Jaarverslag Leerplicht Schooljaar 2009-2010 Gemeente Velsen Inhoudsopgave 1
Inleiding
3
Hoofdstuk 1: Het Kader
4
1.1 Wettelijk kader 1.2 Beleidsmatig kader 1.3 Verantwoordelijkheden geregeld in de Leerplichtwet Hoofdstuk 2: De uitvoering van de leerplichttaken
7
2.1 Kerntaken van de leerplichtambtenaar 2.2 Registratie Hoofdstuk 3: Beschrijving van de leerplichtorganisatie
10
3.1 Bezetting Leerplicht Velsen 3.2 Netwerk Leerplicht Velsen 3.2.1 Scholen 3.2.2 Zorgadviesteams (ZAT) 3.2.3 Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) en Verwijsindex 3.2.4 Jeugdinterventieteam (JIT) overleg 3.2.5 Bureau HALT 3.2.6 Veiligheidshuis 3.2.7 Regionaal Overleg Leerplichtambtenaren (ROL) Hoofdstuk 4: Feiten en cijfers
14
4.1 Verzuimmeldingen 4.2 Proces-verbaal 4.3 Vrijstellingen Hoofdstuk 5: Conclusies en aandachtspunten
17
Bijlage: Brief aan schoolleiding
19
Inleiding
2
Voor u ligt het jaarverslag leerplicht Velsen over het schooljaar 2009-2010. Volgens de Leerplichtwet 1969 is een leerling verplicht om naar school te gaan vanaf de eerste lesdag van de maand volgend op de maand waarin het kind 5 jaar wordt. Deze verplichting om naar school te gaan houdt op zodra de leerling 18 jaar is geworden. Van 18 tot 23 jaar wordt de jongere, indien hij nog geen startkwalificatie behaald heeft (minimaal MBO niveau 2 of HAVO diploma), nog gevolgd en zo nodig begeleid door medewerkers van het RMC (Regionaal Meldcentrum). Dit omdat de overheid er naar streeft zoveel mogelijk jongeren een zogenaamde startkwalificatie te laten behalen. De inschrijvingsplicht en bezoekplicht staan geformuleerd in de leerplichtwet. In artikel 2 staat de essentie van de Leerplichtwet 1969: “de ouders (of feitelijke verzorgers) zijn verplicht ervoor te zorgen dat de jongere als leerling van een school is ingeschreven en deze school na inschrijving volgens het rooster bezoekt”. In artikel 16 van de Leerplichtwet 1969 staat dat “naleving van de wet is opgedragen aan burgemeester en wethouders. Zij wijzen daartoe één of meer ambtenaren aan”. De ambtsinstructie voor de leerplichtambtenaren in Velsen is onlangs herzien en vastgesteld op 6 juli 2010. Met dit jaarverslag wordt voldaan aan de wettelijke verplichting de gemeenteraad te informeren over het in de gemeente Velsen gevoerde leerplichtbeleid.
Opbouw van het jaarverslag Het jaarverslag bestaat uit vijf hoofdstukken en een samenvatting. Hoofdstuk 1 geeft een beschrijving van het kader waarbinnen de leerplichtambtenaar werkt, de Leerplichtwet en de daarin benoemde voornaamste verantwoordelijkheden en kerntaken van de leerplichtambtenaar. Ook wordt aandacht besteed aan de wetswijziging die de kwalificatieplicht toevoegde aan de Leerplichtwet. Hoofdstuk 2 geeft een beeld van de belangrijkste taken van de leerplichtambtenaar. Deze spitsen zich vooral toe op controle en handhaving op de verschillende vormen van verzuim, het afgeven van vrijstellingen en vervangende leerplicht. Daarnaast wordt er nader ingegaan op de uitvoering van de leerplichtregistratie. Hoofdstuk 3 beschrijft de wijze waarop leerplicht in Velsen georganiseerd is, de samenwerking met de ketenpartners en de overlegvormen. Hoofdstuk 4 geeft een overzicht van de feiten en de cijfers. Hoofdstuk 5 bevat de conclusies en geeft de aandachtspunten voor het schooljaar 2010-2011 weer.
Hoofdstuk 1 Het kader 3
Op basis van de Leerplichtwet hebben de leerplichtambtenaren een zorg-, preventieve en/of handhavende taak naar jongeren, ouders/verzorgers (verder te noemen ‘ouders’) en of scholen.
1.1 Wettelijk kader De gemeente heeft de verantwoordelijkheid voor het toezicht op de naleving van de Leerplichtwet. Zij moet ervoor zorgen dat alle leerplichtigen, woonachtig in de gemeente, ook daadwerkelijk aan het onderwijs deelnemen. De Leerplichtwet biedt het kader voor deze bescherming van het recht op onderwijs dat voor elk kind geldt. De Leerplichtwet bepaalt dat jongeren volledig leerplichtig zijn vanaf de eerste dag van de maand volgend op de maand waarin zij vijf jaar zijn geworden tot en met het schooljaar waarin zij zestien worden. Naast de volledige leerplicht kent de Leerplichtwet vanaf 1 augustus 2007 ook de kwalificatieplicht. Jongeren zijn kwalificatieplichtig vanaf de dag volgend op de dag dat de volledige leerplicht eindigt. De kwalificatieplicht duurt tot de 18e verjaardag of zoveel eerder als de jongere een startkwalificatie behaalt. Een startkwalificatie is een diploma van HAVO, VWO of MBO niveau 2 of hoger. In het schooljaar dat jongeren de leeftijd van 17 jaar bereiken zijn zij in ieder geval verplicht nog twee dagen per week òf in het geval de jongere een leerwerkovereenkomst heeft, één dag per week onderwijs te volgen. De kwalificatieplicht volgt aansluitend op de volledige leerplicht en valt nog onder het werkveld van de leerplichtambtenaren tot aan de 18e verjaardag. Indien een jongere op zijn/haar 18e geen startkwalificatie heeft, wordt de jongere door de leerplichtambtenaar gemeld bij de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie (RMC).
1.2 Beleidsmatig kader Leerplichtbeleid maakt onderdeel uit van het gemeentelijk beleid. De beleidskaders die richting geven aan de uitvoering van de leerplicht in Velsen zijn: •
WMO beleidsplan, prestatieveld 2, de preventieve ondersteuning jeugd en jongeren en ouders met opvoedingsondersteuning
•
Kadernota Jeugd- en Onderwijsbeleid 2008-2011.
•
Lokaal onderwijsbeleid dat in samenwerking met het onderwijsveld via de Lokale Educatieve Agenda wordt vorm gegeven.
•
Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), bij de vorming van het centrum heeft de samenwerking met de ZAT teams extra aandacht.
In februari 2009 is het convenant “Aanpak ongeoorloofd schoolverzuim 2009 e.v.” afgesloten. Deelnemende partijen zijn de gemeenten van Zuid- en Midden Kennemerland, Haarlemmermeer en Zaanstreek Waterland, Bureau Jeugdzorg Noord-Holland, Bureau Jeugdzorg Agglomoratie Amsterdam, HALT Kennemerland, HALT Zaanstreek Waterland, de Raad voor de Kinderbescherming en Openbaar Ministerie Parket Haarlem.
4
Dit convenant heeft als doel een bijdrage te leveren aan het verminderen en voorkomen van ongeoorloofd schoolverzuim. In het convenant zijn de taken en verantwoordelijkheden per instantie beschreven. Ambtsinstructie Op grond van de Leerplichtwet (artikel 16, lid 4) stelt het college van burgemeester en wethouders een instructie vast voor de leerplichtambtenaren, de zogenaamde ambtsinstructie. Hierin wordt aangegeven op welke wijze de leerplichttaken worden vervuld, bijvoorbeeld de afhandeling van ongeoorloofd verzuim. Ook staat in de ambtsinstructie met welke frequentie overleg wordt gevoerd en hoe wordt samengewerkt met regiogemeenten en hoe en met welke instellingen wordt samengewerkt. Vanwege de invoering van de RMC, CAReL en de kwalificatieplicht in de afgelopen jaren is de ambtsinstructie herzien en vastgesteld door het college van B&W in juli 2010.
1.3 Verantwoordelijkheden geregeld in de Leerplichtwet De Leerplichtwet is duidelijk over de verantwoordelijkheden die liggen bij diverse partijen. Zo zegt de wet over de verantwoordelijkheid ten aanzien van het schoolbezoek van leerplichtige jongeren: • De ouders zijn verplicht ervoor te zorgen dat hun leerplichtige kind ingeschreven wordt bij een school/onderwijsinstelling en deze ook daadwerkelijk bezoekt; • De jongere is vanaf zijn 12e verjaardag ook zelf verantwoordelijk voor geregeld schoolbezoek. Op grond van de Leerplichtwet zijn schooldirecteuren verantwoordelijk voor: • Het voeren van een adequate verzuimregistratie; • Het doen van meldingen van ongeoorloofd verzuim van leerlingen aan de woongemeente van de leerling bij verzuim vanaf 16 uur in 4 weken of wanneer zij zich zorgen maken; • Het doen van meldingen van in- en uitschrijvingen van leerlingen aan de woongemeente van de leerling binnen de daarvoor geldende wettelijke termijn (binnen 7 dagen); • Het verlenen van verlof wegens gewichtige omstandigheden tot en met 10 schooldagen en het verlenen van extra vakantieverlof voor maximaal 10 schooldagen (eenmalig) met inachtneming van de wettelijke kaders; • Het melden van verwijdering van leerlingen bij de leerplichtambtenaar van de woongemeente binnen de daarvoor geldende termijnen (terstond). De school die verwijdert heeft een inspanningsverplichting om een andere school te vinden voor de verwijderde leerling; • Het doen van opgave van de omvang van het verzuim aan de eigen school aan de minister van OCenW.
5
De leerplichtambtenaar heeft vanuit de Leerplichtwet verantwoordelijkheden ten aanzien van: • Het behandelen van schoolverzuim, indien nodig in samenwerking met ketenpartners. Indien gewenst kan de leerplichtambtenaar handhavend optreden; • Het behandelen van aanvragen voor vrijstellingen; • Het behandelen van aanvragen voor vervangende leerplicht; • Het verlenen van verlof wegens gewichtige omstandigheden van meer dan 10 schooldagen; • Het doen van opgave omtrent de omvang en behandeling van verzuim in de eigen gemeente aan de minister van OCenW; • Het maken van een jaarverslag omtrent het gevoerde beleid en de resultaten hiervan.
6
Hoofdstuk 2 Uitvoering van de leerplichttaken 2.1 Kerntaken van de leerplichtambtenaar A. Controlerende en handhavende taak In het kader van deze kerntaak controleert de leerplichtambtenaar of ouders en jongeren de hen door de Leerplichtwet opgelegde verplichtingen nakomen. Hierbij gaat het met name om de verplichting een leerplichtige jongere in te schrijven op een school en het bezoeken van deze school. Wordt een leerplichtige jongere niet ingeschreven op een school, dan kan de leerplichtambtenaar handhavend optreden tegen de ouders. We spreken hier van absoluut verzuim. Daarnaast kan de leerplichtambtenaar handhavend optreden wanneer een jongere relatief verzuimt. Er is sprake van relatief verzuim wanneer een ingeschreven leerplichtige jongere ongeoorloofd les- of praktijktijd verzuimt. Relatief verzuim wordt onderverdeeld naar: • Signaalverzuim • Zorgwekkend verzuim • Luxe verzuim Signaalverzuim is kortdurend verzuim, minder dan drie aaneengesloten dagen. Dit verzuim komt vaak voort uit gezinsproblematiek of sociaal-emotionele problemen. De school handelt dit ongeoorloofde verzuim doorgaans zelf af, maar kan ook de leerplichtambtenaar informeren. Zorgwekkend verzuim is verzuim van meer dan 16 uur in vier weken. Dit verzuim moet door de school aan de leerplichtambtenaar worden gemeld. Deze zal in overleg met de school actie ondernemen Luxe-verzuim betreft vakantie buiten de schoolvakanties om. Doorgaans ligt de verantwoordelijkheid hiervoor bij de ouders. Tevens controleert de leerplichtambtenaar of schooldirecteuren de hen door de Leerplichtwet opgelegde verplichtingen nakomen. Zo kan de leerplichtambtenaar bijvoorbeeld controleren of een adequate verzuimadministratie wordt gevoerd, of meldingen van in- en uitschrijving tijdig en consequent worden gedaan, of verzuimmeldingen tijdig en consequent worden gedaan, of verlof slechts wordt toegestaan op door de Leerplichtwet genoemde gronden. Voor een sluitende leerplichtadministratie zijn al deze onderdelen van essentieel belang. Bij het niet nakomen van verplichtingen kan de leerplichtambtenaar eventueel handhavend optreden tegen de schooldirecteur. In het schooljaar 2009-2010 is er regionaal een verzuimcoördinator aangesteld, om de scholen voor het voortgezet onderwijs te ondersteunen bij de nieuwe meldprocedure, via het verzuimloket DUO. Voorheen werden de meldingen rechtstreeks aan Bureau CAReL gedaan. Daarnaast heeft de verzuimcoördinator gekeken op welke manier de scholen de meldingen doorgaven en of dit volgens de criteria gebeurde. Daarop volgend hebben de leerplichtambtenaren samen met de verzuimcoördinator een aantal scholen binnen de gemeente bezocht om de procedure en criteria van melden te bekijken. Uit deze bezoeken is gebleken dat de meeste scholen op een correcte manier melden en voldoen aan de wettelijke kaders. Op één school werd het verzuim nog niet in Magister geregistreerd. Zij zullen dit komend schooljaar aanpassen.
7
B. Maatschappelijke zorgtaak In het kader van deze kerntaak om (dreigend) ongeoorloofd schoolverzuim te voorkomen en terug te dringen vervult de leerplichtambtenaar zowel een curatieve als preventieve rol. Verzuim of dreigend verzuim is vaak een signaal voor dieper liggende problematiek. Bij het zoeken naar oplossingen voor het verzuimgedrag (curatieve rol) werkt de leerplichtambtenaar daarom veelvuldig samen met de scholen, jeugdhulpverleningsinstanties, politie en het Openbaar Ministerie. Hierbij vervult de leerplichtambtenaar een schakelrol. Door deelname aan de zorgteams van scholen wordt de leerplichtambtenaar al in een vroeg stadium betrokken bij verzuimproblemen. In de preventieve rol heeft de leerplichtambtenaar ook de wettelijke taak aan betrokken partijen voorlichting te geven en overleg te plegen. C. Taak rondom vervangende leerplicht, vrijstelling en verlof De verzoeken voor vervangende leerplicht, vrijstelling of verlof komen doorgaans van ouders en jongeren. De leerplichtambtenaar neemt deze verzoeken in behandeling, bekijkt ze in het licht van de wettelijke kaders en hoort eventueel ouders en jongeren. Hierna neemt de leerplichtambtenaar een besluit en handelt het verzoek verder af. •
•
•
Vervangende leerplicht (artikel 3a en 3b van de Leerplichtwet) Ouders kunnen, met instemming van de school, een beroep doen op vervangende leerplicht wanneer hun kind niet geschikt is voor volledig dagonderwijs. De jongere kan dan naast theorielessen ook praktijktijd (stage) gaan volgen. Voorbeelden hiervan zijn de leerwerktrajecten van Bureau Jeugdzorg (Molen de Adriaan, Restaurant de Ripper, Restaurant de Kloosterkeuken, Scheepswerf de Chinook) en van Ecosol (de Wolkenfietser). Vrijstelling (artikel 5 onder a, 5 onder b en 5 onder c van de Leerplichtwet) De Leerplichtwet kent diverse gronden voor vrijstelling van inschrijving. Al deze vrijstellingen dienen aangevraagd te worden bij de leerplichtambtenaar. 1. lichamelijke of psychische gronden Op grond van lichamelijke op psychische ziekte is een jongere ongeschikt voor schoolbezoek. Bij de vrijstellingsaanvraag wordt een rapport van de behandelend arts of psycholoog gevoegd. Dit wordt doorgezonden naar de GGD die op basis daarvan de leerplichtambtenaar van een advies voorziet. 2. overwegende bedenkingen tegen de richting van het onderwijs Wanneer ouders bedenkingen hebben tegen de richting van alle scholen die binnen redelijke afstand van de woning liggen dient een aanvraag bij leerplicht te worden ingediend voor inschrijving bij een school. Een in den lande regelmatig voorkomend voorbeeld hiervan zijn holisten. 3. inschrijving bij een school in het buitenland Wanneer ouders hun kind in het buitenland naar school willen laten gaan dienen zij een vrijstellingsverzoek te doen. Dit dient vergezeld te gaan van een bewijs van inschrijving van de jongere en eventueel in een later stadium een bewijs dat deze de school ook daadwerkelijk bezoekt. Verlof (artikel 11 onder f en 11 onder g van de Leerplichtwet) De Leerplichtwet kent een tweetal artikelen rondom verlof waarmee de leerplichtambtenaar regelmatig te maken krijgt: 1. vakantieverlof Het toekennen of afwijzen van aanvragen voor vakantieverlof tot en met 10 dagen ligt bij de schooldirecteur. Vakantieverlof is volgens de wet alleen mogelijk wanneer vanwege de specifieke aard van het beroep van één van
8
de ouders een gezinsvakantie alleen buiten de schoolvakanties mogelijk is. Hier wordt uitgegaan van een gezinsvakantie van twee weken. De schooldirecteur kan bij twijfel over toekennen of afwijzen van verlof, advies inwinnen bij de leerplichtambtenaar. De uiteindelijke beslissing wordt door de schooldirecteur genomen. 2. verlof op basis van gewichtige omstandigheden Het toekennen of afwijzen van aanvragen voor verlof op basis van gewichtige omstandigheden tot en met 10 dagen ligt bij de schooldirecteur. De leerplichtambtenaar beoordeelt alleen de aanvragen van meer dan 10 dagen. Hierbij gaat het om omstandigheden die buiten de wil van ouder en kind liggen. Bij een aanvraag voor verlof van meer dan 10 dagen gaat het doorgaans om een medische of sociale indicatie. De schooldirecteuren van Midden- en Zuid Kennemerland hebben in mei 2010 een brief ontvangen waarin informatie wordt gegeven over de regelingen omtrent verlof. Bijgesloten was een overzicht verlofregeling voor ouders. Deze brief is als bijlage aan het jaarverslag toegevoegd.
2.2 registratie Een correcte en volledige leerplichtadministratie is noodzakelijk voor een goed inzicht en overzicht van in- en uitschrijvingen en verzuimmeldingen en is de basis voor een integrale aanpak van het schoolverzuim. De leerplichtadministratie heeft tot taak het verzamelen, registreren en muteren van de gegevens van alle leerplichtigen, verrichten van administratieve werkzaamheden voor de leerplichtambtenaar, telefonische behandeling en de eerste correspondentie met ouders over het absoluut verzuim. Vanaf januari 2007 is de leerplichtadministratie organisatorisch ondergebracht bij Bureau CAReL (Centrale Administratie RMC en Leerplicht). Gelijktijdig hiermee is ook een nieuw registratiesysteem voor leerplicht en RMC operationeel geworden. De basis voor de informatie in dit systeem zijn de GBA-gegevens van alle 0-tot 23jarigen van de negen aangesloten gemeenten (Haarlem, Velsen, Beverwijk, Heemskerk, Haarlemmermeer, Bloemendaal, Zandvoort, Uitgeest en Heemstede). Scholen zijn verplicht om “vermoedelijk ongeoorloofd schoolverzuim” en “voortijdig schoolverlaten” te melden bij de woongemeente van de jongere. In het werkgebied van CAReL, de regio Midden- en Zuid Kennemerland, worden deze meldingen tot einde schooljaar gedaan via het digitale meldingenscherm van CAReL. Vervolgens worden de meldingen in het geautomatiseerde systeem toegekend aan de betreffende leerplichtambtenaar of RMC-trajectbegeleider. Vanaf het schooljaar 2009-2010 worden de verzuimmeldingen gedaan via het verzuimloket van DUO. DUO zet deze gegevens door naar CAReL. De afhandeling binnen CAReL blijft gelijk. Op 7 september is een verzuimcoördinator aangesteld voor het schooljaar 20092010. De verzuimcoördinator had onder andere de taak om scholen voor voortgezet onderwijs te stimuleren elk ongeoorloofd verzuim te melden. Wanneer scholen hier blijvend te kort schieten treedt de verzuimcoördinator op, in overleg met de leerplichtambtenaar van de gemeente waarin de betreffende school gevestigd is. De leerplichtambtenaar (BOA) kan dan eventueel handhavend optreden.
9
Hoofdstuk 3 Beschrijving van de leerplicht organisatie 3.1 Bezetting Leerplicht Velsen De leerplichtambtenaren maken deel uit van het team Maatschappelijke Ontwikkeling van de afdeling ROE (Ruimtelijke Ontwikkeling en Economisch zaken). De bezetting van de afdeling leerplicht in de gemeente Velsen bedraagt 1,33 fte. Dit is verdeeld over twee leerplichtambtenaren die elk 24 uur per week werken. De werkdagen van de leerplichtambtenaren zijn zo verdeeld dat de afdeling elke dag bezet is. Aangezien de leerplichtambtenaren regelmatig buiten de deur zijn, is er een afspraak gemaakt met de afdeling ondersteuning van ROE dat de telefoon op die momenten naar hen wordt doorgeschakeld. Eind november 2009 heeft mevrouw Hoekstra haar BOA bevoegdheid gehaald en is op 24 februari 2010 beëdigd door de korpschef. Mevrouw Schmidt is in juni 2010 geslaagd voor de vakopleiding leerplicht en mag zich nu gediplomeerd leerplichtambtenaar noemen. Waarschijnlijk zal mevrouw Schmidt in het schooljaar 2011-2012 de BOA bevoegdheid halen. Vanaf 4 augustus 2010 gaat mevrouw Schmidt met zwangerschapsverlof. Tijdens deze periode zal zij vervangen worden door de heer Quint.
3.2 Netwerk Leerplicht Velsen Schoolverzuim en schooluitval zijn zoals al eerder aangegeven, problemen die nauw verweven zijn met maatschappelijke vraagstukken, zoals werkloosheid, criminaliteit, veiligheid, verslaving en armoede. Daarnaast neemt de dynamiek en diversiteit van de samenleving steeds verder toe. Het is daarom van groot belang dat het volgen van jongeren integraal wordt aangepakt en de samenwerking tussen alle betrokken partijen een hoge prioriteit heeft. Leerplicht werkt dan ook intensief samen met scholen en onderwijsinstellingen, leerplichtambtenaren van andere gemeenten en de partijen uit de ketenorganisatie (Raad voor de Kinderbescherming, Bureau Jeugdzorg, Jeugdreclassering, RIAGG, Politie en justitie (Openbaar Ministerie) bij het vinden naar gerichte oplossingen. 3.2.1 De scholen In Velsen heeft de afdeling leerplicht te maken met: • 9 scholen voor openbaar basisonderwijs • 1 school voor openbaar speciaal onderwijs • 2 scholen voor openbaar voortgezet onderwijs • 12 scholen voor bijzonder basisonderwijs • 1 school voor bijzonder voortgezet speciaal onderwijs • 1 scholengemeenschap voor bijzonder voortgezet onderwijs • 1 school voor bijzonder speciaal onderwijs
10
•
2 scholen voor MBO onderwijs
Het primair onderwijs binnen de gemeente Velsen is verdeeld over vier schoolbesturen, te weten OPOIJ, BBV en Fedra. Één basisschool aangesloten bij de Vereniging Gereformeerd Primair Onderwijs Noord-Holland Utrecht. In juni 2010 hebben de leerplichtambtenaren deelgenomen aan het directeurenoverleg van zowel het openbaar (OPOIJ) als het bijzonder basisonderwijs (BBV). De afspraak is dat de leerplichtambtenaren eenmaal per jaar aanschuiven bij dit overleg om informatie uit te wisselen. Met de directeuren van de overige scholen is telefonisch overleg geweest. 3.2.2 Zorgadviesteams (ZAT) Er wordt veel waarde gehecht aan een goede samenwerking met de scholen. Om deze samenwerking zo goed mogelijk te laten verlopen hebben alle scholen in Velsen een vaste leerplichtambtenaar als contactpersoon. Het ZAT is een multidisciplinair overlegorgaan, georganiseerd vanuit de scholen, dat bestaat uit een zorgcoördinator vanuit de school en externe deskundigen ( zoals leerplichtambtenaar, schoolmaatschappelijk werk, politie, schoolarts en Bureau Jeugdzorg). Op de meeste VO en MBO scholen vindt een gestructureerd (ZAT) overleg plaats waaraan de leerplichtambtenaren deelnemen. Één school heeft het afgelopen jaar een ZAT ontwikkeld en zal hier komend schooljaar mee starten. In het basisonderwijs hebben de scholen allen een zorgteam, deze zorgteams werken in een kleine samenstelling van de directeur, leerkracht en de intern begeleider. De leerplichtambtenaar heeft tot nu toe geen deelname in deze overlegvorm. Tijdens de bijeenkomst van de schoolbesturen primair onderwijs en gemeenten Midden Kennemerland op 3 juni 2009 is gesproken over de eventuele meerwaarde om de zorgteams in het primair onderwijs in de toekomst uit te breiden naar een ZAT waarin ook leerplichtambtenaar, schoolmaatschappelijk werker en jeugdarts deel zullen nemen. Deze vorm van zorgcoördinatie is voor het ontwikkelen van het CJG een belangrijk aandachtspunt. In de regio Midden-Kennemerland worden de mogelijkheden hiertoe momenteel geïnventariseerd. 3.2.3 Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) en VerwijsIndex Risicojongeren In het kader van de CJG ontwikkelingen zijn voorbereidingen gaande om te komen tot sluitende afspraken over samenwerking, zorgcoördinatie en opschaling voor de leeftijdsgroep van 0 tot 23 jaar. Het doel is een sluitende zorgstructuur realiseren voor jongeren. Volgens de planning zijn deze afspraken in 2011 bekrachtigd door middel van een convenant. De leerplichtambtenaren hebben deelgenomen aan de werkgroep CJG wat betreft de doelgroep 0-12 jaar en 12-18 jaar. De Verwijsindex Risicojongeren (VIR) is een informatiesysteem dat risicomeldingen van organisaties en gemeenten (leerplicht) over jeugdigen tot 23 jaar bij elkaar brengt. Het systeem registreert of iemand is aangemeld door een organisatie in de jeugdketen. Bij meer dan één melding over een kind, door verschillende organisaties, worden de meldende organisaties via de mail geïnformeerd, zodat afstemming
11
tussen professionals over de zorg aan jeugdigen eenvoudig en vroegtijdig tot stand kan komen. Het systeem legt geen inhoudelijke dossierinformatie vast. In het schooljaar 2009-2010 hebben de leerplichtambtenaren in Velsen 20 meldingen gedaan in de verwijsindex. Bij een aantal van deze meldingen heeft dit geleid tot een match met andere organisaties en heeft er afstemming plaatsgevonden. 3.2.4 Jeugdinterventieteam (JIT) overleg Het JIT was een onderdeel van Bureau Jeugdzorg. In april 2010 is het JIT over gegaan naar de Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Midden-Kennemerland (MADI). Het JIT beschikt over 2 uitvoerende medewerkers (JIT consulenten). Zij gaan naar ouders en jongeren toe, waar het noodzakelijk is om jongeren die ondersteuning kunnen gebruiken zo snel en correct mogelijk te helpen. Eens per maand vindt er een JIT-overleg plaats in het gemeentehuis van Velsen, waaraan de JIT-consulenten, politie, Leerplicht en HALT structureel deelnemen. Op afroep neemt ook een medewerker van Stichting Welzijn en Street Corner Work deel. Leerplicht, Bureau HALT en politie brengen jongeren in die bij hen bekend zijn en waar zij zich zorgen over maken. Door ze te bespreken in het JIT-overleg wordt bekend of de jongeren bekend zijn bij de andere deelnemers en of er hulpverlening betrokken is bij de jongere en het gezin. Dit maakt de samenwerking tussen de ketenpartners makkelijker en sneller. Bovendien wordt er een netwerk om de jongeren heen gebouwd om zo schooluitval, verzuim en crimineel gedrag te voorkomen of verminderen. In 2009 zijn er 40 jongeren uit Velsen aangemeld bij de JIT consulenten. Er heeft in 2009 9 maal een JIT-overleg plaatsgevonden, waarbij er in het totaal 173 jongeren besproken zijn. De jongeren worden zowel door leerplicht, politie en bureau HALT ingebracht. 3.2.5 HALT De leerplichtambtenaar kan bij verzuim, na de jongere een schriftelijk laatste waarschuwing te hebben gegeven, overgaan tot een verwijzing naar HALT of het opstellen van een Proces-Verbaal. Voor een HALT-afdoening komen uitsluitend signaalverzuim en zorgwekkend verzuim in aanmerking. De doelgroep leerlingen is tussen de 12 en 18 jaar, zonder of met weinig achterliggende problematiek. Verwijzing naar HALT gaat altijd in overleg met de medewerker van HALT. Dit is vastgelegd in het convenant ‘Aanpak ongeoorloofd schoolverzuim 2009 e.v.’. 3.2.6 Veiligheidshuis In 2009 is in de regio Kennemerland het Veiligheidshuis van start gegaan. Doel van het Veiligheidshuis is het vergroten van de veiligheid in de regio door intensieve samenwerking in en tussen de justitiële keten en de zorgketen Eén van de doelgroepen is de groep jongeren die met politie in aanraking komt. Leerplicht vormt hierbij een belangrijke schakel tussen zorg en justitie. Er is een wekelijks verdeeloverleg binnen het veiligheidshuis waarin jongeren besproken worden tegen wie een proces-verbaal is opgemaakt. De
12
leerplichtambtenaren krijgen een lijst met namen en leveren relevante informatie aan via de mail. Daarnaast is er een tweewekelijks justitieel casus overleg (JCO). De leerplichtambtenaar schuift hierbij aan wanneer er een proces-verbaal is opgemaakt vanuit leerlicht. Tevens zal in het Veiligheidshuis komend schooljaar gestart worden met een tweewekelijks zorgoverleg waarin jongeren besproken worden waar zorg omheen georganiseerd moet worden. De deelname van leerplicht is hierbij gewenst. 3.2.7 Regionaal Overleg Leerplichtambtenaren (ROL) Dit overleg vindt 4 maal jaar plaats met de leerplichtambtenaren van Midden- en Zuid Kennemerland. In dit overleg wordt informatie uitgewisseld en wordt gediscussieerd over actuele onderwerpen die van belang zijn voor het adequaat uitvoeren van de Leerplichtwet. Daarnaast is het ROL een uitgelezen plek om de signalen die de leerplichtambtenaren opvangen, uit te wisselen en hier eventueel actie op te ondernemen. In het afgelopen jaar zijn er twee werkgroepen gevormd waaraan de leerplichtambtenaren uit Velsen hebben deelgenomen. De eerste werkgroep heeft zich bezig gehouden met het onderzoeken van de mogelijkheden die er zijn voor leerplichtige topsport- en cultuurtalenten. De stand van zaken hierin is dat er in Velsen door de leerplichtambtenaar een notitie is geschreven met een plan van aanpak. Het plan van aanpak zal nu verder worden uitgewerkt tot een richtlijn voor de scholen wat betreft sport- en cultuurtalenten en leerplicht. De tweede werkgroep heeft een overleg gevoerd met het NOVA College, naar aanleiding van signalen dat er onduidelijkheid is over het uitschrijvingbeleid en de zorgplicht van het NOVA College. Dit heeft geleid tot duidelijke afspraken hierover. Daarnaast is er afgesproken om twee keer per jaar met elkaar in gesprek te gaan om actuele zaken met elkaar af te stemmen.
13
Hoofdstuk 4 Feiten en cijfers 4.1 Verzuimmeldingen Velsen telt in het schooljaar 2009-2010 11.334 leerplichtige jongeren. In het schooljaar 2008-2009 waren dit er 11.358. Aantal verzuimmeldingen vanuit scholen in 2009-2010: 298. Vorig schooljaar waren dit er 182. Een van de oorzaken van deze stijging is onze deelname aan de ZAT overleggen op het voortgezet onderwijs. Tijdens het ZAT overleg worden er afspraken gemaakt over het sneller melden van verzuim, waardoor de leerplichtambtenaar in een eerder stadium actie kan ondernemen. Een andere oorzaak is dat de leerplichtambtenaren in het afgelopen schooljaar actief bezig zijn geweest met voorlichting geven aan scholen over melden van verzuim. Dit middels een voorlichtingsbrief aan de directeuren van de scholen, de acties van de verzuimcoördinator en via persoonlijk contact met de betreffende contactpersonen op de scholen.
Verzuimmeldingen op sekse 400 Jongens 200
Meisjes Totaal
0 Jongens
172
Meisjes
126
Totaal
298
In het voortgezet onderwijs hebben er 155 meldingen van verzuim plaatsgevonden, op het MBO 93 en op het basisonderwijs 50. Vorig schooljaar was dit respectievelijk 127, 34 en 21. De stijging van het aantal meldingen in het voortgezet onderwijs en MBO zijn vooral het gevolg van de deelname aan het ZAT overleg. De verzuimmeldingen in het basisonderwijs gaan net als vorig schooljaar voornamelijk over luxe verzuim.
14
Verzuimmeldingen op type verzuim 250 200 150 absoluut verzuim
100
luxe verzuim signaal/zorgw ekkend verzuim
50 0 absoluut verzuim
13
luxe verzuim
52
signaal/zorgwekkend verzuim
233
Er zijn in het schooljaar 2009-2010 13 meldingen gedaan van absoluut verzuim. Bij 1 melding is proces-verbaal opgemaakt wegens het niet inschrijven op een erkende school. Deze zaak loopt nog bij justitie. N.a.v. 1 melding is een RMC-traject gestart. Uit onderzoek van 4 meldingen is gebleken dat deze jongeren naar het buitenland zijn verhuisd. N.a.v. 3 meldingen is een GBA onderzoek gestart, omdat het vermoeden was dat zij niet meer op het adres woonachtig waren. Twee jongeren zijn inmiddels uitgeschreven en één jongere staat nog in onderzoek. N.a.v. 1 melding is een traject gestart en is uiteindelijk een vrijstelling verleend op grond van artikel 15, volgen van ander onderwijs. De overige 3 meldingen zijn onderzocht en daarvan bleek dat twee jongeren op een school buiten de regio ingeschreven stonden. De overige melding is nog in onderzoek.
4.2 Proces-verbaal In het schooljaar 2009-2010 zijn er door de leerplichtambtenaar van Velsen 17 processen-verbaal opgemaakt, waarvan 1 voor absoluut verzuim, 10 voor signaal/zorgwekkend verzuim en 6 voor luxe verzuim.
4.3 Vrijstellingen
15
Er is in het schooljaar 9 maal toestemming gegeven voor een vrijstelling art. 5 onder a (op lichamelijke of psychische grond), 19 maal voor art. 5 onder c (leerling bezoekt school buitenland), 5 maal voor art. 15 (volgen ander onderwijs), 9 maal art. 3a (vervangende leerplicht) en 1 maal voor art. 3b (vervangende leerplicht laatste schooljaar).
Vrijstellingen
20 15 10
Art. 5 onder a
5
Art. 5 onder c Art. 15
0
Art. 3a
Art. 5 onder a
9
Art. 5 onder c
19
Art. 15
5
Art. 3a
9
Art. 3b
1
Art. 3b
Naast de vrijstellingen die hierboven genoemd zijn, hebben de leerplichtambtenaren een aantal leerlingen op gesprek gehad die met hun opleiding gestopt waren/ wilden stoppen, omdat zij een andere opleiding wilden gaan volgen. Het was niet altijd mogelijk deze leerlingen direct te herplaatsen. In 28 zaken hebben wij dit voor een afgebakende periode gedoogd, onder strikte voorwaarden (onder andere dagbesteding/werk en inschrijving andere opleiding).
Hoofdstuk 5 Conclusie en aandachtspunten 16
In het schooljaar 2009-2010 waren er 11.334 leerplichtige jongeren in Velsen. Het aantal verzuimmeldingen bedroeg 298. Vergelijk schooljaar 2007-2008 12.320 leerplichtige jongeren en 255 verzuimmeldingen en in 2008-2009 respectievelijk 11.358 en 182. De stijging van de verzuimmeldingen schrijven wij grotendeels toe aan de acties vanuit de leerplichtambtenaren, zoals eerder genoemd in hoofdstuk 4.1. Terugblik op de aandachtspunten uit het jaarverslag 2008-2009: •
Aanvragen artikel 5 onder c. Wanneer ouders een aanvraag doen worden ze in principe door de leerplichtambtenaar uitgenodigd voor een gesprek waarin onder andere gesproken wordt over hoe ouders de toekomst van hun kind zien op het gebied van integratie, aansluiting op de arbeidsmarkt en het oplopen van een eventuele taalachterstand.
•
Het ZAT. Op 5 VO scholen binnen de gemeente was al een vorm van overleg. Op de laatste school zijn de voorbereidingen gestart om komend schooljaar te kunnen starten met een ZAT. Op een aantal scholen is het ZAT geëvalueerd en zal komend schooljaar het ZAT verder ontwikkeld worden.
•
Opslaan in en uitgaande post. De uitgaande post wordt via het systeem CAReL verstuurd. Van de inkomende post wordt een interventie gemaakt en bewaard in een papieren dossier. Waar mogelijk komt de post ook per email binnen en wordt dan direct in het systeem opgeslagen.
•
Controleren van scholen en bijhouden verlofaanvragen. In het jaarlijks overleg dat de leerplichtambtenaren onlangs gehad hebben met de directeuren van het primair onderwijs hebben zij de procedure rond aanvragen extra verlof aan de orde gesteld. Dit om de samenwerking en afstemming met de scholen te verbeteren. Zij zien hier een constructieve ontwikkeling in. De verzuimcoördinator die het afgelopen jaar is aangesteld voor het voortgezet onderwijs heeft de scholen voor voortgezet onderwijs bezocht en de verzuimadministratie gecontroleerd. De verzuimcoördinator heeft een eindrapport (juli 2010) geschreven waarin een aantal aanbevelingen worden gedaan. Dit rapport komt terug ter bespreking in het Regionaal Overleg Leerplicht (ROL).
•
De leerplichtambtenaren hebben het afgelopen jaar de trajecten van Bureau Jeugdzorg: de Kloosterkeuken, de Ripper en de Adriaan besproken op de locatie van de Ripper. Daarnaast hebben zij deelgenomen aan de informatie bijeenkomst van het KVSA project van het NOVA College.
17
•
In het kader van de samenwerking met de diverse beleidsterreinen hebben de leerplichtambtenaren deelgenomen aan de werkgroep CJG en zijn zij betrokken geweest bij de opzet van het veiligheidshuis. Bij het ontwikkelen van de richtlijn sporttalenten en leerplicht zal nauw samengewerkt worden met het beleidsterrein sport.
•
Afgelopen jaar heeft mevrouw Hoekstra 3 maanden de BOA opleiding gevolgd en mevrouw Schmidt een schooljaar de vakopleiding. Beide opleidingen zijn positief afgerond.
•
De ambtsinstructie is door het college van B&W vastgesteld in juli 2010.
Aandachtspunten komend schooljaar: •
Uitwerking notitie sporttalenten en leerplicht
•
Betrokkenheid bij de verdere ontwikkeling van het ZAT op de scholen voor voortgezet onderwijs
•
Verder ontwikkelingen presentatie Dag van de Leerplicht, waar wij jaarlijks inhoud aan geven.
18
Bijlage Brief aan de schoolleiding
Geachte heer/mevrouw, Net als in voorgaande jaren blijft het terugdringen en voorkomen van luxe verzuim hoge prioriteit houden (denk bijvoorbeeld aan extra verlof rondom de schoolvakanties). Middels deze brief willen wij uw aandacht hierop vestigen en uw medewerking vragen bij het melden van het verzuim. De leerplichtambtenaren in de regio Midden- en Zuid-Kennemerland willen allen bijgaand stuk als uitgangspunt nemen voor het (handhavings-) beleid. Zij zijn voornemens vaker en intensiever te controleren op ongeoorloofd verzuim. Dit betekent dat mogelijkerwijs een leerplichtambtenaar bij u op school de afwezigheid van leerlingen komt controleren rondom schoolvakanties. Zoals bekend mag er door u als hoofd van de school geen verlof (wegens vakantie) verleend worden tijdens de eerste twee lesweken (art. 13a leerplichtwet). Elk ongeoorloofd verzuim dient gemeld te worden bij de leerplichtambtenaar, waarna er een oproep voor verhoor volgt. De uitgangspunten en afspraken met het Openbaar Ministerie zijn ongewijzigd gebleven en als volgt: • • • • •
Iedere ouder of feitelijk verzorger dient voor elke schooldag ongeoorloofd verzuim in de eerste twee lesweken geverbaliseerd te worden. Het proces-verbaal wordt na het constateren van het verzuim opgemaakt en vervolgens bij het parket ingediend. Als strafrechtelijke afdoening zal bij nieuwe overtreders, mits het verzuim niet langer is dan twee weken, een transactie aangeboden worden. Bij niet betaling zal de verdachte gedagvaard worden voor de kantonrechter. In overige zaken zal de verdachte (bij recidive of verzuim van meer dan twee weken) zo spoedig mogelijk voor de kantonrechter gedagvaard worden.
Wellicht ten overvloede merken wij op dat verlofaanvragen voor de periode vóór de zomervakantie alsmede rondom andere vakanties niet lichtvaardig gehonoreerd dienen te worden (zie bijlage). Immers, het is niet de bedoeling dat de problematiek van het te lang wegblijven van school na de zomervakantie zich verplaatst naar de periode vóór de zomervakantie of rondom de andere vakanties. Wij wijzen u erop dat de leerplichtwet slechts een beperkt aantal gronden geeft op basis waarvan vrijstelling van geregeld schoolbezoek gegeven kan worden (artikel 11 onder f en 11 onder g).
19
Verlof om op vakantie te gaan buiten de reguliere vakanties (artikel 11 onder f ) kan alleen worden toegestaan indien de specifieke aard van het beroep van één van de ouders/verzorgers ervoor zorgt dat de leerling slechts buiten de reguliere vakanties met hen op vakantie kan gaan. . Verlof in verband met gewichtige omstandigheden (artikel 11 onder g) kan alleen worden toegekend indien het gaat om externe, veelal buiten de wil van de leerplichtige of zijn/haar ouders gelegen omstandigheden. Voor wat betreft vrije dagen voor religieuze feestdagen melden wij dat de regiogemeenten een gezamenlijk advies hebben opgesteld. Wij verwijzen u hiervoor naar de bijlage. Wij verzoeken u met klem bovenstaande onder de aandacht te brengen bij de ouders en wij doen een dringend beroep op de schoolleiding om zorgvuldig met de verlofaanvragen om te gaan en hierin uw verantwoordelijkheid te nemen. Wilt u de bijlage digitaal ontvangen voor bijvoorbeeld plaatsing in een nieuwsbrief of in de schoolgids? Stuur dan een mail aan Nuriye Yollu (
[email protected]) met het verzoek de verlofregeling leerplicht te mailen. Moet het stuk naar meerdere mailadressen, geef de juiste mailadressen dan aan in uw mail. Begin volgend schooljaar kunt u eventueel luxe verzuim melden bij Carel (primair onderwijs) of bij het verzuimloket van DUO (voortgezet onderwijs en ROC). Met dank voor uw medewerking en vriendelijke groet, Namens de leerplichtambtenaren van de gemeenten Beverwijk Bloemendaal Haarlem
Haarlemmerliede & Spaarnwoude Heemskerk Heemstede Uitgeest Velsen Zandvoort Bijlage: verlofregeling
20
Leerplicht In de Leerplichtwet staat dat leerplichtige kinderen (5 t/m 17 jaar) de school moeten bezoeken. Verzuim is alleen toegestaan met een geldige reden zoals ziekte van het kind of doktersbezoek. In een aantal bijzondere gevallen is extra verlof mogelijk. Hieronder een overzicht.
Verlof voor religieuze feestdagen Wanneer een kind “plichten moet vervullen die voortvloeien uit religie of levensovertuiging” kan hiervoor verlof verleend worden onder de volgende voorwaarden: • Per religieuze feestdag kan in principe 1 vrije dag worden verstrekt door de directeur van de school. • Een aanvraag van extra vrije dagen om een religieus feest in het thuisland te vieren kan door de directeur niet gehonoreerd worden; vrije dagen worden alleen verstrekt voor de religieuze feestdag zelf, de rest zou extra vakantie zijn. • De afwezigheid van een kind/jongere vanwege een religieuze feestdag wordt ten minste twee dagen van tevoren door één van de ouders schriftelijk aan de directeur van de school gemeld.
Verlof voor extra vakantie Op vakantie tijdens schooltijd is in principe onmogelijk. Een uitzondering kan gemaakt worden wanneer een kind gedurende geen enkele schoolvakantie twee weken gezinsvakantie kan genieten vanwege de “specifieke aard van het beroep” van één van de ouders (uit jurisprudentie is gebleken dat er vanuit gegaan wordt dat de ouder het merendeel van zijn inkomsten slechts in de zomervakantie kan verdienen). In dat geval kan bij de directeur van de school verlof worden aangevraagd voor extra vakantie. De directeur kan in deze gevallen één maal per jaar voor ten hoogste tien schooldagen verlof verlenen. Het moet dan gaan om de enige gezinsvakantie in dat jaar. NB: alleen een werkgeversverklaring is geen geldige reden voor het verlenen van verlof voor extra vakantie. Er mag geen verlof worden verleend op grond van organisatorische problemen bij de werkgever (dit geldt bijvoorbeeld voor aanvragen van ouders die werkzaam zijn bij luchtvaartmaatschappijen). Verlof kan alleen verleend worden onder de volgende voorwaarden: • De verlofperiode mag niet vallen in de eerste twee weken van het schooljaar. • De aanvraag voor extra verlof moet ten minste acht weken van tevoren worden ingediend bij de directeur van de school. Dit heeft te maken met een eventuele bezwaarperiode.
21
• De verlofperiode mag niet meer dan tien schooldagen beslaan. Voor een periode van meer dan tien schooldagen mag wettelijk gezien geen toestemming worden verleend.
Verlof wegens gewichtige omstandigheden Bij gewichtige omstandigheden gaat het volgens de wet om “buiten de wil van ouders en kind gelegen situaties”. Voor deze omstandigheden kan verlof worden aangevraagd. Te denken valt aan: • Verhuizing van het gezin • Bijwonen van een huwelijk van bloed- of aanverwanten tot en met de 3 e graad • Ernstige ziekte van bloed- of aanverwanten tot en met de 4 e graad • Overlijden en begrafenis van bloed- of aanverwanten Bij de bolletjes 2 t/m 4 geldt dat wordt geadviseerd hiervoor buiten Nederland maar binnen Europa maximaal 5 dagen toe te kennen, buiten Europa maximaal 10 dagen, indien dit aantoonbaar noodzakelijk is voor de reis en het verblijf. Onder gewichtige omstandigheden vallen niet: • Familiebezoek in het buitenland • Vakantie in een goedkope periode of in verband met een speciale aanbieding, het winnen van een prijs of het anderszins aanbieden van een vakantie door derden. • Vakantie onder schooltijd vanwege gebrek aan andere boekingsmogelijkheden • Eerder vertrek of latere terugkeer van vakantie vanwege de verkeersdrukte Verlof kan alleen verleend worden onder de volgende voorwaarden: • De aanvraag voor extra verlof moet, indien mogelijk, ten minste acht weken van tevoren, maar in ieder geval zo spoedig mogelijk, worden ingediend bij de directeur van de school. Dit heeft te maken met een eventuele bezwaarperiode. • De directeur van de school beslist over aanvragen voor een verlofperiode tot en met tien schooldagen. Voor een periode van meer dan tien schooldagen moet een aanvraag voor extra verlof worden ingediend bij de leerplichtambtenaar.
Procedure Voor het aanvragen van extra vakantieverlof of verlof vanwege gewichtige omstandigheden kan bij de directeur van de school een aanvraagformulier gehaald worden. Dit formulier moet door de ouder(s), geheel en naar waarheid ingevuld, ingediend worden compleet met relevante aanvullende stukken.
22
Wanneer een aanvraag voor verlof wordt afgewezen en ouders zijn het met deze beslissing niet eens, dan kunnen zij hiertegen bezwaar maken. Dit kan door een bezwaarschrift op te stellen dat wordt ingediend bij de persoon die het besluit genomen heeft. Hierin moeten minimaal de volgende gegevens zijn opgenomen: • Naam en adres van de belanghebbende • Datum • Omschrijving van het genomen besluit • Argumenten die aangeven waarom ouders het niet eens zijn met het besluit • Handtekening van de belanghebbende
Geen toestemming, toch weg? Wanneer een ouder geen toestemming heeft voor extra verlof voor zijn/haar kinderen en de kinderen toch van school houdt, dan is de directeur van de school verplicht dit te melden bij de leerplichtambtenaar van de woongemeente. De leerplichtambtenaar zal de ouder(s) in dat geval oproepen en kan ertoe besluiten proces verbaal op te maken.
23
24
