JAARGANG 8 NUMMER 1 MAART Gongslag. Anders denken over pensioen. Minder geld maakt niet ongelukkig, minder grip wél. Weinig verandering

J A A R G A N G

8

N U M M E R

1

M A A R T

2 0 12

M A G A Z I N E

Gongslag

‘Anders denken over pensioen’

Weinig verandering

‘Minder geld maakt niet ongelukkig, minder grip wél’

IFK PE-trainingen FFP 2012 Adviseur Zilveren Golf® PE FFP

Topclass PE FFP

Reguliere PE FFP

Nederland staat de komende decennia voor een enorme uitdaging: de vergrijzing. Daarom organiseren wij als eerste opleidingsinstituut in Nederland de opleiding Adviseur Zilveren Golf®. Een unieke opleiding voor de adviseur die regelmatig met 50plussers te maken gaat krijgen. Daarnaast brengen we, met een speciaal concept, de Adviseur Zilveren Golf® onder de aandacht van de klant. Er komen bijzondere onderwerpen aan de orde,zoals late pensioenopbouw, (leven)testamenten, emigratie, zorg en dementie. Start op 10 mei 2012 in Vianen.

In samenwerking met de Stichting Persoonlijke Financiën verzorgt IFK de Topclass PE FFP. Drie keer per jaar wordt u bijgepraat over de actualiteit van de voorliggende periode. Zo treft u elke keer meerdere docenten en wordt adequaat ingespeeld op veranderingen in regelgeving, zoals recente jurisprudentie en besluiten en de implementatie van nieuwe maatregelen die op Prinsjesdag 2012 worden voorgesteld. Start op 10 april 2012 in Houten.

Uiteraard blijft het ook mogelijk een reguliere PE FFP bij IFK te volgen. Op een handig tijdstip praten onze uiterst ervaren docenten u in drie maal zes uur bij over de laatste ontwikkelingen op een aantal deelgebieden, waarbij ook integratie binnen de financiële planning aan bod komt. Het programma is efficiënt ingedeeld en biedt alle gelegenheid om vragen te stellen.

Lees verder op www.zilverengolf.nl

Het Instituut voor Financiële Kennisontwikkeling (IFK) biedt ook dit jaar drie verschillende programma’s voor de Permanente Educatie FFP 2012 aan.

Lees verder op www.persoonlijkefinancien.nl/ffp.php

Data en locaties zijn te vinden op de website. Lees verder op www.ifk.nl

Bel voor meer informatie: 010 453 21 71. Het inschrijfformulier is te vinden op: www.ifk.nl

I N H O U D

C O L O F O N FFP Magazine is een uitgave van de Vereniging FFP. CONTACTADRES Secretariaat Vereniging FFP Postbus 12, 3740 AA Baarn Telefoon: 035-542 75 38 Fax: 035-542 76 38 Email: [email protected] Website: www.vffp.nl PROJECTGROEPEN Telefoon: 035-542 75 38 Fax: 035-542 76 38 Email: [email protected] REDACTIEADRES Oostdam & Partners Castellastraat 84 6512 EZ Nijmegen Telefoon: 024-324 32 50 Fax: 024-324 57 69 Email: [email protected] Website: www.oostdam-partners.nl

5

Column: Gongslag

6

‘Minder geld maakt niet ongelukkig, minder grip wél’

12

‘Anders denken over pensioen’

VORMGEVING Amon Design, Amersfoort FOTOGRAFIE Raphaël Drent REPRORECHT Berichten uit FFP Magazine mogen – uitsluitend met bronvermelding – overgenomen worden en onder de voorwaarde dat de redactie daarover vooraf wordt geïnformeerd. ABONNEMENTEN FFP Magazine wordt kosteloos verspreid onder de leden van de Vereniging FFP (FFP gecertificeerde Financieel Planners). Voor personen buiten deze doelgroep bedraagt de abonnementsprijs g 42,50 (inclusief 6% BTW) per jaar. Abonnementen gelden voor 1 jaar en worden – zonder tegenbericht – automatisch verlengd. Opzeggingen dienen schriftelijk te geschieden, uiterlijk 6 weken voor het aflopen van de abonnementsperiode, aan bovenstaand postadres. Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed aanvaarden de auteurs, redacteuren en uitgever geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en omvolkomenheden, noch voor de gevolgen hiervan. FFP magazine wordt uitgegeven door Oostdam & Partners in opdracht van de Vereniging FFP. De Vereniging FFP kan niet verantwoordelijk worden gehouden voor de meningen, visies en standpunten van derden zoals die tot uidrukking komen in de artikelen en columns van FFP Magazine. Dat geldt ook voor alle commerciële uitingen in de vorm van advertenties, advertorials en bijlages.

F F P

M a g a z i n e

16

Storm in een glas water of serieuze verandering?

21

31

FFP opent beurs ‘Wat voor de een zes nullen is, is voor NYSE Euronext de ander vier nullen’

En verder: Vermogensbestanddelen het beste aanwenden voor een onbezorgde oudedag? Ondertussen op FFP-LinkedIn Mededelingen Agenda Veel animo voor FFP-Pensioenbijeenkomsten Financieel planner van het jaar Ruim 850 kandidaten namen deel aan FFP-examen ‘Geven kan heel leuk zijn’ Op weg naar FFP 2.0

M a a r t

2 0 1 2

18 20 22 22 24 27 28 29 30

3

KIJK MEE NAAR

De Vereniging FFP werkt de komende maanden mee aan zes afleveringen van het woontelevisieprogramma ‘Van Kavel tot Kasteel’ van RTL-4. Eerste uitzending: zaterdagmiddag 17 maart, vanaf 17.30 uur. De volgende afleveringen zijn op dezelfde tijd te zien op: 24 & 31 maart en 7, 14 & 21 april. Alle afleveringen worden daags na de uitzending - op zondag vanaf 10.30 uur - herhaald.

CO L U M N

De officiële gongslag waarmee ik als FFP-voorzitter medio vorige

Dit proces van informatievergaring verloopt bij de beleggings-

maand een van de handelsdagen van de Amsterdamse beurs mocht

adviseur de laatste jaren steeds beter, maar is nog altijd niet opti-

openen, is in veel opzichten ook een wake up call voor de financiële

maal. Met de Europese toezichthouder ESMA ben ik van mening

adviseur in het algemeen en de beleggingsadviseur in het bijzonder.

dat het de beleggingsadviseur veelal nog ontbreekt aan de juiste com-

Gongslag

municatieve vaardigheden om ‘door te vragen’ wanneer een klant niet alle noodzakelijke informatie meteen op tafel legt. Ook wordt deze informatie nog te weinig aangewend om vast te stellen of beleggen überhaupt geschikt is voor de klant. Regelmatig wordt er nog naar een ‘medicijn’ gegrepen, zonder dat een behoorlijke diagnose is vastgesteld. En daar waar dat wel goed gebeurt, blijkt

Als FFP staan wij op het standpunt dat verantwoord adviseren van

dat er ook nog een type klant bestaat voor wie beleggen niet het

klanten over hypotheken, pensioenen of andere complexe (vermo-

geëigende instrument is, gelet op diens financiële doelstellingen en

gens)producten, niet mogelijk is zonder een compleet en integraal

risicobereidheid. Vaker dan ooit zal de klant moeten worden ont-

inzicht in de (financiële) situatie en doelstellingen van de klant. Geen

raden om te gaan beleggen. Een nieuwe dimensie in de wereld van

inzicht zonder een goed overzicht, is ons motto, dat recentelijk nog

de beleggingsadviseur!

is bevestigd in het rapport over beleggingsadvisering met de veelzeggende titel: ‘De klant in beeld’ van toezichthouder AFM.

Daarmee kom ik tot de kern van mijn betoog en het centrale

‘De klant in beeld’ wil zo veel zeggen dat alle (voorbereidende) werk-

leitmotiv van wetgever en toezichthouders: die van consumenten-

zaamheden voor het verantwoord uitbrengen van financiële

bescherming. De gemiddelde consument is niet of nauwelijks be-

adviezen volledig zijn afgestemd op de klant: wat is zijn profiel,

kwaam om zelf te beleggen, of complexe financiële producten als

financiële positie, opleidingsniveau, beleggingservaring, risico-

hypotheken en pensioenen aan te kopen, en moet daarom tegen zich-

bereidheid en, niet te vergeten, wat zijn zijn financiële doelstellingen?

zelf in bescherming worden genomen. Inherent maakt dit de ver-

Belangrijke informatie die de financieel planner van de FFP al sinds

antwoordelijkheid van de aanbieder groter om te zorgen voor een

jaar en dag gewend is om boven water te halen en te vertalen naar

deugdelijk financieel advies en – indien gewenst – een goed finan-

een gedegen financieel plan. Immers, zonder een goed overzicht krijg

cieel product. En beide zijn niet te leveren zonder een gedegen

je geen goed inzicht.

financieel plan, stelde ook de Ombudsman Financiële Dienstverlening, Nol Monster, onlangs nog eens fijntjes vast. Hiermee is de cirkel weer rond. En mag ik concluderen dat de wereld van de financieel planner, de beleggingsadviseur, en adviseurs van andere complexe financiële producten spoorslags naar elkaar toegroeien. Omdat de wetgever en toezichthouders dat willen, maar belangrijker nog, omdat desbetreffende adviseurs dat moeten willen. Want daarmee geven zij een helder signaal af naar de consumentenmarkt dat zij serieus werk maken om uit te groeien tot vertrouwenspersonen die de consument in alles daadwerkelijk centraal (willen) stellen. Wat mij betreft, galmt deze gongslag op de Am-

❧

sterdamse beurs nog lang na met deze boodschap.

Marc van Poeteren Voorzitter Vereniging FFP

F F P

M a g a z i n e

M a a r t

2 0 1 2

5

I N T E R V I E W

Nibud wil consumenten financieel zelfredzaam maken

‘Minder geld maakt niet ongelukkig, minder grip wél’ Het verhogen van de zelfredzaamheid van consumenten in hun financiële huis-

maar minder grip op geld wél. Wij zijn ervan overtuigd

houding. Zo luidt de missie van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting,

dat iemand die weet wat hem of haar financieel te wach-

kortweg Nibud. De stichting wil dit doel bereiken met haar website Nibud.nl,

ten staat en daarop anticipeert, al veel problemen kan

maar ook met initiatieven zoals Zelfjeschuldenregelen.nl en Bereken uw recht.

voorkomen. Daarom publiceren wij regelmatig koop-

“Als Nibud zijn we voortdurend bezig te onderzoeken hoe wij consumenten zo

krachtberekeningen. Maar je moet natuurlijk wel de

goed mogelijk kunnen informeren”, zegt algemeen directeur Gerjoke Wilmink.

mogelijkheid hebben om te kunnen besparen.”

“Online advisering en -hulp zijn daarbij niet meer weg te denken.”

V

NIEUWE SCHULDENAREN

“Van oorsprong heb je een aantal klassieke oorzaken

Vragen over geld zijn er altijd, weet Gerjoke Wilmink.

van schulden”, weet de Nibud-directeur. “Heel lang

De laatste jaren constateert ze echter een duidelijke ver-

op een minimum zitten bijvoorbeeld, of niet goed met

schuiving in de onderwerpen. “Steeds meer bezoekers

geld kunnen omgaan. Ook mensen die kampen met

van onze website willen weten hoe zij controle kunnen

meervoudige psychosociale problemen vormen tradi-

houden over hun geld. Ze zijn vooral op zoek naar de

tioneel een risicogroep. Een ander soort schulden zijn

verhouding tussen inkomsten en uitgaven, en willen dus

de zogenaamde aanpassingsschulden. Die ontstaan

informatie over besparen.”

vooral als iemand er plotseling in inkomen op achteruit gaat. Tot de recessie ontstonden dergelijke situaties

“Zo is informatie over banksparen tegenwoordig een

vooral na een echtscheiding, maar nu tevens als gevolg

van de meest gezochte onderwerpen”, vult senior beleids-

van arbeidsongeschiktheid of werkloosheid.”

adviseur Rob Goedhart aan. “Het gaat daarbij overigens niet alleen om mensen met een smalle, maar ook met

Juist werkloosheid is tegenwoordig een belangrijke oor-

een bredere beurs. Ook zij merken de effecten van de

zaak voor de problemen van de zogenaamde ‘nieuwe

crisis in hun portemonnee. Voor het Nibud maakt dat

schuldenaren’, veelal huishoudens gewend aan een goed

niet uit: wij helpen iedereen graag met objectieve infor-

inkomen en een koopwoning. Bij werkloosheid kunnen

matie en advies.”

zij er financieel fors op achteruit gaan. “En hoe pas je je uitgaven aan als je een onverkoopbaar huis hebt? Het

6

M a a r t

“Dat sluit immers aan bij ons motto, Meer grip op geld”,

is een typisch probleem van deze tijd. Maar ik blijf er-

zegt Gerjoke Wilmink. “Uit onderzoek blijkt dat min-

van overtuigd dat je ook deze groep snel kunt helpen als

der geld hebben in principe niet minder gelukkig maakt,

je de situatie onderkent. Het is belangrijk om banken

2 0 1 2

F F P

M a g a z i n e

daarbij te betrekken; niemand wordt er beter van als

je complete salaris in de pot te moeten storten, dat gaat

deze groep jarenlang in de problemen blijft zitten.”

wel heel erg ver.” Overigens zijn ook veel gemeenten bezorgd. “Negen ge-

HUISHOUDTOETS BAART ZORGEN

meenten hebben ons in de arm genomen om door te

Een groep waarover het Nibud zich grotere zorgen

rekenen wat de effecten zijn, zodat zij hun lokale be-

maakt, wordt gevormd door de huishoudens die on-

leid hierop kunnen aanpassen. In dat traject hebben

der de huishoudinkomenstoets -kortweg huishoud-

wij al van diverse kanten gehoord dat het om grotere

toets- vallen. Het betreft gezinnen met een bijstands-

aantallen gaat dan waarmee de landelijke overheid re-

uitkering, voor wie vanaf dit jaar het inkomen en ver-

kening houdt.”

mogen van alle gezinsleden -dus ook van de kinderenwordt gekort op de bijstandsuitkering.

TWEE RISICOGROEPEN

Er zijn ook groepen die zonder inkomensverlies risico “Het gaat hier immers niet om huishoudens met veel in-

lopen. Om een goed beeld te krijgen van het financiële

komen”, zegt Gerjoke Wilmink. “Door de nieuwe regels

gedrag van consumenten, maakt het Nibud gebruik van

kunnen de revenuen zo maar vijf- tot zeshonderd euro

het Mentality-model van onderzoeksbureau Motivac-

per maand minder worden. Wij zijn bang dat hierdoor

tion. “Dit model verdeelt de samenleving in acht groe-

ook bij gezinnen in deze groep aanpassingsschulden zul-

pen op basis van levensinstelling. Zo heb je bijvoorbeeld

len ontstaan. Ik begrijp de doelstellingen van de rege-

de ‘traditionele burgerij’, die het erg goed doet op het

ring. Wij zijn er ook voorstander van om inwonende

gebied van geld. Maar er zijn ook twee risicogroepen,

kinderen met een eigen inkomen kostgeld te laten betalen,

de ‘gemaksgeoriënteerden’ en de ‘opwaarts mobielen’,

al is het maar om ze te leren omgaan met geld. Maar om

die samen bijna een kwart van de bevolking vormen.”

F F P

M a g a z i n e

☛

M a a r t

2 0 1 2

7

Je geeft je creditcard of je pint even. Maar je kunt een euro maar één keer uitgeven. We hebben over deze risicogroepen twee filmpjes gemaakt, die inmiddels op Youtube staan: ‘Maaike heeft geen grip op haar geld’ en ‘Steven de bink. Of toch niet?’ Zo brengen we op een luchtige manier de risico’s toch serieus in beeld.” JONGEREN IN DE PROBLEMEN

Ook over jongeren maakt het Nibud zich zorgen. “Ze zijn voor een belangrijk deel opgegroeid in een tijd dat veel kon en dat zie je terug in hun financiële gedrag”, aldus Gerjoke Wilmink. “Ze hebben nooit goed geleerd wat uitgaven moeten en mogen zijn. Uit recente onderzoeken blijkt dat juist onder jongeren snel schulden wor-

☛

den gemaakt. Dat geldt vooral voor werkende jongeren De eerstgenoemde risicogroep zit meestal onderin de in-

die op zichzelf gaan wonen. Kinderen blijven tegen-

komenspijler, is makkelijk te beïnvloeden en vormt

woordig lang bij hun ouders inwonen. En als zij geen

daardoor een makkelijke prooi voor bijvoorbeeld tele-

kostgeld hoeven te betalen, kunnen ze ook met een mi-

marketeers. ‘Gemaksgeoriënteerden’ zijn relatief vaker

nimuminkomen veel doen. Maar als zij uit huis gaan,

vrouwen, lezen gossipbladen en kijken vooral naar com-

krijgen ze opeens met vaste lasten en dagelijkse bood-

merciële zenders. Ze gaan niet zelf op zoek naar infor-

schappen te maken en is er geen zes- of zevenhonderd

matie en kenmerken zich door impulsief gedrag als het

euro meer over om aan leuke dingen te besteden. Twee

om aankopen gaat. Ook hebben ze meestal geen goed

op de drie jongeren komen dan in de problemen.”

zicht op wat financieel wel en niet verantwoord is. Ook is de perceptie van jongeren van 12 tot 25 jaar over Daarnaast zijn er de ‘opwaarts mobielen’, veelal carrière-

hun latere inkomen onrealistisch hoog, zoals blijkt uit

gerichte mannen die vaak in de financiële sector werken.

recent onderzoek dat het Nibud in samenwerking met

Ze zoeken actief informatie, zitten hoger in de inko-

het 1V Jongerenpanel van EenVandaag. Een goede fi-

menspijler, maar geven meer uit dan ze binnenkrijgen.

nanciële opvoeding kan helpen om dit te veranderen,

“Ze leven dus boven hun stand”, zegt Rob Goedhart.

al is dat niet eenvoudig. “Het is een complexe tijd en

“Dat komt mede omdat geld vaker onzichtbaar is.

ouders kunnen alle hulp gebruiken die ze kunnen

Pensioenproblematiek: Ondanks de vele berichtgeving in de media en de lancering van

meenemen in hun planning en die grens ligt op vijfenveertig, vijftig

Mijnpensioenoverzicht.nl in 2011 lijkt het pensioenbewustzijn van

jaar. Pas op dat moment ga je nadenken over de periode van je pen-

Nederlanders niet of nauwelijks te zijn verbeterd. Is dat desinteresse,

sioen, daarvoor is het de ‘ver van m’n bed-show’. Daarin breng je

domheid of struisvogelpolitiek? Volgens Gerjoke Wilmink zijn ver-

geen verandering door te zeggen: ‘Zo sta je straks ervoor.”

klaringen vooral te vinden door de materie vanuit een gedragswetenschappelijke hoek te benaderen.

“Wij zijn namelijk geen calculerende wezens. Onze ratio beseft wel wat verstandig is of niet op het gebied van financiën, maar toch han-

“Het zit niet in de mens om ver vooruit te kijken. Wij hebben zelf

delen we vaak anders. Econome en columniste Henriëtte Prast be-

onderzoek gedaan naar het moment waarop mensen de toekomst

schrijft de planner en de doener: al plannen we het nog zo goed,

8

M a a r t

2 0 1 2

F F P

M a g a z i n e

krijgen. Van het onderwijs, maar ook van alle andere partijen die hun steentje kunnen bijdragen. Daar hoort ook de financiële sector bij. Bijvoorbeeld zoals Stichting LEF het doet.” RAPPORTJE IS GEEN ZORGPLICHT

“Verantwoordelijkheid nemen dus, je zorgplicht vervullen”, vult Rob Goedhart aan. “Die zorgplicht is bij wet geregeld, maar zou eigenlijk in je genen moeten zitten als je in de financiële dienstverlening werkt. In de praktijk wordt zorgplicht nog vaak beschouwd als een noodzakelijk kwaad, de verplichting om een rapportje op te stellen om de AFM tevreden te houden. Maar dat is natuurlijk geen zorgplicht.” “Zo heb ik laatst een groep hypotheekadviseurs een

advies”, reageert Gerjoke Wilmink. “Ik zie gelukkig dat

casus voorgelegd over een echtpaar van een jaar of veer-

steeds meer adviseurs het zo aanpakken. Wij geven al

tig, dat een flink hogere hypotheek wilde afsluiten”,

heel lang trainingen en opleidingen inzake budget-

illustreert hij zijn betoog. “Ze voldeden daarbij nog aan

coaching aan professionals. Tot voor kort waren dat

de NHG-norm, maar hadden op hun lopende hypo-

vooral mensen uit de schuldhulpverlening en van de

theek niets afgelost, nauwelijks pensioen opgebouwd,

sociale dienst. Maar de laatste tijd melden steeds meer

niets gespaard en twee kinderen die gingen studeren. Op

financieel adviseurs zich aan. Dat ervaar ik als een

zo’n moment moet je al die aspecten meenemen in je

positieve tendens. Voor mij blijkt eruit dat ze zich rea-

advies en niet alleen kijken naar de norm, vind ik. Als

liseren dat bij financieel advies ook budgetadvies hoort.

specialist kun jij voorzien wat er gaat gebeuren, dus valt

Het gaat immers niet alleen om inkomen.”

dat onder jouw verantwoordelijkheid. Of je zover moet gaan om het af te raden, laat ik in het midden, maar je

ZORGEN OVER PROVISIEVERBOD

kunt wel aangeven dat die hogere hypotheek betekent

Voor de meeste financieel adviseurs geldt nog steeds dat

dat ze andere dingen moeten laten. Jouw zorg over jouw

de uitkomst van hun dienstverlening een product moet

klant, dat is zorgplicht in mijn definitie.”

zijn. Met het provisieverbod vallen de inkomsten daar-

“Het hoort gewoon bij goede dienstverlening, bij goed

van weg. De brede perceptie dat advies gratis is, baart

☛

hersenen lopen achter op het moment dat het gedaan moet worden, stellen we het uit,

“Het gaat om de dingen die je op dat moment wilt doen. Of je er

vertonen we ander gedrag. Verder las ik onlangs dat onze herse-

nu voor kiest om achter de geraniums te gaan zitten of met een

nen niet goed zijn meegeëvolueerd met onze levensverwachting en

camper door Amerika te reizen. Wat ik zelf vaak van klanten hoorde,

daardoor -zeker als we jong zijn- niet in staat zijn om over die grens

was: ‘Als we dan kunnen leven zoals nu, dan is het goed’. Het gaat

van veertig jaar heen te kijken. Daarom moeten we inzichten van

dus om emotie. En wij zijn er nog niet in geslaagd om vertaalslag

gedragswetenschappers -onder wie psycholoog Jan Willem Bol-

van geld en bedragen om te vormen naar de beleving hoe iemands

derdijk- en neurowetenschappers zoals Victor Lamme gebruiken

situatie is als hij met pensioen gaat. We doen dat met rapporten

om de boodschap zo te vertalen dat ze echt doordringt.”

vol grafiekjes en cijfertjes, maar dat gaat de gemiddelde consument

Want het gaat tenslotte helemaal niet om geld, vindt Rob Goedhart.

echt niet lezen; het zegt hem helemaal niets!”

F F P

M a g a z i n e

M a a r t

2 0 1 2

9

☛

Goedhart zorgen. “Want hoe gaan die adviseurs hun

komen er wellicht uit voort, maar zijn toch niet hele-

proces en verdienmodel straks inrichten? De nieuwe

maal vergelijkbaar. Die richten zich met name op

manier van werken -niet het product maar jouw dienst

risicogroepen. Ik zou een MVO-initiatief op dit gebied

verkopen- betekent een wereld van verschil en de klant

toejuichen, zeker als dat parallel loopt met een omke-

weet nog van niets. Dat hebben wij onlangs nog met een

ring van de dienstverlening en de insteek van adviseurs

consumentenpanel laten zien in een workhop. Het pro-

en planners. Ik realiseer me dat de meeste individuele

visieverbod lijkt vooralsnog alleen binnen de branche

financieel planners zich niet kunnen permitteren veel

bekend te zijn.”

onbetaalde tijd in zoiets te steken, maar er zijn vast organisaties die een soort kruisfinanciering kunnen

Maar ook voor consumenten liggen er gevaren op de

toepassen. Maar het is niet aan het Nibud om dat op

loer, zeker als execution only-kanalen worden toege-

te pakken.”

staan. “Het Nibud heeft nooit onder stoelen of banken gestoken dat we grote risico’s zien in het provisie-

“Misschien moeten werkgevers hierin verantwoorde-

verbod, juist voor kwetsbare groepen”, benadrukt

lijkheid nemen en bereid zijn een deel van de kosten te

Gerjoke Wilmink. “Je moet er niet aan denken dat die

dragen”, suggereert Rob Goedhart. “Ze kunnen dat

zonder goed advies zelf hun zaken gaan regelen.”

zien als een preventiemaatregel. Want als werknemers geldzorgen hebben, worden ze minder productief en

“Ik heb ooit gesuggereerd dat er een grote pot geld moet

neemt het ziekteverzuim toe. Daarom zijn we onlangs

komen om kwalitatief hoogwaardig financieel advies

gestart met een campagne die zich specifiek richt op

voor de lagere inkomensgroepen toegankelijk te maken.

werkgevers. Hoe eerder je problemen constateert, hoe

Vergelijk het met het juridisch loket, waar mensen kun-

kleiner de gevolgen zijn. Dat is ook voor werkgevers een

nen aankloppen voor gratis consultatie. En Rob Goed-

plus, dus een echte win-winsituatie.”

hart heeft - voordat hij bij het Nibud kwam – in een publicatie het idee van oud-staatssecretaris Steven van

FOCUS OP VA ARDIGHEDEN

Eijck opgepoetst om door het hele land ‘Geldzaken’ te

Allebei benadrukken ze het belang van -sociale en com-

openen, laagdrempelige kantoren in het winkelgebied

municatieve- vaardigheden van financieel adviseurs en

van een stad waar consumenten terecht kunnen met hun

-planners. Hoewel er in de nabije toekomst verandering

financiële vragen.”

in lijkt te komen, is er in het verleden binnen de op-

“De Geldloketten die het vanuit Wijzer in Geldzaken

leidingen vooral aandacht besteed aan kennis. “Maar

dit jaar worden geopend in Amersfoort en Den Bosch

juist de vaardigheden zijn zo belangrijk”, benadrukt

G e l d g r i p p e r v o o r l o p i g va n d e b a a n De ontwikkeling van de Nibud Geldgripper, het online instrument

je het niet kunt realiseren. Het past in de tijdgeest: het is moeilijk om

waarmee de consument grip krijgt op de financiële situatie van zijn

betrokkenheid voor een langere periode te krijgen en dat hebben we

huishouden, is sinds februari voorlopig gestopt. Om de Geldgripper

wel nodig: de Geldgripper is niet iets dat we voor slechts een jaar-

te realiseren, heeft het Nibud ook bijdragen van het (financiële)

tje willen neerzetten.”

bedrijfsleven nodig. Vanwege de brede bezuinigingen in de sector konden diverse betrokken partijen zich deze steun echter niet per-

“Om een dergelijk project van de grond te tillen, zijn tonnen

mitteren.

ontwikkelingskosten nodig”, reageert Rob Goedhart. “Zeker als stichting die financiële risico’s in kaart brengt, moet je op zo’n mo-

“Voor ons als instituut is het ook belangrijk dat we de risico’s kun-

ment een onzekere investering heroverwegen.” Maar uitstel is wat

nen dragen”, zegt Gerjoke Wilmink. “Als op een gegeven moment

betreft het Nibud niet per se afstel: “Het is een droom die nu even

blijkt dat je het toch niet redt, dan moet je bijtijds durven zeggen dat

is stopgezet.”

10

M a a r t

2 0 1 2

F F P

M a g a z i n e

verloren. Je moet op een gegeven moment kunnen zeggen: ‘Zo is het goed: mijn klant is op de hoogte van zijn situatie en onderkent de risico’s en mogelijkheden van wat er op de lange termijn kan gaan spelen.” Gerjoke Wilmink ziet een parallel in de budgettraining die het Nibud geeft: “Daarin focussen we sterk op gedragsverandering. Dat betekent dat je een gesprek moet kunnen voeren op heel andere manier dan je gewend bent. Een gesprek waarin je niet alleen maar zendt, maar vooral let op de mogelijkheden en onmogelijkheden én de emoties van degene die tegenover je zit.” “Als je als adviseur herkent dat je een gemaksgeoriënteerde klant hebt, dan moet je in een andere modus gaan dan wanneer het bijvoorbeeld een opwaarts mobiele betreft. Die laatste kun je strak adviseren, de eerste moet je tegen zichzelf beschermen, eigenlijk aan de hand nemen. Dat betekent dat je jezelf moet kunnen en willen inleven in de keuzes die hij of zij moet maken. Benchmarks kunnen daarbij helpen en daarvan hebben wij er genoeg beschikbaar. Verandering begint altijd bij overzicht, gevolgd door inzicht. Pas daarna kun je beslissingen nemen.” ZOEKEN NAAR EFFICIËNTIE

“En waar je als financieel planner – en dat geldt eigenlijk voor de gehele financiële sector - naar moet blijven zoeken, is hoe je efficiënt in beeld kunt brengen wat er bij een klant aan de hand is”, besluit Goedhart. “Dat wilden we ook bewerkstelligen met de Geldgripper. Rob Goedhart “Als adviseur moet je jezelf elke keer

Ik kan me de tijd dat ik zelf financieel planner was nog

opnieuw de vraag stellen: ‘Wie zit er tegenover mij en

goed herinneren. Mensen kwamen bij je met een ordner

hoever moet ik gaan met datgene wat ik ze aandraag?

-of schoenendoos- vol documenten en daar moest je in

Dat hoeft niet in alle gevallen tot op de euro nauw-

gaan grasduinen om alles op een rijtje te kunnen zet-

keurig en ‘financieel, economisch en fiscaal optimaal’.

ten. Zoiets kost uren! Als de ‘fabrieken’-banken en ver-

Want daardoor verzint de financiële sector producten,

zekeraars- gegevens die eigenlijk niet meer dan feiten

waarvan op een gegeven moment niemand meer weet

zijn zo aanleveren dat de consument ze op een gemak-

hoe het precies in elkaar zit. Dat zien we wereldwijd,

kelijke manier en bij voorkeur digitaal bij elkaar kan

maar ook op micro- consumentenniveau.”

zetten, kan de adviseur vrij snel zien hoe de geldstromen lopen en wat de aandachtspunten zijn, mocht er iets

F F P

M a g a z i n e

“Als financieel planners hebben ‘we’ soms de neiging

in de situatie veranderen. Op die manier wordt profes-

om te lang na te denken over alle financiële en fiscale

sioneel financieel advies voor een grotere groep consu-

aspecten die spelen. Daarin heb ik mijzelf vroeger ook

menten betaalbaar en dus haalbaar.”

M a a r t

❧

2 0 1 2

11

I N T E R V I E W

Wilma de Bruijn: ‘Veranderen moet, maar hoe?’

Het moet grondig anders met het denken over pensioen én alle andere zaken die samenhangen met de oude dag. Vanuit die overtuiging ging Wilma de Bruijn twee jaar geleden van start met de Pensioenexpeditie. Als directeur van de Achmea Academy / Insuring Knowledge, wil zij een zo breed mogelijk bewustzijn creëren dat conventionele oplossingen voor de oude dag niet meer passen in de huidige maatschappij, laat staan in die van de toekomst. “De samenleving is veranderd en vraagt om een veel flexibeler systeem. Maar hoe gaan we dat doen? En in welke vorm? Ik daag iedereen uit om daarover mee te denken en discussiëren!”

‘Anders denken over pensioen’

D

Dit ambitieuze doel kan alleen worden bereikt door alle

oen en overige individuele regelingen, zoals lijfrente,

creatieve geesten in ons land te motiveren om hun mening

Wilma de Bruijn onderscheidt er vijf: “Naast genoem-

over vergrijzing in combinatie met inkomen, zorg, levens-

de drie pijlers zijn dat human capital -zoals langer door-

loop en wonen naar voren te brengen. “De Pensioen-

werken of deeltijdpensioen- en inkomens- en vermo-

expeditie wil de hele markt in beweging brengen en richt

genscomponenten, zoals het eigen woonhuis.”

zich daarom niet naar binnen, maar juist naar buiten. In eerste instantie ligt de focus op professionals uit de

“De tendens in ons land is dat de strikte grens tussen

diverse branches die bij de problematiek zijn betrokken

pensioen en werk steeds meer vervaagt. Mensen willen

en op stakeholders. Maar natuurlijk moet ook de con-

zelf meer de regie kunnen voeren over hun arbeidzame

sument zo spoedig mogelijk erbij worden betrokken.”

leven. Dat vraagt natuurlijk om compleet andere oplos-

De basis voor toekomstige oplossingen moet worden

singen dan bijvoorbeeld dertig jaar geleden. De levensloop

gelegd door het creëren van maatschappelijke betrok-

van het individu komt centraal te staan, niet langer een

kenheid en onderlinge empathie bij alle betrokken par-

reeks collectieve oplossingen. Daarom moeten pensioen-

tijen, het centraal stellen van de klantbehoefte en het

voorzieningen veel meer een maatwerkkarakter krijgen.”

vergroten van het vakmanschap in de branche. “Om dit doel te bereiken, organiseert Achmea Academy dit jaar

CO-CREATIE MET WERKGEVERS

diverse workshops en master classes. Hoogtepunt van

EN KLANTEN

de Pensioenexpeditie is het congres, dat elk jaar in novem-

Het nieuwe denken over de oude dag richt zich daarom

ber wordt gehouden en waar grote namen uit het zaken-

op flexibelere pensioenregelingen die beter aansluiten

leven, de politiek en de wetenschap hun visie op de pen-

bij persoonlijke keuzes inzake de levensloop. “Consu-

sioenproblematiek geven.”

menten krijgen zelf steeds meer verantwoordelijkheid en lopen daardoor meer risico. Dat moet hen wel dui-

F o t o ’ s : Roy B o r g h o u t s

12

M a a r t

NIET DRIE, MAAR VIJF PIJLERS

delijk worden gemaakt. Zonder dat bewustwordings-

Wordt pensioen traditioneel gezien als een drietraps-

proces zal er weinig veranderen in het pensioengedrag

raket, bestaande uit AOW, aanvullend (bedrijfs)pensi-

van Nederland.”

2 0 1 2

F F P

M a g a z i n e

☛

Wi l m a d e B r u i j n :

“De Pensioenexpeditie is een inspirerende reis.”

F F P

M a g a z i n e

M a a r t

2 0 1 2

13

☛

14

Uit eerdere sessies zijn al veel ideeën voortgekomen,

dan weer zorgen voor een sneeuwbaleffect, waardoor de ver-

die goed aansluiten bij deze gedachte. “Zoals bijvoor-

andering in het denken sneller wordt bewerkstelligd. Ook

beeld het plan om de expertise van diverse partijen samen

de suggestie om het Uniform Pensioen Overzicht (UPO) los

te brengen en zo een platform voor co-creatie realiseren.

te laten en te vervangen door een Individueel Pensioen Over-

Met werkgevers, maar ook met (eind)klanten. Dat kan

zicht kan hierin een belangrijke stap betekenen.”

M a a r t

2 0 1 2

F F P

M a g a z i n e

Hoogleraar cognitieve neurowetenschap Victor Lamme:

“Het brein wil helemaal niet met pensioen”. me, hoogleraar cognitieve neurowetenschap aan de Universiteit van Amsterdam, letterlijk gezegd: ‘Het brein wil niet met pensioen’. Hoe ingenieus onze interne computer ook is, als het gaat om het nemen van verstandige financiële beslissingen blijkt het brein niet echt geschikt. Dat heeft vooral te maken met de invloed van emoties en onbewuste drijfveren, die een belangrijke rol spelen bij het nemen van beslissingen. Daar doorheen breken is niet eenvoudig en vergt veel emotionele overtuigingskracht.” Het denken en doen van verzekeraars en pensioenspecialisten moet daarom veranderen, willen zij de consument kunnen overtuigen van het belang om zo vroeg mogelijk te beginnen met het nadenken over later. “Dat is de randvoorwaarde om iedereen in beweging te krijgen. Vakmanschap speelt daarbij een belangrijke rol, evenals empathie”, aldus Wilma de Bruijn. “Het is dus belangrijk om nu te investeren in kennis én kunde en om van elkaar te leren”, vervolgt zij. “Tijdens onze belevingsessies is gebleken dat de jongste generatie van begin 20 weinig tot geen kennis heeft van AOW en pensioen, maar zich ook geen zorgen maakt over later. De groep tussen de 25 en 40 jaar, die relatief vaak van werkgever verandert en veel zzp’ers kent, beseft in toenemende mate dat de eigen pensioenopbouw vol gaten zit. Ze weten er echter te weinig van en worden geplaagd door keuzestress als ze op zoek gaan naar oplossingen. Consumenten tussen de 40 en 70 jaar tot slot, maken zich vooral zorgen over de gevolgen van de crisis voor hun pensioen. Velen willen eerder stoppen met werken en hopen op een waardevast pensioen, maar twijfelen aan de haalbaarheid ervan.

F F P

M a g a z i n e

MENSELIJK BREIN

“Genoeg werk aan de winkel dus”, besluit Wilma de

Maar misschien nog belangrijker, is volgens Wilma de

Bruijn. “Het bestaande systeem moet veranderen, het

Bruijn, de mentale verandering die moet plaatsvinden.

past niet meer in deze tijd. Al is de uitkomst van die ver-

“We denken niet graag na over ons pensioen. Tijdens

andering nog lang niet duidelijk. De Pensioenexpeditie

het congres in november vorig jaar heeft Victor Lam-

is daarom een spannende en inspirerende reis.”

M a a r t

2 0 1 2

❧ 15

RONDJE langs LEDEN

Wft-Pensioen sinds 1 januari 2012 van kracht

De invoering van de het diploma Wft-Pensioenverzekeringen heeft voor de nodige discussie en verwarring gezorgd. Vanaf 1 januari 2014 moet elke intermediair die adviseert over collectieve pensioenregelingen en het DGA-pensioen dit diploma in bezit hebben. Voor nieuwe toetreders geldt de diplomaplicht zelfs per direct. Maar wat valt er nu wel en niet onder de vrijstellingsregeling? En biedt de Wft-Pensioen kansen voor gecertificeerd financieel planners in samenwerking met accountants? FFP Magazine vroeg het aan drie FFP-leden.

Storm in een glas water of serieuze verandering?

D

D i c k K a l j e e , financieel planner bij Den Dulk & Partners in Baarn, verwacht dat veel bestaande partijen zullen stoppen met de pensioenadvisering door de invoering van de diplomaplicht. “En dat biedt kansen voor de partijen die wel aan alle voorwaarden voldoen, want de markt blijft minimaal gelijk.”

“Anderzijds, zolang je geen producten noemt, mag je ook in de nieuwe situatie blijven adviseren, als je de wet letterlijk leest”, nuanceert hij. “Sowieso krijgen accountants die onder de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) vallen een vrijstelling, zolang de pensioenadvisering niet hun hoofdactiviteit is. Toch hoort hij regelmatig dat accountants het voornemen hebben om zelf de opleiding te gaan doen of samenwerking te zoeken met andere partijen zoals financieel planners. “Dat laatste juich ik natuurlijk toe. Vaak is een accountant de financiële vertrouwenspersoon van een ondernemer, die de toegevoegde waarde van een financieel planner pas ervaart op het moment

meer nog omdat ik altijd het naadje van de kous wil

dat hij bij hem of haar aan tafel zit. Accountants kun-

weten om zo het beste advies te kunnen bieden.”

nen dus een belangrijke rol spelen in de promotie van ons vak.”

Kritisch staat hij tegenover het over een kam scheren in de nieuwe wet van collectieve pensioenen voor werk-

16

M a a r t

Hoewel Kaljee zelf nooit producten adviseert, gaat hij

nemers en het DGA-pensioen. “Dat hadden ze beter

de opleiding toch volgen. “Omdat er veel verwarring

uit elkaar kunnen trekken, het zijn immers twee totaal

is over wat nu wel en niet mag zonder het diploma, maar

verschillende zaken.”

2 0 1 2

❧

F F P

M a g a z i n e

Weinig verandering M a r t i j n v a n H u lt e n , partner bij Van Vugt & Van Hulten Belastingadviseurs, ziet voor zichzelf niet veel veranderen naar aanleiding van de Wft-Pensioen. “Niet alleen omdat pensioenen niet onze hoofdberoepswerkzaamheid zijn, maar ook omdat er in de regelgeving voor ons eigenlijk niets verandert. Wij vallen onder de vrijstellingsregeling en mogen volgens artikel 5 van deze regeling zelfs productadvies geven, zolang dit marginaal gebeurt.” Ook van Hulten merkt op dat adviseren over collectieve pensioenen niet te vergelijken is met adviseren over het DGApensioen. “Het zijn totaal verschillende adviestrajecten, waarbij de DGA-trajecten zoals wij ze doen, ook in de toekomst zonder

Haken en ogen

diploma Wft-Pensioen door ons mogen worden verzorgd. Dat

Arjan Knol werkt als belastingadviseur en financieel planner

is ons verzekerd tijdens een sessie bij Akkermans en Partners

bij Schuiteman Accountants & Adviseurs. Hij benadert de materie

door vertegenwoordigers van de AFM. De wetgeving voor het

omzichtiger dan Van Hulten. “De communicatie vanuit de toezicht-

DGA-pensioen hebben wij uitstekend in de vingers, maar als

houder is inderdaad vaag, maar ik verwacht niet dat veel partijen

er iemand voor een collectieve pensioenregeling bij ons aanklopt,

het risico willen lopen beboet te worden. Ongetwijfeld zullen er

verwijzen wij hem direct door.”

proefprocessen worden gevoerd, maar met de dreiging van hoge

compleet andere producten horen. Ik ga er daarom vanuit, dat

sancties is dat slechts voor enkele partijen weggelegd.” En hoewel hij was geschrokken van de brief van de AFM, beschouwt hij de aanscherping inmiddels als een storm in een glas

Volgens Knol heeft ook de vrijstellingsregeling in veel gevallen haken

water. “Maar er had wel duidelijker gecommuniceerd moeten

en ogen. “Zo mag het pensioenadvies binnen het kantoor niet op

worden. Ik verwacht daarom dat er nog wel de nodige discussie

een eigen afdeling zijn ondergebracht, laat staan in een aparte BV

over plaatsvindt, want wat is een hoofdberoepswerkzaamheid?

binnen de holding.” Hij verwacht daarom meer samenwerking tussen

Dat is in de wet niet hard gedefinieerd. En is een pensioen in

accountants en financieel planners. “Ook Akkermans en Partners

eigen beheer een verzekeringsproduct? Het blijft vooralsnog on-

adviseert accountants om expertise van buiten te halen, mochten zij

duidelijk.”

niet binnen de vrijstellingsregels kunnen blijven. Want waarom zou-

❧

den ze geld en tijd investeren om het diploma te halen als er voldoende samenwerkingsmogelijkheden zijn?” Knol sluit zich aan bij Kaljee en Van Hulten met betrekking tot de verschillen tussen de collectieve pensioenregeling en het DGA-pensioen. “Dat zijn echt verschillende takken van sport. De markt voor collectieve pensioenen is strak en scherp geregeld, bij het DGA-pensioen is veel meer mogelijk.” Zo constateert hij dat de Belastingdienst zich meer en meer opstelt als een economische entiteit. “De fiscus onderzoekt niet alleen of alles volgens de regels gaat, maar toetst daarnaast steeds vaker de betaalbaarheid. Met name bij pensioen in eigen beheer kan dat ingrijpende gevolgen hebben voor de balans, omdat de commerciële waarde opnieuw moet worden bepaald. Het feit dat werknemerspensioenen en DGA-pensioenen toch over één kam worden geschoren, maakt het er daarom niet eenvoudiger op.”

F F P

M a g a z i n e

M a a r t

2 0 1 2

❧ 17

UIT DE PRAKTIJK In elke uitgave van FFP Magazine zullen leden van de FFP kennisgroepen één of twee actuele praktijkcases aandragen. De kennisgroepen zijn samengesteld uit deskundige FFP’ers op uiteenlopend gebied. De groepen vormen als het ware de oren

Hoe je vermogensbestanddelen het beste kan aanwenden voor een onbezorgde oudedag?

en ogen van het

De Kennisgroep Sparen en Beleggen heeft voor dit keer een case uitgewerkt over de verkoop van een drukkerij vier

FFP bestuur en

jaar geleden door het echtpaar De Jong. Dankzij de verkoop van de drukkerij resteert, na afrekening met de fiscus,

zij ondersteunen en adviseren het bestuur

voor de verkoper een vermogen van 3 528.000 in de bv. Hoe dit vermogen en andere vermogensbestanddelen kunnen worden aangewend als oudedagsvoorziening voor het echtpaar De Jong wordt hieronder uitgewerkt.

bij het bepalen van standpunten, visies en

Het vermogen uit de verkoop van de drukkerij is op-

Van de vrijgevallen lijfrente kopen zij een directingaande

commentaren.

gebouwd uit een aanmerkelijk belang van g 270.000,

lijfrente van g 26.500 voor de komende 10 jaar. Vanaf

Kennis delen is

een stamrechtverplichting van g 105.000, en een pen-

hun 65ste jaar hebben zij, naast het pensioeninkomen

een belangrijk

sioenverplichting van g 153.000. De oprentingsver-

en AOW- uitkering, een inkomen van g 21.500 bruto

aandachtspunt voor

plichting is 4% per jaar. De vordering van de bv op de

per jaar. Daarna hebben wij de verschillende mogelijk-

FFP. In deze uitgave

familie is g 575.000 terwijl er g 485.000 aan liquide

heden aan het echtpaar voorgelegd.

een bijdrage van

middelen in privé is. De ontvangen rente in privé is 2%

Na de aflossing van de lening aan de bv blijft er een

de FFP Kennisgroep

per jaar, terwijl de verplichting aan de BV 3,1% per jaar

vordering van g 90.000 over op de familie privé. Hier-

bedraagt.

voor reserveren wij g 35.000 aan liquide middelen voor

Sparen en Beleggen.

een dividenduitkering. Nu wij dit weten kunnen wij een De heer en mevrouw de Jong zijn beiden 55 jaar oud.

voorstel maken. Er resteert een te beleggen vermogen

Naast genoemde vermogensbestanddelen is er een ap-

van g 450.000.

partement met een getaxeerde waarde van g 300.000,en ook nog een recht op een jaarlijks pensioeninkomen

In de eerste plaats kan het echtpaar De Jong overwegen

van g 3.500,- per jaar vanaf 65ste jarig leeftijd. Verder

om het langleven risico af te wentelen op een verzeke-

komt er een lijfrente vrij met een opgebouwde waarde

ringsmaatschappij. Als dit risico is afgedekt door een

van g 215.000. Meer inkomstenbestanddelen zijn er

verzekeringsmaatschappij, dan is vanaf heden tot het

niet. De laatste jaren hebben zij g 90.000 ingeteerd op

moment van overlijden het inkomen vastgesteld. Het

hun privévermogen.

nadeel hiervan is, dat als gevolg van inflatie het inkomen, c.q. de koopkracht van het echtpaar met de jaren

Andre Kamstra

NETTO INKOMEN

afneemt. Indien het langlevenrisico volledig wordt af-

Het echtpaar De Jong heeft aangegeven dat zij van net-

gedekt door een verzekeraar, dan kan men rekenen op

to besteedbaar inkomen van g 24.000 per jaar willen

het navolgende bruto inkomen:

rondkomen. De doelstelling van het echtpaar is dat zij

vanaf heden tot 60 jaar: g 30.000 (inclusief lijfrente plus stamrecht)

een onbezorgde oudedag kunnen hebben. Op basis van hun financiële situatie kunnen wij constateren dat de

vanaf 60 tot 65 jaar:

overbruggingspensioen

huidige opbrengsten lager zijn dan de verplichte lasten

en stamrecht)

en dat zij daardoor interen op hun vermogen. Wij hebben de case daarom op de volgende manier benaderd: in de eerste plaats hebben wij een financiële herstrucHarry Bronts

18

M a a r t

g 36.000 (inclusief lijfrente,

vanaf 65 jaar:

g 30.500 ( Inclusief AOW, pensioen en stamrecht)

turering uitgevoerd en in de tweede plaats hebben wij

Aansluitend kan de bv worden opgeheven. Na betaling

gekeken naar wat het inkomen in box 1 is.

van belasting en verrekening van het rekening-courant-

2 0 1 2

F F P

M a g a z i n e

saldo, blijft er circa g 110.000 in privé over. Hiermee kan de hypotheek worden afgelost. Uiteindelijk resteert een bedrag van g 30.000 op de spaarrekening en koopkrachtverlies. HET ALTERNATIEF

Om dit koopkrachtverlies op te vangen, is er een alternatieve oplossing. Het inflatierisico kan het echtpaar De Jong zelf ook opvangen door het risico zelf te dragen. Het nadeel daarvan is, dat er minimaal een nettorendement van 4,4% (zie grafiek beleggingen/kas) dient te worden behaald om onbezorgd oud te worden. Indien het echtpaar ervoor kiest om het risico zelf te dragen, dan kan het rekenen op een bruto inkomen vanaf heden tot 65 jaar van g 41.000-en vanaf 65 jaar g 33.000 (zie grafiek inkomen voor inflatiestijging).

Beleggingen/kas 500.000 400.000 300.000 100.000 100.000 0 -100.000 -200.000 -300.000 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2022 2024 2026 2028 2030 2032 2034 2036 2038 2040 2042 2044 2046 2048 2050 2052 2054

-400.000

In deze grafiek ziet u dat het gewenste inkomen aan inflatie onderhevig is.

Inkomen 80.000

van het echtpaar De Jong worden

70.000 60.000

gemaakt. Zoals u ziet, hebben in dit

50.000

voorstel rekening gehouden met de ‘Leidraad actief en passief be-

40.000

leggen in het belang van de klant’ van de AFM.

30.000 20.000

CONCLUSIE

10.000

Zoals u ziet in bovenstaande grafieken heeft het echtpaar De Jong 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2022 2024 2026 2028 2030 2032 2034 2036 2038 2040 2042 2044 2046 2048 2050 2052 2054

0

ongeveer g 375.000 nodig om het gewenste inkomen te realiseren zonder inflatierisico, uitgaande van een 4,4% rendement. Nu loopt

Om dit minimale rendement te kunnen uitrekenen, dienen de be-

het echtpaar wel een beleggingsrisico, maar er zijn meer liquide

leggingen zorgvuldig te worden afgestemd op de verplichtingen van

middelen in de bv dan dat er nodig zijn om het inkomen te waar-

de BV. Daarna moeten de aanvullingen zorgvuldig worden gepland.

borgen. Naast het beleggingsrisico is er ook een langlevenrisico,

De aanvullingen die de eerste 15 jaar nodig zijn, worden belegd in

maar de bodem van de kas komt pas in zicht als het echtpaar hon-

vastrentende waarden. Het resterende vermogen kan worden be-

derd jaar is geworden. Het is altijd een afweging welk risico de klant

legd in zakelijke waarden.

wil lopen: wil hij in het mes van de koopkrachtverlies lopen, of

Als deze twee gegevens bekend zijn, dan kan ook het risicoprofiel

neemt hij het beleggingsrisico van 4,4%.

F F P

M a g a z i n e

❧

M a a r t

2 0 1 2

19

Nu o p L i n ke d I n Ondertussen op FFP-LinkedIn

Meer dan 2000 FFP-leden op LinkedIn Een nieuwe mijlpaal in het bestaan van FFP-LinkedIn:

Steeds meer FFP’ers weten de weg te vinden naar FFP-

medio februari is de grens van tweeduizend deelnemers

LinkedIn. Deze community heeft zich inmiddels ont-

aan FFP-LinkedIn overschreden. De 2000 deelnemer is

wikkeld tot een kennis- en informatieplatform van groot

FFP-lid Brigitte Vogels, die als financieel planner werk-

formaat. Niet alleen vakinhoudelijke kennis en erva-

zaam is bij VVAA. Zij mag gratis deelnemen aan één van

ring, maar ook maatschappelijke- en verenigings-

de regionale workshops over ‘Bloggen‘die de FFP deze

kwesties worden op FFP-LinkedIn breed met elkaar

maand voor haar leden organiseert.

gedeeld.

e

❧

Ben je als FFP’er al wel actief op LinkedIn, maar neem je nog geen deel aan de FFP-LinkedIn-groep? Ga dan naar je persoonlijke pagina op LinkedIn, klik boven in het scherm op ‘Groups’ en typ vervolgens rechtsboven in het scherm Groups: ‘Gecertificeerd Financieel Planners’. Klik vervolgens op ‘Join Group’. Vervolgens krijg je snel een bericht van je aanmelding. Wil je deelnemen aan FFP-LinkedIn, maar heb je nog geen profiel? Ga dan naar www.linkedin.com. Je wordt automatisch door een aantal schermen heengeleid om een basisprofiel op te bouwen. Dit volstaat om vervolgens naar ‘Groups’ te gaan en daar de bovengenoemde stappen te nemen. Tip: zet achter de eigen naam in het LinkedIn-profiel je FFP-titel. Op deze manier werken we gezamenlijk aan een verdere herkenning en vindbaarheid van ons keurmerk.

www.linkedin.com 20

M a a r t

2 0 1 2

F F P

M a g a z i n e

F o t o ’ s : S o n j a St e ng e w i s

P R O F I E L

HET PROFIEL VAN NICO KARHOF (NEMASSDEBOER) Als elfde uit een gezin van twaalf kinderen zat doorstuderen na zijn

hypotheken en andere complexe financiële producten. “Of we laten

havo-examen er voor Nico Karhof niet in. Als achttienjarige begon

eerst zien wat het verschil in premie is, waarna de klant zelf zijn

hij zijn carrière daarom bij de Amro Bank op de afdeling Inlichtingen-

keuze mag bepalen”, nuanceert Karhof. “Maar aan de basis van

dienst en Reclame. De beste baan om de ins en outs van een groot-

dergelijke producten staat altijd een financieel plan, waarvoor wij

bank te ontdekken, vindt hij: “Onze taak was om de ‘reclames’ te

Financial Life Support als grondslag hanteren. Onze betrokkenheid

behandelen die werden ingediend na constatering van foutieve boe-

én het oplossend vermogen dat wij bieden, is onze toegevoegde

kingen. Ik heb in die periode echt de hele bank van binnen en van

waarde. Wij willen onze klanten ontzorgen.”

buiten leren kennen.”

‘Wat voor de een zes nullen is, is voor de ander vier nullen’

PUBLICEREN BIEDT KANSEN

Kort na zijn aantreden bij nemassdeboer begon ook zijn carrière als publicist. “Samen met een inmiddels ex-collega schreef ik onder de titel ‘een Kwestie van Geld’ elke twee weken een artikel over een actueel financieel thema, dat in de eerste jaren vooral in lokale huis-

De volgende stap in zijn carrière was een opleiding zakelijke krediet-

aan-huisbladen werd gepubliceerd. Inmiddels bestaat de rubriek

verlening. Na een intensief traject groeide hij door tot chef zakelijk

al weer veertien jaar. Ik ben nu eindverantwoordelijk voor alle ge-

op het regionale hoofdkantoor van de bank in Zaandam en later tot

plaatste artikelen. De stukken verschijnen ook al jaren op de website

kantoordirecteur in zijn geboorteplaats Volendam. In 1990 werd hij

van ons bedrijf. Sommige van die artikelen zijn intussen ook ge-

gevraagd om private banker te worden bij Van Lanschot Bankiers.

plaatst op Vooruitkijken.nl, de nieuwe consumentensite van de FFP.”

Al na enkele maanden werd hij benoemd tot Hoofd Private Banking

Publiceren werpt zijn vruchten af, merkt Karhof. “Zelfs afgelopen

en adjunct directeur van een van de kantoren van Van Lanschot.

week had ik weer twee nieuwe klanten aan tafel, die naar aanlei-

“Binnen Van Lanschot heb ik het particuliere opleidingstraject door-

ding van Kwestie van Geld ons kantoor hadden geselecteerd. Door

lopen en geleerd wat de toegevoegde waarde is van financiële plan-

in begrijpelijke taal je kennis van en visie op het vak te delen, kun

ning en integrale advisering”.

je dus wel degelijk het verschil maken. Bewoners van onze regio zien nemassdeboer als dé financiële specialist en dat is precies wat we

ADVIES VS. PRODUCT

ambiëren: de beste intermediair van Waterland zijn én blijven.”

In 1997 gingen Karhof en Van Lanschot uit elkaar. “In die periode wilde nemassdeboer, dat ook zijn wortels in Volendam heeft, uit-

‘VERADEMING’

breiden. Ik deed toen al voor relaties van nemassdeboer de beleg-

Ondanks zijn verleden als private banker moest Karhof toch examen

gingen en hypotheken. Als nieuwe partner heb ik het kantoor in Pur-

doen om zijn FFP-certificering te mogen voeren. “Ik was net weg bij

merend opgezet. Dat was een bewuste keuze en achteraf gezien een

Van Lanschot toen er certificeringen op basis van ervaring werden

goede, omdat de markt daar een echte productmarkt was, geen ad-

afgegeven. Maar dat heeft mij er niet van weerhouden om het diploma

viesmarkt. Daarin hebben wij verandering gebracht.”

te halen. Daar ben ik om meer dan een reden nog altijd blij mee.

De insteek was én is nog steeds om de eigen kennis voor alle klan-

Zo vind ik het min of meer een verademing om de PE-bijeenkomsten

ten beschikbaar te stellen. “Ik zeg altijd: wat voor de ene klant zes

bij te wonen. Dat heeft te maken met het hogere niveau dat de FFP

nullen is, is voor de andere klant vier nullen. Maar het zijn allebei

kenmerkt: het is in vele opzichten zeer complexe materie, maar de

klanten.” Naast plannen, adviseren en verzekeren, biedt het kan-

insteek is steeds praktisch. Daarbij zie ik dat meer en meer uitste-

toor met RegioBank alle bankzaken aan relaties. “We hebben dus

kende initiatieven worden ontwikkeld, zoals bijvoorbeeld Voor-

alles onder één dak.”

uitkijken.nl. en de Financiële scan op de werkvloer. We zijn als FFP

Al een aantal jaren geeft nemassdeboer op fee-basis adviezen over

zeker op de goede weg!”

F F P

M a g a z i n e

❧

M a a r t

2 0 1 2

21

MEDEDELINGEN

ADRESGEGEVENS CONTROLEREN; DIGITALE POST; ZAKELIJK ADRES OP WEBSITE Elke (aspirant) gecertificeerde kan zijn/ haar adresgegevens (zoals die bekend zijn bij het secretariaat) controleren via PER (https://per.ffp.nl; inloggen; knop ‘NAW-gegevens’). Wijzigingen daarop kunnen per e-mail vanuit PER worden doorgegeven: via de link ‘wijzigen NAW’ (automatische aanmaak van een e-mail naar het FFP-secretariaat). Voor digitale post wordt het door de planner opgegeven e-mailadres gebruikt (let op dat bij gebruik van een zakelijk e-mailadres dit aan u persoonlijk kan worden gericht). De zakelijke adresgegevens van gecertificeerd financieel planners (FFP’ers) worden (ter controle van de certificering door derden/ consumenten) gepubliceerd op de website van de FFP: www.ffp.nl (onder ‘certificering controleren’). FACTUUR CONTRIBUTIE 2012 De factuur voor de contributie 2012 is verzonden naar het adres (privé of zakelijk) dat de planner heeft opgegeven aan het secretariaat. In de contributie is opgenomen de afdracht aan de stichting voor het gebruik van het logo en de titel FFP. Het contributiebedrag 2012 is ongewijzigd t.o.v. het bedrag 2011. JA AROPGAVE PE-PUNTEN 2011 VIA PER. A ANVANG PE-PLICHT VOOR NIEUWE (ASPIR ANT) FFP’ERS De sluitingsdatum voor de jaaropgave 2011 is 31 maart 2012; de jaaropgave kan worden gedaan via het PER-systeem:

PER: https://per.ffp.nl PER Helpdesk: 0900 – 1111 456 (g 0,80 per minuut) Indien een cursus of een deelname aan een cursus van een planner niet is aangemeld in PER, gelieve hierover eerst navraag te doen bij de onderwijsinstelling die de cursus aanbiedt of heeft verzorgd. De verplichting tot permanente educatie vangt aan op de eerste januari

van het jaar, volgend op het jaar waarin het FFP-examen met goed gevolg is afgelegd (Reglement PE artikel B.1.2). Indien een examen in 2011 met goed gevolg is afgelegd, dan geldt de PE-verplichting derhalve vanaf januari 2012 (ook indien inschrijving in het register nà die datum plaatsvindt). FFP PE-ONDERWIJS 2012; PRESENTIELIJSTEN: TEKENEN EN FFP-REGISTERNUMMER Het FFP PE-onderwijs dient door de geaccrediteerde onderwijsinstellingen vooraf te worden aangemeld in het PER-systeem voor het toekennen van FFP PE-punten en een PE-code (alleen dan is er sprake van FFP PE-onderwijs). Na afloop van een aldus aangemelde cursus voert de onderwijsinstelling de deelnames van de planners per aangemelde cursus in met behulp van het FFP-registernummer. Elke FFP PE-plichtige dient dan ook bij deelname aan het FFP PE-onderwijs de presentielijsten te tekenen, zowel bij aanvang als na afloop van een cursus(onderdeel), en voorts het FFP-registernummer én de geboortedatum te vermelden bij de eigen naam. De FFP PE-plichtigen kunnen de cursussen, PE-punten etc. te allen tijde raadplegen via PER: https://per.ffp.nl. WFT EN FFP; GESCHEIDEN PE-STELSELS Het FFP-diploma is (afhankelijk van de datum van het behalen van het FFP-examen) geldig voor Wet financieel toezicht (Wft). Dit is gebaseerd op de zogenaamde gelijkstellingsregeling (bij de introductie van de Wet financieel toezicht: Wft) en de tijdelijke erkenning van het FFP-examen. In die situaties was het FFP-diploma geldig voor 4 Wft modules: Basis, Leven, Consumptief Krediet en Hypothecair Krediet. Voor nadere informatie hierover zie FFP Magazine van september 2008 (pag. 22 e.v.). De digitale versie van FFP Magazine is gepubliceerd op de website (www.ffp.nl/ Home, onder Direct naar). Om de Wft-geldigheid van een dergelijk FFP-diploma resp. deze 4 Wftmodules te behouden moet periodiek worden voldaan aan de PE-eisen van de Wft.

AG E N DA 22

Workshop Bloggen – Amsterdam

14.00 – 18.00 uur

van FFP voor de periode

27

Regiobijeenkomst – Dordrecht

16.00 – 18.00 uur

maart t/m juli 2012.

29

Workshop Bloggen – Apeldoorn

14.00 – 18.00 uur

Dit overzicht wordt tevens

30

Commissie Marketing

09.30 – 11.30 uur

Workshop Bloggen – Dordrecht

14.00 – 18.00 uur

Hier vindt u de agenda

up-to-date gehouden

Maart

April

4 4

op onze website.

Mei

Commissie Marktordening en Vakontwikkeling

15.30 – 18.00 uur

23

Commissie Permanente Educatie

14.00 – 17.00 uur

26

Ledenraad

15.00 – 17.00 uur

26

Bestuur Vereniging FFP

17.00 – 20.00 uur

10

Commissie Examenzaken

16.00 – 19.00 uur

14

Commissie PE

14.00 – 16.00 uur

31

Algemene Ledenvergadering + FFP event

middag

31 Juni

Juli

22

M A A R T

2 0 1 2

Beleidsoverleg VFFP + SCFFP

18.00 – 20.00 uur

Commissie Marktordening & Vakontwikkeling

15.30 – 18.00 uur

15

Commissie Marketing

09.30 – 11.30 uur

15

FFP examen

6

5

Bestuursvergadering Vereniging FFP

12.00 – 21.00 uur

F F P

M a g a z i n e

Voor de Wft worden de PE-eisen per periode (18 maanden) bepaald en afhankelijk van de inhoud van deze programma’s, kent de FFP hieraan FFP PE-punten toe. Deze puntentoekenning is als volgt: 1e tranche (periode 1 juni 2008 tot 27 december 2009): 3 ICB-punten; 2e tranche (periode 27-12-2009 tot 27-06-2011): 2 ICB-punten; 3e tranche (periode 1 juli 2011 – 31 december 2012): 2 ICB-punten. Indien een planner heeft voldaan aan het doorlopen van de PE van de Wft voor de voornoemde 4 Wft-modules, dan dient voor de toekenning van de FFP PE-punten, een kopie van de Wft PE-certificaten m.b.t. deze 4 Wft-modules naar het FFP-secretariaat te worden gezonden. De punten worden dan in het PER-systeem geadministreerd in het jaar waarin de laatste Wft PE-module is doorlopen. Het Wft PE-onderwijs wordt verzorgd door opleidingsinstituten die zijn erkend door het College Deskundigheid Financiële Dienstverlening (CDFD); voor nadere informatie wordt verwezen naar de website: www.cdfd.nl . EXAMENDATA 2012 EN SLUITINGSDATA INSCHRIJVING Vrijdag 15 juni 2012; sluitingsdatum inschrijving: 11 mei 2012. Vrijdag 14 december 2012; sluitingsdatum inschrijving: 9 november 2012. FAQ’S; VEEL VOORKOMENDE VR AGEN Op de website zijn FAQ’s opgenomen m.b.t. het FFP-examen resp. de PE resp. het FFP-register/ lidmaatschap. FFP PE-PUNTEN VOOR PE VAN RB (NFB/ CB) Gezien de nauwe samenhang met de PE van het Register Belastingadviseurs (voorheen de Nederlandse Federatie Belastingadviseurs (NFB) en het College Belastingadviseurs (CB)), worden FFP PE-punten toegekend indien voldaan is aan de PE van het RB. Indien is voldaan aan de verplichte permanente educatie van het RB, dan worden (conform de ‘oude’ NFB-regeling) per PE-jaar 9 FFP PE-punten toegekend voor het vakgebied Belastingen (BEL). Daarvan kan de FFP’er 3 PE-punten gebruiken voor het ‘verplichte vakgebied’ Belastingen (BEL) en 6 PEpunten voor het ‘vrij besteedbaar deel’ (minimaal vereist: 6 punten). Voor toekenning dient de FFP’er (tevens RB, NFB, CB) een kopie van de PE-verklaring van het RB aan het secretariaat te zenden, waaruit blijkt dat in het betreffende PE-jaar is voldaan aan de permanente educatie van het RB.

❧

F F P

M a g a z i n e

M a a r t

2 0 1 2

23

N I E U WS

Veel animo voor FFP De Pensioenbijeenkomsten die door de FFP zijn georganiseerd, mochten zich

klantprofielen. “We zien dat processen steeds meer wor-

verheugen in veel belangstelling. Zoveel, dat er zelfs een extra bijeenkomst

den geautomatiseerd. Wij doen veel audits en hebben

moest worden ingelast. Tijdens de sessies, die goed waren voor een FFP-PE-

daarbij geconstateerd dat bij de dossiervorming con-

punt, sprak Noach van Beusekom FFP MPLA over de laatste actualiteiten en

form de ‘Leidraden van de AFM’, nog wel eens wat mis-

ontwikkelingen rond pensioen(regelingen).

gaat. Met alle gevolgen van dien. De markt wordt har-

I

der, scherper en daar moet je ook naar handelen.”

In zijn inleiding wijst Van Beusekom, directeur-eigenaar

WFT-PENSIOEN EN BELASTINGPLAN

van Pensioen & Planning Nederland en Pensioendesk

Pensioenadviseurs en financieel planners die product-

Nederland, erop dat de pensioenmaterie er niet een-

advies meenemen in hun dienstverlening, moeten vóór

voudiger op wordt. Niet alleen door het opschuiven van

1 januari 2014 in het bezit zijn van het diploma Wft-

de pensioenleeftijd en de problemen van de pensioen-

Pensioenverzekeringen. En wie zich dit jaar voor het

fondsen, maar ook - of misschien wel juist - door de ver-

eerst als pensioenadviseur wil profileren, moet zelfs per

andering en aanscherping van de wet- en regelgeving.

direct aan de diplomaplicht voldoen. “Daarbij maakt

“Het gaat niet alleen om kennis”, zegt Van Beusekom.

de wetgever geen onderscheid tussen collectieve pensi-

“Vaardigheden en competenties worden steeds belang-

oenregelingen en advisering over DGA-pensioen: de re-

rijker voor pensioenadviseurs, maar ook voor financi-

geling geldt voor alle trajecten”, aldus Van Beusekom.

eel planners.” Hij benadrukt daarbij het belang van vak-

“Wel kunnen partijen die onder de Wet toezicht ac-

bekwaamheid en jurisprudentie, ook met betrekking tot

countants (Wta) vallen -onder voorwaarden- worden

FINANCIËLE SCAN OP DE WERKVLOER

Laagdrempelig initiatief b i e d t w De tweede helft van het programma stond in het teken van de ‘Financiële scan op de werkvloer’. Dit project van Centiq - Wijzer in Geldzaken en de FFP heeft als doel om werknemers meer inzicht te geven in hun pensioensituatie. Via hun werkgevers krijgen zij na een eerste inventarisatie de mogelijkheid om een gesprek te voeren met een financieel planner. Ondanks alle aandacht in de media en de vele initiatieven op het

deren. Het resultaat is een inventariserend gesprek met als doel in-

gebied van voorlichting blijkt de meerderheid van de Nederlanders

zicht en overzicht te geven in de financiële situatie na hun pensio-

geen idee te hebben van hun financiële situatie na pensionering.

nering.

Daarnaast is er veel ongerustheid over de robuustheid van het pensioenstelsel en de consequenties van het nieuwe pensioenakkoord.

COMPLEET PAKKET

De behoefte aan overzicht neem hierdoor hand over hand toe.

De Financiële scan op de werkvloer is voor FFP’ers een investering

Centiq - Wijzer in Geldzaken is ervan overtuigd dat FFP’ers kun-

in met name tijd, maar biedt planners veel kansen. Voor het pro-

nen helpen om werknemers helder inzicht te geven in hun situatie

ject is een compleet pakket aan ondersteunde middelen ontwikkeld.

na hun arbeidzame leven en daarmee dus een belangrijke rol kun-

FFP’ers die willen deelnemen, krijgen deze gevulde ‘rugzak’ vol tools

nen spelen. Door middel van de Financiële scan op de werkvloer

-zoals een communicatiepakket met voorbeeldbrieven en een uit-

kunnen financieel planners werknemers via hun werkgevers bena-

gewerkt stappenplan- waarmee zij direct aan de slag kunnen.

24

M a a r t

2 0 1 2

F F P

M a g a z i n e

P-Pensioenbijeenkomsten vrijgesteld. Dat geldt overigens alleen als ze incidenteel

dat een adviseur zich alleen nog mag bemoeien met het

adviseren. Maar veel accountants hebben er sowieso

derde-pijlerpensioen en met het pensioen van IB-onder-

voor gekozen om niet aan de eisen van de Wta te vol-

nemers. Van Beusekom: “Je moet jezelf dus allereerst de

doen en vallen derhalve gewoon onder het Burgerlijk

vraag stellen of je als specialist of generalist wilt profi-

Wetboek en de zorgplicht.”

leren. Als je kijkt naar het Wft-Pensioen, dan spelen -

Ook zijn er in het Belastingplan 2012 enkele belang-

naast actuele kennis- het collectief pensioen en DGA-

rijke veranderingen doorgevoerd die met name voor

pensioenadvies de hoofdrol. Alle adviseurs hebben in

de pensioenopbouw van ondernemers gevolgen hebben.

zekere zin een probleem, omdat deze twee totaal ver-

Zo kunnen oud-werknemers die als ondernemer zijn ge-

schillende trajecten onder één noemer vallen. Verder

start langer gebruikmaken van de fiscaalvriendelijke

maken actuarieel rekenen, kennis van rechtspersonen

mogelijkheid om pensioen op te bouwen binnen de pen-

en aansprakelijkheden, betaalbaarheid én arbeids-

sioenregeling van de ex-werkgever. Voorheen plukte

voorwaarden deel uit van de materie die je binnen de

de ex-werknemer hiervan drie jaar de vruchten, maar

eindtermen van Wft-Pensioen moet beheersen.”

met ingang van dit jaar is deze termijn verlengd tot tien jaar. De Fiscale Oudedags Reserve (FOR) is echter in-

Dat kan tot lastige situaties leiden, meent Van Beuse-

geperkt.

kom. “Stel, je vraagt aan een directie: ‘Heeft u een CAO?’ en de opdrachtgever zegt ‘nee’. Dan moet jij toch

NADRUK OP VA ARDIGHEDEN

controleren of dat echt zo is. Het kan immers zo zijn dat

Niet voldoen aan de eisen van de Wft-Pensioen betekent

het bedrijf, gelet op de werkzaamheden, verplicht on-

☛

erknemers inzicht en overzicht De kosten van de Financiële scan op de werkvloer bedragen 75 euro

NIEUWE KLANTEN ÉN MVO

per werknemer, hetgeen de drempel voor werkgevers laag houdt.

De kansen voor FFP’ers liggen met name in de mogelijkheid om

Die lage prijsstelling heeft als gevolg dat de inventarisaties en de

nieuwe klantenkringen aan te boren. Door de insteek van het pro-

gesprekken efficiënt moeten worden ingericht om het voor planners

ject, bouwen planners die de Financiële scan op de werkvloer aan-

interessant te houden. Daarom wordt er gebruik gemaakt van een

bieden daarnaast aan hun imago als maatschappelijk verantwoor-

online-module, de Finanscan.

delijke ondernemers. Om dit te benadrukken, mogen zij in hun communicatie-uitingen naar zowel de werkgevers als de werknemers

“De werknemer gebruikt de Finanscan om zelf online de belang-

alle nadruk leggen op het feit dat het hier een gezamenlijk project

rijkste gegevens in te vullen”, vertelt Milco de Frel, initiatiefnemer

van Centiq - Wijzer in Geldzaken en de FFP betreft.

van de module. “Het programma genereert vervolgens een rapport, waarin ook alle berekeningen zijn opgenomen. Dit rapport wordt

Wilt u meer informatie over de Financiële scan op de werkvloer?

toegestuurd aan de werknemer, zodat hij het vast kan doorlezen. De

Neem dan contact op via [email protected].

financieel planner bestudeert dit rapport uiteraard ook en kan zodoende tijdens het gesprek direct terzake komen en wijzen op de eventuele lacunes.”

F F P

M a g a z i n e

M a a r t

2 0 1 2

25

☛

der een CAO en bedrijfspensioenfonds valt. Maar elk

COMMERCIEEL PENSIOEN

uur is een uur en komt dus terug op de factuur. De op-

Ook een DGA reserveert voor zichzelf graag een reëel

drachtgever zal daar niet blij mee zijn. Maar het kan

pensioen. “Een reëel pensioen is een pensioen dat de

voor een werkgever nog veel erger uitpakken. Stel dat

koopkracht bijhoudt, een geïndexeerd pensioen dus”,

je constateert dat er al jaren sprake is van verplichte aan-

zegt Van Beusekom. “Indexatie is echter voor alle par-

sluiting bij een pensioenfonds, terwijl jouw opdracht-

tijen een probleem. De rente is te laag en zelfs de pen-

gever hiervan niet op de hoogte was? Dat heeft voor

sioenfondsen duiken onder de dekkingsgraad, die bij

de onderneming in kwestie natuurlijk grote financiële

goede indexatie eigenlijk minimaal 145 procent moet

gevolgen.”

zijn.”

Bedrijfseconomische vraagstukken, de financiële posi-

Uit de geaccordeerde pensioenbrieven blijkt dat Neder-

tie van het bedrijf, risicoanalyse en inzicht in vermo-

landse DGA’s in 95 procent van de gevallen een reëel

gensvraagstukken spelen een belangrijke rol in het uit-

pensioen zouden hebben. “Maar de fiscale waardering

eindelijke advies. “Het gaat dus om meer dan alleen ken-

is dan -bijvoorbeeld- 250.000 euro, terwijl de com-

nis: de adviseur krijgt te maken met vaardigheden, met

merciële waarde 380.000 euro bedraagt”, waarschuwt

IT, met het schrijven van een adviesvoorstel en een stap-

Van Beusekom. “Het is dus net een pensioenfonds. Of

penplan. Daarom zitten we als FFP’ers opeens hoger

de DGA in kwestie nu alleen in zijn BV zit of honderd

in de boom: dit vraagt om HBO-niveau, waarbij com-

man in dienst heeft. Het verschil is het gevolg van de

petenties en vaardigheden een belangrijke rol spelen.”

indexatie, leeftijdsterugstellingen en rekenrente. Daarom wordt vaak geadviseerd om de indexatie eruit te ha-

DGA-PENSIOEN

len, maar dan praat je niet meer over een reëel pensioen.

Voor de DGA zijn er meer smaken mogelijk dan voor

Er zitten overigens meer haken en ogen aan, zoals de ac-

werknemers. Wat echter het beste alternatief is, verschilt

tuele rekenrente en de feitelijke dekking van het nabe-

van persoon tot persoon. “Eigen beheer, pensioenspa-

staandenpensioen.”

ren, lijfrentesparen, Box 3-sparen, en in sommige gevallen aansluiting bij het bedrijfstakpensioenfonds van

KANSEN VOOR PLANNERS

de onderneming, behoren tot de mogelijkheden”, zegt

Binnen de pool van ondernemers zijn in ons land in-

Van Beusekom.

middels ruim 700.000 ZZP’ers actief. “Voor hen staat

Maar valt DGA-advisering in alle gevallen onder de

pensioen ergens onderaan op de prioriteitenlijst”, is de

diplomaplicht van de nieuwe regeling? Van Beusekom

ervaring van Van Beusekom. “Hoe zorg je ervoor dat

illustreert de complexiteit van deze vraag met een voor-

jij bij hen in beeld komt en ze ervan overtuigt dat ze er

beeld: “Ik durf te stellen dat pensioen in eigen beheer

tenminste over moeten nadenken?”

niet onder de Wft-Pensioen valt. Maar, zodra je een pen-

Ook de AOW is nog niet uitontwikkeld, zoals onder

sioenbrief schrijft en daarin een nabestaandenpensioen

meer blijkt uit het voorontwerp voor de flexibele AOW,

opneemt of bijvoorbeeld adviseert om binnen het DGA-

die Noach van Beusekom kenschets als ‘een sigaar uit

pensioen een nettoproduct te kopen, dan zit je middenin

eigen doos’. “Hoe dan ook, er is nu en in de nabije toe-

het Wft-traject! Daarom zijn er nu veel partijen, waar-

komst veel werk aan de winkel voor professionals die

onder accountantskantoren, die besluiten om het di-

de materie vanuit een breed perspectief kunnen bena-

ploma voor de zekerheid maar te halen.”

deren. Wft-Pensioen biedt voor de gecertificeerd financieel planners dus vele mogelijkheden en uitdagin-

Toch hebben accountants de neiging om DGA’s -zeker

gen.”

❧

in tijden van crisis- te weinig te informeren, vindt Van Beusekom. “Vaak blijven ze hangen op boekhoudkundige termen. Terwijl er heel veel speelt, denk maar aan echtscheiding, extern eigen beheer of een situatie waarbij er onvoldoende middelen aanwezig zijn in de BV.”

26

M a a r t

2 0 1 2 r

2 0 1 1

F F P

M a g a z i n e

N I E U WS

William van der Maas ‘Pl anner van het jaar’

Financieel planner van het jaar William van der Maas mag zich tooien met de titel ‘Financieel planner van het jaar’. De prijs, die jaarlijks wordt toegekend door de Stichting Persoonlijke Financiën, werd hem uitgereikt tijdens het PFP Forum. Hij ontving de bijbehorende wisselbeker uit handen van Roelof Meijer. In het jury-rapport wordt de kersverse planner van het jaar ‘een vernieuwer’ genoemd.

Bel 024 – 324 3250 of mail [email protected]

F F P

M a g a z i n e

M a a r t

2 0 1 2

27

N I E U WS

Ruim 850 kandidaten namen deel aan FFP-examen Ruim 850 kandidaten

In 2011 nam het aantal leden van de beroepsorgani-

voetlicht te brengen. “Accountants en belastingadvi-

hebben in 2011 deel-

satie toe met ruim 200 tot boven de 3.500 gecertificeerd

seurs hebben daarbij soms een voorsprong, omdat ze of

genomen aan het

financieel planners. Over de gestage groei van het aan-

omdat ze vaak al vanaf de start van een onderneming

FFP-examen. Mede door

tal leden en examenkandidaten is het bestuur van de

een adviseurrol vervullen. En er is een grens aan het aantal

Vereniging FFP zeer verheugd.

adviseurs rond een ondernemer”, aldus Van Poeteren.

dit hoge aantal examenkandidaten verwacht

Ten opzichte van voorgaande jaren is het opvallend, dat

de Vereniging FFP

veel nieuwe leden en examenkandidaten werkzaam zijn

ONDERNEMERSCHAP

binnen twee jaar door

in de accountancy en belastingadvisering, zegt voor-

Om FFP’ers beter voor te bereiden op deze nieuwe con-

te groeien naar meer

zitter Marc van Poeteren. “Was het in het verleden zo dat

currentie wil de FFP in 2012 meer aandacht gaan be-

dan 4.000 gecertificeerd

de aanwas van gecertificeerd financieel planners traditio-

steden aan de rol van de financieel planner als adviseur

financieel planners.

neel afkomstig was van banken, verzekeraars en assuran-

van de ondernemer. In de ambitieuze agenda voor 2012

tie-intermediair, nu is financiële planning ook aantrek-

is veel tijd ingeruimd voor zaken als slagvaardig onder-

kelijk voor aanpalende beroepsgroepen. Als je dit com-

nemerschap, het benutten van commerciële kansen en

bineert met de vaststelling van de AFM dat ook beleg-

het omgaan met uitdagingen, waaronder het provisie-

gingadviseurs meer aan financiële planning zouden

verbod dat per 1 januari 2013 van kracht wordt.

moeten doen, dan kun je niet anders dan concluderen

28

dat financiële planning hét adviesconcept van de toe-

In dat licht kondigt de FFP aan dat in 2012 meer dan ooit

komst is. Als FFP wisten we dit natuurlijk al lang, maar

het concept financiële planning verder moet worden uit-

het is fijn om die erkenning nu ook breder terug te zien.”

gebouwd naar consumenten, collega-beroepsgroepen,

EXTRA UITDAGING

wetgever en toezichthouders en potentiële leden. Met

Deze constatering is volgens Van Poeteren geen reden

name de zichtbaarheid en herkenbaarheid van zowel fi-

om als FFP’er achterover te gaan leunen in 2012. Im-

nanciële planning als financieel planners bij consumen-

mers, als accountants en belastingadviseurs, en later

ten is een groot speerpunt in 2012. Een belangrijke rol

wellicht advocaten en notarissen, in toenemende mate

daarin is weggelegd voor de consumentenwebsite Voor-

In 2011 kwamen 850

het speelveld van de financiële planning betreden, dan

uitkijken.nl, die dit najaar werd geïntroduceerd.

kandidaten op voor

zal dit voor het huidige contingent financieel planners

“Hiermee is een belangrijke strategische stap voorwaarts

het FFP-examen in de

- zelfstandig of in loondienst - een extra uitdaging be-

gezet in de profilering van het gedachtegoed van finan-

Jaarsbeurshal.

tekenen om hun toegevoegde waarde nog beter over het

ciële planning.”, aldus Van Poeteren.

❧

F F P

M a g a z i n e

M a a r t

2 0 1 2

N I E U WS

A n i ta S c h r i e k e n w i n t i Pa d 2 m e t Vo o r u i t k i j k e n - p r o f i e l

Pim Mol, lid van het VFFPbestuur en directeur Private Banking bij Rabobank, reikte op 8 februari de prijs uit aan Anita Schrieken (links). VFFPdirecteur Marjan van Kasteren (rechts) voegde daar een fleurig boeket bloemen aan toe.

‘Geven kan heel leuk zijn’ “Wat? Heb ik gewonnen? Echt waar? Ik win nooit iets! Verdorie, nou mis ik

met gecertificeerd financieel planners. Ook hier gaat het

ook nog mijn afslag!” Zo reageerde Anita Schrieken-Mulder, totáál verrast,

om zaken die voor mensen belangrijk zijn, maar dan

toen ze hoorde dat zij de winnaar was geworden van de iPad 2. De tablet

vertaald in financiële termen”.

is verloot onder alle FFP’ers die voor 1 januari 2012 hun profiel op de consumentenwebsite Vooruitkijken.nl volledig hadden ingevuld.

In haar werk wil ze mensen aan het denken zetten. “Ik wil ze laten voelen dat het niet alleen leuk is om je aan

Anita Schrieken werkt bij de charity desk van Rabobank

een goed doel te committeren, maar ook dat het kan bij-

Nederland, waar zij vermogende particulieren en onder-

dragen aan het persoonlijk geluk van de schenker. Steeds

nemers helpt op het gebied van schenkingen aan goede

als dat lukt, ben ik een blij mens. Dan denk ik: ‘Zie je

doelen. “Ik zie veel overeenkomsten met mijn werk bij

wel, geven kan heel leuk zijn”.

de charity desk en Vooruitkijken.nl”, vertelt ze. “In beide gevallen gaat het om het verbinden van mensen.”

Inmiddels heeft de iPad een knalroze hoesje gekregen en wordt de tablet niet alleen privé, maar ook zakelijk

F F P

M a g a z i n e

“Als charity desk koppelen wij onze klanten aan een

gebruikt. “Al meerdere klanten hebben daarop gerea-

goed doel, meestal iets wat hen nauw aan het hart ligt.

geerd. De leukste reactie die ik kreeg, was wel: ‘Wat heb

Bij Vooruitkijken.nl worden consumenten verbonden

jij een coole, roze iPad, zeg!”

❧

M a a r t

2 0 1 2

29

N I E U WS

Project FFP-leerdoelen van s tar t

Op weg naar FFP 2.0 Dit voorjaar gaat het project ‘Leerdoelen FFP 2.0’ van start. Binnen dit project

op 1 januari 2013 in werking treedt, ontstaat er een

wil de FFP de (toekomstige) positionering van de gecertificeerd financieel

striktere scheiding tussen advies enerzijds en ver-

planner herdefiniëren en de daarbij behorende kennisvereisten vaststellen. Ook

koop/bemiddeling anderzijds De klant gaat de adviseur

worden op dat moment vaardigheden en competenties toegevoegd aan het FFP-

direct betalen voor het advies. Alle financiële adviseurs

leerprogramma. Dit geldt voor zowel de nieuwe opleidingen als voor de perma-

in ons land zullen hun (toegevoegde) waarde helder en

nente educatie (PE). Doelstelling van deze operatie is de onderscheidende

transparant over het voetlicht moeten brengen, want

positie van de gecertificeerd financieel planner in de toekomst te blijven borgen.

daarop zullen ze straks door de consument worden af-

D

gerekend. Een onderscheidend keurmerk als de FFP kan daarin bijdragen.

De upgrade van de FFP-leerdoelen is geen autonoom proces. Het speelt zich af in een snel veranderende

DRAAGVLAK EN UITGEBREIDE

wereld, waarin het begrip ‘advies’ en ‘adviseur’ een an-

COMMUNICATIE

dere lading krijgen, markten en beloningsconcepten ver-

Het omvangrijke project FFP 2.0 wordt opgepakt in

anderen, en vakbekwaamheid breder wordt gedefinieerd.

nauwe afstemming met de leden van de FFP. Hiervoor

Dat heeft ook zijn weerslag op de positionering van het

worden onder meer klankbordgroepen ingericht. Natuur-

vak van financieel planner en dus ook op elk individu-

lijk zullen werkgevers (banken, verzekeraars, advies-

ele FFP-lid.

bedrijven) uitgebreid worden geconsulteerd. Meer dan de helft van de FFP-leden is immers in loondienst van deze

INTEGR ALE KLANTADVISERING

bedrijven en is daarmee een belangrijke ‘drager’ van het

Twee concrete ontwikkelingen spelen in de voorberei-

FFP-gedachtengoed. Gedurende het traject zal de FFP,

dingen op het project FFP-leerdoeken een belangrijke

door middel van informatiebijeenkomsten, de leden per-

rol. De ‘leidraden’ van de AFM over hypotheek- en pen-

soonlijk op de hoogte houden van de ontwikkelingen.

sioenadvisering lieten het al doorschemeren, de recen-

30

M a a r t

te publicatie van de toezichthouder over beleggingsad-

FFP EN EVC

visering is expliciet: integrale klantadvisering wordt de

De nieuwe leerdoelen van de FFP worden in lijn ge-

norm! Een goed advies over passende financiële oplos-

bracht met hedendaagse eisen op het gebied van vak-

singen is voortaan alleen mogelijk indien de adviseur

bekwaamheid. Dat houdt o.a. in, dat elementen van

een compleet inzicht heeft in de situatie en doelstellingen

vaardigheden, competenties en professioneel gedrag

van de klant. Het advies over financiële life-events aan een

worden toegevoegd aan de leerdoelen. De nieuwe FFP-

klant krijgt daarmee de trekken van een financieel plan.

leerdoelen lenen zich uitstekend voor het inregelen van

Integrale advisering is ook het uitgangspunt van de mi-

de EVC (Erkenning Verworven Competenties) als exa-

nister van Financiën. In de consultatiestukken van het

menmethodiek. Via de EVC-methodiek kan een pro-

College Deskundigheid Financiële Dienstverlening

fessional in toetssituaties zijn praktijkervaring als het

(CDFD) en de recente brief van de minister aan de Twee-

ware ‘verzilveren’ en meenemen in het examentraject.

de Kamer over vakbekwaamheid is dit terug te lezen (zie

De FFP kan hierbij maximaal gebruikmaken van de op-

voor deze documenten ook, www.ffp.nl) Het wettelijk

gedane ervaring in het RFA-project waar de diplome-

deskundigheidsniveau om klanten te mogen adviseren, zal

ring op basis van de EVC-procedure immers al inge-

hoger worden. De FFP is hier een groot voorstander van.

regeld is. Ook voor het (objectief) toetsen van perma-

De tweede ontwikkeling is het provisieverbod voor

nente educatie-verplichtingen biedt EVC veel moge-

complexe financiële producten. Als dit provisieverbod

lijkheden. De verwachting is dan ook dat in de opstap

2 0 1 2

F F P

M a g a z i n e

van huidige naar nieuwe leerdoelen FFP de EVC-methodiek voor in de praktijk actieve FFP’ers zeer efficient kan worden ingezet. In het Wft-overgangsregime is bepaald dat FFP-diploma’s die behaald zijn vóór 1 oktober 2007 gelijkgesteld zijn met vier Wft-diploma’s. In de daaropvolgende periode tot 31 december 2008 was er ook nog een koppeling van het FFP-diploma met de Wft, omdat de Stichting Certificering FFP toentertijd Fotograaf: Jon van Schoonhoven

een erkend Wft-instituut was. Na 31 december 2008 was dat niet meer het ge-

De FFP-delegatie op het beursbalkon

val en kwalificeert het FFP-diploma niet

FFP opent beurs NYSE Euronext

meer voor Wft-diploma’s. In het project ‘FFP-leerdoelen’ zal op uitdrukkelijke wens van de leden worden onderzocht of, en zo ja, hoe deze koppeling weer tot stand kan worden gebracht. GROEI FFP

De FFP mag zich verheugen in een ge-

De FFP heeft onlangs met een slag op de gong door haar voorzitter Marc van Poeteren de

staag groeiend ledenaantal (meer dan

handelsdag op de Amsterdamse beurs geopend. Het startsein van de handel door middel

tweehonderd nieuwe leden in 2011).

van de gongceremonie is een eeuwenoude traditie. Het luiden van de gong vindt plaats op

Een nieuwe mijlpaal van 4000 gecerti-

persoonlijke uitnodiging van het bestuur van NYSE-Euronext.

ficeerd financieel planners komt in zicht. Grote financiële instellingen én

De Amsterdamse beurs is, mede door het

tegrale financiële advisering onder de aan-

zelfstandig financieel adviseurs zien de

feit dat het de oudste beurs ter wereld is, een

dacht gebracht. “Als FFP zijn wij van me-

meerwaarde van passende integrale

begrip in zowel binnen- als buitenland.

ning dat een goed advies alleen mogelijk is

klantadvisering en willen zich graag

Sinds 2007 maakt de Amsterdamse beurs

indien de adviseur een compleet en integraal

blijvend onderscheiden aan de hand van

onderdeel uit van de grootste beurs ter

inzicht heeft in de situatie en doelstellingen

het FFP-keurmerk. Ook is er sterke aan-

wereld: NYSE Euronext. Een aantal jaren

van de klant. Dat is het basisuitgangspunt

was vanuit aanpalende beroepsgroepen

geleden is de gongslag, een eeuwenoude tra-

van integrale financiële planning”, aldus de

als accountants en fiscalisten.

ditie op de beurs als startsein van de handel,

FFP-voorzitter. Hij wordt hierin gesterkt

Dit alles schept een grote verantwoor-

in ere hersteld. Net als de ‘bell’ bij de beurs

door de forse groei die de FFP de laatste ja-

delijkheid voor het bestuur van de Ver-

in New York is de gong inmiddels uitge-

ren doormaakt. Van Poeteren: “Wij steve-

eniging en de Stichting FFP om de kaders

groeid tot een fenomeen. Iedere dag wordt

nen af op zo’n 4000 gecertificeerd financi-

voor zijn beleidsvoering nauwlettend in

om 9.00 uur de handel geopend (en geslo-

eel planners in Nederland.”

de gaten te houden, en daar - waar no-

ten om 17.30 uur). Het openen van de han-

dig - aan te passen aan de actuele ont-

delsdag vindt plaats door gasten die de

De gongceremonie heeft veel aandacht van

wikkelingen. Het project ‘Leerdoelen

beurs daarvoor persoonlijk benadert.

de media gekregen, zo was zij bijvoorbeeld

FFP 2.0’ is daarmee één van de zo niet

‘live’ te zien op RTLZ. Daarbij is de gong-

het meest belangrijke project(en) voor

Marc van Poeteren, voorzitter van de FFP,

foto ook te zien op schermen van de beurs

de FFP in 2012 en 2013.

heeft bij deze gelegenheid het belang van in-

op Wall Street, New York.

F F P

M a g a z i n e

❧

M a a r t

❧

2 0 1 2

31

Met een informatief en onderhoudend plenair programma en workshops in het teken van de focus op de consument, een van de speerpunten van beleid voor de Vereniging FFP. Voor informatie en/of sponsordeelname: Wim Abrahamse, tel. 06-46139498, e-mail [email protected]