APRIL 2010
NUMMER 1
JAARGANG 12
GEMEENTEBULLETIN Informatie over risicomanagement voor gemeenten
Risico- en verzekeringsmanagement binnen uw gemeente In deze uitgave is er uitgebreid aandacht voor een diversiteit aan actuele onderwerpen. Vanuit Aon willen wij u graag ondersteunen bij risico- en verzekeringsmanagement. Deze onderwerpen bieden u handvatten om binnen uw gemeente optimaal risico- en verzekeringsmanagement toe te passen.
Daarnaast vind u informatie over de dienstverlening van het COT. De afgelopen jaren is het COT uitgebreid in het nieuws gekomen omtrent onder meer: de brand op de faculteit bouwkunde van de TU Delft de Schipholcrash de strandrellen in Hoek van Holland. De uitgebreide expertise van het COT op het gebied van crisis- en veiligheidsmanagement is een zeer goede aanvulling op de bestaande dienstverlening van Aon. Wij wensen u veel leesplezier toe!
Zekerheid over Verborgen Gebreken Steeds meer gemeenten bemoeien zich, net als private opdrachtgevers, minder met de uitvoering van het bouwproces. Zij doen dit onder meer door de opdrachten niet meer in detail voor te schrijven. Dit mede in verband met eventuele aansprakelijkheden en bezuinigingsmaatregelen op ingenieursactiviteiten.
INHOUD:
RISICO- EN
EUROPESE AANBESTEDINGEN
VERBORGEN GEBREKEN
EVEN VOORSTELLEN...
VERZEKERING
GEMEENTEN
VERZEKERINGSMANAGEMENT COLLECTIEVE ONGEVALLEN-
CONTINUÏTEITSMANAGEMENT BIJ
RISICO’S HOUDEN ZICH NIET AAN GEMEENTEGRENZEN
GEMEENTEBULLETIN
|
INFORMATIE OVER RISICOMANAGEMENT VOOR GEMEENTEN
Daar waar zij vroeger zelf voor het ontwerp zorgden en alleen opdrachten gaven om ‘hun ontwerp’ uit te voeren, leggen gemeenten nu vaak de verantwoordelijkheid voor het totale project bij de uitvoerende partijen, zoals projectontwikkelaars en (hoofd)aannemers.
MEER KANS OP FOUTEN? Bouwprocessen vergen vaak het uiterste van de partijen die hierbij betrokken zijn. Door toepassing van nieuwe materialen, veranderende processen en tijdsdruk wordt van aannemers, architecten en constructeurs geëist dat zij innovatief zijn en met steeds vernieuwende en uitdagender ontwerpen en oplossingen komen. Dat dit kan leiden tot een omgeving waar mogelijk meer kans op fouten ontstaat, is niet uit te sluiten.
ZEKERHEID ZONDER INMENGING De vraag is op welke wijze de gemeente de meeste zekerheid kan verkrijgen dat financiële schade niet bij haar terechtkomt zonder dat zij teveel bij het bouwproces betrokken is. We hebben het hier dan over financiële schade als gevolg van fouten bij de realisering van een bouwproject.
DEEL VAN RISICO’S BIJ VERZEKERAARS De gemeente zou kunnen besluiten om voor het werk een ‘Verborgen Gebreken Verzekering’ te (laten) sluiten. Een speciale verzekering waardoor een deel van de risico’s wordt overgenomen door verzekeraars. De gemeente kan de polis zelf afsluiten maar zij kan dit ook door de projectontwikkelaar of de aannemer laten doen. Omdat deze dekking nog geen algemeen gebruik is, dient het afsluiten vast te worden gelegd in het bouwcontract.
DE VERBORGEN GEBREKEN VERZEKERING De Verborgen Gebreken Verzekering biedt de gemeente tot 10 jaar na oplevering van het bouwproject verzekeringsdekking voor (dreigende) materiële schade aan de constructieve delen van het project als gevolg van een ‘eigen gebrek’ voortkomend uit: Ontwerpfouten Materiaalfouten Uitvoeringsfouten
MEER DAN EEN VERZEKERING ALLEEN Door het sluiten van een Verborgen Gebreken Verzekering wordt in vele gevallen dekking geboden voor de financiële gevolgen indien zich een schade manifesteert. Daarnaast vindt er een extra controle plaats op het ontwerp en de uitvoering. Slechts een beperkt aantal gespecialiseerde technische verzekeraars is bereid deze dekking te bieden. Als onlosmakelijk onderdeel van de dekking geldt dat door een onafhankelijke deskundige, de zogenaamde Technical Inspection Service (TIS) controles worden uitgevoerd op de berekeningen, het ontwerp en (juiste verwerking van) materialen. De TIS voert dus ook namens verzekeraars gedurende de uitvoering van het werk controles uit. Alleen bouwprojecten die aan de gestelde eisen voldoen krijgen bij oplevering een goedkeuringscertificaat van de TIS. Alleen wanneer de TIS dit certificaat heeft afgegeven komt de dekking definitief tot stand. Voor de TIS-bedrijven is recent een certificatiemodel geïntroduceerd. Hierdoor zijn opdrachtgevers en verzekeraars van een optimale onafhankelijke inspectie verzekerd. Ook hier geldt dat er momenteel
2
APRIL
|
NUMMER 1
JAARGANG 12
meerdere TIS-bedrijven actief zijn hetgeen een positieve invloed heeft op de kosten die door verzekerden worden betaald. Door het inschakelen van een TIS kan de gemeente besluiten dat zij op een andere (meer beperkte) wijze toezicht houdt op een bouwproject waardoor mogelijk op de toezicht- of directiekosten kan worden bespaard.
VERGOEDING VAN DE HERSTELKOSTEN Mocht een project onverhoopt toch een verborgen gebrek vertonen waardoor schade ontstaat, dan kan de gemeente voor vergoeding van de herstelkosten direct een beroep doen op de polis. De dekking voorziet in geval van ontwerpfouten meestal ook in vergoeding van de kosten van verbetering.
SAMENHANG MET ANDERE VERZEKERINGEN Voor een reken- of ontwerpfout kan de beroepsaansprakelijkheidsverzekering van de adviseurs worden aangesproken. De vergoeding onder deze verzekering is echter in de meeste gevallen beperkt tot: directe kosten schaden die zich manifesteren tot uiterlijk 5 jaar na oplevering het honorarium van de betreffende adviseur Daarnaast moet ook worden aangetoond dat de schade daadwerkelijk het gevolg is van een ontwerp- of rekenfout. Indien de schade het gevolg is van een materiaal- of uitvoeringsfout dient de aannemer of projectontwikkelaar te worden aangesproken. Voor een beroep op de Verborgen Gebreken Verzekering is de schuldvraag van ondergeschikt belang, iedere vorm van een eigen gebrek is in beginsel verzekerd. Naast de beroepsaansprakelijkheidsverzekering is voor bijna elk bouwproject wel een Construction All Riks verzekering van kracht. Deze verzekering biedt na de bouwtermijn dekking voor materiële schade gedurende de onderhoudstermijn. Deze termijn is echter beperkt tot de termijn conform bestek of bouwcontract en veelal niet langer dan 12 maanden. De Verborgen Gebreken Verzekering biedt dekking gedurende 10 jaar na oplevering.
DE ROL VAN AON Aon is sinds de introductie van de Verborgen Gebreken Verzekering in Nederland door Allianz nauw betrokken geweest bij de verdere ontwikkeling hiervan. Zo is door de inspanningen van Aon het aantal verzekeraars dat deze verzekeringsvorm accepteert sterk gegroeid. Hierdoor is er concurrentie ontstaan hetgeen verzekerden een premievoordeel kan opleveren. Samengevat biedt de systematiek van bouwen met een Verzekerde Gebreken Verzekering gemeenten extra zekerheid ten aanzien van de kwaliteit bij de uitvoering van bouwprojecten. Daarnaast heeft de gemeente gedurende 10 jaar een verzekering die in onverhoopte gevallen voor een groot deel van de financiële gevolgschade op komt.
MEER WETEN? Voor meer informatie over dit product, neem contact op met Frits Brandjes, e-mail
[email protected] of Theo van Eijmeren, e-mail
[email protected]
3
GEMEENTEBULLETIN
|
INFORMATIE OVER RISICOMANAGEMENT VOOR GEMEENTEN
Collectieve ongevallenverzekering inclusief politiek molest Als een werknemer een dienstongeval overkomt waardoor hij komt te overlijden of invalide raakt, kan de werkgever verplicht worden een schadevergoeding te betalen. Uit de jurisprudentie van de afgelopen jaren blijkt dat de druk op werkgevers groter wordt! De werkgever moet voor de rechter kunnen bewijzen dat hij al het mogelijke heeft gedaan om zijn werknemer te beschermen tegen dienstongevallen. Daarnaast zien we dat de rechter ook vaak beslist dat de werkgever gehouden is een adequate verzekering voor zijn werknemers af te sluiten. Of hij moet de werknemer in de gelegenheid stellen zelf voor een adequate verzekering zorg te dragen. Wat precies een adequate verzekering is, daar laat de rechter zich vooralsnog niet over uit.
TOENEMENDE AGRESSIE VAN BURGERS Uit onderzoek van Binnenlandse Zaken blijkt dat 65% van de burgemeesters en wethouders en 49% van de raadsleden ervaring heeft met verbaal of fysiek geweld. Vooral burgemeesters, wethouders, ambtenaren van bouw en woningtoezicht, sociale diensten, parkeerwachters en rampenbestrijders lopen kans op materiële of immateriële schade als gevolg van toenemende agressie van burgers.
MOLESTSCHADE WEL OF NIET VERZEKERD Veel bestaande ongevallenverzekeringen kennen een uitsluiting voor molestschades. Sommige gemeentes hebben voor hun ‘risico’-ambtenaren een aparte politiek molest ongevallenpolis ingekocht. Deze verzekering komt dan naast de eventuele ‘gewone’ collectieve ongevallenpolis.
SPECIALE ONGEVALLENVERZEKERING Aon heeft in samenwerking met verzekeraars een speciaal product ontwikkeld: een collectieve ongevallenverzekering inclusief politiek molest. Deze verzekering biedt net als de ‘gewone’ ongevallenverzekering een 24-uurs dekking. Daarnaast biedt het ook dekking voor zogenaamd politiek molest voor alle ambtenaren. Dit houdt in dat voor alle raadsleden, commissieleden, stagiaires en inleenkrachten die in opdracht van verzekeringnemer werkzaamheden verrichten, een dekking voor molest geldt tijdens diensttijd. Deze ambtenaren dienen wel opgenomen te zijn in de daarvoor bestemde administratie. Daarnaast biedt deze verzekering een secundaire dekking voor schade aan materiële eigendommen van verzekerde inclusief zijn/haar inwonende gezinsleden, ten gevolge van molest.
MEER WETEN? Wilt u meer informatie over dit onderwerp, neem dan contact op met Henriette Veenman van Aon Risk Services, tel. 050 521 55 95 of e-mail
[email protected].
4
APRIL
|
NUMMER 1
JAARGANG 12
Europese aanbestedingen: continueren of opnieuw aanbesteden? Wanneer dient een lopende verzekering die eerder Europees aanbesteed is, opnieuw aanbesteed te worden? Zoals met veel vragen rond het aanbestedingsrecht, valt het antwoord niet eenvoudig te geven. Verzekeringen worden meestal gesloten voor een periode van één jaar met stilzwijgende verlenging voor één jaar. Aldus kan de verzekeringsovereenkomst voor onbepaalde tijd doorlopen.
GEEN VERPLICHTING TOT PERIODIEKE HERAANBESTEDING Een veel voorkomende misvatting is dat een verzekeringsovereenkomst periodiek zou moeten worden heraanbesteed om de markt een kans te geven op het contract te offreren. De Europese regelgeving kent echter geen verplichting tot periodieke heraanbesteding. Met andere woorden: een verzekeringsovereenkomst kan bij herhaling verlengd worden zonder dat een aanbesteding hoeft plaats te vinden.
WIJZIGING OVEREENKOMST REDEN TOT HERAANBESTEDING? Alleen bij een wijziging in de verzekeringsovereenkomst komt heraanbesteding om de hoek kijken. Echter, niet elke wijziging van de verzekeringsovereenkomst hoeft tot een heraanbesteding te leiden. Dat is alleen het geval als het gaat om een zogenaamde wezenlijke wijziging van de overeenkomst.
WEZENLIJKE WIJZIGING JA/NEE De volgende aan de rechtspraak ontleende criteria (beknopt weergegeven) kunnen worden gehanteerd om te bepalen of er sprake is van een ‘wezenlijke wijziging’.
1 O p n i e u w o nderhand elen Als de wijziging dermate substantieel is dat partijen (verzekerde/verzekeraars) opnieuw wensen te onderhandelen. Dit speelt bijvoorbeeld als een gemeente haar brandverzekering wenst om te zetten naar uitgebreide condities met een aangepast eigen risico.
2 A nd e r e o f f e rte Indien de door te voeren wijziging tot een andere premie of voorwaarden zou hebben geleid, zou deze bij de aanvang van de overeenkomst reeds hebben bestaan. Voorbeeld: als het gemeentelijke wagenpark niet meer tegen cascoschade verzekerd hoeft te worden.
3 U i t br e i d i n g diens ten Er is sprake van een wezenlijke wijziging als er sprake is van een belangrijke uitbreiding van de door de verzekeraar te verlenen diensten. De situatie speelt ook als van de verzekeraars activiteiten op het gebied van risicobeheersing worden verwacht.
4 Wi j z ig i n g e conomisch eve nwicht part ijen Hiervan is bijvoorbeeld sprake als een substantiële premieverhoging wordt doorgevoerd op grond van het schadeverloop.
5
GEMEENTEBULLETIN
|
INFORMATIE OVER RISICOMANAGEMENT VOOR GEMEENTEN
OVERGAAN OP AANBESTEDING MET BELEID Als één van de genoemde omstandigheden aanwezig is, dan kan worden aangenomen dat opnieuw tot aanbesteding dient te worden overgegaan. Waar precies de grens ligt, is in het algemeen niet exact aan te geven. Overigens moet niet te snel worden aangenomen dat er sprake is van een wezenlijke wijziging. Zo werd het vervangen van de prijsindex door een andere index door de rechter aangemerkt als ‘slechts’ een objectieve aanpassing aan gewijzigde omstandigheden en niet als een ‘wezenlijke wijziging’. Het blijft natuurlijk verstandig om in geval van twijfel tot aanbesteding over te gaan, dit om een mogelijke overtreding van de Europese regels te voorkomen.
MARKTOMSTANDIGHEDEN VAN POSITIEVE INVLOED Een heraanbesteding kan uiteraard zinvol zijn als bijvoorbeeld de marktomstandigheden sinds het afsluiten van de verzekering ingrijpend zijn gewijzigd en deze verzekering tegen gunstigere condities af te sluiten zou zijn. Dit speelt bijvoorbeeld bij aansprakelijkheidsverzekeringen voor gemeenten. Tot voor twee jaar terug waren er slechts twee verzekeraars in dit marktsegment actief, namelijk Centraal Beheer en de OVO. Inmiddels is daar een derde aanbieder bijgekomen, Delta Lloyd/Chartis. De ervaring van de afgelopen twee jaar leert dat deze verruiming van de markt een voor gemeenten zeer positief effect heeft op de verzekeringspremies.
MEER WETEN? Omdat de uitkomst van een aanbesteding echter niet van tevoren vaststaat, is het raadzaam om advies in te winnen. Aon heeft zicht op de markt en kan goed wat de eventuele voordelen van een nieuwe aanbesteding zijn. Voor meer informatie, neem contact op met Peter Gille, tel. 010 448 79 49, e-mail
[email protected].
Even voorstellen... Met ingang van 1 januari 2010 is mr. Jos van den Biggelaar verantwoordelijk voor onder andere de publieke sector binnen Aon Nederland. Hij volgt drs. Pieter Dijkstra op die verantwoordelijk wordt voor de klantgroep Zorg. Jos van den Biggelaar is ruim 14 jaar werkzaam bij Aon. In de afgelopen jaren was hij eindverantwoordelijk voor alle regiokantoren. Daarvoor was hij als accountmanager met name actief in de publieke sector. Voor velen van u is hij waarschijnlijk geen onbekende.
DIRECT KLANTCONTACT Voor Van den Biggelaar wordt met deze functiewisseling invulling gegeven aan zijn wens om meer direct in contact te staan met de klant. "De klant is waar we het uiteindelijk allemaal voor doen. Ik wil daar graag mijn steentje aan bijdragen. De publieke sector en met name de gemeentemarkt ken ik al vele jaren en spreekt mij zeer aan. Het is een dynamisch segment waarin de afgelopen jaren al veel is veranderd maar waar we zeker nog een hoop goede dingen kunnen doen. Aon heeft hierbij een uitstekende uitgangspositie en de ambitie om 'DE' overheidsmakelaar te worden (voor zover we dit nog niet zijn). Ook het komende jaar laten we weer veel van ons horen. Er zijn al diverse regionale bijeenkomsten gepland, ook onze relatiedag komt er weer aan. Het enthousiasme is groot, de plannen dienovereenkomstig", volgens Van den Biggelaar.
6
APRIL
|
NUMMER 1
JAARGANG 12
Continuïteitsmanagement bij Gemeenten 2009 is binnen Nederlandse gemeenten in meerdere opzichten het jaar van de pandemie gebleken. Al voordat er in Mexico sprake was van de eerste Mexicaanse griepverschijnselen had het Ministerie van Binnenlandse Zaken al een oproep gedaan. In het kader van de Nationale Risicobeoordeling werden gemeenten opgeroepen om zich voor te bereiden op een mogelijke wereldwijde pandemie. Deze oproep werd naast de gemeenten ook neergelegd bij overige (semi)overheidsinstanties en bedrijven en organisaties die onderdeel uitmaken van de vitale infrastructuur, zoals energie, gezondheidszorg en openbaar vervoer.
OPSTELLEN PANDEMIEPLAN In het kader hiervan heeft de VNG in samenwerking met Aon veel gemeenten ondersteund bij het opstellen van een pandemieplan. Meer dan 200 gemeenten hebben de drie voorlichtingsessies bezocht. Voorbeeldmateriaal is beschikbaar gesteld en veel vragen zijn beantwoord. Het oorspronkelijke plan om zich voor te bereiden op een pandemie werd al snel achterhaald door de praktijk van de dreigende Influenza A H1N1, de officiële benaming van de Mexicaanse griep. Tot een gedegen voorbereiding kon het niet meer komen doordat er al sprake was van een ‘crisis’-situatie. Inmiddels is de aandacht voor de Mexicaanse griep weer volledig weggeëbd op een enkel verdwaald bericht in de krant na. De Nederlandse gemeenten hebben zo de eerste schreden gezet op het pad van Continuïteitsmanagement, een proces dat in het bedrijfsleven al veel meer gemeengoed is.
EFFICIËNT EN EFFECTIEF REAGEREN Continuïteitsmanagement is een proces dat organisaties in staat stelt om efficiënt en effectief te reageren op een continuïteitsbedreigend evenement. Hierdoor wordt de weerbaarheid verhoogd en worden de belangen van de verschillende ‘stakeholders’ (werknemers, inwoners, diensten, etc.) zo goed mogelijk gewaarborgd. Elke organisatie voert activiteiten en processen uit om uiteindelijk de producten en diensten te kunnen leveren en zodoende de organisatiedoelstellingen te kunnen realiseren. Hierbij maakt elke organisatie gebruik van middelen om de output van de processen te kunnen realiseren. De belangrijkste middelen zijn: Mensen, vaardigheden en kennis Gebouwen en infrastructuur Technologie (machines en ICT) Leveranciers en partners
7
GEMEENTEBULLETIN
|
INFORMATIE OVER RISICOMANAGEMENT VOOR GEMEENTEN
Op het moment dat één van deze middelen uitvalt, kan de continuïteit van één of meerdere processen in gevaar komen. Als dit kritieke processen betreft kan dat weer een bedreiging vormen voor de continuïteit van de organisatie. Bijvoorbeeld bij het uitbreken van een pandemie valt het middel ‘mensen’ voor een groot gedeelte gedurende enkele weken uit.
CALAMITEIT VAN EEN ANDERE ORDE Met bovenstaande dreiging heeft elke gemeente het afgelopen jaar te maken gehad. Vrijwel alle gemeenten hebben een inventarisatie van kritieke processen uitgevoerd en een continuïteitsplan grieppandemie opgesteld. Maar wat nu als de gemeentelijke organisatie getroffen wordt door een calamiteit waarbij een ander belangrijk middel uitvalt? Denk bijvoorbeeld aan: Grootschalige brand in gemeentehuis of andere kritieke locatie Uitval van ICT-faciliteiten Uitval van belangrijke partner door bijvoorbeeld faillissement Stroomuitval In hoeverre is uw organisatie voorbereid op een dergelijke calamiteit? Heeft u voor deze calamiteiten een duidelijke uitwijkstrategie waarbij de processen weer hersteld kunnen worden binnen de minimale hersteltijd? Heeft u in de tussenliggende periode mogelijkheden om werkzaamheden handmatig of op een andere locatie (thuis) uit te laten voeren? Allerlei vragen waarvoor binnen Continuïteitsmanagement een antwoord zal worden gezocht.
CONTINUÏTEITSMANAGEMENT STAP VOOR STAP Continuïteitsmanagement is een managementproces, hieronder globaal weergegeven. Deze aanpak is gebaseerd op een internationaal erkende standaard (BS25999).
1 Uitv oeren Busi ness Impact Analyse ( BIA) Een eerste stap is weten welke processen kritiek zijn voor uw organisatie. Dit wordt Business Impact Analyse genoemd. Daarbij wordt geïnventariseerd welke middelen nodig zijn om de processen tot minimaal niveau te kunnen uitvoeren. Deze exercitie is tot op zekere hoogte al uitgevoerd tijdens de pandemieplanning, maar dan met de nadruk op het voorhanden hebben van voldoende personeel. Bij Continuïteitsmanagement moet dan ook worden gekeken naar de overige benodigde middelen. Per kritiek proces zal moeten worden bepaald wat de maximaal acceptabele uitvaltijd is, welke vergeleken dient te worden met de herstelcapaciteiten. Ontstaat hier een verschil dan moet u maatregelen treffen om dit verschil te dichten (gap analyse).
2 Ontwikkelen strateg ie Vervolgens is het van belang om een strategie te ontwikkelen waarlangs u de processen wenst te herstellen. Dit klinkt ingewikkeld, maar komt er eenvoudigweg op neer dat u vooraf nadenkt of u bijvoorbeeld gebruik gaat maken van tijdelijke uitwijk in eigen beheer (andere locatie) of uitbesteden aan derden. Maar dit kan ook betrekking hebben op het leveranciersbeleid waarbij u voor kritieke middelen altijd minimaal twee leveranciers aanhoudt.
3 Opstellen herstelpl an De herstelstrategie is uitgangspunt voor het uitwerken van het herstelplan. Hierin legt u procedures vast om te komen tot herstel van de processen binnen de gestelde maximale uitvaltijd.
8
APRIL
|
NUMMER 1
JAARGANG 12
4 Te s te n , t r a i nen en onderhoud Als laatste stap zorgt u ervoor dat het plan wordt getest en een plaats geeft in de organisatie met eigenaarschap en taken en verantwoordelijkheden met betrekking tot onderhoud.
CRISISMANAGEMENT VERSUS CONTINUÏTEITSMANAGEMENT Crisismanagement bij gemeenten is veelal gebaseerd op externe evenementen en bedreigingen voor de lokale gemeenschap. Het crisisteam is gespecialiseerd in met name hulpverlening en communicatie. Continuïteitsmanagement omvat ook de continuïteit van de interne processen van de gemeentelijke organisatie. Tijdens de implementatie van pandemieplannen bleek dat veel crisisorganisaties bij gemeenten onvoldoende zijn voorbereid om een crisis op te vangen die de continuïteit van interne organisatie bedreigt.
MEER WETEN? Tijdens de implementatie van het lokale pandemieplan zijn inventarisaties uitgevoerd en methodes gebruikt (veelal uit de toolkit van het ministerie van BZK), die op relatief eenvoudige wijze kunnen worden uitgebreid naar een breder continuïteitsplan. Ervaren consultants van Aon Global Risk Consulting ondersteunen u graag bij het vormgeven van uw Continuïteitsmanagement. Neem contact op met Rubert Nieuwenhuis, tel. 06 303 677 18, e-mail
[email protected] of Roeland van der Zee, tel. 06 108 835 75, e-mail
[email protected]
Risico’s houden zich niet aan gemeentegrenzen Na bijna 40 jaar accountmanagerschap bij Aon, ging hij in november met pensioen. Martin van Ewijck blikt zes dagen voor wat hij ‘de definitieve ommekeer’ noemt, nog één keer terug. Op hoe risicomanagement bij gemeenten zich door de jaren heen ontwikkelde. En op de klanten die hij als verzekeringsdeskundige met raad en daad terzijde stond. “Risicomanagement is in essentie heel eenvoudig”, begint Van Ewijck resoluut. “Het is niets meer en niets minder dan heel bewust omgaan met risico’s. Of je dat nu doet in je eigen huishouden met kleine kinderen of in het groot bij organisaties; het uitgangspunt blijft hetzelfde. Je begint met het in kaart brengen van risico’s en vervolgens zoek je passende maatregelen om die risico’s beheersbaar te maken.”
ZORGVULDIGE AANPAK Een succesvolle samenwerking vereist volgens Van Ewijck een zorgvuldige aanpak. “We werken binnen Aon vanuit de problematiek van een gemeente. Er wordt een risicoscan uitgevoerd en we ontwikkelen in samenwerking met de klant een financieringsplan, daarop baseren we risicobeleid. Op basis daarvan bekijken we of een oplossing gefinancierd kan worden uit het eigen vermogen van de gemeente of bijvoorbeeld met een verzekering.” Dat proces doorlopen is de basis van succes, weet Van Ewijck. “En we
9
GEMEENTEBULLETIN
|
INFORMATIE OVER RISICOMANAGEMENT VOOR GEMEENTEN
blijven betrokken, ook nadat het contract is getekend. Dat is de kwaliteit van een goede verzekeringsmakelaar: maatschappelijke en juridische veranderingen detecteren, zodat de klant hier snel op kan inspelen. We doen dus veel meer dan alleen een verzekering leveren.”
ECHT GOEDE IDEEËN Tien jaar geleden was Van Ewijck betrokken bij het opzetten van de Aon-tak die zich richt op de publieke sector. Hoewel al snel bleek dat de expertise van Aon uiterst toepasbaar is in de gemeentewereld, liep hij ook direct aan tegen wringende zaken. Zaken waarvan sommige ook nu nog spelen. “Een procesaanpak klinkt mooi, maar de keuze voor een verzekering door gemeenten, wordt vaak niet gemaakt op basis van een proces van analyse en afweging. Gemeenteambtenaren die beslissen over risicomanagement en verzekeringen hebben echt goede ideeën, maar zij zitten hiërarchisch gezien vaak te laag in de organisatie. Dan ontwikkelde ik in goed overleg een aanpak, maar dan hield een leidinggevende alsnog de boot af: er moest gewoon snel een zo goedkoop mogelijke verzekering komen. Om die reden heeft 80% van de gemeenteambtenaren problemen om een geschikt product in huis te implementeren.”
PREMIE VERSUS WAARDE Het recent ingevoerde systeem van aanbestedingen bemoeilijkt een optimale aanpak ook nog eens, zo vindt Van Ewijck. “Bij selectierondes wordt vaak primair gekeken naar de prijs. De vraag of het product optimaal aansluit bij het risicoprofiel van de gemeente dreigt dan op de tweede plaats te komen. Dat is jammer, want een prijskaartje zegt niks. Het gaat om de waarde die een verzekering vertegenwoordigt. Pas bij schade blijkt de werkelijke waarde van een contract. Ik ken de voorbeelden waarbij een zorgvuldige afweging vooraf, veel meer zou hebben opgeleverd dan de premiebesparing, aldus Van Ewijck.
3 SOORTEN RISICO’S Van Ewijck: “Voor risicobeheersing moeten gemeentelijke organisaties kijken naar drie zaken: 1. de bescherming van hun bezittingen; 2. de bescherming rond de mens; 3. de bescherming van hun vermogen. Risico’s rond bezittingen zijn het eenvoudigst te verzekeren: de waarde van bezittingen is namelijk goed in te schatten. Ook risico’s rond de mens zijn relatief goed te verzekeren door de intensieve Nederlandse sociale wetgeving. Het meeste risico loopt de gemeente met haar eigen vermogen. Grote financiële schade kan ontstaan door veranderende regelgevingen en verantwoordelijkheden, afgifte van foutieve vergunningen, schadeclaims en juridische procedures. Dit zijn lastig te voorspellen zaken waarbij een risicoanalyse echt gewenst is.”
FUNCTIE MET GEWICHT “Kritisch en behulpzaam. Een spin in het web”, zo typeert Van Ewijck zijn rol als adviseur. “Ik vond het altijd een uitdaging om mijn contactpersonen bij de gemeenten handvatten te geven waarmee zij zelf binnen de organisatie succesvol konden zijn. Mijn boodschap aan ambtenaren is nog altijd: word geen doorgeefluik. Zorg dat er naar je geluisterd wordt.” Het geven van advies, gevraagd en ongevraagd, was
10
APRIL
|
NUMMER 1
JAARGANG 12
voor de verzekeringsexpert al die jaren een groot genoegen. “Ik heb mensen verder geholpen: van het opbouwen van een carrière tot het voorkomen dat colleges B&W vielen. Dit was de mooiste baan die ik me kan bedenken. Ik zou het zo weer doen.”
ADVIES: ZOEK DE ONDERLINGE SAMENWERKING Tot slot heeft Van Ewijck nog een laatste advies voor gemeenten. “Ik wil ambtenaren van gemeenten en provincies vooral meegeven meer de onderlinge samenwerking te zoeken. Risico’s houden zich niet aan gemeentegrenzen. Daarom wordt bijvoorbeeld rampenbestrijding ook al zoveel mogelijk regionaal gecoördineerd. Bovendien komen fouten voort uit gaten in de kennis. Onderken dat en bundel krachten en kennis. Breng ook intern het gewicht van de functie onder de aandacht. Laat zien dat door het zorgvuldig omgaan met risico’s uiteindelijk veel meer geld, gemeenschapsgeld nota bene, bespaart dan met blind staren op premies.”
M a r t in v a n E w i j c k b i j A o n In 1970 trad Van Ewijck als verzekeringsmakelaar in dienst bij verzekeringsmaatschappij D. Hudig & Co, op de afdeling Transport. Hudig & Co werd in 1972 Hudig-Langeveldt Groep en ging in 1991 op in de Amerikaanse Aon Corporation. Met de schaalvergroting van het bedrijf, verlegde ook Van Ewijck zijn grenzen. Zo was hij jarenlang accountmanager voor Swedish Match, een Zweeds concern dat onder meer 90% van de Nederlandse sigarenfabrieken in handen heeft. Tevens was hij betrokken bij de ontwikkeling van een internationaal verzekeringsprogramma voor Granaria Holdings, een Nederlandse investeringsmaatschappij met auto- en ruimtevaartfabrieken in de Verenigde Staten en Europa. Vanaf eind jaren ’90 zette Van Ewijck zijn kennis in bij de ontginning van een nieuwe specialisatie voor Aon: risicomanagement in de publieke sector. “De Aon-koffer is rijk gevuld met kennis en ervaring. Die nam ik mee naar elke klant. Samen met mijn eigen visitekaartje natuurlijk”, volgens Martin van Ewijck.
11
EB NU
|
ALGEMENE OPINIËRENDE INFORMATIE OP HET GEBIED VAN EMPLOYEE BENEFITS
REDACTIE Jolande Waterschoot Johan Blanc Hans Bouma
CONTACT Marijke Pool Peter Hartman
Marijke Pool
[email protected] tel. 020 430 5504
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand,
of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Aon Nederland.
6294aa
