Gebed in de gemeente Gemeenteavond in de HHG Ede, Bennekom, e.o. op 26 februari 2015
Inhoud • • • •
Inleiding Deel 1 Gebed voor elkaar; onze Vader / hulpeloosheid / gebed noodzakelijk / voorbede Deel 2 Gebed met elkaar; wat zegt de Bijbel? / waarde van samen bidden / gebedskring Verder lezen?
Inleiding Binnen onze gemeente bestaat alweer een aantal jaar een gebedskring. We hebben op deze kring een aantal keer het gedeelte over het gebed uit de Institutie van Calvijn gelezen. Vanavond willen we een paar dingen, die we op kring geleerd hebben, doorgeven aan de gemeente. Het is niet de bedoeling om een volledig verhaal over het gebed te vertellen. Dat kan ook niet. Daarvoor is het thema te rijk en te omvattend. We richten ons op het ‘Gebed in de gemeente’. En zelfs daar kunnen we maar een paar dingen van zeggen. Het is ook niet de bedoeling om voor te schrijven hoe gebeden moet worden, of hoe God wil dat wij bidden. Dat zou hoogmoedig zijn. Het lezen over en het studeren op het gebed maakt beschaamd en klein. Alleen de Geest leert bidden. Paulus schrijft hierover in Romeinen 8:26 ‘En desgelijks komt ook de Geest onze zwakheden mede te hulp; want wij weten niet, wat wij bidden zullen, gelijk het behoort, maar de Geest Zelf bidt voor ons met onuitsprekelijke zuchtingen’. Ons verhaal is in tweeën verdeeld; 1. het gebed voor elkaar 2. het gebed met elkaar
Deel 1 Bidden voor elkaar onze Vader / hulpeloosheid / gebed noodzakelijk / voorbede In dit eerste deel wil ik met jullie drie punten doornemen aan hand van de volgende ‘stellingen’; • Gebed en eenheid in de gemeente hebben alles met elkaar te maken. • Hulpeloosheid is een kenmerk van het ware gebed! • De arbeid van het gebed gaat vooraf aan alle arbeid in de gemeente.
Gebed en eenheid in de gemeente hebben alles met elkaar te maken Voor het eerste punt, ‘Gebed en eenheid in de gemeente hebben alles met elkaar te maken’ gaan we naar Lukas 7 ‘En het geschiedde toen Hij in een zekere plaats was biddende, als Hij ophield, dat een van Zijn discipelen tot Hem zeide: Heere, leer ons bidden, gelijk ook Johannes zijn discipelen geleerd heeft’. Als antwoord op deze vraag zegt Jezus Zijn discipelen het ‘Onze Vader’ voor. Het gebed dat begint met twee wonderlijk mooie woorden; onze en Vader. Gebed in de gemeente 26 februari 2015
pagina 1 van 7
In Christus mogen we God onze Vader noemen; Jezus’ Vader, onze Vader en mijn Vader, de Vader van mijn broeders en zusters in onze Heere Jezus Christus. Calvijn zegt hier het volgende over;
Vader ‘God noemt Zichzelf onze Vader en wil ook zo door ons genoemd worden. Door de grote lieflijkheid van deze naam neemt Hij alle gebrek aan vertrouwen bij ons weg, want nergens is er meer liefde en genegenheid te vinden dan bij een vader’. Hij geeft Zijn belofte; ‘Indien dan gij, die slecht zijt, weet uw kinderen goede gaven te geven, hoeveel te meer zal uw Vader, Die in de hemelen is, goede gaven geven dengenen die ze van Hem bidden’ Mattheüs 7:11. Hij kon geen sterker bewijs leveren om er Zijn onmetelijke liefde jegens ons mee te betuigen, dan dat wij kinderen van God genoemd worden. 1 Johannes 3:1 ‘Ziet hoe grote liefde ons de Vader gegeven heeft, namelijk dat wij kinderen Gods genaamd zouden worden’.
Onze ‘Onze Vader is een aanspreekvorm die ons een plaats geeft te midden van onze broeders. Wij worden erbij bepaald hoeveel gevoelens van broederlijke liefde er onder ons behoren te zijn, daar wij allen krachtens dezelfde ontferming en onverdiende milddadigheid in gelijke mate kinderen zijn van zo’n Vader (…)’ ‘Er is niets waarin wij de broeders meer van dienst kunnen zijn dan wanneer we hen opdragen aan de zorg en voorzienigheid van de algoede Vader (...)’ ‘Een christen moet zich daarom in zijn gebeden richten naar deze regel, dat het gebeden van een gemeenschap zijn en allen omvatten die zijn broeders in Christus zijn (…)’ ‘Kortom, al onze gebeden dienen zo te zijn dat zij de gemeenschap beogen die onze Heere in Zijn Koninkrijk en in Zijn huis ingesteld heeft.’ We zien dus hoe het gebed dat Jezus ons Zelf leert, ons aanspoort om onze broeders en zusters en de gemeente een plaats te geven in onze gebeden.
Hulpeloosheid is een kenmerk van het ware gebed Nu ons tweede punt ‘Hulpeloosheid is een kenmerk van het ware gebed’. Hulpeloosheid is de belijdenis dat wij 100% afhankelijk zijn van God. Pas wanneer we onze hulpeloosheid belijden staan we God werkelijk toe ons te helpen. De erkenning van onze hulpeloosheid bewaart ons voor 2 valkuilen; 1) God voorschrijven hoe Hij ons moet verhoren 2) Of zelfs God een handje helpen bij de verhoring van ons gebed Als we hulpeloos zijn, zien we zelf niet meer hoe ons gebed verhoord zou moeten worden. Pas dan kunnen we de zaak volledig aan God overlaten. En dat kunnen we met een gerust hart doen; In Jesaja 65:24 zegt de Heere; En het zal geschieden, eer zij roepen, zo zal Ik antwoorden; terwijl zij nog spreken, zo zal Ik horen. Gebed in de gemeente 26 februari 2015
pagina 2 van 7
In Mattheüs 6:8 zegt Jezus; want uw Vader weet wat gij van node hebt, eer gij Hem bidt. God weet beter dan wij, wat we nodig hebben. We lopen God alleen maar in de weg als we zelf nog aan het werk zijn. Daarom; Weest in geen ding bezorgt, maar laat uw begeerten in alles door bidden en smeken, met dankzegging, bekend worden bij God. Filippenzen 4:6 Psalm 72:6 (berijmd) 't Behoeftig volk, in hunne noden, In hun ellend' en pijn, gans hulpeloos tot Hem gevloden, Zal Hij ten redder zijn.
De arbeid van het gebed gaat vooraf aan alle andere arbeid in de gemeente We gaan nu naar ons derde punt ‘De arbeid van het gebed gaat vooraf aan alle andere arbeid in de gemeente’. Er wordt veel ondernomen in onze gemeente; prediking, evangelisatie, de maandelijkse klusmorgens, het jeugdwerk, de schatzoekersclub, het werk van de kerkenraad, van de organisten, enzovoort. Aan al deze arbeid mag de arbeid van het gebed als voorbereidend werk vooraf gaan. Het gebed waarin we elkaar als gemeente dragen en het gebed als belijdenis van onze hulpeloosheid. In Johannes 15:5,7 zegt Jezus; Ik ben de Wijnstok, en gij de ranken; die in Mij blijft, en Ik in hem, die draagt veel vrucht; want zonder Mij kunt gij niets doen. (…) Indien gij in Mij blijft en Mijn woorden in u blijven, zo wat gij wilt, zult gij begeren, en het zal u geschieden. Zonder Christus zijn we hulpeloos, zonder Hem kunnen we niets doen. Maar in Christus draagt ons gebed en onze arbeid vrucht. Er zijn talrijke momenten waarop we de genoemde punten in gebed bij de Heere kunnen brengen. In samenkomsten van de gemeente, maar ook thuis in het gezin of alleen voor Gods aangezicht in de voorbede. Juist in de voorbede wordt de verbondenheid met anderen gevoeld. In de voorbede weten we ons als gemeente met elkaar verbonden aan de troon der genade. Voorbede is noodzakelijk voor de voortgang van het werk in de gemeente. Juist daarom richt de duivel zijn pijlen op de persoonlijke voorbede. Het is niet makkelijk en vraagt zelfverloochening; het kost schaarse tijd (kom op, het kan ook wel een ander moment), het is onzichtbaar werk (niemand geeft waardering) en de vrucht ervan wordt vaak aan anderen toegekend (is dat wel eerlijk?). Laat de volgende tekst u bemoedigen; Mattheüs 6:6 Maar gij, wanneer gij bidt, ga in uw binnenkamer, en uw deur gesloten hebbende, bid uw Vader, Die in het verborgen is; en uw Vader, Die in het verborgen ziet, zal het u in het openbaar vergelden. Is het niet nu dan wel in de dag der dagen. Ik wil afsluiten met een mooi voorbeeld van voorbede en een bruggetje naar het tweede deel ‘bidden met elkaar’; De grote prediker Charles Spurgeon (1834-1892) kreeg eens bezoek in Londen. De bezoeGebed in de gemeente 26 februari 2015
pagina 3 van 7
kers vroegen het geheim van al die massa’s mensen die naar zijn kerk kwamen en de velen die tot bekering kwamen. Toen opende Spurgeon een deur en toonde een kamer waarin gemeenteleden geknield voorbede deden.
Deel 2 Bidden met elkaar Wat zegt de Bijbel? / waarde van samen bidden / gebedskring Kernvraag van het tweede gedeelte is: Welke waarde heeft het gemeenschappelijk gebed? In het eerste gedeelte ging het over de waarde van bidden voor elkaar. Nu gaat het om de waarde van het bidden met elkaar.
Wat zegt de Bijbel? Als eerste moeten we bezien wat de Bijbel erover zegt.
Oude Testament: Testament: Eerst bezien we twee teksten in het Oude Testament, waaruit we twee principes leren: •
Jesaja 56:7; ‘Die (heidenen) zal Ik ook brengen tot Mijn heiligen berg, en Ik zal hen verheugen in Mijn bedehuis; hun brandoffers en hun slachtoffers zullen aangenaam wezen op Mijn altaar; want Mijn huis zal een bedehuis genoemd worden voor alle volken.’ o Les 1. De gemeente wordt aangeduid als een biddende gemeente.
De belofte in deze tekst is dat de heidenen in de tempel zullen komen en de Heere zullen dienen. Hier wordt niet gesproken over tempel, maar over bedehuis. Wat betekent dit? Het belangrijkste kenmerk van de gemeente in het Nieuwe Testament is het gemeenschappelijk gebed. De gemeente wordt aangeduid als een biddende gemeente. Als het gaat over de vraag wat is nu eigenlijk gemeente-zijn? Dan ontdekken we hier: gebed neemt een fundamentele plaats in. •
Ezechiël 36:37; ‘Alzo zegt de Heere HEERE: Daarenboven zal Ik hierom van het huis Israëls verzocht worden, dat Ik het hun doe; Ik zal ze vermenigvuldigen van mensen, als schapen’. o Les 2. De gemeente ontvangt zegen door de gezamenlijke inspanning van het gebed
Zonder de gebeden van het ‘huis van Israel’ zal de Heere niet zegenen. De Heere verlangt ernaar Zijn zegeningen uit te delen, maar doet dat alleen als er voor gebeden wordt. Hoe spreekt deze tekst over dit bidden? De tekst legt de nadruk op de gezamenlijke inspanning van het gebed. Dat laat het woord ‘huis’ zien. Het gezamenlijke gebed van de gemeente is nodig om zegen te ontvangen voor de gemeente.
Nieuwe Testament Het belang van gezamenlijk gebed in de gemeente komt in het Nieuwe Testament nog duidelijker naar voren. •
Mattheüs 18:19-20;‘Wederom zeg Ik u: Indien er twee van u samenstemmen op de aarde, over enige zaak, die zij zouden mogen begeren, dat die hun zal geschieden van Mijn Vader, Die in de hemelen is. Want waar twee of drie vergaderd zijn in Mijn Naam, daar ben Ik in het midden van hen’. o Les 3. Gezamenlijk gebed in de gemeente is een gebod met een belofte.
Gebed in de gemeente 26 februari 2015
pagina 4 van 7
De Heere Jezus onderwijst zijn discipelen over het belang van gemeenschappelijk gebed. Het belang zien we duidelijk in de belofte die er aan verbonden is. Als de gemeente samenkomt en op eendrachtige wijze bidt voor een zaak, dan mogen we verhoring verwachten. Aan de belofte is ook het gebod verbonden. Samenkomen in gebed is noodzakelijk om deze zegen te mogen ontvangen. Hoe weten we dat het om gezamenlijk gebed gaat in deze tekst? Dat leren we uit het woord ‘samenstemmen’. In het Grieks staat er ‘sumphoneo’. We kennen dat uit de muziekwereld: symfonieorkest. Een orkest wat een harmonisch geheel vormt. De muziekinstrumenten stemmen samen, vormen een eenheid. Het Griekse woord wordt ook gebruikt bij het sluiten van een overeenkomst. Beide partijen zijn het eens en komen tot een akkoord, wat voor iedereen hoorbaar is. In de tekst gaat het dus over hardop uitgesproken gebeden, waarin alle mensen samenstemmen met de inhoud. Het is niet een stilzwijgend instemmen met de gebeden. Vooraf is er overeenstemming over de inhoud van het gebed. Daardoor zijn alle harten op hetzelfde doel gericht. Dit betekent ook dat er geen verrassingen zijn in het gebed. Geen verborgen agenda’s. Dit brengt mij tussendoor bij het punt dat er aan gemeenschappelijk gebed gevaren zitten. We kunnen met verkeerde bedoelingen bidden. We kunnen ons centraal zetten in het bidden. We kunnen in het gebed bezig zijn met anderen in plaats van met God. Calvijn wijst op zulke gevaren in de Institutie1. Het is nodig dat we deze gevaren onderkennen en er wat mee doen. Dat is ook gebeurd in de gebedsbijeenkomst van deze gemeente. Maar de gevaren van openbaar gebed nemen de noodzaak van gemeenschappelijk gebed niet weg. De opdracht blijft overeind staan. Deze opdracht is voor de gehele gemeente. Geen enkele christen behoort tot een bepaalde selectieve groep. Deze opdracht gaat niet een enkele aan, maar iedereen. De plicht tot het gebed is voor iedereen hetzelfde. Maar deze opdracht kunnen we toch ook uitvoeren tijdens de prediking, of tijdens andere bijeenkomsten? Dan bidden we toch ook met elkaar? Als we het gezamenlijke gebed beperken tot de zondagse eredienst, of tot de andere bijeenkomsten, dan doen we deze opdracht tekort. De eerste christengemeente heeft deze opdracht goed verstaan. Nog voor de uitstoring van de Heilige Geest is de jonge en kleine gemeente bijeen in volhardend gebed. •
Handelingen 1:14; ‘Deze allen waren eendrachtelijk volhardende in het bidden en smeken,…’. o Les 4. De eerste christengemeenten is ons tot voorbeeld.
Dit was geen bepaalde culturele joodse gewoonte in die dagen. Het volhardende gemeenschappelijk gebed kwam voort uit een diep besef van de plicht en de noodzaak ervan. Zonder gemeenschappelijk gebed kon de gemeente niet. In het vervolg van Handelingen lezen we dat regelmatig. En zij volharden in de leer der apostelen en in het gebed.
1
Calvijn, Institutie, boek 3, hoofdstuk 20, §29 (pag. 97, deel II van de vertaling van De Niet). Gebed in de gemeente 26 februari 2015
pagina 5 van 7
De Bijbel laat ons de plicht en de rijke belofte zien van gemeenschappelijk gebed. Ik verwonder me erover dat dit belangrijke en fundamentele principe van gezamenlijk gebed in de Bijbel zo weinig bestudeerd en nagevolgd wordt. Kan er van onze gemeente gezegd worden, dat zij een huis van gebed is? Vervult de gemeente het verlangen van God? Is de gemeente van Christus is een biddende gemeente?
Waarde van samen bidden Wat ik nu wil doen is met jullie nagaan waarom samen bidden zo waardevol is. Er zijn verschillende motieven te nomen voor gebedsbijeenkomsten. In het boek ‘Aangaande mij en mijn huis’ geeft Beeke 14 motieven voor gemeenschappelijk gebed. Ik wil er hier nu drie noemen vanuit Handelingen 4. •
In Hand. 4:24-32 lezen we van een gebedsbijeenkomst nadat Petrus en Johannes door de joodse Raad ondervraagd zijn. We leren hieruit onder andere de volgende dingen:
1) Door de gebedsbijeenkomst neemt onze afhankelijkheid van God toe. toe. De gemeente begint in vers 24-28 met erkenning dat God regeert. Ze tonen hiermee hun volstrekte afhankelijkheid van de Heere. Zonder Christus kunnen wij niets doen. Maar met Christus mogen we grote verwachting hebben. De speciale bijeenkomst voor gebed heeft maar één doel: al het werk van de gemeente aan de Heere voorleggen. Dit versterkt ons besef van afhankelijkheid. Omgekeerd is de gebedsbijeenkomst ook de plaats waar Gods kracht juist ervaren wordt in de verhoring van de gebeden. U kunt verhoring ontvangen op individuele gebeden. Maar daar deelt de gemeente niet in. De gemeente ziet dan niet het verband tussen gebed in de gemeente en verhoring. In vers 31 lezen we dat de Heere het gebed verhoort. En de gemeente wordt er door bemoedigd. De Heere heeft het gezamenlijk gebed verordend zodat we meer gaan zien dat de Heere aan het werk is en dat Hij gebeden verhoort. Hierdoor wordt de gemeente geoefend om afhankelijk te zijn, meer op de Heere te vertrouwen en de Heere de eer te geven.
2) De biddende gemeente neemt toe in geloofsverwachting van grote dingen. Als we individueel bidden is er een groot gevaar dat onze gebeden rondcirkelen in de kleine kring van ons dagelijks leven. Die gebeden zijn goed en noodzakelijk, maar het terrein van het gebed is veel groter. In het gezamenlijk gebed richten de mensen zich op de noden en op de zegeningen van de gehele gemeente. We krijgen meer oog voor de noden om ons heen. Tegelijk krijgen we meer oog voor de zegeningen die de Heere geeft. De cirkel van ons gebed wordt vergroot. We zien dit ook terug in vers 29 en 30. Daar staat de inhoud van het gebed. Er wordt daar heel concreet voor 4 zaken gebeden. 1 Sla acht op hun dreigingen. 2 Geef Uw dienstknechten vrijmoedigheid. 3 Strek Uw hand uit tot genezing. 4 Geef tekenen en wonderen door de Naam van uw heilig Kind Jezus. De gemeente bidt niet individueel voor persoonlijke bescherming. Zij leggen concreet de nood voor, maar vragen dan om de voortgang van Gods werk. Ondanks de moeilijkheden bidden zij of het werk van God juist met meer kracht mag toenemen.
Gebed in de gemeente 26 februari 2015
pagina 6 van 7
Als we alleen persoonlijk bidden is het gevaar groot dat we beperkt gaan denken. Maar de gebedsbijeenkomst vergroot onze horizon en geeft ons grotere verwachtingen van de Heere. Dit heeft omgekeerd tot gevolg dat onze persoonlijke gebeden verdiept worden en dat we opgetild worden uit neerslachtigheid of geestelijke ingezonkenheid. Gebedsbijeenkomsten kunnen een rijke uitwerking hebben in onze persoonlijke omgang met God.
3) De biddende gemeente neemt toe in eenheid en onderlinge betrokkenheid In vers 24 lezen we dat de gemeente eensgezind hun stem verhief tot God. Het gemeenschappelijk gebed bevordert een geest van liefde, eensgezindheid en gemeenschap. Onze vooringenomenheid en zelfgerichtheid zullen verdwijnen door gebedssamenkomsten. Dit komt omdat we gaan verlangen naar zegeningen en voorspoed voor anderen. We worden meer aan elkaar verbonden en de achting voor elkaar neemt toe. Er is geen middel dat onderlinge verbondenheid, respect en liefde meer bevorderen dan het gezamenlijk gebed. Een gemeente die samen bidt, blijft samen. In vers 32 lezen we een bijzonder mooie uitkomst van de biddende gemeente: ‘En de menigte van degenen, die geloofden, was een hart en een ziel; en niemand zeide, dat iets van hetgeen hij had, zijn eigen ware, maar alle dingen waren hun gemeen.’ In zulke gemeenten ontbreekt de toewijding en inzet van mensen niet. De gebedsbijeenkomst volgens Handelingen 4 oefent een diepgaande invloed uit ten goede.
Gebedskring Als laatste wil ik afsluiten met kort iets te zeggen over de gebedskring in onze gemeente. Het is begrijpelijk dat ‘gebedsbijeenkomsten’ iets bijzonders zijn. Misschien ook vreemd. Toch moeten we denken en handelen vanuit het Woord. • De gebedsbijeenkomsten zijn ontstaan vanuit persoonlijke initiatieven in het verleden, maar worden gedragen door de kerkenraad. • Bijeenkomsten hebben een vaste opbouw Schrift, zingen, korte overdenking, gebed, afsluiting. • De bijeenkomsten hebben een open karakter. Je bent niet verplicht zelf te bidden. Het is ons verlangen dat het gezamenlijke gebed mag toenemen in de gemeente, zodat de gemeente mag groeien in eenheid, geloof en liefde tot onze Heere Jezus Christus en tot elkaar. •
Verder lezen? • • • • •
Johannes Calvijn ‘Institutie’ P. Masters ‘De kracht van gebedsbijeenkomsten’ J.R. Beeke ‘Aangaande mij en mijn huis’ O.K. Hallesby ‘Het gebed’ P. Versteeg ‘Het gebed in het nieuwe Testament’
Gebed in de gemeente 26 februari 2015
pagina 7 van 7
