Geld maakt niet gelukkig... maar te weinig geld maakt wel ongelukkig!
Handboek Geldzaken
KansarmKansrijk1
GIDS VOOR FINANCIELE HULPVERLENING
1
Nationaal Fonds Kinderhulp heeft door financiële ondersteuning de publicatie van dit Handboek mogelijk gemaakt omdat het
van groot belang is dat de professionals die gebruik maken van o.a. het Nationaal Fonds Kinderhulp door middel van dit Handboek geïnformeerd worden over de kansen die worden geboden ten behoeve van het vergroten van de participatiemogelijkheden voor in het bijzonder jongeren en kinderen.
Voorwoord Armoede is meer dan een gebrek aan geld. Armoede werkt als een magneet voor tal van andere problemen. Mensen met een laag inkomen hebben meer gezondheidsproblemen. Ze hebben meer psychische problemen. Hun veerkracht is beperkt. Ze hebben meer moeite om met tegenslagen om te gaan. Om met weinig geld rond te kunnen komen is planning, discipline en vindingrijkheid nodig. Maar wie heeft de kracht om ver vooruit te kijken als je vreest dat de dag van morgen je weinig goeds zal brengen? Armoede is een bleekmiddel. Het haalt de kleur uit het leven. Mensen die in armoe leven, nemen minder deel aan het maatschappelijke leven. Maatschappelijk isolement ligt op de loer. Kinderen die in armoede opgroeien zijn veel minder lid van sportclubs, muziekscholen of scouting. Maar als armoede meer is dan een gebrek aan geld, is een verrijking van het leven van mensen die in armoede leven, ook niet alleen een kwestie van geld. Hoe meer mensen met een laag inkomen kunnen deelnemen aan de maatschappij, hoe meer hun leven kleur krijgt. Hoe meer kansen kinderen die in armoede opgroeien, krijgen, hoe kleiner de kans dat armoede erfelijk wordt. Dit handboek KansArm Kansrijk moet daarbij helpen. Nederland telt namelijk tal van organisaties die mensen met een minimuminkomen een helpende hand willen bieden. Het Nibud helpt mensen om met weinig rond te komen. Het Jeugdsportfonds stelt kinderen uit arme gezinnen in staat om lid te worden van een sportvereniging. Ze krijgen het lidmaatschap en sportkleding vergoed. Er zijn organisaties die helpen om speelvoorzieningen in de buurt te krijgen. Mensen met een minimuminkomen weten nauwelijks wat er allemaal mogelijk is. Maar ook hulpverleners zien nog veel kansen over het hoofd. Dit handboek KansArm Kansrijk helpt om een overzicht te krijgen. Het is onmogelijk om alle armen rijk te maken, maar door goed gebruik te maken van alle beschikbare hulpbronnen, valt hun leven wel te verrijken. Aan de slag!
Pieter Hilhorst Vara-ombudsman Columnist De Volkskrant
2
Inhoud Handleiding voor gebruik ..................................................................................................................................... 5 1
‘Hoe herken je financiële problemen en sociale uitsluiting?’ .................................................................. 6
Een financieel probleem komt nooit alleen .............................................................................................................. 6 Financiën en migratie .............................................................................................................................................. 7 2
De hulpverlener .......................................................................................................................................... 10
Doel van de inzet van financiële hulp .................................................................................................................... 10 Aanbodgerichte benadering................................................................................................................................... 10 Vraaggerichte benadering ..................................................................................................................................... 11 Inzet van vrijwilligers .............................................................................................................................................. 11 3
Budgetteren en financiële opvoeding ...................................................................................................... 14
Begroten volgens de Nibud-methode .................................................................................................................... 14 Financiële opvoeding van kinderen en jongeren ................................................................................................... 18 Tips bij de advisering van cliënten ......................................................................................................................... 23 Publicaties en opleidingen van het Nibud .............................................................................................................. 23 4
Fondsen en goede doelen ......................................................................................................................... 26
Het gebruik van fondsen ........................................................................................................................................ 26 Geven in Nederland ............................................................................................................................................... 26 Hoe is het geregeld ............................................................................................................................................... 26 Waar vind ik ze ...................................................................................................................................................... 28 Giften aan goede doelen aftrekbaar ...................................................................................................................... 29 De geldverschaffer ................................................................................................................................................ 29 De aanvraag .......................................................................................................................................................... 29 Verantwoording en afhandeling ............................................................................................................................. 30 Fondswerving in 7 stappen .................................................................................................................................... 31 Overzicht van een aantal Fondsen in Nederland ................................................................................................... 39 5
Alle kinderen doen Mee! ............................................................................................................................ 59
6
Inkomensondersteuning van de overheid ............................................................................................... 61
Inleiding ................................................................................................................................................................. 61 Heffingskortingen ................................................................................................................................................... 63 Kindgebonden budget ........................................................................................................................................... 64 Zorgtoeslag............................................................................................................................................................ 64 Huurtoeslag ........................................................................................................................................................... 64 Kinderopvangtoeslag ............................................................................................................................................. 65 Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) ........................................................................................................ 65 Langdurigheidstoeslag .......................................................................................................................................... 66 Kwijtschelding van gemeentelijke belastingen ....................................................................................................... 66 Collectieve ziektekostenverzekering ...................................................................................................................... 67 Regeling voor maatschappelijke participatie .......................................................................................................... 67 Bijzondere bijstand ................................................................................................................................................ 67 Bijzondere bijstand voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten ................................................................ 68 Tegemoetkoming schoolkosten ............................................................................................................................. 68 Tegemoetkoming ouders van thuiswonende gehandicapte kinderen (TOG) ......................................................... 68 Kinderbijslag .......................................................................................................................................................... 68 Aanvulling AOW .................................................................................................................................................... 69 Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) ........................................................................ 69
3
7
Schuldhulpverlening .................................................................................................................................. 72
Inleiding ................................................................................................................................................................. 72 Minnelijk en wettelijk traject ................................................................................................................................... 72 Afsluiting gas, water en licht of beëindiging zorgverzekering................................................................................. 72 Budgetbeheer en -begeleiding............................................................................................................................... 73 Schuldenregistratie ................................................................................................................................................ 73 Beslagvrije voet ..................................................................................................................................................... 73 Boetes ................................................................................................................................................................... 73 Hoe weet ik of mijn klant risicovolle schulden heeft? ............................................................................................. 74 Bijlage 1
Handige websites ........................................................................................................................ 76
4
Handleiding voor gebruik Dit handboek heeft tot doel hulpverleners, beleidsmakers, non-profit organisaties en welzijnsinstellingen te informeren fondsen, inkomensregelingen en schuldhulpverlening waarmee zij hun klanten helpen de touwtjes weer in handen te nemen en te participeren in onze samenleving. Daarnaast biedt het handboek nuttige informatie over allerhande geldzaken, informatie die bij de hulpverlening goed van pas kan komen. In het eerste hoofdstuk wordt ingegaan op de oorzaken en gevolgen van de financiële problemen die we tegenkomen bij veel mensen die zich tot de hulpverlening wenden. Daarna komen in hoofdstuk 2 de positie van de hulpverlener aan de orde en de valkuilen waarin hij kan stappen wanneer hij aan financiële hulpverlening begint. Hoofdstuk 3 is verzorgd is door het Nationaal Instituut voor Budget voorlichting (Nibud) en biedt praktische tips en adviezen om het huishoudboekje op orde te krijgen en te houden. In dit hoofdstuk wordt ook aandacht besteed aan de financiële opvoeding van kinderen en jongeren. Hoofdstuk 4 biedt een overzicht van fondsen en goede doelen. Er wordt beschreven op welke doelgroepen zij zich richten, welke voorwaarden ze aan een gift verbinden en hoe een aanvraag het beste kan worden ingediend. Hierbij is dankbaar gebruik gemaakt van een stappenplan dat is ontwikkeld door Primo. In hoofdstuk 5 maken we een uitstapje naar beleid en regelingen voor gezinnen met kinderen. Dit hoofdstuk is vooral interessant voor beleidsmedewerkers. Zij die er goede praktijkvoorbeelden. Hoofdstuk 6 is gereserveerd voor inkomensondersteunende regelingen van de overheid. Zowel regelingen van het rijk als van gemeenten komen aan bod. In hoofdstuk 7 wordt beschreven hoe financiële problemen kunnen worden gesignaleerd, hoe de schuldhulpverlening in Nederland is georganiseerd en waar u uw klanten naartoe kunt verwijzen. Tot slot vindt u in de bijlage een overzicht van handige websites. KansArm KansRijk beschrijft de situatie in 2010. In het handboek leest u waar u actuele informatie kunt vinden.
5
1 ‘Hoe herken je financiële problemen en sociale uitsluiting?’ Een financieel probleem komt nooit alleen Financiële problemen kenmerken vaak de situatie van cliënten die een beroep doen op de hulpverlening. Omdat ze de motor kunnen zijn van veel andere problemen, is het van belang te onderzoeken of, en in welke mate, geldproblemen een rol spelen. Dit betekent dat er bij de start van een hulpverleningscontact als vast onderdeel van de inventarisatie fase, vragen dienen te worden gesteld die de benodigde informatie over de financiële situatie van de cliënt kunnen opleveren. Bij grote financiële zorgen van cliënten is het van belang inzicht te hebben in de geestelijke en lichamelijke klachten die hieruit kunnen ontstaan. Mensen die structureel moeilijk kunnen rondkomen of schulden hebben, kampen vaak met spannings- en depressieve klachten, maar ook met lichamelijke klachten. Door de sociale isolatie die hiervan het gevolg kan zijn, bestaat het gevaar dat de cliënt (en het gezin) in een negatieve spiraal terecht komt. Veelal wordt het medisch circuit ingeschakeld om een oplossing te vinden voor de klachten. Vanuit de cliënt gezien is dat begrijpelijk, al was het alleen al om lichamelijke ziekten uit te sluiten of zonodig te behandelen. Dit geeft het gezin meer rust en zekerheid. Als geen medische hulp nodig is, kan een mogelijk psychosomatisch probleem alleen worden opgelost door de sociale problemen aan te pakken. Een goede inventarisatie hiervan, gevolgd door bruikbare praktische adviezen, is van doorslaggevende betekenis. Als reactie op langdurige financiële problemen kunnen talrijke klachten ontstaan. Een aantal voorbeelden: moedeloosheid en machteloosheidgevoelens, grote schaamte en faalgevoelens, schuldgevoelens, labiliteit, plotselinge woedeaanvallen, ontkenning, geïrriteerdheid, hyperventilatie, chronische moeheid, hoofdpijnen, rugklachten, buikpijn, hoge bloeddruk, relatie- en/of gezinsproblemen, problemen op het werk, slaapproblemen, gejaagdheid, gevoelens van angst, somberheid en suïcidegedachten, minderwaardigheidsgevoelens, eetproblemen, overmatig alcohol-, medicijn- of drugsgebruik, toenemend sociaal-maatschappelijk isolement. Het zijn klachten en problemen die grote gevolgen kunnen hebben voor het hele gezin. Het onbehagen van de ouder zal een negatief effect hebben op de basisveiligheid, waardoor de ontwikkeling en groei van een kind kan worden verstoord. Oorzaken van financiële problemen Financiële problemen gedurende een lange aaneengesloten periode kunnen op veel manieren ontstaan. Hieronder volgt een, niet uitputtende, lijst van mogelijke oorzaken: langdurig leven op of onder het bijstandsniveau onvoldoende kennis over de mogelijkheden van lastenverlichting door bijvoorbeeld huursubsidie, ontheffing of kwijtschelding van belastingen, studiefinanciering, plaatselijke kortingsmogelijkheden zoals die van de Stadspas, eenmalige uitkeringen, bijzondere bijstand, kinderbijslag, enz. uitgaven voor drank-, drugs-, gok-, eet- en koopverslaving verkeerde keuzes in besteding van de inkomsten door bijvoorbeeld op te grote voet te leven, gemakkelijk geld te lenen, of dure spullen te kopen de lage drempel om op krediet te kopen misbruik door derden, bijvoorbeeld door gebruik telefoon, misbruik van een woonvoorziening of inwoning waardoor huursubsidie moet worden terugbetaald; onterecht ontvangen bijstand financiële verplichtingen die niet kunnen worden nagekomen extra kosten als gevolg van het negeren van boetes, aanmaningen en deurwaarders onverwachte uitgaven in verband met tragische familieomstandigheden onverwacht dalend inkomen als gevolg van ontslag, verandering van baan of arbeidsongeschiktheid oplichting, inbraak, beroving, afpersing, of andere criminele activiteiten waar men het slachtoffer van wordt een ongeluk, brand, waterschade of ander onheil nalatigheid waardoor men niet verzekerd is tegen schade of onverwachte kosten echtscheiding, met als gevolg verhuizing, lager inkomen, alleenstaand ouderschap ernstige psychische problemen waardoor de controle over inkomsten en uitgaven onmogelijk wordt.
6
Financiën en migratie Veel cliënten in de hulpverlening hebben een niet-Nederlandse achtergrond. Zij of hun ouders zijn afkomstig uit landen met andere financiële mores en verhoudingen. Hieronder een overzicht van mogelijke oorzaken van financiële problemen van migranten:
financiële ondersteuning van familie in land van herkomst hoge telefoonkosten om contacten met familie te onderhouden in wij-cultuur wordt geen nee gezegd tegen familie, ook al heb je zelf geld te kort hoge kosten van migratie en de kosten na aankomst, zoals de aanschaf van huisraad onbekendheid met de sociale regelingen in Nederland wantrouwen van en naar ‘witte’ ambtenaren en hulpverleners taalproblemen waardoor men informatie mist over het gebruik van financiële mogelijkheden Nederland is anoniemer dan veel landen van herkomst, waardoor het kopen op krediet en het uitstellen van betalingen gemakkelijker is instanties in Nederland zijn minder directief en autoritair waardoor migranten niet altijd de consequenties overzien van bijvoorbeeld een aanmaning. Men reageert niet, totdat de deurwaarder op de stoep staat en dat betekent in Nederland dat men te laat is de consequenties van renteheffingen bij het kopen op krediet worden door onbekendheid, vaak over het hoofd gezien men wil de kinderen niets te kort doen ten opzichte van die van anderen en doet onverantwoord hoge uitgaven naar familie, de buitenwereld, maar ook naar zichzelf houden veel migranten de schijn op dat het in Nederland goed met hen gaat.
7
Melek Usta Kansarm, Kansrijk Ik ben een selfmade woman die op jonge leeftijd begon met werken. In 1994 rondde ik de deeltijdstudie HBO Personeel en Arbeid en heb daarna gerichte managementopleidingen gevolgd. Mijn loopbaan startte ik bij een grafisch bedrijf op de HR afdeling. In 1995 maakte ik de overstap naar de uitzendbranche en ging werken voor Start People waar ik een snelle carrièrelijn doorliep. Op mijn 29ste was ik regiomanager en verantwoordelijk voor meerdere vestigingen. In 2000 besloot ik voor mijzelf te beginnen en richtte Colourful People op. Colourful People is een toonaangevend bureau op het gebied van diversiteitsmanagement en richt zich op invulling van (top)posities op HBO/WO niveau binnen zowel de overheid als het bedrijfsleven. Daarnaast worden directies en managers begeleid bij het formuleren en implementeren van de diversiteitstrategie. Ik ben uitgeroepen tot Zwarte Zakenvrouw in 2006 en lid geweest van het Innovatieplatform. Ik kom uit een wat rafelig Turks gezin. Mijn ouders hebben in Turkije echte armoede gekend, waardoor zij ook niet in staat waren naar school te gaan. Mijn vader heeft alleen op de lagere school gezeten en mijn moeder is helemaal niet naar school gegaan. Pas op haar 50ste leerde mijn moeder lezen en schrijven. Eenmaal in Nederland was mijn vader altijd weg vanwege zijn horeca zaken en mijn moeder was longpatiënt en daardoor vaak niet in staat om voor ons te zorgen. Verder spraken mijn ouders de Nederlandse taal niet goed waardoor wij, de vier kinderen, al gauw tolk en vertaler voor ze waren. Het was niet bepaald een onbezorgde jeugd voor ons. Toch heeft het ons ook in positieve zin gevormd. Op betrekkelijk jonge leeftijd leerden wij onze eigen boontjes te doppen. De belangrijkste wens van mijn ouders was dat wij het verder zouden schoppen dan zij. Dat is gelukt, we zijn alle vier naar school gegaan, hebben opleidingen afgerond en zijn prima terechtgekomen. Ons verhaal is het verhaal van zeer veel migranten. In één generatie zie je dat familielijnen een positieve, opwaartse lijn maken. Dat gaat natuurlijk niet vanzelf. Daar is voor nodig dat je zelf ook iets wilt maken van je leven. Door op zoek te gaan naar mensen en wegen die je steeds weer een stap verder kunnen helpen. Maar zeker net zo belangrijk is dat je ook in je omgeving mensen hebt die jou prikkelen, inspireren, helpen, wijs advies geven of misschien wel met de haren erbij slepen. Ik noem het ook wel, mensen die als ‘gids’ fungeren en bedoeld en onbedoeld nieuwe vensters op jouw leven geven. Een aantal van de mensen die bepalend zijn geweest in mijn leven waren mijn moeder, een lagere schooljuf en een collega waar ik mee werkte in mijn eerste baan. De levensloop van mijn moeder sterkte mij in de gedachte dat ik later als ik groot was financieel onafhankelijk wilde worden en een vrijer en niet door dogma’s gedomineerd leven wilde leiden. Juf Nelleke op de lagere school was ook een belangrijke gids voor mij. Zij volstond niet met het geven van Nederlandse taallessen aan de buitenlandse kinderen, maar liet ons kennis maken met Nederlandse gebruiken en gewoonten. Zo nodigde zij ons thuis uit en leerde ze ons tafeletiquette en nam ze ons mee naar bioscoop en musea. Zaken die wij van thuis niet meekregen. Ook is collega Dick, die als HR adviseur werkte, een belangrijke stimulator voor mij geweest. Ik begon als secretaresse op de HR-afdeling van een groot grafisch bedrijf. Hij zag al gauw meer talent in mij en zei dat ik doodongelukkig zou worden als ik de rest van mijn leven secretaresse zou blijven. Hij stimuleerde mij een studie op te pakken. Dat heb ik gedaan. Ik heb in deeltijd eerst een driejarige MBO opleiding en aansluitend de tweejarige HBO studie Personeel & Arbeid voltooid. De kiem om te studeren is toen gelegd. In mijn latere leven heb ik gretig nieuwe opleidingen en trainingen gevolgd en daarmee de vreugde van kennis en zelfontwikkeling geproefd. Een belangrijke sleutel tot maatschappelijk succes blijft toch het volgen van goed onderwijs en het hebben van toegang tot de arbeidsmarkt. Hier kan niet voldoende aandacht voor zijn en nadruk op gelegd worden. Ik ben nu 41 jaar, gezond, ondernemer en moeder van een prachtige zoon van 16 jaar. Ik vind mijzelf een bevoorrecht mens. Ik ben ook blij dat ik nu in de positie verkeer iets voor anderen te kunnen betekenen. Dat doe ik op veel manieren en in veel vormen. Op professionele basis via mijn bedrijf Colourful People, maar ook op vrijwillige basis door mijn kennis, kunde en tijd te verbinden aan verschillende sociaal, maatschappelijke (burger) initiatieven. En door met enige regelmaat de coach/inspirator van individuen te zijn. Het is een onbeschrijfelijk mooi gevoel dat ik nu ‘gids’ voor anderen mag zijn. De cirkel is zo weer rond.
8
9
2
De hulpverlener
Het gebruik maken van gelden die beschikbaar worden gesteld door fondsen of derden is geen vrijblijvende aangelegenheid. De hulpverlener dient zich af te vragen: levert verlichting van de financiële nood een bijdrage aan het verbeteren, c.q. oplossen van de problemen van mijn cliënt? Voordat acties worden ondernomen, dient dus grondig onderzoek te worden gedaan. De hulpverlener moet onderzoeken:
Of de financiële problemen structureel of incidenteel van aard zijn, Of het probleem is ontstaan uit onwetendheid of door bewust negatief gedrag van ouders of jongere, Of sprake is van gebrek aan informatie over regelingen en voorzieningen.
Doel van de inzet van financiële hulp Inzet van financiële hulp moet een doel dienen dat past binnen het professioneel handelen van een hulpverlener. Het dient een bewust gekozen instrumenten te zijn, een onderdeel van een aantal interventies binnen het hulpverleningstraject. Tevens is het van belang de cliënt er op te wijzen dat hulp een tijdelijke tegemoetkoming is, een extra steuntje in de rug. Tijdens het hulpverleningstraject zal dan ook aandacht moeten worden besteed aan preventie door het leren budgetteren volgens de Nibud-methode (zie hoofdstuk 3). Bij het verwerven van financiële middelen ten behoeve van een cliënt gelden de volgende uitgangspunten: Financiële steun is een middel en geen doel op zich. Indien financiële steun bewust en strategisch wordt ingezet, zal het renderen op andere deelgebieden van het hulpverleningsproces. Het gebruik maken en inzetten van fondsen kan gevolgen hebben voor de positie van de hulpverlener ten opzichte van de hulpvrager. Er mag geen geur van liefdadigheid ontstaan waardoor de professionaliteit van het handelen wordt ondermijnd. Het gebruik van fondsen moet altijd een onderdeel zijn van een groter geheel en moet ook rendement opleveren op andere deelgebieden van het hulpverleningstraject. Indien op een integere wijze wordt omgegaan met de problemen van een cliëntsysteem zal dit invloed hebben op het betrekkingsniveau. Het kan het wederzijds respect en vertrouwen vergroten waardoor interventies op andere terreinen van de hulpverlening een hoger rendement opleveren. Het leveren van een bijdrage aan het oplossen van financiële problemen kan een enorme impact hebben op het cliëntsysteem. Het voorkomen van een ontruiming of het treffen van een betalingsregeling waardoor er weer gas en licht is, het verkrijgen van geld voor de aanschaf van een wasmachine, het regelen van een sportclub, een paar sportschoenen of een zwemkaart voor de kinderen, het zijn zaken die een positieve invloed hebben op het welzijn van een cliënt en zijn omgeving. Het gebruik maken van fondsen ten behoeve van cliënten is iets anders dan het gebruik maken van overheidsvoorzieningen zoals individuele huursubsidie, kinderbijslag, bijzondere bijstand en dergelijke. Op dit soort voorzieningen heeft iedere burger recht, mits hij voldoet aan de criteria. Het verkrijgen van gelden uit fondsen daarentegen is geen recht maar moet worden gezien als een methodisch instrument dat door professionals kan worden ingezet als onderdeel van een hulpverleningstraject. Het is belangrijk om de cliënt te informeren over het verschil tussen geld waar hij recht op heeft en geld dat door particulieren, bedrijven en overheid ter beschikking wordt gesteld ten behoeve van de hulpverlening. Bij het verkrijgen van gelden uit fondsen moet de cliënt er dan ook op gewezen worden dat men iets cadeau krijgt en dat een bedankje op zijn plaats is.
Aanbodgerichte benadering Tijdens de inventarisatiefase wordt zichtbaar of beperkte financiële middelen en/of schulden een (bepalende) rol spelen in het welzijn van kind, jongere of ouder. Als dat het geval is, is het zinvol om hier aandacht aan te
10
besteden. Vooraf dienen afwegingen te worden gemaakt over het inpassen van het aanbod binnen het hulpverleningtraject. Maak als hulpverlener een strategische afweging en beslis welk doel en welke effecten je voor ogen hebt met het realiseren van het financieel hulpverleningsaanbod. Indien het initiatief uitgaat van de hulpverlener, zal een keuze gemaakt dienen te worden in de aanpak. Als casemanager kun je voorstellen om professionele hulp in te schakelen, bijvoorbeeld het AMW, schuldsanering of de Sociale Dienst. Als je zelf hulp verleent, kun je actie ondernemen (voortkomend uit het hulpverleningsplan) waarmee je een bijdrage levert aan het beëindigen van een onwenselijke situatie. Financiële hulpverlening aanbieden en zelf actie ondernemen kunnen methodische instrumenten zijn om vertrouwen, respect, medewerking of goodwill van de cliënt te verkrijgen. In een cliëntsysteem waar veel tegenwerking of weerstand bestaat, bijvoorbeeld bij gedwongen hulpverlening, kan het aanbieden van financiële hulpverlening als breekijzer fungeren ter verkrijging van samenwerking. Het kan de sleutel zijn die de deur opent en een effectieve hulpverlening op gang brengt. De continuïteit van de relatie mag er echter niet van afhankelijk worden. Het gebruik van fondsen is een tijdelijke oplossing waarmee de basis voor hulpverlening kan worden versterkt en waardoor een nieuwe situatie ontstaat waarbij de cliënt, los van geldzorgen, de nodige Beste Jeugdsportfonds, hulpverlening op een effectievere wijze zal kunnen benutten. Zo aan het einde van dit schooljaar wil ik u nogmaals laten Vraaggerichte benadering Als het initiatief vanuit het cliëntsysteem komt, is het van belang te onderzoeken of de vraag om hulp bij materiële problemen of schulden een op zichzelf staand probleem is of een onderdeel van meervoudige problematiek. Past de vraag binnen het beoogde hulpverleningsaanbod of dient er doorverwezen te worden naar andere professionele instanties? Bij honorering van de vraag om hulp moet opnieuw de afweging worden gemaakt of je als hulpverlener zelf financiële hulpverlening start of kiest voor het casemanagement en daarmee de financiële hulpverlening uitbesteedt. Ook hier geldt dat zelf actie ondernemen een methodisch instrument kan zijn om het vertrouwen van de cliënt te (her)winnen.
weten hoe goed werk jullie verrichten. Ik werk in Amsterdam Slotervaart en Osdorp op verschillende basisscholen als schoolmaatschappelijk werker. Ik heb dit jaar dankzij jullie veel kinderen/gezinnen blij kunnen maken. Alle ouders zijn dolblij en zeer dankbaar dat hun kinderen nu kunnen sporten. Sommige ouders worden ook vrijwilliger bij de sportclub, dat is natuurlijk helemaal geweldig. Kinderen zijn vaak zo enthousiast dat ze beginnen te stotteren van blijdschap. Ook zie ik dat kinderen en ouders anderen gezinnen aansporen om ook te gaan sporten. Ik word nu veel gebeld door ouders. Op scholen vragen ouders naar de sportvrouw, ik ben eigenlijk de schoolmaatschappelijk werker ha ha!!. Dankzij jullie kan ik ervoor zorgen dat vele kinderen lekker kunnen sporten en niet rondhangen op straat, ook zie ik dat ze veel zelfvertrouwen krijgen. Door het Jeugdsportfonds is mijn werk veel leuker geworden. U bent altijd welkom op een van de basisscholen waar ik werk, ik werk op 2 islamitische basisscholen en een aantal openbare scholen.
Bij het maken van de afweging of aanbod- of vraaggericht wordt gewerkt, gelden de volgende Nogmaals hartelijk dank. Veel groeten, C.B. vuistregels: Beloof geen gouden bergen. Schoolmaatschappelijk werker ABC Zeg niets toe voordat er zekerheid is over de haalbaarheid. Geef nooit iets weg wat je niet hebt. Het regelen van geld is iets anders dan het weggeven van cadeautjes. Verantwoord het ter beschikking gestelde geld en maak duidelijk dat het een zakelijke transactie is, verstrekt door een fonds of een instantie. Het verlenen van financiële hulpverlening is een onderdeel van het methodisch handelen van de hulpverlener of van de casemanager. De cliënt moet uiteindelijk zonder financiële hulp verder kunnen.
Inzet van vrijwilligers Het is goed denkbaar dat een hulpverlener afziet van het aanvragen van gelden voor een cliëntsysteem omdat hij onvoldoende tijd heeft om de geldgever te kunnen waarborgen dat het verstrekte geld ook werkelijk wordt ingezet voor het aangegeven doel. In sommige gevallen kan het dan zinvol zijn om vrijwilligers in te zetten bij de
11
begeleiding. Sommige hulpverleningsinstellingen bemiddelen bij het inzetten van vrijwilligers binnen bestaande hulpverleningstrajecten.
12
Doekle Terpstra. Kansarm Kansrijk Ùit mijn kinderjaren kan ik mij herinneren dat het in dat kleine Friese dorp waar ik geboren en getogen ben niet in alle opzichten rozengeur en maneschijn was. Ik groeide op in een harmonieuze omgeving, maar er moest enorm hard gewerkt worden voor het brood op de plank. Een groot gezin en het bekende gezegde dat er drie boterhammen met beleg kwamen en de rest met “tevredenheid” komt mij nog bekend voor. Niemand kon het zich permitteren om stil te zitten en van elk gezinslid werd een bijdrage voor het geheel gevraagd. Een stevig arbeidsethos gepaard gaande met de gedachte dat je de kansen om een betere positie te verwerven niet links moest laten liggen. Sterker nog, ik werd uitgedaagd om aan de slag te gaan met de gedachte dat ieder mens uniek is en beschikt over onnoemelijk veel talenten. De kunst is vooral, zo werd me voorgehouden, om je niet alleen bewust te zijn van die uniciteit, maar ook de durf te hebben daar iets mee te doen. Ongeacht je intellectuele, sociale of wat voor soort talenten dan ook. Ieder mens mag er zijn. Begraaf je talent niet, maar durf het aan dat manifest te maken. De gedachte dat je de kansen moet willen pakken om jouw talenten te benutten heeft mij nooit meer los gelaten. Sterker, het heeft mij gemotiveerd en gevormd om tijdens mijn arbeidzame leven mijzelf en andere mensen eveneens uit te dagen om zich zelfbewust te laten zien. Ik heb in mijn leven veel kansen gekregen en ook wel eens getwijfeld of ik de volgende uitdaging wel aankon. Toch heb ik het altijd aangedurfd om het pad van het onbekende op te gaan en met alle onzekerheid die er af en toe was te blijven geloven in mijn eigen mogelijkheden en ook mijn ideeën over hoe ik mij wil verhouden ten opzichte van mensen en de samenleving. Ik voel mij een bevoorrecht mens, niet alleen omdat ik veel kansen aangereikt heb gekregen, maar vooral omdat ik de kansen die kwamen heb gepakt en het heb aangedurfd om het avontuur van de onzekerheid in te gaan. Ik heb een broer die verstandelijk beperkt is. Vanuit ons maatschappelijk perspectief is hij daardoor beperkt in zijn mogelijkheden, bijvoorbeeld op de arbeidsmarkt. Toch zie ik bij hem dat hij zich op andere niveaus, terreinen waar ik aanzienlijk minder getalenteerd ben doet wat op zijn pad komt. Ook hij heeft zijn kansen gepakt. Ik heb daar groot respect voor. Een samenleving die de kunst verstaat om talenten van mensen met elkaar te verbinden en te respecteren is in staat om werkelijk aan allen een goede plek onder de zon te geven.
13
3
Budgetteren en financiële opvoeding
Dit hoofdstuk over budgetteren en financiële opvoeding is geschreven door het Nibud (Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting). Het Nibud is een onafhankelijke stichting die informeert en adviseert over financiën van huishoudens. Het Nibud richt zich daarbij vooral op consumenten, maar ook op professionals die werken bij de overheid en de financiële en maatschappelijke dienstverlening. Daarnaast doet het Nibud onderzoek naar de geldzaken van consumenten. Het Nibud heeft voor zichzelf de missie geformuleerd: ‘Het verhogen van de zelfredzaamheid van consumenten op het gebied van de huishoudfinanciën. Enerzijds door consumenten in staat te stellen zelf beslissingen te nemen en keuzes te maken die van invloed zijn op hun budget en anderzijds door deskundigheid van institutionele kaders te verhogen, voor zover deze middels hun beleid, advisering en/of voorlichting invloed hebben op het budget van consumenten.’ Het Nibud: geeft voorlichting via internet, brochures, boeken en software en via de landelijke en regionale pers, helpt consumenten inzicht te krijgen en te houden in hun geldzaken, ontwikkelt lesmaterialen voor jongeren, helpt ouders bij financiële opvoeding. Consumenten kunnen het Nibud gratis bellen op 0800 221 21 21, of mailen via www.Nibud.nl/contact. Via www.Nibud.nl/nieuwsbrief kan men zich aanmelden voor de nieuwsbrief.
Begroten volgens de Nibud-methode Een begroting volgens de Nibud-methode kan bestaan uit verschillende onderdelen: een jaaroverzicht, een gemiddelde maandbegroting en een jaarplanning. Elk onderdeel van het plan heeft een bepaald doel. Het jaaroverzicht wordt gemaakt op basis van de inkomsten en uitgaven van het afgelopen jaar. Het maakt duidelijk welke bedragen men besteed heeft aan de verschillende uitgavenposten. Ook de gemiddelde maandbegroting wordt gemaakt op basis van gegevens van het afgelopen jaar. Het doel van de gemiddelde maandbegroting is te laten zien of iemand gemiddeld genomen uitkomt met zijn geld. Met behulp van de jaarplanning kan men zijn betalingen voor het komende jaar plannen. Of iemand een compleet financieel plan maakt, of slechts één of twee onderdelen, hangt af van de vraag waarom iemand zijn geldzaken wil inventariseren. De belangrijkste zijn: Inzicht willen hebben in de geldzaken. Een cliënt kan vragen hebben als: Ik woon nog niet zelfstandig, maar toch gaat mijn salaris iedere maand weer op. Hoe kan dat? Of: Waarom geef ik zo veel contant geld uit? Wat betaal ik daar allemaal van? Niet uitkomen met het inkomen. Een cliënt heeft bijvoorbeeld vragen als: Hoe voorkom ik dat ik keer op keer rood sta? Of: Op welke uitgaven kan ik besparen? Deze vragen zullen relatief veel voorkomen in de jeugdhulpverlening. De begroting laat zien hoe groot het tekort is van de cliënt en op welke uitgavenposten eventueel kan worden bespaard. Een verandering in de persoonlijke situatie van een cliënt. Een voorbeeld van een vraag is: Op welke manier veranderen mijn inkomsten en uitgaven als ik binnenkort zelfstandig ga wonen?
14
Het jaaroverzicht Een jaaroverzicht wordt gemaakt op basis van de inkomsten en uitgaven van het afgelopen jaar. Voor de periode van een jaar is gekozen, omdat alle inkomsten en uitgaven in dat tijdsbestek wel een keer langskomen. Het NIBUD verdeelt de uitgaven in drie groepen: 1. de vaste lasten; 2. de reserveringsuitgaven; 3. de huishoudelijke uitgaven. De vaste lasten zijn de uitgaven waarvoor meestal een contract is afgesloten. Ook worden ze met een vaste regelmaat betaald: één keer per maand, per twee maanden of één keer per jaar. Voor de reserveringsuitgaven moet regelmatig geld opzij gezet worden. Bijvoorbeeld voor kleding, de vakantie, meubels, huishoudelijke apparaten, maar ook voor reparaties hieraan. De huishoudelijke uitgaven zijn de (veelal) dagelijkse uitgaven in de supermarkt: voeding, schoonmaakspullen, etc. Per post moet een totaal gemaakt worden van alle bedragen die ontvangen en besteed zijn. Dus: twaalf keer het maandsalaris of de maandelijkse uitkering. Daarnaast kunnen er inkomsten zijn zoals vakantiegeld, huurtoeslag die en/of bepaalde heffingskortingen. Ook deze bedragen moeten per post van een heel jaar bij elkaar opgeteld worden. Met alle uitgavenposten gebeurt hetzelfde. Dus: twaalf keer de maandelijkse huur, de energierekening en de kabelaansluiting, vier maal de wegenbelasting en het totaal van alle kledinguitgaven. Als het jaaroverzicht ingevuld is, weet men precies welke bedragen men – op jaarbasis besteed heeft aan de verschillende uitgavenposten. Een gemiddelde maandbegroting Het jaaroverzicht laat op jaarbasis zien welke bedragen men ontvangt en besteedt. Een dergelijk overzicht is eigenlijk te onoverzichtelijk om er beslissingen over geldzaken op te baseren. De totaalbedragen per jaar zijn daarvoor te groot. Een veel beter overzicht geeft een maandbegroting. De meeste mensen krijgen hun inkomsten immers per maand, en ook veel betalingen worden per maand gedaan. De inkomsten en uitgaven zijn echter niet iedere maand hetzelfde. Het vakantiegeld bijvoorbeeld, wordt één keer per jaar overgemaakt. De uitgaven verschillen al helemaal van maand tot maand. Sommige uitgaven komen één keer per jaar, zoals de gemeentelijke heffingen en veel verzekeringspremies. Andere uitgaven komen eens per half jaar of eens per kwartaal. Een begroting van een willekeurige maand geeft daarom geen betrouwbaar beeld van iemands geldzaken. Praktischer is een gemiddelde maandbegroting. Hierin zijn alle inkomsten en uitgaven voor een heel jaar omgerekend naar een bedrag per maand. Het jaaroverzicht vormt hiervoor een prima basis. In principe hoeven alleen de jaarbedragen per post gedeeld te worden door twaalf. Het resultaat is een overzicht van de gemiddelde inkomsten en uitgaven per maand. Omdat het jaaroverzicht is gebaseerd op gegevens van het afgelopen jaar, laat ook de gemiddelde maandbegroting de financiële situatie zien van de afgelopen twaalf maanden. Een jaarplanning De gemiddelde maandbegroting laat zien welke bedragen men gemiddeld per maand ontvangt en welke bedragen men gemiddeld per maand besteedt. Het laat met andere woorden zien of iemand gemiddeld genomen uitkomt met zijn geld. Het laatste onderdeel van de begroting volgens de Nibud-methode is de jaarplanning. Dit is een schema waarin bij iedere maand van het jaar de inkomsten en uitgaven genoteerd staan. Het is een soort kalender met inkomsten en uitgaven voor het komende jaar. De jaarplanning laat zien op welk moment in het jaar er voldoende inkomsten zijn om bepaalde grote uitgaven te kunnen doen. Een jaarplanning kijkt vooruit; het maakt duidelijk hoe de uitgaven het komende jaar gepland kunnen worden zodat men optimaal profiteert van zijn inkomsten. Met de jaarplanning plant men zijn toekomstige uitgaven over het jaar. De inkomsten en uitgaven zijn over het hele jaar verspreid, maar ze zijn niet altijd even hoog. In de maand dat het vakantiegeld komt, zijn de inkomsten hoger dan in de maanden dat men deze inkomsten niet heeft. Er zijn dus rijke en arme maanden. De uitgaven verschillen ook van maand tot maand. Denk bijvoorbeeld aan de jaarlijkse verzekeringspremies en aan de vakantie-uitgaven. Naast rijke en arme maanden, zijn er dus ook dure en goedkope maanden. Het zou het mooist zijn als een dure maand samenvalt met een rijke maand, maar in de praktijk is dat lang niet altijd het geval. Daardoor kan men het overzicht over zijn geldzaken makkelijk kwijtraken. De jaarplanning laat de pieken en dalen
15
in de inkomsten en uitgaven zien. Aan het eind van een maand met veel inkomsten en weinig rekeningen, blijft er wellicht een bedrag over. Dat bedrag is op een ander moment in het jaar te gebruiken voor een hoge uitgave. Op de rekeningafschriften is te zien op welk moment bepaalde betalingen zijn gedaan. De bedragen zijn niet zonder meer over te nemen. Sommige inkomsten en uitgaven blijven het komende jaar misschien gelijk, maar een groot aantal andere gaat waarschijnlijk omhoog. De hoogte van deze bedragen zal men - voor zover ze niet bekend zijn - zelf moeten schatten. Beoordelen van de financiële situatie De beoordeling van de begroting hangt voor een belangrijk deel af van de reden dat deze is opgesteld. Wilde men weten hoe het geld precies wordt besteed, dan geven alle cijfers op papier precies het inzicht waar men naa r op zoek was. Kwam men niet uit met zijn geld, dan is de beoordeling iets ingewikkelder. Er zijn twee mogelijkheden. De eerste is dat de begroting een tekort vertoont. In dat geval moeten óf de inkomsten omhoog óf de uitgaven omlaag. Het kan ook zijn dat de begroting op papier sluitend is. In dat geval komt het plan waarschijnlijk niet overeen met de werkelijkheid. Al budgetterend is men al gaan bezuinigen. De kunst is om zich in werkelijkheid aan de begroting te gaan houden. Verandert er binnenkort iets in iemands persoonlijke situatie, dan kan de begroting pas goed beoordeeld worden nadat er een tweede is gemaakt voor de nieuwe situatie. Stel voor elke post de vraag: is het bedrag hiervoor na de verandering even hoog, hoger of lager? Uiteraard is het van belang dat er in de nieuwe situatie geen tekort is. Is dat er wel, dan is de gewenste verandering financieel niet haalbaar. Er zijn twee mogelijkheden: proberen het financiële plan alsnog sluitend te krijgen of de toekomstplannen bijstellen. Wat te doen bij een tekort op de begroting? Een tekort geeft aan dat de uitgaven de inkomsten overtreffen. Er zijn dan twee mogelijkheden: zorgen dat het inkomen omhoog gaat of bezuinigen op bepaalde posten. Het inkomen kan worden verhoogd door meer te gaan werken, of door te kijken of er recht is op bepaalde subsidies of inkomensondersteunende maatregelen. Op de uitgaven kan worden bezuinigd, maar of dit mogelijk is hangt af van persoonlijke omstandigheden en keuzes. Daarnaast kan op de korte termijn bijvoorbeeld niet worden bezuinigd op de vaste lasten. Er kan niet ineens minder huur worden betaald of een bepaalde verzekering worden opgezegd.
Inkomsten netto salaris of uitkering vakantiegeld huurtoeslag kindgebonden budget kinderbijslag tegemoetkoming schoolkosten zorgtoeslag belastingteruggaaf alimentatie overige inkomsten kostgeld totaal inkomsten
€ € € € € € € € € € € €
Uitgaven VASTE LASTEN huur / hypotheek energie en water heffingen gemeente en waterschap zorgverzekering verzekeringen (inboedel, opstal,
€ € € € €
16
aansprakelijkheid en begrafenis) telefoon, kabel en internet abonnement krant / tijdschrift contributie vereniging vaste kinderopvang autokosten (wegenbelasting, verzekering, onderhoud, afbetaling of afschrijving en brandstof) openbaar vervoer alimentatie School- en studiekosten afbetalingen totaal vaste lasten
€ € € € € € € € € €
RESERVERINGSUITGAVEN kleding en schoenen inventaris onderhoud huis en tuin extra ziektekosten hobby, uitgaan en vakantie extra sparen totaal reserveringsuitgaven
€ € € € € € €
HUISHOUDELIJKE UITGAVEN voeding was- en schoonmaakmiddelen persoonlijke verzorging zakgeld kinderen overige huishoudelijke uitgaven totaal huishoudelijke uitgaven
€ € € € € €
totaal uitgaven
€
inkomsten min uitgaven
€
Rood staan en betalingsproblemen Rood staan op de bank of giro overkomt iedereen wel eens. Soms is de roodstand voorzien, bijvoorbeeld doordat een betaling op zich laat wachten. Soms komt de roodstand onverwachts, bijvoorbeeld wanneer een bepaalde uitgave hoger bleek dan voorzien. Rood staan hoeft niet meteen problemen op te leveren. Is het saldo positief zodra het inkomen is bijgeschreven, dan is er weinig aan de hand. Soms is een tekort op de bank of giro niet tijdelijk, maar staat men eigenlijk constant rood. Mogelijk is er dan meer aan de hand. Er zijn misschien nog andere schulden. Waarschijnlijk is het onmogelijk om aan alle betalingsverplichtingen te voldoen. Lukt het niet om deze geldproblemen zelf op te lossen? Dan is er deskundige hulp nodig. De gemeente kan doorverwijzen naar een instantie die helpt met het oplossen van geldproblemen, zoals de Gemeentelijke Kredietbank, een schuldregelingsproject of het maatschappelijk werk. Kijk voor meer informatie op www.zelfjeschuldenregelen.nl. De administratie bijhouden Brieven, reclame, leuke kaartjes of rekeningen: er gaat bijna geen dag voorbij zonder dat een cliënt post krijgt; zeker wanneer hij of zij zelfstandig woont. Door post tijdig te verwerken, houdt hij of zij overzicht. De rekeningen worden op tijd betaald en alle belangrijke papieren zijn makkelijk terug te vinden. Voor een overzichtelijke administratie heeft een cliënt in ieder geval nodig: een ordner met tabbladen
17
een mapje voor de rekeningafschriften van bank of giro een pen en een perforator een vaste plaats in huis om de post en de administratie te bewaren.
Maak tabbladen voor bijvoorbeeld: - huur / kostgeld - energie en water - garantiebewijzen - salaris- of uitkeringsspecificaties - telefoon / mobiele telefoon - verzekeringen - zorgverzekering Een groot deel van de post bestaat uit allerlei kennisgevingen: een eindafrekening van het energiebedrijf, een bericht over de volgende huurverhoging. Ook zit er vaak de nodige reclame tussen, bijvoorbeeld van de bank of van de maatschappij waarbij men een verzekering heeft. Is uw cliënt niet geïnteresseerd in deze aanbiedingen, dan kan hij of zij deze post meteen bij het oud papier doen. De rest gaat in de ordner. Zorg ervoor dat de post op afzender wordt gesorteerd en achter het juiste tabblad wordt gestopt. Dan raakt er niets zoek. Uiteraard moeten rekeningen op tijd betaald worden. Rekeningen die via de mail verstuurd worden, kan uw cliënt het best printen. Dan houdt hij overzicht. Op bijna alle rekeningen staat een vervaldatum. Hieraan kan uw cliënt zien wanneer het geld betaald moet zijn. Rekeningen die niet meteen betaald worden, gaan in de ordner achter een tabblad 'Nog betalen'. Laat uw cliënt steeds als hij de post opruimt, kijken of hij nog rekeningen moet betalen. Regelt uw cliënt zijn bankzaken via internet? Dan kan hij zijn betaalopdrachten klaarzetten voor uitvoering op een later tijdstip. Laat hem op de rekening schrijven wanneer het geld is overgemaakt. De rekening gaat vervolgens in de ordner. Op de rekeningafschriften van de bank kan uw cliënt controleren of zijn rekeningen zijn betaald, en of de juiste bedragen zijn afgeschreven. Dat is belangrijk om overzicht te houden op betalingen. Regelt uw cliënt zijn bankzaken via internet, laat hem dan iedere twee weken zelf een overzicht printen. Maakt hij geen gebruik van internetbankieren? Vraag de bank dan of ze uw cliënt iedere twee weken een afschrift toesturen. Bij de meeste banken kost dat een paar euro per jaar. Laat uw cliënt iedere week zijn betalingen en het saldo controleren op de website van de bank. Dan houdt hij overzicht. Bedankt…. Sommige post vraagt om een reactie. Denk bijvoorbeeld aan een bezwaar tegen een bepaalde beslissing van de gemeente. Bijna altijd moet uw cliënt binnen een bepaalde termijn reageren. Die termijn staat in de brief. Laat een kopie maken van de reactie; deze komt in de ordner achter het juiste tabblad.
‘Namens de begeleiding van ’t meidenhuis willen wij jullie bedanken voor de mogelijkheden die ’t Nationaal Fonds Kinderhulp geboden heeft! Met als resultaat een hele mooie tuin om van de zomerzon van te genieten. Eindelijk weer een mooi plekje waar we kunnen zitten.‘
Financiële opvoeding van kinderen en jongeren Wat is financiële opvoeding? Elke ouder wil dat zijn kind opgroeit tot een volwassene die op eigen benen kan staan. Goed kunnen omgaan met geld, hoort daar ook bij. Dat noemen we financiële opvoeding. Het belangrijkste is dat een kind leert zijn wensen af te stemmen op zijn budget. Op is ook echt op. Als volwassene moet je immers ook kunnen uitkomen met je inkomen. Leren van zakgeld Door zakgeld leren kinderen om te gaan met geld. Ze leren keuzes te maken. Vanaf ongeveer 6 jaar zijn kinderen oud genoeg voor zakgeld. Ze kunnen dan tellen en de muntjes herkennen. Op school beginnen ze met rekenen.
18
Op de basisschool kunnen kinderen het best uit de voeten met contant geld. Geld op een bankrekening is voor hen te abstract. Vanaf de middelbare school kunnen ouders het zakgeld op een bankrekening storten. Het kind leert dan meteen om te gaan met giraal geld en een pinpas. Spelregels Zakgeld is een vast bedrag. Kinderen leren daarvan om te gaan met een bepaald budget. Geef zakgeld op een vast tijdstip. Kinderen op de basisschool kunnen het best uit de voeten met een zakgeldbedrag per week. Vanaf de middelbare school kunnen ouders het zakgeld eens per maand of eens per kwartaal geven. Op is op. Kinderen leren daarvan keuzes te maken in de besteding van hun geld. Maak afspraken over de besteding van het zakgeld. Wat moet het kind van zijn zakgeld betalen en waar mag hij zelf over beslissen? Zakgeld is geen middel om te straffen of te belonen. Uit het Nibud Scholierenonderzoek 2008-2009 blijkt dat scholieren gemiddeld ongeveer € 28,- zakgeld per maand krijgen. Onderstaande tabel geeft een beeld van het zakgeld dat kinderen gemiddeld krijgen.
Zakgeldbedragen per week leeftijd 6 jaar1 ongeveer 7 jaar1 ongeveer 8-9 jaar2 ongeveer 10-11 jaar2 ongeveer 12 jaar3 tussen 13 jaar3 tussen 14 jaar3 tussen 15 jaar3 tussen 16 jaar3 tussen 17 jaar3 tussen 18 jaar3 tussen Bronnen:
1
2
3
€ 1 1,40 1,50 2,35 2,30 2,50 3,50 3,80 4,70 4,70 5
€
en en en en en en en
5 5 6 7,50 9 10 12,20
Zakgeld=leergeld. Financieel gedrag van 6- en 7-jarigen (Nibud, 2009). Financieel inzicht van 8- tot 18-jarigen in Nederland (ITS/CentiQ, 2008). Nibud Scholierenonderzoek 2008-2009.
Uitkomen met kleedgeld Veel ouders geven hun kinderen vanaf de middelbare school meer verantwoordelijkheid, ook op het gebied van geld. Kleedgeld past daar goed bij. Van kleedgeld moet je ook duurdere dingen kopen, zoals schoenen en een jas. Daarvan leren kinderen reserveren: nu iets van je geld overhouden, omdat je straks iets nodig hebt wat je v an je maandbudget niet kunt betalen. Net als zakgeld is kleedgeld een vast bedrag, per maand of per kwartaal. Maak afspraken over de besteding van kleedgeld: welke kleding moet het kind zelf betalen en wat betalen de ouders (nog)? De hoogte van het kleedg eld moet hierop zijn afgestemd.
19
Zelf geld verdienen Vanaf hun dertiende mogen kinderen in loondienst werken. Maar de meeste kinderen hebben dan al lang ervaring met baantjes. Vanaf ongeveer 8 jaar beginnen ze met klusjes in en rond het huis. Met de auto wassen, ramen zemen, boodschappen doen, gras maaien, etc. vullen veel kinderen hun zakgeld aan. Door een baantje leren kinderen dat werken iets oplevert, namelijk geld. Ook leren ze wat er komt kijken bij werk. Die kennis zal ze in de toekomst zeker van pas komen. Scholieren hebben in ieder geval recht op het minimumjeugdloon. Dat verandert twee keer per jaar. De meest recente cijfers staan op www.Nibudjong.nl. Voor 13- en 14-jarigen geldt er nog geen minimumjeugdloon. Maar het is redelijk als hun loon niet te veel afwijkt van het minimumloon voor een 15-jarige. Afspraken over zakgeld en kleedgeld Jongeren beschikken naar verhouding over veel geld, zeker als ze een baantje hebben. Het is belangrijk dat ouders met hun thuiswonende zoon of dochter afspreken hoe het geld wordt besteed. Maar ook u als hulpverlener kunt natuurlijk met een cliënt kijken waar het geld naartoe gaat. Hieronder staat een schema met uitgavenposten waar scholieren hun geld aan uitgeven. Met dit schema kunt u afspraken maken over wie verantwoordelijk is voor welke uitgavenpost.
UITGAVEN PER MAAND kleding kapper, make-up, etc. vervoer abonnementen contributies schoolspullen computerspullen mobiele telefoon hobby’s consumpties op school cd’s, boeken en tijdschriften uitgaan entrees + drankjes cadeautjes roken sparen overige uitgaven ........................................... totaal uitgaven
ZELF BETALEN € € € € € € € € € € € € € € € € € €
DE OUDERS BETALEN € € € € € € € € € € € € € € € € € €
Kostgeld Thuiswonende jongeren met een (volledige) baan, hebben meestal hoge bedragen vrij te besteden. Het geld gaat vaak naar allerlei luxe zoals merkkleding, uitgaan, vakantie, een auto, een mobiele telefoon, etc. Maar op het moment dat jongeren zelfstandig gaan wonen, is daar nog maar weinig ruimte voor. Dan is het goed dat jongeren via kostgeld al ervaren hebben dat het levensonderhoud geld kost.
20
Een hele andere situatie is die waarin een scholier tijdelijk in een ander gezin verblijft. Met het gastgezin moet dan ook een vergoeding afgesproken worden voor bijvoorbeeld voeding, energie en water en de was. Uitgegaan kan worden van een vergoeding van € 7,50 per dag. Welke uitgaven tellen mee? Een huishouden heeft allerlei uitgaven. Sommige worden voor het huishouden als geheel gemaakt, andere zijn individueel. Gezamenlijke uitgaven zijn bijvoorbeeld de huur of hypotheek, energiekosten en voeding. Individuele kosten zijn bijvoorbeeld kleding, het lidmaatschap van een vereniging, studiekosten, vakantie en allerlei kleinere uitgaven zoals een boek of een cd, cadeautjes, postzegels, een treinkaartje en een avondje uit. Alle individuele uitgaven komen voor eigen rekening van de kostganger. Kostgeld is een vergoeding voor de extra kosten die de ouders hebben aan de gezamenlijke uitgaven. Dit zijn: - huur / hypotheek en servicekosten - gas, water, elektriciteit - heffingen van gemeente en waterschap - telefoon, kabel en internet - meubilair en stoffering - voeding - waskosten - overige kosten
Met behulp van het schema hieronder kan een kostgeldbedrag worden uitgerekend. Schema kostgeldberekening UITGAVENPOST BEDRAG PER MAAND Huur / hypotheek en servicekosten € Gas, water, elektriciteit € Heffingen van gemeente en waterschap € Telefoonkosten € Meubilair en stoffering € Voeding € Waskosten € Overige kosten € Huishoudelijk werk € Vergoeding voor verlies inkomsten (zie verderop in dit artikel) € Huur / hypotheek en servicekosten Meestal hebben ouders geen extra uitgaven aan huur of hypotheek doordat er iemand in huis woont. Toch is het redelijk om een bedrag voor wonen te berekenen. Wie een kamer huurt, betaalt al gauw tussen de 200 en 400 euro per maand. Een bedrag van 75 euro per maand is heel redelijk. Gas, water en elektriciteit Wanneer het huishouden inclusief de kostganger uit twee personen bestaat, kan voor deze kosten uitgaan worden van 1/3 deel van de rekening. Bestaat het huishouden uit 3 of meer personen, dan kan minstens 1/10 deel van de rekening doorberekend worden aan de kostganger. Heffingen van gemeente en waterschap Sommige heffingen zijn afhankelijk van het aantal personen waaruit het huishouden
21
bestaat. De afvalstoffenheffing en de waterzuiveringsheffing zijn voor een meerpersoonshuishouden vaak 3 maal zo hoog als voor een eenpersoonshuishouden. Bij de gemeente en het waterschap kan men navragen welke tarieven gelden voor eenpersoons- en voor meerpersoonshuishoudens. Abonnement vaste telefoon, internet en kabel Maakt de kostganger gebruik van uw vaste telefoon, kabelaansluiting en/of internetaansluiting, dan kunnen zijn ouders daar ook een bedrag voor in rekening brengen. Wanneer het huishouden inclusief de kostganger uit twee personen bestaat, ga voor deze kosten dan uit van 1/3 deel van de rekening. Bestaat het huishouden uit drie of meer personen, reken dan minstens 1/10 deel van de rekening.
Variabele telefoonkosten Op een gespecificeerde telefoonrekening staat voor welk bedrag de kostganger heeft gebeld. Een andere mogelijkheid is dat de jongere een eigen telefoonaansluiting neemt of mobiel belt. Meubilair en stoffering De kamer van een thuiswonende werkende jongere, is doorgaans door zijn of haar ouders gemeubileerd. Een redelijke vergoeding voor slijtage aan meubilair en stoffering is 20 euro per maand. Voeding Voor de kosten van voeding kan worden uitgegaan van een minimumbedrag van160 euro per persoon per maand. Dit is een vergoeding voor de kosten van noodzakelijke voeding. Allerlei extra’s zoals frisdrank, zoutjes en andere tussendoortjes zijn hierbij niet inbegrepen. Ook kan worden afgesproken dat een thuiswonende werkende jongere deze extra’s zelf koopt.
Waskosten Vijf kilo wasgoed wassen in de wasmachine kost - inclusief waspoeder en afschrijving van de wasmachine 0,87 euro. Wanneer een vergoeding voor strijken gewenst is, kan hiervoor worden uitgaan van 8,50 tot 11,50 euro per uur (tarief voor huishoudelijk werk). Bedankt…. Overige kosten Shampoo, zeep en scheerspullen kan een thuiswonende Namens de Leefgroep Moordrecht bedankt werkende jongere zelf kopen. Voor voor de financiële bijdrage aan de vakantie. toiletpapier, schoonmaakspullen, etc. die de kostgever Het was super leuk! koopt, kan een paar euro per maand worden doorberekend. Hebben de ouders een huishoudelijke hulp, dan kunnen zij de uren die hij of zij voor de kostganger werkt, doorberekenen. Doen de ouders het huishoudelijke werk voor een thuiswonende werkende jongere, dan kan worden uitgegaan van 8,50 tot 11,50 euro per uur. Kostgeld en de gevolgen voor het inkomen van de ouder(s) Het inkomen van een thuiswonende werkende jongere kan gevolgen hebben voor de inkomsten van de ouder(s). Dat geldt ook voor een inwonend kind dat voorheen financieel afhankelijk was van de ouder(s). Zeker voor een alleenstaande ouder is het eigen inkomen van een thuiswonende zoon of dochter vaak nadelig. Wanneer men officieel geen alleenstaande ouder meer is, dan vallen allerlei financiële tegemoetkomingen weg. De bijstandsnorm bijvoorbeeld, is voor alleenstaande ouders hoger dan voor een alleenstaande. De huursubsidiewet rekent de inkomsten van thuiswonende kinderen vanaf een bepaald bedrag mee voor het gezinsinkomen. Ook de alleenstaande ouderkorting vervalt als een volwassen kind gaat werken. Het maakt in al deze gevallen overigens niet uit of de zoon of dochter wel of geen kostgeld betaalt.
22
Tips bij de advisering van cliënten Subsidies bij een laag inkomen Woont een cliënt met een minimum inkomen op zichzelf, kijk dan of er gebruik wordt gemaakt van bijvoorbeeld huurtoeslag, kwijtschelding van heffingen van de gemeente en van het waterschap en van overige regelingen die een gemeente heeft in het kader van minimabeleid. Zuinig met energie Er zijn diverse mogelijkheden om energie te besparen en dus ook op de energierekening. Je houdt dan rekening met het milieu maar het is ook goed voor de eigen portemonnee. Door bijvoorbeeld de stand-by stand van de apparaten zoals tv en video uit te zetten wanneer deze niet worden gebruikt, bespaart een gemiddeld huishouden al 40 euro per jaar uit. Publicaties en opleidingen van het Nibud Budgethandboek Beoordeelt u in uw werk bepaalde financiële situaties? Of adviseert u cliënten over bedragen die zij kunnen besteden aan bepaalde uitgaven? Dan is het BudgetHandboek voor u een onmisbaar naslagwerk. Het BudgetHandboek is dé vraagbaak over geldzaken van particulieren. Het bevat informatie over inkomsten, uitgaven, bestedingspatronen en kosten van levensonderhoud van diverse particuliere huishoudens. Ook bevat het een overzicht van de inkomensondersteunende maatregelen. Het BudgetHandboek helpt u financiële situaties te beoordelen en vragen van cliënten over hun inkomsten en uitgaven te beantwoorden. Het BudgetHandboek verschijnt jaarlijks. Voor boven de 18, alles wat je weten wilt over geld Een praktisch en overzichtelijk boekje over geldzaken voor 18-jarigen. In korte en bondige tekstjes lezen zij alles over de thema's: overzicht houden, werken, wonen en schulden voorkomen. De belangrijkste informatie staat in verschillende checklistjes. Bovendien wordt verwezen naar desbetreffende websites voor meer informatie en advies. Jongeren kunnen er daarom meteen mee aan de slag! GeldWijzer Studenten Studeren is vooral een leuke tijd, maar er komt ook veel nieuws op (aankomende) studenten af. Je hebt recht op Studiefinanciering, waar je van alles van moet betalen. Wat kost studeren eigenlijk? Hoe kom je aan voldoende geld? Betalen ook je ouders mee? In de GeldWijzer Studenten lees je hoe je je geldzaken praktisch regelt. Van de inkomsten uit een baantje tot de uitgaven van kamerbewoners. En van de ouderlijke bijdrage tot slim omgaan met een studielening. De GeldWijzer Studenten geeft je inzicht in je budget, zodat je optimaal profiteert van je geld. Financiële Opvoeding? Dat doe je zo! Veel ouders hebben vragen over kinderen en geld. Zij willen dat hun kind later op eigen benen kan staan. Goed kunnen omgaan met geld is daarvoor een belangrijke voorwaarde. Door aandacht te besteden aan financiële opvoeding, bereid je je kind daar goed op voor en leer je ze hun wensen af te stemmen op hun budget. Financieel opvoeden betekent dat je kind zelf ervaring mag opdoen met geld. In Financiële opvoeding? Dat doe je zo! staan spelregels, adviezen, tips en voorbeeldsituaties waarmee je je kinderen wegwijs kunt maken in de wereld van het geld. GeldWijzer Kinderen De GeldWijzer Kinderen geeft een overzicht van álle kosten van kinderen. Van voeding tot kleding en de contributie voor een vereniging. Maar ook van de meer algemene kosten, zoals woonlasten en de energierekening. Want soms is het nodig om een complete kostenberekening te maken van een kind. Ouders van uitwonende kinderen kunnen extra kinderbijslag aanvragen en bepaalde kosten van de belasting aftrekken. Daarvoor moeten zij wel aantonen dat zij het kind voor een bepaald bedrag onderhouden. In de GeldWijzer Kinderen staan verder alle tegemoetkomingen van de overheid voor ouders.
23
Lesmaterialen voortgezet onderwijs Kinderen leren omgaan met geld is één van de hoofddoelen van het Nibud. Zodat zij als volwassene zelfstandig kunnen leven en wonen, waarbij zij op korte en op lange termijn alle betalingsverplichtingen nakomen, de huishoudfinanciën in balans houden en beschikken over een positief eigen vermogen zonder problematische schulden. Het Nibud heeft per leeftijdscategorie leerdoelen geformuleerd, rekening houdend met de vaardigheden, kennis en interesses die bij deze leeftijd horen. Kijk voor meer informatie op www.Nibud.nl. Voor het voorgezet onderwijs heeft het Nibud de volgende lesmaterialen ontwikkeld: De Zakgeldkrant is een leuke en leerzame doe-krant. Aan de hand van herkenbare voorbeelden, korte opdrachten, en informatie leren jongeren zelf financiële keuzes te maken en beslissingen te nemen. Het lespakket In&Out! Omgaan met geld van het Nibud koppelt de belangstelling voor geld aan een educatief doel. Er is een apart magazine voor onder- en bovenbouw. Leerlingen kunnen zelfstandig aan de slag of juist met de hele klas aan de slag. U kunt uw lessen over geld nu nog aantrekkelijker maken door te beginnen met een theatervoorstelling over geld. KlasseKunst heeft de voorstelling De Verleiding ontwikkeld. De voorstelling sluit inhoudelijk aan op het lespakket In&Out!, maar is ook apart te bekijken. Met Jouw geld voor het Praktijkonderwijs kunt u verschillende lessen over omgaan met geld organiseren. In het materiaal wordt speciale aandacht besteed aan de verleidingen van de reclame en aan het voorkomen van schulden. Het Nibud kan ook thema-avonden organiseren over het financieel zelfstandig maken van kinderen. Een spreker van het Nibud vertelt meer over kinderen en omgaan met geld en de ouders krijgen praktische tips om zelf mee aan de slag te gaan. Ook is er ruim de gelegenheid voor het stellen van vragen. Op www.Nibudjong.nl staan diverse test en spellen, die de jongeren laten nadenken over hun eigen uitgavenpatroon. Lees meer over deze materialen en over het Nibud op www.Nibud.nl.
24
Ruben Gowricharn Kansarm Kansrijk Vlak voor m’n afstuderen kreeg ik een baan aan als wetenschappelijk medewerker aangeboden. Destijds had ik het vaste voornemen om terug te gaan naar Suriname. De hoogleraar keek me peinzend aan en zei: “in het leven komen kansen soms maar één keer voor, en als je die trein mist, ga je een andere kant op”. Deze woorden zijn me bijgebleven. Welke kansen heb ik gemist of gekregen? En in welke richting is mijn trein gereden? Als kind van arme ouders, dat met goud- en zilversmeden het gezinsinkomen moest aanvullen, waren mijn kansen beperkt. Ik word wel eens getypeerd als een ‘self-made man’, iemand die zichzelf als een baron von Munchhaussen uit het moeras heeft getrokken en zijn eigen kansen heeft gecreëerd. Dit is echter maar ten dele waar. Afgezien van individuele factoren als ambitie, discipline en doorzettingsvermogen, hebben drie factoren, zo blijkt achteraf, voor mij een beslissende rol gespeeld: de vrijheid om mijn doelen waar te maken, de verkregen stimulansen vanuit mijn omgeving en de geboden kansen die vaak als ‘normaal’ worden gezien in de samenleving. Mijn ouders hebben mij en mijn twee zussen nooit beperkingen opgelegd. Ik genoot een grote mate van vrijheid welke ik gebruikte voor sportactiviteiten. Zodoende kon ik mijn inkomsten als goud- en zilversmid aanvullen met het geven van taekwondo lessen. Zelfs het zotte voornemen om mij al goud- en zilversmedend voor te bereiden op het staatsexamen havo en vwo, werd niet afgekeurd. Voor deze kans was de opening die dr. Krish Sietaram, destijds staatssecretaris van het ministerie van Onderwijs in Suriname, maakte om extranei deel te laten nemen aan het staatsexamen HAVO van doorslaggevend belang. Mijn vrienden stimuleerden dit en daagden mij zelfs hierin uit. Stimulansen in de vorm van respect en waardering, kreeg ik later ook van vrienden en bekenden in Nederland. En ook hier waren de geboden kansen van wezenlijk belang: bijvoorbeeld de rijksstudietoelage en de lange duur van de studie, waardoor een bredere vorming mogelijk was. Vervolgens kwamen ook nog de kansen om mij verder te ontwikkelen in de banen die ik later vervulde: het Surinaamse welzijnswerk, de wetenschappelijke afdeling van de sociale dienst van de gemeente Rotterdam, de universiteit van Amsterdam, de Vrije Universiteit, het Verweij Jonker Instituut, Forum en de Universiteit van Tilburg. In elk arbeidstraject leer je iets. En des te meer je doet, des te meer je kan. Maar je moet wel de kans krijgen om je doelen waar te maken, die te benutten en ervan te leren.
25
4
Fondsen en goede doelen
Het gebruik maken van fondsen kan worden gezien als het eenmalig tanken van een auto die is stil komen te staan doordat er eventjes geen geld voor brandstof is. Een gepaste financiële injectie zet de auto weer in beweging, waardoor ook ander bestemmingen weer in zicht komen. Inzet van gelden van fondsen moet gezien worden als een onderdeel van een herstart binnen een hulpverleningsaanbod. Het gebruik van fondsen Er zijn veel fondsen waar hulpverleningsorganisaties gebruik van kunnen maken voor hun cliëntsysteem. Een aantal voorbeelden van doelen waarvoor geld kan worden aangevraagd:
ontspanning en vrijetijdsbesteding, bijvoorbeeld voor deelname aan een sportclub of muziekvereniging; aanschaf van huisraad; een korte vakantie of een dagje uit; noodzakelijke medische voorzieningen; reis- of vervoerskosten die niet op een reguliere wijze vergoed worden; uitvoeren van een noodzakelijk geacht hulpverleningstraject waarvoor binnen de huidige kaders geen financiering mogelijk is, bijvoorbeeld vanwege de illegale status van de cliënt; aanschaf van kleding of gebruiksartikelen; ter voorkoming van ontruiming of het afsluiten van de energie; het verminderen dan wel aflossen van schulden; het volgen van een opleiding; (her)inrichting van een woning; verhuizing.
Geven in Nederland Door de Werkgroep Filantropie wordt onder leiding van prof. dr. Th.N.M. Schuyt onderzoek gedaan naar 'Geven in Nederland'. Eens in de twee jaar worden de in deze studie verzamelde gegevens gepubliceerd. Filantropie, het vrijwillig ter beschikking stellen van geld (en goederen) aan doelen van het algemeen nut, staat maatschappelijk sterk in de belangstelling. Mede als gevolg hiervan wordt door de Vrije Universiteit te Amsterdam sinds 1993 wetenschappelijk studie gemaakt van filantropie. In slechts twee landen ter wereld wordt de omvang van deze filantropische geldstroom macro-economisch in kaart gebracht. Jaarlijks verschijnt in de Verenigde Staten sinds 1955 "Giving USA", uitgebracht door de American Association of Fundraising Counsel (AAFRC) en uitgevoerd door de University of Indianapolis (Center for the Study of Philanthropy). Nederland is het enige West-Europese land dat ook een dergelijk onderzoek kent. Sinds 1993 is de Vrije Universiteit begonnen met het uitbrengen van "Geven in Nederland" dat elke twee jaar verschijnt. In de zevende uitgave van "Geven in Nederland" wordt gepoogd de verschillende soorten bij dragen van huishoudens, individuen, fondsen, bedrijven en goede doelen loterijen in kaart te brengen en samen te voegen tot een macro-economisch overzicht. Nederlanders beperken zich niet tot het geven van geld, zij geven ook tijd en inzet in de vorm van vrijwilligerswerk op vele maatschappelijke terreinen. Doelgroep: Het boek is bestemd voor al diegenen die beleidsmatig of wetenschappelijk in deze snel groeiende sector geïnteresseerd zijn. Website: www.geveninnederland.nl
Hoe is het geregeld De meeste goede doelen organisaties hebben de structuur van een stichting. Het totale aantal goede doelen in Nederland is onbekend. 117 landelijk werkende goede doelen zijn aangesloten bij de brancheorganisatie
26
Vereniging van Fondsenwervende Instellingen (VFI), de organisatie van landelijke goede doelen. Al deze organisaties zijn in het bezit van het keurmerk van het Centraal Bureau Fondsenwerving. Het Centraal Bureau Fondsenwerving In Nederland verleent het CBF (Centraal Bureau Fondsenwerving) het CBF-Keur aan instellingen die voldoen aan strikte eisen van betrouwbaarheid en controleerbaarheid. Zo mag er niet meer van 25% van het geworven geld aan kosten voor fondsenwerving worden besteed. Medio 2004 zijn er 252 instellingen met een CBF-Keur of een Verklaring van geen bezwaar. Volgens de VFI zijn er bij de Nederlandse belastingdienst ongeveer 18.000 goededoelen instellingen geregistreerd. De belastingdienst houdt namelijk bij welke instellingen in aanmerking komen voor een verlaagd tarief van de successiebelasting. De Verklaring van geen bezwaar kan worden gegeven aan kleinere of zeer jonge instellingen, die (nog) niet aan de meest gedetailleerde controle-eisen kunnen voldoen. Vereniging van Fondswervende Instellingen De VFI behartigt de belangen van de fondsen die middelen werven onder het Nederlandse publiek en stelt zich ten doel het vertrouwen van het publiek in de steunwaardigheid van de actief wervende, charitatieve instellingen te bevorderen. Keizersgracht 317, 1016 EE Amsterdam, tel.: 020-4229977, fax: 020-4229979; e-mail:
[email protected] Instituut voor Sponsoring en Fondswerving Het ISF helpt not-for-profit organisaties sponsoring en fondsenwerving te professionaliseren. Zij levert de vakkennis die nodig is voor een planmatige, succesvolle aanpak. ISF verzorgt daartoe een uitgebreid opleidingsprogramma. Wanneer men participant is (voor een vaste bijdrage per jaar) kan men daarnaast gebruik maken van een dagelijks bereikbare helpdesk, een uitgebreide vakbibliotheek en krijgt men gericht advies over alle zaken die met sponsoring en fondsenwerving van doen hebben. Het ISF is de brancheorganisatie voor fondsenwervende instellingen. zij zijn er voor instellingen in zorg & welzijn, cultuur, onderwijs & wetenschappen en alle andere non profit sectoren. Het ISF heeft jarenlange ervaring in de branche en kent als geen ander de wereld waarin u zich begeeft. Dit zijn hun kernactiviteiten: Belangenbehartiging Netwerk van fondsenwervende professionals Opleidingen Advies & begeleiding Ledenservices Het ISF treedt op als uw belangenbehartiger. Want het is ook in uw belang dat alle fondsenwervende instellingen onder dezelfde condities kunnen werven als de grote landelijke organisaties. Door lid te worden van het ISF heeft u een spreekbuis en een actief en ervaren partner voor het behartigen van uw belangen. Tel.: 024-3817111, e-mail:
[email protected], website: www.isf.nl De Vereniging van Fondsen in Nederland De Vereniging van Fondsen in Nederland (FIN) is een organisatie van particuliere vermogensfondsen De Vereniging van Fondsen in Nederland en is dé belangenvereniging van vermogensfondsen in Nederland. Vermogensfondsen doen hun werk op basis van een eigen vermogen, bijvoorbeeld de nalatenschap van de oprichter. Het rendement op dit vermogen leidt tot een jaarlijks giftenbedrag. FIN-leden zijn in Nederland gevestigde vermogensfondsen die een aanzienlijk deel van het rendement op hun vermogen onverplicht ter beschikking stellen aan meerdere personen of organisaties. FIN-leden richten zich voornamelijk op welzijn, cultuur en liefdadigheid. Een vermogensfonds is een organisatie die een hoeveelheid geld (vermogen) beheert met de bedoeling om daar meerdere organisaties, personen en projecten mee te steunen. Vele van die fondsen zijn opgericht door rijke personen en families, die met hun geld behoeftigen willen steunen of iets voor het algemeen belang willen doen. Het kan bijvoorbeeld besteed worden aan maatschappelijke zorg en hulpverlening, culturele manifestaties, studiebeurzen en dergelijke. De FIN geeft het Fondsenboek uit, waarmee mensen die ergens geld voor nodig hebben fondsen kunnen zoeken die misschien bereid zijn dat doel te ondersteunen.
27
Advies Profonte - advies voor ideële doelen: Adviseert ideële organisaties op het gebied van strategie, organisatie,communicatie en fondsenwerving; Adviseert bedrijven, vermogende particulieren en ondernemers op het gebied van maatschappelijke verantwoordelijkheid en de investering in ideële doelen. Advies bij het vinden van betrouwbare ideële doelen; Rondetafel discussies voor vermogende ondernemers over sociale investeringen; Interim-management / Projectmanagement; Dagvoorzitterschap, het leiden van debatten, lezingen. Profonte zet zich ook actief in voor samenwerking tussen ideële organisaties en degenen die hierin willen investeren. Prinsengracht 31 1015 DL Amsterdam t: +31 (0)20 528 60 60 f: +31 (0)20 528 52 82
[email protected] www.profonte.com Waar vind ik ze Er zijn een aantal mogelijkheden om informatie te verkrijgen over de mogelijkheden en het gebruik van goede doelen. Gebruik kan worden gemaakt van o.a. www.goededoelen.startpagina.nl: 350+ links naar alle Nederlandse goede doelen. Gezondheid, natuur en milieu, dieren, ontwikkelingswerk, samenleving en meer. www.b9.nl: Overzicht van Goede Doelen in Nederland www.helphelpen.nl: Zoek binnen goede doelen, stichtingen en verenigingen. www.allegoededoelen.nl: is de meest uitgebreide portal van Stichting GeefGratis. Deze portal is uitgegroeid tot de grootste goede doelen portal in Nederland met de meeste aangesloten goede doelen. Alleen goede doelen die zich daadwerkelijk aangemeld hebben, kunnen gebruik maken van de diverse gratis diensten van Stichting GeefGratis. De site staat vol met informatie over goede doelen in Nederland. Zo kan er per goed doel het laatste nieuws, vacatures en projectinformatie opgevraagd worden. Daarnaast is het mogelijk door te springen naar de website van het desbetreffende goede doel en bestaat de mogelijkheid het goede doel in kwestie te ondersteunen al dan niet via online doneren (iDEAL, CreditCard, PayPal, notariële akte, machtigingen, acceptgiro's, etc.). Gratis internet diensten voor goede doelen. Stichting GeefGratis is al meer dan acht jaar actief als non-profit organisatie en levert een substantiële bijdrage aan goede doelen in Nederland door gratis professionele internet diensten ter beschikking te stellen. Met een specifieke focus op fondsenwerving, communicatie en campagnevoering via internet heeft Stichting GeefGratis de manier gevonden waarop de goede doelen sector een aanzienlijke bijdrage via internet ontvangt zonder dat hier een investering tegenover staat. In de afgelopen jaren hebben we een reputatie opgebouwd als zijnde een deskundige en professionele organisatie die via een no nonsens aanpak duidelijk weet te maken hoe internet professioneel in te zetten als charitatieve organisatie. We zijn vastbesloten om voort te bouwen op ons succes om zo de goede doelen sector ook op de lange termijn van dienst te zijn. Daarnaast werkt Stichting GeefGratis samen met TechSoup Nederland, Microsoft, Symantec en Cisco om zo IT producten te doneren aan non-profits. Dit levert de non-profit sector een enorme besparing op het gebied van soft- en hardware op. www.fondsen.org: Informatie goede doelen www.christelijkegoededoelen.nl: ondersteunen christelijke goede doelen zodat ze meer geld kunnen geven aan mensen en projecten die het écht nodig hebben. www.goedoel.nl: Goede doelen die zich inzetten voor kinderen in nood. www.walburgpers.nl: Voor iedereen die financiële steun wil aanvragen bij een fonds, is het FondsenBoek of de FondsenDisk (cd-rom) een onmisbaar hulpmiddel. Met ruim 650 fondsen zijn zowel boek als cd complete en actuele naslagwerken, in een zeer gebruikersvriendelijke uitvoering! Allebei worden ze uitgegeven door de FIN.
28
FondsenBoek Het FondsenBoek is een hulpmiddel bij het verkrijgen van financiële steun van particuliere fondsen voor allerlei verschillende projecten en levenssituaties. Of het nu gaat om een studiebeurs, een culturele manifestatie, een maatschappelijk project of een persoonlijke situatie, met behulp van het FondsenBoek is in vele gevallen een fonds te vinden dat mogelijk een financiële bijdrage wil leveren. De fondsen in FondsenBoek en FondsenDisk zijn actief op de terreinen: Maatschappelijk werk Gezondheidszorg Internationale hulp Milieu, natuurbehoud en dierenbescherming Onderwijs en onderzoek Kunst en cultuur Sport en recreatie Kerk en levensbeschouwing Giften aan goede doelen aftrekbaar Vanaf 1-1-2008 zijn giften gedaan aan goeddoel-instellingen aftrekbaar van het belastbaar inkomen als de instelling aangemerkt is als algemeen nut beogende instelling (ANBI). Met de zoekfunctie van de Belastingdienst dient u voordat u een schenking doet te controleren of (de door u gedane) schenkingen aftrekbaar zijn. Vanzelfsprekend dient de schenking aan een ANBI ook te voldoen aan alle overige eisen van de Belastingdienst. Om als een ANBI te worden aangewezen, moet de instelling een beschikking aanvragen. Dit doet u door een aanvraagformulier van de belastingdienst in te vullen. Hallo Jeugdsportfonds, U kunt dit aanvraagformulier aanvragen bij de Ik ben G. B.,twee jaar geleden verkeerden wij in een Belasting Telefoon. moeilijke situatie, we hadden tijdelijk geen huis. Ik heb U kunt het aanvraagformulier ook aanvragen bij: drie zoons en heb toen een beroep op jullie gedaan via Belastingdienst/Oost-Brabant/kantoor ’smijn maatschappelijk werker. Ik heb van jullie toen geld Hertogenbosch ANBI Team Postbus 70505 5201 CG ontvangen om de jongens op zwemles te doen. Door de ’s-Hertogenbosch chaotische tijd die daarna ontstond, was ik toch niet in staat om gelijk met zwemles te starten. Maar het geld is De geldverschaffer apart gezet. Imiddels is onze situatie gestabiliseerd en Door geld beschikbaar te stellen, verklaart de gever zwemmen de jongen iedere donderdag. Ik heb jullie alleen zich loyaal met het doel van de aanvrager. nooit officieel hier van op de hoogte gesteld. Ik wil u graag Belangrijk voor de geldgever is: mededelen dat het geld hartstikke goed besteed is en wil Vertrouwen; de geldgever moet vertrouwen jullie hartelijk bedanken voor dit fantastisch initiatief. hebben in de aanvrager of de instelling die een appel doet op de gelden van de gever. Met vriendelijke groet, mevrouw G.B. Utrecht Hij moet ook kunnen vertrouwen op het correct, effectief en efficiënt besteden van de gelden. Zekerheid; de gift wordt benut en gebruikt voor het specifieke doel waarvoor hij is aangevraagd. Het inzichtelijk maken van de besteding is van belang om deze zekerheid te bieden. Integriteit; de aanvrager (organisatie/instelling) informeert op een eerlijke, correcte en integere wijze en op basis van feitelijkheden over nut en noodzaak en van de financiële ondersteuning. Inzichtelijkheid; inzichtelijk wordt gemaakt waarom de bijdrage van de gever nodig is in de voor de cliënt aangevraagde financiële ondersteuning. Zorgvuldigheid; op een zorgvuldige manier wordt omgegaan met het verschafte geld. Gemak; de ontvanger zorgt ervoor dat een gift op een eenvoudige wijze kan worden overgemaakt. Openheid en controleerbaarheid; de aanvrager werkt transparant en controleert op een correcte besteding van de aan zijn cliënt verstrekte geldelijke middelen. Informatie; achtergrondinformatie en verklaringen over de financiële nood maken dat het voor de geldgever inzichtelijk dat de gift noodzakelijk is. De aanvraag De aanvraag met motivatie voor het verkrijgen van financiële steun kan onder andere bevatten:
29
1. 2.
Sociale rapportage Informatie over de positie van de cliënt ten opzichte van zijn familie en informatie over zijn maatschappelijke omstandigheden. Korte omschrijving van het hulpverleningstraject. Schriftelijke motivatie met omschrijving van de situatie van de cliënt en diens behoefte aan steun. Informatie over de financiële positie van de cliënt Overzicht van de inkomsten en uitgaven (vaste lasten en schuldenopbouw). Informatie over het ontstaan van de financiële problemen. Schriftelijke bewijzen over de financiële situatie, zoals kopie¬en van bankafschriften, aanschrijvingen van schuldeisers of informatie van deurwaarders.
In verband met de privacy van een cliënt dient altijd vooraf toestemming te worden gevraagd om informatie te mogen gebruiken voor het doen van een aanvraag. Verantwoording en afhandeling Het is van groot belang dat de geldgever inzicht krijgt in de besteding van zijn geld. Daarom dienen bij de honorering van een aanvraag bonnen of bewijzen van betaling te worden overlegd. Bovendien is het correct de geldverstrekker op de hoogte te brengen van aanvragen die bij andere fondsen zijn gedaan.
30
Fondswerving in 7 stappen Het belang van goede fondswerving is al eerder in dit handboek uiteengezet. Dit hoofdstuk behandelt de stappen die nodig zijn wil men kans houden op een positief resultaat. Voor de inhoud is dankbaar gebruik gemaakt van de brochure Fondswerving in 7 stappen van PRIMO nh. PRIMO nh is een adviesorganisatie voor sociaal beleid. PRIMO nh vernieuwt, ondersteunt en versterkt de sociale infrastructuur in Noord-Holland. Dit doen zij via advies, informatie, cursussen, trainingen en onderzoek en door het begeleiden van processen waar meerdere partners bij betrokken zijn. Hun belangrijkste opdrachtgevers zijn de provincie Noord-Holland, gemeenten en maatschappelijke organisaties Stap 1: Analyse van de organisatie Een analyse van de eigen organisatie is belangrijk om inzicht te krijgen of de organisatie wel in staat is de beoogde wens of de activiteiten waarvoor extra geld nodig is, te realiseren. Tegelijkertijd worden een aantal belangrijke gegevens geïnventariseerd die nodig zijn bij fondswerving. De analyse maakt het mogelijk om te kiezen welke financieringsbron het beste past bij de organisatie.
Om aan financieringsbronnen inzichtelijk te maken om wat voor organisatie het gaat, moet duidelijk worden gemaakt welke rechtspersoon de organisatie heeft, hoe de organisatiestructuur in elkaar steekt, hoeveel bestuursleden, vrijwilligers, beroepskrachten er zijn, etc. Wat is de doelstelling van de organisatie? Voor welke doelgroep wordt er gewerkt en hoe groot is deze doelgroep? Hoe ziet de door een accountant goedgekeurde jaarrekening er uit? Met welke andere organisaties wordt samengewerkt? Is sprake van concurrerende organisaties en waarin onderscheidt de organisatie zich t.o.v. de anderen? Wat is het imago van de organisatie? Bij een slecht imago is het lastig extern geld te verwerven. Wat zijn de sterke en zwakke punten van de organisatie en waar liggen kansen en bedreigingen? Informatie is van belang om inzicht te verkrijgen in mogelijke financieringsbronnen. Zwakke plekken kunnen het gevolg zijn van een tekort aan voldoende financiële middelen. Maakt de organisatie waar wat zij belooft? Wat zijn de huidige financieringsbronnen van de organisatie? Zijn er reeds eerder pogingen ondernomen om aanvullende financieringsbronnen aan te wenden en wat waren hiervan de resultaten? Bij een positief resultaat kan er wellicht opnieuw gebruik worden gemaakt van deze benutte bronnen. Is er binnen de organisatie iemand met kennis, tijd en middelen om extra financiering te verwerven of kan er iemand worden aangesteld? Zonder investering in kennis, tijd en middelen is effectief verwerven van extra financiën een doodlopende weg. Kan het werven van financiën structureel ingebed worden in de organisatie? Structurele financiering levert veel meer op dan ad hoc op zoek gaan naar geld.
Aandachtspunten Bij het structureel verwerven van financiering bouwt men kennis en contacten op, er wordt gewerkt aan relatiebeheer. Bij de oprichting van een Steunstichting is een Comité van Aanbeveling met goede namen van belang voor een positieve uitstraling.
31
Stap 2: Analyse van de wens van de organisatie Waarom en waarvoor wordt geld gezocht?
Wat en hoeveel heeft de organisatie nodig (kennis, diensten, materialen, menskracht, financiën)? Wie in de organisatie heeft iets nodig? Waarom heeft de organisatie het nodig? Zijn er verschillende deelvragen te formuleren? Is er behoefte aan eenmalige financiële ondersteuning of is sprake van een structurele wens om extra geld te verkrijgen door middel van fondswerving?
Aandachtspunten Kwantificeer de gegevens zoveel mogelijk, het geeft feitelijke informatie en bevordert de transparantie. Zorg voor één persoon of een klein team dat de coördinatie van de financiering verzorgt. De informatie moet overdraagbaar zijn en niet van één persoon afhangen; bij veranderingen van posities moet de continuïteit niet in gevaar komen. Fondswervinginitiatieven zijn alleen zinvol indien er draagvlak voor bestaat binnen de gehele organisatie. Stap 3: Omzetten van de behoefte aan extra financieren in een projectplan Het projectplan vormt de basis voor elke te benaderen financieringsbron. Daarnaast zijn uit een goed projectplan gegevens te distilleren voor vragen van bijvoorbeeld subsidieverstrekkers en fondsen. Ook is het de leidraad tijdens de uitvoering van het project. Het projectplan moet de volgende onderwerpen bevatten: Korte omschrijving van de organisatie en haar doelstelling. Duidelijk moet zijn wie en vanuit welke achtergrond het project wordt gerealiseerd. Aanleiding van het project. Hieruit moet betrokkenheid en enthousiasme blijken. Wie vraagt wat, waarom en langs welke weg? Benoem daarbij waarom het project bijzonder is en zich onderscheidt van andere projecten. Maak duidelijk wie er baat heeft bij het project. Toon de maatschappelijke relevantie aan, het nut voor de gemeenschap in bredere zin. Wie is er, zowel intern als extern, betrokken bij de uitvoering van het project? Maak een realistische tijdsplanning. Maak een begroting met kosten. Betrek hierbij ook de eigen bijdrage van de organisatie in geld, tijd, mensen en middelen. Gebruik zoveel mogelijk concrete gegevens en maak gebruik van opgevraagde offertes. Aandachtspunten Maak, indien mogelijk, inzichtelijk dat er meerdere financiers gezocht worden voor verschillende onderdelen van het project. Voor financiers is gedeelde financiële verantwoordelijkheid vaak een motief om een project te ondersteunen. Gebruik een korte, bondige en correcte schrijfstijl en een duidelijke lay-out. Laat het projectplan lezen en beoordelen door een buitenstaander op helderheid en leesbaarheid. Stap 4: Oriëntatie op verschillende financieringsbronnen Om te beslissen welke financieringsbron(nen) het beste aansluit(en) op het project, is kennis over de verschillende bronnen noodzakelijk. Het verwerven van extra gelden voor projecten via fondsen, bedrijven of eigen inkomsten kan nadelige consequenties hebben voor de structurele subsidie die uw organisatie ontvangt. Gaat het om grote bedragen, dan is het zinvol om een aparte stichting op te richten.
32
Hieronder bespreken we kort de vier verschillende financieringsbronnen: subsidiënten, fondsen, bedrijven en eigen inkomsten. Subsidiënten De overheid verleent subsidies om haar technologische, economische of maatschappelijke (beleids) doelen te verwezenlijken. Tegelijkertijd is het een instrument om ontwikkelingen te stimuleren of gedrag te sturen. Er zijn vier soorten subsidiënten: Europese Unie Rijksoverheid Provinciale Overheid Gemeentelijke Overheid Meer informatie over subsidies is te vinden in hoofdstuk 4 van dit handboek. Fondsen Er zijn ongeveer 500 bekende fondsen in Nederland. Verreweg het merendeel daarvan is particulier. Fondsen leveren meestal een bijdrage aan een maatschappelijke activiteit of doelgroep op het terrein van welzijn, onderwijs, jeugd, ouderen, cultuur, volksgezondheid of wetenschap. Een overzicht van fondsen is te vinden in hoofdstuk 6. Bedankt…. Bedrijven Financiering door bedrijven kan bestaan uit sponsoring of Nationaal Fonds Kinderhulp, heel veel dank voor donaties. jullie hulp! De kinderen hebben allemaal nu een Ondernemingen sponsoren maatschappelijke doelen om hun eigen mooie slaapkamer. maatschappelijke betrokkenheid gestalte te geven of om hun naamsbekendheid of imago positief te beïnvloeden. Voor sponsoring wordt altijd een tegenprestatie van de organisatie verwacht, bijvoorbeeld op het gebied van publiciteit of communicatie. Te onderscheiden zijn structurele sponsoring (bijvoorbeeld kantoorartikelen of apparatuur), incidentele sponsoring (korte projecten) en sponsoring van ver- en nieuwbouw. In tegenstelling tot sponsoring worden donaties uit pure liefdadigheid gegeven en worden geen tegenprestaties verwacht. Aandachtspunten bij verwerving van financiering door bedrijven Sponsoring kan plaatsvinden in geld maar ook in middelen of diensten (in natura). Samenwerking (en met name de te leveren tegenprestatie) met het bedrijfsleven moet bij de missie en cultuur van de organisatie passen. Tegenprestaties voor bedrijven kunnen zijn: naamsvermelding (bedrijfslogo op het briefpapier), ontvangstmogelijkheden (gebruik van accommodaties voor recepties), inhoudelijke samenwerking. Bedrijven sponsoren een organisatie eerder als hun producten of diensten een logische band met de organisatie hebben. Het is in principe onverstandig om concurrerende bedrijven te benaderen. Als het om grotere bedragen gaat is er altijd spraken van een sponsorcontract, dat wil zeggen een zakelijke overeenkomst waarbij de ontvanger BTW-plichtig is. Het imago, de (kwaliteit van) diensten, de doelgroep en de achterban van de organisatie zijn van groot belang voor de interesse van bedrijven. Eigen inkomsten Natuurlijk heeft de organisatie ook binnenshuis mogelijkheden om aan extra geld te komen. Aan de meeste genoemde mogelijkheden zit echter veel meer werk vast dan het zich van tevoren laat aanzien. Het kan echter ook positieve neveneffecten met zich meebrengen, zoals het bereik van nieuwe doelgroepen of naamsbekendheid. Er zijn verschillende mogelijkheden om eigen inkomsten te verwerven: bezuinigingen (besparingen of bijvoorbeeld effectiever werken) financiering door particulieren grote giften donateurs collecten notariële schenkingen legaten verhuur van accommodaties kantine-inkomsten
33
organisatie van (fondswervende) evenementen verkoop van producten of diensten
Aandachtspunten Maak een uitgebreide oriëntatie op de meest geschikte financieringsbron. Dit kost veel tijd en werk, maar vergroot uiteindelijk de slaagkans. Stap 5: Keuze uit de verschillende financieringsbronnen Op basis van de opgedane kennis over verschillende mogelijkheden moet er een keus gemaakt worden welke financieringsbron(nen) benaderd worden. Toets zorgvuldig aan welke criteria de organisatie kan voldoen en baseer daarop de mogelijke keuzes. Zoek voor (grotere) projecten naar een zogenaamde financieringspiramide: voor verschillende onderdelen van het project worden verschillende financieringsbronnen gezocht en worden dus ook verschillende aanvragen geschreven. In het projectplan kunnen de mogelijke deelvragen vermeld worden. Gedeelde financiële verantwoordelijkheid kan voor financiers een belangrijke reden zijn om financiële bijdragen te verstrekken. Daarnaast is het belangrijk om te weten dat het vinden van een grote financier andere voorwaarden heeft dan het vinden van meerdere kleine financiers. Hoger in de top van de financieringspiramide betekent: persoonlijker benadering grotere bedragen kleiner aantal kansen vooral vaste binding grote belangen/tegenprestaties Lager aan de basis van de piramide betekent: minder persoonlijke benadering kleinere bedragen groter aantal kansen vooral incidentele bijdragen kleine belangen/tegenprestaties Stap 6: Het indienen van een aanvraag per financieringsbron Is er een bepaalde financieringsbron gekozen, dan moet een strategie worden uitgestippeld op welke wijze de bron benaderd wordt. Over het algemeen geldt dat hoe persoonlijker de aanvraag gedaan wordt, hoe groter de kans is dat een positief resultaat wordt geboekt. Deze methode is echter ook tijdrovender dan een onpersoonlijke aanpak. Kies een benaderingswijze die het beste bij de organisatie past en pas deze aan naar gelang de omstandigheden daarom vragen. Persoonlijke benadering persoonlijke ontmoeting telefoongesprek (eventueel met aansluitend een brief) persoonlijk geadresseerde brief (eventueel met telefonische opvolging) niet persoonlijk geadresseerde brief evenement van deur tot deur via de media
Aandachtspunten bij het aanvragen van elke vorm van financiering Begin op tijd met de aanvraag of uitwerking, dat wil zeggen minimaal een half jaar van te voren. Wees bescheiden.
34
Wees betrouwbaar en zakelijk in de communicatie en in de contacten. Zorg voor een complete, duidelijke verzorgde aanvraag. Voeg de gevraagde bijlagen toe. Schrijf bij de aanvraag altijd een (korte) begeleidende aanbiedingsbrief met hierin kort wie u bent, wat u vraagt, hoeveel u vraagt en waarom u het vraagt. In het projectplan staan de meest essentiële gegevens die nodig zijn bij de aanvraag. Bewaar altijd een kopie van de volledige aanvraag met bijlagen. Bouw een band en een netwerk op met potentiële financiers.
Een aanvraag bij een of meerdere van de vier financieringsbronnen 1. Aanvraag bij subsidiënten VOORBEREIDING Informeer eerst telefonisch naar de subsidieregeling en naar de bijbehorende subsidiecriteria. Houd rekening met de vastgestelde indieningsperiode. AANVRAAG DOEN Schrijf de aanvraag en dien deze met de bijlagen (aangetekend) in. Gebruik eventueel de aanvraagformulieren die door de subsidiënt verstrekt worden. Soms kan, bij gebrek aan tijd, een pro forma aanvraag worden ingediend. Controleer of de aanvraag door de subsidiënt ontvangen is. BEOORDELINGSPERIODE Tijdens de beoordelingsperiode kan door een ambtenaar om aanvullende informatie gevraagd worden. Persoonlijke contacten met de beoordelaar, bijvoorbeeld door het (mondeling) geven van aanvullende informatie, kan de kans op succes vergroten. BESLISSING Positieve beschikking (inclusief toegekend bedrag) of een negatieve beschikking (inclusief de argumenten) volgt. Soms worden alvast voor de beginperiode voorschotten verstrekt. 2. Aanvraag bij fondsen VOORBEREIDING Informeer eerst telefonisch of schriftelijk naar de doelstelling van het fonds en naar de bijbehorende criteria voor aanvragen. Houd rekening met de periode waarin aanvragen ingediend kunnen worden. AANVRAAG DOEN Vermeld altijd welke andere fondsen eveneens aangeschreven zijn (sommige grote fondsen werken samen). Schrijf de aanvraag en dien deze met de bijlagen (aangetekend) in. Gebruik de aanvraagformulieren die door het fonds verstrekt worden. Controleer of de aanvraag door het fonds ontvangen is. BEOORDELINGSPERIODE Tijdens de beoordelingsperiode kan door het fonds om aanvullende informatie gevraagd worden. Persoonlijk contact met de beoordelaar, bijvoorbeeld door het (mondeling) geven van aanvullende informatie, kan de kans op succes vergroten. BESLISSING Positieve toezegging (inclusief vermelding bedrag) of negatieve toezegging (met summiere argumentatie) volgt. Als het fonds uw aanvraag afwijst, vraag dan alsnog naar de motieven zodat hier een volgende keer rekening mee kan worden gehouden. 3. Aanvraag bij bedrijven VOORBEREIDING Maak een lijst van potentiële sponsors. Informeer eerst goed (telefonisch, lezen van het jaarverslag) over het bedrijf, of het bedrijf een sponsorbeleid heeft en welke afdeling de sponsoractiviteiten behandelt (afdeling communicatie of pr bij grote bedrijven, de directie bij kleinere bedrijven). Houd rekening met de periode waarin sponsorbudgetten vastgesteld worden (vaak aan het eind van het kalenderjaar).
35
Neem ruim tijd voor het benaderen van de sponsor. Benader nooit meer sponsors tegelijk dan het aantal dat nagebeld kan worden (nabellen kost veel tijd).
AANVRAAG DOEN Kies voor de benaderingswijze van uw aanvraag: persoonlijk, telefonisch of schriftelijk. Geef bij een telefonisch of persoonlijke afspraak ook altijd schriftelijke informatie. Gebruik, indien mogelijk, namens de organisatie een geschikte contactpersoon die het bedrijf of de sleutelfiguur persoonlijk kent. Zorg voor een originele wervende brief (het liefst maximaal 1 A4) die een relatie legt tussen de organisatie en het bedrijf en stuur altijd (aangetekend) een project plan mee als bijlage. BEOORDELINGSPERIODE Tijdens de beoordelingsperiode kan door het bedrijf om aanvullende informatie gevraagd worden. Informeer telefonisch binnen de afgesproken periode of de aanvraag al dan niet gehonoreerd wordt (bedrijven nemen hiertoe zelden zelf het initiatief). BESLISSING Maak bij een positieve reactie afspraken over sponsoring en leg deze schriftelijk vast Denk hierbij aan de hoogte van het bedrag, al dan iet opvoeren van BTW, de wijze van betalen, de ingangsdatum en looptijd van de sponsoring, de te leveren tegenprestatie(s). Vraag bij een negatief resultaat naar de redenen zodat u hieruit lering kunt trekken. 4. Eigen inkomsten Het betreft een aantal mogelijkheden om op zoveel mogelijk verschillende manieren financiën te verwerven: Bezuinigingen: kijk naar mogelijkheden met een accountant of een financieel expert. Particulieren: hiervoor geldt bij uitstek dat persoonlijk vragen meer oplevert dan een telefonische of schriftelijke benadering. Informeer particulieren over de mogelijkheid hun giften op te voeren voor belastingaftrek. Grote giften: zorg altijd voor een verslag van de besteding van het geld. Legaten en notariële schenkingen: informeer goed naar de juridische voorwaarden en consequenties. Verhuur van accommodatie: in het huurcontract zijn voorwaarden voor verhuur aan derden opgenomen. Kantine-inkomsten: zorg voor een goede bezetting door vrijwilligers. (Fondswervende) evenementen: de organisatie van evenementen kost veel tijd en voorbereiding; werk altijd met een draaiboek; houd rekening met tegenvallende cijfers; een geslaagd evenement levert ook naamsbekendheid op. Verkoop van diensten: win hiervoor eerst informatie in bij een (bedrijfs)specialist. Stap 7: Beheer van de verworven financiering Wanneer het geld eenmaal binnen is, is de zaak daarmee nog niet afgedaan. Verantwoord beheer van financiering betekent dat het project kwalitatief goed uitgevoerd moet worden en dat er een financiële en inhoudelijk (tussen)verslag gemaakt moeten worden. UITVOERING PROJECT Start het project niet voordat de financiering rond is. Zorg voor een goede uitvoering van het project, conform de aanvraag. Zorg voor een tussentijdse rapportage, zowel inhoudelijk als financieel, die aan de voorwaarden van de financiers voldoet. Houd de financiers op de hoogte van de voortgang van het project; een goede relatie is van belang voor het project en de toekomst. Lever de afgesproken en vastgestelde tegenprestaties. Meld wijzigingen in het project direct aan de financiers; dit kan eventueel leiden tot een wijziging van de toegekende financiën. AFSLUITING PROJECT Nodig de financiers bij de officiële afsluiting van het project uit. Zorg voor eindrapportage, zowel inhoudelijk als financieel, die aan de voorwaarden van de financiers voldoet. Evalueer het project met alle betrokkenen. AANDACHTPUNT
36
Zorg voor een goede documentatie van alle aspecten van de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van het project. Documenteer bijvoorbeeld de correspondentie en de benaderde adressenbestanden.
Tenslotte nog een aantal tips reserveer voldoende tijd werk altijd met een plan betrek de gehele organisatie communiceer intern en extern over het project gebruik ervaringen uit het verleden gebruik netwerken doe structureel aan werving van extra financiering volg de media en de vakbladen wees creatief investeer in relatiebeheer, zowel intern als extern denk positief hang nooit de vuile was van je organisatie buiten maak waar wat je toezegt / belooft geef aan wat je wel en wat je niet kan wees zelfkritisch wees altijd eerlijk en integer werk transparant en communiceer op open wijze
37
Harrie Postma initiatiefnemer van het Handboek Kansarm Kansrijk en Ambassadeur van de Armoede Coalitie Sportkansen voor alle kinderen, dat was mijn insteek toen ik in 1999 met het Jeugdsportfonds begon. Het leek een open deur, maar ondanks de gemeentelijk regelingen in het kader van jeugdparticipatie en armoedebeleid, bleven veel kinderen buitenspel staan. Het Jeugdsportfonds is een groot succes geworden met als Ambassadeur Bert van Marwijk, trainer van het succesvolle Nederlandse elftal. Maar bij de start van het Jeugdsportfonds lagen de kaarten anders. In eerste instantie reageerde mijn omgeving (ik werkte in de Jeugdzorg) sceptisch en zag men nut en noodzaak niet. Het Jeugdsportfonds is er toch gekomen omdat ik er zelf in geloofde. Maar daar red je het niet mee. Ik ging op zoek naar kansen, kreeg kansen van mensen met gezag zoals van Groen Links politicus Peter Lankhorst, van Lodewijk Asscher wedhouder uit Amsterdam, van prof. dr. Alfred Lange Klinische Psychologie van de VU Amsterdam en van de Kinderrechter mevrouw Anita Leeser-Gassan. Daarna volgende er steun van St. Doen en het VSBfonds waadoor ik met hun projectsubsidie kon bewijzen dat de formule werkte. Het is een kwestie van op zoek gaan naar kansen, het benutten van kansen, maar nog veel belangrijker kansen moeten je gegund worden. Want kansen zijn er volop dat blijkt uit het handboek Kansarm Kansrijk waarin heel veel praktische informatie staat over de wijze waarop je een bijdrage kan leveren in het vergroten van kansen van mensen in je omgeving die net dat steuntje in de rug nodig hebben. Kansen bieden is de smeerolie die er voor zorgt dat de motor weer soepel kan lopen. Toen ik hulpverlener was heb ik veel gebruik gemaakt van fondsen. In Amsterdam heb je de Stichting Samenwerking Bijzondere Noden. Ik kwam als hulpverlener bij een gezin in Amsterdam Noord en zij zaten na een verhuizing op het beton. Dan kan ik als hulpverlener praten met de ouders over op tijd naar school gaan met een pakje brood of straffen zonder een stevig pak slaag, maar ik kan er ook zorgen dat er vloerbedekking komt en daarna alsnog praten over opvoedingszaken. Dankzij de SSBN lag er binnen 4 weken vloerbedekking en de gesprekken over de aanpak van opvoeden verliepen een stuk gemakkelijker. Als professional liggen er kansen om in je omgeving een bijdrage te leveren aan een beetje geluk. Ik zeg altijd ‘geld maakt niet gelukkig maar te weinig geld wel ongelukkig!’ Dit Handboek geeft hulpverleners en professionals, die te maken krijgen met armoede en sociale uitsluiting, kansen om een bijdrage te leveren door gebruik te maken van alle regelingen en fondsen die Nederland kent. En dat kan heel leuk zijn:getuige het bedankje van Claartje Berkhoudt, schoolmaatschappelijk werker ABC uit Amsterdam: “Beste mensen van het Jeugdsportfonds, Ik heb dit jaar dankzij jullie veel kinderen/gezinnen blij kunnen maken. Alle ouders zijn dolblij en zeer dankbaar dat hun kinderen nu kunnen sporten. Sommige ouders worden ook vrijwilliger bij de sportclub, dat is natuurlijk helemaal geweldig. Kinderen zijn vaak zo enthousiast dat ze beginnen te stotteren van blijdschap. Ook zie ik dat kinderen en ouders anderen gezinnen aansporen om ook te gaan sporten. Ik word nu veel gebeld door ouders. Op scholen vragen ouders naar de sportjuffrouw. Maar ik ben eigenlijk schoolmaatschappelijk werker. Dankzij het Jeugdsportfonds, kan ik ervoor zorgen dat vele kinderen lekker kunnen sporten en niet rondhangen op straat, ook zie ik dat ze veel zelfvertrouwen krijgen. Dankzij het Jeugdsportfonds is mijn werk veel leuker geworden, hartelijk dank”.
38
Overzicht van een aantal Fondsen in Nederland Bij het opstellen van onderstaande inventarisatie van fondsen is gebruik gemaakt van onder andere de Fondsendisk Vereniging van Fondsen in Nederland Walenberg Pers. De lijst is geen volledig overzicht van de fondsen die in Nederland operationeel zijn. STICHTING ALGEMEEN CULTUREEL FONDS DER SHV FENTENER VAN VLISSINGEN FONDS Ondersteuning culturele activiteiten in stad en provincie Utrecht, in het bijzonder de stad Utrecht. Subsidie kan worden aangevraagd voor activiteiten op diverse culturele gebieden zoals podiumkunsten (muziek, dans, toneel), beeldende kunst, architectuur, boeken en restauraties. Geen subsidie aan particulieren. Schriftelijk met omschrijving van: aanvrager, project, begroting en dekkingsplan. Aanvragen die hier niet aan voldoen, worden niet in behandeling genomen. Telefoon: 030-2338499 Fax: 030-2338304 e-mail
[email protected] Website www.fentenervanvlissingenfonds.nl postadres Rijnkade 1, 3511 LC Utrecht STICHTING ALERT, FONDS VOOR JONGERENACTIVITEITEN Doel: De stichting beoogt de positie van jongeren in en buiten Nederland te verbeteren. Daarnaast wil stichting Alert via een rechtvaardige verdeling van kapitaal, kennis en macht bijdragen aan een fundamentele verandering van de samenleving. De stichting ondersteunt activiteiten van progressieve groeperingen die maatschappelijke veranderingen nastreven, van migranten en jongeren. Regio: De stichting ondersteunt activiteiten voor en door jongeren in en buiten Nederland. De activiteiten moeten maatschappelijk actueel zijn en gericht zijn op positieverbetering van jongeren, politieke bewustwording, internationale solidariteit, migranten, meisjes en milieu. Een subsidieaanvraag gebeurt door middel van een subsidieaanvraagformulier dat op verzoek gericht aan het post- of e-mailadres van de stichting verkrijgbaar is. Periode indiening aanvraag: Men kan gedurende het gehele jaar aanvragen indienen. De beoordeling van een aanvraag duurt ongeveer acht weken. Financiële bijdragen van dit fonds bedragen maximaal € 2.500,-. Postbus 16122, 2301 GC Leiden E-mail:
[email protected] Website: www.alertfonds.nl A.M.V.J. FONDS Materieel en immaterieel ten dienste zijn van mensen, teneinde hen creatief en recreatief bezig te doen zijn, opdat een ieder in vrijheid kan deelnemen in en werken aan cultuur en maatschappij. AMVJ richt zich primair op jongeren voor wie de toegang tot sociaal culturele activiteiten niet gemakkelijk en/of vanzelfsprekend is. Telefoon: 020-6890662 FAX: 020-6186476 E-MAIL
[email protected] website www.amvjfonds.nl postadres Baarsjesweg 258, 1058 AC Amsterdam Dhr. mr. B. C. Franssen (secretaris) ANDRIES DE LA FONTAINE VERWEY FONDS Het verlenen van financiële steun aan degenen die daarvoor, naar het oordeel van het bestuur, in aanmerking komen. Diegenen die voor financiële steun in aanmerking komen, moeten: a. Nederlandse ingezetenen zijn b. de Nederlandse nationaliteit hebben of minstens
39
c. een langdurige verblijfsvergunning. Doelstelling:Het verlenen van financiële hulp uitsluitend aan personen of gezinnen, die door welke omstandigheden dan ook in een financiële noodsituatie verkeren. Alleen aanvragen ingediend door bemiddeling van een maatschappelijk werk(st)er van een instantie voor maatschappelijk werk worden in behandeling genomen. Er wordt geen hulp verstrekt in geval van schuldsanering, bij de aanschaf van auto's of aangepaste auto's, reis- en/of vakantietickets en opleidings- of onderwijs faciliteiten. Maximale bijdrage € 230,-. Aanvraagprocedure: Schriftelijk via organisatie van maatschappelijk werk. POSTADRES Veldhuizerdijk 5, 7431 PG Diepenveen (Gem. Deventer) STICHTING BERNARD VAN LEER FOUNDATION Doel: De stichting beoogt de ontwikkelingskansen van jonge kinderen (0 tot 8 jaar) in een achterstandssituatie te verbeteren. Om dit doel te realiseren verleent de stichting financiële en inhoudelijke steun aan (voorbeeld)projecten ter bevordering van de ontplooiingskansen van kinderen. Regio: Steun wordt verleend aan projecten met een voorbeeldfunctie in Nederland en aan initiatieven in vele landen buiten Nederland. Aanvraagprocedure: De stichting maakt geen gebruik van aanvraagformulieren omdat ze de meeste projectaanvragen zelf initieert. Aanvragers kunnen een kort geformuleerd projectplan met begroting en informatie over de organisatie voorleggen aan de stichting. Per e-mail ingediende aanvragen worden niet in behandeling genomen. Periode indiening aanvraag: Voor informatie kan men zich tot de stichting wenden Postbus 82334, 2508 EH Den Haag Eisenhowerlaan 156, 2517 KP Den Haag Telefoon: 070 - 3512040 Fax: 070 - 3502373 E-mail:
[email protected] Website: www.bernardvanleer.org BURKENS-STICHTING Het verstrekken van financiële steun aan personen die in financieel moeilijke omstandigheden verkeren en waarvoor niet, dan wel alleen met groot bezwaar, een beroep kan worden gedaan op algemeen sociale voorzieningen. Eenmalige individuele schenkingen ter verlichting van de dringende materiële noden van mensen die in moeilijke financiële omstandigheden verkeren. Er worden uitsluitend aanvragen in behandeling genomen welke schriftelijk zijn ingediend door erkende, niet-bedrijfsmatige en onafhankelijke instellingen die werkzaam zijn op sociaalmaatschappelijk terrein en bereid zijn om het beheer te voeren over het eventueel toegekende geld en controle uit te oefenen op de juiste besteding daarvan. Er wordt geen steun verleend aan organisaties, projecten of activiteiten, noch aan studies of opleidingen, schuldsaneringen en zaken die zich buiten Nederland afspelen. Schenkingen zijn in het algemeen niet groter dan € 250,-. Aanvraagprocedure: Schriftelijk, op één A4-tje, met duidelijke omschrijving van de situatie en de daaruit voortkomende problemen. Vermelding van het gevraagde bedrag en de financiële positie van de betrokkene(n). Postadres: Cederlaan 39, 2282 KC Rijswijk (ZH) hr. D.J. Burkens. DE DIRK-JAN EN KITTY REEK-VERSTEEGH STICHTING Het doen van uitkeringen daar waar die uitkeringen aan het algemeen maatschappelijk belang voor het grondgebied Nederland, Indonesië, Suriname, de Nederlandse Antillen en Aruba dienstbaar zullen zijn, alsmede het doen van uitkeringen voor liefdadige doeleinden. Hoofdzakelijk investeringssubsidies. Beperkingen: Niet gehonoreerd worden o.a. aanvragen: - voor exploitatie-subsidies;
40
- van belanghebbende natuurlijke personen zelf (uitsluitend via organisaties of instanties); - voor ondersteuning van wetenschappelijke projecten; - van (professionele) fundraising organisaties (bijv. service-clubs) t.b.v. projecten van derden; - van studenten. Aanvraagprocedure: Uitsluitend schriftelijk. Beslissingen eenmaal per kwartaal. Telefoon: 010-2246195 Postadres: Postbus 2888, 3000 CW Rotterdam Stichting DOEN Doel: De Stichting DOEN (Nationale Postcodeloterij/ Nederlandse Sponsorloterij) financiert initiatieven op de terreinen Cultuur, Sport en welzijn, Ontwikkelingssamenwerking en mensenrechten en Natuur- en milieubescherming die een bijdrage leveren aan het realiseren van een leefbare wereld. Projecten die in principe voor financiering door DOEN in aanmerking komen, liggen op terreinen als het bevorderen van interculturele communicatie, duurzame armoedebestrijding, verbetering van arbeidsomstandigheden, (re)integratieprojecten voor gemarginaliseerden, doorbreken van het sociale isolement van groepen mensen in Nederland en structurele sportactiviteiten voor gemarginaliseerde groepen en gehandicapten. DOEN is vooral geïnteresseerd in projecten met een concrete, meetbare uitkomst. Steun wordt niet gegeven aan projecten op de terreinen onderwijs en gezondheidszorg. Ook aan inrichtingskosten, congressen, publicaties en voorlichting en bewustwordingsactiviteiten verleent DOEN geen steun. Regio: Projecten op de terreinen Cultuur en Sport & welzijn dienen in Nederland of op de Nederlandse Antillen/Aruba te worden uitgevoerd. Voor andersoortige projecten geldt in principe geen geografische beperking. Aanvraagprocedure: Schriftelijk in te dienen aanvragen moeten in elk geval vergezeld gaan van een korte projectbeschrijving (maximaal twee A4-tjes), gegevens over de aanvragende organisatie, een begroting en een dekkingsplan. Binnen twee maanden laat DOEN weten of de aanvraag al dan niet in behandeling zal worden genomen. Bij een positieve beslissing zal om aanvullende informatie worden gevraagd. Periode indiening aanvraag: Aanvragen kunnen in principe het gehele jaar worden ingediend. Postbus 75621 1070 AP Amsterdam Van Eeghenstraat 70, 1071 GK Amsterdam Telefoon: 020 - 5737333 Fax: 020 - 5737370 E-mail:
[email protected] Website: www.doen.nl Bedankt…. DEN BEER POORTUGAEL STICHTING STEUNFONDS Steunverlening aan hulpbehoevende groepen door twee Beste mensen van Kinderhulp, keer per jaar (voorjaar/ najaar) uitkeringen te doen aan Via deze kaart willen wij jullie bedanken voor de organisaties, werkzaam binnen 's-Gravenhage. giften vanuit jullie kant. Wij zijn erg blij dat we dat Het gaat om steun aan binnen de gemeente 'skrijgen en dat we dan leuke dingen kunnen doen. Gravenhage verrichte activiteiten aan Heel erg bedankt. Jongeren van de Klimop (vrijwilligers) organisaties: (Hoenderloo-groep). - voor ouderen - voor jongeren - voor gehandicapten - voor kwetsbare groepen. Aanvraagprocedure: Schriftelijk, beargumenteerd verzoek in te zenden aan het secretariaat (voorzien van begroting). Postadres: Terschellingsestraat 79, 2583 JP Den Haag
41
DULLERTSSTICHTING De stichting heeft als doel het lenigen van maatschappelijke noden. De stichting steunt personen of groepen van personen, die in moeilijke maatschappelijke omstandigheden verkeren. De steun kan van financiële of materiële aard zijn. Te denken valt aan huishoudelijke benodigdheden, vakanties, schuldhulpverlening, verhuiskosten, vervoerskosten, psychologische/medische behandelingen. Ook organisaties en instellingen die zich bezig houden met maatschappelijke noden worden financieel gesteund . Telefoon: 026-4425192 FAX: 026-3519027 E-mail
[email protected] Postadres: Jansbinnensingel 22, 6811 AK Arnhem Dhr. Ir. R. van de Beek (secretaris-rentmeester) ERASMUSSTICHTING Het bevorderen van onderwijs, kunst en wetenschap voor projecten met een Rotterdams karakter en binnen de regio Rotterdam. Beperkingen: Geen studiefinancieringen, geen studiereizen, geen afstudeerprojecten, geen congressen, geen proefschriften, geen individuele projecten, geen activiteiten buiten de regio. Aanvraagprocedure: Alleen schriftelijk. Telefonisch contact is niet mogelijk. Toezending van een duidelijke omschrijving van het project, voorzien van een begroting, statuten en opgave welke andere fondsen zijn benaderd. Aanvraag ruim voor de projectdatum indienen, behandeltijd ± 3 maanden. Postadres: Schiekade 75, 3033 BD Rotterdam Mw. B.H.P. Spronk-v. Dijk FONDS 1818 Fonds 1818 steunt, stimuleert en initieert projecten van algemeen belang die er op gericht zijn mensen zelfstandig en gelijkwaardig te laten deelnemen aan het maatschappelijke leven. Het fonds steunt projecten en initiatieven op het gebied van zorg en welzijn, jeugd, kunst en cultuur alsmede natuur en milieu. Fonds 1818 verstrekt financiële bijdragen in de vorm van donaties, garanties of leningen, zonder hiervoor een tegenprestatie te bedingen. Fonds 1818 geeft ook adviezen, helpt bij het opstellen van projectplannen, houdt voorlichtingsbijeenkomsten in de regio en verzorgt kosteloze cursussen fondsenwerving. Ieder kwartaal verschijnt Fonds 1818 Magazine met een overzicht van gesteunde projecten. Een abonnement is gratis. Ieder jaar geeft het fonds een Jaarbericht uit waarin steeds een thema centraal staat. Op de website, www.fonds1818.nl is uitgebreide informatie over het fonds, de aanvraagprocedure, cursussen en projecten te vinden. Aanvragen voor steun aan individuen of aan projecten met een politiek, religieus of commercieel karakter worden in de regel niet gehonoreerd. Aan overheden en overheidsinstellingen wordt in beginsel geen steun verleend. Exploitatietekorten, salariskosten, kosten van levensonderhoud en kosten verbonden aan de normale activiteiten van een organisatie zijn in principe van steun uitgesloten. Aanvragen voor donaties dienen ruim voor aanvang van een project (ten minste acht à tien weken) schriftelijk bij Fonds 1818 te worden ingediend. Een handleiding voor het indienen van een aanvaag vindt u op de website. Een aanvraag bestaat uit: volledige projectbeschrijving, begroting met dekkingsplan, overzicht van instellingen waar eveneens een aanvraag is ingediend, jaarverslag met jaarrekening, kopie statuten, naam en telefoonnummer waarop u overdag bereikbaar bent. Binnen twee weken na het indienen van de aanvraag ontvangt u een ontvangstbevestiging. In principe neemt de behandeling niet meer dan acht weken in beslag. Voor jongeren onder de 24 jaar gelden speciale spelregels. kijk hiervoor op www.fonds1818-24.nl. Telefoon: 070-3641141 FAX: 070-3641891 E-MAIL
[email protected] Website www.fonds1818.nl Postbus 895, 2501 CW Den Haag Afdeling Voorlichting en Communicatie 070-3754957 FONDS BOLSWARD DRONRIJP 1993 De stichting heeft ten doel het zonder winstoogmerk verhogen van de kwaliteit van de samenleving onder meer door het al dan niet met financiële en/of operationele hulp van anderen (natuurlijke- of rechtspersonen) verlenen van (financiële) steun aan projecten of doelen van algemeen maatschappelijk belang met een ideële en/of sociale strekking. Onder algemeen maatschappelijk belang zoals hiervoor bedoeld, wordt tenminste begrepen het belang op sociaal maatschappelijk gebied, alsmede op het gebied van educatie, gezondheid en welzijn, kunst en cultuur, natuur en milieu, sport en vrijetijdsbesteding.
42
Niet aan particulieren en (semi-)overheden. Aanvragen voor financiële steun kunnen uitsluitend worden ingediend via het aanvraagformulier van het Fonds Bolsward-Dronrijp 1993. Dit aanvraagformulier is verkrijgbaar bij het secretariaat van het Fonds of is te downloaden via www.bolswarddronrijp.nl. Telefoon : 06-20247238. E-mail:
[email protected] Website www.bolswarddronrijp.nl POSTADRES Postbus 137, 8700 AC Bolsward FONDS VOOR CULTUURPARTICIPATIE Het fonds heeft tot doel actieve cultuurparticipatie van alle inwoners van Nederland te bevorderen. Het fonds kent drie aandachtsgebieden: amateurkunst, cultuureducatie en volkscultuur. Er zijn twee programma's: a. Het beste van twee werelden, bevordering van samenwerking tussen amateurs en professionals; b. Er zit muziek in ieder kind, om zoveel mogelijk kinderen muziek te laten maken. Aanvragen die niet passen binnen de regelingen of programma's van het fonds worden niet gehonoreerd. Aanvragen dienen 13 weken voor aanvang van het project te zijn ingediend. Het fonds heeft bij voorkeur al contact met aanvragers vóór het daadwerkelijk indienen van een aanvraag. Telefoon: 030-2336030 E-mail:
[email protected] Website: www.cultuurparticipatie.nl Postadres: Postbus 465, 3500 AL Utrecht Noah van Klaveren FONDSDBL De stichting stelt zich ten doel financiële hulp te verlenen 'aan personen of gezinnen, die daaraan in maatschappelijke zin behoefte hebben'. Dit betekent dat mensen die door omstandigheden in (grote) financiële problemen zijn gekomen en daardoor niet meer kunnen deelnemen aan het maatschappelijk verkeer, in aanmerking kunnen komen voor financiële hulp. Ook instellingen die deze doelgroep helpen door opvang begeleiding of ondersteuning en die zich richten op de regio Rijnmond, kunnen voor een financiële bijdrage een beroep doen op de stichting. Activiteiten: - Lenigen van individuele noden; - financiële ondersteuning aan instellingen die voorzieningen aanbieden in de regio Rijnmond aan indivi duen die maatschappelijk zijn achtergesteld. De stichting verleent geen hulp aan studenten,voor training of opleiding van medewerkers van instellingen en voor publicitaire werkzaamheden (congressen e.d.) van instellingen. Aanvraagprocedure: Zie website: www.fondsDBL.nl Telefoon : 010-4113170 E-MAIL:
[email protected] Postadres: Postbus 1599, 3000 BN Rotterdam ABN-AMRO FOUNDATION Per 1 juli 2010 gaat Fortis Foundation Nederland over in ABN AMRO Foundation. Als gevolg van het samengaan van Fortis Bank Nederland en ABN AMRO, is de stichting Fortis Foundation Nederland over gegaan in de stichting ABN AMRO Foundation. In de komende periode zul je via deze website meer lezen over het specifieke programma rond de integratie van beide banken en de rol die de foundation daarbij speelt. Je kunt ons voor vragen bereiken via contact. ABN AMRO speelt een belangrijke rol in het realiseren van de wensen en ambities van mensen. Die positie is de basis voor de maatschappelijke betrokkenheid van onze organi satie. Het uitgangspunt voor de maatschappelijke betrokkenheid van ABN AMRO is het versterken van mensen die om wat voor reden dan ook minder kansen hebben in de maatschappij. Dit doen we door programma’s en projecten te organiseren waarbij onze medewerkers zich actief kunnen inzetten in de maatschappij. Mensen voor mensen. De focus ligt op het duurzaam versterken van kwetsbare jongeren. Stichting ABN AMRO Foundation Postadres; Postbus 283 1000 EA AMSTERDAM Bezoekadres: Gustav Mahlerlaan 10, 1082 PP AMSTERDAM
43
Tel.+31 (0) 20 6 291691
[email protected] FUNDATIE VAN DEN SANTHEUVEL, SOBBE STICHTING Het doel van de stichting is het verlenen van geldelijke steun tot oprichting, uitbreiding of instandhouding va n instellingen, welker doel is van menslievende of liefdadige aard. In de praktijk gaat het vooral om de volgende richtingen: maatschappelijk werk, gehandicapten- en ziekenzorg, dorpshuizen en buurtcentra, werkgelegenheid. Geschonken wordt alleen aan rechtspersonen. Aan een instelling wordt niet vaker dan éénmaal per drie jaar gegeven, tenzij het gaat om een koepelorganisatie met gespreide projecten. In exploitatiekosten wordt niet bijgedragen. Geen giften worden geschonken aan o.a. de volgende doeleinden: kinderdagverblijven; peuterspeelzalen; scouting/Jong Nederland, tenzij voor gehandicapten; cultuur; buitenlandse organisaties, tenzij in voormalige kolonies; milieubescherming; dieren(asiel); politieke doelen; sport, tenzij voor gehandicapten; wetenschappelijk onderzoek; bezoek aan congressen; studiebeurzen; (lokale) omroepen; festiviteiten; amateurmuziek. Aanvraagprocedure: Schriftelijk, zo nodig na telefonisch contact vooraf voor informatie over de bestedingsdoeleinden. Telefoon : 020-6233246 WEBSITE www.fundatiesobbe.nl Postadres Herengracht 524a, 1017 CC Amsterdam Mw. drs. E.M.L. den Braber G.PH. VERHAGEN-STICHTING De stichting heeft tot doel het verlenen van steun aan sociale en culturele instellingen, die in de stad Rotterdam gevestigd en actief zijn en in een enkel geval aan nationaal opererende instellingen. De stichting heeft tot doel het verlenen van steun aan sociale en culturele instellingen, die in groot Rotterdam gevestigd zijn en bij hoge uitzondering aan nationaal opererende instellingen. Een bijdrage is alleen beschikbaar voor stichtingen, verenigingen en soortgelijke instellingen. Individuen, bedrijven of instellingen met een commerciële (neven) doelstelling worden niet gesteund. Geen bijdragen worden verstrekt aan instellingen met een politieke of godsdienstige grondslag of aan evenementen die al plaats vonden voor de aanvraagbehandeling door het bestuur. Exploitatie budgetten worden, doorgaans in principe, niet ondersteund en dus ook niet de normale activiteiten van instellingen die voor o.m. toneel, dans, film, congressen, festivals en tentoonstellingen in het leven zijn geroepen. Ook bewonersorganisaties, studiereizen en studentenactiviteiten vallen buiten de doelstellingen. Er worden geen regelmatig terugkerende subsidies verstrekt, vooral niet in de twee jaar nadat een ondersteuning werd verkregen. Aanvragen kunnen uitsluitend schriftelijk worden ingediend bij het secretariaat van de stichting. Zij moeten naast een beknopte omschrijving / doelstelling, indien relevant de inschrijving in de Kamer van Koophandel, vergezeld zijn van een begroting en/of dekkingsplan. Tevens moet aangegeven worden of andere fondsen zijn benaderd en of er toezeggingen zijn gedaan. Het bestuur vergadert in principe vier maal per jaar zodat rekening gehouden moet worden met een maximale behandelperiode van 4 maanden. Daar honorering van alle aanvragen het beschikbare budget zou overtreffen, stelt het bestuur prioriteiten. Op bezwaren tegen genomen besluiten, zal het bestuur niet ingaan. Telefoon : 010-4669358 E-MAIL
[email protected] Postadres Schiekade 75-77, 3033 BD Rotterdam HAËLLA STICHTING De Haëlla Stichting heeft tot doel het verlenen van financiële ondersteuning. Bij de beoordeling van aanvragen op bovengenoemde terreinen wordt inachtgenomen welke mentaliteit er spreekt uit het project: geeft de aanvrager zich rekenschap van een wijdere horizon; een perspectief voor de toekomst? Kan de aanvrager rekenen op steun uit de eigen achterban? Zijn er vrijwilligers bij het project betrokken? Is het oogmerk (mede) dat er bewustwording en mentaliteitsbeïnvloeding plaatsvindt? Hierbij valt te denken aan een wereld waarin naar gerechtigheid, vrede en het behoud van de schepping gestreefd wordt en
44
waarin gewerkt wordt aan een economische orde gericht op duurzame ontwikkeling. Voorts kan in de beoordeling betrokken worden of de aanvrager blijk geeft van creativiteit en de wil om onderzoekend te werk te gaan. In het algemeen richt het fonds zich meer op steun aan afgeronde projecten, op projecten waarbij de doelgroep direct baat heeft, op startsubsidies, op tijdelijke noodzakelijke hulp e.d., dan op het wegwerken van structurele tekorten of tekorten die zijn ontstaan door afnemende overheidssteun. Er wordt ook minder gedacht aan het steunen van gevestigde instellingen (zoals de kerken, onderwijsinstellingen en instellingen van maatschappelijk werk) of organisaties met een vaste, financieel daadkrachtige achterban (hieronder wordt ook verstaan werkend met een reguliere overheidssubsidie). Aanvragen die binnen één van de bovengenoemde aandachtsvelden vallen, maar die een bijdrage beogen voor studiebeurzen, stages in binnen- of buitenland, voor bouwactiviteiten of participatie in risicodragend kapitaal, voor het vormen van fondsen, voor onderzoek (vooral ook zuiver wetenschappelijk), voor activiteiten van individuele personen komen niet voor steun in aanmerking. Bovendien zijn alle aanvragen op het terrein van de gezondheids- en gehandicaptenzorg, sport en recreatie, kunst en cultuur, regulier onderwijs, buurt- en wijkwerk en culturele uitwisseling met een overwegend ontspannend karakter uitgesloten van financiële steun. Aanvraagprocedure: Alleen schriftelijk, per post of per e-mail (niet beide) of via digitaal aanvraagformulier op de website. Telefoon : 070-3249929 FAX: 070-3282210 E-mail
[email protected] WEBSITE www.haella.nl Postadres Jan van Nassaustraat 102, 2596 BW ’s-Gravenhage Mw. dr. G.E. Zanen HAZEWINKELFOND Het lenigen van algemeen erkende noden op sociaal en maatschappelijk gebied in de provincies Groningen en Drenthe. Doelgroep: particulieren, met name zij die tussen wal en schip (dreigen te) vallen, vrijwilligersorganisaties e n overige hulpvragers in Groningen en Drenthe. In het algemeen is de hulp eenmalig. Het fonds draagt niet bij in regelmatig terugkerende kosten. Bij aanvragen van particuliere personen gelden tenminste de volgende voorwaarden. De aanvraag moet worden ingediend door een erkende instelling of persoon, zoals sociale dienst, jeugdverlening, maatschappelijk werk, curator enz. en dient in ieder geval de volgende informatie te bevatten: naam cliënt, woonadres, financiële situatie (inkomsten, uitgaven, schulden), het doel waarvoor steun gevraagd wordt, raming van het benodigde bedrag en opgave van eventuele andere fondsen/instellingen die benaderd zijn/worden (denk hierbij o.a. ook aan bijzondere bijstand gemeente). Niet-particulieren dienen een exploitatieoverzicht van inkomsten en uitgaven mee te sturen over het afgelopen jaar, een begroting voor het lopende jaar en bij investeringen tevens het dekkingsplan. Het fonds helpt alleen als reguliere (overheids-) hulp niet mogelijk of niet voldoende is. Aanvraagprocedure: Uitsluitend schriftelijk. Het bestuur komt driemaal per jaar bijeen (in januari, mei en september) om de dan binnengekomen aanvragen te bespreken. Het bestuur kan bij een aanvraag met een kennelijk spoedeisend karakter, buiten dit vergaderschema overgaan tot het treffen van een voorlopige voorziening. Website www.hazewinkelfonds.nl Postadres Postbus 60, 9700 MC Groningen STICHTING HULP NA ONDERZOEK Stichting Hulp na Onderzoek (opgericht in 1919) is een fonds dat giften verstrekt aan maatschappelijke projecten. Door middel van een gericht giftenbeleid wil Hulp na Onderzoek bijdragen aan een beter leefklimaat, in het bijzonder in Amsterdam. Hulp na Onderzoek doet uitkeringen aan instellingen op het terrein van o.a. jeugd-, ouderen- en gezondheidszorg, aan welzijnsinstellingen, buurthuizen, werkgelegenheids- en integratieprojecten, mentorprojecten en huiswerkbegeleidingsprojecten voor kansarme jongeren. Niet in aanmerking voor een gift komen o.a. organisaties op het gebied van cultuur, milieubescherming, politieke doelen, wetenschappelijk onderzoek, noch peuterspeelzalen, kinderdagverblijven, scouting (tenzij voor gehandicapten).
45
Ook draagt Hulp na Onderzoek niet bij in exploitatiekosten. Postadres: Herengracht 524-A 1017 CC Amsterdam telefoon: (020)3308873 JANTJE BETON (NATIONAAL JEUGD FONDS) Jantje Beton komt op voor de speelkansen van alle kinderen in Nederland. Niet alleen hebben ze dan plezier, ze doen ook allerlei indrukken en ervaringen op die goed zijn voor hun ontwikkeling. Met name voor kinderen die door omstandigheden in de verdrukking dreigen te komen, is dat extra belangrijk. Daarom bedenkt, financiert en organiseert Jantje Beton projecten om juist deze kinderen spelenderwijs voor te bereiden op een actieve deelname aan onze samenleving. Want door kinderen samen te laten spelen, leren ze samenleven! Het verstrekken van financiële steun aan projecten, gericht op kinderen en jongeren in hun vrije tijd. De voorkeur gaat uit naar stimuleringsprojecten en nieuwe initiatieven, waarbij Jantje Beton extra aandacht besteedt aan kinderen en jongeren die door bepaalde omstandigheden minder kansen hebben. Als regel worden geen bijdragen toegezegd in reguliere activiteitskosten. Evenmin komen exploitatiekos ten in aanmerking voor steun. Leeftijdscategorie: jeugd en jongeren tot ca. 18 jaar. Voor het indienen van een steunaanvraag kan men contact opnemen met de afdeling Fondsverstrekkingen telefoon: 030-2427257. FAX: 030-2444857 E-mail
[email protected] WEBSITE www.jantjebeton.nl Postadres Postbus 85233, 3508 AE Utrecht JEUGDSPORTFONDS Doel: Sportkansen voor kinderen van financieel niet draagkrachtige ouder(s) Kernbegrippen: Sportkans voor kinderen niet financieel draagkrachtige ouder(s) -
Snel efficiënt, laagdrempelig en niet bureaucratisch
-
Aanvraag verloopt via het Aanvraagregistratiesysteem
-
Ontbreken van voorliggende financiële voorzieningen
-
Sociaal minimum en/of financiële motivatie
-
Intermediairs zijn professionals
Regio en aanvraag: zie voor informatie www.jeugdsportfonds.nl Postadres: Postbus 240 1000 AE Amsterdam Telefoon: 020-6957848 E-mail:
[email protected] Website: www.jeugdsportfonds.nl JEUGDCULTUURFONDS Doel: Cultuurkansen voor kinderen van financieel niet draagkrachtige ouders Regio en aanvraag: zie voor informatie www.jeugdcultuurfonds.nl Kernbegrippen: Cultuurkansen voor kinderen niet financieel draagkrachtige ouder(s) -
Snel efficiënt, laagdrempelig en niet bureaucratisch
-
Aanvraag verloopt via het Aanvraagregistratiesysteem
-
Ontbreken van voorliggende financiële voorzieningen
-
Sociaal minimum en/of financiële motivatie
-
Intermediairs zijn professionals
Postadres: Herengracht 218 1016 BT Amsterdam Telefoon: 020 62 020 69 E-mail:
[email protected] Website: www.jeugdcultuurfonds.nl
46
STICHTING JEUGDWELZIJN/JEUGDZORG SAMEN OP WEG KERKEN Doel: Het fonds Jeugdwelzijn/Jeugdzorg geeft financiële steun aan activiteiten voor jongeren met een maatschappelijke achterstand. Speciale aandacht krijgen projecten die direct ten goede komen aan de doelgroepen werkloze jongeren, verslaafden, allochtone jongeren en crisisopvang, met name activiteiten met een voorbeeldfunctie en die waarbij vrijwilligers zijn betrokken. Regio: Het fonds financiert activiteiten in Nederland. Aanvraagprocedure: Voor landelijk werkende organisaties beschikt het fonds over aanvraagformulieren. Deze worden op verzoek toegestuurd. Bij de beoordeling van verzoeken wordt ook bekeken of van bestaande andere subsidiemogelijkheden gebruik is gemaakt. Periode indiening aanvraag: Voor informatie kan men contact opnemen met het fonds. Postbus 456, 3500 AL Utrecht Telefoon: 030 - 8801811 Fax: 030 - 8801946 E-mail:
[email protected] Website: www.kerkinactie.nl K.F. HEIN FONDS Het bevorderen van: - monumentenzorg;- natuurbehoud;- volksgezondheid;- cultuur en volksontwikkeling; - maatschappelijk werk;- podiumkunsten. Het beschikbaar stellen van financiële middelen ten behoeve van instellingen werkzaam op de hierboven genoemde gebieden. De activiteiten zijn beperkt tot de regio Utrecht, tenzij het om aangelegenheden gaat die van nationaal belang zijn. Geen steun wordt verleend aan individuele gevallen, waaronder aanvragen op het gebied van studie-doeleinden (zie K.F. Hein Fonds Studie en Individuele Noden). Aanvraagprocedure: zie www.kfhein.nl Telefoon : 030-2322114 FAX: 030-2328555 E-mail:
[email protected] WEBSITE www.kfhein.nl Postadres Maliesingel 28, 3581 BH Utrecht Dhr. M.A. Wiegman MA KATHOLIEKE STICHTING JONGERENBELANGEN Het bevorderen van lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn van jeugd en jongeren die door omstandigheden van persoonlijke of maatschappelijke aard in hun ontwikkeling ernstig worden bedreigd. Verlenen van financiële steun middels schenkingen. - Geen uitkeringen aan individuele personen; - geen dekking van structurele exploitatietekorten; - geen vakanties of studiereizen. Aanvraagprocedure: Gedetailleerde, uitsluitend schriftelijke aanvraag (eventueel na telefonisch contact) met omschrijving van het concrete te financieren project, met als bijlagen, indien mogelijk: - recente balans en resultatenrekening; - begroting van voorgenomen investering en financieringsplan; - exploitatiebegroting; - statuten; - uittreksel van inschrijving in Stichtingenregister bij Kamer van Koophandel; - kopie ANBI-aanwijzing; - namen van benaderde instellingen; - referenties. Telefoon : 070-3505391 09.00-12.00 uur FAX: 070-3505391 E-mail
[email protected] Postadres Badhuisweg 11, 2587 CA 's-Gravenhage STICHTING KINDERPOSTZEGELS NEDERLAND
47
Stichting Kinderpostzegels Nederland is een kinderhulporganisatie met als motto: 'voor kinderen door kinderen'. De jaarlijkse Kinderpostzegelactie is hiervan het sprekende voorbeeld en vormt het visitekaartje van de organisatie. Kinderen helpen met de actie andere kinderen. Met het ingezamelde geld steunt Kinderpostzegels wereldwijd projecten waarin de veiligheid en ontwikkeling van kinderen centraal staan. Kinderpostzegels vindt het belangrijk kinderen zoveel mogelijk te betrekken bij projecten. Omdat ook hier geldt: voor kinderen, door kinderen. Schipholweg 73/75 2316 ZL Leiden Telefoon: (071) 525 98 00 Fax: (071) 513 01 47 Website www.kinderpostzegels.nl STICHTING LEERGELD In Nederland leven zo'n 340.000 kinderen in gezinnen met een inkomen rond de bijstandsnorm. Anders dan in ontwikkelingslanden, maar in verhouding even schrijnend en bovendien om de hoek. Schoolgaande kinderen - in de greep van de armoede - kunnen niet of weinig met andere kinderen meedoen. Niet met schoolkamp/week, niet met excursie, geen sportclub of kunstzinnige vorming. Ook schoolmaterialen en aan het begin van het jaar alle boeken hebben, wordt steeds vaker een probleem. Meedoen vergroot de horizon van kinderen; zij maken sociale contacten, leren teamgeest, zich handhaven in een groep, leren winnen en verliezen. Als kinderen dit soort dingen niet leren maar worden buitengesloten, komen niet alleen zij ernstig tekort maar zal de maatschappij daar later duur "leergeld" voor betalen. Leergeld heeft een formule opgebouwd om dat "wel meedoen" zo efficiënt mogelijk te regelen. Hoofdkenmerken zijn: laatste vangnet: als overheidsvoorzieningen gebruikt, niet meer voorradig of onvoldoende zijn. local-for-local: relatieve kleinschaligheid - dan zijn zaken o.m. overzienbaar, zowel qua organisatie als fondsenwer-ving. Huisbezoek met ervaringsdeskundigen voor het directe contact met de doelgroep/aanvragers over hulp. Zij praten dezelfde taal. Er is onderling respect, taboes worden doorbroken en problemen bespreekbaar gemaakt. hulp via één-loket-functie: Toetsing aan doelgroepcriteria: Analyse probleem/aanvrage in relatie tot voorliggende voorzieningen Voorlichting en bemiddeling tot verkrijging van desbetreffende voorzieningen Aanvullende materiële of financiële hulp van Stichting Leergeld terugkoppeling- of signaleringsfunctie naar de overheid m.b.t. tekort schietende voorzieningen en/of wetgeving. Postadres: Leergeld Nederland Postbus 3086 5003 DB Tilburg Website: www.leergeld.nl STICHTING MAMA CASH Doel: Mama Cash financiert initiatieven van vrouwen in de hele wereld die werken aan de basis en zelf hun positie in de maatschappij proberen te verbeteren. Het betreft initiatieven die zijn gericht op de thema’s Lichamelijke integriteit, Kunst, cultuur en media, Economische rechtvaardigheid, Vrede en veiligheid en Zeggenschap en participatie. In Nederland verleent Mama Cash subsidies voor innovatieve en culturele projecten van vrouwen en voor ondersteuning van vrouwengroepen. Ook worden wel reisbeurzen verleend. Prioriteit wordt onder meer gegeven aan projecten van vrouwen en meiden die de multiculturele samenleving stimuleren. Regio: Financiële ondersteuning wordt verleend aan projecten in Nederland, het Zuiden (Derde Wereld), Middenen Oost-Europa en de voormalige Sovjet Unie. Subsidies voor projecten buiten Nederland kunnen uitsluitend worden aangevraagd door vrouwengroepen uit de regio zelf. Aanvraagprocedure: Aanvragen moeten schriftelijk worden ingediend. Bij aanvragen voor culturele en maatschappelijke projecten dient een projectplan met begroting en dekkingsplan, en informatie over doelgroep en uitvoerder te worden ingediend. Periode indiening aanvraag: Aanvragen kunnen gedurende het gehele jaar worden ingediend. Deze worden vier of vijf maal per jaar beoordeeld. Men moet rekening houden met een procedure die drie tot zes maanden duurt. Postbus 15686, 1001 ND Amsterdam Eerste Helmersstraat 17, 1054 CX Amsterdam
48
Telefoon: 020 - 6893634 Fax: 020 - 6834647 E-mail:
[email protected] Website: www.mamacash.nl
STICHTING MADURODAM STEUNFONDS Madurodam schenkt een deel van de inkomsten aan goede doelen. De Stichting Madurodam Steunfonds bepaalt welke doelen gesteund worden en beoordeelt de aanvragen. Het Steunfonds verleent financiële steun aan algemeen nut beogende instellingen die zich met hun activiteiten richten op jongeren of duurzame projecten ten behoeve van jongeren. Voorbeelden van lopende projecten zijn onder andere het Jeugdsportfonds, KNCV Tuberculosefonds en Cruyff Court Laakkwartier Den Haag. Doelstelling De doelstelling van het Madurodam Steunfonds is het verlenen van steun en bijstand in de ruimste zin des woords aan instellingen die een maatschappelijk, cultureel of charitatief belang beogen, in het bijzonder ten bate van jongeren e.e.a. zoals bedoelt in artikel 24 lid 4 van de successiewet 1956. Voorwaarden De bijdrage moet bestemd zijn voor de aanschaf van duurzame gebruiksgoederen of duidelijk omschreven projecten op het terrein van gezondheidszorg, jeugdwerk, cultuur en integratie ten behoeve van jongeren of gebruikt door de jongeren (gehandicapt of niet). Er worden geen bijdragen verleend ten behoeve van ouderen (gehandicapt of niet). Hulp gaat primair naar projecten in Nederland, daarnaast in beperkte mate naar hulpprojecten in het buitenland. Stichting Madurodam Steunfonds neemt geen aanvragen in behandeling gedaan door personen/particulieren, maar uitsluitend indien gedaan door rechtspersonen, die geen commercieel doel nastreven. Stichting Madurodam Steunfonds geeft geen bijdrage voor/aan: Exploitatiekosten, studentenverenigingen, festivals of manifestaties, sportverenigingen m.u.v. gehandicaptensport, speeltuinen, speeltoestellen (tenzij voor gehandicapte kinderen), muziekkorpsen en uniformuitrusting. Stichting Madurodam Steunfonds T.a.v. Secretariaat Madurodam George Maduroplein 1, 584 RZ Den Haag T 070 416 24 11
[email protected] M.A.O.C. GRAVIN VAN BYLANDT STICHTING De stichting heeft ten doel steun te verlenen aan rechtspersonen, welke uitsluitend of nagenoeg uitsluitend het algemeen belang van mens en dier binnen het Rijk in Europa beogen en voorts aan natuurlijke personen in Nederland, die hulp van node hebben. Verlenen van geldelijke steun. Geen bijdragen worden verleend in exploitatiekosten en in commerciële projecten. In het algemeen wordt evenmin bijgedragen in: - studiekosten; - boekwerken en dissertaties; - vakantieprojecten, behoudens t.b.v. gehandicapten; - peuterspeelzalen en speeltuinen; - club- en buurthuizen; - sportverenigingen; - de bouw of verbouw van verenigingsgebouwen, al dan niet behorend bij een kerk, tenzij het gaat om een erkend rijksmonument. Er is geen aanvraagformulier. Aanvragen dienen schriftelijk te worden ingediend, onder overlegging van een duidelijk omschreven motivering, een begroting en een dekkingsplan. Aanvragen voor natuurlijke personen worden slechts in behandeling genomen, wanneer zij zijn ingediend door een organisatie op het gebied van maatschappelijk werk en vergezeld zijn van een duidelijke rapportage en advies.
49
Telefoon: 070-3246936 FAX: 070-3284890 E-MAIL
[email protected] Postadres Wassenaarseweg 64, 2596 CJ 's-Gravenhage Mw. Mr. E.Y. Beelaerts van Blokland-van Schaijk (regente-directeur) STICHTING MARGUÉRITE Doel: De stichting geeft eenmalige of periodieke steun aan instellingen voor de uitvoering van activiteiten gericht op de bevordering van de positie van jongeren. Regio: De activiteiten dienen in Zuid-Holland, bij voorkeur in de regio Rotterdam, plaats te vinden. Aanvraagprocedure: Een aanvraag gebeurt schriftelijk en is voorzien van een welomschreven projectplan met financiële onderbouwing en achtergrondinformatie over de aanvrager. Periode indiening aanvraag: Aanvragen worden één maal per kwartaal beoordeeld. Postadres: Kleiweg 146 3051 SH Rotterdam MR. A. FENTENER VAN VLISSINGEN FONDS De stichting heeft ten doel financiële steun te verlenen aan instellingen ten behoeve van liefdadigheid, studie of culturele doeleinden. Steun wordt uitsluitend verleend aan of via instellingen. Alleen aanvragen van rechtspersonen worden in behandeling genomen en niet die van natuurlijke personen. Aanvraagprocedure: Alleen schriftelijke aanvragen worden in behandeling genomen. Daarbij dient beknopt te worden vermeld: 1. doel en opzet 2. begroting en financiering. 3. lijst van aangeschreven fondsen. 4. contactadres voor eventuele nadere informatie NB: het fonds maakt geen gebruik van 'standaard-aanvraag-formulieren'. Invulling van de bovenstaande 4 punten is voldoende. Antwoordprocedure:Heeft men binnen 4 weken na verzending geen schriftelijke bevestiging ontvangen dat de aanvraag in behandeling werd genomen, dan betekent dit dat het onderstaande van toepassing is. Het bestuur behoudt zich het recht voor aanvragen die buiten de doelstellingen of de aangegeven activiteiten en/of prioriteiten vallen niet te beantwoorden. Postadres Postbus 17, 3700 AA Zeist NATIONAAL FONDS KINDERHULP Het Nationaal Fonds Kinderhulp is een landelijk opererend fonds. Ons kantoor staat in Deventer, maar ons werk strekt zich uit van Groningen tot Maastricht. Al 50 jaar zet Kinderhulp zich in voor kinderen die te maken krijgen met ernstige problemen in de thuissituatie. Niet door zelf (jeugd)zorg te bieden, maar door geld in te zamelen. Dit gebeurt op verschillende manieren, bijvoorbeeld door de jaarlijkse collecte, het werven van donateurs en het organiseren van inzamelacties. Met dit geld kunnen extraatjes mogelijk gemaakt worden voor kinderen die het zo hard nodig hebben. Vanuit ons kantoor worden aanvragen voor financiële steun toegekend, bijvoorbeeld voor een fiets, een computer, vakantie of een Sinterklaasgeschenk. Zo dragen we heel tastbaar bij aan een beetje gewoon geluk Telefoon: 0570 - 61 18 99. Faxnummer: 0570 - 64 56 02 Postbus 2130 7420 AC Deventer Email:
[email protected] www.kinderhulp.nl NEDERLANDS FONDS VOOR PODIUMKUNSTEN Het Nederlands Fonds voor Podiumkunsten verstrekt, in opdracht van het ministerie van OCenW, subsidies voor activiteiten op het gebied van amateurkunst en de professionele podiumkunsten. Jaarlijks worden zo’n tweeduizend aanvragen ingediend, die worden beoordeeld door commissies van deskundigen. Aanvragen kunnen het hele jaar worden ingediend door middel van aanvraagformulieren die telefonisch, via de website of per e-mail bij het fonds verkrijgbaar zijn. Het verstrekken van subsidies op het gebied van:
50
- amateurkunst (beurzen, projecten, buitenland); - dans (beurzen, projecten, buitenland); - muziek/muziektheater (beurzen, projecten, buitenland); - theater (beurzen, projecten, buitenland); - internationalisering (gebundelde presentaties van concerten of eerder in Nederland vertoonde voorstellingen van professionele podiumkunstenaars bij voorkeur in een prioriteitsland; internationale samenwerkingsprojecten van professionele podiumkunstenaars die bij voorkeur gericht zijn op een prioriteitsland; bijzondere internationale presentaties en randprogrammering in Nederland op het terrein van de professionele podiumkunsten, bij voorkeur vanuit een prioriteitsland). Aanvragen kunnen uitsluitend worden ingediend door middel van een aanvraagformulier dat via de website,telefonisch en per e-mail bij het Fonds kan worden opgevraagd. Aanvraagprocedure: Gereglementeerd in de subsidieregeling die op aanvraag wordt toegestuurd. Telefoon : 070-7072700 FAX: 070-3584715 E-mail
[email protected] WEBSITE www.nfpk.nl Postadres Postbus 85471, 2508 CR Den Haag NSGK (NEDERLANDSE STICHTING VOOR HET GEHANDICAPTE KIND) De NSGK zet zich in voor kinderen en jongeren met een verstandelijke, lichamelijke, zintuiglijke of meervoudige handicap. Dat doet zij door het stimuleren en financieel ondersteunen van initiatieven, die kinderen en jongeren met een handicap tot 30 jaar in Nederland helpen te participeren en integreren in de samenleving. Ook wil de NSGK het Nederlandse publiek bewust maken van mogelijkheden tot participatie en integratie door voorlichting en informatie te geven. De stichting heeft niet tot doel winst te maken en is in het bezit van het CBF-keurmerk. De NSGK geeft financiële steun aan initiatieven voor kinderen en jongeren met een handicap, en initieert zelf projecten. Er wordt alleen een bijdrage verstrekt aan niet-commerciële rechtspersonen. Er worden geen bijdragen verstrekt in structurele exploitatiekosten. Individuele aanvragen worden verwezen naar ANGO, die deze verzoeken voor de NSGK rechtstreeks afhandelt. Er worden geen buitenlandse projecten gefinancierd. Als leeftijdsgrens geldt 30 jaar. Aanvragen dienen te worden ingediend door middel van een aanvraagformulier. De formulieren zijn aan te vragen bij het bureau of te downloaden via de website. Er is een folder over de toekenningscriteria. Aanvragen kunnen het hele jaar worden ingediend ter attentie van het bestuur. Alle aanvragen worden door het bestuur behandeld. Telefoon : 020-6791200 fax 020-6731006 E-mail
[email protected] Website www.nsgk.nl Postadres Van Miereveldstraat 9, 1071 DW Amsterdam ORANJE FONDS Het fonds stelt zich ten doel het verlenen van financiële steun op het terrein van het maatschappelijk welzijn, in het bijzonder waar het gaat om projecten die sociale cohesie bevorderen in het koninkrijk der Nederlanden. Het Fonds geeft financiële bijdragen aan organisaties binnen de doelstelling en het werkterrein van het Fonds. Daarbij wordt vooral gekeken of het een bijdrage levert aan de drie pijlers van het Fonds: Diversiteit, Actief burgerschap en Samenhang in de buurt. Op het terrein van hulp en zorg steunt het Fonds o.a. algemeen maatschappelijk werk, vrijwillige hulpdiensten, jeugd- en ouderenzorg, maatschappelijk advies- en informatiewerk, zelfhulpgroepen, dak- en thuislozenzorg, verslavingszorg. Op het terrein van het sociaal-cultureel werk gaat het om bv. jongerencentra, sociëteiten van en voor ouderen, dorpshuizen, buurt- en wijkcentra, projecten van en voor minderheden, vormings- en educatiewerk, organisaties van en voor vrouwen. Het is mogelijk meer dan eens een beroep te doen op het Fonds en aanvragen kunnen het hele jaar worden ingediend voor alle tijdelijke steun, die een organisatie heeft om goed of beter te functioneren, bv: - deskundigheidsbevordering, methodiekontwikkeling, voorlichtingsactiviteiten en tijdelijke begeleiding;
51
- vernieuwende activiteiten; - investeringen in het aanpassen of opknappen van een pand, de inrichting van de (gemeenschappelijke) ruimte, audiovisuele kantoorapparatuur; - het is mogelijk een bijdrage in personeelskosten te krijgen. Het gaat dan om personeel dat hooguit drie jaar ingezet wordt, bv. voor methodiekontwikkeling, nieuwe activiteiten en herstructurering; - bijdragen in de startkosten als het een organisatie betreft die nog geen subsidie van de overheid ontvangt; - overbruggingsbijdragen bij exploitatiemoeilijkheden van tijdelijke aard voor een periode van in beginsel een jaar. Het Oranje Fonds geeft geen bijdragen aan individuen, bedrijven of overheden. Niet tot werkterrein van het Oranje Fonds worden gerekend activiteiten primair op het gebied van: gezondheidszorg, natuur en milieu, ontwikkelingssamenwerking en volkshuisvesting. Het fonds verleent geen bijdragen aan projecten met een overwegend politieke, godsdienstige of levensbeschouwelijke doelstelling. Ook verstrekt het fonds geen structurele bijdragen. Het Fonds verstrekt zelden of nooit een bijdrage van 100 procent. In veruit de meeste gevallen moet de organisatie een deel van de kosten zelf bijeenbrengen. Aanvragen voor projecten die al gestart zijn, worden niet in behandeling genomen. Aanvragen moeten schriftelijk ingediend worden door middel van een aanvraagformulier. Dit is te downloaden vanaf www.oranjefonds.nl.. Het verdient aanbeveling om eerst de richtlijnen te lezen en/of de quickscan te doen. Beiden vindt u op de website. Telefoon: 030-6564524 Fax: 030-656 2204 E-mail
[email protected] Website www.oranjefonds.nl Postadres Postbus 90, 3500 AB UTRECHT Mw. ir. Ellen van Gerven PEKOENJA Pekoenja is het jongerenfonds van Stichting Kinderpostzegel Nederland en stelt geld beschikbaar voor activiteiten die jongeren zelf bedenken en uit willen voeren. Zie voor de voorwaarden www.pekoenja.nl Postbus 199 2300 AD Leiden Telefoon: 071-5234354 E-mail:
[email protected] RABOBANK FOUNDATION De Stichting heeft als doel de bevordering van de maatschappelijke ontplooiing van personen en groepen van personen met een achtergestelde positie in Nederland en daarbuiten, waaronder begrepen het scheppen van zo gunstig mogelijke omstandigheden voor die ontplooiing. Het verlenen van financiële steun aan projecten en activiteiten die gericht zijn op, verband houden met of dienstig zijn tot structurele verbetering van de positie van personen die maatschappelijk en/of economisch in een achterstand verkeren. Geen ondersteuning aan individuele personen. In Nederland: geen ondersteuning op lokaal niveau. In ontwikkelingslanden: alleen spaar- en kredietprojecten op basis van coöperatieve organisatievorm. Schriftelijk, criteria staan op onze website: www.rabobankfoundation.nl Telefoon: 030-216 3346 FAX: 030-216 1937 E-mail
[email protected] www.rabobankfoundation.nl Postadres Postbus 17100, 3500 HG Utrecht Mw. W. Viersma STICHTING R.C. MAAGDENHUIS Het Maagdenhuis zet zich in voor verbetering van de maatschappelijke deelname van alle bevolkingsgroepen en steunt waar wenselijk en nodig vele projecten met dit doel. In deze tijd hebben de overheid en gespecialiseerde hulpverlening hun handen vol de aan de grote stads problematiek, zoals veiligheid, openbare orde, volksgezondheid, verslaving, enz. Het Maagdenhuis ziet het als zijn taak steun te geven aan hen, die niet echt de aandacht trekken in negatieve zin,
52
maar die wel problemen hebben om zich een volwaardige plek in de maatschappij te verwerven. Dat geldt zeker voor een aantal jongeren, zoals - allochtone jongeren, die moeite hebben met de aansluiting op onderwijs en werk; - dak- en thuisloze jongeren; - jongeren, die geen opleiding hebben afgerond. Zij vinden het van groot belang dat deze jongeren via zelforganisaties en zo nodig via de hulpverlening voldoende actieve motiverende begeleiding krijgen. Zij steunen aanvragen van derden, die deze projecten willen realiseren. Stichting Het R.C. Maagdenhuis Herengracht 220 1016 BT Amsterdam Tel: 020-6243903 Email:
[email protected] www.maagdenhuis.nl RITSEMA VAN ECKFONDS Het verlenen van financiële en andere steun aan jongeren, individueel en in groepsverband, die hebben bewezen op het terrein van wetenschap, cultuur of sport over bijzondere talenten te beschikken die zij door het ontbreken van die steun niet optimaal kunnen ontwikkelen Aanvraagprocedure: Na telefonisch overleg kan mogelijk een schriftelijke aanvraag worden ingediend. Telefoon: 010-4265477 Postadres Nieuwe Haven 155 B, 3117 AA Schiedam Contactpersoon Dhr. L. Koppejan ROOMS-KATHOLIEKE STICHTING TOT HULPVERLENING AAN JEUGD IN NOOD De stichting stelt zich ten doel financiële steun en andere bijstand te verlenen aan stichtingen en andere rechtspersonen wier statutaire of feitelijke zetel in West-Brabant gelegen is en die zich het lot van minderjarigen in nood aantrekken, in het bijzonder die stichtingen en andere rechtspersonen, die tehuizen voor opneming en verzorging van minderjarigen oprichten en exploiteren. Alleen aanvragen van rechtspersonen. Aanvraagprocedure: Schriftelijk verzoek. Zorgvlietstraat 505, 4834 NH Breda STICHTING SAMENWERKING VOOR URGENTE NODEN Zeker 70 duizend huishoudens in Nederland komen jaarlijks in een urgente noodsituatie, terwijl voorliggende voorzieningen als de Wet Werk en Bijstand niet (tijdig) beschikbaar zijn. In een aantal gemeenten werken hulpverlenende organisaties, particuliere fondsen en lokale overheid samen om zo nodig binnen 24 uur op verzoek van erkende hulpverleningsinstellingen in actie te komen. Het plaatselijke noodhulpbureau is een (laatste) redmiddel van de samenwerkende partijen. Het werkt onafhankelijk. Er zijn thans zeven gemeenten waar de samenwerking (weer) bestaat op basis van een Publiek-Private-Samenwerking (PPS). In een aantal andere gemeenten is ' samenwerkende noodhulp' in voorbereiding. De hulp wordt gefinancierd vanuit particuliere hulpbronnen, zoals fondsen en lokaal armoedebeleid. De lokale overheid garandeert de overhead kosten. De erkende hulpverlening zorgt voor de aanvragen. Doel: op het juiste moment de juiste hulp bieden met een juist bereik. De samenwerking is een kleine, maar ook cruciale aanvulling op de plaatselijke/regionale sociale infrastructuur. Op initiatief van fondsen en in samenwerking met het Nationaal Fonds voor Bijzondere Noden (NFBN)wordt bredere bekendheid gegeven aan deze bijzondere vorm van samen werken en worden nieuwe initiatiefnemers ondersteund. De plaatselijke initiatieven hebben een landelijk beraad voor praktische uitwisseling. Het Landelijk adres: Stichting Samenwerking voor Urgentenoden.nl (SSUN.nl) Blaeu Erf 9 1012 PZ - Amsterdam e-mail:
[email protected] www.urgentenoden.nl SANDIA STICHTING De Sandia Stichting heeft als doel jeugdige personen en / of gezinnen te ondersteunen op het gebied van opvoeding, onderwijs, opleiding en vorming, voor wie op dat moment geen andere vorm van ondersteuning mogelijk is. Ook het financieel ondersteunen van instellingen en stichtingen of andere rechtspersonen in binnen en buitenland die een doel hebben dat soortgelijk is of aanverwant is aan het doel van deze stichting, is mogelijk. Jeugdige personen en/of gezinnen die ondersteuning nodig hebben op het gebied van opvoeding, onderwijs, opleiding en vorming en voor wie op moment van aanvraag geen andere vorm van ondersteuning mogelijk is.
53
Aanvragen waarbij derden de aanvraag ondersteunen verdienen de voorkeur. We denken aan beroepskrachten van scholen, of anderen die vanuit een professioneel perspectief het beroep op Sandia kunnen beargumenteren. Aanvragen kunnen het hele jaar door gedaan worden. Deze worden in het bestuur besproken en het besluit of de aanvraag wordt gehonoreerd en onder welke voorwaarden wordt zo spoedig mogelijk gecommuniceerd. E-mail
[email protected] Postadres Goorstraat 9, 5613 BL Eindhoven Mw. C. van der Zeeuw-de Boer SINT LAURENSFONDS (V.H. R.K. PAROCHIAAL ARMBESTUUR VAN ROTTERDAM) De instelling heeft ten doel het financieel ondersteunen van projecten op het gebied van zorg en welzijn, waarbij de voorkeur uitgaat naar initiatieven voor jeugdigen en ouderen in de stadsregio Rotterdam.Het Sint Laurensfonds richt zich op jeugdigen en ouderen in de stadsregio Rotterdam Subsidieaanvragen dienen aan de volgende voorwaarden te voldoen: - aanvragen kunnen alleen worden ingediend door rechtspersonen; - aanvragen mogen niet structureel van aard zijn; - de aanvraag moet een concreet project betreffen; - initiatieven dienen niet in strijd te zijn met de katholieke beginselen. Aanvragen kunnen het hele jaar door schriftelijk worden ingediend. De aanvragen worden ter besluitvorming voorgelegd aan de bestuursleden van het instituut. Verzoeken tot € 100.000 worden iedere 8 weken besproken. Verzoeken van of meer dan € 100.000 driemaal per jaar. Aanvragen dienen vergezeld te gaan van: de statuten, een uittreksel van inschrijving KvK, de jaarrekening, duidelijke beschrijving van het project, begroting van het project, een opgave van fondsen die zijn aangeschreven en/of die nog zullen worden aangeschreven en een opgave van de toezeggingen voor financiële ondersteuning die reeds zijn ontvangen. Na voltooiing van het project dient een rapportage en een financiële verantwoording te worden overlegd. Bij meerjarige projecten moet per jaar worden gerapporteerd. Het bestuur van het instituut behoudt zich het recht voor om een accountantsverklaring te verlangen. Telefoon: 010-4182833 FAX: 010-4189374 E-mail
[email protected] Website www.sintlaurensfonds.nl Postbus Nieuwe Binnenweg 33-D, 3014 GC Rotterdam Dhr. R.A. Zoutendijk SKANFONDS Skanfonds stelt zich ten doel mensen in kwetsbare posities de kans te bieden om te participeren in de samenleving, zodat hun kwaliteit van leven verbetert. Om dat te kunnen doen financiert het fonds projecten op het gebied van zorg en welzijn, zingeving en spiritualiteit. Mensen voor wie Skanfonds graag iets wil betekenen zijn allochtonen, zieken, jeugdigen, verslaafden, mensen met een handicap of trauma, vluchtelingen, exgedetineerden, ouderen en mensen die weinig te besteden hebben. Veel van het werk vindt plaats in nauwe samenwerking met collega-fondsen en andere organisaties. Skanfonds richt zich voornamelijk op projectmatige ondersteuning. Ook kunnen startende non-profitorganisaties met een vernieuwende dienstverlening op het gebied van zorg en welzijn bij het fonds terecht voor een bijdrag e aan de kosten die zij maken in de startfase ('social investments'). Uitgesloten zijn: - Structurele exploitatiekosten, met uitzondering van social investments - Niet-projectgebonden salariskosten - Kosten voor onderzoek en publicaties - Studiekosten, seminars en congressen - Financiering achteraf (van reeds gemaakte kosten) - Politiek getinte projecten - Renovatie/inrichting van buurthuizen en multifunctionele centra - Speeltuinen, peuterspeelzalen - Regulier gesubsidieerd jeugd- jongerenwerk - Overheden, overheidsinstellingen of geheel door de overheid gefinancierde organisaties - Commerciële rechtspersonen
54
- Projecten met een inhoudelijke doelstelling op het gebied van cultuur, milieu en sport, tenzij het als een middel wordt ingezet t.b.v. een van de hierboven beschreven doelgroepen. Uw aanvraag moet voorzien zijn van: - Een concrete projectomschrijving met projectbegroting met dekkingsplan - De statuten van uw organisatie en een recent uittreksel van de Kamer van Koophandel - De volledige jaarrekeningen van de afgelopen twee boekjaren - Een exploitatiebegroting voor het lopende of het komende jaar - Een overzicht van aangeschreven fondsen c.q. instanties en de wervingsresulaten tot nu toe. Men neemt het hele jaar door aanvragen in behandeling. Afhankelijk van de aard en omvang van een project hebben wij ongeveer twee tot vijf maanden nodig om uw aanvraag te beoordelen. Op een negatieve beslissing van het bestuur kan een verzoek tot heroverweging worden ingediend, maar alleen als er sprake is v an nieuwe feiten die tijdens de eerste beoordeling niet bekend waren. Telefoon: 035-6249651 Fax: 035-6246132 E-mail
[email protected] Website www.skanfonds.nl Postadres Postbuss 156, 1200 AD Hilversum Mw. drs. H.M.C. Hulsebosch (directeur) STEUNFONDS JEUGDZORG NOORD-HOLLAND De stichting heeft als doel het stimuleren van het jeugdwelzijnswerk in de ruimste zin van het woord in de provincie Noord-Holland. Jeugdzorg en jeugdwerk. Alleen organisaties kunnen aanvragen indienen, geen individuele personen. Het fonds verstrekt geen steun aan structurele subsidie. Aanvragen kunnen alleen gelden voor kinderen en jongeren t/m 21 jaar. Aanvraag met begroting schriftelijk, indienen per e-mail of via de website indienen. Het bestuur vergadert vier keer per jaar. Telefoon: 0226-340347 E-mail
[email protected] Website www.steunfondsjeugdzorg.nl Postadres Waterdrieblad 38, 1724 XK Oudkarspel Mw. M.J. Neesen-Barten (secretaris) VERENIGING TREIN 8.28 H.IJ.S.M. Doelstelling: Steunverlening aan de zorgbehoevende jeugdige mens tot 21 jaar. Beperkingen: Geen bijdragen voor financiering van exploitatietekorten, studiefinanciering, grootschalige projecten kosten voor stagiaires of vrijwilligers en reiskosten. Aanvraag door middel van aanvraagformulier. Postadres Herengracht 242 1016 BT Amsterdam Telefoon: (020)4236628 Fax: (020)4236524 VSB FONDS In 1990 is VSBfonds in zijn huidige vorm ontstaan. Maar de geschiedenis van het fonds gaat ruim 200 jaar terug in de tijd. In 1784 stichten zes sociaal bevlogen burgers, als product van de Verlichting, de Maatschappij tot Nut van ‘t Algemeen. Vanuit het motto ‘kennis is de weg naar persoonlijke en maatschappelijke ontwikkeling’ organiseerde ‘het Nut’ in eerste instantie prijsvragen over onderwijskundige en opvoedkundige kwesties. Later volgden onder andere Nutsleeszalen, Nutsscholen en vanaf 1817 de Nutsspaarbanken. In de loop der jaren groeiden de Nutsspaarbanken uit tot het bankbedrijf VSB Bank. De eigendom van VSB Bank was in handen van de Stichting VSB. Vanwege het ontbreken van een winstoogmerk vloeiden de ‘overtollige inkomsten’ van de VSB Bank terug naar de maatschappij. In 1990 fuseerde VSB Bank met AMEV. Later dat jaar ging deze fusieorganisatie samen met de Belgische AG Groep. Uit het samenvoegen van deze drie organisaties ontstond een nieuwe concern, Fortis. Stichting VSB werd daardoor grootaandeelhouder in Fortis en wijzigde zijn naam in Stichting VSBfonds. Net zoals zijn rechtsvoorgangers besloot VSBfonds de inkomsten op zijn vermogen een maatschappelijke bestemming te geven. In de eerste jaren geniet VSBfonds voornamelijk bekendheid vanwege enkele grote donaties op kunst- en
55
cultuurgebied, hoewel het fonds in die tijd ook al actief was in de sectoren zorg & welzijn en natuur & milieu. In de 18 jaar die volgden, steeg het donatiebudget evenredig met de inkomsten uit het vermogen. Vooral dankzij het hoge dividend van Fortis. Het donatievolume bedroeg gemiddeld 30 tot 40 miljoen euro met een piek van 60 miljoen euro in 2007 en 2008. Halverwege 2008 volgde de ommekeer toen de kredietcrisis een einde maakte aan de hoge inkomsten uit het eigen vermogen. Vanaf 2009 werkt VSBfonds met een jaarbudget van €30 miljoen per jaar. Hiervan is € 26 miljoen beschikbaar voor donaties en €4 miljoen voor kosten van de organisatie. VSBfonds kent donaties toe aan projecten die een duidelijke bijdrage leveren aan de kwaliteit van de samenleving. Het vergroten van de individuele ontwikkeling van de mens en diens betrokkenheid bij de ander en de samenleving staan hierbij centraal. Voor het aanvragen van een donatie bij VSBfonds geldt het volgende: de aanvraag volgt een vooraf vastgestelde procedure; de aanvraag moet voldoen aan de algemene criteria voor het toekennen van donaties; de aanvraag kan alleen worden ingediend via de speciale aanvraagformulieren. Bij het behandelen van de duizenden aanvragen die VSBfonds jaarlijks ontvangt, hanteert het fonds de onderstaande procedure. Behandeltermijn en aanvangsdatum Een aanvraag kan het hele jaar door worden ingediend en moet minimaal vier maanden vóór aanvang van het project door VSBfonds zijn ontvangen. VSBfonds streeft ernaar om uiterlijk binnen vier maanden na het ontvangen van de volledige aanvraag een uitspraak te doen over al dan niet toekennen van een donatie. Tegelijk verwacht VSBfonds van de aanvrager zijn aanvraag zodanig op tijd indient dat er, na besluit door het fonds, nog voldoende tijd is tot het moment van de start van het project. Dit om te voorkomen dat de consequenties van een negatief besluit de aanvrager of het project onevenredig schaden. Aanvraag indienen Aanvragen voor een donatie moeten schriftelijk worden ingediend door middel van een volledig ingevuld aanvraagformulier, inclusief bijlagen. Deze kunnen worden gericht aan: Stichting VSBfonds Projectbureau Postadres Postbus 16 3500 AA Utrecht Website www.vsbfonds.nl STICHTING FONDS WELZIJN Doel: De stichting wenst bij te dragen aan verbetering van de jeugdhulpverlening door middel van financiële ondersteuning. Regio: Fonds Welzijnswerk geeft steun aan landelijke activiteiten. Aanvraagprocedure: Aanvragen geschieden schriftelijk en zijn voorzien van een welomschreven projectplan met financiële onderbouwing en achtergrondinformatie over de aanvrager. Periode indiening aanvraag: Aanvragen worden drie à vier maal per jaar behandeld. Postadres Mariaplein 10 M, 5261 BL Vught Telefoon: 073 – 6563540 STICHTING ZONNIGE JEUGD Doel: De stichting geeft financiële steun aan instellingen die zich inzetten voor de bevordering van het welzijn van de jeugd. Regio: Voor ondersteuning komen activiteiten in Nederland, de Nederlandse Antillen en buitenlandse projecten in aanmerking. Aanvraagprocedure: Een aanvraag gebeurt schriftelijk en is voorzien van een welomschreven projectplan met een begroting, dekkingsplan en een financiële balans, een instellingsbegroting, de statuten en achtergrondinformatie over de aanvrager. Periode indiening aanvraag: Voor nadere informatie kan men zich wenden tot de stichting. Postadres Postbus 97 2050 AB Overveen
56
57
Hans Spekman Kansarm Kansrijk. Misschien moet je het zelf hebben ervaren om het te zien. De schaamte van het niet rond kunnen komen. De frustratie bij ouders die het beste willen voor hun kind, maar hen een bijdrage moeten vragen voor het huishouden. De energie die het dag in dag uit kost de eindjes aan elkaar te knopen, maar ook de trots wanneer dit lukt. Ik ben opgegroeid in een arm maar warm nest. Mijn vader is jong gestorven, gewoon pech. Mijn moeder stond er alleen voor met vier jonge kinderen. Drie dochters van 9, 12 en 16 jaar en één zoon van 1. Er was de wil om vooruit te komen. Er was de trots om geen gebruik te maken van de bedeling. Al het geld dat binnenkwam ging naar het aller-noodzakelijkste. De kinderen hoorden daar, volgens mijn moeder, bij. Waar zij door pech werd teruggeslagen naar de armoe wilde zij dat de kinderen de kansen kregen die zij vroeger heeft moeten missen. De lagere school kon ze niet afmaken, ze moest werken. Het dubbeltje voor de zangles was er niet in huize Tamerus. Mijn moeder koos ervoor niets voor zich zelf uit te geven. Ze verstelde alles. Wij moesten kunnen meedoen. Ik kon op de voetbal vrienden maken en plezier hebben. Ik kon op Judo om mijn boosheid te beteugelen. Mijn moeder zorgde voor veel boeken in ons huis en ik las en las. Ik las zoveel dat sommige andere kinderen mij om te plagen ook wel “Boekie” noemden. Ik knokte mij vooruit. In het volle besef dat de kansen die ik kreeg te danken zijn aan mijn moeder, maar ook aan een overheid die het destijds mogelijk maakte dat kinderen in ieder geval konden sporten. De kinderen van nu. Wie knokt er nu voor deze kinderen? Wie zorgt er nu voor dat ze een hobby wordt gegund. Of het nu om sport, scouting of cultuur gaat. Kinderen kansen geven, alle kinderen; een verantwoordelijkheid van ons allen.
58
5
Alle kinderen doen Mee!
Dit hoofdstuk is een korte samenvatting van de publicatie ‘Alle kinderen doen mee!’ gemaakt door het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB) en Cultuurnetwerk in opdracht van de ministeries van VWS, SZW en OCW. Deze publicatie is bedoeld voor gemeenteambtenaren om aan de hand van inspirerende voorbeelden ideeën op te doen voor het inrichten van hun eigen armoedebeleid. Minister Donner van SZW in het voorwoord: “In het hele land spannen gemeenten zich in om de participatie van kinderen uit arme gezinnen te bevorderen. Kinderen uit arme gezinnen hoeven in Nederland niets te kort te komen. Zij hebben te eten, een dak boven hun hoofd en gaan naar school. Maar meedoen op de voetbalclub, naar de muziekschool of een abonnement op het zwembad zit er vaak niet in. Net zoals een computer met internet om huiswerk te maken. SZW wil de overerving van armoede tegengaan. Kinderen uit arme gezinnen mogen niet de volgende generatie arme volwassenen worden. Zij moeten dezelfde kansen krijgen als andere kinderen. Ieder kind is immers gelijk. Bovendien verspillen we veel talent als kinderen niet verder komen omdat hun ouders arm zijn.” Ten behoeve van de publicatie “Alle kinderen doen mee” is door NISB en Cultuurnetwerk een landelijke inventarisatie uitgevoerd naar instrumenten en middelen die gemeenten hebben ingezet om de deelname van kinderen van minder draagkrachtige ouders aan sport en cultuur te bevorderen. De gevonden instrumenten en middelen zijn in te delen in vijf categorieën: Jeugdcultuurfonds en Jeugdsportfonds; de stadspas; Stichting Leergeld; een fonds of regeling voor cultuur en sport; een algemene regeling voor minima. Het blijkt dat in kleine en middelgrote gemeenten vooral aangesloten wordt bij algemene regelingen in het kader van het minimabeleid. De grote gemeenten en steden vertonen meer diversiteit in het soort middel dat ze inzetten. In de hierna volgende pagina’s staat per categorie beschreven wat het inhoudt en hoe het wordt toegepast. Harrie Postma: initiator en algemeen directeur van het Jeugdsportfonds: “De kracht van het Jeugdsportfonds is dat we niets nieuws creëren, maar bestaande initiatieven versterken. Dat wil zeggen dat de school bestaat, de onderwijzeres bestaat, het kind bestaat en de ouders bestaan, maar er bestaan ook een aantal, dat leven in gezinnen met heel weinig geld. De truc van het Jeugdsportfonds is dat de professional die het kind kent, de sportmotivatie van het kind kent, en de financiële situatie van het gezin kent, een aanvraag doet bij het Jeugdsportfonds. Dat betekent vervolgens dat er binnen drie weken door het kind al wordt gesport”. Jeugdsportfonds en Jeugdcultuurfonds Het Jeugdsportfonds is een landelijke, faciliterende organisatie die bestaat sinds 1996. Het fonds ondersteunt lokale en regionale jeugdsportfondsen door zorg te dragen voor een goed online aanvraagregistratiesysteem, landelijke publiciteit en fondsenwerving. Bij het oprichten van de lokale fondsen geeft het Jeugdsportfonds ruime ondersteuning aan gemeenten en provincies. Kinderen komen via het Jeugdsportfonds in aanmerking voor een vergoeding. De bijdrage bestaat uit een sportlidmaatschap en/of sportartikelen. Niet het kind of de ouder/verzorger ontvangt de vergoeding. Het toegekende budget wordt rechtstreeks overgemaakt aan de vereniging of aan een door het Jeugdsportfonds erkende intermediair. Intermediairs kunnen in dit geval de Bureaus Jeugdzorg, leerkrachten of buurthuiswerkers zijn. Per maart 2010 zijn 29 jeugdsportfondsen actief. Sommige werken provinciaal of regionaal, andere per gemeente. Het Jeugdcultuurfonds is naar voorbeeld van het Jeugdsportfonds opgericht en werkt op geheel de zelfde wijze als het Jeugdsportfonds.
59
Zie voor informatie over beschikbaarheid van de fondsen op www.jeugdsportfonds.nl en www.jeugdcultuurfonds.nl Stadspas De stadspas is een fysieke pas op naam, die de gebruiker, vaak in combinatie met kortingsbonnen, in staat stelt van voordeelregelingen gebruik te maken. Het is een instrument waarmee gemeenten inwoners met een minimuminkomen kortingen geven op culturele, sportieve en/of educatieve activiteiten. Op vertoon van de pas wordt de korting bij betaling van een activiteit of cursus meteen verrekend. De pas is vaak gratis, of tegen een gereduceerd tarief te koop. Vooral in de grote steden is het inzetten van een stadspas een populair instrument. Zo hebben de G4 gemeenten allen een kortingspas. Lokale Stichting Leergeld Naast de genoemde gemeentelijke middelen bestaat er ook het particuliere initiatief ‘Leergeld Nederland’. Provincie en gemeente kunnen partner worden van een lokale Stichting Leergeld door minima door te verwijzen of door bij te dragen in de kosten. Leergeld schiet kosten voor, of geeft een vergoeding voor schoolkosten en kosten in de sfeer van vrijetijdsbesteding voor kinderen in de leeftijd van vier tot achttien jaar van ouders met een minimuminkomen. Op die manier kunnen kinderen toch deelnemen aan buitenschoolse activiteiten, waaronder ballet, breakdance, schilderen, toneel, zang en sport. Er zijn op dit moment ongeveer 65 stichtingen op lokaal niveau actief. Fonds of regeling voor sport en cultuur Gemeenten kunnen een fonds instellen of een regeling vaststellen om kinderen uit minimagezinnen een bedrag toe te kennen voor deelname aan cultuur, sport en of recreatie. Het gaat bijvoorbeeld om vergoedingen of kortingen met betrekking tot cursussen bij centra voor de kunsten, een museumjaarkaart of CJP-pas, of om een lidmaatschap van een sportvereniging. Vaak vergoedt een gemeente de gemaakte kosten pas achteraf, maar het komt ook voor dat gemeenten voorschieten of rechtstreeks betalen aan de aanbieder van de activiteiten. Het komt ook voor dat deze kinderen baat hebben bij regelingen voortkomend uit ander beleid, bijvoorbeeld het algemene sportbeleid. Algemene regeling voor minima Gemeenten voeren in het kader van hun minimabeleid regelingen uit die het inkomen van minima aanvullen. De belangrijkste regelingen in dit kader zijn de bijzondere bijstand en de minimabijdrage. Naast inkomensaanvullende regelingen hebben veel gemeenten regelingen om de maatschappelijke participatie van mensen met een minimuminkomen te verbeteren. Dit zijn meer algemene regelingen waar deelname aan sport en cultuur voor kinderen van minimahuishoudens onderdeel van uitmaken. In kleine en middelgrote gemeenten vormen deze algemene regelingen het belangrijkste beleidsinstrument om kinderen van minima meer te laten deelnemen aan sport en cultuur. Een aparte vermeldenswaardige regeling is de Sport Gratis regeling zoals deze sinds 2008 geldt in de Rotterdamse (deel)gemeente Overschie. Lidmaatschap van een sportvereniging is gratis voor alle jeugd en de regeling maakt geen onderscheid in de sociaal economische situatie van kinderen.
60
6
Inkomensondersteuning van de overheid
Inleiding De overheid, in het bijzonder de belastingdienst of de gemeente, heeft allerlei regelingen om het inkomen aan te vullen. Zo zijn er regelingen voor gezinnen met kinderen, huishoudens met een laag inkomen, alleenstaanden, werknemers, ouderen en chronisch zieken en gehandicapten. Zo is er bijvoorbeeld recht op vergoeding voor bijzondere noodzakelijke uitgaven die men zelf niet kan betalen. Ook voor mensen met een gemiddeld inkomen zijn er diverse aanvullende regelingen. Een compleet overzicht vindt u op www.berekenuwrecht.nl. Daar kan ook worden berekend of iemand recht heeft op de regelingen. In dit hoofdstuk worden de belangrijkste regelingen beschreven. Het gaat hier om de inkomenverruimende regelingen. De basisvoorzieningen zoals de bijstandsuitkering, werkloosheidsuitkering of arbeidsongeschiktheidsuitkering komen niet aan de orde. Via het volgende schema kan snel en globaal worden bepaald of iemand in aanmerking komt voor bepaalde vergoedingen. Vraag 1. Bent u in loondienst of ontvangt u een uitkering?
Hebt u inkomsten uit arbeid én bent u 62 jaar of ouder? 2. Hebt u een laag inkomen? (lager dan ongeveer €30.000 per jaar, of €48.000 als u samenwoont) 3. Hebt u een huurhuis?
4. Hebt u kinderen onder de 18 jaar die financieel van u afhankelijk zijn?
Zo ja, dan hebt u mogelijk recht op: Diverse heffingskortingen
Doorwerkbonus
Wat houdt de regeling in? Een heffingskorting is een korting op de inkomstenbelasting. Uw werkgever of uitkerende instantie houdt al rekening met de volgende heffingskortingen: algemene heffingskorting arbeidskorting (alleenstaande) ouderenkorting levensloopverlofkorting meestal: jonggehandicaptenkorting Hierdoor hebt u al minder loonheffing betaald over uw loon of uitkering. U hoeft het dus niet zelf aan te vragen. De doorwerkbonus is een extra belastingkorting voor werknemers vanaf 62 jaar, die minimaal € 8.859 per jaar verdienen.
Informatie en aanvragen bij: Belastingdienst www.belastingdiens t.nl Tel. 0800-0543
Belastingdienst www.toeslagen.nl Tel: 0800-0543
Gemeentelijke regelingen
Vraag uw gemeente naar regelingen als bijzondere bijstand, langdurigheidstoeslag en kwijtschelding van gemeentelijke belastingen.
Uw gemeente
Zorgtoeslag
Zorgtoeslag is een tegemoetkoming in de kosten van uw zorgverzekering.
Belastingdienst www.toeslagen.nl Tel: 0800-0543
Huurtoeslag
U hebt recht op huurtoeslag als:
Belastingdienst www.toeslagen.nl Tel: 0800-0543
- de huur ligt tussen ongeveer € 205 en € 645
Kinderbijslag
- en uw inkomen lager is dan ongeveer: Alleenstaande 65€21.450 Alleenstaande 65+ €20.200 Meerpersoonshuishouden 65- €29.125 Meerpersoonshuishouden 65+ €27.575 Voor kinderen jonger dan 16 jaar hebt u altijd recht op kinderbijslag. Voor kinderen van 16 en 17 jaar is de hoogte van de kinderbijslag afhankelijk van de mate waarin u het kind onderhoudt en hoeveel eigen inkomsten het kind heeft.
Sociale Verzekeringsbank (SVB) www.svb.nl
61
Vraag
Zo ja, dan hebt u mogelijk recht op: Kindgebondenbudget
Wat houdt de regeling in?
5. Hebt u kinderen in het voortgezet onderwijs?
Tegemoetkoming schoolkosten
6. Hebt u een gehandicapt kind thuis wonen in de leeftijd van 3 tot 18 jaar? 7. Maakt u gebruik van kinderopvang?
Tegemoetkoming Onderhoudskosten Thuiswonende Gehandicapte kinderen (TOG) Kinderopvangtoeslag
Bij een inkomen tot ongeveer € 32.000 hebt u recht op een tegemoetkoming in de schoolkosten voor kinderen jonger dan 18 jaar in het voortgezet onderwijs. Is het kind 18 jaar of ouder en volgt het voortgezet onderwijs (niet: HBO, WO), dan heeft het kind zelf recht op tegemoetkoming in de schoolkosten 18-plus. Een gehandicapt kind heeft vaak extra zorg nodig. Als uw kind thuis woont kunt u een tegemoetkoming in de onderhoudskosten krijgen.
8. Studeert u of uw kind(eren) aan het HBO, WO of MBO?
Studiefinanciering
9. Bent u alleenstaande ouder?
Alleenstaandeouderkorting
10. Maakt u gebruik van ouderschapsverlof? 11. Werkt u als beide ouders en hebt u een kind jonger dan 12 jaar? Of bent u een alleenstaande ouder met een kind jonger dan 12 jaar? 12. Bent u chronisch ziek of gehandicapt?
Het kindgebonden budget is afhankelijk van uw inkomen en van het antal kinderen waar u zorg voor draagt.
U krijgt kinderopvangtoeslag als u gebruik maakt van een erkende kinderopvang. Alle studenten HBO en WO hebben recht op studiefinanciering. MBO-ers als ze 18 jaar of ouder zijn. De toelage is afhankelijk van het inkomen van de ouders en kan voor een deel uit een lening bestaan. U hebt u recht op de alleenstaande-ouderkorting als uw kind jonger is dan 27 jaar, op uw adres woont en als u hem of haar onderhoudt.
Aanvullende alleenstaandeouderkorting
U kunt een aanvullende alleenstaande-ouderkorting krijgen als u de gewone alleenstaande-ouderkorting krijgt, inkomen uit arbeid hebt én er een kind onder de 17 jaar bij u woont.
Ouderschapsverlofkorti ng
Wie ouderschapsverlof opneemt, heeft recht op de ouderschapsverlofkorting.
Inkomensafhankelijk combinatiekorting
Voorwaarden voor de combinatiekorting: - beide ouders werken, of u bent alleenstaande ouder; - zij verdienen ieder meer dan ongeveer € 4.700; - zij hebben een kind onder de 12 jaar.
Belastingaftrek of tegemoetkoming
Hoge zorgkosten zijn sinds 2009 nog beperkt aftrekbaar voor de belasting. Hiervoor in de plaats is een korting op de eigen bijdrage voor de AWBZ en de Wmo en een algemene tegemoetkoming gekomen. De tegemoetkoming is afhankelijk van de situatie € 300 of € 500 voor personen tot 65 jaar, € 150 of € 350 voor personen van 65 jaar en ouder.
13. Bent u 65 jaar of ouder? Wmo-voorzieningen
Gemeenten verstrekken in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) voorzieningen waarmee u zo lang mogelijk zelfstandig kan blijven wonen en kunt meedoen in de samenleving. Soms moet u een eigen bijdrage betalen.
Informatie en aanvragen bij: Belastingdienst www.toeslagen.nl Tel: 0800-0543
Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) www.ib-groep.nl tel: 050-5997755
Sociale Verzekeringsbank (SVB) www.svb.nl Tel: 0475-368040. Belastingdienst www.toeslagen.nl Tel: 0800-0543 Dienst Uitvoering onderwijs (DUO) www.ib-groep.nl tel: 050-5997755 Belastingdienst www.toeslagen.nl Tel: 0800-0543
Belastingdienst www.belastingdienst .nl Tel. 0800-0543 Centraal Administratie Kantoor Bijzondere Zorgkosten (CAK) www.cak-bz.nl Tel. 0800-1925 Gemeente Kijk ook op www.regelhulp.nl
62
Aanvulling AOW
Als u een onvolledig AOW-pensioen hebt, kunt u een aanvulling krijgen tot het niveau van een bijstandsuitkering. U hebt een onvolledige AOW als u bijvoorbeeld in het buitenland hebt gewoond.
SVB www.svb.nl
Wilt u precies berekenen waar u recht op hebt? Ga dan naar www.berekenuwrecht.nl voor een overzicht van vrijwel alle inkomensverruimende regelingen. Wilt u tips over omgaan met geld? Kijk op www.nibud.nl. Voor informatie over zorg, sociale zekerheid, wet- en regelgeving, en bijbehorende adressen in Nederland: www.kennisring.nl. Deze infokaart en de website www.berekenuwrecht.nl zijn een initiatief van Stimulansz en het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud). Gemeenten kunnen deze infokaart op maat laten maken voor de gemeentelijke regelingen. Neem voor meer informatie contact op met Stimulansz: www.stimulansz.nl,
[email protected] of tel. 030–2982800.
Heffingskortingen Heffingskortingen zijn kortingen op de inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen. Welke heffingskortingen iemand krijgt, hangt af van zijn persoonlijke situatie. Iedereen kan de algemene heffingskorting krijgen. Iemand die werkt, kan ook de arbeidskorting krijgen. En mensen met kinderen kunnen misschien de inkomensafhankelijke combinatiekorting krijgen Automatisch Werknemers in loondienst en uitkeringsgerechtigden hoeven de heffingskortingen meestal niet aan te vragen. De werkgever of uitkerende instantie houdt al rekening met de volgende heffingskortingen: algemene heffingskorting arbeidskorting (alleenstaande)ouderenkorting Jonggehandicaptenkorting levensloopverlofkorting Hierdoor betaalt iemand al minder loonheffing over loon of uitkering. Aanvragen Met sommige heffingskortingen houdt de werkgever of uitkeringsinstantie geen rekening. Deze heffingskortingen kunnen via de aangifte bij de belastingdienst worden aangevraagd. Het gaat om de volgende heffingskortingen: inkomensafhankelijke combinatiekorting alleenstaandeouderkorting aanvullende alleenstaandeouderkorting ouderschapsverlofkorting heffingskortingen voor bepaalde beleggingen doorwerkbonus Bedankt…. Laag inkomen De heffingskorting is nooit meer dan het bedrag van de berekende inkomstenbelasting plus de premie volksverzekeringen. Als iemand geen of een laag inkomen heeft, en een fiscale partner met meer inkomen, dan kan de belastingdienst de heffingskorting die de aanvrager niet kan verrekenen (deels) aan de aanvrager uitbetalen. Voorwaarde is dat de fiscale partner voldoende belasting is verschuldigd.
Beste Kinderhulp, Dankzij de cadeaubonnen van de actie Pepernoot heb ik dit jaar weer 17 kinderen uit gezinnen met een heel laag inkomen dankzij jullie een heel leuke sinterklaas kunnen bieden. Geweldig om als hulpverlener een bijdrage te kunnen leveren aan een beetje kindergeluk. Hartelijk dank Bureau jeugdzorg medewerker.
Meer informatie: www.belastingdienst.nl.
63
Kindgebonden budget Kindgebonden budget is een bijdrage in de kosten voor kinderen tot 18 jaar. Hoeveel kindgebonden budget iemand krijgt, hangt af van het (gezamenlijke) inkomen en het aantal kinderen jonger dan 18 jaar. Hoe meer kinderen, hoe hoger het kindgebonden budget. Ook de leeftijd van de kinderen is van belang. Als de kinderen 12 of 16 jaar worden, krijgt het huishouden meer kindgebonden budget. Aanvragen meestal niet nodig Kindgebonden budget aanvragen is meestal niet nodig. De rechthebbende ontvangt vanzelf bericht als hij volgens de gegevens van de belastingdienst recht heeft op kindgebonden budget. Maar van sommige ouders heeft de belastingdienst te weinig gegevens om automatisch te bepalen of ze kindgebonden budget krijgen. Bijvoorbeeld omdat ze geen huur- of zorgtoeslag krijgen. In dat geval kan het kindgebonden budget worden aangevraagd. Meer informatie: www.toeslagen.nl. Zorgtoeslag Zorgtoeslag is een tegemoetkoming in de kosten van de zorgverzekering. De toeslag is bedoeld voor mensen boven de 18, met een Nederlandse zorgverzekering en een laag inkomen. Hoe werkt zorgtoeslag? Binnen 8 weken na de aanvraag krijgt de aanvrager bericht van de belastingdienst over de hoogte van de zorgtoeslag, de 'voorschotbeschikking'. Vanaf dan krijgt hij ook zorgtoeslag. De aanvrager krijgt elke 20e van de maand de zorgtoeslag voor de volgende maand op zijn bankrekening gestort. Aan het einde van 2010 krijgt de aanvrager automatisch de voorschotbeschikking voor 2011. Opnieuw aanvragen is dus niet nodig. In de loop van 2011 krijgt de aanvrager de definitieve berekening van de zorgtoeslag 2010, de 'beschikking Definitieve berekening'. Meer informatie: www.toeslagen.nl. Huurtoeslag De huurtoeslag is een tegemoetkoming in de huurkosten voor mensen die in verhouding tot hun inkomen veel geld kwijt zijn aan huur. Voor de huurtoeslag moet de huur lager zijn dan € 647,53 per maand. Voor mensen jonger dan 23 ligt de grens op € 357,37 per maand. Bovendien mag het inkomen niet te hoog zijn. Niet hoger dan € 21.450 per jaar voor een alleenstaande, of € 29.125 voor samenwonenden. Voor alleenstaande 65-plussers is het maximuminkomen € 20.200, voor samenwonende 65-plussers € 27.575. Hoe werkt huurtoeslag? Binnen 8 weken na de aanvraag krijgt de aanvrager bericht van de belastingdienst over de hoogte van de huurtoeslag in 2010, de 'voorschotbeschikking'. Vanaf dan krijgt de aanvrager ook huurtoeslag. De aanvrager krijgt elke 20e van de maand zijn huurtoeslag voor de volgende maand op zijn bankrekening gestort. Aan het einde van 2010 krijgt de aanvrager automatisch de voorschotbeschikking voor 2011. Opnieuw aanvragen is dus niet nodig. In de loop van 2011 krijgt de aanvrager de definitieve berekening van de huurtoeslag 2010, de 'beschikking Definitieve berekening'. Hierop staat de definitieve toeslagbedrag.
64
Meer informatie: www.toeslagen.nl. Kinderopvangtoeslag De kinderopvangtoeslag is er voor (alleenstaande) (pleeg)ouders die werk en zorg voor kinderen combineren. De toeslag is een tegemoetkoming in de werkelijke kosten. Hoeveel toeslag de aanvrager krijgt hangt af van het inkomen, de soort kinderopvang en het aantal kinderen in het huishouden dat er gebruik van maakt. De kinderopvangtoeslag bestaat uit: een inkomensafhankelijk deel dat door de Belastingdienst wordt vastgesteld aan de hand van uw belastbaar inkomen, en een inkomensonafhankelijk deel, de vaste toeslag, die eenderde deel bedraagt van de totale kosten van kinderopvang (tot een maximumuurprijs van € 6,10). Ook als de aanvrager als zelfstandige werkt, heeft hij recht op deze vaste toeslag. De Belastingdienst/Toeslagen betaalt beide toeslagen als één bedrag aan u uit. Een voorwaarde voor de kinderopvangtoeslag is dat het kind een plaats hebben bij een bij de gemeente geregistreerde kinderopvangorganisatie: kinderdagverblijf (ook kindercentrum genoemd) crèche (ook de ouderparticipatiecrèche) buitenschoolse opvang officiële gastouderopvang. Bij de gemeente kan een lijst worden gevraagd van deze geregistreerde kinderopvangorganisaties. De toeslag is niet bedoeld voor kosten van overblijven, een oppas aan huis (tenzij het om officiële gastouderopvang gaat), tieneropvang of opvang in een peuterspeelzaal. De kosten van deze opvang moet de aanvrager zelf betalen. Meer informatie: www.toeslagen.nl.
Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) Iedereen moet kunnen meedoen in de maatschappij. Dat is de gedachte achter de Wmo. Sommige mensen lukt dat niet zonder extra hulp. Denk bijvoorbeeld aan mensen met een handicap, chronisch zieken of ouderen. Gemeenten moeten er volgens de Wmo voor zorgen dat ook deze groepen een zo normaal mogelijk dagelijks leven kunnen leiden. De gemeente bekijkt of hulp nodig is en waarmee iemand het beste geholpen is. Elke gemeente regelt dit op zijn eigen manier. voorzieningen die via de Wmo bij uw gemeente kunnen worden aangevraagd zijn: 1. woningaanpassingen, zoals een traplift; 2. hulpmiddelen, bijvoorbeeld een rolstoel; 3. vervoersvoorzieningen, zoals een scootmobiel; 4. Huishoudelijke verzorging. Indicatie Voor alle soorten zorg en voorzieningen heeft de aanvrager een indicatie nodig. Een indicatie is een beslissing over welke hulp of welke voorziening iemand nodig heeft en in welke mate hij die krijgt. Hoe een indicatiestelling bij de gemeente precies is geregeld, kan worden nagevraagd bij het zorgloket van de gemeente. Eigen bijdrage Vaak moet een deel van de kosten voor huishoudelijke hulp of het gebruik van een hulpmiddel of voorziening zelf worden betaald: de eigen bijdrage. De hoogte van die bijdrage is afhankelijk van: het aantal personen binnen het huishouden; leeftijd;
65
(gezamenlijke) verzamelinkomen; het beleid van de gemeente. De hoogte van de eigen bijdrage wordt berekend door het Centraal Administratie Kantoor (CAK) met behulp van de regels van de gemeente. Per gemeente kan de eigen bijdrage dus verschillend zijn. Op de website van de CAK kan de hoogte van de eigen bijdrage worden berekend: www.hetcak.nl, telefoon: 0800-1925. Persoonsgebonden Budget (PGB) Zorg ontvangen kan ook op een andere manier. De aanvrager kan ervoor kiezen om de zorg zelf in te kopen. Dat kan met behulp van een Persoonsgebonden Budget (PGB). De aanvrager krijgt dan een bepaald bedrag waarvan hij de personen en/of organisaties betaalt die hem helpen of verzorgen. Meer informatie: www.regelhulp.nl, www.info-wmo.nl of de website van de gemeente. Langdurigheidstoeslag De langdurigheidstoeslag is een bijdrage van de gemeente voor mensen die lange tijd van een laag inkomen leven en geen betaalde baan kunnen vinden. Dit geld kan worden gebruikt voor bijvoorbeeld een nieuwe koelkast of wasmachine, of om rekeningen te betalen. Het geld wordt niet op een eventuele uitkering ingehouden. Als iemand aan de voorwaarden voldoet en blijft voldoen, kan iemand ieder jaar een langdurigheidstoeslag ontvangen. De aanvrager mag zelf bepalen waar hij het geld aan uitgeeft. De hoogte van de toeslag hangt af van de gezinssituatie en verschilt per gemeente. Voor een langdurigheidstoeslag moet iemand tussen de 21 en 65 jaar oud zijn en al lange tijd van een minimuminkomen leven. De gemeente bepaalt hoe lang dat is, bijvoorbeeld drie jaar of vijf jaar. De gemeente bepaalt ook of de aanvrager in die periode inkomsten uit werk mag hebben, en zo ja hoeveel. De sociale dienst van de gemeente kan meer informatie geven over de voorwaarden. De langdurigheidstoeslag kan worden aangevraagd bij de sociale dienst van de gemeente. Als na controle blijkt dat aan alle voorwaarden is voldaan, krijgt de aanvrager de bijdrage op zijn rekening gestort. De langdurigheidstoeslag wordt in één keer uitbetaald. De aanvrager betaalt er geen belasting over. Meer informatie: www.berekenuwrecht.nl of de website van de gemeente.
Kwijtschelding van gemeentelijke belastingen De gemeente kan minima kwijtschelding verlenen voor gemeentelijke heffingen en belastingen, zoals afvalstoffenheffing, rioolheffing en hondenbelasting. Gemeenten kunnen zelf bepalen welke gemeentelijke belastingen onder het kwijtscheldingbeleid vallen. In vrijwel alle gemeenten is het mogelijk om kwijtschelding aan te vragen voor een of meer gemeentelijke belastingen. Om na te gaan of iemand in aanmerking komt voor kwijtschelding, moet eerst worden nagegaan of iemand vermogen heeft (bijvoorbeeld een auto of overwaarde op een hypotheek). Is vermogen boven een bepaalde grens aanwezig, dan kan geen kwijtschelding worden verleend. Is er geen vermogen aanwezig, dan moet de betalingscapaciteit worden vastgesteld. Is die ontoereikend, dan kan kwijtschelding worden verleend. Om de betalingscapaciteit te bepalen, wordt eerst het netto besteedbare inkomen berekend: dit is het netto-inkomen na aftrek van een aantal vaste lasten. Van het netto-inkomen worden vervolgens de kosten van bestaan (ook wel kwijtscheldingsnorm) afgetrokken. De gemeente kan de norm vaststellen tussen 90% en 100% van de bijstandsnorm. Als de vastgestelde betalingscapaciteit positief is, dan moet (zo nodig) 80% hiervan voor de belastingbetaling worden gebruikt. De rest kan worden kwijtgescholden. Meer informatie: www.berekenuwrecht.nl of de website van de gemeente.
66
Collectieve ziektekostenverzekering Veel gemeenten hebben een collectieve ziektekostenverzekering afgesloten voor inwoners met een laag inkomen. Dit betekent dat de gemeente een basisverzekering en/of aanvullende verzekering afsluit voor een grote groep minima. Omdat dit voor een verzekeraar veel nieuwe klanten oplevert, is deze meestal bereid om een lagere premie of een breder pakket voor dezelfde prijs aan te bieden. De gemeente kan de premie voor bijstandsgerechtigden inhouden op de uitkering en direct betalen aan de verzekeraar. Meer informatie: www.berekenuwrecht.nl, www.gezondverzekerd.nl of de website van de gemeente. Regeling voor maatschappelijke participatie Veel gemeenten verstrekken aan mensen met een laag inkomen vergoedingen voor deelname aan sociaalculturele of sportieve activiteiten. Bij declaratiefondsen vragen minima – meestal achteraf – een vergoeding voor sociaal-culturele of sportieve activiteiten. Bij kortingspassen (ook wel ‘stadspas’ of ‘minimapas’ genoemd) ontvangen gebruikers bij vertoon van de pas bij bijvoorbeeld de sportvereniging of het pretpark direct een korting, dus zonder de kosten te hoeven voorschieten. Voor gezinnen met kinderen hebben veel gemeenten aparte regelingen. Vaak gebeurt de verstrekking in natura. Dat betekent dat de gemeente bijvoorbeeld rechtstreeks de contributie van de sportvereniging betaalt. Meer informatie: www.berekenuwrecht.nl of de website van de gemeente. Bijzondere bijstand Bijzondere bijstand is een voorziening voor mensen met een inkomen rond bijstandsniveau. Als zij in bijzondere omstandigheden noodzakelijke kosten moeten maken die zij zelf niet kunnen betalen, kan de gemeente bijzondere bijstand verlenen. De gemeente kan bijvoorbeeld een bril, babyuitzet of woninginrichting vergoeden, maar ook extra hoge stookkosten door reumaklachten. Alleen voor kosten die echt noodzakelijk zijn, kan een beroep worden gedaan op bijzondere bijstand. Ook moet de aanvrager niet gebruik kunnen maken van een andere voorziening, bijvoorbeeld van een aanvullende ziektekostenverzekering. Bijzondere bijstand in de vorm van een lening Soms kan ook bijzondere bijstand in de vorm van een lening worden verleend. Het gaat dan om aankopen waarvoor de aanvrager op dit moment geen geld heeft, maar die hij normaal gesproken zelf moet betalen. Bijvoorbeeld als hij een wasmachine of een koelkast nodig heeft. Bijzondere bijstand is bedoeld voor mensen met een laag inkomen en weinig of geen eigen vermogen. Iedereen met een inkomen op of rond het bijstandsniveau kan een beroep doen op bijzondere bijstand: mensen met een bijstandsuitkering maar ook bijvoorbeeld mensen met een andersoortige uitkering of mensen die werken. Bijzondere bijstand kan worden aangevraagd bij de gemeente. Elke gemeente stelt zelf de voorwaarden voor het geven van bijzondere bijstand vast. De gemeente waar de aanvrager woont, zal van geval tot geval bekijken of zij wel of niet een vergoeding biedt. Meer informatie: www.berekenuwrecht.nl of de website van de gemeente.
67
Bijzondere bijstand voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten De gemeente kan aan mensen van 65 jaar en ouder en aan chronisch zieken en gehandicapten zogenoemde categoriale bijzondere bijstand geven. Dat betekent dat de gemeente aan deze groepen bijzondere bijstand kan verstrekken zonder te kijken of iemand die wel nodig heeft en zonder te controleren of iemand extra noodzakelijke kosten heeft gemaakt. De bijzondere bijstand kan bijvoorbeeld een jaarlijkse tegemoetkoming in de kosten zijn. Meer informatie: www.berekenuwrecht.nl of de website van de gemeente. Tegemoetkoming schoolkosten Voor schoolgaande kinderen jonger dan 18 jaar die naar het voortgezet onderwijs of het beroepsonderwijs gaan, kan men onder bepaalde voorwaarden in aanmerking komen voor de tegemoetkoming ouders. De tegemoetkoming ouders bestaat uit twee delen: een tegemoetkoming in de schoolkosten en de tegemoetkoming lesgeld of cursusgeld. De (hele of gedeeltelijke) tegemoetkoming is afhankelijk van het inkomen van de aanvrager en diens eventuele partner, het soort onderwijs en het aantal schoolgaande kinderen. Tegemoetkoming ouders stopt voor het regulier voortgezet onderwijs Vanaf het schooljaar 2010-2011 is een tegemoetkoming ouders voor leerlingen in het regulier voortgezet onderwijs niet meer mogelijk. De tegemoetkoming ouders is per 1 januari 2010 gestopt voor leerlingen in het regulier voortgezet onderwijs. Per die datum is het kindgebonden budget van de Belastingdienst verhoogd, daarom is de tegemoetkoming ouders verlaagd. Tegemoetkoming voor mbo, vavo of particulier voortgezet onderwijs Voor leerlingen die een opleiding in het mbo, vavo of particulier voortgezet onderwijs volgen, blijft de tegemoetkoming ouders ook na 1 januari 2010 bestaan. Voor deze leerlingen kan de tegemoetkoming ouders dus nog steeds worden aangevraagd. Daarnaast kan de aanvrager in aanmerking komen voor het kindgebonden budget van de Belastingdienst. Ook voor het schooljaar 2010 - 2011 kan de tegemoetkoming ouders worden aangevraagd. Meer informatie: www.ocwduo.nl. Tegemoetkoming ouders van thuiswonende gehandicapte kinderen (TOG) Een gehandicapt kind heeft vaak extra zorg nodig. Woont het kind thuis, dan kunnen de ouders in aanmerking komen voor de Tegemoetkoming ouders van thuiswonende gehandicapte kinderen (TOG). De SVB (Sociale Verzekeringsbank) keert de tegemoetkoming uit. Een TOG voor de verzorging van een ernstig ziek of gehandicapt kind kan worden verkregen als:
de aanvrager in Nederland woont of werkt én het kind bij de ouders thuis woont in Nederland én het kind 3 jaar of ouder is, maar jonger dan 18 én het kind een AWBZ-indicatie heeft (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten) voor gemiddeld 10 uur zorg of meer per week én de ouders voor de verzorging geen commerciële vergoeding krijgen uit Nederland of het buitenland én de ouders geen andere vergoeding krijgen uit Nederland of het buitenland die lijkt op de TOG.
Meer informatie: www.svb.nl. Kinderbijslag De Algemene Kinderbijslag Wet (AKW) biedt ouders en verzorgers een tegemoetkoming in de kosten die het opvoeden en verzorgen van kinderen met zich mee brengt. De Sociale Verzekeringsbank (SVB) voert de regeling uit.
68
Er is recht kinderbijslag als de aanvrager in Nederland woont of werkt. De kinderbijslag is voor kinderen tot 18 jaar. Na afloop van ieder kwartaal ontvangt de aanvrager de kinderbijslag. Rechthebbenden ontvangen de aanvraagformulieren vanzelf thuis. Binnen Nederland geeft de gemeente de gegevens en die van de baby na de aangifte door aan de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Als de aanvrager niet in Nederland woont, of pas net met het gezin naar Nederland is gekomen, moet hij zelf een aanvraagformulier opvragen bij de SVB. Wijzigingen in de gezinssituatie kunnen van invloed zijn op uw kinderbijslag. Deze moeten daarom altijd binnen vier weken worden doorgegeven aan de SVB. De hoogte van de kinderbijslag is afhankelijk van de leeftijd van het kind en van het feit of het kind bij de aanvrager woont of uitwonend is. Als het kind bijverdient, kan dat gevolgen hebben voor de kinderbijslag. Het hangt af van hoe oud het kind is en hoeveel hij bijverdient. Als het kind veel verdient, kan de kinderbijslag vervallen. Meer informatie: www.svb.nl. Aanvulling AOW Mensen die tussen hun 15e en 65e in het buitenland hebben gewoond, hebben niet een volledig AOW-pensioen opgebouwd. Aanvragers kunnen extra geld krijgen als hun AOW plus aanvullend pensioen minder is dan een bijstandsuitkering. Pensioen uit het buitenland telt ook mee. Het inkomen van de partner telt ook mee. De aanvrager krijgt geen extra geld als hij veel vermogen heeft. Vermogen is bijvoorbeeld: spaargeld, sieraden, een eigen huis. De SVB berekent voor iemand 65 wordt hoeveel AOW hij krijgt. Is dit een laag bedrag? Dan krijgt hij van de SVB een brief waarin staat dat hij misschien extra geld kan krijgen. In de brief staat ook hoe hij het extra geld kan aanvragen. Heeft de aanvrager recht op extra geld? Dan maakt de SVB dit tegelijk met zijn AOW over op de bankrekening van de aanvrager. Tot 2010 kreeg de aanvrager het geld misschien van de gemeente. Dit heette aanvullende bijstand. Vanaf 2010 betaalt de SVB het extra geld. Dit heet nu Aanvullende Inkomensvoorziening voor Ouderen (AIO). Meer informatie: www.svb.nl. Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) Wie een chronische ziekte of een handicap heeft, is vaak veel geld kwijt aan ziektekosten. Daarom betaalt het CAK (Centraal Administratie Kantoor) in 2010 een toeslag als de aanvrager veel kosten maakt, of als hij veel zorg nodig heeft. Hoe hoog de toeslag is, hangt af van de medische hulp en zorg die hij in 2009 heeft gebruikt. Als de aanvrager zelf een rekening voor ziektekosten heeft betaald, moet hij die inleveren bij zijn zorgverzekeraar. De zorgverzekeraar verzamelt alle gegevens over de ziektekosten. Zo kan de ziektekostenverzekeraar aan het CAK melden dat de aanvrager een toeslag nodig heeft. De ziektekostenverzekeraar kijkt niet alleen naar de rekeningen die hij van de aanvrager krijgt. Hij kijkt ook:
of hij veel medicijnen gebruikt; of hij een bepaald hulpmiddel gebruikt, bijvoorbeeld een rolstoel; of hij in een ziekenhuis wordt behandeld;
69
of hij fysiotherapie hebt; of hij langdurige AWBZ-zorg hebt; of hij langdurige hulp bij het huishouden heeft via de Wmo. De aanvrager hoeft de toeslag niet aan te vragen. Hij krijgt automatisch bericht of hij de toeslag krijgt. Het bedrag is minimaal € 150 en maximaal € 500 per jaar. Het CAK betaalt de toeslag voor de eerste keer uit in 2010. De toeslag wordt niet verrekend met een bijstandsuitkering. Er mag ook geen beslag op worden gelegd. Meer informatie: www.rijksoverheid.nl en www.berekenuwrecht.nl.
70
Als jongste van vijf kinderen ben ik opgegroeid in een katholiek arbeidersgezin. Soberheid en solidariteit met mensen die het moeilijk hadden, werden gecombineerd met een hoog arbeidsethos. Ziek zijn bestond niet: hoezo thuisblijven als je hoofdpijn had of buikpijn of anderszins je niet goed voelde: hup op de fiets, dat waait wel weg en als je onder de mensen bent, is het snel weer over. In de praktijk bleek dat ook. Een andere belangrijke boodschap was dat je moest zorgen dat je een financiële basis had, dus sparen zodat je wat achter de hand had voor moeilijke tijden. Na de middelbare school ging ik bij de Rabobank werken. Het was een kleine bank in een dorp waar ik alle mensen leerde kennen. Je kon er echt iets betekenen voor de klanten. Maar gaandeweg werd de bank door opeenvolgende fusies steeds groter en commerciëler. Het product kwam steeds meer centraal te staan en het belang van de klant werd ondergeschikt. Ik merkte dat mijn plezier in het werk minder werd en sprak daarover met vrienden. Ik volgde hun advies en ging maatschappelijk werk studeren. Voor mij is het altijd belangrijk geweest dat de ambitie van de organisatie klikte met mijn eigen ambitie: écht het verschil maken voor mensen. ste Ik was me ervan bewust dat mijn keuze om op mijn 30 te gaan studeren en daarvoor een goede baan bij de bank op te zeggen, risicovol was. Maar ik volgde mijn passie en met succes. Nota bene op de dag dat ik afstudeerde had ik een sollicitatiegesprek en werd ik aangenomen bij het Instituut Maatschappelijk Werk in Tilburg. Ik kreeg er te maken met multi probleemgezinnen die kampten met financiële en psychiatrische problematiek. Voor mij een goede mogelijkheid om mijn kennis en ervaring op beide vakgebieden in de praktijk toe te passen. Na enkele jaren uitvoerend werk kreeg ik de kans om teamleider te worden. Dit was een hele leerzame periode waarin ik merkte dat je je vooral ontwikkelt wanneer je fouten durft te maken. Als je een omgeving treft waarin dat mag, tevens in staat bent feedback van collega’s te zien als een cadeautje en ook nog leert om kritisch naar jezelf te kijken, dan is dat dé basis voor ontplooiing en groei. In 2001 werd ik gevraagd om de schuldhulpverlening in de gemeente Tilburg te reorganiseren. Een enorme uitdaging, maar ook een gouden kans: honderden klanten op de wachtlijst en een organisatie die opnieuw ingericht moest worden. Het is me gelukt doordat ik mooie mensen om me heen had en omdat ik me voortdurend concentreerde op de klanten en op wat zij nodig hadden. Daarnaast kreeg ik de ruimte om mijn ambities waar te maken. Er staat nu een prima organisatie, met enthousiaste en betrokken mensen die goede resultaten behalen. Sinds april 2010 ben ik voorzitter van de NVVK, de branchevereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren. Ook hierin merk ik dat het belangrijk is dat mijn ambitie klopt met de ambitie van de organisatie: alleen dan kan ik de wereld aan en mijn doel realiseren. Dat is en blijft hét verschil maken voor mensen in de marge, zorgen dat mensen met financiële problemen weer kunnen participeren in de maatschappij, dat ook zij kansen krijgen om te groeien en te ontwikkelen.
Joke de Kock
71
7
Schuldhulpverlening
Inleiding In dit hoofdstuk lees je hoe schuldhulpverlening werkt. Bij (problematische) schulden zijn financiële en psychosociale oorzaken en gevolgen vaak verweven. Problematische schulden leiden tot verarming van huishoudens en ontwrichting van de totale leefsituatie (huisuitzetting, afsluiting energie). Problematische schulden belemmeren mensen in hun (arbeids)participatie. Een integrale aanpak van schulden biedt daarom niet alleen financiële oplossingen voor gemaakte schulden, maar heeft ook aandacht voor budgetbegeleiding, gedragsverandering en voor de psychosociale factoren die samenhangen met de schuldenproblematiek. Om te voorkomen dat er steeds weer nieuwe schulden ontstaan is het raadzaam aandacht te besteden aan de oorzaken van het ontstaan van schulden of financiële problemen. Indien rekeningen, aflossingen of leningen niet tijdig betaald worden, krijgen we vroeg of laat te maken met een incassobureau en in tweede instantie met een deurwaarder. Wordt er niet betaald, dan kan een deurwaarder namens de schuldeiser een rechtszaak beginnen. Voor de incassowerkzaamheden worden vaak hoge kosten in rekening gebracht. Komt het tot een rechtszaak, dan kunnen de kosten nog veel hoger oplopen indien men veroordeeld wordt in de proceskosten. Belangrijk is het om deskundige hulp in te roepen, bijvoorbeeld bij de gemeente, de kredietbank, het algemeen maatschappelijk werk of sociaal raadslieden. De schuldhulpverleners bij deze organisaties kunnen helpen de financiën gezond te maken en te houden. Het bureau kan met de cliënt de financiële mogelijkheden nagaan en behulpzaam zijn bij het afstemmen van de uitgaven en de inkomsten. Ook proberen zij tussen cliënt en schuldeisers te bemiddelen en een schuldregeling te treffen. Gaan de schuldeisers met dit voorstel akkoord, dan moet gedurende drie jaar en soms langer, een afgesproken bedrag worden betaald. Daarna kan het restant worden kwijtgescholden. Minnelijk en wettelijk traject In Nederland is het zo geregeld dat eerst wordt geprobeerd schulden in den minne te schikken. Dit wordt het ‘minnelijke traject’ genoemd. Gemeenten worden geacht vanuit hun zorgplicht het voortouw te nemen in het organiseren van het minnelijke traject. Zij bemiddelen tussen schuldeisers en schuldenaar. Het resultaat kan zijn een gedeeltelijke kwijtschelding of afbetalingsregeling. Vanuit de zorgplicht kunnen gemeenten ook schuldpreventie oppakken. Zij kunnen schuldhulpverlening zelf uitvoeren of uitbesteden aan schuldregelende instanties zoals kredietbanken. Gemeenten hebben veel beleidsvrijheid in de vormgeving van de schuldhulpverlening. Veel gemeenten en uitvoerende instanties werken volgens de gedragscodes van de Nederlandse vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren (NVVK). Als enkele schuldeisers niet mee willen werken, kan de rechter een dwangakkoord opleggen. Dat betekent dat de schuldeisers mee moeten doen met de minnelijke schuldhulpverlening. Wanneer een meerderheid van de schuldeisers niet mee wil werken, dan kan de rechter een wettelijke schuldsaneringsregeling opleggen. De schuldenaar komt dan onder het regime van de Wet schuldsanering natuurlijke personen (WSNP). In de WSNP is sprake van een postblokkade: alle post van de schuldenaar wordt automatisch doorgestuurd naar de bewindvoerder. Schuldenaren in de WSNP krijgen ook een bewindvoerder toegewezen. Afsluiting gas, water en licht of beëindiging zorgverzekering Bij een dreigende woningontruiming, afsluiting van gas, water en licht of beëindiging of ontbinding van de zorgverzekering, kunnen schuldenaren een zogenaamd moratorium aanvragen. Schuldeisers mogen dan tijdelijk
72
geen incassomaatregelen nemen. Doel hiervan is de schuldhulpverlener voldoende tijd te geven een deugdelijk minnelijk traject te starten of vervolgen. Sinds 2006 is een ministeriële regeling van kracht van de minister van Economische zaken die zorgt voor een voorwaardelijk verbod op energieafsluitingen bij huishoudens in de winterperiode. 2 Budgetbeheer en -begeleiding Bij klanten met een onverantwoord bestedingspatroon kan budgetbeheer worden ingezet. Het inkomen van de klant wordt op een rekening gestort van de budgetbeheerder, bijvoorbeeld de kredietbank. De budgetbeheerder draagt zorg voor de betaling van bijvoorbeeld de vaste lasten. Voor bijstandsgerechtigden kunnen deze vaste lasten worden ingehouden en betaald uit de bijstandsuitkering.3 De eigen verantwoordelijkheid van de klant wordt hiermee (tijdelijk) uit handen genomen. Het verdient daarom aanbeveling tegelijkertijd ook budgetbegeleiding aan te bieden. Tijdens deze begeleiding leert de klant hoe hij zijn financiële administratie op orde krijgt en verantwoord met zijn geld omgaat. Naast budgetbeheer door de gemeente of uitvoerende instantie zijn er nog andere vormen van toezicht. Sommige volwassenen met bijvoorbeeld een verstandelijke handicap, dementie of een psychiatrische ziekte zijn niet in staat zelfstandig beslissingen te nemen. Zij worden soms onder toezicht gesteld van iemand die hun zaken voor hen regelt. Er zijn drie vormen van toezicht: bewind, mentorschap en curatele. De meest vergaande van deze drie is curatele. Iemand die onder curatele wordt gesteld, is automatisch handelingsonbekwaam. Dat betekent dat hij over bijna niets meer zelf kan of mag beslissen. Voor bijvoorbeeld kopen, huren en lenen heeft hij toestemming nodig van de curator. Bij bewind en mentorschap blijft iemand wel handelingsbekwaam. Iemand die onder curatele staat kan niet tegelijkertijd onder bewind en/of mentorschap staan. Bewind en mentorschap kunnen wel gecombineerd worden. Schuldenaren die in de WSNP belanden, krijgen ook een bewindvoerder toegewezen. Schuldenregistratie De registratie van schulden wordt de komende tijd uitgebreid en verbeterd. Naast de registratie van kredieten en schuldregelingen bij het Bureau Kredietregistratie (BKR), komt er waarschijnlijk een Landelijk Informatiesysteem Schulden (LIS). In dat register worden betalingsachterstanden opgenomen bij verhuurders, energiebedrijven, banken, financieringsinstellingen en gemeenten. Bij gemeentelijke schulden gaat het in eerste instantie om schulden bij de sociale dienst, later kan dat uitgebreid worden naar belastingschulden. Kredietverstrekkers kunnen zo beter controleren of iemand in staat is een lening aan te gaan. Uitvoerders van schuldhulpverlening kunnen beter nagaan wat iemands schuldenpositie is. Beslagvrije voet Sociale diensten hebben het recht om een deel van de WWB-uitkering te verrekenen met een openstaande schuld. Daarbij moet rekening worden gehouden met de beslagvrije voet 4. Dit houdt onder andere in dat de sociale dienst – net als deurwaarders – de ‘kale’ beslagvrije voet (90% van de toepasselijke bijstandsnorm inclusief vakantiegeld) moet verhogen met de eventuele bijkomende kosten van de premie zorgverzekering en met de woonkosten boven de zogeheten ‘normhuur’. Ook moet rekening worden gehouden met de ontvangen huur- en zorgtoeslag. De beslagvrije voet is te berekenen via http://wwb-beslagvrijevoet.nl. Boetes De NVVK en het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) zijn in een convenant overeengekomen dat alle openstaande boetes van het CJIB kunnen worden meegenomen in de minnelijke regeling. Resteert er na afronding van de minnelijke regeling nog een deel van de schuld, dan heeft het CJIB daarvoor alsnog de termijn van 27 maanden om tot inning te komen. 2
Regeling van de Minister van Economische Zaken, nr. WJZ 6101739, 29 november 2006.
3
Dit kan op basis van artikel 57 WWB (verplicht) of op vrijwillige basis.
4
Artikel 6:127 samen met artikel 6:135 Burgerlijk Wetboek.
73
Hoe weet ik of mijn klant risicovolle schulden heeft? Als je aan mensen vraagt of zij ‘schulden’ hebben, ontkennen zij vaak. Maar als je doorvraagt, hoor je vaak dat mensen wel rood staan, betalingsachterstanden hebben of een lening hebben uitstaan. Via de volgende check list kan worden bepaald hoe risicovol de situatie is:
Bepaal aan de hand van de volgende stellingen of de klant zelf zijn geldzaken kan regelen of dat er schuldhulpverlening, budgetbegeleiding of budgetbeheer aangeboden moet worden. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32.
Klant heeft momenteel een betalings achterstand > 1 maand in huur of hypotheek Klant heeft ook betalingsachterstand in 1 of meer van zijn andere vaste lasten, zoals gas/elektra, water of zorgverzekering Klant heeft aan het einde van de maand een roodstand op zijn rekening die hoger is dan de helft van zijn inkomen Deze roodstand duurt al langer dan een jaar Klant heeft een bestelling bij een postorderbedrijf gedaan en kan hiervoor niet binnen de verplichte tijd betalen Klant is meer financiële verplichtingen (bijv. mobiele telefoon, koop op afbetaling of uitgestelde betaling) aangegaan dan hij eigenlijk kan betalen Klant komt niet iedere maand uit met zijn inkomen Klant kan niet sparen voor extra uitgaven (bijv. nieuwe koelkast) Klant besteedt meer dan 25% van zijn inkomen aan het afbetalen van schulden Klant besteedt zijn vakantiegeld geheel of gedeeltelijk aan het aflossen van schulden Klant heeft inkomsten/uitgavenformulier niet of nauwelijks ingevuld Klant heeft geen orde in zijn bankafschriften Klant betaalt groot deel van zijn vaste lasten via het postkantoor Klant heeft ongeopende brieven bij zich Klant betaalt vaak met creditcard Automatische incasso wordt vaak geweigerd Er wordt geld geleend bij familie of kennissen Klant heeft voorschot op zijn salaris gevraagd Klant bedenkt smoezen voor schuldeisers Klant haalt geld van spaarrekening kinderen Klant ligt wakker van de financiële zorgen Klant bespreekt zijn geldzorgen met niemand Klant doet mee aan loterijen om in een klap rijk te worden Op bankafschriften is te zien dat klant meerdere keren per week geld opneemt Klant heeft geen inzicht in de hoogte van zijn dagelijkse/wekelijkse uitgaven Klant heeft verslaving (drugs, alcohol, gokken) die veel geld kost Klant heeft psychische problemen Klant maakt geen gebruik van voorliggende voorzieningen, toeslagen en (gemeentelijke) inkomensondersteunende maatregelen Klant heeft een beslag op zijn inkomen Klant moet beschermd worden tegen derden die momenteel de financiën beheren en dit niet naar behoren doen Klant kan geen nieuwe bankrekening openen Er is sprake van lichamelijke belemmering/handicap waardoor klant niet in staat is zijnfinanciële zaken naar behoren te behartigen.
Toelichting Is het antwoord 4 of meer keren Ja, biedt dan direct hulp of verwijs daarnaar door.
74
Gezien het bovenstaande wordt gekozen voor: Budgetbeheer (varieert van licht tot volledig). Bij licht budgetbeheer wordt een beperkt aantal vaste lasten (zoals huur, gas, water, elektriciteit, ziektekosten) betaald. Bij volledig budgetbeheer worden alle lasten betaald en reserveringen gemaakt voor toekomstige uitgaven Automatische doorbetaling van vaste lasten door de sociale dienst (alleen voor bijstandsgerechtigden) Budgetbegeleiding Schuldhulpverlening Hulp bij het inventariseren en aanvragen van voorliggende voorzieningen, toeslagen en (gemeentelijke) inkomensondersteunende maatregelen
Opmerking [m1]: Dit in een kader plaatsen
Bron: infokaart ‘Zijn de schulden een probleem?’, Stimulansz 2010.
75
Bijlage 1 Handige websites Voor de doelgroep www.aangifteloont.nl – Over belastingteruggaaf www.berekenuwrecht.nl – Landelijke en gemeentelijke inkomensondersteuning www.blijfpositief.nl – Om mensen weerbaar te maken tegen de verleidingen van lenen www.grijpjekansen.nl – Voor jongeren
www.jeugdloonwijzer.nl
www.jongerenloket.szw.nl
www.kennisring.nl – Informatie over gezondheid, sociale zekerheid, recht en regel
www.kiesbeter.nl - Lees over gezondheid of ziekte, zoek zorgaanbieders en vergelijk ze
www.Nibud.nl – Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) www.Nibudjong.nl – voor jongeren
www.rechtopgeld.nl – Inkomensondersteuning
www.regelhulp.nl – Voor chronisch zieken, gehandicapten en ouderen www.socialezekerheid.nl
www.zelfjeschuldenregelen.nl
www.geldenrecht.nl
Voor professionals http://armoede.startkabel.nl/ – Startpagina met links
http://handboek.stimulansz.nl– Handboek met onder andere dossiers armoedebeleid en schuldhulpverlening
http://statline.cbs.nl/statweb/ – Databank van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
www.armekant-eva.nl – Werkgroep van de Raad van Kerken in Nederland en het arbeidspastoraat DISK (Dienst in de Industriële Samenleving vanwege de Kerken) www.armoede.be – Informatie en praktijkvoorbeelden uit België
www.armoedeinlimburg.nl
www.armoedemonitor.nl – Monitor van het Sociaal Cultureel Planbureau www.gemeenteloket.szw.nl – Informatie voor gemeenten van het ministerie van SZW
www.humanitas.nl – Organisatie met vrijwilligers en beroepskrachten
www.jeugdsportfonds.nl – Maakt sport voor kinderen uit arme gezinnen mogelijk www.landbouweninkomen.nl – Over de sociaaleconomische positie van agrariërs
www.landelijkeclientenraad.nl
www.leergeld.nl – Vergoed kosten van maatschappelijke participatie van kinderen
www.legerdesheils.nl
www.mogroep.nl – Maatschappelijke Ondernemers
www.Nibud.nl – Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) www.nvvk.eu – Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet www.shvmonitor.nl – Cijfers over schuldhulpverlening www.slag.nu – Steunpunt Lokale Aanpak Gezondheidsverschillen
www.sociaalraadslieden.nl
www.socialealliantie.nl – Samenwerkingsverband van een reeks organisaties die gezamenlijk de armoede aanpakken.
www.stichtingclip.nl – Stichting Cliëntenperspectief
www.stimulansz.nl – Stichting Stimulansz www.verenigingvanfondsen.nl
www.vng.nl – Website van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) met onder andere dossiers armoedebeleid en schuldhulpverlening
www.voedselbank.nl
76
[Achterflap]
KansArm KansRijk U heeft in uw werk regelmatig te maken met mensen die met moeite de touwtjes aan elkaar knopen. Mensen in achterstandssituaties. Mensen die kansen laten liggen. Dit handboek informeert hulpverleners, beleidsmakers, non-profit organisaties en welzijnsinstellingen over allerhande geldzaken, het herkennen van financiële problemen en de mogelijkheden van inkomensondersteuning en hulp bij schulden. Het biedt een compleet overzicht, niet alleen van regelingen van de overheid, maar ook van particuliere fondsen. Dit maakt het handboek uniek! U helpt hiermee uw klanten de touwtjes weer in handen te nemen. Prominente Nederlanders die zich in hun dagelijks werk inzetten om anderen kansen te geven, illustreren dit handboek met de kansen die zij zelf in hun leven hebben benut. Het Handboek KansArm KansRijk is mede tot stand gekomen dankzij een bijdrage van het Nationaal Fonds Kinderhulp.
77
