A
gemeente Eindhoven
Raadsnummer
15R6405
Inboeknummer
15bst00959
Beslisdatum B&W
14 juli 2015
Dossiernummer
15.29.103 (2.3.1)
Raadsvragen Van het raadslid dhr. R. Thijs (GroenLinks) over klimaatambities Eindhoven na gerechtelijke uitspraak De Nederlandse staat moet in 2020 de uitstoot van broeikasgassen met 25% hebben gereduceerd ten opzichte van 1990. Dat heeft de rechtbank in Den Haag bepaald naar aanleiding van de klimaatzaak die door Urgenda is aangespannen. De staat heeft een zorgplicht voor de bescherming en de verbetering van het leefmilieu. Eindhoven heeft een klimaatambitie om in 2045 energieneutraal te zijn. De rechtbank heeft vandaag het belang van een sterke klimaatambitie onderstreept. Belangrijker nog: de rechtbank stelt dat de staat de plicht heeft om de uitstoot met minimaal 25% te reduceren in 2020 op basis van de uitstoot van 1990. GroenLinks ziet de uitspraak van de rechtbank in lijn met de ambitie van Eindhoven in het coalitieakkoord om prioriteit te maken van het verbeteren van de luchtkwaliteit en het behalen van onze energiedoelstellingen in de stad. Op basis van de uitspraak vreest GroenLinks echter dat de huidige ambities van de stad niet voldoende zijn en dat er “een tandje” bij moet. Graag ziet GroenLinks van het college een uitgebreide reactie op de gerechtelijke uitspraak met daarin opgenomen wat in de ogen van het college de consequenties zijn voor Eindhoven. Eindhoven, 24 juni 2015
Antwoord van burgemeester en wethouders Hierin wil GroenLinks in ieder geval de volgende vragen beantwoord hebben. 1.
Onderschrijft het college de noodzaak van het verbeteren van de luchtkwaliteit in Eindhoven?
Ja. 2.
Hoe verhoudt het huidige klimaatprogramma (alle activiteiten van de gemeente om de CO2 uitstoot te verminderen) van de gemeente Eindhoven zich tot de gerechtelijke uitspraak om in 2020 minimaal 25% minder CO2 uitstoot in de stad te hebben ten opzichte van 1990?
A
Raadsnummer
15R6405
De ambitie van de gemeente op het gebied van energie en klimaat is in juni 2009 door de Raad vastgelegd in het Raadsbesluit over het UItvoeringsprogramma klimaatbeleid 20092012. Daarbij is gesteld dat Eindhoven de ambitie heeft om energieneutraal te zijn in 2045, en voor de gebouwde omgeving reeds in 2035. Energieneutraal is daarbij gedefinieerd als de situatie dat er niet meer energie wordt gebruikt dan er duurzaam wordt geproduceerd. In de afgelopen jaren is deze ambitie verder uitgewerkt, in workshops met de TUe en externe deskundigen. De resultaten hiervan zijn onder andere gepresenteerd tijdens de conferentie ‘Eindhoven Energieneutraal’ in de raadszaal in maart 2013. De uitwerkingen zijn verder na te zien in het boekwerk ‘Eindhoven Energieneutraal’ en in de bijbehorende interactieve pdf die te downloaden zijn op www.eindhoven.nl/energieneutraal. In vervolg daarop is in 2014 gewerkt aan de roadmap ‘Eindhoven Energieneutraal’, die onlangs door het College is vastgesteld. Ook deze is, met het bijbehorende uitvoeringsprogramma, via bovengenoemd adres te downloaden. De Eindhovense ambitie is dus gericht op een te behalen situatie in de toekomst, geheel volgens de methodiek van The Natural Step. De uitspraak van de rechtbank in de Urgenda-zaak heeft vooral betrekking op de ambities ten opzichte van het verleden, namelijk een vermindering van de CO2- uitstoot ten opzichte van het niveau in 1990. Een en ander voortkomend uit de Europese doelstellingen, mede gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek dat aangeeft dat om een klimaatverandering met desastreuze effecten te voorkomen, het noodzakelijk is dat de CO2 uitstoot in 2020 ten minste 25% lager is dan in 1990. De ambitie van de gemeente Eindhoven is anders gedefinieerd dan de Europese en de landelijke ambitie. Een belangrijke reden daarvoor is dat op wereld- en nationale schaal er nog wel globale uitspraken zijn te doen over de CO2 uitstoot in 1990, maar dat er op het niveau van een stedelijk gebied te weinig gegevens bekend zijn over de uitstoot in 1990 om daar een werkbare en zinvolle ambitie aan te koppelen. Als we niet goed weten wat de uitstoot in 1990 was, is het ook niet goed mogelijk om een ambitie daarop te baseren of een resultaat te meten. Het is dus beter om te werken naar een te bereiken resultaat, zoals ‘energieneutraal in 2045’. Het is belangrijk om daarbij te bedenken dat de definitie van energieneutraal automatisch inhoudt dat de netto CO2 uitstoot op dat moment gelijk is aan nul. Als alle gebruikte energie immers duurzaam wordt geproduceerd, is er geen sprake meer van de verbranding van fossiele brandstoffen en vindt er alleen nog uitstoot van ‘kortcyclisch’ CO2 plaats, dat elders weer wordt opgenomen uit de atmosfeer. De Eindhovense ambitie is geformuleerd voor het jaar 2045, er is vooralsnog geen tussendoelstelling voor het jaar 2020 opgenomen. Deze tussendoelstelling kan echter wel worden afgeleid uit het geprognosticeerde verloop van energiegebruik en energieproductie op weg naar ‘energieneutraal’. In het kader van eerdergenoemde workshops, conferentie en roadmap is een zo goed mogelijke prognose gemaakt van de route naar een energieneutraal Eindhoven. Daarbij is gekeken naar wat met de huidig beschikbare technieken en de huidig bekende potenties voor duurzame energie, de mogelijkheden zijn om tot de gewenste balans in 2045 te komen. De inschatting is dat het huidige energiegebruik van de stad van circa 17 PJ/jaar in 2009 omlaag zou kunnen naar circa 11 PJ/jaar als maximaal ingezet wordt op energiebesparing in de gebouwde omgeving, bedrijfsleven en in mobiliteit. Om balans te bereiken zou dan dus in 2045 ook 11 PJ/jaar aan duurzame energie geproduceerd moeten worden. In grafiek ziet dit er als volgt uit:
2
A
Raadsnummer
15R6405
De verwa chting is daarbij dat de inzet op innovaties, zowel lokaal als wereldwijd, ertoe zal leiden dat er een sterke versnelling zal optreden in het effect van innovaties op de productie van duurzame energie. Vandaar de ’S’-vormige curve in het verloop van de verwachte duurzame energie productie. Om de voortgang in één meetbaar getal te kunnen weergeven is de Eindhovense Energieneutraliteitsindex geïntroduceerd, die weergeeft welke deel van het energiegebruik reeds duurzaam wordt geproduceerd. In de energieneutrale situatie moet deze index een waarde van 100% hebben. Indien de in bovenstaande figuur weergegeven ontwikkeling wordt gevolgd, zal de energieneutraliteitsindex zich als volgt ontwikkelen:
C O 2 u Uitstoot Hoewel er dus geen cijfers bekend zijn over de CO2 uitstoot in 1990, kan deze vanaf circa 2009 wel berekend worden, en kan ook berekend worden hoe de CO2 uitstoot zich
3
A
Raadsnummer
15R6405
ontwikkelt, en wat de daling van de uitstoot is ten opzichte van 2009. Dit ziet er in grafiek als volgt uit:
Op basis van het bovenstaande is dus de verwachting dat als de huidige ambities van de gemeente Eindhoven gerealiseerd worden, dat dan in 2020 de CO2 uitstoot gedaald zal zijn met circa 23% ten opzichte van 2009. We weten niet wat de uitstoot in 1990 was, het is niet onredelijk om aan te nemen deze op een enigszins vergelijkbaar lag als in 2009. Daarmee voldoet de Eindhovense ambitie dus in de praktijk net niet aan de door de rechter gestelde eis van een doelstelling om in 2020 een reductie van de uitstoot van 25% te realiseren. Gezien de onzekerheden in de metingen, is dit kleine verschil geen reden om de ambitie aan te passen. 3.
Wat is de huidige stand van zaken met betrekking tot het verminderen van de uitstoot in de stad ten opzichte van 1990?
Het energiegebruik, de productie van duurzame energie en de CO2-uitstoot in Eindhoven in de jaren 2009 t/m 2013 zijn in onderstaande grafieken weergegeven.
4
A
Raadsnummer
15R6405
Geconcludeerd kan worden dat tot en met 2012 de ontwikkeling behoorlijk conform de ambitie verliep, maar dat in 2013 het energiegebruik en de CO2-uitstoot weer zijn gestegen. Er zal hier een belangrijk verband zijn met het optreden van de economische crisis en met de relatief strenge winter van 2013. De definitieve cijfers over de productie van duurzame energie in 2013 zijn nog niet beschikbaar. 4.
Welke consequenties heeft het behalen van de doelstellingen zoals vastgelegd in de gerechtelijke uitspraak voor het klimaatprogramma van de gemeente Eindhoven?
Geconcludeerd kan worden dat de ambities van Eindhoven globaal in lijn zijn met de uitspraak van de rechter en niet bijgesteld hoeven te worden. Eindhoven heeft formeel nog geen tussendoelstelling voor het jaar 2020 geformuleerd, maar naar aanleiding van de uitspraak van de rechter en naar aanleiding van vragen vanuit Europa hierover (in het kader van het Covenant of Mayors), stellen wij voor omdat wel alsnog te doen en U hierover dit najaar een raadsvoorstel aan te bieden. Voorzover we nu uit de daadwerkelijke resultaten kunnen afleiden, is het risico niet denkbeeldig dat de ambities voor 2045 niet gehaald zullen worden. Vooral op het punt van de productie van duurzame energie is de ambitie erg hoog ten opzichte van de huidig bekende potentie en worden dus hoge verwachtingen gesteld aan het effect van innovaties in de duurzame energieproductie. Om de ambities waar te kunnen maken zal een grote inzet op enerzijds ‘massa maken’ nodig zijn (nu inzetten op de nu rendabele technieken zoals zonne-energie en bio-massa energie) alswel op ‘versnellen’, door actief samen met
5
A
Raadsnummer
15R6405
alle andere stakeholders in de multiple helix in te zetten op zowel technische als sociale innovaties. 5.
Bent u bereid om voor de eerste commissieronde in september 2015 in de commissie hierover met ons en de raad in gesprek te gaan?
Ja Eindhoven, 14 juli 2015
Burgemeester en wethouders van Eindhoven
6
