Gemeente DEVENTER Sorteeranalyse Prullenbakken en straatvuil in de openbare ruimte Nulmeting, Oktober 2013
Inhoudsopgave
1
Inleiding ....................................................................................................................................... 3
2
Steekproefmonsters .................................................................................................................... 3
3
Resultaten van de sorteeranalyse .............................................................................................. 4
4
5
3.1
Samenstelling o.b.v. gewicht .............................................................................................. 4
3.2
Samenstelling o.b.v. volume .............................................................................................. 5
Afvalscheiding in de openbare ruimte ......................................................................................... 7 4.1
Aansluiten bij huishoudens: oud papier, kunststof verpakkingen en rest .......................... 7
4.2
Alternatief: PET, drankkarton, blikjes en flessen ................................................................ 8
Foto’s ........................................................................................................................................... 9
1 Inleiding Gemeente Deventer is voornemens een proef te starten met het scheiden van afval in de openbare ruimte. Dit kan door prullenbakken voor diverse afvalstoffen te plaatsen en door selectief te prikken van de straat. Om te zien op welke wijze afvalscheiding hier het best vorm gegeven kan worden, en om later het effect van afvalscheiding te kunnen evalueren, is voorafgaand aan de pilot de samenstelling van het prullenbakken- en straatvuil bepaald. Eureco heeft op 25 september 3 monsters ontvangen: 2 afkomstig van prullenbakken uit resp. wijk 2 (centrum) en wijk 5 (woonwijk) en 1 monster straatvuil afkomstig van wijk2 (centrum). Het betreft prullenbakken en straatvuil in de nulsituatie: er zijn geen mogelijkheid om in de openbare ruimte het afval gescheiden aan te bieden. Beide monsters zijn volledig uitgesorteerd in een aanzienlijk aantal fracties. Dit om een goed beeld te verkrijgen van het afval dat in prullenbakken en op straat wordt aangeboden. De samenstelling van prullenbakken- en straatvuil in de openbare ruimte is nog weinig onderzocht in Nederland. Onze bevindingen naar aanleiding van deze nulmeting zijn opgetekend in deze rapportage en daar waar nodig ondersteund met foto’s.
2 Steekproefmonsters Alle 3 de monsters worden visueel gedomineerd door voedsel- en drankverpakkingen. Vooral voor het prullenbakkenvuil betreft het zowel verpakkingen die we associëren met het verblijf in de openbare ruimte (snackbakjes, milkshake-, ijsbekers), als verpakkingen en items die we associëren met de thuissituatie (flacons van afwasmiddelen, boterkuipjes, vleesschaaltjes, koffiepads, appelmoespotten en wijnflessen). Een groot deel van de verpakkingen wordt universeel gebuikt: petfles, drankkarton, drankblikjes, bierflesjes). In het prullenbakkenvuil zijn er opvallend veel dichtgeknoopte zakken en zakjes gemengd vuil aangetroffen. Het betreft hier dumpingen van huisvuil, gelet op de aard van hetgeen we in de zakken aantreffen (bijv. koffiepads, vleesschaaltjes). Ook in het straatvuil is huisvuil aanwezig (bijv. aardappelschillen), maar in mindere mate. De zakjes huisvuil zijn opengegaan en niet meer als zodanig herkenbaar. Er is dus sprake van ontwijkgedrag door huishoudens. Het toepassen van diftar kan het ontwijkgedrag versterken, doordat bewoners van hun afvalstoffen kunnen ontdoen, zonder hiervoor te betalen. Het is de vraag of het project ‘afvalscheiding in de openbare ruimte’ zich misschien ook zou moeten richten op het tegengaan van dumping in de openbare ruimte.
3
3 Resultaten van de sorteeranalyse In dit hoofdstuk worden de resultaten voor de nulsituatie gepresenteerd: prullenbakkenafval zonder scheidingsmogelijkheden en het straatvuil.
3.1
Samenstelling o.b.v. gewicht
Hieronder is de samenstelling van de 3 monsters aangegeven per materiaalsoort. De samenstelling is uitgedrukt in gewichtsprocenten van het totale steekproefmonster. De zakken waarin het vuil is aangeleverd zelf zijn buiten de resultaten gehouden. .
Afval in openbare ruimte, detailsamenstelling obv gewicht 100%
overig afval dichte zakken huisvuil
90%
hondenzakjes
80%
organisch
70%
papier niet herbruikbaar
60%
drankkarton oud papier karton
50%
kunststof niet herbruikbaar
40%
kunststof v. folie
30%
kunststof v. vormvast
20%
kunststof v. petfles drankblikjes
10%
drankfles glas
0% Wijk 2 centrum straatvuil
Wijk 2 centrum prullenbak
Wijk 5 woonwijk prullenbak
In het straatvuil ontbreken de dichtgeknoopte zakje huisvuil. Verder zien we hier meer drankblikjes, petflesjes en niet herbruikbaar papier (milkshake beker ed) en verhoudingsgewijs minder folie. Het prullenbakkenafval uit het centrum en de woonwijk verschillen op de volgende punten van elkaar: 1. In het centrum zijn beduidend meer zakken huisvuil aangeboden dan in de woonwijk. 2. Het organisch materiaal bestond in alle drie de proeven uit etensresten (die inmiddels onherkenbaar zijn geworden). In het centrum zijn o.a. veel appels aangetroffen. In het straatvuil zagen we naast etensresten ook enig blad. 3. Er is relatief weinig glas aangetroffen. Wel zagen we in de prullenbakken zowel bierflesjes als wijnflessen, flessen voor sterke dank en conservenglas (wijst op huisvuil). In het straatvuil alleen bierflesjes. 4. Kunststof wordt onderscheiden in 3 fracties die geaccepteerd worden door Nedvang en fracties die bekend staat als ‘niet herbruikbaar’: de chipszakken, piepschuim en gebruiksartikelen (niet verpakking).
4
5. Blik is het centrum is vooral afkomstig van energiedrank, in de woonwijk veel bier. 6. Herbruikbaar papier in het centrum varieert van golfkartonnen dozen tot reclamefolders. In de woonwijk vooral klein papier (bonnetjes, snoepverpakking). Het straatvuil zowel dozen als kleien papier. 7. Niet herbruikbaar papier is in het centrum en in het straatvuil vooral hamburgerdoosjes en milkshake- en ijsbekers. In de woonwijk veel meer tissue, sigarettendoosjes etc. Samenstelling op basis van gewicht , zonder aanwezigheid van zakken huisvuil. We hebben gezien dat een groot deel van de samenstelling van het prullenbakkenafval bepaald wordt door aanwezigheid van volle zakken met huisvuil. In wijk 5 is dit 26% en in wijk 2 ruim 38% Voor de beeldvorming is de samenstelling van het prullenbakkenafval uiteengezet zonder de aanwezigheid van zakken huisvuil.
Afval in openbare ruimte, detailsamenstelling obv gewicht excl dichte zakken huisvuil 100%
overig afval
90%
hondenzakjes
80%
organisch
70%
papier niet herbruikbaar
60%
drankkarton oud papier karton
50%
kunststof niet herbruikbaar
40%
kunststof v. folie
30%
kunststof v. vormvast
20%
kunststof v. petfles
10%
drankblikjes drankfles glas
0% Wijk 2 centrum straatvuil
Wijk 2 centrum prullenbak
Wijk 5 woonwijk prullenbak
De grootste fracties van de samenstelling werden door aanwezigheid van dichte zakken met huisvuil het meest onderdrukt. Kunststof, papier en organische materiaal zijn de 3 grootste fracties van het prullenbakkenafval.
3.2
Samenstelling o.b.v. volume
Hieronder is de volume samenstelling van beide monsters weergegeven per materiaalsoort. De volumes zij belangrijk om de inhoud van de nieuwe afvalbakken die afvalscheiding mogelijk gaan maken vast te stellen.
5
Prullenbakkenafval, samenstelling obv volume
overig afval dichte zakken huisvuil
100%
hondenzakjes
90%
organisch
80%
papier niet herbruikbaar
70%
drankkarton
60%
oud papier karton kunststof niet herbruikbaar
50%
kunststof v. folie
40%
kunststof v. vormvast
30%
kunststof v. petfles drankblikjes
20%
drankfles glas
10% 0% Wijk 2 centrum straatvuil
Wijk 2 centrum prullenbak
Wijk 5 woonwijk prullenbak
Uit deze grafiek blijkt dat een groot van het volume wordt ingenomen door kunststoffen (alle soorten: 30-40%). Hiervan valt het overgrote deel binnen de acceptatiecriteria van Nedvang. Kunststof niet herbruikbaar bestaat vooral chipszakken en diverse gebruiksartikelen (wieldop, stiften, verhuisbord, etc.).
6
4 Afvalscheiding in de openbare ruimte Voor het scheiden van afval wordt vaak uitgegaan van maximaal drie afvalstromen: 2 grondstofstromen en 1 reststroom. Er kan hierbij aangesloten worden op de scheidingsregels zoals die in-huis worden gehanteerd (oud papier, kunststof Nedvang). Ook kan worden uitgegaan van typische out-door afvalstromen die gemakkelijk te herkennen, te communiceren en te scheiden zijn. Voor beide scheidingswijzen hebben we in kaart gebracht welk gewicht en volume gescheiden kan worden, bij optimale afvalscheiding.
4.1
Aansluiten bij huishoudens: oud papier, kunststof verpakkingen en rest Prullenbakkenafval, scheidingsregels zoals in-home (gewicht)
100% 80% 60% Overige afval
40%
Kunststof (nedvang) 20%
Oud papier
0% Wijk 2 centrum straatvuil
Wijk 2 centrum prullenbak
Wijk 5 woonwijk prullenbak
Bij de keuze oud papier – kunststofverpakking komt 20% (prullenbakken) tot 30% (straatvuil) van het gewicht in aanmerking voor afval scheiden. Deze grondstoffen bepalen samen 40% van het totale volume. Het is wel de vraag of mensen die huisvuil dumpen bereidt zijn tot het scheiden van afval. Zo niet, dan is de mogelijke respons lager.
Prullenbakkenafval, scheidingsregels binnen pilot (volume) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
Overig afval Kunststof (nedvang) Oud papier
Wijk 2 centrum straatvuil
Wijk 2 centrum prullenbak
Wijk 5 woonwijk prullenbak
7
4.2
Alternatief: PET, drankkarton, blikjes en flessen
Goed herkenbare en gemakkelijk te recyclen soorten afval binnen het straat- en prullenbakkenvuil zijn de drankblikjes, drankkartonnen, petflesjes en flessenglas. Deze fracties kunnen apart of als combinatiefractie worden ingezameld. In geval van gecombineerde inzameling is een sorteerslag een vereisten. Dit zou opgepakt kunnen worden in samenwerking met de sociale werkvoorziening, in het kader van arbeidsprojecten voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Met deze indeling wordt 15 tot 25% van het gewicht bereikt en zo’n 25-35% van het volume. Risico bij deze indeling is de vraag of ook jongeren (naar verwachting een grote groep ontdoeners) bereid zullen zijn het afval te scheiden.
Prullenbakkenafval, gemakkelijk te herkennen soorten (gewicht) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Wijk 2 centrum straatvuil Drankkarton
PETflesjes
Wijk 2 centrum prullenbak Drankblikjes
Wijk 5 woonwijk prullenbak
Flessenglas
Overige afval
Prullenbakkenafval, gemakkelijk te herkennen soorten (volume) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Wijk 2 centrum straatvuil Drankkarton
PETflesjes
Wijk 2 centrum prullenbak Drankblikjes
Wijk 5 woonwijk prullenbak
Flessenglas
Overige afval
8
5 Foto’s
9
10
