Gemeente Brummen
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos Definitief
Rapportnummer:
209x00158.033665_3
Datum:
27 februari 2008
Contactpersoon opdrachtgever:
Mevrouw L. Sprikkelman
Projectteam BRO:
Eefje van den Hoogen
Trefwoorden:
Beelkwaliteit, typering architectuur
Beknopte inhoud:
Toelichting t.a.v. beeldkwaliteit op het verkavelingsplan Elzenbos te Brummen. Besproken worden: relatie met de omgeving, visie op hoofdlijnen, verkavelingsplan, verkeer en parkeren en duurzaamheidsprincipes.
BRO Boxtel Postbus 4 5280 AA Boxtel Bosscheweg 107 Boxtel T +31 (0)411 85 04 00 F +31 (0)411 85 04 01 E
[email protected]
Inhoudsopgave
ELZENBOS, BRUMMEN Inleiding Relatie met de omgeving Visie op hoofdlijnen
BIJLAGE Begrippenlijst
Inhoudsopgave
pagina
3 3 3 6
29 31
1
2
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brumnmen
ELZENBOS, BRUMMEN
Inleiding Aan de noordzijde van de kern Brummen wordt de woningbouwlocatie Elzenbos ontwikkeld. In de negentiger jaren is fase 1 van de woonlocatie Elzenbos gerealiseerd. De nieuwe ontwikkeling, Elzenbos II (ca. 30 hectare) moet het woongebied tot een volwaardig ruimtelijk geheel maken. In de eerste fase van Elzenbos II worden circa 133 woningen gebouwd volgens het gemeentelijk woningbouwprogramma. In het totale plangebied zullen ruim 730 woningen ontwikkeld worden. Het merendeel van de woningen wordt door een aantal architecten projectmatig ontworpen. Om de gewenste uitstraling van de woonwijk te waarborgen is dit beeldkwaliteitsplan opgesteld. Een nader op te stellen inrichtingsplan wordt opgesteld om de onbebouwde ruimte vorm te geven. De ontwikkeling wordt juridisch mogelijk gemaakt middels een vrijstellingsprocedure. In deze rapportage wordt een toelichting gegeven op het stedenbouwkundig plan. Hierin worden de volgende onderwerpen besproken: relatie met de omgeving, visie op hoofdlijnen, verkavelingsplan en duurzaamheidsprincipes. Om de gewenste beeldkwaliteit te beschrijven is het plan opgedeeld in een aantal deelgebieden. Per deelgebied zijn referentiebeelden weergegeven. Deze beelden geven een indruk van de ge-
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
wenste architectuur. De bijbehorende criteria zijn opgenomen in tabelvorm. De nota is te beschouwen als welstandsnota specifiek gericht op de ontwikkeling van het nieuwe woongebied Elzenbos. De nota stuurt op hoofdlijnen op de gewenste beeldkwaliteit van de bebouwing. Deze nota komt dus voor het plangebied waarop het betrekking heeft in plaats van de welstandsnota. Als bijlage is een begripsbepaling opgenomen.
Relatie met de omgeving Het plangebied Elzenbos maakt deel uit van het agrarische buitengebied van het dorp Brummen. Brummen is ontstaan aan de belangrijke verbinding tussen Arnhem en Zutphen, langs de IJssel. Het landschap in de omgeving van Brummen is zeer afwisselend en wordt gevormd door heggen, brede lanen, houtwallen en bossen temidden van weilanden en akkers. Het plangebied bestaat momenteel voornamelijk uit weilanden. Het westelijke deel van het plangebied wordt gekenmerkt door een blokvormige verkaveling begrensd door houtwallen en hagen. Langs de Zutphensestraat, aan de westrand, staat een oude vlechtheg. Het oostelijk deel heeft een open karakter. Midden in het plangebied ligt in de open ruimte, van oost naar west, een waardevolle meidoornhaag. In het plangebied ligt een bergingsvijver. Vanuit de vijver stroomt de Oude Brummense beek (gekanaliseerd ten behoeve van de landbouw) richting de noordgrens van het
3
plangebied. Tevens loopt er van noord naar zuid een ondergrondse aardgastransport gasleiding door Elzenbos. Het plangebied wordt begrensd door vier verschillende randen. Aan de westrand van het plangebied ligt de Zutphensestraat. De lintbebouwing van de Zutphensestraat bestaat uit een mix van vrijstaande woningen en twee-onder-een kap woningen. Er worden aan de westkant twee woonzorgcomplexen (Pinksterbloem en Buiten de Veste) gerealiseerd. Eén in het noordwesten, nabij de aansluiting van de Elzenbosweg op de Zutphensestraat en één ten zuidwesten van het plangebied.
Elzenbos II zal in de komende tien jaar tot woongebied ontwikkeld worden. De nieuwbouw wordt in aantal fasen gerealiseerd. De eerstvolgende fase (realisatie vanaf ca. 2008) ligt aan de westzijde van het plangebied. Voor deze fase is een uitgewerkt verkavelingsplan opgesteld. Voor de daaropvolgende fase is een aanzet voor een verkavelingsplan gemaakt om een beeld te krijgen hoe de verschillende fasen gezamenlijk kunnen worden ingepast in het plangebied.
De zuidzijde van het plangebied grenst aan rand van de Brummense Enk Oost en randbebouwing van het al gerealiseerde deel van Elzenbos. Het beeld van de rand wordt bepaald door projectmatig ontworpen geschakelde, twee-onder-een kap woningen of vrijstaande woningen. Behalve de projectmatige woningbouw staan aan de Meengatstraat ook nog enkele voormalige boerderijen. De oostzijde van het plangebied wordt begrensd door de N348. Momenteel beschikt de provinciale weg in totaal over vier banen. De N348 vormt een barrière tussen de woongebieden en de uiterwaarden van de IJssel. De noordzijde van het plangebied wordt gevormd door een landelijk lint: de Elzenbosweg. Aan weerzijde van de Elzenbosweg ligt agrarische bebouwing op ruime, groene erven. Ten noorden van deze agrarische bebouwing begint het buitengebied van Brummen. De drie bebouwde randen (zuid, noord en west) zijn met de achterzijde van de bebouwing naar het plangebied gericht.
4
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
5
Visie op hoofdlijnen Ruimtelijke hoofdstructuur De ontwikkeling van Elzenbos benut kansen om aan de noordelijke zijde van Brummen een aantrekkelijke en passende dorpsbegrenzing te maken. De hoofdopzet bestaat uit een helder ruimtelijk kader (een raamwerk) dat mede is gebaseerd op de aanwezige landschappelijke structuur en de aanwezigheid van bepalende lijnen van de Oude Brummense beek en de aardgastransportleiding. De nieuwe toegevoegde structuren vormen een ruimtelijk kader, waarbinnen de uit te geven gronden en nieuwe woonmilieus een plek krijgen. Dit kader verbindt ook de bebouwde kom met het buitengebied.
6
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
Landschappelijke hoofdstructuur Mede gestuurd door de aanwezigheid van de Oude Brummense beek en de aardgastransportleiding is gekozen om een hoofdgroenstructuur aan te leggen in noord-zuid richting en zo de kwaliteit van het buitengebied in het plangebied te laten doordringen. Daarnaast is er voor gekozen om de houtwallen te behouden. Zodoende ontstaat er een raamwerk van drie grote groenzones in noord-zuidelijke richting en groene lijnelementen in oost-westelijke richting. De eerste zone betreft het gebied rond de Oude Brummense beek. In het plan wordt er naar gestreefd om de riooloverstort van de retentievijver af te halen en zo de retentievijver als openbaar gebied aan deze zone toe te voegen. Samen met de watergang gaat water het centrale thema vormen van deze groenzone en wordt de waterbergingsopgave zoveel mogelijk in deze zone (het laagst gelegen deel van het plangebied) een plek gegeven. De tweede groenzone ligt boven de aardgastransportleiding. De derde groenzone is een overgangszone naar de N348. Verkeer Het plan kent twee ontsluitingen, waarvan de hoofdontsluiting aan de Zutphensestraat is gelegen. Vanaf de Zutphensestraat wordt middels een rotonde aangetakt op de hoofdverkeersroute van het plangebied. De hoofdverkeersroute loopt als een lus door het totale plangebied. De verkeerslus ontsluit de afzonderlijke woonclusters. De tweede ontsluiting van de woonwijk sluit aan op de Meengatstraat. Dit is een secundaire ontsluitingsweg. De entrees vanaf de
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
Zutphensestraat en de Meengatstraat worden al slingerend door de wijk met elkaar verbonden. Voor de hoofdverkeersroute wordt een uniform wegprofiel gehanteerd. Het profiel van de woonstraatjes is smaller. Alle wegen in het plangebied kennen een 30 km-regime. Langzaam verkeer Het totaalplan kent twee noord-zuid gerichte wandel- en fietsroutes. De fietsroute die in de eerste fase gerealiseerd wordt ligt aan de oostzijde van de Oude Brummense beek. De route is beperkt toegankelijk voor autoverkeer (alleen bestemmingsverkeer voor aangrenzende woningen). In de groene zones zijn voetgangerspaden gesitueerd, zodat het mogelijk is om door Elzenbos een wandeling te maken. De voetpaden en fietspaden takken aan op de Elzenbosweg. De Elzenbosweg geeft toegang tot het buitengebied van Brummen. Stedenbouwkundige hoofdstructuur Elzenbos wordt een gevarieerde woonwijk. De stedenbouwkundige hoofdgebieden onderscheiden zich van elkaar doordat ze ieder een eigen woonsfeer hebben, bovendien worden ze fysiek van elkaar gescheiden door de landschappelijke groenstructuren. De sterke geleding van het plan door groene ruimten maakt variatie mogelijk. Deze variatie komt onder andere tot uiting in de zes van elkaar verschillende stedenbouwkundige deelgebieden:
7
1. Hofjes: In het westelijk gebied geven de historisch waardevolle houtwallen sterke sturing aan de vormgeving van dit deelgebied. Tussen de houtwallen wordt de bestaande dorpsrand afgerond.
bouwkundige structuren van het bestaande deel van de wijk Elzenbos en De Brummense Enk.
2. Wiggen (geen onderdeel van dit Beeldkwaliteitsplan): Het centrale gebied vormt een vrij vorm te geven woongebied tussen de twee centrale groenzones. Optimaal zicht van binnen het bouwblok op de groenzones aan weerzijden zijn een leidend thema. 3. Groene prikkers: Ten oosten van het woonzorgcomplex “Buiten de Veste” worden seniorenwoningen gerealiseerd. De rijwoningen “prikken” in het groengebied. De woningen oriënteren zich op het openbaar groen en staan daardoor in nauw contact met het rondom gelegen groengebied. 4. Boerenerven:(geen onderdeel van dit Beeldkwaliteitsplan) Het noordelijk gedeelte vormt de overgang tussen de bebouwde rand van Brummen en het buitengebied. De groene erven van de aanwezige agrarische bebouwing aan de Elzenbosweg dienen als inspiratie voor de nieuwbouw nabij dit landelijke lint. 5. Oostzone: (geen onderdeel van dit Beeldkwaliteitsplan) De meest oostelijke bebouwingszone speelt een belangrijke rol in de presentatie van Brummen richting de N348 6.
Zuidzone: (geen onderdeel van dit Beeldkwaliteitsplan) Het zuidelijke gedeelte zal vooral aansluiting zoeken op de steden-
8
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
Stedenbouwkundig plan in omgeving
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
9
EERSTE FASE De eerste fase van Elzenbos bestaat uit 2 gebieden te weten “de hofjes” en de “groene prikkers”. Het deel de hofjes kent vervolgens enkele deelgebieden zoals op pagina 14 nader is aangeduid. (1: Zutpensestraat, 2: Hofwoningen, 3: de schil). De hoofdstructuur van het stedenbouwkundig plan voor de eerste fase kenmerkt zicht door een tweeledige verkavelingsopzet. Het westelijke deel wordt door een wigvormige groene zone gescheiden van het oostelijke deel. In de groene wig is de oude Brummense beek gelegen. Door de bebouwingsclusters partieel op te hogen ligt het groene raamwerk (houtwallen en de groene wig) lager dan de bebouwingsclusters. De westelijke oever van de Oude Brummense beek heeft een flauwe helling waardoor de oever tot een ecologische oever ontwikkeld kan worden. De oostelijke oever heeft een harde rand waaraan een fiets / wandelroute loopt. Verkavelingsplan Aan de hoofdverkeersroute en aan de groene wig bevinden zich hoofdzakelijk de grotere kavels (vrijstaande woningen of twee onder een kap woningen). Zowel in het oostelijk als westelijk deel van het plangebied omkaderen de ruim opgezette kavels de compacte bouwblokken. Een uitgangspunt van Elzenbos is om een gevarieerde woonwijk te realiseren. In de deelgebieden worden verschillende woonmilieus gecreëerd. Om synergie tussen de deelgebieden te verkrijgen is ervoor gekozen over het gehele plangebied dezelfde hoofdmaterialen en kleuren toe te passen. Net als in de omgeving
10
worden de gevels van de woningen in baksteen uitgevoerd en bestaat de dakbedekking uit dakpannen. Hofjes Dit deelgebied ligt aan de westelijke zijde van het plangebied. De houtwallen vormen groene randen van de twee hofjes. De hofjes bestaan uit een compact bebouwde kern waar omheen een schil van ruim opgezette kavels is gevouwen. Rondom twee groene binnenplaatsen zijn rijwoningen gesitueerd. Dit woningtype is geïnspireerd op de het type rijwoningen uit de jaren ’30. De woningen hebben een relatief kleine voortuin. De overgang van privé naar openbaar is mee-ontworpen en geeft de hofjes zodoende een uniforme uitstraling. De hofjes ademen een besloten sfeer. De reeds aanwezige houtwal vormt de scheiding tussen de twee hofjes. Aan rand van dit deelgebied staat een mix van vrijstaande woningen en twee-onder-een kap woningen. De voorkanten van deze woningen zijn op de openbare straat en de groene wig georiënteerd. De verspringende rooilijn heeft een hoekverdraaiing ten opzichte van de openbare weg, waardoor de afzonderlijke bouwvolumes ten opzichte van elkaar verspringen. Het totale deelgebied kent verschillende types; twee-onder-een-kap woningen, vrijstaande woningen en geschakelde woningen.
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
Groene prikkers Ten oosten van het woon-, zorgcomplex ‘Buiten de Veste’ worden seniorenwoningen gerealiseerd. De ontsluitingsweg van Buiten de Veste zal deze woningen ook ontsluiten. De woningen zijn verdeeld over zes stroken die in het groen gebied zijn geschoven. De woningen liggen hoger dan het aangrenzende groengebied. De woningen zijn om een openbare tussenruimte gegroepeerd vanwaar de afzonderlijke woningen worden ontsloten. De andere zijde is georiënteerd op het omliggende groengebied. De seniorenwoningen zijn geschakeld en bestaan uit één bouwlaag en een kap. De materiaalkeuze en het kleurgebruik zorgen voor de eenheid.
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
11
Stedenbouwkundig plan
12
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
Duurzaamheidsprincipes Door het concentreren van de groengebieden kan er partieel worden opgehoogd (alleen de bebouwingsclusters). De grote groene wig kan op bestaande hoogte blijven liggen. Door het groen en water te bundelen ontstaat een groengebied van royale omvang. De groene wig is centraal in het plangebied gesitueerd en garandeert dat woningen op korte afstand van het groen en water liggen. Het water kan lang in het gebied vastgehouden worden en zo kan verdroging tijdens warme perioden worden voorkomen. Het water draagt bij aan een fraaie omgeving, waar mensen prettig kunnen wonen. De meeste geschakelde woningen hebben een gunstige bezonnings-oriëntatie. Door de aaneengeschakelde woningen op de zon te oriënteren wordt maximaal gebruik gemaakt van passieve zonne-energie. Alle wegen in het plangebied kennen een 30 km-regime. Om verkeersveiligheid verder te garanderen is gekozen voor een ontsluitingsstructuur die eventueel sluipverkeer zal ontmoedigen en voor een functioneel, doch niet overmatig breed wegprofiel. Bij de verkeerslus wordt extra aandacht besteed aan ontsluiting voor langzaam verkeer.
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
13
Deelgebieden Elzenbos
14
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
Aandachtspunten Elzenbos
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
15
Erfafscheiding Elzenbos
16
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
Verkeer Elzenbos eerste fase
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
17
Wisselende kaprichtingen Verspringende rooilijn
18
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
Deelgebied 1: Zutphensestraat Typering
Positionering en architectuur
Ontwikkeling
Projectmatig
Bouwvorm
Traditioneel
Type bebouwing
Vrijstaand, vrijstaand geschakeld, twee-onder-één-kap
Oriëntatie
Voorgevel gericht op aanliggende openbare weg
Rooilijn
Afhankelijk van hindercontour Voorkeur individueel verspringend, Corresponderend met bestaande architectuur Zutphensestraat
Max. aantal bouwlagen
2 lagen met kap
Max. bouwhoogte (m)
12
Max. goothoogte (m)
7
Kapvorm en –richting
Zadelkap of een afgeleide vorm hiervan.
Gevelindeling
Aansluiting zoeken op bestaande straatbeeld
Materiaalgebruik
Gevel: hoofdmateriaal baksteen Kap: pannen (niet geglazuurd)
Kleurgebruik
Dak: antraciet, donkergrijs of zwart Gevels: bruinrode spectrum en differentiatie op pand niveau naar licht en donker
Kaprichting is vrij
Kozijnen: lichte kleur Inrichting
Erfafscheidingen
Erfafscheiding zijtuin aan pad groeischerm: lage muur (maximaal 1 meter hoog) met afwijkend materiaal daarboven totale hoogte circa 1.80 meter Overig: vrij
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
19
Voortuin 2 meter. Erfafscheiding tuin d.m.v. haag Accenten in de gevel
20
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
Deelgebied 2: Hofwoningen Typering
Positionering en architectuur
Ontwikkeling
Projectmatig
Bouwvorm
Traditioneel
Type bebouwing
rijwoningen
Oriëntatie
Voorgevel gericht op hof Geen blinde gevel aan de openbare zijde
Rooilijn
Voorgevelrooilijn maximaal 2 meter achter perceelsgrens. Voorgevels hoekwoningen mogen binnen een maat van 1 meter variëren ten opzichte van de naastgelegen woning
Max. aantal bouwlagen
2 lagen met kap, hoogte accent bij entree of bijzondere plek toegestaan.
Max. bouwhoogte (m)
12
Max. goothoogte (m)
7
Kapvorm en –richting
Zadeldak Overwegend langskappen welke afgewisseld kunnen worden door een dwarskap om de gevel te breken. Plat dak als accent bij entree of bijzondere plek in de vorm van 3e laag toegestaan.
Gevelindeling
Bij voorkeur een verticale geleding in de gevel door toepassen van bijvoorbeeld staande ramen. Onderbreking in gevelbeeld door verbijzondering en afwisseling in gevels
Materiaalgebruik Kleurgebruik
Gevel: hoofdmateriaal baksteen Kap: pannen (niet geglazuurd) Dak: antraciet of donkergrijs Gevels: bruinrode spectrum en differentiatie op pand niveau naar licht en donker Kozijnen: lichte kleur
Inrichting
Erfafscheidingen
Voortuin: lage haag (maximaal 1 meter hoog), zijtuin: groeischerm (lage muur (maximaal 1 meter hoog) met afwijkend materiaal daarboven totale hoogte circa. 1.80 meter
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
21
Bij hoeken tweezijdige oriëntatie
22
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
Deelgebied 3: De Schil Typering
Positionering en architectuur
Ontwikkeling
Projectmatig
Bouwvorm
Traditioneel
Type bebouwing
Vrijstaand, twee-onder-één-kap
Oriëntatie
Voorgevel gericht op aanliggende openbare weg Geen blinde gevel aan de openbare zijde
Rooilijn
Verspringend Hoekverdraaiing t.o.v. van openbare weg
Max. aantal bouwlagen
2 lagen met kap
Max. bouwhoogte (m)
12
Max. goothoogte (m)
7
Kapvorm en –richting
Vrije kapvorm met gebruik van noklijn (zadeldak, langs-, dwarskap, mansardekap)
Gevelindeling
Verticale gevelindeling Toepassing van verbijzondering in het gevelbeeld
Materiaalgebruik
Gevel: hoofdmateriaal baksteen
Kleurgebruik
Kap: pannen (niet geglazuurd) Dak: zwart, antraciet of donkergrijs Gevels: bruinrode spectrum en differentiatie op pand niveau naar licht en donker
Erfafscheidingen
Erfafscheiding zijtuin groeischerm: lage muur (maximaal 1 meter hoog) met afwij-
Kozijnen: lichte kleur Inrichting
kend materiaal daarboven totale hoogte circa 1.80 meter Overig: vrij
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
23
Accent en oriëntatie korte gevelzijde naar aangrenzend groen gebied. Vanuit woning ruim zicht op groen
24
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
Deelgebied 4: Groene prikkers Typering
Positionering en architectuur
Ontwikkeling
Projectmatig
Bouwvorm
vrij
Type bebouwing
Geschakelde woningen
Oriëntatie
Voorgevel en achtergevel gericht op openbaar groen. Accent en oriëntatie korte gevelzijde naar aangrenzend groen gebied (geen blinde gevel)
Rooilijn
Rooilijn minimaal 0,5 meter van toegangspad
Max. aantal bouwlagen
1 laag met een kap
Max. bouwhoogte (m)
7
Max. goothoogte (m)
4
Kapvorm en –richting
Zadelkap of een afgeleide vorm hiervan.
Gevelindeling
Vrij
Materiaalgebruik
Gevel: baksteen of/en hout
kaprichting parallel aan langsgevel
Kap: pannen (niet geglazuurd) Kleurgebruik
Gevel: rood / roodbruin of houtkleurig
Erfafscheidingen
Ontworpen erfafscheiding
Dak: gebakken pannen Inrichting
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
25
Erfafscheidingen
Erfafscheidingen aan achter- en zijkanten; bestaand uit metselwerk, eventueel met penanten, gecombineerd met (al dan niet begroeide) semi-transparante hekwerken. Materiaalgebruik baksteen, hout, staal en glas. Steenkleur passend bij de woning.
26
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
Erfafscheidingen aan parkeerkoffer; bestaand uit een haag.
Beeldkwaliteitsplan Elzenbos te Brummen
27
BIJLAGE
Begrippenlijst
Schilddak Dak met twee driehoekige schilden aan de smalle zijden en twee trapeziumvormige aan de lange zijden. Deze daken hebben over het algemeen
Traditionele bouwvorm
een korte noklijn.
Een gebouw bestaande uit een basis met een traditionele kap. De basis bestaat uit één of meerdere bouwlagen. Moderne bouwvorm Afwijkend van een traditionele bouwvorm. Traditionele kap Zadeldak, afgewolfd dak, schilddak, tentdak, mansardedak.
Tentdak Dak met vier of meer gelijkbenige driehoekige schilden, die samenkomen in één punt.
Zadeldak Dak met twee dakschilden die aan de bovenzijde bij de nok samenkomen. Is de meest voorkomende dakvorm. Mansardedak Dakvorm waarbij het onderste deel van het zadeldak of schilddak steiler is dan het bovenste deel, waardoor een geknikte vorm ontstaat. De naam is afgeleid van de 17e eeuwse Franse architect Mansard. Vanaf de Afgewolfd dak Term die gebruikt wordt wanneer een uiteinde van de nok van een zadeldak is afgeschuind.
tweede helft van de 19e eeuw veelvuldig toegepast bij kleine woningen ter verkrijging van een grotere zolderverdieping.
Timpaan
Bouwkundige detaillering: relatief dichte muurvlakken, zadeldak, dakhel-
Driehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel, venster of in-
ling 45 tot 60 graden, symmetrie indeling voorgevel met oneven aantal
gang, naar klassieke trant
traveeën, benadrukking entreepartijen. Toepassing materiaal en kleurstelling: baksteen, geschilderde houten kozij-
Topgevel
nen, pannen. Wit geverfde kozijnen.
Gevel met een in een punt uitlopend geveldeel. Een topgevel staat meestal
•
Ontwikkeling pandsgewijs.
aan de korte zijde van een gebouw of vormt de hoofdgevel van een risa-
•
Verticaliteit gevelopeningen.
liet.
•
Hoofdopzet in de diepte van het perceel met toepassing van een top-
Risaliet
•
Ambachtelijke detaillering.
Midden- of hoekrisaliet. Vooruitspringende gevelpartij die over de gehele
•
Traditioneel materiaalgebruik.
gevel.
hoogte door loopt. In een midden risaliet bevindt zich meestal de ingangspartij.
Jaren 30 architectuur Bouwperiode in de jaren 30 van de 20e eeuw. Kenmerkend voor deze bak-
Classicisme
steenarchitectuur is de toepassing van donkerbruine gevelstenen in combi-
Een architectuurstroming uit het einde van de 18e eeuw en de eerste helft
natie met brede witte kozijnen. De staande ramen hebben een ruitverde-
van de 19e eeuw. Richting in de kunst die de modellen der Griekse en Ro-
ling. Tevens is de stijl terug te vinden in details als witte gootoverstekken
meinse oudheid navolgt. In de architectuur betekent dit meestal de toepas-
en erkers. Een ander kenmerk is de ambachtelijke detaillering en het ge-
sing van de antieke orden. Het uiterlijk wordt gekenmerkt door relatief
bruik van traditionele materialen zoals baksteen, keramische gebakken
dichte muurvlakken, topgevels, overkragende kroonlijsten, verticale deur-
pannen, houten kozijnen en zinken goten.
en raamopeningen, en smalle dakkapellen. De bouwwerken hebben een heldere belijning, rechte hoeken en eenvoudig gevormde raam- en deuropeningen. De gevels zijn veelal symmetrisch.
Bouwkundige detaillering
Kenmerkend is de toepassing van classicistische elementen als frontons,
•
Ambachtelijke detaillering.
kroonlijsten, zuilen, pilasters, ed. Een ander kenmerk is de ambachtelijke
•
Traditionele bouwmaterialen.
detaillering en het gebruik van traditionele materialen zoals baksteen,
•
Toepassing van erkers en balkons.
keramische pannen, houten kozijnen en zinken goten.
•
Uitkragende goten.
•
Betonelementen in de gevels.
•
Variatie in verticale en horizontale raampartijen.
Materiaal toepassing en kleurstelling: baksteen, beton of gevelplaten en houten of stalen kozijnen Moderne jaren 30 architectuur Vereenvoudiging van jaren 30 architectuur. Sobere gevels met weinig detaillering. Toepassing van overstekende daken en erkers. Kubisme Als reactie op de overdaad van ornamentiek uit de bouwstijlen uit met name de 18 en 19 eeuw ontstond het kubisme. Een bouwstijl waarin de eenvoud en de functionaliteit, rechtlijnige en symmetrische vormen algemeen gebruikelijk werden. Door het kubisme werd de vormgeving strakker en eenvoudiger. Kenmerkend zijn de rechthoekige vormen. Bouwmassa: kubus; mathematische vormen, heldere modulen. Kubistische woningen ogen erg strak en modern.
Bouwkundige detaillering: helder recht toe recht aan, geen uitkragende details, platte daken, grote glasvlakken als uitdrukkingsmiddel van de relatie tussen de binnenwereld en de buitenwereld. Toepassing materiaal en kleurstelling: baksteen, houten of stalen kozijnen. •
Streven naar schaalcontrasten met heldere volumen.
•
Bebouwingsopzet met vrije plaatsing volumen en open hoeken.
•
Strakke gevelconcepten geen hellende daken.
•
Uitgaan van horizontale lijnvoering met liggende gevelopeningen.
•
Toepassing baksteen, beton, glas en staal.
•
Geen ornamentiek.