Geld verdienen met aandelen

Geld verdienen met aandelen

©Drs. Harm van Wijk

www.beursbulletin.nl

Pagina 1 van 56

Geld verdienen met aandelen De ultieme manier om geld voor je te laten werken In plaats van te werken voor je geld



Pagina 2 van 56

Inhoudsopgave Inleiding: ............................................................................................................ 5 Hoofdstuk 2: Dividendstrategie ....................................................................... 10 2.1 Dogs of the Dow .....................................................................................................................10 2.1.1 Dogs of the Dow selectie 2012 .......................................................................................... 11 2.1.2 Dogs of the Dow selectie 2012 voor de AEX ...................................................................... 12 2.1.3 Small Dogs of the Dow ...................................................................................................... 13 2.1.4 Nadelen Dogs of the Dow ................................................................................................. 14 2.1.5 Voordelen Small Dogs of the AEX ...................................................................................... 14 2.1.6 Nadelen Small Dogs of the AEX ......................................................................................... 14 2.1.7 Dogs of the Dow selectie 2013 .......................................................................................... 15 2.1.7 Dogs of the Dow selectie 2013 voor de AEX ...................................................................... 15 2.2 Dividend Aristocrats ...............................................................................................................16 2.2.1 Amerikaanse Dividend Aristocrats .................................................................................... 17 2.2.3 Royal Dutch Shell: Koninklijke dividendbetaler.................................................................. 21 2.3 Dividendkoning Geraldine Weiss ............................................................................................25 2.3.1 Geraldine Weiss beleggingsaanpak ................................................................................... 25 2.3.2 Selectiecriteria van Weiss ................................................................................................. 27 2.3.3 Conclusie Weiss ................................................................................................................ 29

Hoofdstuk 3: Groeistrategie ............................................................................ 30 3.1 Peter Lynch .............................................................................................................................30 3.1.1 Paarden van Lynch............................................................................................................ 32 3.1.2 Extra voorwaarden ........................................................................................................... 33 3.2 Martin Zweig ..........................................................................................................................33 3.2.1 Criteria van Zweig ............................................................................................................. 34

Hoofdstuk 4: Waardestrategie ........................................................................ 36 4.1 Warren Buffett .......................................................................................................................36



Pagina 3 van 56

4.1.1 Lessen van Buffett ............................................................................................................ 37 4.1.2 Beleggingsprincipes van Buffett ........................................................................................ 38 4.1.3 Waardebepaling van een aandeel .................................................................................... 40 4.1.4 Waarderingsmodellen ..................................................................................................... 41 4.2 Benjamin Graham ...................................................................................................................43 4.2.1 Aanpak Benjamin Graham ................................................................................................ 44 4.2.2 Graham’s formule............................................................................................................. 44

Hoofdstuk 5: Momentumstrategie .................................................................. 47 5.1 Het momentum effect zet Newton in zijn hemd .....................................................................47 5.2 SuperMomentum ...................................................................................................................49 5.3 Cornerstone Growth ...............................................................................................................50

Aanbod ............................................................................................................ 52 Reacties van klanten........................................................................................ 54 Disclaimer © .................................................................................................... 56



Pagina 4 van 56

Inleiding: Geld verdienen met aandelen lijkt zo eenvoudig: je koopt een aandeel en wacht totdat het aandeel gaat stijgen. Was het maar zo eenvoudig, want dan zou iedereen multimiljardair zijn. Je kunt het als belegger echter zo moeilijk maken als je zelf wilt. Beleggen hoeft niet moeilijk te zijn, al moet je natuurlijk wel de juiste kennis hebben en winstgevende strategieën goed toepassen. Superbelegger Warren Buffett Volgens superbelegger Warren Buffett moeten we het niet moeilijker maken dan nodig: "There seems to be some perverse human characteristic that likes to make easy things difficult." Ik deel zijn mening en hanteer strategieën die het liefst zo eenvoudig mogelijk zijn en die zichzelf hebben bewezen. Financieel IQ De beginstappen van het beleggen zijn ook heel simpel. Begin op papier, zodat verkeerde keuzes geen grote gevolgen hebben. Leer over beleggen en blijf leren. Een onderbelicht onderdeel is het financiële IQ. Hier wordt op scholen weinig aandacht aan besteed en de meeste mensen vinden financiën bovendien dodelijk saai. Samengestelde interest Een goed voorbeeld is de kracht van samengestelde interest. Einstein noemde dit niet voor niets het achtste wereldwonder. Bij 10% rendement (en dit is zeer goed haalbaar) verdubbelt uw vermogen iedere 7 jaar. Leuk denkt u misschien, maar een rekenvoorbeeld laat de kracht zien van ‘compounding interest’. Stel u begint met 100.000 euro, dan is na 7 jaar uw vermogen 200.000 euro. Na 14 jaar is het al 400.000 euro en na 21 jaar 800.000 euro. Na 28 jaar is het vermogen 1,6 miljoen en na 35 jaar 3,2 miljoen. Na 42 jaar kunt u beschikken over 6,4 miljoen en na 49 jaar is het aangegroeid tot 12,8 miljoen. Alleen al de opbrengsten zijn dan meer dan een miljoen euro per jaar. Overigens vindt u in deze handleiding veel strategieën waarmee u meer dan 10% per jaar kunt behalen. Bij 20% rendement verdubbelt uw vermogen binnen 4 jaar. Stel u begint weer met 100.000 euro, dan is na 4 jaar uw vermogen 200.000 euro. Na 8 jaar is het al 400.000 euro en na 12 jaar 800.000 euro. Na 16 jaar is het vermogen 1,6 miljoen en na 20 jaar 3,2 miljoen. Na 24 jaar kunt u beschikken over 6,4 miljoen en na 28 jaar is het aangegroeid tot 12,8 miljoen. Dat noem ik nog eens een wereldwonder. 90% van de particuliere beleggers verliest structureel geld Mensen besteden meer tijd aan het uitzoeken van een vakantie, dan aan het uitzoeken van een hypotheek of ander financieel product. Is het dan vreemd dat 90% van de particuliere beleggers



Pagina 5 van 56

structureel geld verliest? Dat feit komt overigens uit een onderzoek van de Universiteit van Maastricht onder 60.000 cliënten van Alex. Kies een strategie die bij je past Als je de basis van het beleggen onder de knie hebt, kies dan een strategie die bij je past en die zich zelf bewezen heeft, zeker in de afgelopen beursjaren. In de afgelopen 12 jaar is de AEX-index gehalveerd. Als met een strategie in deze periode winst kon worden gemaakt, dan biedt dit hoop voor de toekomst.

Emoties van een belegger Leer vervolgens alles van deze strategie wat er te leren valt, want hoe beter je deze strategie begrijpt (en weet wanneer deze strategie minder goed presteert), hoe groter de kans dat je deze strategie blijft volgen. Want hier gaat het vaak mis! De grootste vijand van een belegger is namelijk de belegger zelf. Meer specifiek: de emoties van een belegger. Bewezen systeem Om emoties bij het beleggen zo veel mogelijk uit te sluiten en er voldoende zeker van te zijn dat je winstgevend belegt, is een bewezen systeem noodzaak. De beslissingen zullen dan consequent zijn en geven houvast om op terug te vallen. De heilige graal bestaat echter niet. Aandelenkoersen worden bepaald door de houding van beleggers. Deze houding is veelal consistent, maar ook regelmatig volstrekt irrationeel. Toekomst voorspellen Iedere groep beleggers (particulier, pensioenfonds, lange termijn of kort, technisch, kwantitatief of fundamenteel) reageert redelijk voorspelbaar, maar omdat de samenstelling van de totale groep verandert, blijft de markt onvoorspelbaar. Bovendien is de toekomst voorspellen erg lastig, zoals we ook de afgelopen jaren hebben gezien. Spreiden over strategieën Gelukkig hoeven we de toekomst niet te kunnen voorspellen om geld te verdienen op de beurs, daar hebben we immers een systeem of strategie voor. Ik concentreer mij op systemen die zichzelf hebben bewezen. Dat deze niet perfect zijn, is zeker. Het belangrijkste is dat deze systemen geld



Pagina 6 van 56

opleveren, ook al is dat niet onder alle marktomstandigheden zo. Het spreiden over strategieën verdient daarom de voorkeur. Reproduceerbaar Het liefst gebruik ik strategieën die onderling een lage correlatie hebben. Niets is perfect, maar dat hoeft gelukkig ook niet om succesvol te beleggen. Als emoties er voor zorgen dat je anders handelt dan het handelssysteem aangeeft, dan weet je nooit of het handelssysteem werkt. Je kunt dan nooit beoordelen of het systeem goed is of niet. De transacties moeten dus altijd reproduceerbaar zijn. Handelssystemen Als het plan goed is en je het plan blijft volgen, dan zul je uiteindelijk meer winst maken dan verlies. Er zijn handelssystemen waarbij in meer dan 50% van de gevallen verlies wordt gemaakt, maar waaraan ‘overall’ toch geld wordt verdiend. Dit vanwege het feit dat de winsten per saldo groter zijn dan de verliezen. Risico en kansen Aan de andere kant zijn er ook systemen, bijvoorbeeld met opties, die in meer dan 80% van de gevallen verdienen, maar niet altijd onder de streep geld opleveren. Belangrijk is om van tevoren in te schatten wat het risico is en wat de kansen zijn. ‘Risk is what you control, return is what you get'. Bewezen systemen Voorbeelden van bewezen systemen zijn dividendstrategieën. Hierbij selecteert men aandelen met het hoogste dividendrendementspercentage. De waardestrategie daarentegen rekent met de nettowinst van het afgelopen boekjaar, waarbij aandelen met de laagste k/w’s worden gekocht. Groeiaandelen worden dan weer geselecteerd op basis van bijvoorbeeld de gerealiseerde omzetstijging over drie boekjaren. Kwantitatieve analysemethodes Bovenstaande strategieën kunnen vervolgens weer gecombineerd worden, waardoor de meest kansrijke aandelen kunnen worden gevonden. Door het combineren van deze kwantitatieve analysemethodes op bijvoorbeeld de Euronext 100 en Next 150 wordt één maal per maand een selectie gemaakt en die wordt dan drie jaar aangehouden. De resultaten zijn indrukwekkend.



Pagina 7 van 56

Schrijven van opties Een andere favoriete strategie is het schrijven van opties. Dat kan zowel op gekochte aandelen als bijvoorbeeld op de AEX-index. Deze strategieën doen het juist in een zijwaartse markt erg goed en zijn daarom goed te combineren met een aandelenstrategie zoals hierboven werd beschreven. Onder de naam AEXAlert bieden wij gratis alerts aan voor beleggers die opties willen schrijven op de AEX-index.

Academische studies Een andere strategie is bijvoorbeeld de aandelen kopen die in de voorafgaande periode het sterkst zijn gestegen. Diverse academische studies hebben aangetoond dat aandelen die goed hebben gepresteerd in het recente verleden, dit een bepaalde tijd blijven doen. De London Business School deed onderzoek onder de grootste 100 aandelen op de Britse markt sinds 1900. Het momentum effect zet Newton in zijn hemd Een investering van £ 1 in 1900 zou zijn uitgegroeid tot £ 2,3 miljoen aan het einde van 2009 wanneer gekozen werd voor de 20 winaars van de voorgaande 12 maanden. Elke maand werd de



Pagina 8 van 56

portefeuille aangepast. £ 1 in 1900 belegd in de verliezers zou aangegroeid zijn tot slechts £ 49. Dit onderzoek werd al eerder gedaan op de Amerikaanse markt met vergelijkbare resultaten. Zie het artikel ‘Why Newton was wrong’ in de Economist van 6 januari 2011. Momentum beleggen Een ander voorbeeld van momentum beleggen is om een aandeel te kopen als het 20-daags voortschrijdend gemiddelde van de prijs stijgt boven het 200-daags gemiddelde. Ook kan gekeken worden naar gewogen gemiddelden en exponentiële gemiddelden die het allemaal goed doen in een markt waar een duidelijke trend te zien is. Omdat er niet altijd een trend is, is het goed deze strategie te combineren met een strategie die het goed doet als er geen trend is, of door verschillende niet gecorreleerde onderliggende waarden te gebruiken. In deze handleiding willen wij u kennis laten maken met een groot aantal winstgevende strategieën, waarmee u aan de slag kunt onderverdeeld in: dividendstrategieën, waardestrategieën, groeistrategieën en momentenstrategieën. Ik wens u veel leesplezier en natuurlijk dat u er veel van zult kunnen leren en uiteraard winstgevend zult beleggen. Drs. Harm van Wijk www.beursbulletin.nl



Pagina 9 van 56

Hoofdstuk 2: Dividendstrategie 2.1 Dogs of the Dow Dogs of the Dow is een vrij eenvoudige dividendstrategie. Deze beleggingsstrategie bestaat uit het kopen van de 10 aandelen die deel uitmaken van de Dow Jones Index die het hoogste dividendrendement aan het begin van het jaar (begin januari) hebben. De selectie dient aan het begin van elk jaar (indien nodig) te worden aangepast door de 10 Dow fondsen met het hoogste dividendrendement in portefeuille op te nemen. De Dogs of the Dow strategie is dus een eenvoudige en reproduceerbare strategie om aandelen te selecteren: de belegger hoeft maar 1 keer per jaar in actie te komen. In 1991 verscheen het boek Beating the Dow van Michael B. O'Higgins en John Downes, waarna deze strategie populair is geworden onder beleggers. In het befaamde boek, bespraken zij een strategie die Dogs of the Dow werd genoemd. Beleggers met zowel een klein, als een groot vermogen, kunnen goede resultaten boeken, door deze eenvoudige strategie te volgen. Een ander voordeel van het volgen van deze strategie, is dat er relatief lage transactiekosten hoeven te worden gemaakt, omdat er weinig wordt gemuteerd.

Jaarlijks rendement 13,2% van 1928 tot 1997 Deze beleggingsstrategie werd in 1972 geformuleerd en is zeer succesvol gebleken. Van 1928 tot 1997 bleek de Dogs of the Dow strategie een jaarlijks rendement van 13,2% te hebben behaald in vergelijking met een gemiddelde winst van 10,6% van de S&P500. (Bron: http://www.selfdirectedinvestor.com/article/201101/the-dow-10-strategy-for-2011thedow10strateg.htm/). Profiteren van januari-effect Deze strategie, waarin in begin januari een mandje van aandelen wordt opgenomen met het hoogste dividendrendement, stelt dat deze Dow-fondsen de neiging hebben om extra van het januari-effect te profiteren. Dit geldt overigens ook voor de (andere) fondsen binnen de Dow Jones -index en de bredere S&P500index, die eveneens van het januari effect kunnen profiteren, zij het in mindere mate. Historisch



Pagina 10 van 56

bezien, presteerden de 10 ‘Dogs’ van de Dow in januari gemiddeld 1,5% meer dan de Dow Jones Index van dit januari-effect .

Bron: http://www.futuresmag.com/2012/01/04/dogs-of-the-dow-outperforms-index-for-second-year

De aandelen uit de Dow Jones Industrial Average, waar zij zich met hun strategie op richten, zijn in hun ogen 'onterecht' ondergewaardeerd. Deze tijdelijke onderwaardering kan zich voordoen als de onderneming actief is in een sector die even niet populair is, weinig media-aandacht krijgt of bij een breed gedragen negatief sentiment, ook al draait de onderneming zelf goed. Selectie op basis van dividendrendement Een uitgangspunt van de Dogs of the Dow strategie is dat de waarde van deze (veronderstelde) ondergewaardeerde aandelen zich op termijn zal herstellen. Om voor selectie in aanmerking te komen, moeten deze aandelen een hoog dividendrendement hebben. Het dividendrendement wordt als volgt berekend: ([dividend/beurskoers]*100%). Stel dat een onderneming€ 0,50 per aandeel dividend per jaar uitkeert en de koers is € 10, dan bedraagt het dividendrendement op dat moment 5%: (€0,50/€10)*100%. Hoe te werk gaan? Hoe gaat u te werk om een Dogs of de Dow selectie te maken? Dat is heel eenvoudig: u stelt aan het einde van het jaar een lijst samen van fondsen binnen de Dow Jones index of een andere index zoals de AEX die dividend uitkeren. Vervolgens berekent u het dividendrendement op basis van de actuele koersen op dat moment. De 10 fondsen met het hoogste dividendrendement vormen dan de Dogs of de Dow, dan wel de Dogs of de AEX. De uiteindelijke selectie (Dogs), die aan het einde van het beursjaar wordt gemaakt, bestaat dus uit een mandje van 10 aandelen uit de Dow Jones Industrial Average (of de AEX) met het hoogste dividendrendement op dat moment. De selectie wordt vervolgens de eerste beursweek van het nieuwe jaar gekocht. Hierbij wordt ieder aandeel uit de selectie voor een gelijk bedrag gekocht. Aan het einde van het jaar worden alle aandelen verkocht.

2.1.1 Dogs of the Dow selectie 2012 Onderstaand de selectie van de Dogs of the Dow voor 2012 (op basis van het dividendrendement op 30 december 2011 met tussen haakjes het tickersymbool. 1. AT&T (T) 2. Verizon Communications (VZ) 3. Merck & Company (MRK) 4. Pfizer (PFE)



Pagina 11 van 56

5. General Electric (GE) 6. DuPont (DD) 7. Johnson & Johnson (JNJ) 8. Intel (INTC) 9. Procter & Gamble (PG) 10. Kraft Foods (KFT) (spin-off oktober 2012) Dogs of the Dow

2012 Koers primo Koers oktober Performance (ex 2012 2012 div) 30,47 35,40 16,18% 40,45 44,08 8,97% 37,9 47,17 24,46% 21,9 25,8 17,81% 18,29 22,64 23,78% 46,71 49,74 6,49% 65,55 69,55 6,10% 24,60 22,35 -9,15% 66,27 69,00 4,12%

Fonds/Index AT&T Verizon Merck Pfizer GE DuPont Johnson & Johnson Intel Procter & Gamble Kraft Foods (spin-off 1 oktober 2012) Gemiddelde performance Dogs of the Dow Dow Jones Index

12221,19

13551,78

10,97% Performance 10,89%

In 2010 behaalden de ‘Dogs’ een totaalrendement van 21 % in vergelijking met een winst van 14% de gehele Dow Jones Index . In 2011 werd met de Dogs of the Dow strategie een totaalresultaat behaald van 17,2% versus 4,6% in de Dow Jones Index. 2010 was het eerste jaar sinds 2006 dat het totale rendement van de ‘Dogs’ het rendement van de Dow Jones index overtroffen. In de periode van 2004 tot 2009 presteerden de Dogs of the Dow minder dan de Dow Jones index, behalve dus in het jaar 2006. In 2007 kwamen twee financials voor in de Dogs of the Dow selectie: Citigroup (C) en JP Morgan ( JPM ). Daarnaast kwamen twee fondsen voor in deze selectie die sterk afhankelijk waren in het verstrekken van leningen, te weten General Motors (GM) en General Electric (GE) . De financiële crisis die in 2007 en 2008 losbarstte, eiste dan ook zijn tol. Bovenstaande fondsen kregen het dan ook zwaar te verduren. 2.1.2 Dogs of the Dow selectie 2012 voor de AEX We kunnen natuurlijk de Dogs of the Dow strategie ook toepassen op AEX fondsen. Onderstaand de selectie van de Dogs of the Dow voor 2012 die in de AEX voorkwamen. Corné van Zeijl publiceerde eind 2011 op IEX.nl de volgende 10 AEX fondsen die voldeden aan de Dogs of the Dow criteria,



Pagina 12 van 56

oftewel de Dogs of the AEX. Achter het betreffende fonds staat het dividendrendement op dat moment. 1. KPN: 8,9% 2. Corio: 7,5% 3. SBM Offshore: 5,4% 4. Wolters Kluwer: 5,0% 5. Reed Elsevier: 4,6% 6. Philips: 4,6% 7. Royal Dutch Shell: 4,3% 8. Boskalis Westminster: 4,2% 9. ArcelorMittal: 3,9% 10. DSM: 3,9%

Dogs of the AEX 2012 Fonds/Index KPN Corio SBM Offshore Wolters Kluwer Reed Elsevier Philips Royal Dutch Shell Boskalis ArcelorMittal DSM Gemiddelde performance Dogs of the AEX AEX

Koers primo 2012 9,14 33,49 15,9 13,33 9,021 16,245 28,22 28,31 14,03 36,00

312,45

Koers oktober 2012 5,92 35,01 10,98 15,1 10,5 19,135 26,725 29,52 12,145 39,755

Performance (ex div) -35,23% 4,54% -30,94% 13,28% 16,40% 17,79% -5,30% 4,27% -13,44% 10,43%

335,16

-1,82% Performance (ex div) 7,27%

2.1.3 Small Dogs of the Dow We kennen overigens ook een variant van de Dogs of the Dow strategie, waarbij alleen de 5 aandelen en binnen de Small Dogs of the Dow met de laagste beurskoers worden geselecteerd. In januari worden deze 5 ondernemingen voor gelijke bedragen gekocht en aan het einde van het jaar verkocht. Voor 2012 ziet de Small Dogs of the Dow er als volgt uit: AT&T, Verizon Communications, Merck, Pfizer en General Electric. Ten aanzien van de AEX zouden de volgende fondsen de zogenoemde



Pagina 13 van 56

Small Dogs of the Dow zijn voor 2012: KPN, Corio, SBM Offshore, Wolters Kluwer, Reed Elsevier, Philips. 2.1.4 Nadelen Dogs of the Dow Eén van de nadelen van de Dogs of the Dow strategie, is het valutarisico dat u als belegger loopt. Daarom passen sommige beleggers de Dogs of the Dow strategie toe op de AEX index. Aan het einde van het jaar bepaalt u dus welke 10 ondernemingen van de AEX-index het hoogste dividendrendement hebben en voegt u deze toe aan een portefeuille aan het begin van het nieuwe beursjaar toe. Stel dat u een portefeuille heeft van € 50.000 en u wilt de 10 ‘Dogs of the AEX’ opnemen, dan kunt u op de eerste beursdag van het jaar voor € 5.000 fonds aankopen. 2.1.5 Voordelen Small Dogs of the AEX Een voordeel van de Dogs of the AEX is dat het een simpele strategie is, die geen specifieke beurskennis vereist of uitgebreide kennis van de ondernemingen. Op het internet en bij een goede bank of broker kunt u eenvoudig aan de benodigde dividenden koersgegevens vinden om het dividendrendement te berekenen. Vervolgens hoeft u alleen aan het einde van het jaar als verkoper en aan het begin van het jaar als koper in actie te komen. 2.1.6 Nadelen Small Dogs of the AEX Tot slot willen we u er nog op de nadelen van de Dogs of the Dow (AEX) wijzen. Hoewel de Dogs of the Dow (of AEX) strategie u een mooi rendement kan opleveren, kunt u ook oplopen tegen (forse) verliezen. Verlaging dividend uitkering door KPN Een aandeel kan natuurlijk gedurende het jaar (aanzienlijk) dalen, door allerlei omstandigheden. Een onderneming kan bijvoorbeeld een winstwaarschuwing afgeven en/of de dividenduitkering verlagen. Een goed voorbeeld is KPN en dat in juli 2012 beleggers opschrikte door de verwachte dividenduitkering te verlagen van € 0,90 naar slechts € 0,35. De relatieve hoge dividenduitkering van de Nederlandse telecommer, bleek dus te ambitieus en uiteindelijk onhoudbaar te zijn.

Het dividendrendement van KPN kelderde dus in 2012 aanzienlijk, van circa 9% naar circa 5% op het moment van schrijven. Het aandeel daalde in de eerste 10 maanden van 2012 met meer dan 35% (exclusief dividendrendement), zie bovenstaande grafiek. Ook SBM Offshore kampte met



Pagina 14 van 56

‘uitdagingen’ en zag zich in 2012 zelfs genoodzaakt om het dividend te passeren. U kunt bijvoorbeeld ook te maken krijgen met een (bijna) faillissement van één (of meerdere) van de ondernemingen in de portefeuille. Daarnaast kan de Dow Jones index of de AEX index het in sommige jaren beter doen dan het mandje met de ‘Dogs’. Discipline en zitvlees De Dogs of the Dow strategie vereist discipline en zitvlees. Aangezien er slechts één keer per jaar wordt gemuteerd, zal de verleiding om tussentijds aandelen te verkopen, moeten worden weerstaan. Daarom pleit BeursBulletin.nl voor het combineren van strategieën, waaronder lange termijn en korte termijn strategieën voor het behalen van een optimaal rendement. 2.1.7 Dogs of the Dow selectie 2013 Op het moment van schrijven hebben wij nog een aantal maanden te gaan voordat het jaar 2012 voorbij is . We kunnen dan ook een pro forma Dogs of the Dow selectie opstellen voor het komende jaar. De definitieve selectie kan uiteraard pas eind december worden opgesteld, maar om u alvast een idee aan te reiken, treft u in onderstaande tabel een voorlopige selectie van de Dogs of the AEX voor 2013. We baseren ons daarbij op een selectie van http://www.topyields.nl/Top-dividend-yieldsof-DJIA.php op 18 oktober 2012.

Dogs of the Dow (pro forma) Fonds/Index AT&T Verizon Intel Hewlett Packard Merck DuPont Johnson & Johnson Pfizer McDonald's Procter & Gamble

2013 Dividendrendement 4,93 4,61 4,13 3,59 3,55 3,45 3,44 3,41 3,29 3,24

2.1.7 Dogs of the Dow selectie 2013 voor de AEX Ten aanzien van de AEX kunnen we uiteraard ook een pro forma een lijst opstellen voor het komende jaar. De definitieve selectie kan uiteraard pas eind december worden opgesteld, maar om u alvast ook een idee te geven, treft u in onderstaande tabel een voorlopige selectie van de Dogs of the Dow voor 2013. We baseren ons daarbij op een selectie van http://beurs.fd.nl/analyse/amsterdam/aex/.



Pagina 15 van 56

Dogs of the AEX (pro forma) Fonds PostNL Corio KPN Unibail-Rodamco ArcelorMittal Royal Dutch Shell Aegon Wolters Kluwer Randstad Ahold

2013 Dividendrendement 9,3 8,0 6,0 5,2 5,1 5,0 4,9 4,8 4,8 4,6

Uiteraard is het belangrijk dat u zelf ook goed uw huiswerk gaat doen en de selectie op basis van actuele gegevens samen te stellen. Zoals u weet, is de beurs dynamisch en kunnen de marktomstandigheden veranderen, waardoor de kengetallen eveneens veranderen.

2.2 Dividend Aristocrats Dividend is veel belangrijker dan veel beleggers denken. In deze paragraaf behandelen we de zogenoemde Dividend Aristocrats. Volgens onderzoek van Société Générale bepaalt het dividend het grootste deel van het totale rendement. Maar de grote vraag is: zijn bedrijven in staat om het dividend te blijven uitkeren?

Dat is natuurlijk een heel belangrijke vraag, zoals we eerder in de vorige hebben gezien bij het voorbeeld van KPN en SBM Offshore, die hun dividend neerwaarts moesten aanpassen. Dylan Grice van Société Générale introduceerde de zogenoemde "Quality Income Index”, om een antwoord te geven op deze kwestie.



Pagina 16 van 56

Betrouwbare dividend betalers? Hoe weet je nu of deze ondernemingen dividend blijven uitkeren? Dividenden kunnen alleen worden uitgekeerd als bedrijven economisch in staat zijn om een deel van de winst aan aandeelhouders uit te keren. Aangezien prestaties uit het verleden maar weinig zeggen over de toekomst, is het ook zaak goed naar het bedrijf te kijken. Betrouwbare dividend betalers kunnen immers in de problemen komen, zoals Carrefour, RBS en BP hebben laten zien. Balans kwaliteit Onderzoek door Société Générale heeft uitgewezen dat het percentage van de winst dat als dividend wordt uitgekeerd, geen goede indicator is voor het dividend dat in de toekomst wordt uitgekeerd. De balans kwaliteit blijkt de beste voorspeller van dividend aanpassingen. De balans kwaliteit blijkt overigens niet alleen een goede indicator voor het dividend, maar deze aandelen blijken zelfs systematisch ondergewaardeerd te worden. Saaie bedrijven met saaie balansen Financieel robuuste ondernemingen hebben twee belangrijke kenmerken gemeen. Zowel de balans, als de onderliggende ontwikkelingen binnen het bedrijf moeten robuust zijn. Beide zijn nodig. Het zijn vaak saaie bedrijven met saaie balansen die worden genegeerd en ondergewaardeerd. Mogelijkheid effect Veel beleggers maken de fout om te investeren in populaire aandelen, zoals Facebook. "We denken dat het komt door wat psychologen het 'mogelijkheid effect' noemen waarin mensen een andere waarde hechten aan mogelijke veranderingen. Denk aan een loterij. Beleggers houden van aandelen die veel bewegen. Wij willen juist het tegenovergestelde in onze index", aldus Dylan Grice van Société Générale. Back test Quality Income Op basis van een back test presteert de Quality Income strategie beter dan andere inkomsten strategieën. Maar ook hier is een woord van waarschuwing op zijn plaats.

2.2.1 Amerikaanse Dividend Aristocrats Dividend aristocraten zijn bedrijven die in de S&P 500-index voorkomen en die hun dividenduitkeringen de afgelopen 25 jaar ieder jaar structureel hebben verhoogd. S&P heeft zelfs de S&P 500 Dividend Aristocrats Index samengesteld, met daarin grote beursgenoteerde bedrijven die ten minste 25 jaar het dividend verhoogden. De S&P 500 Dividend Aristocrats Index omvat 50 fondsen en wordt ieder jaar aangepast. Op http://eu.spindices.com/indices/strategy/sp-500dividend-aristocrats kunt u de actuele stand van zaken volgen. Onderstaande tabel geeft de top 10 van de Amerikaanse Dividend Aristocrats weer, peildatum 28 september 2012.



Pagina 17 van 56

Data as of: Sep 28 2012 Top 10 Constituents By Index Weight Constituent McGraw-Hill Cos Inc Leggett & Platt Stanley Black & Decker AFLAC Inc Walgreen Co Franklin Resources Inc Medtronic Inc VF Corp Cintas Corp Sherwin-Williams Co

Symbol MHP LEG SWK AFL WAG BEN MDT VFC CTAS SHW

GICS Sector Consumer Discretionary Consumer Discretionary Industrials Financials Consumer Staples Financials Health Care Consumer Discretionary Industrials Materials

Dividend Aristocrats presteren beter dan S&P 500 Het blijkt dat de aandelen die in de S&P 500 Dividend Aristocrats Index zijn opgenomen, structureel beter presteren dan de S&P 500. De Dividend Aristocrats behaalden sinds 1989 een totaal rendement van gemiddeld 12,05% per jaar versus een totaal rendement van 9,82% voor de S&P500 (totaal rendement van 9,82% per jaar). De benchmark werd daarmee met 2,2% per jaar verslagen. De Dividend Aristocrats presteerden zelfs in 13 van de 22 jaar beter dan S&P500 (zie onderstaande tabel).



Pagina 18 van 56

Lager risico Belangrijker misschien nog is dat de Dividend Aristocrats bijna geen verliezen hebben geleden tijdens de daling van 2000 tot 2003. De S&P 500 verloor na het klappen van de internetbubbel de helft van de waarde. Ook in 2008, toen de S&P 500 een averij van -36,6% opliep, versloegen de Dividend Aristocrats de S&P500 met 14,7 procentpunt. Niet alleen het rendement is hoger, maar ook het risico van deze aandelen blijkt dus lager. Bovenstaande tabel geeft onder meer de prestaties aan van de Dividend Aristocrats en de S&P 500, met als laatste regel de standaarddeviatie. De standaarddeviatie is een maatstaf om risico te meten: de standaardafwijking van het gemiddelde. De standaarddeviatie van de Dividend Aristocrats bedraagt gemiddeld 15,1% versus 18,7% voor de S&P 500. De uitslagen zijn dus kleiner bij de Aristocrats. 2.2.2 European Dividend Aristocrats Grote Europese aandelen die minimaal 20 jaar het dividend hebben verhoogd of minstens gelijk hebben gehouden, zijn veel dunner gezaaid dan in de VS. Royal Dutch Shell, het Zwitserse Nestlé en het Franse L’Oréal voldoen alleen aan dit criterium. Dit zijn dus de drie fondsen die in Europa Dividend Aristocrats mogen worden genoemd. In de VS is de keus met 50 fondsen dus veel uitgebreider. Desalniettemin zijn ook in Europa kansen. Wij laten



Pagina 19 van 56

dan ook een aantal European Dividend Aristocrats de revue passeren. Let wel dit is geen heilige lijst en ook zeer zeker geen koopadvies. Op https://www.spdrseurope.com/ komen we onderstaande European Dividend Aristocrats tegen: SPDR S&P Euro Dividend Aristocrats ETF ISIN Number

Security Name

ES0124244E34

MAPFRE SA

IT0003506190

Number of Shares Percent of Fund 492558

5,723996

ATLANTIA SPA

80804

5,382397

NL0000395903

WOLTERS KLUWER

60548

4,860361

DE0008430026

MUENCHENER RUECKVER AG REG

7096

4,817218

NL0000288967

CORIO NV

24544

4,592824

ES0173093115

RED ELECTRICA CORPORACION SA

21003

4,187014

FI0009005870

KONECRANES OYJ

32920

4,175631

FR0000120222

CNP ASSURANCES

69737

4,174394

DE0005810055

DEUTSCHE BOERSE AG

18063

4,021503

DE0007257503

METRO AG

29806

3,420169

DE0007236101

SIEMENS AG REG

8013

3,363095

DE0005501357

AXEL SPRINGER AG

18675

3,243904

NL0000009827

KONINKLIJKE DSM NV

13741

2,915358

FR0000120503

BOUYGUES SA

27327

2,909084

NL0000352565

FUGRO NV CVA

10012

2,859227

IT0003007728

TOD S SPA

5935

2,844319

FR0000120271

TOTAL SA

12314

2,608016

22610

2,515115

2FR0000130213 LAGARDERE S.C.A. FR0000120578

SANOFI

5735

2,123471

FR0000125486

VINCI SA

10784

2,031441

ES0112501012

EBRO FOODS SA

26232

2,024836

IT0000068525

SAIPEM SPA

10153

1,941992



Pagina 20 van 56

DE0005790430

FUCHS PETROLUB AG PFD

7006

1,931871

FR0000130452

EIFFAGE

12850

1,907945

ES0148396015

INDITEX

3517

1,864245

DE0003304002

SOFTWARE AG

9882

1,635369

FR0000125585

CASINO GUICHARD PERRACHON

4451

1,615634

DE0006483001

LINDE AG

1994

1,410366

BE0974256852

COLRUYT SA

7821

1,403435

IE0002588105

PADDY POWER PLC

4356

1,33152

DE0006231004

INFINEON TECHNOLOGIES AG

38710

1,10939

FR0000120966

SOCIETE BIC SA

2325

1,105345

FR0000120073

AIR LIQUIDE SA

1973

1,012678

FR0000130403

CHRISTIAN DIOR

1610

0,948326

FR0000121220

SODEXO

2776

0,894892

FR0000131708

TECHNIP SA

1838

0,883588

FR0000121709

SEB SA

2960

0,871595

FR0000120321

L OREAL

1615

0,865416

FR0000120644

DANONE

3433

0,86031

FR0000121014

LVMH MOET HENNESSY LOUIS VUI

1271

0,856755

2.2.3 Royal Dutch Shell: Koninklijke dividendbetaler Royal Dutch Shell (RDS) stond in juli 2012 op de nummer 1-positie in de Global 500, een lijst met de 500 grootste bedrijven in de wereld. Daarmee stootte Royal Dutch Shell supermarktketen Walmart van de troon, die de voorgaande twee jaar bovenaan de lijst prijkte. Dit overzicht wordt opgesteld door het Amerikaanse tijdschrift Fortune, op basis van de jaaromzet van de bedrijven. Shell behaalde in 2011 een omzet van circa $ 394 miljard euro. Het NederlandsBritse olie- en gasconcern boekte in 2011 een winst van ruim $ 25 miljard, wat meer dan 50% meer was dan in 2010. In de lijst staat de Amerikaanse olieproducent ExxonMobil op de tweede plaats. Het Amerikaanse concern behaalde een jaaromzet van $ 368 miljard. Shell produceert brandstoffen, chemicaliën en smeermiddelen en bezit en exploiteert wereldwijd benzine tankstations. De marktkapitalisatie van



Pagina 21 van 56

RDS bedroeg in 2012 ruim € 170 miljard. Het is dus niet de eerste de beste onderneming die wij eruit lichten. Op Bloomberg komen we in oktober de volgende cijfers tegen: Koers € 26,50 Dividendrendement (Dividend Indicated Gross Yield) 5,00% Geschatte Koers-winstverhouding (estimated P/E) 8,12) Royal Dutch Shell echte Dividend Aristocrat Royal Dutch Shell blijft maar opduiken in de lijstjes. Ongeacht welke definitie van bijvoorbeeld de Dividend Aristocrats je ook gebruikt, Royal Dutch Shell, ook bekend als Koninklijke Olie, maakt er deel van uit. Naast een stabiele dividendbetaler is het aandeel ook een rots in de branding voor mening belegger.

Shell weinig last van de crisissen ‘Never sell Shell’ is dan ook een credo dat je vaak hoort. Natuurlijk heeft Shell ook wel last gehad van de verschillende crisissen in de afgelopen jaren, waarin de AEX van boven 700 punten naar onder 200 punten daalde. Toch stelt de daling van RDS (per saldo) weinig voor als je het vergelijkt met Fortis, ING of welk AEX-fonds dan ook. Bovenstaande grafiek is de weergave van prestatie van Royal Dutch Shell zonder dividend. Dividend Shell Het scheelt natuurlijk een slok op een borrel als je je bedenkt dat RDS elk jaar ruim € 1,aan dividend per aandeel heeft uitgekeerd. Koninklijke olie heeft bovendien nog nooit in de historie de dividenden verlaagd, laat staan gepasseerd. Zelfs al zou je in 2000 op de top zijn ingestapt op € 37,95, dan zou je door het dividend nog steeds in de plus staan. Zeker als je dan nog een mooie optiestrategie zou hebben gevolgd, dan is er geen vuiltje aan de lucht.



Pagina 22 van 56

Herinvesteren van dividenden Op http://www.tickertech.com/ kunnen beleggers van verschillende aandelen laten doorrekenen wat het effect is als de dividenden worden geherinvesteerd. De spectaculaire effecten op de langere termijn hadden we al eens beschreven onder andere in http://beleggen.com/waarom-dividenden-ertoe-doen/ RDS presteert beter dan S&P500 We vergelijken nu de performance van een belegging in RDS, met die van S&P500. Wat als eerste opvalt, is dat RDS het beter heeft gedaan dan de S&P500. Het tweede dat opvalt, is dat het rendement met het herinvesteren van het dividend stijgt van 6,10% naar 7,18%. En juist dat extra procentje maakt voor een langere periode een wereld van verschil, waarvan we verderop een mooie grafiek hebben. Growth of $10,000.00

RDSA

S&P500

With Dividends Reinvested Start date:

07/21/2005

07/21/2005

End date:

09/07/2012

09/07/2012

Start price/share:

$61.40

$122.72

End price/share:

$71.59

$144.33

Starting shares:

162.87

81.49

Ending shares:

229.14

93.16

Dividends reinvested/share:

$22.09

$16.38

64.04%

34.46%

7.18%

4.24%

Starting investment:

$10,000.00

$10,000.00

Ending investment:

$16,402.93

$13,449.66

7.14

7.14

Total return: Average Annual Total Return:

Years:



Pagina 23 van 56

Growth of $10,000.00

RDSA

S&P500

Without Dividends Reinvested Start date:

07/21/2005

07/21/2005

End date:

09/07/2012

09/07/2012

Start price/share:

$61.40

$122.72

End price/share:

$71.59

$144.33

Dividends collected/share:

$22.09

$16.38

52.57%

30.96%

6.10%

3.85%

Starting investment:

$10,000.00

$10,000.00

Ending investment:

$15,259.15

$13,094.62

7.14

7.14

Total return: Average Annual Total Return:

Years:

Voor degene die nog niet helemaal overtuigd is, kijk dan eens naar onderstaande grafiek (8ste wereldwonder: rente op rente) waar het verschil tussen een rendement van 4%, 7% (het historisch gemiddelde van aandelen) en 10% (het historisch gemiddelde van aandelen met dividend). Een investering van €100 in 1933 zou met 4% (een spaarrekening) zijn uitgegroeid tot € 2.216,33. 1% verschil: een 8ste wereldwonder van verschil Bij een rendement van 7% (zonder herinvesteren van dividend) zou deze € 100 zijn uitgegroeid tot € 20.956,48. Als de dividenden zouden zijn herbelegd, dan zou dit zijn opgelopen tot € 186.218,20. Een klein verschil maakt dus over een langere periode een wereld van verschil. Willen uw (klein)kinderen straks € 2000 of € 200.000 op hun rekening hebben? Dan weet u wat te doen. BeursBulletin.nl reikt u de hulpmiddelen aan om dit te bewerkstelligen. Wij bieden u als lezer van deze handleiding een proefabonnement cadeau aan voor 1 maand op de DividendPortefeuille.



Pagina 24 van 56

2.3 Dividendkoning Geraldine Weiss Geraldine Weiss wordt ook wel "de Grande Dame van de dividenden" genoemd, oftewel de dividendkoningin. Zij is een beroemde voormalig redacteur van Investment Quality Trends, een nieuwsbrief die sinds 1966 werd uitgegeven. Deze nieuwsbrief is gebaseerd op het conventionele idee dat beleggers topdividendbetalende fondsen dienen te kopen, wanneer het dividendrendement historisch hoog is. Aan de andere kant dienen aandelen te worden verkocht wanneer het dividendrendement is gedaald tot historische dieptepunten en fondsen absoluut te vermijden die helemaal geen dividend uitbetalen. Een verslag uit 2002 van de The Hulbert Financial Digest (wat momenteel onderdeel is van Marketwatch) meldde: "Investment Quality Trends was de best presterende aandelen nieuwsbrief in de VS, op een naar risico gewogen basis over de laatste 15 jaar, met 12,4% op jaarbasis. De nieuwsbrief werd als derde geplaatst voor de laatste tien jaar en derde voor de afgelopen 5 jaar". 2.3.1 Geraldine Weiss beleggingsaanpak Geraldine Weiss heeft 2 boeken geschreven: “Dividends don’t Lie” en “The Dividend Connection”. Deze boeken bieden een goed inzicht in de beleggingsstrategie(en) van Weiss. Stock Picking strategie: dividendrendement als leidraad Geraldine Weiss is een conservatieve blue chip waardebelegger. Ze koopt het liefst kwaliteitsaandelen tegen een goede prijs. Welke belegger wil dat nou niet? Een lange periode ononderbroken het dividend verhogen, is een teken van een ‘hoge kwaliteit’ onderneming. Ondernemingen die structureel stabiele dividenden kunnen uitkeren, moeten voldoende omzet behalen om alle kosten en schulden te kunnen dekken. Het feit dat bedrijven jaar in jaar uit dividenden uitkeren, impliceert dat de inkomsten consistent worden verhoogd en dat de onderneming efficiënt en goed wordt geleid. Dergelijke ondernemingen hebben diverse economische cycli goed doorstaan, zowel tijdens hoog- als laagconjunctuur. Dividenden zijn tastbare bewijzen van de winstgevendheid van een onderneming en het bewijs dat de winsten ‘echt’ zijn. Een dividenduitkering is hard (het bedrag is uitgekeerd aan de



Pagina 25 van 56

aandeelhouders). Een winstcijfer kan boekhoudkundig creatief zijn samengesteld (denk aan Enron), maar een dividenduitkering is objectief te meten. Fondsen die een consistente dividenduitkering laten zien, worden als een betrouwbare bron van stabiele en toenemende inkomsten gezien. Doorgaans worden dergelijke bedrijven ook door beleggers gewaardeerd. Trouwe dividendbetalers zullen doorgaans minder hard worden geraakt in een dalende markt. Unilever is in Nederland een goed voorbeeld, dat structureel dividend uitkeert en sinds het jaar 2000 per saldo is gestegen. Het zeep- en voedingsconcern heeft de diverse dalingen op de aandelenbeurs in het afgelopen decennium goed doorstaan. Ter vergelijking: de AEX index is in deze periode meer dan 50% gedaald (exclusief dividend). Dividendrendement is koning Weiss is van mening dat Dividend Yield (oftewel dividendrendement) het belangrijkste criterium is voor de waardebepaling van een onderneming. Het dividendrendement kan worden berekend door het dividend per jaar te delen door de koers en de uitkomst te vermenigvuldigen met 100%. Stel: koers aandeel ABC = € 10 Dividenduitkering = € 1 Dividendrendement = (1/10)*100% = 10%. U kunt dus heel eenvoudig zelf het dividendrendement op een bepaald moment uitrekenen. Het dividendrendement is dus geen statisch gegeven, aangezien aandelenkoersen fluctueren. Als er een verandering van de dividenduitkering plaatsvindt, zal dat volgens Weiss een significante impact hebben op de koers. Als dividenduitkeringen worden verhoogd, zal een aandeel meer waard worden. Als daarentegen de dividenden worden geschrapt, danwel verlaagd, dan zal een aandeel minder gewaardeerd worden. Aandelenkoersen kunnen tot extreme waarden stijgen of dalen, wat van invloed is op bijvoorbeeld het dividendrendement. Een forse koersdaling kan leiden tot een hoog dividendrendement, terwijl een forse koersstijging van een aandeel kan leiden tot een laag dividendrendement. Een aandeel kan dan (tijdelijk) ondergewaardeerd respectievelijk overgewaardeerd zijn. Weiss stelt dat iedere onderneming een eigen uniek dividendrendement heeft, wat binnen een bepaalde bandbreedte fluctueert. Volgens haar biedt het historische dividendrendement een houvast, ter bepaling van een onderwaardering of overwaardering van een aandeel. De ‘Dividendkoningin’ stelde vervolgens dat aandelen kunnen worden gekocht, danwel verkocht wanneer de uitersten van het historische dividendrendement worden bereiken. Duurzaamheid van het dividend Duurzaamheid van het dividend en het verhogen van dividenduitkeringen vormen de kern van Weiss’ aanpak. Tijdens het selectieproces selecteert Weiss blue-chip aandelen (dus hoge kwaliteitsaandelen). Dit zijn bedrijven die worden geleid door een goed management, bekende



Pagina 26 van 56

producten en diensten verkopen, een goede marketing en R & D hebben. Bovendien moeten de bedrijven niet bereid zijn om dividenden te verlagen danwel te passeren, zelfs niet in slechte economische tijden. Zodra er een soort shortlist is samengesteld van fondsen die aan de criteria voldoen, stelt Weiss voor om deze fondsen (maximaal 20) in portefeuille op te nemen, met als leidraad het historisch dividendrendement. Zij checkt dan het dividendrendement en de aandelenkoers van een onderneming, over een periode meer dan 10 jaar. Daarbij zoekt zij keerpunten, zijnde historische toppen en bodems betreffende het dividendrendement. Dit zijn punten waar de aandelenkoersen van richting zijn veranderd. Weiss constateerde dat aandelenkoersen van richting veranderen op ongeveer hetzelfde niveau van dividendrendement. Voorbeeld: stel dat de afgelopen 10 jaar het dividendrendement van een aandeel een piek bereikte rond 8%, dan neemt Weiss het aandeel op als de koers weer aan het stijgen is vanaf een dieptepunt. Wanneer kopen? Wanneer aandelen een dividendrendement laten zien, dat binnen 10% van de historische top van het dividendrendement valt, dan stelt Weiss voor om een aandeel te kopen. In bovenstaand voorbeeld zou het aandeel kunnen worden gekocht als dividendrendement dan tussen 7,2% en 8% bedraagt. Desalniettemin vindt Weiss het belangrijk om de reden van een koersdaling te onderzoeken, dus niet om het aandeel ‘blind’ te kopen. Als bijvoorbeeld blijkt dat de kans op een dividendverlaging aanzienlijk is, dan schrapt Weiss het aandeel van de shortlist. Wanneer verkopen? Ook ten aanzien van het verkopen van aandelen heeft Geraldine Weiss een duidelijk criterium waarop aandelen moeten worden verkocht. Wanneer aandelen een dividendrendement laten zien, dat binnen 10% het historische dieptepunt dividendrendement valt, dan stelt Weiss voor om een aandeel te verkopen. Als de 10-jarige low in het dividendrendement 3% bedraagt, dan zou het aandeel kunnen verkocht als het dividendrendement tussen 3,3% en 3% is. Als het aandeel in de 10%-zone noteert van een historisch dividenddieptepunt, dan suggereert Weiss om een aandeel te verkopen. Zij stelt dan dat het neerwaarts risico te groot is geworden. 2.3.2 Selectiecriteria van Weiss Weiss heeft een 6-tal (basis)selectiecriteria opgesteld om aandelen te kopen: 1. Een onderneming moet het dividend in de laatste 12 jaar minimaal 5 keer hebben verhoogd. Weiss vindt dit de belangrijkste indicator voor goed management. 2. De winst dient in de afgelopen 12 jaar tenminste zeven keer te zijn verbeterd. Dit criterium zou u kunnen opvatten als een bevestiging van het eerste criterium.



Pagina 27 van 56

3. Een onderneming moet de afgelopen 25 jaar onafgebroken het dividend hebben uitgekeerd. Deze periode van meting lijkt weliswaar excessief, maar is nodig om cycli van onder- en overwaardering te kunnen vaststellen. 4. De onderneming mag geen lagere Standard & Poor’s kredietwaardigheid hebben dan A-. De credit ratings van Standard & Poor’s &P lopen van A+++, oftewel Triple A (hoogste kwaliteit) naar D (van Default). Hoewel de aandelen minimaal een rating van A- moeten hebben, worden de aandelen van de hand gedaan als de ‘rating’ tot onder het niveau van B+ daalt. 5. Er moeten minimaal 5 miljoen aandelen uitstaan van de onderneming, wat belangrijk is voor liquiditeit van het aandeel. Hoe groter de liquiditeit van een aandeel, des te beter verhandelbaar een aandeel is en des te moeilijker het wordt om een aandelenkoers te manipuleren. 6. De aandelen van een onderneming moeten in bezit zijn van ten minste 80 institutionele beleggers. Dit is vooral van belang voor de Amerikaanse markt. Voor Nederlandse aandelen zou dus een andere criterium kunnen worden gesteld, bijvoorbeeld dat de aandelen over een groot aantal partijen is verdeeld. Geraldine Weiss stelt echter dat dit 6de criterium het minst stringente criterium is.

Weiss selecteert mogelijke koopkandidaten ook op andere criteria, dit om de selectiecriteria op basis van dividend te bevestigen: 1. Een koers-winstverhouding van een fonds dat historisch laag is en onder het sectorgemiddelde noteert. 2. Een ‘price to book’-ratio (P/B-ratio) van 1,3. Een waarde richting 1 is nog beter. De P/Bratio geeft de verhouding aan tussen de huidige marktprijs van een onderneming en de boekwaarde. 3. Solvabiliteit > 50%. De schuld/bezittingen-verhouding moet lager zijn dan 50%. Conservatieve beleggers zouden bijvoorbeeld alleen fondsen kunnen kopen die een schuld/bezittingen-verhouding hebben van minder dan 20%. 4. Payout-ratio < 50%. De payout-ratio geeft het percentage weer wat als dividend wordt uitgekeerd van de winst. Als de payout-ratio 40% bedraagt en de winst per aandeel van een onderneming € 1,50 dan wordt € 0,60 per aandeel uitgekeerd. Weiss waarschuwt voor een hoge payout-ratio die richting 100% loopt, want deze ontwikkeling kan een toekomstige verhoging van het dividend in gevaar brengen. Daarnaast waarschuwt Weiss voor dividendverwachtingen die boven de gerapporteerde winsten uitkomen. In dat geval moeten de alarmbellen gaan rinkelen, daar een dergelijke ontwikkeling niet structureel houdbaar is. Een onderneming kan niet structureel meer dividend uitkeren dan het aan winst genereert. Uiteraard kan er uit reserves worden geput, maar die kunnen ook opraken.



Pagina 28 van 56

2.3.3 Conclusie Weiss “Successful investing in the stock market is not brain surgery. Anyone can be a successful investor. The secret is no secret. It is simply that you confine your selections to blue-chip stocks, you buy them when they are undervalued, and you sell them when they become overvalued. This is the well-lit path of the enlightened investor”. Wij kunnen ons wel vinden in bovenstaande wijsheid. BeursBulletin probeert ook voor u het pad te verlichten middels diverse hulpmiddelen.



Pagina 29 van 56

Hoofdstuk 3: Groeistrategie In dit hoofdstuk zullen we de groeistrategie bespreken. Een groeiaandeel is een aandeel dat substantiële en duurzame positieve kasstromen genereert, waarvan de omzet en winst naar verwachting in een sneller tempo zullen stijgen dan het gemiddelde in de sector. Een groeiaandeel heeft meestal een concurrentievoordeel (bijvoorbeeld door middel van een nieuw product of een patent) die het mogelijk maakt om zich goed te kunnen onderscheiden van de concurrenten. Doorgaans keren groeifondsen minder dividend uit, aangezien het bedrijf meestal de ingehouden winsten herinvesteert. Vanwege de hoge (verwachte) groeicijfers, zijn beleggers doorgaans bereid om een hogere koerswinstverhouding te betalen in vergelijking met beleggers in waardeaandelen. De gedachte hierachter is, dat als bedrijven forse winstcijfers kunnen laten zien in de toekomst, dan zal dat ook in uitdrukking komen in hoge beurskoersen. De keerzijde van de medaille is echter dat als dergelijke bedrijven minder presteren of als de winsten zelfs onder druk komen te staan, dan worden de aandelen doorgaans hard afgestraft. Peter Lynch en Martin Zweig worden gezien als succesvolle beleggers in groeiaandelen. We zullen beiden hieronder bespreken.

3.1 Peter Lynch Peter Lynch wordt ook wel gezien als de beste fondsbeheerder aller tijden. Hij beheerde het Magellan Fund en in 13 jaar behaalde hij een gemiddelde winst van bijna 30%. Slechts twee jaren presteerde het fonds slechter dan de S&P 500-index. Lynch publiceerde een aantal boeken, waaronder One up on Wall Street, Beating the Street en Learn to Earn. Eén van de criteria die Lynch hanteerde is de PEG-ratio, wat staat voor Price, Earnings en Growth. Hierbij wordt de koers-winstverhouding afgezet tegen het groeipercentage van de winst. Deze indicator werd bedacht door Jim Slater. Van $ 1.000 naar $ 28.000 Iemand die $ 1000 had ingelegd op het moment dat Peter Lynch portfolio manager werd van Fidelity's Magellan Fund, zou zijn inleg na 13 jaar hebben zien toenemen tot $ 28.000. Ondanks de indrukwekkende resultaten, was Lynch ervan overtuigd dat de particuliere belegger beter in staat is om ‘stocks te picken’, dan de gemiddelde professionele belegger. Hij voerde daarbij aan dat een particuliere belegger een aantal voordelen heeft ten opzichte van de professional, wat hem dus in staat zou stellen om experts te kunnen verslaan.



Pagina 30 van 56

Lynch stelde echter daarmee niet dat het eenvoudig zou zijn voor een particuliere belegger om een ‘outperformance’ te behalen. Een particuliere belegger die succesvol wil zijn, zou volgens Peter Lynch een aantal eenvoudige stappen moeten ondernemen om succesvol te kunnen worden op de markt. Huiswerk doen Peter Lynch stelt dat beleggers alleen zouden moeten beleggen in aandelen die zij kennen. Een voorbeeld: een belegger zou bijvoorbeeld in een restaurantketen kunnen beleggen, die bijvoorbeeld heel goed draait. Hij stelde bijvoorbeeld in zijn klassieker ‘One Up On Wall Street’, dat een belegger eerst de onderneming zou moeten analyseren, voordat hij zijn geld erin zou steken. De belegger zou dan dus zijn huiswerk moeten doen, waarbij de financiële conditie van een bedrijf en resultaten van een onderneming worden geanalyseerd. Aangezien de zogenoemde fundamentele analyse een tijdrovend proces is, zou een belegger dus maar ongeveer 8 tot 12 fondsen kunnen bijhouden. Metaforisch stelde Lynch dat het beleggen in aandelen zonder het bedrijf te kennen, hetzelfde is als pokeren zonder je kaarten te bekijken. Buit een voordeel uit Lynch was er stellig van overtuigd dat iedereen een bepaalde ‘edge’ oftewel een voordeel heeft, die de belegger zou kunnen uitbuiten, met als gevolg dat daarmee de experts zouden kunnen worden verslagen. Peter Lynch was er dan ook voorstander van om 3 tot 5 bedrijven te kiezen, die een belegger behoorlijk goed kent. Heb geduld De meest eenvoudige beleggingsles van Lynch is nog wel: heb heel veel geduld en beleg voor de lange termijn. Dit is echter voor veel beleggers gemakkelijker gezegd dan gedaan. Lynch heeft vaak gesteld dat hij geen enkel idee had op de aandelenmarkt zou doen in 1 of 2 jaar. Wel had hij meer vertrouwen te weten wat aandelen zouden doen over 10, 20 of zelfs 30 jaar. Hij geloofde er dan ook in dat tijd aan de zijde van de particuliere belegger zou zijn en dat hij daarom een voorstander was van lange termijn beleggingen. Peter Lynch beseft echter ook wel dat er soms (lange) periodes waren dat de aandelenmarkt het niet zo goed deed. Hij beseft ook wel dat de tijden waren dat er geen correlatie leek te bestaan tussen een aandelenkoers en de prestaties van een bedrijf. Echter, op lange termijn is er een honderd procent correlatie tussen het succes van een bedrijf en het succes van een aandeel, volgens Lynch. Dit is volgens Peter Lynch dan ook “de sleutel tot het winstgevend beleggen”. Des te eenvoudiger, des te beter Ooit stelde Peter Lynch: “des te eenvoudiger, des te meer ik ervan hou”. In een omgeving waarbij informatiestromen steeds meer toenemen, zou volgens Lynch het eenvoudig houden, de zogenoemde ‘edge’ kunnen zijn voor de particuliere belegger. Nogmaals, ‘eenvoudig’ wil echter niet zeggen: ‘gemakkelijk’. Je zult als belegger om geld te verdienen op de beurs, veel meer moeten doen dan alleen de 3 bovenstaande lessen in acht te nemen.



Pagina 31 van 56

3.1.1 Paarden van Lynch In deze paragraaf, zullen we de paarden van Peter Lynch de revue laten passeren. Een selectiecriterium hierbij is onder meer de Price Earnings Growth-Ratio (PEG-ratio). De koers-winstverhouding geeft aan of een aandeel goedkoop of juist duur geprijsd is. Dit kengetal geeft aan hoeveel keer de winst wordt betaald. Door de koers te delen door de (verwachte) winst kunnen branchegenoten worden vergeleken of de eigen historische waardering worden bekeken. Een koers-winstverhouding geeft echter niet de verhouding weer tussen waarde en groei, wat de PEG-ratio wel doet . Bij de PEG-ratio wordt de koers-winstratio gerelateerd aan het groeicijfer van de winst. Des te lager de PEG-ratio is, des te aantrekkelijk een aandeel geprijsd is. Aandelen met een PEG-ratio van groter dan 1, zijn in verhouding tot hun winstgroei te duur. Voorbeeld berekening PEG-ratio koers-winstverhouding = 15. Winstgroei: 20%. Dan is de PEG-ratio = 15/20 = 0,75. In het navolgende zullen we de ‘paarden van Lynch’ behandelen, die we kunnen verdelen in een drietal paarden: 1. Sportpaarden (snelle groeiers). ·

Winstgroei tussen 20% en 50%

·

PEG-ratio < 1

·

Omzet < $ 1 miljard. Dan k/w-verhouding niet groter dan 40.

·

Omzet > $ 1 miljard, dan geen beperking ten aanzien van k/w-verhouding.

·

Weinig analisten die het fonds volgen.

·

Geringe participatie institutionele beleggers.

2. Rijpaarden (groeiaandelen) ·

Winstgroei tussen 10% en 20%

·

PEG-ratio na dividendcorrectie < dan 1. Noemer (onderste cijfer in breuk) bestaat uit de som van het groeipercentage + het dividendrendement.

·

Onderneming behaalt miljardenomzet.

3. Werkpaarden (trage groeiers) ·

Winstgroei < 10%.



Pagina 32 van 56

·

PEG-ratio na dividendcorrectie < 1

·

Omzet > $ 1 miljard

·

Dividendrendement > beursgemiddelde

·

Dividendrendement > 3%

3.1.2 Extra voorwaarden Naast deze specifieke voorwaarden geldt dat de algemene schuldratio niet groter is dan 0,8 en de voorraad/verkoop-ratio hooguit licht stijgt. Voor financiële waarden geldt echter een schuldgraad van 5%, vanwege een andere balansstructuur dan ‘normale’ bedrijven. Bedrijven die beschikken over een hoge vrije cash flow en/of een goede cashpositie hebben, verdienen de voorkeur. Bovendien is een kwalitatieve voorwaarde, dat ondernemingen over een bepaalde uitstraling dienen te beschikken, een speciaal productassortiment hebben of unieke producten produceren. Een sprekend voorbeeld is Apple.

3.2 Martin Zweig Martin Zweig staat bij sommigen ook wel bekend als de Wall Street tycoon die befaamd werd vanwege het duurste ‘optrekje’ in de VS dat hij aanschafte. In 1999 kocht Zweig zijn penthouse, dat bovenop de Pierre Hotel in Manhattan New York gesitueerd is, voor $ 21,5 miljoen. In 2012 was de geschatte waarde niet minder dan $ 150 miljoen. Zijn appartement telt 16 kamers en 4 terrassen. Martin Zweig werd geboren in 1942 in Cleveland, Ohio. Volgens John Reese , auteur van The Guru Investor, kreeg Zweig zijn eerste aandelen General Motors op zijn 13de. Het was toen al dat hij besloot dat hij een miljonair zou worden . Zweig ging studeren aan de University of Pennsylvania, kreeg een MBA van de Universiteit van Miami en een doctoraat van de Michigan State University. Zweig 's proefschrift ging over het gebruik van de put/call-verhouding als een manier om het beleggerssentiment en op de markt toppen en bodems te vinden. De put/call-ratio wordt op grote schaal gebruikt. Na het maken van een serie van de markt voorspellingen in artikelen die hij schreef voor Barrons , begon Zweig met een investering nieuwsbrief, The Zweig Forecast, die volgens de Hulbert Financial Digest vanaf 1970 een indrukwekkend rendement van gemiddeld 15,9% per jaar scoorde gedurende 15 jaar. Zijn populariteit en succes verzilverde hij met asset management, waaronder een aantal beleggingsfondsen. In het midden van de jaren ‘80 publiceerde hij een boek, Winning on Wall Street, en werd regelmatig gevraagd voor een van de meest populaire financiële shows in de jaren ’80 en ‘90, Wall Street Week met Louis Rukeyser .



Pagina 33 van 56

Net als Peter Lynch, is Zweig een andere "legendarische" belegger die besloot om uit de schijnwerpers te stappen op de top van zijn carrière. De Amerikaanse Vereniging van Beleggers (AAII) ontleedde zijn aandelenselectie strategie. De strategie van Martin Zweig behoort tot de best presterende met 11,1% rendement per jaar over de afgelopen 10 jaar. De S&P moet het in deze periode doen met 5,9%. Zweig portefeuille Stock Picking strategie Professor Zweig hanteert meer dan een dozijn strenge criteria bij de selectie van aandelen. Zijn focus ligt op winstgroei, met name bedrijven waarvan de winst per aandeel niet alleen groeit, maar in een steeds sneller tempo groeit. Hij zocht ook bedrijven met een redelijke koers-winstverhouding en momentum. Kopen van de eigen aandelen door het management was een ander belangrijk kenmerk. De Guru Investor beschrijft de Zweig benadering als een "Conservatieve Groei"-strategie . Een belangrijke factor in de aanpak van Zweig was zijn gebruik van technische indicatoren. Hij geloofde niet in "de strijd tegen de tape", zodat hij uit Bear Markets weg bleef en zijn cash bewaarde voor wanneer de markt weer positief werd. 3.2.1 Criteria van Zweig Zweig herinnerde zich tijdens zijn studietijd een van de vuistregels van zijn professor Wade Young, een fervente aanhanger van technische analyse: “koop bij kracht en verkoop bij zwakte”. In zijn studiedagen was hij er echter overtuigd van: “koop bij zwakte en verkoop bij kracht”, wat dus een hele andere benadering was.

We laten criteria van Zweig de revue passeren, zoals deze worden toegepast door de AAII: 1. Dezelfde kwartaal jaar-op-jaar groei van de verwaterde winst uit voortgezette activiteiten is positief (van toepassing voor elk van de laatste vier kwartalen). 2. Dezelfde kwartaalgroei (jaar op jaar) van de omzet tussen het laatste fiscale kwartaal en hetzelfde kwartaal een jaar eerder, is eveneens positief (dit is van toepassing voor elk van de laatste vier kwartalen). 3. De huidige (12 maanden) verwaterde winst uit voortgezette activiteiten is groter dan of gelijk aan de volledig verwaterde winst uit voortgezette bedrijfsactiviteiten voor het afgelopen fiscale jaar. 4. De verwaterde winst uit voortgezette bedrijfsactiviteiten voor het afgelopen fiscale jaar, is groter dan de volledig verwaterde winst uit voortgezette activiteiten van twee jaar geleden. 5. De verwaterde winst uit voortgezette activiteiten van twee jaar geleden is groter dan de volledig verwaterde winst uit voortgezette activiteiten van drie jaar geleden. 6. Het groeitempo op jaarbasis van de verwaterde winst uit voortgezette bedrijfsactiviteiten over de laatste drie jaar (jaar 3) is groter dan of gelijk aan 15%. 7. Het groeitempo op jaarbasis van de omzet over de laatste drie jaar is groter dan of gelijk aan 15%.



Pagina 34 van 56

8. Zelfde-kwartaalgroei van volledig verwaterde winst uit voortgezette activiteiten tussen het laatste fiscale kwartaal (Q1) en van hetzelfde kwartaal een jaar er voor (Q5), is groter dan de groei in de verwaterde winst uit voortgezette activiteiten tussen de som van de voorafgaande drie kwartalen (Qs 2-4) en dezelfde drie kwartalen een jaar geleden (Qs 6-8). OF dezelfde-kwartaalgroei in volledig verwaterde winst uit voortgezette activiteiten tussen het laatste fiscale kwartaal (Q1 ) en hetzelfde kwartaal een jaar daar vóór ( Q5 ) is groter dan of gelijk aan 30%. 9. Zelfde-kwartaalgroei in volledig verwaterde winst uit voortgezette activiteiten tussen het laatste fiscale kwartaal (Q1) en van hetzelfde kwartaal een jaar er voor (Q5), is groter dan de groei van de (verwaterde) winst uit voortgezette bedrijfsactiviteiten over de laatste drie jaar 10. De koers-winstverhouding is groter dan vijf, maar minder dan 1,5 keer de mediaan koerswinstverhouding voor de gehele aandelendatabase. 11. De relatieve prijs sterkte (een technische indicator) over de laatste 26 weken is positief. 12. American Depository Receipts (ADR's) zijn uitgesloten. 13. De ondernemingen die deel uitmaken van de sector overige financiële diensten en onroerend goed, zijn uitgesloten 14. Het gemiddelde handelsvolume van de laatste drie maanden behoort tot de top 75% van de totale Stock Investor database.



Pagina 35 van 56

Hoofdstuk 4: Waardestrategie In dit hoofdstuk laten we ‘value investing’, oftewel de waardestrategie de revue passeren. Value investing behelst het selecteren van aandelen die minder dan de intrinsieke waarde noteren. Waardebeleggers zijn dus actief op zoek naar aandelen van bedrijven waarvan zij menen dat die ondergewaardeerd zijn. Dergelijke beleggers menen dat de markt te heftig reageert op goed en slecht nieuws, wat in irrationele koersbewegingen resulteert. Volgens de waardeaanhangers stemt in dergelijke situaties de aandelenkoers niet overeen met de ‘fundamentals’ van de onderneming. Koopjesjagers Waardebeleggers zien op dat moment hun kans schoon als het aandeel in hun ogen te hard is afgestraft en gaan dus op ‘koopjesjacht’. Waardebeleggers selecteren aandelen die een lager dan gemiddelde ‘price to book’, koerswinst-verhouding noteren en/of een hoog dividendrendement hebben. Bepaling intrinsieke waarde Een grote uitdaging bij waardebeleggen, is het bepalen van de intrinsieke waarde. Er is geen "juiste" of objectieve intrinsieke waarde. Twee beleggers kunnen ieder een andere waarde bepalen van een onderneming, op basis van exact dezelfde informatie. Daarom is het belangrijk dat een belegger een "veiligheidsmarge" hanteert. Waardebeleggen is subjectief Value investing kunnen we aanmerken als een subjectieve strategie. Sommige waardebeleggers kijken bijvoorbeeld naar actuele fundamentele gegevens en hechten bijvoorbeeld geen enkele waarde aan toekomstige groeimogelijkheden. Daarentegen kunnen andere waardebeleggers hun beleggingsstrategie baseren op bijvoorbeeld toekomstige groeicijfers en kasstromen. Het komt erop neer dat beleggers een aandeel proberen te kopen voor minder dan wat het (theoretisch) waard is. In dit hoofdstuk zetten we een aantal succesvolle waardebeleggers in de schijnwerpers. Om te beginnen met Warren Buffett.

4.1 Warren Buffett Warren Buffett is niet de eerste de beste belegger die we op een voetstuk plaatsen. “Wizard of Omaha", "Oracle of Omaha" of zelfs "Sage of Omaha" wordt Buffett ook wel genoemd. Warren Buffett wordt door vrijwel iedereen zonder enige twijfel als 's werelds beste belegger aller tijden aangemerkt. Buffett begon op 11-jarige leeftijd met $ 100,- en wist daarmee een persoonlijk vermogen op te bouwen van vele tientallen miljarden dollars.



Pagina 36 van 56

Buffett’s rijkdom fluctueert met de prestaties van zijn beleggingen, maar in 2008 werd zijn vermogen geschat op $ 62 miljard, waarmee hij indertijd de rijkste man van de wereld was. Inmiddels is Buffett voorbijgestreefd door de Mexicaanse miljardair Carlos Slim Helú die in 2012 een geschat vermogen van $ 69 miljard had. Slim is oprichter van het Mexicaanse América Móvil en aasde in 2012 onder meer op het Nederlandse KPN. 4.1.1 Lessen van Buffett Buffett, die inmiddels ruim de 80 is gepasseerd, heeft niet zomaar zijn rijkdom verworven. We laten een aantal lessen de revue passeren. De termen onze, wij, ik et cetera hebben betrekking op Warren Buffett en zijn investeringsfonds Berkshire Hathaway. 1. Basis: “Onze ‘core business’ [van Berkshire Hathaway] is het kopen van ondergewaardeerde aandelen en verkopen wanneer de onderwaardering er niet meer is. Daarnaast worden investeringen gedaan in speciale situaties waarin de winst afhankelijk is van bedrijfsprestaties en waar marktactie (lees: prijsfluctuaties) niet belangrijk is.” 2. Marktwaarde: “Ik doe geen enkele poging om de markt te voorspellen, want mijn inspanningen zijn gewijd aan het vinden van ondergewaardeerde aandelen. Maar ik geloof dat koerswinsten die worden behaald met aandelen, uiteindelijk zullen leiden tot problemen. Als dit gebeurt, dan zullen de koersen van aandelen onder druk komen te staan in plaats van de intrinsieke waarde, of zelfs van ondergewaardeerde fondsen.” 3. 'Work-out ' investering: “Onze portfolio is ‘zwaarder’ in ondergewaardeerde situaties ten opzichte van ‘work-out’ .... Een ‘ work-out’ is een investering die afhankelijk is van een specifieke ‘corporate action’ voor de winst in plaats van een koersstijging, zoals in het geval van ondergewaardeerde situaties. ‘Work-outs’ komen voort uit: verkoop, fusies, liquidaties, biedingen, enzovoort. In elk geval is het risico dat iets roet in het eten gooit, ervoor zorgt dat een geplande investering wordt afgeblazen. Het risico bestaat niet uit dat de economische situatie is verslechterd en de aandelenkoersen zijn gedaald.” 4. Tijdsduur: “Laat me twee punten benadrukken. Ten eerste, een jaar is een veel te korte periode om het even welk soort een oordeel te vormen over beleggingsresultaten en metingen op basis van 6 maanden is zelfs nog onbetrouwbaarder. Een factor die een zekere terughoudendheid heeft veroorzaakt van mijn kant om halfjaarlijkse rapportages te schrijven, was de angst dat mijn partners zouden beginnen met het denken in termen van korte termijn prestaties, welke het meest misleidend zijn. Mijn eigen denken is veel meer gericht op prestaties over een periode van 5 jaar. Daarbij worden bij voorkeur de relatieve prestaties in zowel sterke en zwakke markten getest.” 5. Geduld: Gedurende een periode van acquisitie (het opbouwen van een belang in de onderneming), zien we het liefst dat een aandeel niks doet of zelfs daalt, maar niet stijgt. Dit impliceert dat een redelijk gedeelte van de portefeuille zich een bepaalde periode in een steriele fase bevindt. Dit beleid, dat zeer veel geduld vereist, zal moeten leiden tot een maximalisatie van de winst op lange termijn.”



Pagina 37 van 56

6. Vertrouwelijkheid: “Bij illiquide (incourante) aandelen kunnen al zeer kleine aankooporders leiden tot aanzienlijke koersschommelingen. Dit verklaart dat het belangrijk is dat er geen informatielek is met betrekking tot de aandelenposities van het fonds, of ten aanzien van de investeringsplannen.” 7. High Tides: “Hoe hoger het niveau van de markt, hoe minder ondergewaardeerde effecten te vinden zullen zijn.” In een stijgende markt gaan immers alle boten mee, ook de ondergewaarde. Buffett stelde overigens ook: "It's only when the tide goes out that you learn who's been swimming naked." Kortweg komt het erop neer dat als alles goed gaat en iedereen geld verdient in goede beurstijden, weet je niet wie buitensporige risico’s heeft genomen. 8. Voorzichtigheid betrachten: “Ik zou liever de sancties ondervinden als gevolg van ‘overconservatisme’ (uiterste voorzichtigheid), dan te worden geconfronteerd met catastrofale fouten die tot permanente verliezen leiden. Beleggers die een "New Era"-filosofie aanhangen, waarbij wordt gedacht dat bomen tot in de hemel groeien, kunnen van een koude kermis thuiskomen.” Goed voorbeeld: beleggers die op de top van de internetbubbel in het jaar 2000 zijn ingestapt, hebben daarna forse verliezen hebben geleden als zij de aandelen hebben vastgehouden. 9. Lange termijn: “Voor zover het mogelijk is, probeer ik om zoveel mogelijk geïsoleerd te zijn van de grillen van de markt. Dit (lange termijn) beleggingsbeleid zou moeten leiden tot structureel betere resultaten in dalende markten en tot gemiddelde prestaties in stijgende markten.” 10. Zen beleggen: “Over een langere periode zullen er goede en slechte beursjaren zijn. Het is niet raadzaam om je te laten leiden door euforische en depressieve stemmingen van de markt. Je laten leiden door de grillen van de markt, is doorgaans zeer kostbaar.”

4.1.2 Beleggingsprincipes van Buffett Warren Buffett laat zich niet gemakkelijk in de kaart kijken maken voor wat betreft de beleggingen die hij doet in opdracht van zichzelf of voor Berkshire Hathaway. Wel brengt Buffett ieder jaar verslag uit over substantiële deelnemingen in andere bedrijven. Deze bieden echter alleen beperkte aanwijzingen omtrent de vraag waarom, wanneer en waarin hij belegt. Wel is Warren Buffett bereid om regelmatig de algemene beginselen van goed beleggingsbeleid te verkondigen. Beleggingen in aandelen moeten volgens Buffett op dezelfde wijze worden benaderd als het kopen van een onderneming. De aandelenbelegger koopt daadwerkelijk een (klein) belang in een onderneming. Buffett liet weten dat hij vooral het succes had te danken aan de toepassing van de Benjamin Graham-aanpak. Warren Buffett stelde zelfs dat Graham, meer dan iedereen, behalve Buffett’s vader, zijn leven heeft beïnvloed. Onderstaand volgen de beleggingsprincipes van Buffett:



Pagina 38 van 56

1. Een onderneming moet degelijk en goed worden geleid. Analyse van goed management omvat onder meer: ·

Inkoop van eigen aandelen.

·

Goede aanwending van ingehouden winsten.

·

Vasthouden aan wat je weet.

2. Een onderneming heeft aangetoond dat het verdiencapaciteit heeft, met een kans dat dit zal blijven geschieden. Onderzoek naar de verdiencapaciteit omvat onder meer: ·

Groei van het bedrijf.

·

Hoe wordt met inflatie omgegaan.

·

Capital expenditure (capex, oftewel investeringen die een onderneming verricht).

·

Kijk door de gerapporteerde (winst)cijfers heen.

·

Merknamen

3. Een onderneming moet constant een hoog rendement behalen. Warren Buffett zou kijken naar zowel: ·

Rendement op eigen vermogen.

·

Rendement op het totale vermogen.

4. Het bedrijf moet een prudente benadering hebben ten aanzien van schulden. 5. De activiteiten van de onderneming moet eenvoudig zijn en de belegger moet een goed begrip hebben van de onderneming. 6. Ervan uitgaande dat een onderneming aan al deze criteria heeft voldaan, dient een investering alleen te worden gedaan tegen een ‘redelijke prijs’ en met een ‘veiligheidsmarge’. Daarnaast is het relevant om onderstaande items te overwegen: ·

Koers-winstverhoudingen.

·

Winst en dividendrendement.

·

Boekwaarde van een aandeel.

·

Vergelijkende rendementen.

7. Beleggers dienen volgens Buffett een lange termijn benadering te hanteren. Van bovenstaande principes zullen wij een aantal toelichten. Begrijp de onderneming Warren Buffett belegt alleen in ondernemingen die hij zelf kan begrijpen. Daarnaast wil hij een goed



Pagina 39 van 56

beeld hebben van hoe een dergelijke onderneming er over een langere termijn uit zou zien. Een goed voorbeeld is zijn belang in Coca-Cola, waarvan duidelijk is wat de onderneming doet: onder meer frisdrank verkopen. Hij belegde niet voor niets niet in technologie-aandelen, waarvan hij niet begreep wat het bedrijf produceerde. Weliswaar miste Buffett de enorme internetaandelen-rally eind jaren '90/begin 2000, maar hij omzeilde ook de forse koersverliezen die optraden nadat de internetbubbel uiteenspatte. Buffett belegt dus uitsluitend in eenvoudige ondernemingen die hij begrijpt, zoals bijvoorbeeld CocaCola, Gillette (Procter&Gamble) of uitgeverijen. Sterke competitieve positie De aandacht van de superbelegger gaat vooral uit naar ondernemingen, die beschikken over een sterk competitieve positie. Bijvoorbeeld doordat de onderneming beschikt over sterke merknamen, distributie-of schaalvoordelen of patenten en octrooien. Ondernemingen met een sterke competitieve positie zijn beter voorspelbaar en kennen doorgaans een hogere winstgevendheid, wat uiteraard weer ten goede komt aan de aandeelhouder. Omzetgroei en -winst Volgens Buffett is omzet- en winstgroei een competitief voordeel en niet zelden zeer waardevol. Buffett: "Stel een portfolio samen van bedrijven, waarvan de gezamenlijke winsten in de loop der tijd opwaarts tenderen. Op termijn zal de waarde van uw portefeuille volgen". Onderneming heeft niet te veel schulden Als een onderneming te veel schulden heeft, dan wordt het bedrijf gevoelig voor externe omstandigheden. Talloze voorbeelden zijn hiervan te noemen: KPNQwest, UPC, Pharming et cetera. Buffett prefereert om te beleggen in aandelen van bedrijven die in staat zijn om hun volledige schulden binnen enkele jaren volledig af te kunnen lossen. Management aandeelhoudersvriendelijk Het is opmerkelijk dat van de vele ondernemingen die Buffett overnam, nog nooit een voorzitter is overgestapt naar een ander bedrijf. De truc is natuurlijk om te zoeken naar een management dat oog heeft voor aandeelhouders. Wanneer het bestuur van een onderneming alleen maar omzetgericht is, in plaats van winstgericht en zichzelf daarbij exorbitante salarissen en vergoedingen toekent, dan is dat een grote waarschuwingsteken. 4.1.3 Waardebepaling van een aandeel Als u de bovenstaande principes goed toepast, waarbij u goed onderzoek heeft gedaan, dan heeft u al een hele stap voorwaarts gezet. Zodra u een lijst heeft samengesteld met interessante bedrijven die aan de criteria voldoen, dan is het natuurlijk nog belangrijk om onderzoek te doen naar de prijs, oftewel de waarde, van een aandeel. Veel beleggers richten zich op de koersbewegingen van aandelen, om te oordelen of een aandeel te duur of te goedkoop is. Dit is volgens Buffet een volkomen foutieve benadering, die op lange termijn zeker geen optimaal rendement zal opleveren. Slimme beleggers houden rekening met de waardering van een bedrijf.



Pagina 40 van 56

Aangezien goede bedrijven doorgaans stevig geprijsd zijn, zal ook deze benadering tot matige resultaten kunnen leiden. Een strategie zou kunnen zijn om kwaliteit ondernemingen te kopen als de koersen aanzienlijk onder druk staan. Buffett over koersschommelingen De kern van Buffet's strategie is het kopen van goede aandelen tegen goede prijzen, wat natuurlijk behoorlijk subjectief is. Een goede prijs is een prijs die aanzienlijk onder de echte waarde van het bedrijf noteert. De echte waarde bestaat uit de contante waarde van alle toekomstige vrije kasstromen. Hoewel koersschommelingen hierbij nog geen rol spelen, zijn koersfluctuaties wel degelijk van belang. Deze koersfluctuaties bieden beleggers de kans om aandelen tegen een gunstige koers aan te schaffen en daarnaast om aandelen tegen een goede koers te verkopen. Veiligheidsmarge Buffett: “The price you pay determines your potential of your return”. Buffett beschouwt Graham's 'Margin of Safety' als de drie belangrijkste woorden van een belegger. Door aandelen te kopen tegen een voldoende korting (Margin of Safety) ten opzichte van de berekende werkelijke waarde van een bedrijf, bouw je als het ware een veiligheidsmarge in. Tijdswaarde van geld Buffett: "Sound investing can make you very wealthy if you are not in a big hurry." In Buffett's beleggingsstrategie speelt tijd een zeer belangrijke rol. Beleggers dienen over voldoende discipline te beschikken om te wachten met het aanschaffen van aandelen tot deze voldoende laag gewaardeerd zijn. Daarna dienen de gekochte aandelen volgens Buffett's strategie geduldig in portefeuille te worden gehouden. Daarvoor is naast discipline, ook overtuiging vereist, zeker in onzekere beurstijden met grote koersschommelingen. Einstein’s 8ste wereldwonder Door structureel aandelen op geschikte momenten aan te schaffen, kunnen structureel hogere rendementen worden behaald. Waarbij op lange termijn het rente op rente effect in hoge mate wordt versterkt. Einstein noemde dit principe van samengestelde interest ooit het achtste wereldwonder. We hebben al eerder laten zien dat een klein verschil in rendement een aanzienlijke impact heeft op het resultaat op lange termijn. Buffett wist dankzij dit effect zijn miljarden te cumuleren. Passieve beleggingsbenadering De strategie die Buffett hanteert, wijkt af van de meeste fondsmanagers, in die zin dat hij een passieve beleggingsbenadering volgt. Door goede ondernemingen tegen goede koersen aan te schaffen, is volgens Buffett veel handelen niet zinvol. Sterker, volgens hem is er grote kans dat de rendementen door dit soort transacties negatief worden beïnvloed. 4.1.4 Waarderingsmodellen Er zijn aanzienlijk veel waarderingmodellen om aandelen te waarderen, waarbij er ook nog heel veel variaties zijn. We zullen hierbij kort ingaan op het Discounted Cash Flow model (DCF).



Pagina 41 van 56

Discounted Cash Flow model Het Discounted Cash Flow model tracht een optelsom te maken van de huidige waarde van alle toekomstige vrije kasstromen, oftewel de netto contante waarde. Middels het zogenoemde verdisconteren, wordt getracht om de intrinsieke waarde van een onderneming te berekenen. Deze intrinsieke waarde wordt ook wel gezien als de echte waarde van het bedrijf. Als er een verschil is tussen de koers van een aandeel en de echte waarde van het aandeel, is er een arbitragemogelijkheid. Dit klinkt weliswaar eenvoudig, maar dat is het allerminst want het is niet eenvoudig om de echte waarde te berekenen. Kritiek op DCF Weliswaar is het mogelijk om een juiste waarde van een bedrijf te berekenen, maar is het nut volgens critici ervan beperkt. Wanneer een onderneming (die nauwelijks groeit) bezittingen heeft ter waarde van € 100 miljard, dan zou de onderneming ook een theoretische beurswaarde moeten hebben van € 100 miljard. Stel dat de beurswaarde (marktkapitalisatie) € 80 miljard bedraagt, dan lijkt het kopen van de onderneming verstandig, want deze belegging kan dan een rendement opleveren van 25%. Als het echter bijvoorbeeld een decennium duurt voordat deze echte waarde wordt benaderd, dan wordt er een gering rendement behaald van circa 2,3% per jaar. Critici stellen dan ook dat een te lage beurswaarde in vergelijking tot de waarde die er uit rolt op basis van DCF, geenszins een garantie is dat die echte waarde ook op korte termijn wordt bereikt. Weliswaar zou een dergelijke rendement wel kunnen worden behaald door de gehele onderneming over te nemen en vervolgens de bezittingen te verkopen, maar dat is niet voor iedereen mogelijk. Zelfs al zou het mogelijk zijn om een bedrijf over te nemen, dan is het ook nog niet zeker dat de bezittingen/onderdelen kunnen worden verkocht. Doorgaans kost het heel veel tijd om een bedrijf over te nemen, bijvoorbeeld doordat mededingingsautoriteiten en de politiek dwarsligt. Anderzijds is het ook mogelijk dat sommige onderdelen niet of zeer moeilijk kunnen worden verkocht. Een goed voorbeeld is de overname van TNT Express door het Amerikaanse UPS, die begin 2012 werd aangekondigd voor € 9,50 per aandeel. In oktober 2012 was de deal nog steeds niet beklonken en leek de miljardendeal steeds meer op losse schroeven komen te staan. Op een gegeven moment noteerde TNT Express € 8,18 dus circa 14% onder de overnamekoers. Een ander punt van kritiek is dat de DCF-uitkomsten aanzienlijk veranderen, al bij kleine aanpassingen in de variabelen. Daardoor boet het model aan waarde in. Ook Buffett trok dit model in twijfel en stelde tijdens één van de jaarvergaderingen van Berkshire Hathaway ooit: "There is no formula to figure it out" en "You have to know the business". Tot slot nog een paar uitspraken van Warren Buffett: “The busines schools reward difficult complex behavior more than simple behavior, but simple behavior is more effective” en “Risk comes from not knowing what you’re doing”.



Pagina 42 van 56

Kortom, de waardering van aandelen is geen Wet van Meden en Perzen en er is dus ook geen 'Holy Grail'. Je zal zelf dus altijd je huiswerk goed moeten doen om de juiste aandelen te selecteren. BeursBulletin biedt verschillende diensten aan om u op weg te helpen om een goede belegger te worden: beleggen met laag risico en hoog rendement.

4.2 Benjamin Graham Benjamin Graham (1894-1976) wordt ook wel de ‘vader van value investing’genoemd. Zijn wereldberoemde boek The Intelligent Investor, dat in 1949 werd gepubliceerd, heeft erkenning gekregen als één van de beste en belangrijkste beleggingsliteratuur op het gebied van fundamentele analyse. Zijn eerste boek, de klassieker ‘Security Analysis’, publiceerde hij in 1934 samen met zijn business partner David Dodd. Benjamin Graham benadrukte vooral om de financiële positie van ondernemingen analyseren. Graham had een zeer grote invloed op zijn leerling Warren Buffett , die we in de vorige paragraaf 2hebben behandeld. Dankzij de beleggingsprincipes van Graham wist Buffett tientallen miljarden te vergaren. Benjamin Graham kocht alleen aandelen die ondergewaardeerd waren en hield deze in portefeuille totdat de onderwaardering volledig ongedaan was gemaakt.. Ben Graham stelde in The Intelligent Investor (1949): “The determining trait of the enterprising investor is his willingness to devote time and care to the selection of securities that are both sound and more attractive than the average. Over many decades, an enterprising investor of this sort could expect a worthwhile reward for his extra skill and effort in the form of a better average return than that realized by the passive investor.” Benjamin Graham vertelt ons dat het beleggingsbeleid kan worden teruggebracht tot drie eenvoudige woorden: ‘Margin of Safety'. Dit stelt dat een aandeel op een bepaald niveau kan worden gekocht, met een minimaal neerwaarts risico. Mister Market Benjamin Graham was zeer conservatief in zijn financiële leer en introduceerde het concept van het kijken naar het beleggen in aandelen als ware het een investering in een bedrijf. Dus een belegging niet zo zeer als een ‘stand-alone’ te zien. Graham bedacht ook de fictieve ‘Mister Market’. Volgens dit concept beschouwde hij de beurs als een schizofrene entiteit, die bereid is om van u (in euforie) te kopen, en (in paniek) aan u te verkopen. Graham illustreert dit als volgt: samen met Mister Market heeft u een onderneming, waarbij de ene dag Mister Market uitbundig optimistisch is over de toekomst en hij bereid is een zeer hoog bedrag te betalen voor uw aandelenbelang. Op een ander ogenblik ziet dezelfde Mister Market echter niets dan ellende en depressiviteit: hij is nu bereid voor een zeer lage prijs de aandelen van de hand te doen. Op dat moment kunt u dus de



Pagina 43 van 56

aandelen heel goedkoop kopen. Volgens Graham zien we dezelfde karaktertrekjes van Mister Market terug op de beurs. Graham geeft aan dat een belegger van deze stemmingswisselingen kan profiteren door aandelen te kopen wanneer deze met een aantrekkelijke veiligheid marge kan worden aangeschaft. Graham stelt echter wel dat de belegger ervoor moet waken om dezelfde karaktereigenschappen van Mister Market over te nemen.

4.2.1 Aanpak Benjamin Graham De aanpak van Ben Graham, wordt ook wel het passief screenen van aandelen genoemd. Met deze aanpak zoek je fondsen die volgens de criteria ondergewaardeerd zijn. Als aandelen aan onderstaande 10 criteria voldoen, dan mogen deze aandelen volgens Benjamin Graham worden gekocht. 1. De koers-winstverhouding van een aandeel moet lager zijn dan de inverse van de yield op bedrijfsobligaties met AAA-rating. Een alternatieve zienswijze is dat het winstrendement dubbel zo hoog moet zijn als het rendement op bedrijfsobligaties van hoogste kwaliteit (Aaa); 2. De koers-winstverhouding van een aandeel moet minder zijn dan 40% van de gemiddelde koers-winstverhouding van afgelopen 5 jaar. Een alternatieve zienswijze is dat het winstrendement hoger moet zijn dan het 5-jaars gemiddelde; 3. Het dividendrendement moet groter zijn dan twee derde van het effectieve rendement op een bedrijfsobligaties (met een AAA-rating). 4. Aandelenkoers moet lager zijn dan 2/3 van de (materiële) boekwaarde. 5. Aandelenkoers moet lager zijn dan 2/3 van het netto werkkapitaal 6. Vlottende activa moeten minimaal 2 keer zo groot zijn als kortlopende schulden. 7. Het vreemd vermogen is niet groter dan 2 keer vlottende activa. 8. Groeivoet van de winst (per aandeel) in afgelopen 10 jaar > 7%. 9. Het bedrijf heeft niet meer dan twee jaar een negatieve winst behaald in de afgelopen 10 jaar Een alternatieve zienswijze is, dat de winst in de afgelopen periode van tien jaar hooguit twee keer is gedaald. 10. Schuld/boekwaarde-ratio moet kleiner zijn dan 1. Een alternatieve zienswijze is dat het vreemd vermogen kleiner is dan het eigen vermogen;

4.2.2 Graham’s formule De ‘secret formula’ van Graham komt erop neer dat aandelen worden gekocht die 2/3 (of minder) dan de ‘Net Current Asset Value’ (NCAV) noteren, oftewel de netto vermogenswaarde. De NCAV



Pagina 44 van 56

wordt berekend door de ‘current assets’, dat wil zeggen kasgeld, inventaris en financiële tegoeden, te verminderen met de som van korte en lange schulden. De NCAV wordt ook wel gezien als een conservatieve berekening voor de boekwaarde. Aan merknamen, patenten, octrooien en gebouwen wordt bijvoorbeeld geen enkele waarde toegekend. Bij de waardebepaling van een onderneming dient zelf ook goed te worden nagedacht en de cijfers kritisch te worden bekeken. Zo heeft KPNQwest aan het begin van het millennium beleggers zand in ogen gestrooid door middel van opgepompte omzetgroei. Langlopende contracten en deals met concurrenten werden als inkomsten geboekt. KPNQwest paste tijdens de technologie/internet-hype dus heel creatief zogenoemde omzet swaps toe. Uiteindelijk bleken deze omzetcijfers pure lucht en moesten vervolgens honderden miljoenen euro's worden afgeboekt. Als Graham een interessante onderneming had gevonden met een aantrekkelijke onderwaardering, dan beoordeelde hij ook de kwalitatieve aspecten. Bedrijven moesten dividend uitkeren en geruime tijd winstgevend zijn. Daarnaast vereiste Graham dat er relatief weinig lange termijnschulden zijn, dat er sprake is van een winstgroei en dat er niet meer dan 15 keer de gemiddelde winst over de afgelopen drie jaren betaald wordt. Bovendien zorgde Graham voor een ruime spreiding, waardoor de risico's van individuele aandelenposities aanzienlijk werden beperkt. Graham deelde de uitkomst van NCAV door het aantal uitstaande aandelen. Hiermee werd de zogenoemde 'fair value' van een aandeel berekend. Graham kocht een aandeel dan tegen de prijs die niet meer dan 66% noteerde van de NCAV. We zullen een voorbeeld geven aan de hand van een fictieve onderneming ABC. Current assets: € 130,25 miljoen. Totale schulden: € 68,30 miljoen. Aantal uitstaande aandelen 7,22 miljoen. De NCAV kunnen we dan als volgt berekenen: € 130,25 miljoen - € 68,30 miljoen = € 61,95 miljoen. NCAV per aandeel: € 61,95 miljoen/7,22 miljoen uitstaande aandelen = € 8,58. Graham zou dus het aandeel dan willen kopen tegen tweederde van de NCAV (per aandeel): 66,67% * € 8,58 = € 5,72. Idealiter zou een Graham een aandeel voor 2/3 van de NCAV aanschaffen, maar Graham stelde ook dat het acceptabel zou zijn als de aandelenkoers 120% van de NCAV zou noteren. Zelfs dan zou er nog een winst kunnen worden gemaakt. Het is belangrijk om te stellen dat Graham de berekening van de NCAV als een eerste stap beschouwt, bij de analyse van aandelen. Een verstandige belegger zal ook ook de balans aan een onderzoek moeten onderwerpen, of er sprake is van een goed management en andere factoren zoals goede winstcijfers, een winstgroei een lage schuld/eigen vermogen-ratio en een goede operationele cashflow per aandeel.



Pagina 45 van 56

Eenvoudige formule Graham Op basis van bovenstaande criteria kunnen we een eenvoudige formule hanteren. Via deze formule kan op een eenvoudige manier worden berekend of een aandeel koopwaardig is niet: Koers-winstverhouding moet kleiner zijn dan 2* winstgroei + 8,5 Stel dat een aandeel een koers-winstverhouding heeft van 11 en dat de winstgroei 3% bedraagt. Dan kunnen we de formule gemakkelijk invullen: 11 < ((2*3) + 8,5) 11 < 14,5 In dit geval is de koerswinst-verhouding 11 dus kleiner dan 14,5 en zou het aandeel koopwaardig zijn.



Pagina 46 van 56

Hoofdstuk 5: Momentumstrategie Binnen deze strategie wordt gekeken naar aandelen die beschikken over ‘momentum’. Ofwel, aandelen die in de afgelopen tijd een fraaie koersontwikkeling hebben laten zien. Vanuit het idee dat trends de neiging hebben zich voort te zetten, worden aandelen geselecteerd: als aandelen al enige tijd ‘in de lift’ zitten, kunnen deze nog verder omhoog.

5.1 Het momentum effect zet Newton in zijn hemd Het momentum effect houdt in dat aandelen, die goed hebben gepresteerd in het recente verleden, dit ook in de nabije toekomst blijven doen. De wet van de zwaartekracht blijkt dus niet te gelden op de financiële markten. Niet alleen Newton staat daarmee in zijn hemd. Ook de efficiënte markt hypothese wordt daarmee getart. Efficiënte markt hypothese De efficiënte markt hypothese stelt dat alle publieke informatie en toekomstverwachtingen verwerkt zijn in de koers. De koersbewegingen uit het verleden, zouden dus geen bruikbare informatie over de toekomst kunnen geven. Toch bewijzen Paul Marsh en Mike Staunton van de London Business School in een artikel uit de Economist het tegendeel. Academische studies Verschillende academische studies hebben herhaaldelijk aangetoond dat aandelen die populair waren in de voorgaande periode, het ook goed deden in de periode daarna. Wat omhoog gaat, hoeft dus niet altijd omlaag te komen, zoals Newton beweert. Sterker nog, de kans dat het verder omhoog gaat, blijkt dus groter te zijn. van £ 1 tot £ 2,3 miljoen Dimson, Marsh en Staunton bekeken de grootste 100 aandelen op de Britse aandelenmarkt sinds 1900. Een investering van £ 1 in 1900 zou zijn uitgegroeid tot £ 2,3 miljoen aan het einde van 2009, wanneer gekozen werd voor de 20 winnaars van de voorgaande 12 maanden. Verschil 10,3 procentpunten per jaar Elke maand werd de portefeuille aangepast. £ 1 in 1900 belegd in de verliezers zou aangegroeid zijn tot slechts £ 49. Het jaarlijks gemiddelde verschil was 10,3 procentpunten. Dit onderzoek werd al eerder gedaan op de Amerikaanse markt met vergelijkbare resultaten. 19 andere markten Deze onderzoekers keken naar 19 andere markten over de hele wereld en vonden een significant momentum effect in 18 markten. Ook is dit verschijnsel niet beperkt tot de aandelenmarkt. De prijzen vangrondstoffen en valuta lieten ook lange periodes van stijging en daling zien. Effect weg gearbitreerd Volgens de theorie zijn prestaties uit het verleden geen garantie voor de toekomst, maar de praktijk wijst anders uit. Je zou vermoeden dat het effect zou worden weg gearbitreerd. Slimme beleggers



Pagina 47 van 56

kopen dan als er 11 maanden zijn verstreken in plaats van 12 maanden te wachten. Anderen kopen dan na tien maanden, daarna negen, acht en zo verder totdat het effect verdwijnt. Window-dressing Het momentum effect werd ontdekt in 1985 door Werner de Bondt, een Belgisch econoom, en Richard Thaler en bestaat nog steeds. Er wordt wel verwezen naar fondsbeheerders die aandelen in hun fonds opnemen, die zijn gestegen en de dalende aandelen verkopen om geen modderfiguur te slaan. "Window-dressing" kan zodoende bijdragen aan het momentum effect. Favoriete fondsbeheerders Een andere verklaring komt van Paul Woolley, dat beleggers fondsbeheerders kiezen, die in de afgelopen periode de markt hebben verslagen. Deze fondsen hebben natuurlijk de meest gestegen aandelen in portefeuille. Hierdoor zou het momentum effect een extra impuls kunnen krijgen. Evenwicht tussen vraag en aanbod Martin Lueck verklaart het als volgt: "Trends komen omdat er een gebrek aan evenwicht is tussen vraag en aanbod. "Het aandeel gaat van evenwichtsprijs A naar evenwichtsprijs B." Het is dan ook niet voor niets dat uitdrukkingen als ‘The trend is your friend’ al jarenlang bestaat. Winstgevende momentumstrategieën Joëlle Miffre en Georgios Rallis van de Cass Business School in Londen vonden 13 winstgevende momentumstrategieën in de grondstoffenmarkten met een gemiddeld jaarlijks rendement van 9,4% tussen 1979 en 2004. Van toeval lijkt dan ook geen sprake. Cyclische bewegingen Niet alle marktbewegingen maken echter deel uit van een trend. Zo zijn er diverse cyclische bewegingen, fundamentele verschuiving en natuurlijk ruis. Hoe korter het time frame, hoe meer ruis. De zaagtandbewegingen in volatiele markten zorgen er nog al eens voor dat het mis gaat. Dat zou een verklaring kunnen zijn dat het momentum effect niet is weg te arbitreren. Goud, zilver of Apple of Google Natuurlijk groeien de bomen niet tot in de hemel, dus de koersen blijven ook niet eeuwig stijgen. Al zouden beleggers in bijvoorbeeld goud, zilver of Apple of Google wel eens een ander idee kunnen krijgen. De markt heeft daardoor de neiging om nog al eens te overdrijven. Plotselinge draai in het sentiment Beleggers zijn daarentegen vaak te pessimistisch over bedrijven die in moeilijkheden verkeren. De koers daalt daardoor zo ver dat de aandelen te goedkoop worden en regelrechte koopjes worden. Momentum aanhangers worden daardoor nog wel eens verrast. Zo zorgde de plotselinge draai in het sentiment in 2009, maar ook in 1975, 2000 en 2003 voor onaangename verrassingen. Spreiden over strategieën



Pagina 48 van 56

Om deze reden ben ik dan ook een groot voorstander van het spreiden over strategieën. Zo combineer ik zelf de momentumstrategieën van de TopPortefeuille en de SuperMomentumPortefeuille met een strategie die structureel de meest ondergewaardeerde aandelen selecteert zoals de RatioPortefeuille.

Dus koop de sterkste stijgers van bijvoorbeeld de afgelopen zes maanden en houd die daarna nog eens enkele maanden vast. Vanaf 1926 werd 8,4% per jaar extra rendement (!) gemaakt ten opzichte van buy-and-hold-beleggen, zo is te lezen in ‘Triumph of the Optimists’. Triumph of the Optimists Het boek is geschreven door drie wetenschappers van de London Business School, te weten Elroy Dimson, Paul Marsh en Mike Staunton. Het naslagwerk wordt geproduceerd voor Credit Suisse en wordt ieder jaar met de laatste data bijgewerkt.

5.2 SuperMomentum Door de jaren heen, is er veel wetenschappelijk onderzoek verricht naar het fenomeen momentum. Wanneer de koersontwikkeling over meerdere jaren in ogenschouw wordt genomen, dan blijkt dat de winnaars de verliezers van morgen zijn en omgekeerd dat de verliezers toekomstige winnaars worden. Dit verschijnsel staat bekend als ‘mean reversion’. Op korte termijn echter blijven de winnaars winnen en de verliezers verliezen, zo wijzen talrijke academische studies uit. Met deze wetenschap zijn we aan de slag gegaan om een nieuwe strategie te ontwikkelen.



Pagina 49 van 56

SuperMomentum excelleert niet alleen bij de identificatie van toekomstige winnaars. Deze strategie is eveneens geschikt om potentiële verliezers te selecteren. In een stijgende trend worden longposities ingenomen en als de beurs in een dalende trend zit, gaan we short op indexbasis. Bij elke maandwisseling worden long- of shortposities ingenomen die vervolgens (minimaal) een maand worden aangehouden. Het universum van het handelsmodel bestaat uit de aandelen van de Euronext 100 en de Next 150. Aan het einde van de maand worden 10 aandelen of 5 indices geselecteerd waarvan verwacht wordt dat zij in de komende weken verder zullen stijgen (of dalen) afhankelijk of het model aangeeft om long (of short) te gaan. Hiermee zou sinds 2000 een gemiddeld jaarrendement van 34,1% zijn behaald. De Eurostoxx 50 daalde overigens in deze periode ieder jaar gemiddeld met 4,9%. Deze resultaten zijn exclusief dividenden en transactiekosten. Dit fraaie resultaat werd gerealiseerd zonder dat daarvoor een hoog risico werd gelopen. De grafiek illustreert deze ontwikkeling.

5.3 Cornerstone Growth De Cornerstone Growth Strategy van William J. O’Shaughnessy is eigenlijk een combinatie van koers/omzet, winstgroei en prijsmomentum. O'Shaughnessy publiceerde in 1996 de resultaten van een uitvoerige studie naar strategieën in zijn boek “What Works on Wall Street.” Hij heeft systemen beoordeeld op basis van waardering, zoals koers/winst=- en koers/boekwaarderatio's, maar ook fundamentele kenmerken zoals winstmarges en winstgroei. Hij testte hoge en lage waarden van elke factor na elkaar en in combinatie met elkaar op basis van data van 1951 tot 1994. De beste resultaten kwamen uit de combinatie van twee schijnbaar tegenstrijdige stijlen. Hij combineert lage koers/omzet-ratio's, die meestal bij scherp geprijsde aandelen voorkomen met een hoge relatieve sterkte, een factor voor momentum beleggers om snel stijgende aandelen te identificeren. De prijs/omzet-ratio lijkt overigens op de koers-winstverhouding (K/W of P/E) waarbij de recente koers van het aandeel gedeeld wordt door de omzet per aandeel in plaats van de winst per aandeel.



Pagina 50 van 56

Relatieve sterkte meet hoe een aandeel heeft gepresteerd in het afgelopen jaar ten opzichte van de totale markt. Een prijs/omzet-ratio onder 3 duidt op waardeaandelen. Boven 3 wordt gesproken over groeiaandelen. O'Shaughnessy wil een maximale prijs/omzet-ratio van 1,5, dus echte waarde aandelen. Dit soort aandelen zijn fors afgestraft en worden gemeden, waarschijnlijk omdat ze teleurstellende resultaten hebben laten zien. De lage prijs/omzet-ratio beperkt de selectie tot uit de gratie geraakte aandelen. De hoge relatieve sterkte wijst juist aandelen aan die zijn begonnen te stijgen. Ten minste sommige beleggers geloven dus in een herstel. Als extra filter vereist O'Shaughnessy een positieve winstgroei in de afgelopen 12 maanden. Volgens de AAII heeft O'Shaughnessy: Growth Screen de afgelopen 10 jaar een rendement laten zien van 15,9%, beduidend beter dus dan de S&P500 die in deze periode 5,9% steeg. O'Shaughnessy meldde in zijn boek dat tussen 1954 en 1996 zijn methode een jaarlijks rendement van 18% behaalde, waar de S&P500 genoegen moest nemen met 8,3%. De strategie is eenvoudig zelf te implementeren. Zoek naar aandelen met een prijs/omzet-ratio onder 1,5 en een positieve winstgroei in de afgelopen 12 maanden. Deze lijst wordt gesorteerd op basis van hun 12-maands relatieve sterkte. In zijn boek koopt hij de top 50 aandelen van deze lijst, maar uit het oogpunt van spreiding zou u kunnen volstaan met slechts 16 aandelen, zo is in het boek te lezen. Koop dan voor gelijke bedragen per aandeel en houd deze een jaar in portefeuille en herhaal dit proces.



Pagina 51 van 56

Aanbod Nu u deze hele handleiding heeft gelezen, kunt u direct starten en als u een beetje geluk heeft, misschien al binnenkort de eerste winsten verzilveren. Nu weet ik uit ervaring, dat het best lastig is om zelf aan te slag te gaan. Is dit nu wel het juiste moment om te gaan beleggen? Of wacht ik nog even af tot…? Begin in ieder geval met wat transacties op papier of in Excel. U kunt dan zonder risico en kosten ervaring opdoen en meer vertrouwd raken met de materie. Begeleiding Belegt u liever met wat meer begeleiding? Maak dan gebruik van de berichten van De RatioPortefeuille zie http://www.beursbulletin.nl/acties/it/ De TopPortefeuille zie http://www.beursbulletin.nl/acties/cd De SuperMomentumPortefeuille zie http://www.beursbulletin.nl/acties/cc De DividendPortefeuille zie http://www.beursbulletin.nl/acties/id/ Als koper van deze handleiding ontvangt u van ons een exclusieve korting op het standaardtarief. U betaalt: ·

Per kwartaal: normaal € 199, exclusief voor kopers van de handleiding € 149, uw voordeel € 50

·

Per jaar: normaal € 595, exclusief voor kopers van de handleiding € 495, uw voordeel € 100

Neem hiervoor contact op met de klantenservice via: [email protected] of telefonisch: (+31) (0) 294 76 9 007

Zekerheid Wij geven u de zekerheid dat alle verstrekte berichten ook daadwerkelijk voor iedereen uitvoerbaar zijn. Als een order niet is uitgevoerd, dan telt deze niet mee in het portefeuillerendement. Alle genoemde tarieven zijn inclusief BTW. Iedere deelnemer ontvangt bovendien wekelijks gratis het digitale beleggersblad BeursBulletin. Rest mij niets anders dan u veel succes en bovenal veel plezier toe te wensen bij het laten werken van uw geld, in plaats van dat u voor uw geld werkt.



Pagina 52 van 56

Met vriendelijke groet, Drs. Harm van Wijk BeursBulletin.nl Amsterdamsestraat 7-9 1398 BK te Muiden Tel.: (+31) (0) 294 76 9007 Fax.: (+31) (0)84 750 2578

SNS Bank 96.25.48.979 IBAN NL50 SNSB 0962 5489 79 BIC SNSBNL2A

KvK nr 34 24 32 58 BTW NL8155.05.498.B01

De informatie in dit e-book is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.



Pagina 53 van 56

Reacties van klanten Het gebeurt mij regelmatig dat ik mijn haren uit het hoofd trek als ik niet meteen een nieuwe tip uitvoer, lees koop. Ik kijk dan ook altijd met plezier uit naar hun tip die zij zo tegen 17.00 uur verzenden naar mijn e-mail adres en per sms. BeursBulletin dwingt mij om gestructureerd te beleggen. Hoe? Door gewoonweg hun tip uit te voeren. Een prima service. Ik maak al jaren gebruik van hun diensten en ben dat ook nog jaren van plan te doen. De BeursBulletin van ’s ochtend lees ik altijd met plezier. Het is leerzaam. Het is voor mij een soort verplichte, aangename, kost geworden. Ik ben recentelijk geabonneerd op SuperMomentum en deze lijkt voor mij zeer belovend uit te pakken.

Paul Mather, Driel “Ik ben zeer content met Uw AandelenAlert. Via de eerste tip waren de kosten er voor mij al uit.” Hans Holt, Haarlem “Hierbij wil ik middels deze mail mijn tevredenheid uiten aan het team van BeursBulletin. Dankzij de adviezen van BeursBulletin en het BeursBulletin Beleggingsfonds heb ik goede beleggingsresultaten behaald. BeursBulletin betekent veel voor mij: het team is betrouwbaar en deskundig waardoor ik, ondanks de moeilijke markt, toch goede resultaten behaal."

Jan Leliveld, Aalsmeer “BeursBulletin geeft een steun in de rug en de door hen verzorgde seminars zijn het bezoeken waard. In het algemeen kan gesteld worden dat de meeste tips geld opleveren. De instapkosten zijn gewoonlijk snel terugverdiend. Al vele, vele jaren werk ik met hun adviezen.” Hans G. Koornstra, Zeewolde "Ben zeer tevreden over BeursBulletin.nl. Verliezen worden afgekapt, winsten vakkundig gemaximaliseerd en de medewerkers zijn goed bereikbaar en reageren snel op vragen. Flexibiliteit en meedenken bij afsluiten van abonnementen. Grote aanrader!"

Martin Sijbolts, Groningen



Pagina 54 van 56

"Ik ben heel tevreden over uw tips. Het is voor mij als niet- professionele belegger duidelijk dat uw team heel zorgvuldig werkt zodat de tips op een verantwoorde wijze tot stand komen en naar de deelnemers gaan. De kwaliteit van de tips en de spreiding zorgt er voor dat het risico heel beperkt is en dat geeft in deze tijden een goed gevoel en ook nog een leuk resultaat."

mr. Ad van der Aa, Sint-Oedenrode Sterk punt van BeursBulletin is het actieve beleid van in- en uitstappen. Ik vind BeursBulletin gewoon geweldig goed!!"

Aloys Scholl, Venray “Ik ben zeer tevreden over jullie goede service! Vriendelijke groeten van een zeer tevreden klant.” Will Verschoor, Tilburg “BeursBulletin is een prima blad en geeft goede/uitstekende verwachtingen." Klaas van Schaik, Zoetermeer “De ondersteuning via de wekelijkse uitgave van BeursBulletin voldoet aan mijn behoefte. Bovendien vind ik de wekelijkse rubrieken interessant en leerzaam.” J .Mertens “De informatie van BeursBulletin is een prima aanvulling op de andere informatie die op het internet te vinden is voor een beginnende belegger.”

Rob Engberts “De producten van Beursbulletin hebben een goede indruk achtergelaten.” Joan Busch, Pedreguer Spanje “Beursbulletin gebruik ik als zeer gewaardeerde extra achtergrondinformatie, waarvoor dank!” Johan Schelstraete Brussel, Belgie



Pagina 55 van 56

Disclaimer © BeursBulletin.nl beheert 11 beleggingsportefeuilles waarvan de posities op www.BeursBulletin.nl zijn te vinden. Gezien het behaalde rendement van gemiddeld 30 procent per jaar, handelen medewerkers van BeursBulletin ook zelf op hun eigen adviezen. Zij stappen echter pas in ruim nadat de e-mail en/of sms-berichten zijn aangekomen, dat wil zeggen dat ze bij meerdere personen binnen het bedrijf zijn ontvangen. Alle rechten op de inhoud berusten bij BeursBulletin.nl, voor zover deze rechten niet berusten bij derden van wie materiaal beschikbaar is gesteld op BeursBulletin.nl Gebruiker erkent de (intellectuele) eigendomsrechten van BeursBulletin.nl en haar toeleveranciers op de inhoud van BeursBulletin.nl, zowel in haar geheel, als gedeelten daaruit, dan wel vervat in alle aantoonbaar daarop gebaseerde en/of daaraan ontleende informatie, ongeacht of zodanige daarop gebaseerde en/of ontleende informatie (mede) het product is van een bewerking, veredeling of prestatie door een ander dan BeursBulletin.nl c.q. haar toeleveranciers. Gebruiker mag de inhoud slechts voor eigen gebruik raadplegen en gebruiken. Het is gebruiker niet toegestaan om informatie verkregen uit BeursBulletin.nl openbaar te maken, te verveelvoudigen of te verkopen in welke vorm dan ook, daaronder begrepen het al dan niet na bewerking te integreren in netwerken of op meerdere beeldschermen te verschijnen of anderszins openbaar te maken. De verwerking van de gegevens op BeursBulletin.nl en de totstandkoming van BeursBulletin.nl is naar beste weten en met de grootste zorg uitgevoerd. BeursBulletin.nl, noch haar toeleveranciers kunnen evenwel instaan voor de juistheid en de volledigheid van de informatie die op BeursBulletin.nl is opgeslagen en zijn dan ook, behoudens opzet of grove schuld van BeursBulletin.nl c.q. haar toeleveranciers, niet aansprakelijk voor schade die is ontstaan als gevolg van onjuistheid, onvolledigheid of onrechtmatigheid van de inhoud van de via BeursBulletin.nl aangeboden informatie. Informatie die van essentieel belang is voor gebruiker dient altijd door gebruiker op juistheid te worden geverifieerd. BeursBulletin.nl is niet aansprakelijk voor het als gevolg van een storing niet toegankelijk c.q. beschikbaar zijn van BeursBulletin.nl voor gebruiker. U gebruikt de diensten op eigen risico. BeursBulletin.nl en de bij deze uitgaven betrokken redactie en medewerkers zijn niet aansprakelijk voor enige directe of indirecte schade als gevolg van het gebruik en/of de toegankelijkheid. Beleggen in effecten brengt risico's met zich mee. U bent als gebruiker zelf verantwoordelijk voor al uw beslissingen alsmede de daarmee samenhangende acties. De informatie is dus heel uitdrukkelijk niet bedoeld als advies tot het kopen of verkopen van effectenprodukten. Indien de lezer toch besluit om zelf opdracht te geven tot koop of verkoop van effectenprodukten, doet hij/zij dat volledig op eigen initiatief en voor eigen verantwoording. Er wordt tevens met nadruk op gewezen dat het openen van iedere effectenpositie een zeker risico met zich meebrengt. Met name bij het ongedekt verkopen van optieposities kunnen de verliezen zeer aanzienlijk oplopen.



Pagina 56 van 56

Geld verdienen met aandelen

Recommend Documents