GEMEENTEBERICHTEN ALKMAAR februari– maart 2013
Levensmoed De Japanse dichteres Toyo Shibata stierf afgelopen maand januari. Ze werd 101 jaar oud. Ze kreeg toen ze negenennegentig jaar oud was het advies van haar zoon om te gaan dichten. Haar debuut: “geef de moed niet op” is vertaald in vele talen en overal worden mensen geraakt door haar levenslessen in poëzie. Geef de moed niet op
Kom, slaak geen zucht
omdat het even tegenzit
De zonneschijn en de bries
kiezen geen partij
Dromen
staat iedereen vrij
Tegenspoed
ik heb het gekend
maar ben blij dat ik heb geleefd
Ook jij mag de moed niet opgeven
Wie in deze tijd zegt te geloven heeft vaak wat uit te leggen. Dat het niet gaat om een “voor waar houden”, maar om een innerlijke kracht en zekerheid. Noem het gerust levensmoed. Karel-Jan Tolsma
2
De mensenwijdingsdienst Zondag:
Maandag: Dinsdag: Woensdag: Donderdag: Vrijdag: Zaterdag:
om 10.00 uur Ook op Scorlewald om 10.15 uur op 10 februari en 17 maart op 25 maart om 9.00 uur om 9.00 uur op 27 maart om 9.00 uur om 10.00 uur op 29 maart om 10.00 uur op 2 februari en 2 maart om 09.00 uur
Op zondag 31 maart begint de zomertijd en gaat de klok één uur vooruit.
Diensten in de Stille week en Pasen zondag Maandag Dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag
24 maart 25 maart 26 maart 27 maart 28 maart 29 maart 30 maart 31 maart
10.00 uur 09.00 uur 09.00 uur 09.00 uur 10.00 uur 10.00 uur 09.00 uur 10.00 uur
De zondagsdienst voor de kinderen Aanvang om 9.00 uur met het verhaal voor de kinderen en hun begeleiders en om ± 9.25 uur de zondagsdienst. Data: 3 februari, 17 februari, 3 maart, 24 maart en 31 maart (paaszondag - let op: aanvang om 11.15 uur) Voor vragen over deelname aan de zondagsdienst en/of de godsdienstlessen kunt u contact opnemen met Karel-Jan Tolsma (0226-345319).
De feesttijden Epifanie Trinitarische tijd Lijdenstijd Paastijd
6 januari t/m 2 februari 3 februari t/m 2 maart 3 maart t/m 30 maart 31 maart t/m 8 mei 3
Liederen Zondagsdienst voor de kinderen Trinitarische tijd Lijdenstijd Paastijd
Hij is de ster, Hij is de zon Zaai nu uw zaad in de aarde, zaaier mijn Open breekt de aarde, open breekt het graan
Gemeenteliederen in de Mensenwijdingsdienst Epifanie
Laat Uw aangezicht over ons lichten De God van de vrede
Trinitarische tijd
Zie ons aan in uw offer verenigd De God van de vrede
Lijdenstijd
Wees ons nabij o Heer Dood noch leven Verrezen is de Heer Uw vrede zij de ordenende kracht
Paastijd
Evangelie-lezingen in de mensenwijdingsdienst 27 januari 3 februari 10 februari 17 februari 24 februari 3 maart 10 maart 17 maart 24 maart 25 maart 26 maart 27 maart 28 maart 29 maart 30 maart 31 maart
Johannes 5: 1-16 Lukas 8: 4-18 Lukas 18 : 18-34 Mattheüs 4 ; 1-11 Mattheüs 17 : 1-13 Lukas 11 : 14-36 Johannes 6 : 1-15 Johannes 8:1-20 Mattheüs 21: 1-11 Mattheüs 11:12-25 Lukas 20: 1-18 Markus 14: 1-11 Lukas 23: 13-32 Johannes 19: 1-15 Johannes 19: 16-42 Markus 16
Bij het bad Bethesda Gelijkenis van de zaaier De tempeloverste Verzoeking in de woestijn Verheerlijking op de berg Verkondiging van het lijden Spijziging van de vijfduizend “Ik ben het licht der wereld” Intocht in Jeruzalem De vijgenboom De Heer van de wijngaard Zalving Dragen van het kruis Veroordeling Kruisiging en graflegging Opstanding
Evangelie-lezingen in de zondagsdienst voor de kinderen 3 februari
Lukas 8: 4-18
Gelijkenis van de zaaier
17 februari
Lukas 18 : 18-34
De rijke jongeling
3 maart
Mattheüs 17 : 1-13
Verheerlijking op de berg
24 maart
Mattheüs 21: 1-11
Intocht in Jeruzalem
31 maart
Markus 16
Opstanding
4
Cursussen en gespreksgroepen Nieuwe deelnemers zijn bij alle cursussen en groepen uiteraard van harte welkom! Inlichtingen bij Karel-Jan Tolsma (0226-345319) Alkmaar:
Markus-evangelie 14-daagse studiegroep werkend aan het Markus-evangelie na de mensenwijdingsdienst op de donderdag. Data: 14 en 28 februari, 14 en 28 maart. Aanvang om 11.15 uur.
Alkmaar:
Religie en de omvorming van de natuurrijken Maandelijkse studiegroep rond het bovenstaande thema Data: 6 februari en 20 maart. Aanvang om 20.00 uur
Bergen:
Johannes-evangelie 14-daagse studiegroep werkend aan het Johannes-evangelie ten huize van mevrouw Alietje Grommers, Breelaan 34 in Bergen. Data: 5 februari, 5 en 19 maart. Aanvang om 20.00 uur.
Hoorn:
Bronnen van cultisch handelen Maandelijkse leesgroep ten huize van Familie Rosenbrand in Wognum (tel. 0229-571956). Er wordt gewerkt aan de hand van het boek “Bronnen van cultisch handelen: van natuurreligie tot sacrament” van Bastiaan Baan. Datum: 13 februari en 13 maart. Aanvang om 10.00 uur.
Voor deelname aan de cursussen bestaat een richtbedrag van 6 euro per keer. Leden van de gemeente zijn vrij om te bepalen of zij voor hun deelname extra bijdragen.
Bijeenkomsten Zo. 3 feb.
11.30 uur
Di. 5 feb.
20.00 uur
Wo. 6 feb.
20.00 uur
Wo. 13 feb.
10.00 uur 20.00 uur
Lezing door Arij van der Vliet: “Kelten en Ierland - verleden-heden-toekomst. Een reisverslag met druïden en dichters”. (zie mededelingen) Studiekring over het Johannesevangelie in Bergen Studiegroep: Religie en de omvorming van de natuurrijken Leesgroep “Bronnen van cultisch handelen” in Hoorn (Wognum) Bijeenkomst gemeentebestuur 5
Do. 14 feb. Zo. 17 feb.
11.15 uur 11.30 uur
Do. 28 feb. Di. 5 maart
11.15 uur 20.00 uur
Zo. 10 maart
11.30 uur
Wo. 13 maart
10.00 uur
Do. 14 maart Zo. 17 maart Di. 19 maart
20.00 uur 11.15 uur Na de dienst 20.00 uur
Wo. 20 maart
20.00 uur
Zo. 24 maart
9.00 uur
Do. 28 maart Vr. 29 maart
11.15 uur 11.15 uur
Zo. 31 maart
15.00 uur 11.30 uur
Studiekring over het Markus-evangelie Lezing door Siegwart Knijpenga: “de geestelijke erfenis van het Oud-Ierse Christendom”. (zie mededelingen) Studiekring over het Markus-evangelie Studiekring over het Johannesevangelie in Bergen Kunstbeschouwing van “De Tuin der hemelse lusten” van Jeroen Bosch met Karel-Jan Tolsma. (zie mededelingen) Leesgroep “Bronnen van cultisch handelen” in Hoorn (Wognum) Bijeenkomst gemeentebestuur Studiekring over het Markus-evangelie Gemeentegesprek op zondag Studiekring over het Johannesevangelie in Bergen Studiegroep: Religie en de omvorming van de natuurrijken Paastarwe zaaien met de kinderen van de Zondagdienst. (zie mededelingen) Studiekring over het Markus-evangelie Inhoud op Goede Vrijdag: “van de oude en de nieuwe Adam: Paulus’ tasten naar de realiteit van het Opstandingslichaam”. (zie mededelingen) Met Karel-Jan Tolsma Lezen van het Lijdensevangelie Paasviering voor jong en niet meer zo piepjong. (zie mededelingen)
Mededelingen Twee lezingen over Ierland: Op zondag 3 en 17 februari vinden na de dienst twee lezingen plaats over Ierland. Op 3 Februari is de lezing van Arij van der Vliet: “Kelten en Ierland - verledenheden-toekomst. Een reisverslag met druïden en dichters”. 17 februari de lezing van Siegwart Knijpenga: “de geestelijke erfenis van het Oud-Ierse Christendom”.
6
Kunstbeschouwing schilderij van Jeroen Bosch op 10 maart aanvang 11.30 uur met Karel-Jan Tolsma De Tuin der lusten is de titel die traditioneel gegeven wordt aan een drieluik van de Zuid-Nederlandse schilder Jeroen Bosch in het Museo del Prado in Madrid. De Tuin der lusten bestaat in feite uit vier schilderijen: een voorstelling in gesloten stand (buitenzijde) en drie voorstellingen in geopende stand (binnenzijde). Deze vier voorstellingen zijn zowel fysiek als inhoudelijk met elkaar verbonden. We zullen met name naar de drie voorstellingen aan de binnenzijde kijken. Deze kunstbeschouwing stond eerder aangekondigd voor het najaar van 2012 maar kon toen niet plaatsvinden. Paastarwe zaaien Op zondag 24 maart zullen de kinderen, voorafgaand aan de Zondagsdienst, in de zwarte aarde hun tarwe zaaien. Voor alles is gezorgd. De kinderen worden wel gevraagd zelf een potje mee te nemen om in te zaaien? Goede Vrijdag Op goede vrijdag is er een inhoud na de dienst rond het thema “de werkelijkheid van het Opstandingslichaam”. Paulus kan als de eerste volgeling van Christus worden gezien die denkend een bewuste verhouding tot de werkelijkheid van het Opstandinglichaam opbouwt en daarmee tot een dieper begrip van de betekenis van de Opstanding. Wat verstaat Paulus onder “de nieuwe Adam”? Aanvang om 11.15 uur Paastuin Op zondag 31 maart is er na afloop van de Mensenwijdingsdienst en de daarop aansluitende kinderdienst (aanvang 11.15 uur) een paastuin. De gemeentezaal is omgetoverd in een prachtige paastuin met een bijzondere grot. Er worden liedjes gezongen en een paasverhaal verteld. Iedereen is welkom.
7
Van het bestuur Nieuw telefoonnummer Zoals besproken in de Algemene Ledenvergadering is de vaste telefoonaansluiting van de kerk opgezegd en is er nu een mobiel toestel aangeschaft met een zogenaamde “prepaid telefoonkaart”. Het toestel kan gebruikt worden om naar de kerk te bellen en is er voor noodgevallen. Het toestelnummer is: 06-81292756. Voice-mails ingesproken op het toestel zullen in de regel niet worden afgeluisterd. Heeft u toch een belangrijke boodschap dan kunt u telefonisch contact opnemen met Karel-Jan Tolsma. Karel-Jan heeft een nieuw “vast” telefoonnummer: 0226-345319. Beide nummers staan ook correct vermeld op de achterkant van de recente gemeenteberichten Berichten uit het bestuur januari 2013 Besproken werden o.m. over allerlei praktische punten. We willen graag komen tot een definitief protocol met betrekking tot het afsluiten van buiten- en binnendeuren. Er is een sluitplan opgesteld dat we nu een bepaalde tijd kunnen uitproberen. De telefoon in de kerk is nu opgezegd. Daarvoor in de plaats is een mobiele telefoon aangeschaft, die gebruikt kan worden in geval van nood. Er is een flink aantal kussentjes voor de stoelen in de cultusruimte en de overige ruimtes aangeschaft. De wand achter het altaar is door de jaren heen wat beschadigd. Daar kan niet onmiddellijk actie op ondernomen worden. De achterwand is deel van een groter geheel van muren en altaarschildering. Karel-Jan en Henri gaan hiermee bezig. Het buitenschilderwerk aan de noordzijde van de kerk vraagt aandacht. We kijken vooruit naar de kerst. Bespreken de afwezigheid van de “adventsbomen” en er is aandacht voor het lied in de kinderdienst. We hebben verder gekeken naar de gang van zaken rond de “Kelk- actie”. Deze is in gang gezet en de stand wordt bijgehouden op het prikbord. Obe heeft in januari een inleiding gehouden waarvan u in deze gemeenteberichten een verslag vindt. We ervaren het als positief dat er gesprekken op gang komen over het omgaan met geld. We denken erover ook Bart Hessen van de stichting Omslag? Omslag! nog eens te vragen. De volgende Algemene Ledenvergadering wordt vastgesteld op 5 juni. We bespreken de bijeenkomsten van de Landelijke Raad. Hoe kunnen we datgene wat in de Landelijke Raad besproken wordt beter onder de aandacht van onze leden en belangstellenden brengen? 8
De Kelk- Actie - Samenvattingen van Martje Klok Op de laatste Algemene Ledenvergadering van 21 november heeft het bestuur het voorstel van Fons van den Boom ingebracht om de cultische voorwerpen, die uit onze kerk gestolen zijn met schenkgeld uit de gemeente te financieren. Het verzekeringsgeld kan vervolgens bestemd worden voor de extra beveiligingen van de kerk. Daarop ontstond een gesprek over de waarde van onze cultische voorwerpen in relatie tot diverse geldstromen zoals schenkgeld en verzekeringsgeld. Er waren mensen die al tijdens de ledenvergadering het voorstel van Fons steunden, maar anderen vroegen om meer beeldvorming. Daarop werd besloten te starten met de actie om tot eigen aanschaf van de nieuwe kelk (€4200,-) te komen en tegelijkertijd een aantal informatie bijeenkomsten te verzorgen. Inmiddels zijn er twee inleidingen gehouden. De actie rond de kelk loopt nog steeds en u kunt uw bijdrage storten op rekening 516940 t.n.v. De Christengemeenschap Alkmaar, onder vermelding van “Kelk”. Op het prikbord in de hal van de kerk wordt bijgehouden hoever de actie vordert. Het belangrijkste is dat de aanschaf van een dergelijk belangrijk cultisch voorwerp, zoals de kelk is, door zoveel mogelijk betrokken mensen wordt gedragen. Het betekent dan dat we samen iets proberen te herstellen dat zo bruut beschadigd werd. Inleiding door Karel-Jan 9 december: “De religieuze betekenis van onze cultische voorwerpen” Karel-Jan schetst de diverse wijzen waarop de kelk in de vier onderdelen van de mensenwijdingsdienst verschijnt. In het eerste deel van de dienst wordt de kelk leeg binnen gedragen, de pateen met daarop het brood sluit de kelk af en daarover ligt de kelkdoek in de kleur van de feesttijd. De “drieledigheid” van de kelk is direct zichtbaar. Tijdens het offergedeelte van de dienst worden over het willen en het voelen van de gemeenschap gesproken en wordt dit verbonden met de wijn en het water die in de nu open kelk geschonken worden. De kelk omhult verzamelt. In het derde gedeelte van de dienst wordt de kelk geheven en is de kelk de plaats van de verwandeling. In het vierde gedeelte, de communie, wordt uit de kelk gedeeld. We delen daar met elkaar het sacrament; de helende artsenij. Vervolgens worden de materialen behandeld die we aan het altaar kunnen zien. Ze stammen uit de diverse natuurrijken. Zo is daar het stenen altaar en er zijn voorwerpen van plantaardig materiaal zoals hout, papier, katoen, linnen, brood, wijn en wierook. Er is ook dierlijk materiaal zoals wol, zijde en bijenwas. Aan metalen vinden we koper (wierookvat), zilver (pateen en het klokje) en 9
goud (kelk): metalen die kunnen glanzen en het licht kunnen spiegelen. Tenslotte heeft de mens deze materialen gevormd tot (cultuur) goederen. Tenslotte wordt kort ingegaan op het bewieroken van de kelk. Vuur, aarde (houtskool en de wierook) en de lucht spelen daarbij een duidelijke rol om het vloeibare element van wijn en water met een offerrichting en intentie te doordringen. Inleiding Obe Bootsma 13 januari “Hoe waardevol wordt de kelk door schenkgeld?” Obe legt uit dat geld op zich geen waarde heeft. Geld krijgt een functie van waarde door de mens. De mens is creator van waarde. Hij tekent de mens staande tussen hemel en aarde (het streven en het zijn) en door de mens wordt de lemniscaat getekend: boven het vrije denken, midden het spreken en voelen en onder het willen. Zodra je de behoefte van een ander ziet en gaat vervullen, ontstaat er waarde. Ik heb appels, de ander heeft behoefte aan appels, ik verkoop mijn appels. Koopgeld in het economische leven. Hier is sprake van wederkerigheid. In het economische leven kan overwaarde ontstaan: het geld wordt met bepaalde afspraken op een bank gezet: leengeld in het rechtsleven. Hier is sprake van vertrouwen. Het denken werkt samen met het streven naar geestelijk inzicht, vormt het culturele leven. Denken en schenken zijn vrij om een stuk ontwikkeling door te maken. Schenkgeld is ontwikkelingsgeld. Hoe is dat nu in relatie tot de kelk? Iemand maakt de kelk, daar is de kelk nog in het economische leven, de kelk heeft daar koopwaarde. De kelk wordt verzekerd, daar worden afspraken gemaakt over verantwoordelijkheden: rechtsleven. Het “Christus in u” is een heel belangrijk thema voor Obe en wat hem betreft innig verbonden met de kelk. Daarmee wordt de kelk van onschatbare waarde omdat hij een groot stuk ontwikkeling mogelijk maakt. Hier is alleen nog schenkgeld op zijn plaats. Zo zie je de kelk gaan door een aantal omvormingsprocessen van waardes. Na de inleiding van Obe ontstond een enthousiast gesprek waarbij we steeds weer terug gebracht werden naar het gegeven dat bewustzijn van de diverse waardes, zoals Obe die geschetst had in zijn mensbeeld, onontbeerlijk zijn bij het zoeken naar goede oplossingen in geldkwesties. Samengevat: Voor de vorming van een beeld van de waardecirculatie zijn de begrippen koopgeld, leengeld en schenkgeld noodzakelijk, naast de begrippen economisch leven, rechtsleven en cultureel leven.
10
In het economisch leven wordt waarde geschapen. In het rechtsleven wordt waarde verplaatst en in het culturele leven wordt waarde omgezet in inzicht, ontwikkeling en initiatief. Tot slot gaf Obe aan dat het heel interessant kan zijn om op een dergelijke manier de geldstromen in onze kerk eens samen te bespreken. We gaan graag een keer op zijn aanbod in. Verslaglegging: Martje Klok
Overige mededelingen In mijn jonge jaren had ik er niet zo'n erg in wanneer een ouder en trouw gemeentelid dat ineens niet meer in de dienst kwam. Nu wel! En zo'n ouder en trouw gemeentelid die nog maar héél weinig in de kerk kan komen is Fiep Bedding, inmiddels 88 jaar. In verband met plannen van haar dochter tijdelijk bij haar moeder te komen inwonen (wat uiteindelijk niet door ging) besloot Fiep ruimte te maken in haar kleine huisje op de Merelhof, en dat betekende 4 lange boekenplanken vol vertelstof, sprookjes, algemene literatuur, antroposofische en Christengemeenschap literatuur weg te doen. Gelukkig staan er in de kleine huiskamer nog heel wat boeken die Fiep bij de hand wil houden. Wanneer je dan, zoals Katinka en ik al die boeken langs het smalle trapje naar beneden hebt gebracht en later bekijkt en sorteert, is het net of je in een schatkamer binnenkomt van iemand die jarenlang de meest mooie, spannende, veelzijdige literatuur verzamelde en las. Wat een juweeltjes waren er bij. Eerst kon iedere belangstellende bij mij thuis (ik heb een redelijk grote gang) een keuze maken. Later gingen boeken naar de antroposofische vereniging, en kwamen ze in de kerk te staan. In overleg met Fiep mochten we de boeken verkopen voor een gering bedrag, maar dat was dan ook wel allemaal voor de kerk.Wat weinig verkocht werd waren de Duitse boeken, en al helemaal niet die met de oude Duitse lettertekens, voor Fiep geen bezwaar, voor de jongere garde wel. De overgebleven boeken gaan naar de Christengemeenschap in Driebergen waar ieder jaar op Koninginnedag een boekenverkoop is. En het bedrag wat wij aan de kerk konden overmaken?? 542 euro!!.Reuze bedankt Fiep, De Christengemeenschap Alkmaar is reuze blij met dit geschenk van jou!!.
11
GOUD..... Keizers en koningen hadden vroeger de gewoonte om bij het naderen van de zoveelste oorlog de burgerij -soms gedwongen- op te roepen hun goud en zilver in te leveren om de legers te kunnen betalen (denk bv aan de 30jarige oorlog, wat is de bevolking daar voor "uitgekleed"). Kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders deden ook een beroep op de burgers om de bouw van een kathedraal te kunnen bekostigen, (denk bijvoorbeeld aan Chartres!). Gedachtig hieraan ontstond op een donderdagochtend, na de dienst, het plan de "burgerij" van de christengemeenschap te Alkmaar te vragen of er nog ergens in een lade, een fluwelen doosje, gouden sieraden liggen, kapot, niet meer in gebruik, die ingewisseld kunnen worden voor een goede goudprijs (en die ligt op het ogenblik hoog!) en dat geld dan te gebruiken voor onze nieuwe kelk. Iemand zei mij bijvoorbeeld op een zondag: "ik heb nog twee trouwringen van mijn vorige huwelijk die ik eigenlijk wel aan de kerk wil schenken voor de aanschaf van de kelk.." wat een goed idee!!! Zo kan een gebroken relatie weer mee helpen iets moois om aan de hele gemeente te schenken. Ik bied aan om inzameladres te worden voor uw "oud goud". Er wordt nog gezocht naar een juwelier die daar een goede prijs voor wil betalen. Een goed plan?? Een GOUDEN plan. Tineke Teunisen. Een Berichtje uit de Tuin. De tuin is de winter ingegaan. De meeste heggen zijn gesnoeid en dat geeft meteen een netter aanzicht. Ik zag voor het eerst weer de vorm waarin de heg aangeplant is. De tuin is in het begin mooi aangelegd met veel cultuurplanten. Zo'n tuin vraagt veel onderhoud. Je kunt ook een meer natuurlijke tuin nastreven. Er zijn planten die er uit zichzelf komen zoals b.v. de dovenetel. Deze planten komen er omdat ze zich er goed voelen en dan doen ze het goed. Bovendien heeft de dovenetel mooie bloemetjes. Het is een andere beweging om in samenspraak met de natuur te tuinieren, in hoeverre we daartoe in staat zijn. Het is in ieder geval iets wat ik wil nastreven. Je laat de natuur tot op zekere hoogte zijn gang gaan en verzorgt de planten die je hebt aangeplant om bloemen van te plukken voor het altaar. Hiervoor moeten sommige hele sterke planten voor een deel wijken, zoals de Geranium endressii en de Persecaria bistorta. Zij hebben zich de laatste jaren erg uitgebreid. Hiervoor moeten de wortels gerooid worden want ze laten zich niet zomaar uit de tuin zetten. Dat is waar ik het volgend jaar mee wil beginnen. Als het weer een beetje meezit wil ik eind februari, begin maart weer beginnen. De Equisetum heeft zich erg uitgebreid, een onkruid 12
volgens veel mensen. Toen ik een Alkmaarse tuinierster hierover sprak zei ze dat dit op veel meer plaatsen het geval is. Equisetum bevat veel kiezel en brengt licht en warmte in de bodem. Blijkbaar heeft de tuin er behoefte aan. Als iemand zich aangesproken voelt zich met de tuin te verbinden: stap in, je kunt veel van de natuur leren en het gezegde luidt: Je bent nooit te oud om te leren! Geesje Lubberink Toekomstverkenningen - Offen gesagt De gemeenten hebben in juni/juli het boekje ‘Offen gesagt’ ontvangen, met een samenvatting van de ingezonden antwoorden op de zogenaamde ‘Gemeindebefragung’. 90 gemeenten ‘all over the world’ hebben gereageerd. Uit Nederland-Vlaanderen kwamen van 7 gemeenten reacties. 1. Welke vernieuwingen in uw gemeente in de laatste jaren hebben zich bewezen als behulpzaam voor de ontwikkeling van de gemeente? 2. Welke knelpunten doen zich voor bij de gemeenteontwikkeling? 3. Hoe kunnen we via de sacramenten een sterkere impuls geven aan de huidige cultuur? 4. Wat kan de Christengemeenschap van de 'buitenwereld' leren? In het kader van de ingezette reeks toekomstverkenningen (van de Christengemeenschap) is in een eerdere Landelijke Raadvergadering gesproken over de notitie van dhr. Maarten van Tienhoven. Een tweede stap in deze verkenning is een bespreking van Offen gesagt. Hieronder een aanzet tot de discussie in de Landelijk Raad en daarna mogelijkerwijs in de gemeenten kan plaatsvinden. Daarvoor is in het onderstaande een zeer vrije bewerking gegeven van een klein deel van de samenvattingen/inleidingen bij de hoofdstukjes op pagina 23 (en 37-39), 41 en 59. Voor de praktische suggesties die gedaan zijn bij de de beantwoording van de vier vragen, zie pp. 35-39, voor vragen 1 en 2), pp. 69 (voor vraag 4). 1 en 2. Sterkte-zwakte De antwoorden op de vragen naar vernieuwingen in de gemeente en de vraag naar hindernissen en drempels daarin, kwamen in feite neer op een verzameling opmerkingen die de sterkten en de zwakten van De Christengemeenschap blootlegden. Overigens, sterkten en zwakten zijn vaak onderling verbonden, of twee kanten van dezelfde medaille. 13
De sterkte vindt men allerwegen liggen in de sacramenten, de zwakte in de gebrekkige manier waarop wij dat wat we in de sacramenten ervaren, naar buiten kunnen brengen. Dat genereert als vanzelf nieuwe vragen, die centreren rond twee thema’s: • De identiteitsvraag: Wie zijn we/Wat zijn we/Wat is De Christengemeenschap. • De sociale vraag: Onze (geringe) mogelijkheden aan anderen uit te leggen wat ons beweegt. Hoe brengen we over wat ons raakt in het onveranderlijk fundament van De Christengemeenschap, de sacramenten, en wel zo dat we geen drempels en blokkades voor ons gehoor opwerpen? Hoe kunnen we leren om vol zelfvertrouwen naar de anderen toe over ons lidmaatschap van De Christengemeenschap spreken? En, daarmee verbonden: wat verhindert ons eigenlijk om enthousiast over en dapper over onze ‘kerk’ te spreken? Hoe kunnen we de kracht en de inspiratie die voor ons van de sacramenten uitgaan, zo verwoorden dat ook anderen daardoor geïnteresseerd en wellicht geïnspireerd raken? We zien wel de noodzaak om opener naar de wereld te zijn en minder de indruk te maken van een gesloten, geïsoleerde en sektarische gemeenschap. Maar hoe gaan we dat doen? Gespreksthema 1: Jaroslaw Rolke zegt op pagina 59 onderaan: “De Christengemeenschap is er niet uitsluitend voor zichzelf, maar ten behoeve van de wereld, de aarde en de mensheid.” Dat is een duidelijke opdracht om daarover naar buiten toe te spreken. Maar spreken over geloof is je zelf kwetsbaar opstellen, je geeft iets prijs wat intiem is. Willen we laten zien wie wij zijn, waar wij voor staan, wat ons inspireert, dan moeten we die schroom overwinnen. Wie reiken hier handvatten aan? 3. Sacramenten als cultuur-impuls (=wat kan De Christengemeenschap de wereld bieden?) Deze vraag werd duidelijk als moeilijk te beantwoorden beschouwd. Misschien is er ook wel geen echt antwoord op de vraag: hoe kan het sacramentele leven een impuls zijn voor de eigentijdse cultuur? Het antwoord kan niet gedelegeerd worden aan de geestelijken, wij moeten zelf een antwoord hebben, wij zijn zelf verantwoordelijk. We kunnen de sacramenten als cultuurimpuls inbrengen wanneer wij zelf in staat zijn om de barrières van punt 1-2 te overwinnen. Vele antwoorden op deze (èn de tweede vraag) legden de nadruk op het sacrament van de biecht. Daar kan de kloof tussen binnen- en buitenwereld, tussen het sacramentele leven en het dagelijkse leven, overbrugd worden. Een regelmatig gekregen biechtsacrament is uiterst behulpzaam hierbij. 14
Gespreksthema 2: hoe goed kennen wij het biechtsacrament en hoe leeft dat in onze gemeenten? Hoe kunnen wij het biechtsacrament tot een het spirituele leven begeleidend sacrament maken voor onszelf en hoe maken we de werking ervan zichtbaar inde wereld om ons heen ? 4. Wat kan De Christengemeenschap van de wereld leren? Deze vraag leverde een grote serie zeer verschillende antwoorden op, zo verschillend zijn dat hier geen duidelijke tendens te ontdekken valt. De Christengemeenschap leeft in deze wereld, de individuele leden leven in deze wereld en ieder individu neemt zijn/haar eigen ervaringen ook mee vanuit de wereld De Christengemeenschap in. Uit de antwoorden op deze vraag blijkt dat vele inzenders vinden (en dan kom je weer bij vraag 2) dat De Christengemeenschap en zijn leden zich te afzijdig houden van de wereld, dus inderdaad te veel naar binnen gericht zijn. Er staan dus ook veel oproepen in om open te zijn naar de wereld, open te staan voor de wereld waarin je nu eenmaal leeft. En dus ook niet bang voor moderne ontwikkelingen (internet, kernenergie, etc.), maar proberen er actief een zelfstandig standpunt over in te nemen. Ga niet met je rug naar de wereld staan! Citaat: “je kunt de leeuw niet temmen, zonder de leeuwenkooi binnen te treden.” (p. 67, linkerkolom). Ook het spreken van een taal die verstaanbaar is voor mensen van buiten de Christengemeenschap. Dat betekent dus voordrachten buiten de Christengemeenschap bekendmaken, zodat er minimaal een uitwisseling ontstaat, dan wel voordrachten houden buiten de Christengemeenschap over maatschappelijk relevante onderwerpen. Gespreksthema 3: Hoe kunnen we een wisselwerking laten ontstaan tussen de Christengemeenschap en de buitenwereld? Samenvatting Landelijke Raad 24 november 2012 De vergadering van de Landelijke Raad was in de Andrieskerk van de gemeente Amsterdam. Na de gebruikelijke behandeling van de begrotingen voor 2013 (waar de LR positief over besloot), is er over een aantal onderwerpen diepgaand van gedachten gewisseld. In de eerste plaats een gesprek over de relatie tussen de LR (en met name de afgevaardigden zelf) met de besturen en de leden in hun gemeenten. Hoe breng je de kennis en de inzichten van het ene gremium naar het andere en hoe maak je mensen enthousiast voor wat er in de LR gebeurt en hoe maak je dan het belang ervan duidelijk? Dat ging dus echt over communicatie! Een tweede onderwerp was het opnieuw bekijken van de verdeling van de gelden van de opbrengst van Land en Bosch. De regeling liep van 2007 tot 2012 en is dus aan hernieuwing en/of herziening toe. Hoe maak je dat geld werkzaam in ons bewindsgebied en in de wereld en hoe kun je daarbij in je handelen, de inspiratie van Land en Bosch laten doorwerken? Daarover wordt 15
de volgende maal ook weer verder gesproken. Uiteindelijk zal er een nieuwe regeling komen voor de periode 2013-2018, die ook aan de Synode, de gemeentebesturen en het penningmeestersoverleg zal worden voorgelegd. Ten derde heeft de Landelijk Raad zichzelf onder de loep genomen. Dat is dus opnieuw het evalueren van de eigen werkzaamheden, de eigen functie en de visie van waaruit t.b.v. de gehele Christengemeenschap wordt gewerkt. Ook die discussie werd niet afgerond, maar zal voortgezet worden. De resultaten ervan zullen ook op de landelijke ledenvergadering van volgend jaar worden gemeld. Het was een vruchtbare en ideeënrijke bijeenkomst. Tegenwoordig zijn ook steeds vertegenwoordigers van de kampbeweging aanwezig en dat is een welkome aanvulling in de Landelijke Raad. Rob Zijlma Boekpresentatie Hedendaagse religieuze ervaring We willen in dit gemeentebericht graag de aandacht vestigen op de serie boeken die door Siegwart Knijpenga in de afgelopen drie jaar zijn geschreven. Het leitmotiv in deze serie van drie boeken is Grenservaringen. Siegwart begon de reeks over grenservaringen met het boek Op je wenken bediend, dat in 2011 verscheen. Hier heeft hij eerst grenservaringen onderzocht op basis van eigen ervaringen, omdat hij deze in zijn geheel kan overzien. In november 2012 verscheen onder de regie en met het commentaar van Siegwart Knijpenga een boek met negentig bijdragen, die aan hem zijn verteld naar aanleiding van zijn uitnodiging om dergelijke ervaringen met hem te delen. Deze bijdragen verschenen onder de titel Grenservaringen – Christuservaringen. In die opzet moest hij zich begrenzen, ter wille van de duidelijkheid van het thema. Sommige bijdragen met een sterk eigen kleur konden daarom niet worden opgenomen. Ook verdubbelingen van een bepaald thema moesten worden vermeden en met bijdragen van een specifiek intern karakter uit zijn eigen werkterrein moest hij spaarzaam zijn. Omdat echter die genoemde bijdragen vaak een krachtige inbreng hadden, heeft hij deze alsnog bijeengebracht. Op 27 januari werd het derde boek waarin deze bijdragen zijn gebundeld, gepresenteerd in Alkmaar. De bijdragen verruimen aanmerkelijk het beeld dat in Grenservaringen – 16
Christuservaringen kon worden geschetst. Wij nemen hieronder integraal de samenvatting over die Siegwart aan het eind van het boek geeft. "De bijdragen in dit boek geven een veelzijdig beeld van wat hogere ervaring genoemd kan worden. Zij staan gelijkwaardig naast andere bijdragen in mijn boek Grenservaringen – Christuservaringen en verruimen het beeld dat daar ontstond. Omdat bovenstaande inhoud om een eigen ordening vroeg, ga ik die opbouw in deze samenvatting nog eens na. Hij wijst in zekere zin een weg van buiten naar binnen. Het begint in het eerste hoofdstuk met indrukken uit de natuur, met de nadruk op de zon en het licht. In de algemene grenservaringen ging het om het natuurlijke licht, bij de stervende om de behoefte aan licht bij haar begrafenis en bij de zieke man wordt dit al een rein geestelijk licht dat hij ervaart. In het verhaal van de zonsopgang werd al sterk de innerlijke zon beleefd die in de eigen biografie tekort was gekomen. In het tweede hoofdstuk staan bijzondere ontmoetingen. Zij worden niet opgezocht maar ondergaan. Ze verschijnen van zich uit op het pad van de betreffende auteur. Maar dan blijkt toch dat ze wat met de auteur te maken hebben. En wel op cruciale momenten. Bovendien komt in dit hoofdstuk de zuiver geestelijke ervaring van de witte gestalte. De sterke liefde die van hem uitgaat laat zien dat het wel Christus moet zijn geweest. Hij verschijnt zijdelings, behoedzaam, om de vrouw niet te verontrusten. Zo behoedzaam als Hij ook in veel van de vluchtige ontmoetingen in dit boek nabij geweest kan zijn. In het derde hoofdstuk komen ervaringen met uitgesproken kracht. Een crisis vraagt immers veel van degene die haar doormaakt. Je wordt beproefd. Bijzaken doen er niet meer toe, je moet zien dat je er doorheen komt. Die sfeer komen we te gen. Dat kan mild aanvoelen zoals in Een stap of knellend, zoals in het ziek zijn in het verhaal Geluk. Toch bevat elke crisis een oergebaar: dat van het afzien van bijkomstigheden en de gerichtheid op de stappen van het moment. Je leeft dan geconcentreerd. Je bent er helemaal bij. Dat laatste geeft ook kracht. Misschien juist die kracht die nodig is om een hogere ervaring op te kunnen nemen. Van hieruit is het niet ver naar de ervaringen in Op eigen grond (het vierde hoofdstuk). Het verdedigen van het eigen gebied dat hier aan de orde is, maar ook het op zoek zijn naar wat daar te vinden is. Ook van de stevige bedreiging daarvan afgeleid te worden. Het sluit af met het verhaal dat iemand met hulp 17
van zijn verhouding tot Christus zijn eigen huis in kan. Van hieruit verruimen zich de ervaringen. Ze richten zich in het vijfde hoofdstuk op de empathie (de inleving of het medegevoel) naar de medemensen. We zien hoe dit met hogere ervaring gepaard gaat. Het hoofdstuk sluit af met een ervaren van wederzijdse herkenning. Het bewustzijn verruimt zich nog verder in het hoofdstuk Ver weg en toch nabij. Daar liggen de meeste ervaringen met overledenen. Wat hebben we niet allemaal meegemaakt met mensen die gestorven zijn. Van tijd tot tijd staat immers één van hen, vaak onverwachts, ons helder voor de geest. De auteurs gaven voorbeelden hoe zij met ons leven en wij kunnen proberen ons op hen te richten. De grote levende overledene is Christus zelf. Hij leeft in beide rijken. Hij roept ons op, met zijn bewustzijn voor deze beide kanten van ons bestaan, zelf ook daaraan deel te nemen. Het boek krijgt zijn afronding door beschreven ervaringen met gebed en cultus. De gebedservaring begint met de zorg voor een relatie. Dat is niet in de eerste plaats een verruiming, maar meer het inroepen van hulp voor het leven hier en nu. Datzelfde geldt voor de cultus. Daar wordt hogere kracht voor het concrete leven gezocht. Het is een gebied van herhaalde deelname en oefening. Daar wordt in gemeenschap de akker van de ziel geploegd en ingezaaid, zodat er innerlijk leven kan ontstaan." De drie boeken nemen je op verschillende manier mee langs grenservaringen; het zijn ervaringen die bijzonder zijn, omdat wij een zeer persoonlijke inkijk krijgen op de eigen ervaringen van Siegwart en op de ervaringen van de auteurs, zoals Siegwart hen in beide laatste boeken noemt; het zijn vele en bijzondere ervaringen die zij met ons willen delen. Alle boeken zijn verkrijgbaar via de boekentafel van de gemeente. Het boek Op je wenken bediend kost € 14,50, het boek Grenservaringen Christuservaringen kost € 16,50 en het boek Hedendaagse religieuze ervaring kost € 10,00.
18
Uit het programma van de Zwaan: www.dezwaan-alkmaar.nl DE ZWAAN wil aandacht hebben voor al wat leeft en bestaat, en met name voor wat in verdrukking komt. Zij scherpt deze aandacht in een aanbod van cursussen, vormen van meditatie, lezingen en films. Daarnaast biedt zij een open huis waar een luisterend oor is voor ieder die binnenloopt, en waar men de weg weet naar materiële hulp. De Zwaan werd opgericht door de kerken van Alkmaar, en laat zich inspireren door de joodse en christelijke traditie.
Terp-lezing: Religie, zo gek nog niet In de 3e Terp-lezing van de serie; Hoe geloofwaardig is religie? worden de volgende vragen nader bekeken: Waarom is een glossy als ‘Happinez’ zo’n succes? Worden mensen gelukkig van religie? Waarom kiest Elisabeth voor de islam en Tom voor het boeddhisme? Wat is de relatie tussen religie en geweld? Het zijn vragen vanuit de godsdienstpsychologie, waarin de menselijke kant van religie wordt bestudeerd. Verschijnselen als gebed, gebedsgenezing, bekering, rituelen en ‘reli-shopping’ worden vanuit een psychologische invalshoek bekeken. De spreker, dr. Joke van Saane, is docent godsdienstpsychologie aan de Faculteit Theologie van de Vrije Universiteit Amsterdam. Zij schreef het boek: ‘Religie is zo gek nog niet. De Terp, Kerklaan 4 in Alkmaar Oudorp, Dinsdag 19 maart. 20.00 uur. Toegang € 5, =
Afwezigheid geestelijken Karel-Jan Tolsma is afwezig van 18 februari t/m 27 februari (nascholing en priesterwijdingen Stuttgart).
Bijlagen Los overzicht bijeenkomsten
REGELMATIGE EN INCIDENTELE BIJDRAGEN EN SCHENKINGEN VAN LEDEN EN BELANGSTELLENDEN VORMEN DE ENIGE FINANCIËLE BASIS VOOR HET BESTAAN VAN DE CHRISTENGEMEENSCHAP
19
