 2. Organiseert het inrichten van het actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoefte; 3. Draagt zorg voor de bereikbaarheid van zijn medewerkers via (mobiele) telefoons, fax of andere verbindingsmiddelen; 4. Informeert het GAC Helmond als het actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoefte operationeel is; 5. Bepaalt de behoefte aan personeel en voorziet tevens in deze behoefte; 6. Controleert of voldoende middelen voorhanden zijn in het actiecentrum; 7. Vertaalt opdrachten van het GAC Helmond in opdrachten en instructies voor de overige leden van het actiecentrum; 8. Informeert bij het hoofd GAC Helmond welke distributiepunten ingericht moeten worden en laat dat bestuurlijk vastleggen (evt. met noodbevel); 9. Meldt het aan het hoofd GAC Helmond wanneer de distributiepunten operationeel zijn; 10. Onderhoudt contacten met het hoofd distributiepunt (minimaal één keer per uur een situatierapport); 11. Houdt een logboek bij (zie deelproces Verslaglegging); 12. Informeert en adviseert het hoofd GAC Helmond met betrekking tot het verder opschalen van het proces Voorzien in primaire levensbehoefte; 13. Stuurt het GAC Helmond op afgesproken tijdstippen een situatierapport (SITRAP); 14. Regelt via het GAC Helmond dat personeel tijdig wordt afgelost en indien nodig aandacht wordt besteed aan verzorging en nazorg van de medewerkers.
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-19-
Werkinstructie medewerker actiecentrum.
1. Wordt ingezet onder leiding van het hoofd actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoefte; 2. Houdt nauwgezet het logboek bij; 3. Verricht alle voorkomende werkzaamheden m.b.t. de organisatie van het proces Voorzien in Primaire Levensbehoeften; 4. Zorgt voor juiste distributie van materiaal; 5. Zorgt voor beschikbaar krijgen van voldoende op- en overslagcapaciteit; 6. Legt alle besluiten, ingekomen en uitgaande post in een logboek vast; 7. Notuleert herkomst, tijdstippen van acties en notuleert vergaderingen en andere besprekingen.
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-20-
Werkinstructie gemeentelijk medewerker distributiepunt.
1.
Zorgt voor markering en afzetting van het distributiepunt;
2.
Hangt de voorlichtingsmaterialen op;
3.
Houdt toezicht op de afnemers;
4.
Is verantwoordelijk voor het openen en sluiten van het distributiepunt;
5.
Beantwoordt vragen van afnemers en stuurt indien nodig de vragen door naar het actiecentrum;
6.
Treedt adequaat op in onvoorziene gevallen en onderhoudt daarover contact met het actiecentrum;
7.
Afstemming met medewerker betrokken bedrijf.
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-21-
Werkinstructie Medewerker bewaking distributiepunt 1. Wordt ingezet onder leiding van het hoofd distributiepunt; 2. Zorgt voor de handhaving van de openbare orde in en rond de locatie; 3. Stelt in overleg met het hoofd van het distributiepunt de huisregels op voor de handhaving van de openbare orde in en rond de opvanglocatie (bijvoorbeeld wel of geen pers toelaten); 4. Sluit de deuren af die ontoegankelijk moeten zijn; 5. Houd de nooddeuren vrij, maar getroffenen mogen deze deuren niet gebruiken als uitgangsdeur (bemoeilijkt goede registratie); 6. Is bevoegd tot het afdwingen van de vastgestelde huisregels en kan in overleg met het hoofd van de locatie de politie laten inschakelen; 7. Zorgt voor de uitvoering van een portiersfunctie bij het distributiepunt (ongewenste personen hebben geen toegang; 8. Zorgt voor een totaalbeeld van de beveiligingsmaatregelen en geeft dat regelmatig, één keer per uur, door aan het hoofd van de locatie; 9. Geeft problemen, ongeregeldheden en tekortkomingen door aan het hoofd van de locatie.
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-22-
Bijlage 2
Checklist Hoofd actiecentrum Voorzien in primaire levensbehoeften
Benodigde middelen • rampenplan • draaiboek Alarmering • draaiboek Primaire Levensbehoeften • pc’s, fax met E-mail en faxadressen • telefoontoestellen/telefoongidsen • overige verbindingsmiddelen • logboek • flip-over met stiften • gemeentekaart. • eventueel noodstroomvoorziening Voorzien in behoeften van personen • aantal te ondersteunen personen • welke gebouwen c.q. plaatsen zijn beschikbaar als distributiepunt • welke routes te gebruiken • transportbehoefte van goederen Inrichten distributiepunt(en) • bewijzering naar distributiepunt • contact eigenaar/beheerder gebouw of locatie • toegangsregeling • hoeveel personen te bedienen • voldoende materieel zoals meubilair • verbindingsmiddelen regelen • beveiliging regelen Algeheel proces • informatie aan bevolking omtrent verzamelen, route, locatie Personeel: • hoeveel personeel, met welke deskundigheid is benodigd, • waar komt personeel vandaan • wijze van aanvragen en/of alarmeren • hoe lang beschikbaar • opkomsttijd, opkomstlocatie, meldpunt, te volgen route • instructie personeel • aflossing/verzorging Materieel: • welk extra materieel is er nodig • waar komt dit vandaan • wijze van aanvragen • hoe, wanneer, waar komt het ter beschikking • halen of brengen • kopen of huren • wie transporteert wat, waarheen, via welke route Verbindingen: • wie meldt wat, aan wie en op welke wijze Inschakeling derden: • buurgemeenten/regio's • eigenaren/beheerders van gebouwen of locaties • vrijwilligersorganisaties
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-23-
Bijlage 3
Voorbeeld noodbevel
BESLUIT De burgemeester van gemeente Helmond overwegende: - dat de burgemeester is belast met het opperbevel bij de rampenbestrijding en bij het treffen van maatregelen in geval van ernstige vrees voor het ontstaan van een ramp; - dat zich op …..een ernstige ramp heeft voorgedaan, waarbij …… - dat de hulpdiensten bezig zijn met werkzaamheden ter bestrijding van de gevolgen van deze ramp; - dat gelet op de aard en de ernst van de ramp zich een omstandigheid voordoet als bedoeld in artikel 175 van de Gemeentewet; - dat er onvoldoende locaties beschikbaar zijn om als distributiepunt te gebruiken; - dat de eigenaren dan wel de beperkt of persoonlijk gerechtigden niet bereid zijn om locaties schikbaar te stellen; - dat het dringend noodzakelijk is om locaties te vorderen; - dat hierdoor een beperking van het genot van het eigendom, inclusief het beperkt recht, plaatsvindt; - dat de gewone beschikbare middelen om hierboven bedoelde problemen het hoofd te bieden, tekortschieten; - dat deze maatregelen niet met reguliere voorschriften kunnen worden getroffen; gelet op artikel 175 van de Gemeentewet, de Wet rampen en zware ongevallen en artikel 1 van het Eerste Protocol behorende tot het EVRM beveelt: dat het bevoegd gezag degene, die als eigenaar of uit anderen hoofde bevoegd is tot het in gebruik geven locatie, kan verplichten de locatie……., gelegen aan ……., beschikbaar te stellen en in gebruik te geven aan de gemeente. dat de rechthebbende op de locatie verplicht is te gedogen dat de werkzaamheden en maatregelen, die noodzakelijkerwijs nodig zijn voor het in gebruik nemen van de locatie, kunnen worden uitgevoerd. dat een ieder verplicht is op eerste aanwijzing van een ambtenaar van politie, brandweer, ……….zich terstond op de door die ambtenaar aangegeven wijze en in de door die ambtenaar aangegeven richting te begeven. Het niet nakomen van dit bevel is strafbaar gesteld in artikel 184 van het wetboek van Strafrecht. Helmond, d.d. …….. . De burgemeester van de gemeente Helmond Degene die door dit besluit rechtstreeks in zijn belang is getroffen kan hiertegen binnen zes weken na verzenddatum/uitreiking daarvan bezwaar maken bij de burgemeester van gemeente Helmond. Tevens kan worden verzocht om een voorlopige voorziening bij de voorzieningenrechter bij de rechtbank te ’s-Hertogenbosch, sector bestuursrecht, Postbus 90125, 5200 MA te ’s-Hertogenbosch.
Artikel 1 Eerste Protocol (EP) van het EVRM bepaalt: Iedere natuurlijke of rechtspersoon heeft recht op het ongestoord genot van zijn eigendom. Aan niemand zal zijn eigendom worden ontnomen behalve in het algemeen belang en onder de voorwaarden voorzien in de wet en in de algemene beginselen van internationaal recht. De voorgaande bepalingen tasten echter op geen enkele wijze het recht aan, dat een Staat heeft om die wetten toe te passen, die hij noodzakelijk oordeelt om het gebruik van eigendom te reguleren in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen of boeten te verzekeren.
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-24-
Bijlage 4
Gevoelige afnemers / Distributiepunten / Lijsten voor prioritering NSA
4.1 Gevoelige afnemers Verzorgings-/ verpleeg-/ en bejaardenhuizen • Verpleeghuis Keyserinnedaal • Alphonsus • Woonzorgcentrum De Ameide • Zorgcentrum De Eeuwsels • Woonzorgcentrum Rivierenhof • Zorgcentrum De Pannehoeve • Casatonda Opvang- en dagbestedinginstellingen • Huize Den Dries • Huize De Waard • Tjerk Hiddestraat • Babbenhoeve 9 en 11 • Strobolhoeve 25 en 27 • Zonmanshoeve 1 en 3 • KDC Binderen Dagbesteding • DBC De Meent Dagbesteding • Artoro Dagbesteding • Logeerhuis Helmond • Aksent VTV • Triocen Woonvorm Helmond • Triocen Activiteitencentrum Helmond 4.2 Distributiepunten Stiphout, 5.367 inwoners De Lindt, basisschool St. Trudo, basisschool Carolus Boromeus College
Sprengersstraat 1 St. Trudostraat 2 Gasthuisstraat 79
West en Noord West, 4.502 West + 2.500 Warande Maria, basisschool Kromme Steenweg 31 De Troubadour, basisschool Itterestraat 53 Wilhelmina, basisschool Bachlaan 9 Fr. Roosevelt, VSO Cortenbachstraat 80 Mierlo-Hout, 10.888 inwoners ’t Hout, basisschool ’t Baken, basisschool St. Odulfus, basisschool Dr. Knippenbergcollege
Mahoniehoutstraat 13 Dolfijnlaan 81 Slegersstraat 2a Dolfijnlaan 105
Noord, 11.746 inwoners De Bundertjes, basisschool Binderen (hoofdgebouw), basisschool De Paardenbloem, basisschool Salah Edalin El Ayyoubi, isl. basisschool Knippenbergcollege
Basstraat 208 Abdijlaan 4 Paulus Potterlaan 6 Venuslaan 29 Nachtegaallaan 40
Binnenstad, 13.510 inwoners Binderen (dislocatie), basisschool De Uilenburcht, basisschool GS Jan van Brabant St. Joseph ivo-mavo
St. Willibrordusstraat 10 Prins Karelstraat 98a Molenstraat 191 Hurksestraat 1c
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-25-
Oost, 7.535 inwoners Goede Herder, basisschool Silvester/Bernadette, basisschool ROC Ter Aa
Montgolfierstraat 71 Dahliastraat 2 Narcissenstraat 20
Zuid Oost / Suytkade / Industriegebied Zuid Helicon Groene Campus
Scheepsboulevard 1
Dierdonk, 5.153 inwoners Dierdonk, basisschool
Nijendaldreef 1
Rijpelberg, 8.560 inwoners De Rakt, basisschool De Straap, basisschool De Zevensprong, basisschool
Baroniehof 212 Twentehof 200 Theo Driessenhof 35
Brouwhuis, 9.290 inwoners De Stroom, basisschool De Korenaar, basisschool Montessori, basisschool De Vlier, basisschool
Rijnlaan 103 Rector Heuvelstraat 104 Dinkelstraat 65 Bruhezerweg 34
Brandevoort, 7.373 inwoners Brandevoort, basisschool Vendelier, basisschool Brandevoort/Vendelier (dislocatie)
De Plaetse 150 Schutsboom 67 Stepekolk-Oost 53
Het inwonerspeil is dat van 1 januari 2008. Een lijst van distributiepunten kunt u ook terugvinden in bijlage 2 van het calamiteitenplan van Brabant Water. Dit is tevens verplichte leesstof bij dit draaiboek. 4.3 Lijst prioritering NSA (Noodstroomaggregaten)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Naam Brandweer post centrum Gemeente, Stadskantoor Gemeente, Boscotondo Gemeente, 't Cour Politie Helmond Centrum Elkerliek ziekenhuis Centrale keuken Savant Verpleeghuis Keyserinnedaal Zorgcentrum Alphonsus Zorgcentrum De Eeuwsels Woonzorgcentrum Rivierenhof Zorgcentrum De Pannehoeve Woonzorgcentrum De Ameide City Sporthal Sporthal de Braak Sportcentrum Body Business Veka Sporthal Dr. Knippenberg College J. v. Brabant College ROC ter Aa
Bijzonderheden Brandweerkazerne Stadskantoor, gemeentehuis, actiecentra Stadswinkel, perscentrum, actiecentra Bestuurscentrum, actiecentra Politiebureau Ziekenhuis Keuken voor veel zorginstellingen in de regio Verpleeghuis Bejaardenhuis Bejaardenhuis Bejaardenhuis Bejaardenhuis Betreft woonflat bejaarden met zorg Opvang & Verzorging locatie Opvang & Verzorging locatie Opvang & Verzorging locatie Opvang & Verzorging locatie Opvang & Verzorging locatie Opvang & Verzorging locatie Opvang & Verzorging locatie
21 22 23 24 25
Naam Brandweer post brandevoort Politie Helmond Oost Politie Helmond West Essent WKC Helmond 1+2 Brabant water
Bijzonderheden Brandweerkazerne Politiebureau Politiebureau Warmtekrachtcentrale Drinkwater levering Helmond
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
-26-
Bijlage 5
Inhoud paraatheidskoffer
Onderdeel Zelf in te vullen naar behoefte met: Kantoorartikelen Procesgerelateerde artikelen Hesjes Diverse informatie Rampenplan Gemeentelijke draaiboeken Plattegronden Gemeentegids Werkinstructies Lijst met distributiepunten Handboek Uitval Vitale Infrastructuur Handboek Crisisbeheersing EZ 2001 (http://info.minez.nl) Calamiteitenplan Brabant Water Formulieren t.b.v. verslaglegging
Draaiboek Voorzien in primaire levensbehoeften – Operationeel – Gemeente Helmond
Aantal
Div Div Div 1 1 set 4 4 1 set 5 3 sets 1 1 Div
-27-