GEMEENTEBESTUUR. 1 JANUARI 1913. BURGEMEESTER:
A. Kros Jr.
Mr. A. R. Zimmerman WETHOUDERS:
M r ' w A. Mees J- van Meggelen
uu i . H. Havelaar IVJ AU J « Mr. Abm. van der Hoeven m» » j T Mr. A. de Jong T J iU i J. van der Molen
H. A. J. Minderop n , c ** n u Mr. S. Muller Hzn. *» T r^ T XT 1 ^T- •** Mr. J. G. L. Nolst Tremte r> J n i P. van der Pols o r> u^ o
H. Stulemeijer ' RAADSLEDEN:
n i 5^r f * D . Dr. A. H. M. J. van Rooij P- van Rossem
»i c T r » ,. t Mr. S. J. L. van Aalten Jr. T Bakker
Mr. A. J. van Schelven u c •i H. Spiekman
feirw Burgern G. r» /-W. r> i
H.W.C.Stolle £ 7????* .
D
P. G. Buskens F. J. C. J. van Beers H Diemer G. van Bleek
cfanDorp W. J. Droogleever Fortuijn I Ferares Tr B. J. Gerretson J. E. van de Graaf
C. J. Vaillant
, ,v , -TL, T-» r> c? ** . Verheul Dzn. £ ™ . Thijssen
P.L. W.H. Verlinden }^>. l ^* f ^ ^ l ^ ^
A. W . Heijkoop A. C. van J.S.Hollander SFCRFTARISDr. D. P. Hoyer bfcUKü 1 AKlb. D. de Klerk Mr. A. H. J. Heynsius. Leden van de PROVINCIALE STATEN zitting hebbende voor Rotterdam. Jhr. Mr. C. G. A. van Asch van Wijck P. R. Mees (Leiden) A. Plate H. Bos Kzn. P. van der Pols C. van Dorp Dr. W. B. van Staveren B. J. Gerretson J. van Stolk Azn. Mr. C. F. A. Hoogeweegen Jac. van Vessem Mr. A. de Jong H. G. M. van der Vijver G. J. de Jongh ('s Gravenhage) Mr. C. P. Zaaijer ('s Gravenhage). Leden van de TWEEDE KAMER der Staten-Generaal, zitting hebbende voor Rotterdam. Mr. H. Goeman Borgesius ('s Graven- G. J. de Jongh ('s Gravenhage) hage) D. de Klerk J. F. Heemskerk ('s Gravenhage) J. B. Verhey
1
INLICHTINGEN OMTRENT ENKELE OPENBARE INRICHTINGEN. ARCHIEF. Het Archief der Gemeente is gevestigd in het gebouw aan de Mathenesserlaan 315a en geopend op werkdagen van 10 tot 3 uur. Archivaris: Dr. E. Wiersum. Adjunct-Archivarissen: Mej. Dr. H. C. H. Moquette Mr. R. Bijlsma.
BIBLIOTHEEK. De Centrale Bibliotheek en Leeszaal zijn gevestigd in het gebouw aan het Van Hogendorpsplein 8 en dagelijks, behalve op de Zondagen en de algemeen erkende Christelijke feestdagen, geopend van des voorm. 9 tot des avonds 10 uur, op Zaterdag tot 11 uur; op Zon- en feestdagen van 9 tot 2 uur en van 1 October tot 1 April ook des avonds van 7 tot 10 uur. De Bibliotheek en Leeszaal, Derde Pijnackerstraat 6, zijn dagelijks, behalve op de Zondagen en de algemeen erkende Christelijke feestdagen, geopend van 10 tot 10 uur, op Zaterdag tot 11 uur; op Zon en feestdagen van 1 October tot 1 April des avonds van 7 tot 10 uur. Bibliothecaris:
MUSEUM BOYMANS. Het Museum is gevestigd in het gebouw Schiedamschedijk hoek Boymansstraat. Geopend iederen dag, des Zondags en op algemeen erkende Christelijke feestdagen te 11, op werkdagen te 10 uur; sluit gedurende November tot en met Februari te 3—, in Maart en October te 4— en in April tot en met September te 5 uur. De portefeuilles met teekeningen of prenten kunnen bezichtigd worden op Dinsdag, Donderdag, Vrijdag en Zaterdag. Het intreegeld bedraagt 5 cent; voor schoolkinderen onder geleide hunner onderwijzers, voor vereenigingen en dergelijke 1 cent per persoon, mits na voorafgaande aanvrage. Maandag tegen betaling van 25 cent. Persoonlijke toegangskaarten, geldig voor een jaar, kosten 50 cent. Directeur: F. Schmidt Degener. MUSEUM VOOR LAND- EN VOLKENKUNDE en MARITIEM MUSEUM „PRINS HENDRIK". Het Museum is gevestigd in het gebouw Willemskade 25b en geopend iederen dag van 10 tot 4 uur, uitgezonderd de Maandagen, welke geen erkende Christelijke feestdagen zijn. Toegang kosteloos. Directeur: Joh. F. Snelleman.
2
MUSEUM VAN OUDHEDEN. Het Museum is gevestigd in de benedenverdieping van het Museum Boy mans, ingang Boymansstraat 6, en geopend iederen dag te 10 uur. In de maanden November tot en met Februari wordt het te 3—, in Maart en October te 4— en in de maanden April tot en met September te 5 uur gesloten. Intreegeld 5 cent, voor vereenigingen 1 cent per persoon. Schoolkinderen kosteloos, mits onder voldoend geleide van onderwijzers. Directeur: A. Hoynck van Papendrecht.
GEVELSTEEN- RAAMSTRAAT-S 5
DAGELIJKSCHE KRONIEK 1912. JANUARI. 3. Heden heeft de plechtige overdracht plaats aan het kerkbestuur van het gedenkraam in de Groote kerk ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van het college van collectanten ter instandhouding van den openbaren eeredienst bij de Nederduitsch Hervormde gemeente alhier. 3. Veertigjarig bestaan van het comité van graanhandelaren. 5—7. Staking in het sleepersbedrijf hier ter stede. 6. Plechtige opening van het nieuwe schoolgebouw van de Rotterdamsche Schoolvereeniging aan den Schiedamschesingel. 12. Dr. A. Kempe, leeraar aan het Erasmiaansch gymnasium, die gisteren op 65-jarigen leeftijd zijn betrekking heeft neergelegd, neemt officieel afscheid van het gymnasium. 16. Afscheid van dr. A. A. Hijmans van den Bergh als eerste geneesheer in het ziekenhuis aan den Coolsingel. 22. Heden herdenkt de heer H. J. A. van Ravesteijn zijn 25-jarig jubileum bij de vrijwillige brandweer alhier. 23. Ds. J. Bergman, predikant bij de Evangelisch Luthersche gemeente, viert heden zijn zilveren feest als predikant. 26. De heer A. E: R. de Livio, consul-generaal van Frankrijk te Rotterdam, is bevorderd tot officier van het Legioen van Eer. 30. Heden herdenkt de heer J. Irwin Brown, dat hij 25 jaar geleden bij de Schotsche gemeente hier ter stede als predikant werd bevestigd.
FEBRUARI. 3. Heden is aan de St. Jobshaven alhier de eerste steen gelegd van het nieuwe pakhuis en silopand St. Job van de naamlooze vennootschap Blaauwhoedenveem. 6—7. Tentoonstelling en vakwedstrijd van banketbakkerij en kookkunst, georganiseerd door de afdeeling Rotterdam van de Nederlandsche Banketbakkersvereeniging, op de bovenzaal van Boneski. 7. Eerste steen gelegd voor het officieren-societeitsgebouw in het Park. 8. Willem Royaards viert te Rotterdam zijn 25-jarig tooneeljubileum met een opvoering van Jonkvrouwe de la Seiglière. 10. Heden overleed in den ouderdom van 63 jaren de heer P. A. Weeldenburg, van 1903—1910 voorzitter van Bouwkunst en Vriendschap. 14. Bij Kon. besluit is benoemd tot officier in de orde van Oranje-Nassau, de heer Dr. W . J. van Stockum, eerste geneesheer aan het gemeente-ziekenhuis te Rotterdam. 18. Bevordering en installatie van Rotterdamsche pad vinders in het Beursgebouw. 22. Mr. J. van Heukelom, de oud-president van de rechtbank te dezer stede, overlijdt in den ouderdom van bijna 72 jaar. De overledene was o.a. lid van
de commissie voor het Archief en de Bibliotheek van 24 Juli 1890 tot 2 Dec. 1897. 23. Heden overleed te Amsterdam in den ouderdom van 78 jaren de heer Willem Jesse, emeritus-predikant bij de Doopsgezinden, geboortig van Rotterdam. 27. Heden overleed alhier in den ouderdom van bijna 75 jaar'de heer A. J. Hessing, oud-hoofdambtenaar aan het bureau van financiën. MAART. I. De heer H. J. Eshuijs Azn., commies ter centrale secretarie alhier, heeft heden den dag herdacht, waarop hij 40 jaar geleden in dienst'dezer gemeente trad. 3. Ds. F. J. Krop, uit Zwolle, als predikant alhier beroepen bij de Ned. Herv. gemeente, doet heden zijn intrede. 4. De heer M. M. Lourens herdenkt heden den dag, dat hij voor 25 jaren tot hoofdman bij de vrijwillige brandweer alhier benoemd werd. 7. In de heden gehouden raadsvergadering kwam het voorstel van B. en W . tot onteigening der panden tusschen Blaak en Van Hogendorpsplein ter tafel. I1. In den ouderdom van ruim 69 jaren is alhier overleden de heer C. M. C. Obreen, directeur der Maatschappij voor assurantie, disconteering en beleening der stad Rotterdam. 21. De Raad benoemt tot eersten geneesheer aan het gemeente-ziekenhuis aan den Coolsingel den heer Dr. H. Burgerhout alhier. 26. Heden herdenkt arts H. van Royen den dag, waarop hij vóór 25 jaar tot arts is bevorderd. 26. Bij Kon. besluit van dezen datum is met ingang van 1 Mei, aan Mr. C. H. B. Boot, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend uit zijn betrekking van officier van justitie bij de arrondissements-rechtbank te Rotterdam. 26. Bij Kon. besluit van dezen datum is, met ingang van 1 Mei, benoemd tot officier van justitie bij de arrondissements-rechtbank te Rotterdam, Mr. J. K. H. Enderlein, thans officier van justitie bij de arrondissements-rechtbank te Leeuwarden. 27. De heer H. J. van der Hoeven herdenkt heden den dag, waarop hij vóór een halve eeuw benoemd werd tot notaris in deze gemeente. APRIL. 6. Heden is de tentoonstelling: „Kind, Kunst en School", die het bestuur van de afdeeling Rotterdam van de Nederlandsche vereeniqing „Schoonheid in opvoeding en onderwijs" in de zalen der Academie aan de Cool vest alhier heeft georganiseerd, geopend. 6. Opening van de lokalen der „Georgian Constitutional Club" in de Wijnstraat no. 49, boven café Suisse. .8. Ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan van de Rotterdamsche brandweervereeniging Jan van der Heiden wordt op het exercitieterrein aan de LinkerRottekade een concours met brandbluschmiddelen en in het verleenen van eerste hulp bij ongelukken gehouden. 10. Heden overlijdt notaris P. Dwarshuis. 13. Bezoek van H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins Hendrik aan Rotterdam.
5
13. Heden wordt van de werf der Maatschappij voor scheeps- en werktuigbouw Fijenoord met goed gevolg te water gelaten het stoomschip „De Weert", het 100ste schip, dat onder het beheer van den directeur D. Croll werd gebouwd. 15. De Titanic, het groote stoomschip van de White Star Line, lijdt schipbreuk op 420 N.B. en 50^ W.L. Onder de omgekomenen is ook onze stadgenoot Jhr. J. G. Reuchlin, directeur van de Holland-Amerika-Lijn. 17. Zonsverduistering. 17. De oud-wethouder van publieke werken A. de Monchy overlijdt in den ouderdom van negentig jaren. 21. Op 76-jarigen leeftijd overlijdt heden de heer G. H. Mees, directeur der Oost-Afrikaansche Compagnie. 22. In de heden gehouden raadsvergadering machtigt de Raad met 26 tegen 15 stemmen het dagelijksch bestuur om bij de Regeering de noodige stappen te doen tot het verkrijgen van een onteigeningswet voor de groote doorbraak tusschen Blaak en Van Hogendorpsplein. 22. Bij Koninkl. besluit is met ingang van 1 Mei herbenoemd tot burgemeester dezer gemeente, de heer Mr. A. R. Zimmerman. 27. Heden heeft het gemeentelijke electriciteitsbedrijf voor 't eerst stroom geleverd te Overschie. 28. De Duitsch Evangelische gemeente alhier viert haar 50-jarig jubileum.
MEI. 1. Benoemd tot gewone leden van de letterkundige afdeeling der Kon. Akademie van Wetenschappen de heeren dr. J. J. G. Vürtheim en mr. S. Muller Hz., beiden te Rotterdam. 5. Mevrouw de weduwe G. L. van Es-Sauveur viert haar gouden feest als regentes van het Oud-katholieke arm- en weeshuis St. Jansplaats in de Lange Torenstraat. 10. Bij Kon. besluit van 10 dezer is de heer E. L. Pralon erkend en toegelaten als consul-generaal van Frankrijk te Rotterdam. 13. In het Notarishuis wordt heden de eerste bespreking gehouden over de plannen ter herdenking hier ter stede in 1913 van de 100-jarige onafhankelijkheid van het Vaderland. 18. De president van de Rotterdamsche diergaarde, de heer C. H. van Dam, viert heden zijn zilveren jubileum als zoodanig. 18. De nationale bond van handels- en kantoorbedienden Mercurius, op 1 Mei 1882 als vereeniging van handelsbedienden Mercurius opgericht, viert zijn 30jarig bestaan. 22. Hedenmorgen is het nieuwe vaartuig van de vereeniging „Opleidingsschip voor de Handelsvaart" in dienst gesteld. 23. De Raad benoemd tot directeur van den gemeentelijken telefoondienst den heer H. C. A. Boom, alhier. 24. Bij Kon. besluit is aan den hoofdverificateur der invoerrechten en accijnzen, M. F. I. van den Bosch, te Rotterdam met ingang van 1 Mei eervol ontslag verleend en als zijn opvolger benoemd G. L. Oostingh, met ingang van 1 Juni.
6
26—28. Op het internationaal muziek-concours te Parijs behaalt de Rotterdamsche orkest-vereeniging „Symphonia" den len prijs benevens een extra-directieprijs voor haren directeur.
JUNI. 1. Heden herdacht dr. W . B. van Staveren den dag, op welken hij, 25 jaren geleden, te dezer stede de praktijk aanvaardde. De heer A. van der Does, eerste kassier ten kantore van den gemeente-ontvanger, viert heden zijn 40-jarig jubileum in gemeentedienst. De heer Henri Dekking wordt, ter gelegenheid van het Koninginnebezoek te Parijs, als ondervoorzitter van den journalistenkring, benoemd tot ridder in het Legioen van Eer. 3. Heden overleed te Haarlem in den ouderdom van 77 jaren, de heer Jacobus Craandijk, vroeger doopsgezind predikant te Rotterdam. 19. Bij Kon. besluit is de heer J. Hudig erkend en toegelaten als consul-generaal van Italië te Rotterdam, voor de provinciën Zuid-Holland, Zeeland, Noordbrabant en Limburg. 20. In de heden gehouden raadsvergadering wordt met een stem meerderheid aangenomen het eerste gedeelte van de motie Van der Pols, luidende als volgt: De Raad, van oordeel, dat het gewenscht is, dat de Burgemeester van de hem in artikel 13 der verordening op de straatpolitie toegekende bevoegdheid geen gebruik make, voorzoover het geldt het houden van met muziek of gezang rondgaande of het karakter van betoogingen dragende optochten op den Zondag, noodigt de Commissie voor de strafverordeningen uit ten spoedigste de hiervoor noodige wijzigingen in genoemde verordening in een voorstel te belichamen. Het tweede gedeelte van de motie, luidende: „De Raad besluit de gemeentelijke terreinen niet meer voor voetbalspel, vliegdemonstraties en dergelijke op den Zondag vóór 1 uur des namiddags beschikbaar te stellen, wordt verworpen met 27 tegen 14 stemmen. 28—29. 42ste Algemeene Vergadering der Nederlandsche Juristen-vereeniging, gehouden in het gebouw der Diergaarde te Rotterdam. 29. De heer W . Kloot Sr. heeft heden den dag herdacht, waarop hij gedurende 50 jaren bij het openbaar onderwijs te dezer stede werkzaam is. 30. Heden overlijdt in den ouderdom van bijna 72 jaar de heer J. W . Weevers, oud-directeur van de Handelsschool aan het Van Alkemadeplein.
JULI. 3. Eerste vergadering van de Commissie tot voorbereiding der feestviering van Nederlands 100-jarige onafhankelijkheid, onder voorzitterschap van den burgemeester. 3. Op de veemarkt worden uitstekend geslaagde proeven genomen met een brandbluschtoestel Kyl-Fyre. 4. In de heden gehouden raadsvergadering deelt de burgemeester mede, dat door een Rotterdammer aan het gemeentebestuur f 10.000 is aangeboden voor een schilderij of ander kunstvoorwerp in het nieuw te bouwen stadhuis. 4. De heer G. H. Vijgeboom, organist in de Oosterkerk, herdenkt den dag, waarop hij voor 40 jaren als organist in functie trad in de Westerkerk.
7
7. Lange afstands wedstrijden op de Maas, uitgeschreven door de Kon. roei- en zeilvereeniging De Maas. 9. In de groote schrijfkamer op de koopmansbeurs alhier is heden door de Rotterdamsche Vereeniging voor den termijnhandel in granen de tennijnmarkt geopend. 10. Overleden te Arnhem in den ouderdom van 69 jaar, de heer Mr. C. E. Havelaar, geboren te Rotterdam. 12. Op een gemeenteterrein aan den Achtersluisjesweg worden proeven genomen met het schuimbluschprocédé Perfect, die echter bijna alle mislukken. 24. Ds. W . Lamers, sedert 28 September 1902 predikant bij de Ned. Herv. gemeente alhier, herdenkt heden den dag, waarop hij vóór 25 jaren het predikambt aanvaardde.
AUGUSTUS. 1. De bibliothecaris van de openbare bibliotheek en leeszalen in deze gemeente, de heer G. van Rijn, is heden op bijna 66-jarigen leeftijd alhier overleden. 2. Te dezer stede wordt een aanvang gemaakt met het verbranden van vuil in een van de vijf ovens op het terrein te Charlois. 6. De 67ste algemeene vergadering van het Nederlandsch Onderwijzers-genootschap wordt heden in de zalen van De Doele alhier gehouden. 8. In de raadsvergadering doet de Voorzitter mededeeling van het ontslag nemen van den heer Mr. J. Rombach, als raadslid. 10. Ds. Chr. Plaat, de oudste dienstdoende predikant te dezer stede, herdeakt heden den dag, op welke hij vóór 50 jaren zijn ambt hier aanvaardde. 15. Pastoor Krul in de R.K. kerk op Feyenoord viert heden zijn 40-jarig priesterfeest. 15. De nieuwe zweminrichting nabij de Koushaven bewesten Delfshaven wordt voor het publiek opengesteld. 19. Met het afbreken van de Oostpoort wordt een begin gemaakt. 27. In den afgeloopen nacht heeft een geweldige storm hier vele verwoestingen aangericht. 28. Ontvangst van het Congres voor zedelijke opvoeding door het Gemeentebestuur. 28. Heden wordt het nieuwe gebouw van de officieren-sociëteit in het Park officieel in gebruik genomen. 29. De Vereeniging Oud-Katholiek Ondersteuningsfonds alhier viert vandaag haar 25-jarig bestaan. 29. Ontvangst van de Conferentie van Volks- en Schoolbaden door het Gemeentebestuur. 29. Een nieuwe afdeeling van het Museum voor Land- en Volkenkunde, omvattende de eilanden Sumatra, Borneo en Celebes, benevens de aangrenzende eilanden, wordt opengesteld. 31. Bij Kon. besluit van 27 Aug. is benoemd tot commandeur in de orde van Oranje-Nassau de heer J. Hudig en zijn benoemd tot officieren in die orde Dr.
8
W . B. van Staveren, M. G. de Gelder en B. Wilton Jr., en tot ridder de heeren A. Voogd en Dr. W . van Everdingen, alhier. 31. Aanbieding van een album aan den burgemeester dezer gemeente als huidebetuiging aan H.M. de Koningin. 31. Zwem en waterpolowedstrijden van de Rotterd. Zwemclub in de Koushaven. SEPTEMBER. 5. Heden rijdt lijn 10 van de electrische tram door naar het Maasstation. 5. Van ochtend is de eerste openbare verkoop van fruit gehouden in de veilingzaal van de Rotterdamsche veiling aan het Weenaplein. 5. Hedenmiddag is aan de Rijnhaven alhier op feestelijke wijze in gebruik genomen de nieuwe fabriek van de Maatschappij tot exploitatie der C. G. Rommenhöllersche koolzuur- en zuurstofwerken. 7. De Burlington Fine Arts Club te Londen heeft tot eerelid benoemd den heer F. Schmidt Degener, directeur van het Museum Boymans. 8. De Rotterdamsche vereeniging Inter Nos onder den directeur Bernard Diamant behaalt in den zangwedstrijd te 's Gravenhage den eersten prijs. 13. Het Congres voor Godsdienstgeschiedenis, gehouden te Leiden, brengt een bezoek aan onze gemeente. 15. Op vier plaatsen worden openlucht bijeenkomsten gehouden om propaganda te maken voor algemeen kiesrecht en ter voorbereiding van de nationale kiesrecht betooging, die 17 Sept./vanwege de S. D. A. P. in Den Haag gehouden zal worden. 21. Prins Hendrik brengt een bezoek aan deze stad. Z. K. H., maecenas van het Bataafsch Genootschap, woont de tweejaarlijksche algemeene vergadering van dat genootschap bij. 22. Wedstrijd van Turn- en Gymnastiekvereenigingen op het Schuttersveld. 23. Met het afbreken van de Prinsenkerk wordt een begin gemaakt. 24. De heer J. A. ten Broek, hoofd-verificateur der invoerrechten en accijnsen, herdenkt heden zijn 40-jarige ambtsvervulling in 's Rijks dienst. 24—6 Oct. Tentoonstelling van schilderijen der Futuristen in den kunsthandel Oldenzeel. 25. De heer Th. Nolen, sinds 16 Jan. 1883 leeraar in de Ned. taal en geschiedenis aan het Erasmiaansch gymnasium, overlijdt. Hij was hier geboren 1 Sept. 1850. 24. De heer J. Menalda van Schouwenburg, van 1881 tot 1 Sept. 1907 directeur der H. B. S. met 5-jarigen cursus aan de Kortenaerstraat, overlijdt te Nijmegen. 26. Overleden te Baarn Dr. Johannes Dyserinck, van 1884—1901 predikant bij de Doopsgezinde gemeente alhier, in den ouderdom van 77 jaar. 27. De leden der Vereeniging van gemeentelijke reinigingsdiensten in Nederland bezoeken verschillende inrichtingen van de reinigingsdiensten alhier, maken daarna een boottocht door de havens en bezichtigen ten slotte het ontsmettingsvaartuig en de vuilverbrandingsinrichting. 27. Pater K. J. H. A. Flecken van de R. K. kerk aan de Wijnhaven alhier herdenkt den dag, waarop hij 50 jaar geleden in de Sociëteit van Jezus trad.
9
27. In het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen is de nationale vaktentoonstelling van het stucadoorsbedrijf geopend.
OCTOBER. 1. De onlangs tot hoofdingenieur-directeur van den waterstaat in de 11 de directie bevorderde ingenieur H. van Oordt verlaat heden Rotterdam voor zijn standplaats Middelburg. Gedurende 6 jaren bekleedde de heer Van Oordt de betrekking van Ingenieur van den Waterweg. 2. Het gemeentebestuur biedt den leden van den Nederlandschen Stucadoorspatroonsbond, die alhier vergaderen, een boottocht door de havens aan. 8. Een zware scheepsbrand breekt uit aan boord van het stoomschip Hallamshire, liggende voor den wal aan de Wilhelminakade alhier. 9. De eerste burgemeester van Keulen met een uit tien heeren bestaande commissie maakt heden een tocht door de havens ter bezichtiging van de havenwerken. 11. In den leeftijd van 72 jaren overlijdt hier ter stede de heer M. G. van den Arend, de bekende figuur in de tabakswereld. 12. Bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal zijn twee onteigeningswetjes ingediend, het eene ten behoeve van de verruiming der verbinding tusschen het Van Hogendorpsplein en de Blaak, het andere voor het verruimen van het Oostplein. 16. Heden is in de Baan alhier de eerste steen gelegd voor de Dr. Kuyperschool, de nieuwe bijzondere school van de Vereeniging tot stichting en instandhouding van scholen voor gereformeerd lager onderwijs in het centrum te Rotterdam. 19. Heden overlijdt, in den ouderdom van 82 jaren, de heer Hendrik de Bie, oudwethouder van Rotterdam, oud-lid van de Provinciale Staten van Zuid-Holland, en jaren lang bestuurslid van vele vereenigingen. 20. Heden overlijdt, in den ouderdom van 67 jaren, de heer Jan Schotel, in leven ingenieur en architect alhier. 26. Dr. ]. C. J. Bierens de Haan alhier, daartoe door het hoofdcomité van het Nederlandsche Roode Kruis aangezocht, zal als chef optreden van de ambulance, die dit hoofdcomité, waarschijnlijk over een week, ten dienste van het Grieksche Roode Kruis zal uitzenden. 26. Het ontwerp van den heer Charles van Wijk voor het monument voor Prof. J. H. van 't Hoff wordt uit de vijf ingezonden als verreweg het beste gekozen en tentoongesteld in het gebouw van den Rotterdamschen kunstkring. 28. Er vormt zich een comité met den heer J. Hudig als voorzitter tot het oprichten van een gedenkteeken, gewijd aan de nagedachtenis van den bibliothecaris, den heer G. van Rijn. 28. Er is een aanvang gemaakt met het installeeren van de draadlooze telegraaf op het drijvende gebouw van de rivierpolitie, liggende in de Parkhaven alhier, en op de beide booten bij dezen tak van politie in gebruik. 29. Heden overlijdt Mr. H. N. Kluyver, advocaat en procureur te dezer stede. 30. Te Amsterdam is heden overleden de heer E. W . Moes, directeur van 's
10
Rijks prentenkabinet, voorheen onder andere adjunct-archivaris der gemeente Rotterdam. NOVEMBER. 4. De weduwe C. Nieuwland—Den Broeder te Oud-Delfshaven viert vandaag haar lOOsten verjaardag. 7. De uitslag van de heden gehouden raadsverkiezing in district III is, dat herkozen is de heer C. van Dorp, oud-wethouder, met 1472 stemmen. 10. Het gezamenlijk aantal netto registertonnen inhoudsmaat van de schepen, welke in den loop van dit jaar den Nieuwen Waterweg zijn binnengekomen, overschrijdt heden de 11.000.000. 13. Heden wordt de oude Heysche dijk plaatselijk doorgebaggerd, teneinde het nieuw gevormde basin van de Waalhaven met het buitenwater in verbinding te stellen. 23. In den ouderdom van 75 jaar is heden overleden de heer H. van der Linden Dz., de laatst overgeblevene van de oprichters der Rotterd. Ambachtsschool. 23. Heden overlijdt op 69-jarigen leeftijd de heer C. M. van Heyzelendoorn, oudcommies ter secretarie van Rotterdam en oud-archivaris van Delfshaven. 24. Heden herdenkt Ds. F. ]. P. Moquette den dag, waarop hij vóór 50 jaar het predikambt aanvaardde. Bij Kon. besluit van 18 Nov. is Ds. Moquette benoemd tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau. 30. Heden heeft het gemeentelijke electriciteitsbedrijf voor 't eerst stroom geleverd te Vlaardingen. 30. Mr. Th. Reepmaker, sinds de instelling van de Raden van Beroep voor de ongevallenverzekering in 1903 voorzitter van den Raad hier ter stede, neemt van daag voor het laatst deze functie waar. DECEMBER. 1. De heer Mr. Th. Reepmaker, sinds zes jaar secretaris van de Kamer van Koophandel en Fabrieken, neemt als zoodanig ontslag tengevolge van zijne benoeming tot directeur van de Rotterdamsche Hypotheek voor Nederland. 2. Afscheid van den secretaris in de vergadering van de Kamer van Koophandel en Fabrieken en benoeming van den heer Mr. Dr. H. ]. D. van Lier als zijn opvolger. 4. De uitslag van de stemming in Rotterdam IV voor een lid van den Gemeenteraad is als volgt: Uitgebracht zijn op den heer G. H. Kievit (A.R.) 2336 geldige stemmen, op den heer J. ter Laan (S.D.A.P.) 2312 en op den heer J. Verheul Dzn. (Lib.) 2457. Herstemming tusschen de heeren Kievit en Verheul. 5. De Joanna, thans in de Nieuwen Waterweg aangekomen, is het tienduizendste schip, dat sedert 1 Januari den Nieuwen Waterweg is binnengeloopen, ongerekend 537 schepen, die alleen kolen kwamen innemen. 7. Bij Kon. besluit is de heer F. Huylebroeck erkend en toegelaten als consulgeneraal van België te Rotterdam, voor de arrondissementen 's Gravenhage en Rotterdam. 10. Met het heden binnengekomen stoomschip Pallanza heeft de gezamenlijke tonnenmaat van de sedert 1 Januari den Nieuwen Waterweg binnengeloopen vaartuigen het cijfer 12.000.000 bereikt en overschreden.
11
13. Bij de herstemming ter verkiezing van een raadslid voor district IV, is gekozen de liberale candidaat, de heer J. Verheul Dzn. met 4103 stemmen; de antirevolutionaire candidaat, de heer G. H. Kievit, kreeg 3050 stemmen. 18. De Tweede Kamer heeft heden zonder hoofdelijke stemming aangenomen de wetsontwerpen tot verklaring van het algemeen nut der onteigeningen, noodig voor de Groote Doorbraak en het verruimen van het Oostplein te Rotterdam. 18. Heden is het 10.000ste zeeschip voor Rotterdam, het stoomschip Selby Abbey van W . Muller 6 Co., binnengekomen. 19. Aan de reederij, den kapitein, den heer Watson, en de bemanning van het gisteren binnengekomen 10.000ste schip wordt vanwege het gemeentebestuur ten stadhuize een aandenken aangeboden. 19. De nieuwe automobiel-stoombrandspuit no. I is heden aan het oostelijk stoomgemaal in dienst gesteld. 20. De gemeenteraad van Schiedam heeft heden met algemeene stemmen besloten om van de gemeente Rotterdam electrischen stroom te betrekken. 30. De Raad besluit tot stichting van de Centrale bibliotheek aan de Nieuwe Markt met gebruikmaking van het terrein van de Prinsenkerk en hetBoterhuis.
PRINSENKERK
12
ROTTERDAMSCHE STRAATNAMEN, BIJ BESLUITEN VAN B . 6 W . IN 1911 en 1912 GEGEVEN OF GEWIJZIGD. ADAMSHOFSTRAAT, 16 April 1912. Deze naam wordt thans ook gegeven aan de straat, die bij Raadsbesluit van 5 Oct. 1911, ter vervanging van de Adamshoflaan, in het verlengde van de Adamshofstraat tusschen de Lusthofstraat en den Oostzeedijk is aangelegd. ALBREGT-ENGELMANSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Deze straat maakt deel uit van het stratenplan in den Boschpolder en loopt van het Hudsonplein naar de Catharina Beersmansstraat (zie hierna). De tooneelspeler Johannes Hermanus Albregt, geboren 28 Nov. 1829 te Amsterdam, overleden aldaar 22 Juli 1879, nam na het heengaan van De Vries in 1867 met Van Ollefen de leiding over van het Rotterdamsche tooneelgezelschap, doch vertrok in 1876 naar Amsterdam. Zijne echtgenoote Wilhelmina Johanna Reiniera Engelman, geboren te Amsterdam 17 Jan. 1834, overleden aldaar 15 Febr. 1902, behoorde evenals haar man in 1860 tot het gezelschap van De Vries alhier en was later onder haar mans directie werkzaam. Het echtpaar heeft te Rotterdam de herinnering achtergelaten aan hoogst begaafd spel; zij toonde vooral haar kracht in stukken van Justus van Maurik, in karikatuur- en karakterrollen. Bij hetzelfde besluit werden benoemd de Catharina Beersmansstraat, Bingleystraat, Corverstraat, Rosier Faassenstraat, Puntstraat, Haspelsstraat, Wattierstraat, Rosenveldtstraat en Snoekstraat. ASTERSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Verschillende straten, voor goedkoopen woningbouw ten zuiden van de Maashaven bestemd, werden bij deze gelegenheid benoemd naar bloemen, n.l. Eerste en Tweede Balsemienstraat, Dahliastraat, Egelantierstraat, Jasmijnstraat, Kamperfoeliestraat, Eerste en Tweede Pioenstraat, Ranonkelstraat, Ridderspoorstraat, Rozemarijnstraat en Violierstraat (zie hierna). BALSEMIENSTRAAT (Eerste en Tweede), 8/26 Sept. 1911. Zie Asterstraat. BEUKELSDIJK, 16 April 1912. Een gedeelte van den Beukelsdijk, dat verlegd was, noordwaarts ombuigend naar den Essenburgsingel (zie hierna), heeft thans ook dezen naam ontvangen. BINGLEYSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Ward Bingley, geboren in 1755 te Rotterdam, overleden 26 Juni 1818 te 's Hage, verbond zich in 1775 aan den Nieuwen Schouwburg en behoorde hier spoedig tot de beste krachten in blij- en treurspel. In 1778 huurde hij met nog drie anderen den Nieuwen Schouwburg, doch deze werd reeds spoedig om den politieken toestand gesloten. Eenige jaren speelde hij afwisselend te Amsterdam en andere plaatsen, maar vormde daarna een gezelschap, dat te Rotterdam en 's Hage optrad. Het directeurschap ging na hem over op zijn zoon en zijn schoonzoen Hoedt. Zie Albregt-Engelmanstraat. BLOEMHOF, 8/26 Sept. 1911. Naar de vele naar bloemen genoemde straten, die op dit pleintje uitkomen of in deze buurt gelegen zijn. Zie Asterstraat.
13
BLOKMAKERSSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. De visscherij en de scheepvaart waren in Delfshaven de grootste bronnen van bestaan. Daarom zijn voor deze en andere straten in deze buurt (Boschpolder) namen voorgesteld, die hieraan herinneren. Bij hetzelfde besluit werden benoemd de Bootsmansstraat, Schippersstraat, Stuurmansstraat en Zeilmakersstraat (zie hierna). BOOTSMANSSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Zie Blokmakersstraat. BOSCHPOLDERPLEIN, 8/26 Sept. 1911. BOSCHPOLDERSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Naar den Boschpolder, waarin deze straten gelegen zijn. CATHARINA BEERSMANSSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Catharina Beersmans, geboren 30 Augustus 1845 te Turnhout, overleden 10 November 1899 te Rotterdam, was sinds 1877 verbonden aan het gezelschap van Le Gras, Van Zuylen en Haspels en bleef ook met verandering in de directie daaraan getrouw. Zij was sterk in het uitbeelden van groote karaktertrekken en vooral in het treurspel kwam haar talent uit. Zie Albregt-Engelmanstraat. CEDERSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. In overeenstemming met de andere straatnamen in deze buurt (Oudedijk), als Palestinastraat (zie hierna) enz. CORVERSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Maarten Corver, geboren te Amsterdam in 1727, overleden in 1793, trad in 1766 voor het eerst te Rotterdam op; in 1774 werd hij aan den Nieuwen Schouwburg verbonden voor gastrollen, van 1776—1779 was hij directeur daarvan. Hij wordt vooral geroemd om zijn natuurlijk spel en men kan hem voor den hervormer van het vaderlandsch tooneel houden. Zie Albregt-Engelmanstraat. DAHLIASTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Zie Asterstraat. EDISONSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. De westzijde van de St. Jobshaven tusschen het terrein van de N. V. Blaauwhoedenveem en de Electriciteitsfabriek. Th. A. Edison, de groote Amerikaansche uitvinder, heeft de electriciteit op groote schaal aan de menschheid dienstbaar gemaakt. EGELANTIERSTRAAT. 8/26 Sept. 19UZie Asterstraat. ESSENBURGSINGEL, 13/17 Febr. 1912. Is ontworpen op het voormalig terrein Essenburg, een boerderijtje, op welks terrein na de afschaffing van de kennis enkele jaren een besloten kermis is gehouden. Loopt ten zuiden van en evenwijdig aan den spoorweg naar Schiedam. HASPELSSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. De gebroeders J. M. (Jaap) en D. J. A. (Derk) Haspels werden geboren te Nij-
14
megen, resp. 19 Sept. 1829 en 17 Nov. 1837. Jaap, sinds 1870 aan het Rotterdamsch Tooneel verbonden onder Albregt en van Ollefen, vormde in 1874 met Van Zuylen en Le Gras een eigen gezelschap, „De Nieuwe Schouwburg-Vereeniging" geheeten. Hij stierf alhier 23 April 1897. Derk behoorde meestal tot hetzelfde gezelschap als zijn broer en werd in 1884 in de directie van den Grooten Schouwburg opgenomen; vooral in karakterroUen had hij succes. Hij stierf alhier 12 April 1903. Zie Albregt-Engelmanstraat. HEER KERSTANTSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Verbindt den Bergweg met het verlengde der Meester Willemstraat. Van 1346 tot 1415 komt onder de edelen, die in deze buurt een rol spelen, telkens een Kerstant van den Berge voor. In 1347 was een Kerstant van den Berge heemraad van Schieland; in 1405 wordt K. v. d. B., de kleinzoon van den vorige, „cnape" genoemd. In 1411 droeg de graaf tot wederopzeggens aanK. v. d. B. het baljuwschap van Bleiswijk met toebehooren op, op gelijke wijze als het baljuwschap van Schieland. HEER VRANKESTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Een der straten, die den Zwaanhals met den Bergweg verbinden. Heer Vranke Stoep van Hillegersberg houdt in het midden van de 13de eeuw het huis van Hillegersberg, het ambacht en verdere goederen en landerijen van den graaf van Holland in leen. VAN HELMONTSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Een der drie straten langs het terrein van de nieuwe gasfabriek in den Keilepolder. Joh. Bapt. van Helmont, geboren te Brussel in 1577, overleden te Vilvoorde bij Brussel 30 December 1644, heeft het woord gas in de chemische terminologie ingevoerd. HILDEGARDISSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. De verlenging dezer straat tot aan den Soetendaalscheweg (zie hierna) heeft thans eveneens dezen naam gekregen. HOEKSCHESTRAAT, 8/26 Sept. 1911. De Hoeksche-, de Hoylede-, de Kabeljauwsche- en de Soetendaalschestraat zijn vier evenwijdige straten, die den Soetendaalscheweg (zie hierna) verbinden met de Heer Vrankestraat. Behalve de Hoekschestraat loopen zij alle in noordelijke richting door (zie hierna). De Hoekschestraat is aldus genoemd ter herinnering aan de twisten tusschen de Hoekschen en Kabeljauwschen, waarvan deze streken dikwijls het tooneel waren. HOYLEDESTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Naar het geslacht van dien naam, waarvan Dire van Hoylede en andere leden van 1283—1366 als leenmannen in de ambachten Hillegersberg en Cool genoemd worden. Zie Hoekschestraat. HUDSONPLEIN, 8/26 Sept. 1911. Het plein tusschen de Spanjaardstraat en de Hudsonstraat.
15
HUDSONSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Deze naam wordt thans ook gegeven aan de straat bij de Hudsonstraat ten zuiden van en evenwijdig aan de 3de Schansstraat, tusschen Spanjaardstraat en Watergeusstraat. JASMIJNSTRAAT. 8/26 Sept. 1911. Zie Asterstraat. JOHANIDASTRAAT, 16 April 1912. Het straatgedeelte, dat van de Tochtstraat af in het verlengde van het Johan Idahofje is ontworpen. KABELJAUWSCHESTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Zie Hoekschestraat. KAMPERFOELIESTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Zie Asterstraat. KEILEWEG, 8/26 Sept. 1911. De straat ten zuiden van het terrein bij de Keilehaven. KERKHOFLAAN, 8/26 Sept. 1911. De nieuwe weg langs het terrein, bestemd voor uitbreiding der algemeene begraafplaats in Crooswijk. KRALINGSCHE PLASLAAN, 8/26 Sept. 1911,16 April 1912. Het verlengde van de Kralingschc Piaslaan. LIBANONSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Zie Cederstraat. LISCHPLEIN, 4 Oct. 1912. Van de straat, die, van de Bergschelaan loopende langs het Lischwater naar het noorden, bij besluit van 1 Febr, 1910 Zwanebloemstraat was genoemd, wordt thans het zuidelijk gedeelte tusschen de Bergschelaan en de Delfgauwstraat onder het Lischplein begrepen. MAASHAVEN N.Z., 8/26 Sept. 1911. De weg ten noorden van de Maashaven langs de handels- en industrieterreinen aldaar. MAASHAVEN Z.Z., 8/26 Sept. 1911. De weg aan de Maashaven zuidzijde langs het terrein van de Graansilomaatschappij. MEESTER WILLEMSTRAAT, 8/26 Sept. 1911 en 16 April 1912. De verlenging dezer straat tot aan den Soetendaalscheweg (zie hierna) had in September 1911 eveneens dezen naam gekregen; den 16 April 1912 echter is besloten dit verlengde opnieuw Zwaanhals te noemen. ORANJELAAN, 16 April 1912. De straat, die tegenover de nieuwe Rubenstraat, van den Oudedijk door het ontworpen park Rozenburg oostwaarts loopt naar de Prinses Julianalaan. PALESTINASTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Het verlengde van de Palestinastraat. Zie Cederstraat.
16
PELGRIMSDWARSSTRAAT, 19 Nov. 1912. De straat, loopende van de Pelgrimsstraat in zuidelijke richting naar de Maas. PIOENSTRAAT (EERSTE EN TWEEDE), 8/26 Sept. 1911. Zie Asterstraat. PRINSES JULIANASTRAAT, 16 April 1912. De straat, die, tegenover de Avenue Concordia, van den Oudedijk over het terrein der voormalige buitenplaats „Vredehof ' loopt en oostwaarts af buigt naar het verlengde van de Kralingsche Piaslaan. PUNTSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Jan Punt, geboren 2 April 1711 te Amsterdam, overleden aldaar 18 Dec. 1779, is bekend als etser en als tooneelspeler. Na den brand van den Amsterdamschen Schouwburg vertrok hij naar Rotterdam en speelde hier met een eigen gezelschap in 1773; in 1774 werd hij met zijn gezelschap aan den Nieuwen Schouwburg geëngageerd; hij vertrok in 1777 weder naar Amsterdam. De gravures inde „Rottestroom" van Dirk Smits zijn o.a. ook zijn werk. Zie Albregt-Engelmanstraat. PUTTERSHOEKSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Voor deze en later aan te leggen straten tusschen Brielsche- en Dordtschelaan zijn de namen gekozen van de dorpen tusschen Den Briel en Dordrecht langs de zuidzijde van de Oude Maas. RANONKELSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Zie Asterstraat.
RIDDERSPOORSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Zie Asterstraat. ROSENVELDTSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Frederik Adriaan Rosenveldt, geboren te 's Hage 20 Maart 1769, overleden aldaar 18 Nov. 1847, was een geliefd acteur in komische rollen. Bovendien is hij als vurig Oranjegezinde in herinnering gebleven. Bekend is, hoe hij te Rotterdam 13 November 1813 op het tooneel opkwam, zijn hoed met Oranjelint getooid, welke daad hem gevanschap tot April 1814 bezorgde. Zie Albregt-Engelmanstraat. ROSIER FAASSENSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Pieter jacobus Faassen, zich noemende en schrijvende Rosier Faassen, geboren 6 Sept. 1833 te 's Gravenhage, overleden te Rotterdam 3 Febr. 1907, is sinds 1876 een der meest geliefde Rotterdamsche tooneelspelers geweest. Behalve als fijn komiek en karakterspeler heeft hij ook als tooneelschrijver vele lauweren geoogst. Hij werd 31 Aug. 1896 benoemd tot ridder in de orde van Oranje-Nassau. Zie Albregt-Engelmanstraat. ROZEMARIJNSTRAAT, 8 26 Sept. 1911. Zie Asterstraat. ROZENBURGLAAN, 16 April 1912. De straat, die, tegenover de Voorschoterlaan, van den Oudedijk over het terrein van de voormalige buitenplaats „Vredehof" loopt en westwaarts afbuigt naar de Kralingsche Plaslaan.
17
RUIVENDWARSSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. De dwarsstraat tusschen de verlenging der Meester Willemstraat en der Ruivenstraat. RUIVENSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. De verlenging dezer straat tot aan den Soetendaalscheweg (zie hierna) heeft thans eveneens dezen naam gekregen. SCHANSSTRAAT (EERSTE- EN TWEEDE-), 8/26 Sept. 1911. De verlenging dezer straten hebben dezelfde namen gekregen. SCHIPPERSSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Zie Blokmakersstraat. SNOEKSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Andries Snoek, geboren te Rotterdam in Aug. 1766, overleden te Amsterdam 3 Januari 1829, is vooral in het treurspel een onzer grootste tooneelspelers geweest, wiens naam zelfs in éénen adem genoemd werd met dien van Talma. In 1792 huurde hij met zijn zuster Helena den Schouwburg alhier, na reeds eenige jaren in een klein gezelschap gespeeld te hebben. In 1794 vertrok hij naar Amsterdam. Naast de namen van Bingley en Albregt is ook de naam van dezen Rotterdamschen tooneelspeler in den gevel van den Schouwburg alhier aangebracht. Zie Albregt-Engelmanstraat. SOETENDAALSCHESTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Een der vier straten, die den Soetendaalscheweg (zie hierna) verbinden met de Heer Vrankestraat. SOETENDAALSCHEWEG, 8 26 Sept. 1911. Naar een kamp land, eenigszins ten zuiden gelegen van dezen weg, die ten noorden van de Heer Kerstantstraat den Bergweg verbindt met de Rotte. In 1823 bestond nog de buitenplaats Soetendaal aan de Rotte tegenover Crooswijk. STUURMANSSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Zie Blokmakersstraat. TAXISSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Het verlengde van de Taxisstraat. TWEESTEDENSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Zoo genoemd, omdat zij ligt langs de grenslijn van Rotterdam en Schiedam, bij het terrein der nieuwe gasfabriek. VIOLIERSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Zie Asterstraat. VREDEHOFWEG, 16 April 1912. Op het terrein van de buitenplaats „Vredehof", die o.a. in 1837 verkocht werd en gelegen was aan 's Gravenweg Z.Z. VROUW BEATRIJSSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Naar Beatrijs, Vrouwe van Putten, van wie Zweder van Abcoude in 1361 de Heerlijkheid van Putten en Strijen erfde. WATTIERSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Johanna Cornelia Wattier, geboren te Rotterdam 13 April 1762, overleden te
18
's Gravenhage 24 April 1827, was als tooneelspeelster een ster van de eerste grootte. Onder Corver werd zij in 1777 aan den Schouwburg alhier verbonden, doch in 1780 vertrok zij naar Amsterdam, waar zij vooral in het treurspel meer dan 25 jaar een sieraad van den Schouwburg is geweest. Napoleon was door haar spel zoo getroffen, dat hij haar een jaargeld toekende, 't welk haar na diens val door Koning Willem I werd uitgekeerd. Zie Albregt-Engelmanstraat. ZAAGMOLENBRUG, 8/26 Sept. 1911. Ligt over de Rotte bij de Zaagmolenstraat. ZAAGMOLENKADE, 8/26 Sept. 1911. De kade langs de Rotte nabij de verlengde Zaagmolenstraat (zie hierna).
ZAAGMOLENSTRAAT (NIEUWE-), 6 Aug. 1912. Aan het verlengde van de Zaagmolenstraat was bij besluit van B. 6 W . van 1 Febr. 1910 eveneens de naam Zaagmolenstraat gegeven, doch in verband met de huisnummering heeft dit verlengde thans een afzonderlijken naam gekregen. ZEILMAKERSSTRAAT, 8/26 Sept. 1911. Zie Blokmakersstraat. ZWAANSHALS, 16 April 1912. Het straatgedeelte, dat bij besluit van 8/26 Sept. 1911 den naam Meester Willemstraat heeft ontvangen als liggende in het verlengde dezer straat, doch dat tevens de verbinding vormt tusschen twee stukken Zwaanshals en vroeger dienzelfden naam had, heeft op nieuw den naam Zwaanhals gekregen. ZWANEBLOEMSTRAAT, 4 Oct. 1912. Zie Lischplein.
19
BEKNOPT OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE OPENBARE WERKEN IN 1912. Waar de welvaart van de stad Rotterdam nauw samenhangt met de ontwikkeling van het havenbedrijf, ligt het voor de hand, in een opstel, dat ten doel heeft een kort overzicht te geven van de werken, welke in 1912 door de Gemeente werden uitgevoerd of voorbereid, allereerst een oogenblik stil te staan bij de havenuitbreiding, welke in het vorig jaar werd tot stand gebracht. Hoewel eenigszins afwijkend van de chronologische volgorde der feiten, willen wij daarbij vóór alles in herinnering brengen den 13en November, den dag, waarop des namiddags ongeveer te vier uur met den baggermolen „Merwede", van den aannemer L. Volker, de Heijsche dijk werd doorgegraven en het eerste binnendijksche gedeelte van de Waalhaven met het buitenwater in verbinding werd gebracht. Nadat de reeds in 1911 aangevangen grondwerken voor deze haven door onvoorziene omstandigheden in den winter 19111912 tijdelijk waren gestaakt, werd in Maart het aanleggen van de dijken met groote voortvarendheid hervat. Om eenig denkbeeld te geven van den omvang van dit werk zij vermeld, dat eene totale hoeveelheid van ruim 1.000.000 M \ grond daartoe moest worden verzet; een basaltglooiing van 8000 M*. voor oeverbekleeding werd vereischt, terwijl, ter vervanging van den te doorsnijden Heijschen dijk, een nieuwe keien klinkerweg van 2.5 K.M. lengte werd aangelegd. De gewijzigde waterstaatstoestand vorderde opheffing van den polder Robbenoord en Plompert en van de vrije waterloozing van den boezem de Koedood door het Barendrechtsche sluisje, hetgeen overeenkomsten met de waterschappen „de Oude en Nieuwe Maasdijken voor het land van Rhoon" en „de Koedood" noodzakelijk maakte. Een oppervlakte van 93 H.A. polderland is met de doorgraving van den Heijschen dijk wederom aan de golven prijsgegeven en zal nu geleidelijk tot 9 Meter onder Rottepeil worden uitgediept, om aan 68 zeeschepen ligplaats te geven. Met het reeds bestaande gedeelte der Waalhaven zal dan een bassin van 133 H.A. zijn verkregen. Intusschen was het noodig, ook in de uitbreiding van zoo20
DE ZANDSTRAATTERREINEN OP 26 OCTOBER
912
FOTO'S WOUTER COOL
genaamde vaste ligplaatsen aan kaaimuren te voorzien voor de geregelde lijnen, welke op de haven varen. De beschikbare ruimte aan de Schie-, Park- en St. Jobshaven is in den loop der jaren toch geheel uitgegeven. Daartoe werd een nieuw havencomplex ontworpen op de reeds vroeger aangekochte terreinen ten westen van Delfshaven. Behalve de reeds in 1911 aangevangen en in 1912 nagenoeg voltooide Koushaven zullen daar worden aangelegd de IJssel- en de Lekhaven, beide havens voor de groote vaart en dadelijk van kaaimuren te voorzien. Het is de bedoeling, de achtergelegen handelsterreinen geheel overeenkomstig te verhuren als die aan de Schiehaven. In verband met de steeds toenemende afmetingen van de schepen worden echter de kaaimuren dadelijk geconstrueerd voor een havendiepte van 10 M. onder Rottepeil. Ten noordwesten van beide havens werd nog de Keilehaven ontworpen, een haven van kleinere afmetingen dan de beide eerstgenoemde en bestemd voor de vestiging op de oevers van industrieën, welke weliswaar behoefte hebben aan eene verbinding te water en spooraansluiting, doch waarbij waterdiepte niet zoozeer op den voorgrond treedt. Met de baggering van deze havens is, nadat door den Gemeenteraad op 23 Mei tot den aanleg werd besloten, met spoed aangevangen. De Gemeente zelf bouwt aan de Keilehaven haar nieuwe gasfabriek, die voorloopig ingericht op een productievermogen van 15.000.000 M^. gas per jaar, met de bestaande aan den Oostzeedijk, moet dienen voor de gasvoorziening van de stad op den rechter Maasoever. Naast de toeneming der scheepvaart breidt immers ook de bebouwde kom der Gemeente zich zeer sterk uit. In het noorden en het noordwesten zijn het voornamelijk de particuliere stratenplannen van de Maatschappij tot exploitatie van onroerende goederen „Insulinde" en de „Westerbouwgrond Maatschappij", welke in 1912 tot aanleg kwamen; ten westen van Oud-Delfshaven werden op de gemeente-terreinen in den Boschpolder verschillende straten aangelegd en werd reeds veel bouwterrein door de Gemeente verkocht. In het oosten der stad kwam de opspuiting van het terrein „Vredehof" gereed, waarmede ook deze gronden thans voor 21
villa- en bouwterrein beschikbaar geworden zijn. De nog voor verkoop bestemde gronden aan de Parklaan, ter plaatse van de gedempte Westerhaven, werden in den loop van het jaar alle aan particulieren uitgegeven. Het spreekt vanzelf, dat, bij de ontwikkeling van de stad, de noodzaak van verbetering van de verbindingswegen naar de buitenwijken en de verkeerswegen in de binnenstad meer en meer op den voorgrond komt. In deze richting werden verschillende besluiten genomen. Onteigeningen van perceelen aan het Oostplein, van het complex panden tusschen LeuvehavenW.Z. en het Van Hogendorpsplein en van terreinen noodig voor doortrekking van de Admiraliteitskade tot Bosland, werden bij het Hooger Bestuur aangevraagd en wat de twee eerste betreft reeds verkregen; de West Zeedijk zal van het Koningin Emmaplein tot nabij de Parkhaven worden verbreed; de nog uit het jaar 1857 dateerende oude Roobrug wordt door een brug met breeder dek en van nieuwer systeem vervangen; de asphalteering van het verdere gedeelte Hoogstraat en van de Keizer- en Weezenstraat werd uitgevoerd, terwijl de houtbestrating op de Botersloot tot den Goudschesingel werd doorgetrokken. Van de werken, welke voor ontspanning van de bevolking tot stand kwamen, worde allereerst genoemd de inrichting van het terrein Woudesteyn tot sportterrein, waar thans gelegenheid is voor de beoefening van het voetbalspel, het korfbalspel, de hippische sport, de wielersport, enz. De Gemeente stelde het terrein aan de Vereeniging tot bevordering van Lichamelijke opvoeding ter beschikking. Het heuvelterrein werd eveneens in orde gebracht en aan den Rotterdamschen Voetbalbond in gebruik gegeven. In het westen van de stad werd door het bouwen van een zweminrichting bij de Koushaven in een reeds lang gevoelde behoefte voorzien. Een bijzonderheid van deze inrichting is, dat de bassins geheel in den rivieroever zijn ingegraven en van het buitenwater zijn afgesloten. Door in- en uitlaatbuizen wordt in de geregelde waterverversching voorzien. Doch ook op het gebied van geestelijke ontspanning werd nog eene belangrijke beslissing genomen, toen op 30 December met 22
nagenoeg algemeene stemmen door den Gemeenteraad besloten werd over te gaan tot den bouw van een Centraal Bibliotheekgebouw op het terrein van de voormalige Prinsenkerk aan de Botersloot. Behalve het bedrag van f 100.000,— dat door een milden gever voor dit doel aan de stad werd aangeboden, werd een crediet van f 400.000 beschikbaar gesteld. De reeds onderhanden zijnde plannen voor den nieuwen stadhuisbouw kwamen nader tot hunne oplossing door de uitschrijving van een besloten prijsvraag. Een zestal architecten of combinatiën werden op uitnoodiging van de stadhuiscommissie bereid gevonden, vóór Februari 1913 een plan voor een nieuw stadhuis te vervaardigen, waaruit dan nader door een Jury een keuze voor uitvoering zal worden gedaan. Intusschen ging het meerendeel der te onteigenen perceelen aan de Coolvest door minnelijken aankoop in handen der Gemeente over en kan in het midden van 1913 de afloop der gerechtelijke uitspraken verwacht worden. Een groote stap voor verbetering van den hygiënischen toestand, althans voor de stadswijken nabij Crooswijk en Bosland, waar tot nu toe de mestvaalten van de Gemeentereiniging waren gehuisvest, was de inbedrijfstelling van de vuilverbrandingsinrichting aan de Maashaven. Het straat en huisvuil wordt thans op verschillende verzamelplaatsen bijeengebracht en in daartoe bestemde bakken gestort, welke voor transport te water in schuiten zijn geplaatst. Op deze wijze naar de verbrandingsinrichting vervoerd, worden de bakken met loopkranen boven de ovens gebracht en door middel van bodemkleppen geledigd. De bij de verbranding opgewerkte warmte wordt voor stoomproductie benut, welke stoom met een spanning van ongeveer 12 atmosfeeren gebruikt wordt voor het drijven van een turbo-dynamo, opgesteld in het aangebouwde machinelokaal. Wordt tenslotte nog gememoreerd de bouw van een nieuwe H.B.S. met 5-jarigen cursus aan de Libanonstraat, het totstandkomen van eene inrichting voor draadlooze telegrafie ten behoeve van de rivierpolitie, waarvan de drijvende politiepost aan de Parkhaven het centraal station is, en eindelijk het aanbrengen van eene speciale bluschleiding met regenapparaat in den toren van de Sint-Laurenskerk, dan meenen wij in het voorgaande, vrij volledig, een beknopt beeld te hebben gegeven van hetgeen 23
aan meer bijzondere werken van gemeentewege in 1912 werd tot stand gebracht.
N A A R P E N T E E K E N I N G V A N JOHAN BRIEDÉ 24
GESLOOPT 1909
WY-SlEN-VERLOSTJvETDEN-.COSTELICK-BLGET-CHRlSTlALS-V5W-E ENONBESMET ENDE-ONBEVLEGKTL/MP119 • K1P5TRMT97-(AFGEBROKEN-IN-!?)O9) SX^e)@ *AV2>* 1909
NAAR PENTEEKENING VAN JOHAN BRIEDÉ 25
MENGELWERK.
26
BIJ HET PORTRET VAN GERRIT VAN RIJN, DOOR DR. C. P. BURGER JR.'). Een treurig bericht was het zeker voor velen, evenals voor schrijver dezes, bij den terugkeer van een buitenlandsche reis te vernemen, dat in dien zomertijd betrekkelijk onverwacht onze vriend Van Rijn overleden was. Juist scheen hij er na zijne ernstige ziekte weer bovenop te komen: „'t Gaat gestadig aan beter met mij, zoodat ik na een kort verblijf buiten U eens hoop te komen zien", schreef hij mij nog den 20sten Mei, en nu was hij voor goed weggenomen. Dat zijn heengaan te Rotterdam eene leegte achterlaat, dat zijn arbeid als bibliothecaris daar gewaardeerd wordt, is na zijn dood, en bij zijn graf onder groote deelneming uitgesproken. Maar nu het geldt bij zijn portret iets over den persoon en het werk van den overledene te schrijven, mogen we wel wat verder teruggaan, en, al zou het ondoenlijk zijn reeds een volledig levensbericht van hem te geven, toch wil ik trachten, in korte trekken iets over zijn merkwaardigen levensloop mee te deelen. Slechts zeer zelden vindt men eene zoo ernstige liefhebberij voor boeken, en voor wat in boeken te vinden is, als bij Van Rijn, en dan is het des te merkwaardiger, te zien hoe deze levensroeping, want hiervan mag men wel spreken, zich eerst betrekkelijk laat heeft ontwikkeld en dat onder omstandigheden, die daartoe al heel weinig aanleiding gaven. Zijn vader W . A. van Rijn was koekbakker te Utrecht; hij was een hoogst achtenswaardig man, en is eerst voor eenige jaren in hoogen ouderdom overleden *). Zijn zoon was ook werkzaam in de zaak en heeft daarvoor een monument gesticht in het werkje De Schoutensteechsche tekantjes en Tafelcoeckgens, te Utrecht in 1876 uitgegeven door J. L. Beijers. De bakkerij „Den dubbelen arend" in de Schoutensteeg had 150 jaren bestaan, zij maakte er aanspraak op, de „opregte tekantjes" te leveren, maar tal van mededingers leverden ze ook, en nu scheen dit jubilee de gelegenheid om de „certificaten van oorsprong" eens te laten zien. De 1) Met welwillende toestemming van schrijver en uitgever (Martinus Nijhoff) overgedrukt uit Het Boek. Oct. 1912. Red. 2) Deze, en verscheidene volgende bijzonderheden heb ik te danken aan eene welwillende mededeeling van den heer Corn. L. de Leur, Ambtenaar aan het Utrechtsche archief.
27
