'Geen winst, dan de stekker eruit'

Nr.

7

M a r k t l e i d e r

i n

o n d e r n e m e n d

T w e n t e .

sep

09 | Twentevisie | Jaargang 21 | Nummer 07 | september 2009 |

Stephanie van Merkensteijn staat als ondernemer op eigen benen:

'Geen winst, dan de stekker eruit'

NewBusiness

Twente

NewBusiness

Twente

colofon

| inhoud

commentaar | jan medendorp

‘Ich habe es nicht gewusst’ 6 8

Edwin Mulder wordt vrije jongen Crisistips en waarschuwingen van Martin Leushuis

10 Bert Huijsman onderneemt zich door de crisis 11 Eric ‘Engerd’ Nijkamp 12 Stephanie van Merkstein strikt Oger en Mistral 14 Beurs: verder herstel of dubbele dip? 16 Gerard Ardesch voorspelt teloorgang RTV Oost 19 Column Communicatie 20 Carrie ten Napel in gesprek met Inge Diepman 22 Beeldverslag Memphis 26 Nieuws en Feiten 27 Opvallende personeelstransacties 30 Onroerend Goed Transacties 33 Zwierink Standbouw pareert de crisis creatief 34 Column Juridisch Gezien 35 Column Gezondheidsmanagement 36 Altrex zoekt het steeds hogerop 38 De natuurlijke beperkingen voor FC Twente 41 Column Financieel Accent 43 Katern New Business Twente 50 IKTelgids

06 Edwin Mulder, carrièreswitch Hij is nog maar 39 jaar, maar heeft al een imposante carrière achter de rug. Bij DTZ Zadelhoff werd hij in 1995 beginnend makelaar en anno 2009 is hij opgeklommen tot directeur en partner. En er zou nog veel meer voor hem in het verschiet liggen bij de grote bedrijfsmakelaar, ware het niet dat Mulder besloten heeft per 1 januari voor zichzelf te beginnen. “Ik vind de kwaliteit van het leven, het plezier belangrijker.”

08 Martin Leushuis, bruggenbouwer Toen hij zijn onorthodoxe uitspraken deed in de tijd dat het economisch nog voor de wind ging, werd hij door velen gezien als de luis in de pels van bedrijvig Twente. Nu de pleuris is uitgebroken, begint de boodschap bij het “oerconservatieve Twente” door te dringen: “De oogkleppen moeten af. Als bedrijven nu niet gaan samenwerken, redden ze het niet meer.”

38 Joop Munsterman, aanvaller Hij is niet te beroerd om toe te geven dat hij wel eens visioenen heeft van het landskampioenschap. Maar Joop Munsterman zou Joop Munsterman niet zijn indien hij die dromen niet meteen zou relativeren. “Wanneer clubs als Ajax, Feyenoord en PSV hun mogelijkheden ten volle benutten, kunnen we daar onmogelijk overheen.”

56

Spinoza-winnaar Albert van den Berg

58

Novay vaart nieuwe koers

60

Twentse Kabel en Eli Goldratt

63

Open innovatie door ValoTop

64

Stichting Fris

65

Scope

66

Twente Agenda

56 Albert van den Berg

Dé specialist in Twente in werving, selectie & detacheren van topsecretaresses Willemsgang 5, Almelo [email protected] www.punctuality.nl T. 0546 - 639370

vennootschapsrecht & ondernemingsrecht

Telefoon +31(0)53 477 8722 www.vanknippenberg.com

Personeel- en organisatieontwikkeling

Ellen bellen.

Twente is een (erkende) topper rijker. Prof. Albert van den Berg ontving de Spinoza-premie, de hoogste wetenschappelijke onderscheiding in Nederland. Hij werd geprezen om zijn 074 250 16 25 | pampeople.nl pionierswerk op het gebied van het ontwikkelen van uiterst kleine analyseapparatuur en om zijn streven om de ontwikkelingen zo snel mogelijk te (laten) commercialiseren. De eerste lab-on014AdvTwentevisieNieuw.indd 1 a-chip die in zijn onderzoeksgroep is ontwikkeld is zelftestapparatuur voor manisch depressieve patiënten, bij wie de gezondheidstoestand afhankelijk is van het lithium-gehalte in het bloed. Hij werkt nu onder meer aan een nanopil voor het vroegtijdig opsporen van darmkanker.

19-08-2008

www.santar.nl

Uw partner in opleidingen Colofon Twentevisie is een onafhankelijk economisch ma­ga­zine dat maandelijks (m.u.v. juli/augustus) verschijnt voor on­der­nemers in Twente. In dit blad zijn onder meer verhalen opgenomen van inter views die hebben plaatsgehad in het economische programma ‘Memphis’. De op­names vinden maandelijks op dinsdag plaats in de business-ruimte van de Grolsch Veste in Enschede. De data vindt u elders in dit magazine. Daarnaast fungeer t Twente­visie als of ficieel mededelingenorgaan voor deel­nemers van de Industriële Kring Twente Uitgever Twentevisie b.v., Getfer tsingel 41, Enschede, Postbus 268, 7500 AG Enschede, Telefoon 053-4842180, Fax 053-4842327, E-mail:[email protected], Website: www.twentevisie.nl Directie Mario Hannink Bladmanager Anno Oude Engberink Redactie Jan Medendorp (hoofd­redacteur), Anno Oude Engberink (eindredactie), Eric Brinkhorst (fotografie) Redactie IKT Niko Wind, Saskia Rikhof-Slot, Jaap Baar t (fotografie) Secretariaat IKT Hengelose­straat 585, Postbus 5501, 7500 GM Enschede, Tele­foon 053-48 49 980, Fax 053 - 48 49 985 E-mail: [email protected], Website: www.ikt.nl Adver tentie-exploitatie Twentevisie b.v., Angelica Speelman, Aleid Kluivers, Telefoon 053 - 484 21 80, Fax 053 - 484 23 27, E-mail: [email protected] Acquisitie

www.maatwerktwente.nl

IKTelgids Lidy Busscher Vormgeving Studio Wegener SpeciaalMedia, Enschede Druk Roelofs, Enschede Cover foto Eric Brinkhorst Oplage De oplage bedraagt ongeveer 7.000 exemplaren en wordt verspreid onder IKT-deel­nemers, bedrijven met meer dan 5 werknemers, en zoge­noemde ‘decision makers’. Ar ti­ke­len uit deze uitgave mogen niet zonder toestemming van de uitgever worden over-

Ik weet van een commissaris van Ten Cate die vlak voor de vergadering binnenkwam, uit zijn postvakje de envelop haalde en hem openscheurde en gezellig leuterend de vergaderkamer binnenliep. Nee, de goede man zit er niet meer, voor de goede orde. Het werk van een Raad van Commissarissen is nogal veranderd. Gelukkig, maar ik ken tot op de dag van vandaag nog een paar van die gasten die zich vooral druk maken over waar het jaarlijks dinertje gehouden wordt (Jonnie Boer heeft de sterke voorkeur) dan over het beleid van de organisatie. Ik weet ook uit eigen ervaring dat het gewone ‘plebs’ dat bij een bedrijf met de kop tegen de muur loopt en zich ten einde raad tot de Raad van Commissarissen wendt, daar veelal nog slechter behandeld wordt dan door een vroegere textielbaron. Commissarissen zijn de Verhevenen, vinden ze vooraf zelf. Nog steeds. Regenten. Als onder het toeziend oog van de toezichthouders directies zich verrijken, als het bedrijf door mismanagement naar de ondergang wordt geleid, als werknemers, klanten of anderen op het misdadige af worden behandeld, dan kan ook zo’n toezichthouder daar niet meer mee wegkomen. Het is wel grappig om te zien hoe het vernis om het elitaire wereldje afbladert als de hoge heertjes zelf in nood komen. Met verbazing heb ik bijvoorbeeld gezien hoe (vroegere) directeurtjes van het Medisch Spectrum Twente elkaar nu voor rotte vis uitmaken om het vege lijf te redden. Dick Veldman, gerespecteerd advocaat en toezichthouder bij MST, laat zijn hele staat van dienst verwoesten door het MST-drama. Hij heeft van de hele zaak en de schandalige contracten niets 13:12:06 geweten. Ik geloof hem hoewel zijn vroegere directeur hem daarvoor voor leugenaar uitmaakt. Maar het gaat erom dat Veldman het had MOETEN weten. Hoe? Door bijvoorbeeld de goede vragen te stellen. En niet alleen achterover te hangen en te wachten op informatie van directeuren die toezichthouders als lulletjes rozenwater beschouwen. Veldman heeft al gezegd een (waarschijnlijk al aangevraagd) lintje te weigeren. Maar dat is onvoldoende. Veldman had bij het horen over de gore zaakjes bij het MST de bestuursleden Bijker, Ramaker en Zijlstra verrot moeten schelden, zijn spijt uitvoerig moeten betuigen aan de honderden patiënten en per direct moeten opstappen. Ja, hij heeft nog een keer met Zijlstra gebeld, begin september om een gezamenlijk televisie-interview op elkaar af te stemmen…

genomen. Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten worden ontleend. © Twentevisie bv



Twentevisie 09/2009

Twentevisie 09/2009



Edwin Mulder verruilt DTZ Zadelhoff voor zelfstandig ondernemerschap

interview | vastgoed

‘Ik wil alleen nog maar (door Martin Steenbeeke) ‘Ik blijf dit werk doen tot de dag dat ik het niet meer leuk vind’, verklaarde directeur Edwin Mulder van de Enschedese vestiging van DTZ Zadelhoff nog geen half jaar geleden in dit blad. De arbeidsvreugde is ogenschijnlijk sneller afgenomen dan gedacht. Mulder vertrekt. Per 1 januari begint hij voor zichzelf als zelfstandig vastgoedadviseur en moet de grootste makelaar in bedrijfsonroerend goed verder zonder het goudhaantje. Op het moment dat hij in april de uitspraak over zijn houdbaarheid deed, was het arbeidsplezier al danig afgenomen, erkent Mulder. In de loop der jaren is hij steeds meer in een managementrol gekomen en dat betekent veel vergaderen en weinig onroerend goed transacties die hij nog zelf mag of kan uitvoeren. “Het bedrijf is snel gegroeid en hier en daar wat bureaucratischer geworden. Ik besef dat bij een managersfunctie verantwoordelijkheid hoort maar het moet niet de overhand krijgen.” En het zelf makelen, vraag en aanbod met elkaar in contact brengen, inventieve oplossingen bedenken, dat is wat Mulder nog altijd het liefste doet en volgens vriend en vijand ook heel goed kan. “Ik wil weer gewoon lekker handelen, onderweg zijn, bij mensen een bakkie koffie doen en niet meer afgeleid worden door allerlei lijstjes met cijfers en functioneringsgesprekken. Daar haal ik mijn voldoening niet uit.”

‘Als ik door geld was gedreven, had ik nog tien jaar moeten blijven zitten’ Geld niet zaligmakend

Edwin Mulder vertrekt per 1 januari bij DTZ Zadelhoff. “Het bedrijf heeft me ook heel veel gebracht, maar als je zelf tot de conclusie komt dat de uitdaging er niet meer is dan moet je een besluit nemen.”



Edwin Mulder (39) kwam in 1995 als beginnend makelaar binnen bij DTZ Zadelhoff, maar leerde snel. Aan de hand van zijn leermeester Bert Hobbelink klom hij in vijf jaar op tot adjunctdirecteur en directeur van de Enschedese vestiging. In 2002 werd hij partner binnen DTZ. De laatste jaren combineerde hij zijn werk in Twente met het directeurschap van de vestiging Arnhem. “Ik heb best snel carrière gemaakt, maar vanaf dag één heb ik beseft dat dat ook tegelijk mijn grootste bedreiging zou worden. Je kunt snel op je hoogtepunt zijn. Ik heb vijftien jaar met heel veel plezier bij Zadelhoff gewerkt. Twentevisie 09/2009

dingen doen die ik leuk vind’ Het bedrijf heeft me ook heel veel gebracht, maar als je zelf tot de conclusie komt dat de uitdaging er niet meer is dan moet je een besluit nemen.” Sinds Mulder toetrad als aandeelhouder is de maatschap meer dan verdubbeld, naar twintig partners. Stuk voor stuk goede collega’s, zegt Mulder, maar het wordt wel een stuk lastiger om gezamenlijk besluiten te nemen. “Je krijgt een soort poldermodel.” Een mogelijk alternatief, een bestuursfunctie binnen de Raad van Bestuur, heeft Mulder van de hand gewezen. “Dan zou ik honderd procent manager worden. Daar word ik niet gelukkig van en dan heeft het bedrijf ook niet veel aan mij.” Interne strubbelingen, mogelijk verband houdend met meer bestuurswisselingen in de top van DTZ, verwijst Mulder naar het rijk der fabelen. “Er zit niets achter. Het is echt mijn persoonlijke situatie.” En ook financiën hebben geen rol gespeeld. “Als ik door geld was gedreven, had ik nog tien jaar moeten blijven zitten. Dan had ik daarna niet meer hoeven te werken. Maar geld is niet zaligmakend. Ik vind de kwaliteit van het leven, het plezier belangrijker.”

Winst Mulder gaat zich als zelfstandige in het commercieel vastgoed richten op drie verschillende activiteiten: beleggingen, advieswerkzaamheden (aankoop/verkoopbegeleiding in beleggingsvastgoed, (ver)huurbegeleiding en dergelijke) en projectontwikkeling. “Stel dat ik ergens een leuk stukje grond zie dat geschikt is voor bebouwing met een paar woningen of een kantoor. Dan regel ik de vergunning, zoek ik een aannemer en regel ik de verkoop. Op zo’n project pak je al gauw een leuke winst. En ik wil ook maar een paar projecten of opdrachten per jaar, dan kun je je echt ergens op focussen. Ik wil ook beslist geen personeel en ik word geen makelaar met tien projecten of meer in de portefeuille.” De recessie is niet van invloed geweest op zijn besluit. Sterker nog, Mulder is er van overtuigd dat dit een goede tijd is om te starten. “In de vastgoedmarkt kun je geld verdienen als je een probleem voor iemand oplost. En die zijn er hier en daar genoeg. Stel dat een huurder terug moet van 2000 naar 1500 vierkante meter en hij heeft nog een tweejarige huurovereenkomst. Dan overleg je met hem en de verhuurder en kom je er mogelijk op uit dat de huurder 1500 meter doorhuurt, maar dan wel tegen een langere contractperiode. Huurder blij, verhuurder Twentevisie 09/2009

blij. En een vastgoedadviseur houdt er ook een paar centen aan over.” Aan potentiële klanten waarschijnlijk geen gebrek, want Mulder heeft in de loop der jaren een goed netwerk opgebouwd. En in de wereld van het vastgoed gaat het om ‘de vent en niet de tent’.

‘In de vastgoedmarkt kun je geld verdienen als je een probleem voor iemand oplost’ Twente Zijn werkterrein beslaat in principe heel Nederland, maar zal in de praktijk vooral OostNederland zijn, daar waar hij de meeste contacten heeft. Mulder heeft een uitgesproken mening over de wijze waarop Twente probeert om meer bedrijvigheid te creëren. Hij constateert dat er teveel gepraat wordt, zonder duidelijk resultaat, en vindt dat de politiek zich veel meer moet richten op het faciliteren en vasthouden van de bestaande bedrijvigheid, en minder op nieuwe bedrijven van buiten. Daarvoor is Twente niet onderscheidend genoeg, zegt Mulder. “Twente is niet veel beter of slechter dan bijvoorbeeld Brabant. Iedereen beroept zich op de strategische ligging maar als je een passer op de landkaart zet, ligt elke regio wel gunstig ten opzichte van belangrijke steden of landen.” Ook moet Twente in zijn ogen de speerpunten aanscherpen, door bijvoorbeeld nog meer in te zetten op nanotechnologie. Zijn maatschappelijke betrokkenheid zal evenwel niet uitmonden in een functie in de politiek. Hij is wel overtuigd liberaal, praat VVD-leider Mark Rutte geregeld bij over de vastgoedmarkt maar voelt niets voor een baan als Tweede Kamerlid. “Dat hebben ze me wel eens gevraagd maar dat wordt dossiers lezen. Dat is niet mijn ambitie.”

Levenswerk De reacties op het vertrek bij DTZ Zadelhoff waren niet onverdeeld positief. Binnen de maatschap, erkent Mulder, waren er partners die verklaarden het ongepast te vinden. “Ze zien het partnerschap als een levenswerk. Op zo’n jonge leeftijd vertrekken, en dan ook nog in deze economische tijden, vonden ze niet kunnen. Ze hadden het gevoel in de steek gelaten te worden.” Daar tegenover staan begripvolle reacties van mensen die de beslissing wel aan

Go Ahead Eagles Edwin Mulder wordt met ingang van 1 januari de nieuwe voorzitter van voetbalclub Go Ahead Eagles. Mulder was sinds november 2008 al bestuurslid, belast met commerciële zaken. De wereld van het betaalde voetbal, met de (ongeschreven) wetten en regels die zo anders zijn dan in het normale bedrijfsleven, trekt hem. “Het zijn miljoenenbedrijven met de aandacht van een multinational.” En het leidinggeven aan de club waar hij als kind al supporter van was, past binnen zijn voornemen om alleen nog maar dingen te doen die hij “leuk” vindt. “Ik heb altijd wat met die club gehad.” Mulder, geboren in Twello, was vroeger een talentvolle voetballer. Hij speelde in regionale selectieteams samen met latere profs als Harry Decheiver, Alfred Knippenberg en Dennis Hulshof. Een blessure maakte een einde aan zijn sportieve carrière. Hij heeft de ambitie op termijn met Go Ahead Eagles naar de eredivisie te promoveren. “Voetbalclubs hebben doorgaans veel ambities en weinig geld. Dat maakt het uitdagend.” Zijn kennis van vastgoed kan de Deventer club goed gebruiken. Op termijn is een nieuw stadion noodzakelijk om de (sportieve) groei te kunnen realiseren. “De eerste tien jaar blijven we aan de Vetkampstraat en breiden we het stadion uit, maar daarna is het wel nodig.”

hadden zien komen. “Die geven mij gelijk en zeggen dat als zij 40 waren en zo’n stap konden nemen, het ook gedaan hadden.” De band tussen Mulder en DTZ Zadelhoff is nog wel dusdanig goed dat Mulder gewoon tot 1 januari volledig in dienst blijft. In menig ander bedrijf zou hem, vanwege het mogelijke concurrentiegevaar, vriendelijk doch dringend verzocht zijn zo snel mogelijk zijn bureau te ontruimen. “Als ik heel eerlijk ben, had ik daar wel rekening mee gehouden. Aan de andere kant is het ook een blijk van vertrouwen. Ze zijn vijftien jaar goed voor me geweest en ik ga nu ook tot de laatste dag van het jaar gewoon door. Er melden zich nu al spontaan mensen en dan antwoord ik dat ik graag wat voor ze wil doen, maar tot 1 januari namens Zadelhoff.” ■



VMO-directeur haalt dankzij de economische crisis zijn gelijk

interview | crisis

‘De oogkleppen (door Martin Steenbeeke) Als de economische crisis al voordelen heeft, dan is het wel dat het besef doordringt dat bedrijven meer moeten samenwerken om te overleven. En dus krijgt voorzitter-directeur Martin Leushuis van de Verenigde Maakindustrie Oost (VMO) eindelijk gelijk. Al jaren roept hij dat “de oogkleppen af moeten.” Maar in het “oerconservatieve Twente” dringt zo’n boodschap niet zo snel door, is de ervaring van Leushuis. Tot het moment dat orderportefeuilles gehalveerd worden en bedrijven om dreigen te vallen. “Er ontstaat een hele nieuwe economische orde. Als bedrijven nu niet gaan samenwerken, redden ze het niet meer.” De voorman van de belangenorganisatie voor 175 bedrijven en kennisinstellingen uit de maakindustrie heeft er geen probleem mee om vergeleken te worden met een luis in de pels. “Er is toch iemand die tegen vastgeroeste systemen moet ageren,” zegt Leushuis. En in Twente is er volgens hem sprake van enige corrosie. Leushuis noemde eerder de Twentse netwerkcultuur “verstikkend”, betitelde het Innovatieplatform Twente (IPT) in de beginfase als “In Pace Twente” en vergeleek zelfs zijn eigen vereniging met “een koffieclub.” Maar die kwalificatie is van toepassing op de periode voordat Leushuis in 2004 zijn opwachting maakte bij de VMO, ontstaan uit een fusie tussen de Vereniging Metaalindustrie Twente en de evenknie uit de kunststofindustrie, de OKK. Bij zijn aantreden trof hij naar eigen zeggen een niet al te professionele organisatie aan. “Met het bestuur heb ik afgesproken dat we de andere kant op gaan. We willen verder gaan dan een leuke avond bij elkaar zitten, daadwerkelijk dingen uitvoeren.” Daarom gaan op initiatief van de VMO bedrijven bij elkaar op bezoek, worden er workshops georganiseerd, beurzen bezocht en handelsreizen naar het buitenland gemaakt. Allemaal met als doel de onderlinge contacten en kennisuitwisseling te versterken en een grotere vuist te kunnen maken. “We hebben in Twente jarenlang gepraat over samenwerking maar als het erop aan komt, koos men snel voor zichzelf. Echte samenwerking krijg je alleen als je de deuren voor elkaar openzet.” Martin Leushuis, voorzitter-directeur van de Verenigde Maakindustrie Oost (VMO), heeft een boodschap: “Als bedrijven nu niet gaan samenwerken, redden ze het niet meer.”



Clustering Als concreet voorbeeld van een geslaagde vorm van samenwerking noemt Leushuis de Twentevisie 09/2009

moeten af’ InnovatiePrestatieContracten, de subsidieregeling voor MKB-bedrijven. VMO heeft deze, in samenwerking met Syntens, voor twintig aangesloten bedrijven binnengehaald. En ook op andere vlakken vinden bedrijven elkaar. “We hebben een ‘Automotive-cluster’ en sinds kort ook een ‘Aerospace + Defence-cluster’. Nooit gehad, maar het is geweldig om te zien hoe die bedrijven niet meer naast elkaar maar met elkaar werken. Heel veel bedrijven denken nog steeds dat ze het alleen kunnen, maar dan ontloop je elkaars krachten. In de Aerospaceindustrie heb je bijvoorbeeld backup-machines nodig. Voor afzonderlijke bedrijven is dat wellicht een te grote investering, maar je kunt het op elkaar afstemmen. Op initiatief van het Innovatieplatform, dat de laatste tijd beter functioneert, clusteren we nu ook bedrijven die bezig zijn met waterbehandeling. Zo krijg je ook internationaal meer voor elkaar.” Het openen van de deuren, het wegtrekken van de bedrijven uit hun isolement kostte Leushuis meer moeite dan verwacht. “Ik heb in het bedrijfsleven al een paar keer een ‘turn around’ gedaan, maar dat was makkelijker dan bij een vereniging. Zeker met het oerconservatisme in Twente.” Tot zijn vreugde signaleert Leushuis dat de behoudende instelling langzaam maar zeker slijt. “De crisis heeft daar natuurlijk aan meegewerkt, maar mensen durven elkaar te vertellen hoe het ervoor staat. Dat doe je als Twentenaar in principe niet. Maar als je meer ondernemers om je heen hoort vertellen dat het ook niet zo lekker bij hen gaat, dan gaan de deuren open en wordt er gekeken of bedrijven elkaar kunnen helpen.”

‘De Twentse ondernemer zit vaak aan de verkeerde kant van het glas’

Tekening Geluiden dat de crisis het dieptepunt al achter de rug heeft, doet Leushuis af als voorbarig. “Ik wil geen doemscenario schetsen, maar tot eind 2010 worden we met de gevolgen van deze crisis geconfronteerd. In Overijssel verliezen we in totaal 26.000 arbeidsplaatsen. Die komen niet meer terug. Er zijn bedrijven, niet alleen in de automotive-industrie, die momenteel de helft van de omzet draaien. Die moeten op zoek moe-

Twentevisie 09/2009

ten naar nieuwe markten en klanten.” Ongeveer 85 procent van de bij VMO aangesloten bedrijven fungeert als toeleverancier. En juist die zijn in tijden van economische neergang kwetsbaar. “Veel van die bedrijven wachten keurig op de tekening van de klant om te horen wat ze mogen maken. Als ze te duur zijn gaat er wat van de marge af of gaat het helemaal niet door. Je bent dan veel te kwetsbaar. Je zou als bedrijf ook de stap kunnen zetten om zelf producten te gaan ontwikkelen.” Maar, als ex-ondernemer beseft Leushuis, is de ‘waan van de week’ soms sterker. “Je neemt je in het weekend voor om wat anders te gaan doen, maar je begint maandagochtend met een managementteam en vrijdagmiddag constateer je dat er van je plannen nog niets terecht is gekomen. En als het echt hard gaat in de economie, zoals in de afgelopen goede jaren, dan ga je niet met die andere zaken bezig. En dat moet dan juist wel.”

‘Er is toch iemand die tegen vastgeroeste systemen moet ageren’ Glas Op de zoektocht naar nieuwe markten en producten zouden Twentse ondernemers wat Leushuis betreft vaker over de grens moeten kijken. “De Twentse ondernemer zit vaak aan de verkeerde kant van het glas. Ze gaan er te weinig op uit.” Bedrijven zijn gewend om elkaar als concurrent te zien, maar dat is, zeker in het buitenland, de verkeerde houding. Samenwerking kan dan helpen om risico’s te spreiden en een breder productenpakket aan te bieden. Leushuis: “Wat in Nederland je concurrent is, kan in het buitenland je collega zijn.” Zijn digitale fotoboek telt tal van bijzondere foto’s, gemaakt tijdens trips naar landen als Pakistan, Rusland en China. Op een ervan staat Leushuis hand in hand met een Chinese politicus, een pose die in Nederland alleen voorbehouden is aan verliefde stelletjes of kinderen maar in China heel gewoon is. “Je moet weten hoe zoiets werkt,” zegt Leushuis. En daarom staat hij met een brede glimlach op allerlei foto’s en is hij niet te beroerd om meer dan gezond is het glas te heffen. “Het vasthouden aan eigen gewoontes en het onvermogen om je te verplaatsen in de wensen van de tegen-

partij is een houding waar Leushuis een hekel aan heeft. “Ik heb altijd geleerd om het ook anders dan anders aan te pakken. Maar zeker in Twente is men in dat opzicht nog te bescheiden en conservatief. De oogkleppen moeten af.” ■

Carrière De grootvader van Martin Leushuis (55) richtte in 1918 in Delden een familiebedrijf op, dat zich specialiseerde in de bouw van machines voor de voedingsmiddelenen drankenindustrie. In opdracht van bijvoorbeeld grote brouwerijen als Heineken ontwierp, produceerde en installeerde Leushuis over heel de wereld machines en machineonderdelen, waarbij de kennis van proceswaterzuivering heel belangrijk was. In 1996 werd het bedrijf overgenomen door Norit en werd de naam veranderd in Norit Proces Industries. Martin Leushuis heeft nooit in het familiebedrijf gewerkt, omdat zijn vader van mening was dat er alleen plek was voor zijn oudste broer. Via een advertentie in Elsevier, waarin hij zichzelf ‘te koop’ had aangeboden, zocht hij zijn eigen weg in het bedrijfsleven. Vanwege zijn talenkennis werd hij vooral belast met functies die met export te maken hadden, zoals bij Ubbink in Doesburg. “Dit is de showroom, jij weet waar het buitenland ligt. Ga je gang.” De mooiste periode beleefde hij bij de Nederlandse Jute Industrie in Rijssen. “Het klikte omdat ik de Twentse taal sprak, heel belangrijk. Eeuwig zonde dat het bedrijf later alsnog failliet is gegaan.” Leushuis nam daarna installatiebedrijf Ponsioen van zijn schoonvader over, dat hij na vijftien jaar verkocht aan Unica. Na een periode voor de holding van Unica te hebben gewerkt (“moeilijk als je zelf op het paard heb gezeten”) en een aantal jaren als zelfstandig adviseur verbond hij zich in 2004 als directeur aan VMO. Een functie die hij sinds 2005 combineert met het voorzitterschap. Als voorzitter-directeur van de VMO komt hij op voor de belangen van 175 aangesloten industriële bedrijven en kennisinstellingen.



Eric Nijkamp vindt Waldorf Astoria niet goed voor Club van Tien

portret | gevallen ondernemer

‘We noemen hem onder elkaar Eric Engerd’ LTS Wie is deze man die de suite in het Waldorf Astoria te min vindt, vooral per businessclass wenst te vliegen en andere mensen stelselmatig arrogant en onheus bejegent? Aan hem zelf kunnen we het niet vragen. Natuurlijk hebben we hem over deze zaak gebeld, maar tot drie keer toe antwoordt hij “geen commentaar” en hij sluit het gesprek af met de mededeling: “je schrijft maar wat je wilt.” Is het succes hem naar het hoofd gestegen, van het bekende gezegde ‘als niet komt tot iet…’? Want Nijkamp (afkomstig uit een arbeidersgezin) heeft nauwelijks een opleiding genoten (LTS) en leek voorbestemd zijn dagen te slijten in een autoschadeherstelbedrijf. Hij werd later succesvol als autolakverkoper. Het grote geld werd weer later verdiend dankzij zijn samenwerking met Bert Nijboer (NykampNyboer huisstijlmanagement).

die voorreis (6 maart 2008) laat Nijkamp aan Brinkman weten dat hij het Waldorf Astoria Hotel ongeschikt vindt. Dat bevestigt hij later nog eens per brief (28 maart) en hij vermeldt in dezelfde brief dat de vliegtickets door ATP worden overgenomen. Daaraan wil Brinkman meewerken indien 25% van de annuleringskosten wordt voldaan. Dat weigert Nijkamp.

Behalve het inmiddels verkochte NykampNyboer (de scheiding van Nijboer is met mist omgeven) lijkt Nijkamp weinig successen te boeken. Hij probeert het in het vastgoed, maar de hoogste toren in Enschede (nabij het voetbalstadion) waarover hij uitgebreid in de kranten verhaalt, staat er nog niet, om nog maar te zwijgen over de overname van Dynamis ABC (tegenwoordig Actus) waar zijn goede vriend Robin de Groot een op zijn minst twijfelachtig rol als koper én verkoper speelt.

Secretaresse

Wessels

Natuurlijk heeft Brinkman, die voor dit verhaal niet geïnterviewd wilde worden (“het is een klein wereldje waar je elkaar weer tegen komt”), alles geprobeerd om de zaak in der minne te schikken. Maar Nijkamp schrijft dat Brinkman en zijn medewerkers totaal ongeschikt bleken voor dit soort groepsreizen (eerder heeft Brinkman tot tevredenheid veel voor FC Twente gedaan…), hij behandelt bij herhaling medewerkers van Brinkman als voetveeg, hij ‘bedreigt’ Brinkman zelfs min of meer door hem te laten weten dat hij (Nijkamp dus) en de andere leden van de Club van Tien vooraanstaande maatschappelijke posities bekleden (met andere woorden, inschikken anders maken we je het leven onmogelijk) maar het meest genante is wel de passage waarin Nijkamp de schuld op zijn secretaresse (mevrouw Barbuio) schuift. En Nijkamp weigerde dus te betalen, waardoor een gang naar de rechter onvermijdelijk was.

Niemand wil gequoot worden over Nijkamp, maar hij heeft in het vastgoed, en ook bij FC Twente en Heracles, bitter weinig vrienden, zo blijkt als we een aantal van hen spreken. Alleen de leukste reactie geven we weer: “Als je maar niet schrijft dat ik het heb gezegd: we noemen hem onder elkaar Eric Engerd.” In de bestuurskamer van Heracles kunnen ze hem niet luchten of zien nadat hij een afspraak over sponsoring koppelde aan een van zijn beleggingen, waarbij het laatste wel gebeurde, het eerste nooit. Alleen van Dik Wessels is publiekelijk bekend dat hij Nijkamp onsympathiek vindt. Toen Nijkamp dat via een wederzijdse relatie hoorde, ging Nijkamp verhaal halen bij Wessels.

Eric Nijkamp: weinig vrienden.

(door Jan Medendorp) De Club van Tien, een toonaangevende sponsorclub van FC Twente, moet bijna een halve ton overmaken aan Reisburo Brinkman. Een van de leden, Eric Nijkamp, heeft vorig jaar bij Brinkman een jubileumreis geboekt (naar New York) voor de hele Club van Tien, maar heeft die later om onduidelijke redenen afgezegd. De rechtbank in Almelo heeft onlangs uitgesproken dat de Club van Tien de kosten aan Brinkman moet vergoeden. Achter zijn rug wordt Nijkamp om het akkevietje hartelijk uitgelachen. Een rondje langs de velden (FC Twente, Heracles), paardenstallen en vastgoed leert dat hij weinig vrienden heeft. “We noemen hem onder elkaar Eric Engerd.” De dagvaarding (met twintig producties), de conclusie van antwoord (goed voor 26 producties), de conclusie van repliek (‘slechts’ vijf producties) en de conclusie van dupliek leert veel over Nijkamp. Niet zijn allerbeste kanten komen in de stukken naar voren. Het verhaal: In mei 2008 wil de Club van Tien (met 26 leden) een reis naar New York maken. Dat wordt allemaal per email bevestigd aan Brinkman. In de week van 29 februari tot en met 6 maart 2008 vindt een zogenaamde voorreis van Nijkamp (met echtgenote) plaats. Op de laatste dag van Twentevisie 09/2009

Het is (nog) niet helemaal duidelijk hoe de Club van Tien (aangezien Nijkamp in hun opdracht handelde, moet de Club ook betalen) over de caperiolen van reisleider Nijkamp denkt. ■

11

Onderneemster ‘Stef’ van Merksteijn in zee met Oger en Mistral

interview | mode

Van oliebollenkraam

tot ‘Queen of Fashion’ Ondernemerschap

Stephanie van Merksteijn gaat met haar modezaken voor kwaliteit en exclusiviteit.

(door Gerhard Nijboer) Het is Stephanie van Merksteijn al zo vaak gevraagd en ze weet ook dat er mensen zijn die het gewoon voetstoots aannemen: ‘Die fantastische exclusieve modezaak Stef in hartje Enschede zal wel flink gefinancierd worden door je vader. Welke jonge vrouw van 22 jaar kan of durft anders zo’n risicovol avontuur te beginnen?’ Ach, het interesseert haar al lang niet meer wat anderen er van denken en hoe er over haar en haar familie gedacht en gesproken wordt, maar voor deze keer wil Stephanie het nog wel even uitleggen: “Het idee achter Stef is helemaal van mij, het ondernemingsplan heb ik zelf geschreven en ook de financiële onderbouwing is door mij in kaart gebracht. Pas daarna heb ik mijn ouders er bij betrokken. Moeder wilde meteen helpen in de winkel en vader bood mij dit winkelpand aan. Daar betaal ik net als iedereen gewoon huur voor. Verder heeft zowel vader als moeder mij in de opstartfase met raad en daad bijgestaan. Maar ik neem zelfstandig alle beslissingen en, voor de goede orde, ik heb zoals bijna alle ondernemers een normale bankrelatie. Dat betekent dat, als er geen winst wordt gemaakt, de stekker er gewoon uit gaat. En dan is er geen lief vadertje, die helpt. Ik zou het ook niet willen.” Stephanie van Merksteijn deed twee jaar geleden waar veel andere vrouwen hun hele

12

‘Ik heb zoals bijna alle ondernemers een normale bankrelatie’

van onze klanten. Die bevestiging is belangrijk, omdat je telkens lange tijd vooruit moet beslissen over wat, van wie en hoeveel je inkoopt.”

Eigen kracht leven van blijven dromen: een eigen modezaak beginnen. Niet zo maar een, maar een zaak waar alleen kledingmerken van de internationale couturiers te vinden zijn. “Ik heb er nog over gedacht om in Amsterdam te beginnen, maar uiteindelijk heb ik gekozen om eerst dicht bij huis te blijven. In en rond Enschede was nog geen trendy modezaak met alleen de exclusieve merken, terwijl er wel een grote potentiële klantenkring voor het hogere marktsegment is. Ik denk dat het een goede keuze is geweest, want ik zie nu dat ook mensen uit de wijde kring tussen Deventer, Apeldoorn, Doetinchem, Zwolle en Emmen niet meer naar het westen gaan voor hun favoriete kleding, maar liever naar mij in Enschede komen. En natuurlijk is er ook vlak over de grens nog een aardige markt te winnen. Nu al komt ongeveer de helft van onze klanten uit Duitsland. Het gaat boven verwachting goed. Ik heb tot nu toe zelfs nog niets in de uitverkoop hoeven doen. Vrijwel alles wat ik inkoop, wordt ook verkocht. Dat is niet alleen lekker voor de zaak, het is ook een bevestiging dat ik qua kennis van mode en kwaliteit op één lijn zit met veel

Een grote stap voor een jonge vrouw van 20 jaar. Ze is weliswaar van jongs af aan al bezig met mode en het was ook geen verrassing dat ze direct na de middelbare school bij diverse modebedrijven stage ging lopen en de opleiding Management Fashion Textiles volgde, maar dan meteen een eigen bedrijf… Het zit blijkbaar in de genen, want broer Peter stapte eerder al in de voetsporen van vader Peter, staalgigant te Almelo. “Peter en ik hebben het niet cadeau gekregen. Vader en moeder hebben ons altijd voorgehouden dat er gewerkt moet worden voor de centen. En als je mensen aan je wilt binden als bijvoorbeeld vriend of vriendin, zakenrelatie, personeel of als klant, dan moet je daarin investeren. Vanaf mijn vijftiende heb ik altijd zaterdag- en vakantiebaantjes gehad om wat bij te verdienen. Nee, niet bij vader in de zaak. Dat wilde hij misschien wel, maar ik absoluut niet. Ik heb bijvoorbeeld in een oliebollenkraam gestaan. Ik heb er veel geleerd. Onder meer dat je bollen moet verkopen, die zó lekker en goed van kwaliteit zijn, dat mensen altijd speciaal daarvoor terugkomen. Ook al zijn ze wat duurder. En dat probeer ik bij ‘Stef’ ook in de praktijk te brengen.” Twentevisie 09/2009

Toen ze twee jaar geleden begon met Stef kwam er als subtitel ‘by Robert Nederveen’ op haar bedrijfslogo te staan. Nederveen had een eigen winkelketen in Enschede, onder meer voor exclusieve herenkleding, schoenen en lichaamsverzorging. Het was de bedoeling dat ze gebruik kon maken van de kennis, ervaring en relaties van Nederveen. Dat is geen succes geworden, beaamt Van Merksteijn: “Ik heb geen behoefte mijn mening daarover naar buiten te brengen. Ik wil geen mensen beschadigen.” Feit is wel dat waar de zaken van Robert Nederveen de laatste maanden steeds slechter gingen, buurvrouw Stef steeds succesvoller opereerde. Het resulteerde zelfs in het faillissement van een aantal zaken van Nederveen. En nota bene in het voormalige pand van haar geplande leermeester gaat Stephanie van Merksteijn verder met Oger by Stef, waarbij de bekende modekoning Oger Lusink en diens zoon Martijn hun exclusieve collectie in Enschede presenteren en verkopen. “Dit is de eerste vestiging van Oger in Oost-Nederland. Dat betekent een geweldige uitbreiding van de collectie. Ondanks die uitbreiding heb ik toch mijn op exclusiviteit gebaseerde filosofie vast kunnen houden. Oger kan zich daar ook prima in vinden.” “Nee, van Robert Nederveen heb ik niets meer vernomen. Ja, het is gek, maar niemand van mijn familie heeft hem nog gesproken. En het was toch een huisvriend.”

Antwerpen en Milaan. Soms gaat haar moeder mee, gewoon omdat ze dat leuk vindt en omdat moeder helpt met de inrichting van de winkel en in de verkoop actief is. “Moeder heeft er ook kijk op, vooral als het gaat om de mode voor de wat rijpere, trendgevoelige vrouw. Maar uiteindelijk beslis ik wat er in de winkel komt te liggen en hangen.” En Stephanie onderhandelt zelf over inkoopprijzen, marges en vastgestelde verkoopprijzen. “De grote modehuizen zien als geen ander het belang van een goed verkoopkanaal in. Ze hebben een naam hoog te houden en Stef zorgt er voor dat die naam op de voor hen goede manier aan de man en vrouw gebracht wordt. Leeftijd speelt daarbij geen enkele rol. Kennis, visie en ondernemerschap zijn veel belangrijker. En vergeet niet dat ik van huis uit toch een sterk eigen willetje heb meegekregen. Zolang mijn klanten het met mijn visie eens zijn, hebben ook mijn leveranciers, de modehuizen dus, niets te klagen. Want er komen steeds meer klanten naar Stef en Oger by Stef. Ik heb juist het gevoel dat ze wel waardering en respect hebben voor mijn manier van werken en zakendoen.”

‘Vergeet niet dat ik van huis uit toch een sterk eigen willetje heb meegekregen’

Goedkoper

Wereldmerk

Hoewel Stephanie van Merksteijn in de toekomst vast wil blijven houden aan exclusieve kleding voor het hogere marktsegment, zeg maar de nouveau riche, in casu de ‘voetbalvrouwengeneratie’, heeft ze nu ook een exclusieve lijn van wat meer ‘casual’ ontwikkeld: “Een mooie jeans voor honderd euro is nu bij ‘Stef’ ook verkrijgbaar. En als je daarmee naar een feestje gaat, loop je daar niemand tegen het lijf met dezelfde broek aan. Het blijft dus speciaal, zowel in design als in kwaliteit. Ik vind het bijzonder belangrijk voor mijn klanten dat, als ze bij mij iets goedkopers kopen, het exclusief blijft.” En ook voor de mannencollectie heeft ze een betaalbare en toch unieke lijn in huis gehaald. “Martijn, de zoon van Oger, heeft onder het label Red een prachtige kostuumlijn ontworpen. Die heb je al voor zo’n 400 euro, dus dat hoeft voor de beter geklede man geen bezwaar te zijn.” Overigens koopt Stephanie haar complete winkelcollectie zelf in. “Er komt geen broek, shirt, jeans, slip of wat dan ook maar de winkel in zonder dat ik die zelf uitgezocht en ingekocht heb.” Daarvoor reist ze geregeld naar de showrooms van de grote modehuizen in Amsterdam, Parijs,

Dan is er nog Mistral, hét wereldmerk in watersport- en vrije tijdskleding. Het merk van bijvoorbeeld de surfers Robbie Naish en Stefan van den Berg, die mondiaal aanzien verwierven door op hun gebied vrijwel alles te winnen wat er te winnen viel. In april van dit jaar deed zich onverwachts de mogelijkheid voor om een meerderheid van de aandelen te verwerven. Ado Huisman uit Wierden, de man die een aantal jaren geleden het bekende exclusieve watersportmerk Gaastra in de markt zette en groot maakte, bood Van Merksteijn de mogelijkheid om in Mistral te stappen. Stephanie pakte, deze keer overigens wel op initiatief van haar vader (“maar weer zonder zijn geld”), de uitdaging met twee handen aan. “Want daardoor kan ik op termijn zelf een kledinglijn starten. Sportief, exclusief en met een fantastische naam in de modeen sportwereld. Ja, ik moest daarover wel even met de bank praten, maar die zag het ook als een haalbare uitdaging.” Stephanie probeert nu drie dagen in de week vanuit het hoofdkantoor in Almelo en de showroom/ontwerpstudio’s in Amsterdam bezig te zijn met Mistral. “Ik maak mondjesmaat zelf wat ontwerpen, maar laat vooral externe ontwerpers hun ideeën voor

Twentevisie 09/2009

Mistral-kleding inleveren en uitwerken. Het is dus een voortdurende competitie tussen de ontwerpers. Wat mij het meest aanspreekt wordt in de collectie opgenomen en geproduceerd in landen die daarvoor het meest geschikt zijn. Daarbij is de prijs ondergeschikt aan de kwaliteit van de materialen en de werkomstandigheden van het personeel. Want ik blijf vasthouden aan mijn principe dat je mensen op de juiste manier moet behandelen en belonen. Ook al wonen ze toevallig in China, Taiwan, Polen, Nederland of Vietnam.” Inmiddels heeft het nieuwe Mistral met Stephanie van Merksteijn aan het hoofd beslag gelegd op de diensten van topontwerper Anders Bringdahl, die verantwoordelijk was en is voor het succes en tientallen miljoenen omzet voor Gaastra. “Met hem halen we een absolute topper binnen.”

Remmen los Naast de drie dagen voor Mistral is de rest van de week van Stephanie bestemd voor Stef, Oger by Stef en andere zaken die het leven voor haar aangenaam maken. “Ik heb een vriend, maar woon nog lekker bij mijn moeder. Verder houd ik van af en toe hevig uitgaan, alle remmen los te gooien en ik probeer met tennis ook nog sportief bezig te zijn. Daarnaast is mijn familie bijzonder belangrijk. We zijn heel close met elkaar, ook al weet ik nog niet de helft van wat mijn vader en mijn broer zakelijk allemaal doen. Ja, ze hebben pas geleden een aantal winkelpanden in Enschede gekocht, maar dat boeit me echt niet. Ik vind dat ook niet belangrijk, want we hechten met ons vieren veel meer aan persoonlijke dingen. Samen op vakantie, samen uit eten, samen de heel gewone gezinsdingen bespreken en ook samen discussiëren over hoe het in onze maatschappij allemaal anders en beter kan. En we laten elkaar in onze waarde. Ja, mijn ouders zijn gescheiden, maar in ons gezinsleven merk je daar nauwelijks iets van. We houden geweldig veel van elkaar.” Tijd voor het rijden van autorally’s is er voor Stephanie van Merksteijn inmiddels ook niet meer. Wat dat betreft leek ze ook even in de voetsporen van haar vader en broer te treden. Waar vader Peter zich tot een gerespecteerde internationale topcoureur opwerkte (en zelfs de beroemde 24-uursrace van Le Mans won), deed broer Peter het tot nu toe met een Internationaal Open Nederlands kampioenschap ook niet slecht. Stephanie toonde op dat terrein haar kwaliteiten met de nationale titel Rallysprint. “Daar ben ik mee gestopt, want het was allemaal teveel van het goede. Als ik iets doe, wil ik er het maximale uit halen. Met Stef, Oger by Stef en Mistral doe ik dat. Meer kan even niet.” ■

13

‘Ten Cate presteert zwak met teleurstellende vooruitzichten’

achtergrond | beurs

Verder herstel of is

dubbele dip reëel? trale verhouding tussen aandelen en obligaties geadviseerd. Binnen het aandelensegment moet defensief ingezet worden, aangezien cyclische aandelen kwetsbaar zijn tijdens de terugval die op het eerste herstel volgt. Bij defensieve aandelen moet je denken aan voeding, retail, telecom. Dus aandelen van Unilever, Ahold of KPN.” Volgens Steenkamp gaat de meerderheid van de deskundigen uit van W-herstel. Als je deze toepast, wat zou je dan als belegger moeten doen? “Het herstel van de AEX zou op korte termijn nog kunnen aanhouden tot zo’n 320 tot 350 punten. Veel zal afhangen van de zwaargewichten als Arcelor Mittal en Royal Dutch Shell. Dat zijn conjunctuurgevoeliger aandelen door de afhankelijkheid van de grondstofprijzen.”

Oostelijke ondernemingen Het is de tijd van de halfjaarcijfers. We vragen Steenkamp om zijn mening over Ten Cate, TKH, Wavin en Nedap.

Tip van de week

Wim Steenkamp, beleggingsanalist van de Twentse Rabobank Centraal-Twente: “Als de beurs een goede voorspeller is, zou de recente stijging op een V- of een W-herstel kunnen leiden.”

(door Jan Medendorp) Sinds begin juli is de AEX van 240 punten met 60 punten gestegen, dat is zo’n 25%. “Vanaf het dieptepunt in maart, de AEX stond toen op 190 punten, is er zelfs sprake van een groei van 58%,” zegt Wim Steenkamp, beleggingsadviseur van de Rabobank Centraal-Twente. De hamvraag is natuurlijk: Is dit herstel overdreven of zit er nog meer in het vat? Om die vraag te beantwoorden is het belangrijk om de verbondenheid van de economie en beursontwikkelingen te analyseren. “Natuurlijk is er sprake van een relatie maar niet automatisch op de manier waarop iedereen denkt. In het begin van de jaren negentig bleek uit verschillende onderzoeken dat de koersbewegingen op de beurs ongeveer zes maanden vooruit lopen op de reële economie. Helemaal waterdicht is de theorie niet, aangezien de volatiliteit op de

14

aandelenmarkten soms zo groot is dat de beurs volgens sommige economen dan tien recessies zou hebben doorgemaakt in plaats van de drie die daadwerkelijk hebben plaatsgevonden. Als de beurs een goede voorspeller is, zou de recente stijging op een V- of een W-herstel kunnen leiden,” doceert Steenkamp.

‘V’ “Bij een V-herstel krabbelt de economie na een terugval snel weer op. Dit gebeurde bijvoorbeeld in 2003 en 2004. In die jaren werd er heel veel goedkoop geld in de economie gepompt, waardoor er een snel herstel volgde. Een V-herstel is relatief vaak het gevolg van adequaat overheidsingrijpen. Deze vorm van herstel komt dikwijls voor bij lokale of regionale recessies. Momenteel is dit echter niet aan de orde aangezien de recessie wereldwijd is en niemand er zich aan kan onttrekken. Een andere

reden waarom er ditmaal hoogstwaarschijnlijk geen snel herstel komt, is volgens economen de stijgende werkloosheid. Dat zet een rem op de consumentenuitgaven, wat een spoedig herstel in de weg staat. Tijdens een V-herstel zijn aandelen de bestpresterende beleggingscategorie. Vooral cyclische sectoren als technologie, detachering en industrie zijn dan in trek op de beurs. Voorbeelden? ASML, Logica, Randstad, Aalberts en Imtech.”

‘W’ ‘Bij een W-herstel volgt er na een correctie even een kort herstel, waarna de economie weer terugvalt in een recessie. Daarna komt pas duurzaam herstel. Het W-herstel komt vaak voor; begin jaren negentig werden we er in Nederland mee geconfronteerd. In de beleggingsportefeuille wordt dan in een neuTwentevisie 09/2009

De Twentse Rabobanken hebben voor dit jaar hebben een top 5 opgesteld (zie kader) van Ahold, DSM, KPN, Royal Dutch Shell A en Fidelity Financials Services Fund (waarvan de belangrijkste beleggingen zijn: Munich RE; HSBC Holdings: Wells Fargo; Berkshire Hathaway; JP Morgan Chase - belangen ca. 3% per aandeel). Naast deze algemene tips geven Wim Steenkamp en Martin Landkroon dit jaar wekelijks de beurstip van de week die bij RTV Oost (woensdagavond in het tvprogramma In de Wandelgangen) en elke vrijdagmiddag bij Radio Oost (om half zes PuntKomma) worden besproken. Er zijn dit jaar 30 weektips afgegeven met een gemiddeld rendement van 12,40 % per tip. De dertien reeds gesloten tips hadden een gemiddeld rendement van 25%. Uitschieters bij de nog openstaande tips zijn in positieve zin Imtech, Beter Bed en CSM. In negatieve zijn springt Reed Elsevier eruit. Voor alle duidelijkheid: Wim Steenkamp en Martin Landkroon hebben geen posities in genoemde aandelen en obligaties.

Twentevisie 09/2009

“Ten Cate, zwak eerste halfjaar en teleurstellende vooruitzichten. Zo kunnen we de cijfers het beste samenvatten. Op 17 juli gaf ten Cate reeds een update, op 26 augustus waren er dan ook geen verrassingen. Het concern ziet nog geen verbetering van de marktomstandigheden en durft daarom geen uitspraken te doen over de rest van 2009. De schuldpositie is weliswaar verbeterd maar wij vinden de huidige schuldpositie nog verontrustend hoog. Jaap Lock is recentelijk aangesteld als nieuwe financiële topman (CFO). Per saldo blijven wij bij het verkoopadvies. De koers is momenteel 14,83 en is per saldo dit jaar met circa 5% gedaald.”

telijk nog een fraaie defensieorder bekendmaken behaald door haar Amerikaanse dochter. Dit zorgde voor een impuls op het aandeel. ■

In de wandelgangen tips 2009 Index

31.12.2008 28.08.2009 Verschil

AEX

246,00

300,96

22,34%

AScX

316,00

429,15

35,81%

AMX

312,00

461,16

47,81%

07.01

Imtech

12,45

17,50

40,50%

21.01

Reed Elsevier

8,86

7,51

-15,00%

11.02

Crucell

15,8

15,64

-1,00%

“TKH Groep is het afgelopen kwartaal in de verliezen gedoken. Het technologiebedrijf heeft onder meer een last genomen van 7,2 miljoen voor een reorganisatie. Vooral de omzet stelde teleur met een daling van een derde. Herstel van winstgevendheid heeft de hoogste prioriteit, aldus topman Van der Lof. Per saldo handhaven wij het houden-advies. De koers is momenteel 11,12 en is dit jaar met circa 50% gestegen.”

25.03

Nedap

17,4

16,73

-3,90%

22.04

Akzo

32,6

39,90

22,40%

06,05

Unilever

16,15

19,60

20%

13.05

ASML

13,54

19,50

44%

27.05

Ahold

8,82

8,45

-4,20%

10.06

Total

41

40,20

-2,50%

17.06

Beter Bed

9,1

12,65

39,00%

24.06

Heineken

26

29,00

11,50%

01.07

Aegon

4,56

5,36

17,50%

“Wavin vangt zwakke markt op. Het vooruitzicht voor buizen en leidingsystemenfabrikant Wavin blijft mager, maar het bedrijf wist de zwakke marktomstandigheden goed op te vangen door kostenbesparingen. Dankzij een recentelijk geslaagde claimemissie staat het bedrijf er financieel beter voor dan een aantal maanden geleden. De cijfers werden op 28 augustus beloond met een stijging van circa 14% op 1,55. Na de claimemissie is het aandeel door onze analisten op houden gezet. Per saldo, na verrekening van de claim, is het aandeel dit jaar met ruim 50% gestegen.”

22.07

CSM

12,15

15,50

27,50%

29.07

Royal Dutch Sh

18,5

19,50

5,40%

05.08

Wavin

1,25

1,55

24%

12.08

Logica

1,33

1,31

-1,50%

19.08

TKH

11,8

11,25

-4,66

26.08

Wolters Kluwer

13,95

13,95

0

“Over Nedap is momenteel weinig nieuws te melden. Het aandeel ligt stabiel op een niveau van 16,50 euro. Onze analisten hebben het advies recentelijk verlaagd naar houden in verband met een zwakker technisch plaatje. Het aandeel is dit jaar per saldo niet van de plaats gekomen. Wel is er een riant dividend uitgekeerd van circa 10%.” Genoemde percentages zijn exclusief dividendrendementen. “Met uitzondering van Wavin, dat staat bij ons op ‘verkopen’, hanteren we voor de overige drie een ‘houden’-advies met een voorkeur voor TKH en Ten Cate.” Ten Cate kon recen-

Er zijn dit jaar 30 weektips gegeven met een gemiddeld rendement van 12,40% per tip De 13 gesloten tips hebben een gemiddeld rendement opgeleverd van 25%

TOP 5 2009 Ahold

8,79

8,45

-3,90%

DSM

17,73

25,94

45,00%

KPN

9,68

10,95

13,10%

Royal Dutch Shell

18,00

19,53

8,50%

Fidelity Fin.serv.fund

12,21

14,96

22,50%

gemiddeld

17,00%

performance AEX

22%

outperformance top 5

5,00%

DSM blijft de witte raaf, sector basismaterialen geniet de populariteit. Ahold is dit jaar duidelijk de underpermormer, wel was Ahold in 2008 een van de best presterende aandelen binnen de AEX. Royal Dutch Shell kon de laatste weken profiteren van een hogere olieprijs en is qua waardering nog steeds niet duur. Fidelity Financial Services Fund stijgt gestaag, oogt minder spectaculair dan individuele financials.

15

verkocht

Gerard Ardesch, de mediatycoon van het platteland

interview | mediatycoon

‘Ik kruip diskjockey; Ad Visser en Krijn Torringa waren de grote jongens. Wij als locale diskjockeys trokken er achteraan. Zij bepaalden het tijdstip, ze wilden ook vaak als eerste draaien.”

Steenwijk In 1975 ging hij aan de slag als voorlichter van de gemeente Steenwijk. Hij mocht als deejay blijven werken als het maar niet in Steenwijk was. “Ze zagen toen al de voordelen van een ondernemende ambtenaar,” grijnst hij. En ondernemend was hij. Ardesch is bijvoorbeeld de mede-bedenker van de actie Tipgever waarbij mensen rijkelijk beloond werden als ze de gemeente tipten over een bedrijf dat zich in Steenwijk wilde vestigen. Later is deze actie onder meer door Borne gekopieerd.

‘De erotiek heeft geleerd dat mensen wel willen betalen’

Gerard Ardesch: “Er zijn er nog 120 regionale artiesten die niet aan bod komen bij RTV Oost. En die mensen bieden wij een podium.”

(door Jan Medendorp) Heeft SBS-kijkcijferkanon Alberto Stegeman zijn succes met programma’s als Red mijn Vakantie en Undercover in Nederland aan Gerard Ardesch (58) te danken of komt het succes van het mediabedrijf Noordkaap volledig voor rekening van de man die stiekem met een camera de problemen blootlegt? Het is een retorische vraag, maar desalniettemin geeft Ardesch volledig de credits aan Stegeman. Een interview met Gerard Ardesch, mediatycoon van het platteland. Ardesch ging (met uitsluitend een mulo-diploma) als zestienjarige werken bij de gemeente

16

Ommen (later bij Avereest en Renkum). Pa wilde dat zoonlief voor zekerheid koos en dat was in die jaren een baan bij de gemeente. In de avonduren was de metamorfose: dan veranderde Gerard Ardesch in Jerry Jetson, de diskjockey. En niet onverdienstelijk, want bij het Nationaal Diskjockey Concours in 1971 eindigde hij als tweede achter Frits Spits. “Frits en ik hebben samen nog in een jeugdprogramma gezeten, dat heette ‘Boink’. Ik mocht nog naar Welkom op 538 van Veronica. Dat werd uitgezonden op zaterdagavond om negen uur en had niet veel luisteraars.” En dus koos hij voor een baan (in de avonduren) bij de toen prominente Avro’s Toppop Discoshow. “Ik was een zogenaamde B-

Het Steenwijks Ontzet (op de Spanjaarden, 400 jaar na dato) werd in 1981 gevierd met een voor die tijd ongekend lokaal mediaspektakel waarbij bijkans het hele dorp meedeed. “Tien dagen lang lokale televisie, de winkels gingen er speciaal eerder voor dicht, iedereen in Steenwijk wilde het zien.” Het was de eerste kennismaking van Ardesch met televisie. Die ervaringen verleidde Koninklijke Boom Uitgevers in Meppel ertoe hem binnen te halen als de man voor de multimedia, zoals het radiostation Rebecca Radio. Daar werd hij later eigenaar van en via een management buy-out werd dat met een videoproductiebedrijf Noordkaap TV Producties.

Alberto Stegeman Stegeman werkte toentertijd bij De Oprechte Steenwijker Courant. Hij was een keer op reportage om aan te tonen dat er een seksclub in een pand zat dat toevallig in dezelfde buurt stond als het videoproductiebedrijf. Stegeman wilde posten in zijn auto, maar daarop stond met grote letters Boom Uitgever. Stegeman vroeg aan Ardesch of hij zijn auto voor de klus mocht lenen. “Hij kwam terug met een verhaal waarvoor de hoofdredacteur ’s nachts zijn nest uit moest om het verhaal goed te keuren.” En Ardesch verloor Stegeman niet meer uit het oog. Twentevisie 09/2009

in de huid van de kijker’ Stegeman kent het platteland, Ardesch kent alle feesttenten en samen bedachten ze het format Oerend Hard over dorpsfeesten. “We gingen naar Van Westerloo van SBS6. Zijn programmadirecteur In ’t Hout stuurde ons zo ongeveer meteen weer weg, maar Van Westerloo zag er wel brood in.” Het programma is inmiddels als Over the Edge via een producent in New York aan 67 landen verkocht.

TV Oranje De programma’s van Noordkaap voor de landelijke zenders (Red mijn Vakantie, Undercover in Nederland, Trauma NL) en regionale stations (Kroost) zijn toch een beetje gericht op de onderbuik, soms op het ordinaire af. Ardesch heeft het niet moeilijk met die kwalificatie: “Om te beoordelen waar mensen graag naar kijken, moet je proberen in de huid van de mensen te kruipen.” En in die huid gekropen constateerde hij jaren geleden dat Nederlandse muziek ondergewaardeerd wordt. TV Oranje was geboren. En dat krijgt binnenkort een Twentse editie. Twentse editie? Inmiddels heeft iedereen (Tros, Willie Oosterhuis) Jan Smit, Nick en Simon en Albert West toch wel in de armen gesloten. “Maar Herman Lippinkhof zie je niet op Hilversumse zenders. En zo zijn er nog zeker 120 regionale artiesten die ook niet aan bod komen bij RTV Oost. En die mensen bieden wij een podium. Een Zeeuwse editie van TV Oranje is ook al zo goed als operationeel. Dat betekent dat het Mossellied in die regio tot grote hoogte zal komen.” TV Oranje zendt 24 uur per dag zeven dagen per week uit en is te ontvangen door twee miljoen abonnees. Er is geen reclame te zien op TV Oranje. Ardesch wordt betaald door de kabelmaatschappijen voor TV Oranje. Veel kosten heeft Ardesch waarschijnlijk niet, want de artiesten zijn dolblij als hun videdoclip wordt gedraaid. “Herman Lippinkhof heeft een prachtige DVD gemaakt die door ons is geproduceerd voor zijn rekening.”

Onze TV Niet alleen in ‘Onze TV’ van Willy Oosterhuis ziet Ardesch geen toekomst, ook de regionale zenders zoals TV Oost voorspelt hij - in de huidige vorm - een roemloze dood binnen een jaar of tien. Alle regionale televisiestations bij elkaar trekken veel minder mensen dan bijvoorTwentevisie 09/2009

beeld Discovery Channel. Saillant detail is dat Ardesch tien jaar geleden serieus aan het werk is geweest om een concurrent van TV Oost op te zetten. “Het idee van Tele8 was zo slecht nog niet. Maar de publieke omroep in Overijssel krijgt negen miljoen euro financiële ondersteuning van de overheid. Dat heb je het als concurrent bij voorbaat erg moeilijk. Vooral in de kop van Overijssel zou je toch een kans hebben, daar wordt TV Oost TV Twente genoemd. Maar dat is een gepasseerd station.” Ardesch vermoedt dat de regionale omroepen een venster worden in een landelijke zender. “Dan zal het ook afgelopen zijn met de tientallen miljoen die de overheid nu beschikbaar stelt voor de regionale televisie. Het kan niet voor 0,1 of 0,2% van de mensen die nu kijkt naar de regionale televisie. U gelooft mij niet? Kijk op kijkonderzoek.nl.” Ardesch denkt in themakanalen, zoals TV Oranje. Toch heeft Ardesch recentelijk nog in navolging van GeenStijl en De Telegraaf getracht een voet tussen de deur te krijgen van het publieke bestel door 50.000 leden te werven met TV Oranje; het aantal bleef steken op 36.000, maar dat was vooral te wijten, aldus Ardesch, aan de ledenwerving die te laat op gang kwam. Overigens werd TV Oranje vorig jaar uitgeroepen tot de meest populaire digitale themazender.

‘Ja, we zijn meermalen bedreigd, we hebben zelfs waakhonden in het pand gehad’ Internet Naast T V Oranje heeft Ardesch de zenders Schlager T V en Brava HDT V (24 uur per dag opera’s, operettes en klassieke muziek in acht landen uitgezonden) opgezet. “We kregen deze maand nog een aanvraag uit Mozambique. En in Monaco wil een aantal vijfsterrenhotels de zender toevoegen aan hun pakket. Binnen een paar weken hoop ik een deal te maken met een satellietzender in Frankrijk. Het genre is tijdloos, je kunt het over vijf jaar ook nog uitzenden en als je dat zonder presentatie doet, kan dat in elk land.” En met die drie zenders houdt het op wat Ardesch betreft. “Ik denk dat de levenscyclus van dat product nog een jaar of zes, zeven te gaan heeft.” En dan zijn we van TV Oranje via

de kabel af? “Ja, dan kijkt iedereen via internet.” Een van zijn argumenten is het succes (miljoenen bezoekers) van ‘uitzending gemist’. Het media-imperium herbergt ook internetbedrijven. De kunst is om online geld te verdienen met inhoud van krant, radio en televisie. Dat blijkt in de praktijk heel lastig, de nieuwe generatie lijkt niet van plan te betalen voor de content, internet is gratis. “De erotiek heeft geleerd dat mensen wel willen betalen.” Maar gaan die mensen ook betalen voor Jannes? “Ja, dat zal gebeuren. Als meneer op een avond op een bepaald moment een opera wil zien, dan wil hij daar zeker bijvoorbeeld 2,50 euro voor betalen.” En daarnaast zullen er in de visie van Ardesch tientallen themakanalen komen. “Van economie tot sport en van entertainment tot volwasseneneducatie.”

Ondernemers In totaal werken er in het onooglijke pand van Noordkaap in Zwolle circa 25 mensen die links en rechts kunnen worden ingezet. “We besteden ook veel uit.” En als dat uitbesteden een behoorlijk volume wordt, dan participeert Ardesch graag in dat bedrijf. “Dan heb je inzicht in wat en hoe zaken gebeuren en ik geloof sterk in ondernemers binnen de onderneming. Want wie niet kan delen, kan niet vermenigvuldigen.” Het is niet alleen uit zuinigheid en bescheidenheid dat Noordkaap geen Broadway-achtige uitstraling wenst. Televisiemaker Stegeman trapt links en rechts nog wel eens op teentjes met zijn programma’s. “Ja, we zijn meermalen bedreigd, we hebben zelfs waakhonden in het pand gehad. Maar tot nu toe valt het mee. We kregen ooit een telefoontje van de man die politie-uniformen verkocht, dat zou die avond in Undercover in Nederland te zien zijn. Het was de vader van een agent die ons meldde dat hij naar ons onderweg was om korte metten met ons te maken. Dus ik zeg hem dat hij dat moet doen, maar dan wordt hij wel landelijk bekend. In de uitzending was hij onherkenbaar gemaakt. Dat had de man zich niet gerealiseerd en ik hoorde hem tegen een metgezel zeggen bij de volgende afslag om te keren. Je moet je als directeur van een mediabedrijf nooit de wet laten voorschrijven door wie dan ook. Ja, dan gaat er wel eens een raam aan en ja, er zijn heel wat straatracers geweest die het pand omsingelden. Als je daaraan toegeeft kun je de tent beter sluiten.” ■

17

Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl

column | Communicatie

Waarde creëren door samenwerking met klanten Organisaties zijn altijd in concurrentie met elkaar. Ze stellen zich voortdurend de vraag waar waarde te creëren valt: met slimme producten, efficiënte processen of intensievere relaties. Maar daadwerkelijk onderscheidend zijn wordt steeds moeilijker. Van oudsher hebben, met name commerciële organisaties, zichzelf altijd in het centrum van de wereld geplaatst. Alles draait om het bedrijf. Dit leidt tot strategische keuzes waarbij het belangrijk is alle middelen die nodig zijn om een product te maken of een dienst te verlenen in eigen huis te hebben. Dit business model verliest terrein en is inmiddels achterhaald. Het ‘klassieke systeem’ moet overboord. Bedrijven moeten een nieuwe manier van denken ontwikkelen waarbij ze de klant, als gelijkwaardige samenwerkingspartner, centraal stellen. Een ultiem klantgerichte organisatie ontwikkelt zich door zich de principes van interactie met de klant eigen te maken. Het gaat niet om het vertellen van verhalen waarvan gedacht wordt dat klanten die graag willen horen. En evenmin om het product of de dienst te ontwikkelen die de organisatie zelf goed vindt. Een organisatie is pas echt succesvol als het lukt om ‘binnen’ en ‘buiten’ verbonden te krijgen.

focussen op de belevingswereld van de klant kan elk bedrijf toegevoegde waarde creëren. En het mooie is dat klanten daarbij helpen! Biedt klanten een platform waar ze ervaringen kunnen delen, aanbevelingen kunnen doen of wensen kunnen vertellen. Op dit moment haalt Proctor & Gamble al 35% van haar innovaties uit externe bronnen. Met dit doel heeft P&G een aantal jaren geleden het ‘InnoCentive project’ gestart. Op dit internetplatform worden problemen en onderzoeksvragen gezet, waarvoor externe specialisten oplossingen geven. Op dit moment werken al 90.000 wetenschappers samen aan nieuwe ideeën. Deze bron van inspiratie voedt naar verwachting op termijn meer dan 50% van P&G’s productontwikkelingen. De schaal waarop mogelijkheden en potentiële innovaties worden gepresenteerd, wordt in één keer ongekend groot. En wanneer een klant het product of de dienst mede kan vormgeven, worden een hoop onzekerheden voor het ontwerpen weghaalt. Voorheen werd middels een marktonderzoek een concept getoetst maar het bleef afwachten of de markt het ook echt zou adopteren. Nu hoeft dit niet meer; klanten vertellen zelf wat ze leuk vinden of waar ze behoefte aan hebben.

organisatie naadloos op te gaan in de samenleving is het mogelijk te blijven ontwikkelen. Organisaties zijn niet meer het centrum van de wereld, maar zijn in staat om maximale identificatie te bewerkstellingen. Niet imponeren door een klant te vertellen waar ze behoefte aan hebben. Nee, een daadwerkelijk, oprechte en wederzijdse relatie aangaan om zo de concurrentie voor te kunnen blijven. Op deze manier blijft een organisatie relevant en biedt het de toegevoegde waarde waar echt behoefte aan is. Dit vraagt een andere mentale instelling, het vraagt om empathie en dialoog. Deze open manier van communiceren met klanten is op de lange termijn beter voor de consument, maar ook zeker beter voor u als bedrijf. Leestip: Wikinomics. Hoe samenwerking door iedereen met iedereen alles verandert. Don Tapscott & Anthoniy D. Williams

Bedrijven worden interactieve podia Virtueel samenwerken met LEGO Een organisatie wil relevant en aantrekkelijk blijven en dat kan op verschillende manieren. Hierbij zijn nieuwe vormen van virtuele samenwerking onontkoombaar. Internettechnologie maakt het mogelijk om menselijk talent op een voorheen ongekende schaal en intensiteit bij elkaar te brengen. Deze processen worden toegepast door typische internetbedrijven als Amazon, Google en YouTube. De kracht van Amazon is dat ze de inhoud van haar site aanpast aan de hand van het (zoek)gedrag van een specifieke gebruiker. Dit resulteert erin dat elke klant een gepersonaliseerd aanbod van Amazon krijgt. Maar ook gevestigde bedrijven als ABN AMRO, LEGO, BMW en Proctor & Gamble (bekend van Dreft, Pampers en Allways) bevinden zich reeds in deze nieuwe wereld. LEGO betrekt haar klanten onder andere bij de productontwikkeling. Hiervoor heeft ze een speciale community, LEGO Mindstorms, ingericht. En via de LEGOfactory kunnen klanten hun eigen producten op maat maken, ze kunnen zelfs hun eigen persoonlijke omgeving creëren. Door te Twentevisie 09/2009

Maar wat betekent dit nu uiteindelijk voor u? In elk geval moeten klanten worden ‘binnengelaten’ in het bedrijf. Ook als de klant zich anders gedraagt dan verwacht. Het betekent ook dat klanten een podium moet worden geboden en dat u zich meer bloot moet geven dan u in het verleden gewend was te doen. Via communicatie middelen zoals (internet)fora kunt u voorzien worden van informatie over de voorkeuren van uw doelgroep; het is aan u uw producten of diensten hier zoveel mogelijk op af te stemmen. Voor een ziekenhuis betekent dit bijvoorbeeld dat cliënten in de toekomst rechtstreeks, en niet via een verzekeringsmaatschappij, vragen om de diensten die ze willen inkopen of waarvoor ze zich willen verzekeren. Het betekent ook dat uw medewerkers authentiek en oprecht moeten handelen. Iedere medewerker moet op elk niveau zijn of haar verantwoordelijkheid nemen. Interne communicatie in de vorm van reflectieve cultuurtrajecten is hierbij noodzakelijk. Het uiteindelijke doel is dat klanten samen met uw medewerkers werken aan structurele veranderingen. Door als

Ellen Kuipers De auteur is Senior Communicatie adviseur/lid van het MT bij SIR Communicatiemanagement

19

‘Goed presenteren is een kunst en geen kunstje’

Voor Twentevisie portretteert Carrie ten Napel een aant al suc c e s volle ondernemende vrouwen uit het oosten des lands; een zoektocht naar de carrièrevrouw. In dit nummer Inge Diepman. Ten Napel kreeg thuis de journalistiek met de paplepel ingegoten van vader Evert (Studio Sport). Ze werkte zelf als sportjournalist voor Tien (het televisiekanaal van John de Mol), inmiddels ter ziele en ze presenteert En Dan Nog Even Dit (TV Oost) en voor TV Gelderland (samen met haar vader Evert) het sportprogramma Sparren.

interview | cariërevrouw

Inge Diepman wil

Mis je niet het succes dat je op tv had? “Het gaat met golven. Er zijn periodes dat ik heel erg blij ben dat ik mijn eigen toko heb en weg ben uit het ‘Hilversumse’. En er zijn momenten dat ik de magie weer zou willen proeven van het maken van een programma voor een groot publiek. Ik maak nu veel medische tv-programma’s op internet voor artsen en verpleegkundigen. Dat zijn heel leuke projecten, toevallig laatst nog in Orlando op een oncologiecongres, maar het is voor een heel select publiek. Het leuke daarvan is wel dat je mensen interviewt voor kijkers die meer weten dan jij zelf, terwijl je, als je voor tv interviewt, vaak meer kennis hebt dan de kijker.”

(door Carrie ten Napel) Ze begon als telefoniste bij Radio Oost in Zwolle. Maar al vrij snel werd duidelijk dat ze meer in haar mars had. Tweeënhalf jaar presenteerde zij vervolgens bij de Omroep van Overijssel radioprogramma’s. Via Omroep Flevoland kwam ze terecht bij de Vara waar ze een indrukwekkende palmares opbouwde. Herexamen, B&W en het Zwarte Schaap zijn enkele tvprogramma’s waarin zij met haar scherpe tong inhoud combineerde met humor en luchtige gesprekken. Inmiddels is ze zelfstandig ondernemer. Als dagvoorzitter reist ze door binnen- en buitenland langs congressen.

Denk je dat je, als je destijds zelf niet was gestopt in Hilversum, nu nog programma’s zou presenteren? “Ja. De Vara heeft wel moeite gedaan om mij te behouden, maar ik moest op dat moment afstand nemen van het bedrijf waar ik zo lang had gewerkt. Ik doe er op dit moment ook helemaal geen moeite meer voor. Misschien had ik dat meer moeten doen. Je ziet ook wel dat omroepen niet veel risico’s willen nemen met presentatoren die uit de serieuze hoek komen. Volgens mij is het makkelijker voor een artiest of cabaretier om van de ene naar de andere omroep te lopen dan voor iemand zoals ik die lange tijd voor één omroep serieuze programma’s heeft gemaakt.”

Vind jij jezelf een succesvolle vrouw? “Had je deze vraag niet vooraf kunnen mailen? Dan had ik daar de hele nacht over na kunnen denken. Ik vind succes een moeilijk definieerbaar begrip. Je kunt succes natuurlijk altijd naar jezelf toepraten. Wat is voor jou persoonlijk succes en wat wordt gezien als succes. In het televisievak betekent succes vooral hoge kijkcijfers, maar dat hoeft niet per se het succes te zijn dat je zelf ambieert. Als ik kijk naar mijn tv-tijd denk ik wel dat ik heel veel succes heb gehad. Dat heb ik mede bereikt door mijn eigen drive en doorzettingsvermogen. Hoogtepunt van mijn succes was ‘Het zwarte schaap’; dat was ontzettend mijn eigen programma, het beantwoorde aan heel veel behoeftes die ik zelf had om in het programma te leggen. Het had inhoud, humor, discussie, psychologische diepgang en het was spannend en soms spectaculair. We hebben toch een paar keer de voorpagina van de Telegraaf gehaald. Dus ja, dat vond ik een succes.”

Denk je dat je door je collega’s uit tv-land en door kijkers als een succesvolle vrouw wordt gezien? “Ja, in die tijd wel, absoluut. Het verbaasde mij wel dat ik altijd meer wilde. Ik was nooit tevreden met de positie die ik had. En meer betekent vooral vrijheid in wat je kunt doen. En dat is weer heel erg moeilijk in Hilversum; het is toch wel een hiërarchisch bolwerk. En soms is

20

Zomergasten een keer doen

Quote

Waarom wilde je zo graag voor jezelf beginnen? “Ik had het heel erg nodig om afstand te nemen van Hilversum. Dat had ik écht nodig. Ik heb mezelf twee jaar gegeven om te kijken wat ik wilde doen en in die twee jaar kon ik genoeg op mijn tv-bekendheid terugvallen om dagvoorzitterschappen en andere opdrachten binnen te slepen. Alleen het is nu al langer dan twee jaar geleden en inmiddels ben ik ondernemer. Ik heb een eenmanszaak. Ik werk voor mezelf en heb vrijheid om ergens in te investeren. Dat is heel erg leuk. En ik moet nu vaker nee zeggen dan dat ik klussen aanneem. Dat heeft me verbaasd.” Na een indrukwekkende carrière bij verschillende omroepen is Inge Diepman (rechts) nu ondernemer: “Ik had het heel erg nodig om afstand te nemen van Hilversum.”

er wel ruimte voor het idee dat jij hebt, maar dan moet degene die over de ruimte gaat er ook wat in zien en vervolgens moet ook nog een zendercoördinator het goedkeuren. Het is een lange weg met een grote mate van afhankelijk-

heid. Dat is de reden geweest dat ik me ging afvragen of ik dit nog wel wilde doen. En dat is het verschil met wat ik nu doe voor mijn eigen bedrijf. Ik heb alle verantwoordelijkheid, maar ook alle vrijheid.” Twentevisie 09/2009

Vind jij het extra knap van jezelf dat je zover bent gekomen als vrouw? “Het is moeilijker voor een vrouw om dit in tvland te bereiken dan voor een man, absoluut. Ik heb er wel eens discussies over in Hilversum, en dan zeggen ze ‘Inge je zeurt, er zijn toch genoeg vrouwen die aan de weg timmeren en een goede positie bereiken’. Maar ik vind absoluut dat vrouwen anders worden beoordeeld Twentevisie 09/2009

dan mannen. Dat moet je beargumenteren en dat is moeilijk. Men heeft het gevoel dat je met een mannelijke presentator minder risico loopt. De grote talkshows met hoge kijkcijfers worden gepresenteerd door mannen, zegt dat niet genoeg?”

Heb je ook het gevoel gehad dat je je extra moest bewijzen? “Ja, ik vind dat ik in Hilversum wel heel erg mijn best heb moeten doen om te bewijzen wat ik in mijn mars had. Maar ik kwam in een periode bij de VARA dat de top bestierd werd door Paul Witteman en Sonja Barend, en die waren heilig. Witteman en Barend waren de norm en dus werd ik altijd met hen vergeleken. In die tijd zei ik dat ik daar geen last van had. Ik wilde gewoon Inge Diepman zijn en daarmee heel ver komen. Maar nu ik afstand heb genomen van Hilversum geloof ik toch wel dat dat het geval is geweest.

‘Er zijn momenten dat ik de magie weer zou willen proeven’

Wat was jouw drive dan? Wilde je succes of beroemd worden? “Heel jong wilde ik mensen helpen. Ik was gericht op sociale opleidingen, ik heb een studie jeugdwelzijnswerk gevolgd. Ik had eigenlijk beter bedrijfskunde of communicatie kunnen gaan studeren. Ik ben er nu wel achter dat ik bedrijven heel interessant vind.”

Ik vind het zo grappig dat je als telefoniste bij Radio Oost bent begonnen. “Ik had een baan nodig naast het schrijven van mijn scriptie. Mijn zus wees me op de vacature bij Oost. Ik was altijd erg geïnteresseerd in journalistiek en op die manier kom je toch binnen. Ik had al snel door dat ik niet geschikt was om telefoniste te zijn. In een vergadering werd er op een dag gesproken over de zoektocht naar een nieuwe radiopresentator. Ik heb mezelf aangemeld en mocht beginnen. Ik had een mooie radiostem en bleek goed te kunnen interviewen. Ik zat daar helemaal op mijn plek. Ik ben er tweeënhalf jaar gebleven, vervolgens heb ik tweeënhalf jaar bij Omroep Flevoland gewerkt en toen kwam ik bij de Vara. Binnen die organisatie heb ik veel verschillende programma’s gepresenteerd. Ik bleef daardoor altijd geprikkeld en gemotiveerd.”

Had je jezelf op tv niet eens van een andere kant willen laten zien dan de inhoudelijke Inge Diepman? “Ik merk dat mijn kwaliteit bij de inhoud zit. Daarmee wil ik wel spelen. Ik kreeg laatst het verzoek om mee te doen aan ‘Let’s dance’, het nieuwe programma van Carlo en Irene waarin bekende Nederlanders gaan dansen. Maar dat is mijn ding niet. Ik wil wel een amusementsshow presenteren en dan wil ik ook wel dansen, maar ik wil heel graag het stuur in handen hebben. Als ik de kapitein ben, wil ik ook wel heel veel doen. En dat had ik ook wel meer willen uitproberen op tv. Misschien ben ik er wel te laat uitgestapt. Als je een stempel hebt in Hilversum is dat heel moeilijk te doorbreken. Maar nu lijkt het alsof ik heel graag terug wil. Ik zou alleen nog een keer die magie willen voelen om voor een groot publiek te presenteren. Maar ik ben heel erg tevreden met wat ik nu doe.”

Zou jij je er bij neer kunnen leggen als je nooit meer een programma krijgt aangeboden? “Dat geloof ik wel. Als ik nu zomergasten zie, denk ik wel potverdorie dat moet ik toch een keer doen. Dat is zo leuk om te doen en op mijn lijf geschreven. Dat je niet altijd op de positie komt waar je hoopt te komen heeft niet altijd met kwaliteit, maar met de tijd te maken, met geluk en met omstandigheden. En heel vaak met één persoon. Die ene baas die denkt: jou moet ik hebben. Dat zie ik nu ook bij heel veel grote bedrijven. Niet iedereen zit op de plek waar hij of zij hoort te zitten.”

Heb je tot slot nog wat tips voor deze jonge presentatrice? “Toen ik bij de Vara zat, heb ik nooit het besef gehad om een groot netwerk van contacten op te bouwen. Dat was dom, want je netwerk is heel erg belangrijk. Ze moeten weten dat je er bent. Blijf niet thuis zitten wachten tot ze naar je toe komen, neem zelf initiatief. Ik ben een emotioneel type. Dat kan soms fijn zijn in je interviews, maar in het harde Hilversum moet je die emoties uitschakelen. Als vrouw is het beter je emoties op het goede moment in te zetten. En je moet risico’s durven nemen en op je bek durven te gaan om vervolgens tegen jezelf te zeggen ‘don’t take it personal’. Blijf kritisch naar jezelf toe. Vraag ook aan anderen wat ze van je vinden, al hoef je daar niet altijd naar te luisteren. Zorg voor twee, drie mensen om je heen bij wie je altijd je oor te luister kunt leggen. Maar mijn mening is niet zaligmakend, dus trek je er niet te veel van aan, haha. Als je iets wilt, dan komt het wel, of je nu man of vrouw bent.” ■

21

De hapjes en drankjes werden aangeboden door: FC Twente Meeting & Events, Damsté Advocaten,

Suwijn Notarissen en Jongbloed Fiscaal Juristen

Memphis in beeld

impressie | memphis

Metaal, TV en makelen Op dinsdag 1 september waren in de businesslounge van de Gouden Talenten in de Grolsch Veste in Enschede drie ondernemers te gast met ieder zijn eigen bijzondere verhaal. Martin Steenbeeke gaf het woord aan Martin Leushuis van Verenigde Metaalindustrie Oost, die uit de doeken deed waarom samenwerking juist in deze crisistijd zo belangrijk is. Daarna was het de beurt aan Gerard Ardesch van tv-producent Noordkaap, die onder meer een sombere toekomst voorspelde voor RTV Oost. Tenslotte kwam directeur en partner bij DTZ Zadelhoff Edwin Mulder uitleggen waarom hij per 1 januari voor zichzelf gaat beginnen en dat hij grote ambities heeft met zijn club Go Ahead Eagles. De volgende opname van Memphis is op dinsdag 6 oktober, wederom in de Gouden Talentenlounge in de Grolsch Veste. Dan zullen te gast zijn vertrekkend IKT-voorzitter Geert de Raad, Wavin-topman Houben en Marlies van Wijhe van de gelijknamige verffabriek in Zwolle . Noteert u ook alvast de daarna volgende opnames ook in uw agenda: 3 november en 1 december. Ook handig om te agenderen is de eerstvolgende versie van de Memphis New Business (zie ook het katern New Business Twente vanaf pagina 43), die plaatsvindt op vrijdag 2 oktober in het Bedrijfstechnologisch Centrum (BTC) in Enschede. Als u maandelijks uitgenodigd wilt worden voor de opnames van Memphis, dan kunt u zich voor de e-mailservice opgeven via www.twentevisie. nl. U wordt dan ook op de hoogte gehouden van de gasten. U ontvangt dan bovendien de maandelijkse nieuwsbrief die een voorproefje geeft van wat de komende uitgave te bieden heeft.

De gasten van Jan Medendorp en Martin Steenbeeke op 1 september waren (van boven naar beneden): voorzitter-directeur van de Verenigde Metaalindustrie Oost Martin Leushuis, Gerard Ardesch van televisieproducent Noordkaap en Edwin Mulder, directeur en partner van DTZ Zadelhoff en per 1 januari zelfstandig ondernemer.

Op de volgende pagina’s een vervolg van de fotoreportage van de Memphis-bijeenkomst van 1 september.

Fa r w i c k d o e t j e t u i n g o e d

22

B IJ KONINKLIJKE BESCHIKKING

HOFLEVERANCIER

Langestraat 9 7511 HA, Enschede Tel: 053-4303986 www.biblos.nl

Stijlvolle ambiance voor inspirerende sessies! Enschedesestraat 54, 7471 CL HAAKSBERGEN 053 5741155 | www.blanckenborgh.nl

23

impressie | memphis

Wij zijn sterk in verzuimreductie LED Benelux BV

24

Bel: 088 67 87 250 4WENTEPOORT/OST s2'!LMELOsE MAILINFO EURO CARENLsWWWEURO CARENL

Office Enschede: Hengelosestraat 705 7521 PA Enschede Tel: 053-4836364 Fax: 053-4337415 [email protected]

Office Werkendam: Vierlinghstraat 12a 4251 LC Werkendam Tel: 0183-304315 Fax: 0183-307016 www.ledbenelux.nl

25

actueel | nieuws en feiten

Ondernemersnieuws Koninklijke Ten Cate bereidt een reorganisatie voor binnen de productiebedrijven in Nijverdal. Er worden activiteiten samengevoegd en nog een onbekend aantal banen zal verdwijnen. Met 900 werknemers is TenCate de grootste werkgever van de gemeente. Volgens bestuursvoorzitter Loek de Vries moet er wat gebeuren, omdat al deze bedrijven verliesgevend zijn. Het gaat om de ondernemingen Ten Cate Protect en Ten Cate Technical Fabrics, die worden samengevoegd, Ten Cate Advanced Composites, Ten Cate Thiolon en Ten Cate Thiobac. De halfjaarcijfers lieten een scherpe daling van de winst zien. De nettowinst maakte een vrije val van 25,4 miljoen euro in de eerste helft van vorig jaar naar 15,2 miljoen euro in de eerste zes maanden van 2009. Op bedrijventerrein de Vonder in Enter wordt een bestaand pand langs de A1 naar boven uitgebreid met een dubbele laag kantoorruimte, dat de veelzeggende naam TOP A1 krijgt. Beide verdiepingen bestaan uit twee units van ieder ruim 500 m2 die casco worden opgeleverd en met elkaar gecombineerd kunnen worden. De verkoop is in handen va TML makelaars.

De medewerkers van het Handelsregister van de Kamer van Koophandel hebben het drukker dan ooit. Reden hiervoor is de nieuwe Handelsregisterwet, dat iedereen die economisch actief is verplicht om zich in te schrijven. Onlangs werd bij de vestiging Apeldoorn een mijlpaal bereikt: Caroline van TongerenSmals werd als 200.000ste ondernemer in het Handelsregister ingeschreven. KvK Oost Nederland verwacht zo´n 35.000 extra nieuwe inschrijvers als gevolg van de nieuwe wet. Op 2 oktober vindt in de Saxion Hogeschool in Enschede de conferentie Internationaal Twente 2009 plaats. Het is een initiatief van de samenwerkende ondernemers, overheid, onderwijs- en onderzoeksinstellingen (Triple Helix) in Twente. Centraal staan het uitwisselen en delen van internationale ervaringen en het benutten van internationale kansen op diverse terreinen zoals het aantrekken van talenten, innovatie, duurzaamheid, het internationaliseren van voorzieningen en het versterken van de arbeidsmarkt. Tot slot is de conferentie de start van een platform van waaruit de mogelijkheden worden verkend, wordt geleerd van elkaars internationale ervaringen en netwerken en de verschillende belangen richting Europa waar mogelijk worden gebundeld. Koningin Beatrix opent woensdagmiddag 14 oktober 2009 het nieuwe schoolgebouw van het ROC van Twente in Hengelo. Dagelijks studeren en werken vijfduizend studenten en medewer-

26

Onlangs werd bij de vestiging Apeldoorn Caroline van Tongeren-Smals als 200.000ste ondernemer in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel ingeschreven.

kers in Hengelo. Het ROC van Twente is een onderwijsinstelling voor middelbaar beroepsonderwijs en volwasseneneducatie in de regio Twente. Ruim 1800 medewerkers verzorgen beroepsopleidingen, trainingen en cursussen voor bijna 30.000 studenten en cursisten. De aandelen van investeerder Jan Kersten en Teha-bestuurder Raymond ter Huurne zjin overgenomen door Helvie Investment, dat daarmee een meerderheidsbelang heeft verworven in de Teha-groep. Han ter Huurne blijft als aandeelhouder verbonden aan de Teha-groep, fabrikant van gevelelementen, dakkapellen en kozijnen. Helvie Investment heeft een historie van bronbemaling over de gehele wereld onder de naam Koop Bronbemaling Oldenzaal. De aandelenoverdracht heeft geen gevolgen voor het personeel. Bij Teha-groep werken 185 medewerkers en het Haaksbergse bedrijf is daarmee een van de grotere werkgevers in Haaksbergen. De Kroesweffer, een wellness-boerderij in Vasse, biedt een nieuw concept voor zakelijke klanten. Hierbij worden zowel lichaam als geest effectief geprikkeld in één dag. ’s Ochtends volgt men de training ‘Gedrag & Succes’, een inspirerende en praktische bijeenkomst waarbij deelnemers leren hoe zij meer voldoening en succes uit een

De Kroesweffer in Vasse biedt een nieuw wellness-concept voor ondernemers.

functie kunnen halen. Na een intensief en enerverend ochtendprogramma staat de middag in het teken van ontspanning en weldaad. Op 28 oktober vindt, onder de titel Twentse samenwerking: wat kunt u er van leren?, de Regiobijeenkomst plaats van het landelijk platform Buurtalliantie. De buurtalliantie wil aandacht besteden aan unieke projecten en bijzondere samenwerkingsverbanden in Twente. Tijdens diverse wokshops, debatten en projectbezoeken kan kennis gemaakt worden met maatschappelijke ondernemingen op het gebied van wonen, zorg, werken, onderwijs en veiligheid. In de periode vanaf 17 juli tot en met 14 augustus 2009 heeft de Rechtbank de volgende faillissementen doorgegeven. Aan het onderstaande kunnen geen rechten worden ontleend.  Tussen het verschijnen van deze uitgave en de uitspraak van de rechtbank kunnen er wijzigingen ontstaan. Voor de actuele situatie kan men terecht bij het handelsregister, telefoon 0900-1234567 of via www.kvk.nl/faillissementen. Almelo: B. Yasarikol, geb. 27-9-1964 hodn Buya; Rosinger Beheer B.V.; Kapitaalunie Holland N.V.; Kapitaalvisie Financiële Diensten B.V.; W.J. Leeflang, geb. 14-9-1966 en W.G. Leeflang-Peters, geb. 19-5-1975, beiden vennoot van W&W Service V.O.F. Delden: AZP Twente B.V. Enschede: H.H.J. Ekkelboom, geb. 18-8-1968 hodn HJE Montage; SCAN Holding B.V. Hengelo: B. Nijland, geb. 28-1-1945 hodn B. Nijland; People One B.V.; Cylpro B.V.; Interglobe Decorations Enschede B.V.; SCAN Vermogensbeheer B.V.; Bohnert Logistics C.V. Oldenzaal: Charré B.V. Ootmarsum: Wim Yland Internationaal Transport B.V.; Wim Yland Materieel B.V. Rijssen: F.J. ter Harmsel, geb. 57-1956, E. ter Harmsel, geb. 7-2-1982 en   M. ter Harmsel, geb. 24-8-1984 allen vennoot van Hozon Zonwering V.O.F. Saasveld: Hesselink Bedrijfwagens B.V. Persberichten kunnen per e-mail worden toegestuurd aan [email protected]. Tekst als word-bestand, eventuele foto’s of ander illustratiemateriaal als jpeg, 300 dpi.

Twentevisie 09/2009

actueel | personeelstransacties ‘Niet je capaciteiten, je plannen, de doelen, maar je acties bepalen of een verandering slaagt’

Mens en organisatie Voor de maand september werden de volgende opmerkelijke transfers op management- en directieniveau in Twente bij de redactie van Twentevisie aangemeld. Outplacementbureaus, werving- en selectiebureaus, bedrijven of instellingen, maar ook nieuwe medewerkers zelf kunnen recente transfers doorgeven aan de redactie van Twentevisie via www.twentevisie.nl (voorpagina, rechts in de menubalk).

Martin Nieuwmeijer

Vanaf 1 augustus 2009 is Martin Nieuwmeijer de nieuwe Managing Director van Wiefferink BV flexible store- and coversystems te Oldenzaal. Voorheen was Martin Nieuwmeijer Managing Director bij Collmann in Lübeck, een deelneming van de TKH-dochter VMI in Epe. Wiefferink heeft een leidende positie in de afdekking van mestsilo’s en biogasinstallaties in met name Duitsland, Nederland, Italië, België en de OostEuropese landen. Als tweede productgroep levert Wiefferink op maat gemaakt opslagzakken voor (drink)water, mest en vloeibare chemicaliën van 2 tot 10.000 m³. Segerink Search heeft de bemiddeling tot stand gebracht. Met ingang van 1 augustus is Frank ten Oever de nieuwe HR Directeur bij het Medisch Spectrum Twente te Enschede. Vanaf 2004 was Frank ten Oever werkzaam bij Koninklijke ten Cate in diverse managementfuncties op P&O gebied. Zijn laatste functie was Directeur P&O Nederland.

Albert van Winden

Met ingang van 1 september 2009 is Albert van Winden de nieuwe algemeen directeur van Twente Milieu. Albert van Winden is 54 jaar en woont in Enschede. Zijn geboortegrond ligt in Rotterdam maar hij voelt zich, na jaren hier te Twentevisie 09/2009

wonen, een echte Twentenaar. “Ik heb er zin in om aan de slag te gaan bij Twente Milieu. Het is een mooie organisatie die veel toekomst heeft en continu in beweging is.” Albert van Winden kan putten uit een veelzijdige carrière in diverse branches. Na zijn studies, verkeerskunde en planologie, is hij jarenlang werkzaam geweest bij de overheid, heeft hij een eigen communicatiebureau gerund en de afgelopen jaren heeft hij directiefuncties bekleed in de sociale werkvoorziening en de zorgsector. Segerink Search heeft de gehele procedure begeleid. Per 1 juni is Frans van Rooijen algemeen directeur bij Reef Hout in Goor. Frans van Rooijen was sinds 2006 algemeen directeur bij Norit in Enschede en daarvoor jarenlang lid van de directie van Thales in Hengelo. Met ingang van september is Hans Kroeze, Algemeen Directeur van Asito Dienstengroep, toegetreden tot de Raad van Commissarissen van Vredehof Uitvaartverzorging. Hij volgt de heer Barth op. Intermediair was Segerink Search Met ingang van 18 augustus 2009 is Richard Smit uit Hengelo aangesteld als Hoofd Administratie bij FC Twente. Richard was hiervoor werkzaam als controller bij Waterbeek Media te Enschede. Zijn finance ervaring heeft Smit opgedaan bij Deloitte en bij De Jong & Kok. Plaatsing door The Chain Company BV Per 1 december 2009 is Lydia Molenkamp aangesteld als Controller bij Eleveld Afbouw BV te Neede. Molenkamp is na afronding van haar studie aan de University of Maryland ruim zeven jaar als Finance Professional en Analist in de VS werkzaam geweest. Na haar terugkeer naar Nederland heeft ze nog een aantal jaren als finance professional in deze regio gewerkt alvorens de baan bij Eleveld Afbouw te hebben geaccepteerd. The Chain Company heeft deze procedure begeleid.

Deze pagina wordt samengesteld door Caroline Kamphuis en Jos Segerink van Segerink Search, specialist in het zoeken en selecteren van Managers, Directeuren en Commissarissen. Objectief, in samenspraak met de hoofdredactie. Uw mutaties kunt u mailen naar [email protected] of telefonisch doorgeven via 0541 - 66 34 54.

Naam: Jan Mensinga Leeftijd: 51 jaar Burgerlijke staat: ongehuwd samenwonend Kinderen: 2 dochters en 2 zonen Vorige functie: director Regulatory Public Affairs bij Ziggo Nieuwe functie: directeur Economische Zaken gemeente Enschede Wat is je nieuwe functie? Per 1 augustus ben ik in dienst getreden bij de Gemeente Enschede als Directeur Economische Zaken. Een baan waarbij ik opnieuw op het snijvlak van strategie, politiek, beleid en commercie mijn energie kwijt zou kunnen sprak me het meest aan. En een baan waarbij ik ook mijn eigenschappen van bruggenbouwer en peoplemanager kwijt zou kunnen. Wat deed je hiervoor? Ik ben 12 jaar werkzaam geweest bij het Telecom- en Mediabedrijf Ziggo, laatstelijk in de functie van Director Regulatory Public Affairs. Wat zijn de belangrijkste doelstellingen voor de nieuwe functie? Mijn belangrijkste doelstellingen zijn gericht op het handhaven en zo mogelijk verbeteren van de kwaliteit van de dienstverlening richting. Verder wil ik in nauwe samenwerking met de ondernemers een substantiële bijdrage leveren aan de groei van de werkgelegenheid en verdere versterking van de economische positie van deze gemeente. Ten slotte hoop ik een bijdrage te leveren aan de beeldvorming over Enschede. Wat is je uitdaging in deze baan? Wat ik een enorme uitdaging vind is binnen de relatief beperkte mogelijkheden die een gemeente heeft alle economische uitdagingen en ambities te realiseren. Echter gelet op de drive om er gezamenlijk tegenaan te gaan, zowel bij politiek, bestuur, ambtenaren als ondernemers, ben ik ervan overtuigd dat we onze ambities de komende jaren zullen realiseren. Wat voor type ben jij? Kenmerkend is dat ik nuchter ben, pragmatisch en integer. Allergisch ben ik voor dubbele agenda’s en dat vertel ik mensen ook.

27

Zwierink Standbouw verdubbelt capaciteit ondanks recessie

interview | standbouw

‘In deze tijd moet je net iets creatiever zijn’ Dat een dergelijke visie aanspreekt blijkt uit de enorme groei die Zwierink de laatste jaren heeft doorgemaakt. “We zijn geen prijsvechter, maar kunnen wél heel transparant aantonen dat we een goede prijs-kwaliteitverhouding hanteren,” zegt de 35-jarige Arne. Zijn vijf jaar oudere broer Freek is duidelijk het technische brein, die de stands ontwerpt. “De kunst is om iedere klant een eigen unieke uitstraling op de beurs te bezorgen, die hen onderscheidt van anderen. En dan gaat het niet alleen om een mooi aangezicht, maar ook om specifieke details als een goede logistiek in de stand, voldoende goede spreekkamers, een mooie ontvangst en presentatieruimte, de lounge en de bar. Ieder onderdeel moet gewoon perfect zijn.”

In eigen hand

Arne en Freek Zwierink hechten aan sfeer en gemoedelijkheid.

(door Gerhard Nijboer) Amper acht jaar geleden ‘deden’ ze het in Boekelo nog met z’n vieren, nu staat er een prachtig bedrijfspand op industrieterrein Twentepoort West in Almelo, waar 25 medewerkers een omzet van “ettelijke miljoenen euro’s per jaar” realiseren. En het eind is nog lang niet in zicht, want deze maand wordt begonnen met de uitbreiding van het pand met 2500 tot 4500 vierkante meter. En er moet personeel bij. Zwierink Standbouw en Reclame heeft nauwelijks last van de economische recessie. “Juist nu moet je net iets creatiever zijn,” verklaren de broers Freek en Arne Zwierink, die in 2000 de zaak overnamen van hun vader Ben. Toch opereert het puur Twentse bedrijf niet in een gemakkelijke markt, want in de wat moeilijkere tijden bezuinigen ondernemers over het algemeen het eerst op overheadkosten, advertentie- en reclame-uitgaven en stands op beurzen. En juist in die sectoren is Zwierink actief. “Maar als je weet dat klanten wat minder te besteden hebben of gedwongen moeten bezuinigen, kun je daar op inspelen door met hen mee te denken. Dat hoeft niet meteen een kleinere stand te zijn, maar je kunt ook denken aan andere materiaalkeuze, hergebruik van materialen, een wat aangepaste aankleding of inrichting of een met wat andere hapjes en drankjes gevulde bar.” Twentevisie 09/2009

De broers zeggen er vooral voor te willen zorgen dat de lijnen binnen hun bedrijf kort blijven. Dat komt de slagvaardigheid ten goede, maar ook de sfeer en gemoedelijkheid tussen personeel en klant. Ook de kans op fouten wordt er kleiner door. “In het verleden besteedden we nog wel eens onderdelen van het project uit aan andere bedrijven, maar we hadden het gevoel dat we daardoor ook de volledige greep op het productieproces kwijtraakten. Vanaf een ontwerpschets en werktekeningen worden alle onderdelen door eigen mensen op maat gemaakt in ons eigen bedrijfspand in Almelo en vervolgens met ons eigen wagenpark naar de beurslocatie gebracht. Een ploeg van eigen mensen doet ter plekke de assemblage, waarna de eigen schilders de laatste hand aan het geheel leggen. Ook de hele inrichting wordt door ons verzorgd en we houden gedurende de beurs zelfs een mannetje paraat om eventuele problemen direct op te lossen.” In de maanden september, oktober en november komen over het algemeen de opdrachten voor het volgende kalenderjaar binnen. In november en december worden de ontwerpen en werktekeningen gemaakt en in januari en februari moet het productiepersoneel dan echt vol aan de bak, omdat dan de stands gebouwd worden. “In die maanden moet ons personeel beter met hun collega’s op kunnen schieten dan met de eigen partner,” schetsen de broers de drukte in die periode en de inzet die dan van de medewerkers wordt gevraagd.

Alles uit Twente Zestig procent van de stands op beurzen wordt in Duitsland gebouwd, zo’n dertig procent in Nederland en de rest elders in Europa.

De opdrachtgevers komen uit heel Nederland en Duitsland, maar voor wat de leveranciers betreft blijft Zwierink vasthouden aan de eigen regio. “Bij de stands leveren we de complete inrichting, als stoelen, tafels, vloerbedekking, TV-schermen, schilderijen, lampen, vaatwassers, de biertap en zelfs de hapjes en drankjes. Alles betrekken we van Twentse leveranciers. Ook het hout, het aluminium, de bevestigingsmaterialen en zelfs de verf. Dat bevalt prima, want we hebben in Twente prachtig mooie bedrijven, die ook nog eens onze taal spreken. Waarom zouden we het dan van ver halen?” De binding met de regio laten de broers ook tot uitdrukking komen in hun sponsor- en PR-beleid: “We zijn lid van de businessclub van zowel FC Twente als Heracles Almelo en sinds twee jaar steunen we de Military van Boekelo.”

‘Wij proberen op een nuchtere Twentse manier creatieve oplossingen te bedenken’

Absurde voorwaarden Arne en Freek Zwierink denken dat juist hun mentaliteit van ‘doe-maar-gewoon-dan-doeje-al-gek-genoeg’ een reden is van hun succes. Maar ook hun no-nonsense bedrijfsvoering helpt daarbij. Dat heeft er mede toe geleid dat de financiële positie beduidend boven het gemiddelde ligt. “Het klinkt misschien wat ouderwets, maar behalve het pand is alles wat hier staat, inclusief de voorraden, de inventaris en het wagenpark met de trucks, helemaal van ons.” En dus was het geen enkel probleem om de financiering voor de uitbreiding van het bedrijfspand rond te krijgen? De Zwierinks zuinigjes: “Nou, dat gold maar voor één bank. We hebben vrijwel alle banken in de regio hier op bezoek gehad. Het ene praatje was nog mooier dan het andere, maar het was wel duidelijk dat ze zeer terughoudend bleven en allerlei gekke aanvullende eisen stelden. Alleen de Rabobank Noordoost Twente ging zonder absurde voorwaarden met ons mee. Die bank kent ons dan ook al jaren. Maar laat ze nou niet zeggen dat de banken in deze tijd meedenken met het bedrijfsleven. Dat is absoluut een sprookje. De meeste banken denken in deze tijd van kredietcrisis en economische recessie echt alleen aan zichzelf, zelfs als dat ten koste van de bedrijven gaat.”■

33

Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl

column | juridisch gezien

Verstrengeling werk en privé: een hachelijke zaak In de navolgende twee zaken blijkt dat de werknemer het behartigen van de belangen van zijn werkgever hoge prioriteit moet geven.

I. Bankzaak: verhogen van eigen kredietlimieten door werknemer bank De eerst zaak speelt zich af binnen de ABN AMRO Bank. Een leidinggevende gaat de fout in, maar vraagt aan zijn werkgever een tweede kans. Wat was er gebeurd?

en het Flexibel Krediet al is afgelost. Bovendien, zo stelt Vincent, is hij al 29 jaar werkzaam voor ABN AMRO en heeft hij altijd goed gefunctioneerd. Kortom, volgens Vincent rechtvaardigen zijn handelingen niet een ontslag op staande voet, omdat deze geen dringende redenen opleveren. Verder voert Vincent nog aan dat hij een tweede kans had moeten krijgen en dat hij nu een functie vervult waarbij hij geen mogelijkheden heeft om kredietlimieten te verhogen.

Onderbouwing ABN AMRO De desbetreffende medewerker, Vincent, heeft een 29-jarig dienstverband achter zijn naam staan. Vanaf 1990 is Vincent vestigingsmanager geweest bij diverse nevenvestigingen van ABN AMRO in het zuiden van het land. Vanaf 1 januari 2009 bekleedt Vincent de functie van hypotheekspecialist bij de vestiging van ABN AMRO in Venlo. Vincent wordt echter op 9 februari 2009 op staande voet ontslagen vanwege het overtreden van de gedragsregel ‘eigen bankzaken’. In de gedragslijn ‘eigen bankzaken’ staat het volgende: ‘De medewerker is voor zijn eigen bankzaken een gewone cliënt; niet meer en niet minder. Dat betekent dat hij zich ook als een gewone cliënt dient te gedragen en dat hij zich - door gebruik van kennis van de interne procedures of via de systemen van de bank - niet in een voordeliger positie mag brengen. Om iedere schijn te vermijden mag de medewerker daarom nooit zijn eigen bankzaken behandelen. (…).’ De bank heeft door het houden van een steekproefsgewijze controle ontdekt dat Vincent een tweetal handelingen heeft verricht die in strijd zijn met de geldende gedragslijn. Vincent had een aantal jaren geleden het door ABN AMRO Bank verstrekte Flexibel Krediet verhoogd van € 15.000,- naar € 18.000,-. Daarna had Vincent een door zijn werkgever verstrekt Flexibel Hypotheekkrediet verhoogd van € 21.000,- naar € 25.000,-.

Verweer werknemer: tweede kans Vincent voert als verweer aan dat de verhogingen van de verstrekte kredieten binnen de daaraan gestelde normen waren. Daarnaast voert Vincent aan dat ABN AMRO geen schade heeft geleden, de rente altijd tijdig is betaald Twentevisie 09/2009

ABN AMRO is van mening dat het vertrouwen in Vincent door de verweten handelingen geschonden is op grond waarvan in redelijkheid niet van haar kan worden verwacht dat zij het dienstverband laat voortduren.

Oordeel kantonrechter: tweede kans of niet? De kantonrechter volgt de onderbouwing van de ABN AMRO. De kantonrechter overweegt dat het geen betoog behoeft dat een bankinstelling haar werknemers die met de afhandeling van financiële aangelegenheden belast zijn en zeker ook een bankshopmanager onvoorwaardelijk moet kunnen vertrouwen. De kantonrechter overweegt dat Vincent vanuit zijn leidinggevende functie een voorbeeldfunctie uitdraagt. Door het handelen van Vincent is ABN AMRO terecht het vertrouwen in Vincent kwijtgeraakt. Het handelen in strijd met de gedragslijn ‘eigen bankzaken’ is dusdanig zwaarwegend dat van ABN AMRO niet verwacht kan worden dat zij Vincent een tweede kans geeft alleen omdat hij nu een functie vervult waarbij er geen gevaar voor recidive bestaat. De kantonrechter (in kort geding) verwacht dan ook dat het gegeven ontslag op staande voet in een eventueel te voeren bodemprocedure stand zal houden. Vincent heeft zijn kredietverhoging duur moeten betalen.

van Jan in de computer van Jan een map aangetroffen die stukken bevatte over een transactie tussen Jan en zijn vriend Jesse met betrekking tot de fabricage van en het bedrukken van lampenkappen. De vader heeft Jan daarop aangesproken en op non-actief gesteld. De werkgever (lees: vader) vordert daarop ontbinding van de arbeidsovereenkomst. Volgens de vader heeft Jan gedurende werktijd en met behulp van zaken en faciliteiten waarover hij door zijn werk kon beschikken voor zijn vriend Jesse werk verricht en producten geleverd zonder hem daarvoor facturen van het bedrijf te sturen. Jan stelt dat van enig serieus zakendoen met Jesse geen sprake is geweest en dat er nooit werk van enige omvang voor hem is verricht of goederen uit het bedrijf zijn geleverd. Het enige dat Jan heeft gedaan is dat hij voor een project waar Jesse bij betrokken was enige lampenkappen heeft gemaakt. Het daarvoor benodigde materiaal, plexiglas, is door het bedrijf bij Jesse in rekening gebracht. Op de kantonrechter maakt het verwijt van de werkgever dat Jan faciliteiten ten behoeve van een vriend heeft gemaakt geen indruk. Jan heeft een vriendendienst willen bewijzen en daarvoor faciliteiten van het werk gebruikt. Als zoiets met mate gebeurt, is dat Jan niet tegen te werpen, aldus de kantonrechter. En dat was hier het geval. De vriendschap met Jesse kostte Jan echter wel zijn baan. Wegens verstoorde arbeidsrelatie.

Tweede zaak: een vriendendienst wordt duur betaald In de tweede zaak verleent Jan, die twaalf jaar in dienst is van het bedrijf van zijn vader, een vriendendienst aan Jesse. Het bedrijf, een lettervakhandel, heeft twee vestigingen en Jan werkt samen met zijn oom in de studio en het verkoopadres. In december 2008 heeft de vader

Mr. Brigitte Siesling De auteur is werkzaam als advocaat bij Van Overbeek de Meyer c.s. Advocaten te Deventer

34

Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl

column | gezondheidsmanagement

Ziek van de Mexicaanse Griep Mijn oudste zoon was begin augustus net vier dagen met zijn vrienden in het Spaanse Blanes toen hij naar huis belde: “Pap, ik denk dat ik de Mexicaanse griep heb. Moet ik nu aan de Tamiflu? En moet ik me ook nog laten inenten?” De ongerustheid zat er in die weken bij hem en de meeste anderen goed in. Want je kòn er aan dood gaan, zo had hij gehoord. Nadat ik hem verzekerd had dat hij beter de Mexicaanse griep in Spanje kon hebben dan andersom (…) leek hij iets gerustgesteld. Oké, hij was goed beroerd, maar uiteindelijk is hij er met een paar paracetamolletjes binnen een week aardig bovenop gekomen. En als wij thuis straks allemaal geveld zijn kan hij mooi de boodschappen doen. Van alle kanten zijn we de laatste weken bestookt met berichten over de Mexicaanse griep, officieel nieuwe influenza A (H1N1) genaamd. Niet zozeer door de inhoud van de berichten als wel door de overmaat aan mediaaandacht bleef bij de gemiddelde Nederlander de indruk hangen dat ons toch wel iets ernstigs te wachten stond, zeker omdat indrukwekkende woorden als ziekterisico en sterftekans te beluisteren vielen. Ondertussen lijkt het allemaal wel weer mee te vallen. Of toch niet?

Overtrokken aandacht ? Ja en nee. Gaandeweg weten we pas beter hoe de risico’s liggen. En het hangt er bovendien maar vanaf vanuit welk perspectief je naar die risico’s kijkt. Eerst het gezondheidskundige perspectief. De overheid is verantwoordelijk voor het nemen van maatregelen tegen opduikende nieuwe infectieziekten. Niet voor niets is er een Wet Publieke Gezondheidszorg (WPG) die onder meer de infectieziektebestrijding regelt, via GGD-en en het RIVM. En die vorm van volksgezondheidszorg heeft ons samen veel goeds gebracht. Maar is die overmaat van informatieve berichten - gretig opgezogen door de vakantieluwte in medialand - dan niet buiten proporties? Nee, zeker niet. Virussen veranderen voortdurend. Al jaren weten artsen, virologen en epidemiologen dat er zich ooit weer eens een nieuwe voor menselijke afweer onbekende variant zou opduiken, soms overstekend vanuit varkens of vogels. Maar hoe ziekmakend of dodelijk zo’n virus is, kan pas beoordeeld worden als het zich vertoont bij mensen. Alle draaiboeken die klaarTwentevisie 09/2009

lagen gingen uit van een gevaarlijk griepvirus. Inmiddels blijken de ziekteverschijnselen mee te vallen waardoor de indruk van overreactie ontstaat. Maar voorkomen is beter dan genezen.

Inzetbaarheid Daarnaast is er het inzetbaarheidsperspectief. De overheid (RIVM, VWS en het ministerie van BZK samen) waarschuwt voor grootschalige uitval van mensen. Ook al vallen de ziekteverschijnselen nu mee (wat overigens kan veranderen als het virus verandert), er bestaat een reële kans op een groot aantal gelijktijdige zieken. Een besmettelijk virus waar weinig mensen weerstand tegen hebben, legt met gemak een heel gezin, een totale sportvereniging of complete bedrijfsafdeling plat. En als die bedrijfsafdeling nou net de plaatselijke brandweer is die u nodig hebt voor het blussen van een keukenbrandje, of uw afdeling ICT die uw vitale bedrijfssysteem draaiende houdt, wordt duidelijk dat hier een serieus probleem schuilt. Daarom liggen er al langer dan u wellicht denkt protocollen, checklists en instructies klaar om - op maatschappelijk niveau - de zogenaamde vitale infrastructuur te beschermen met risicoanalyses en continuïteitsplannen. En evengoed is het in uw eigen belang om werk te maken van een bedrijfscontinuïteitsplan, of tenminste het beoordelen van continuïteitsrisico’s. Regeren is vooruitzien, maar ondernemen vraagt daar net zo hard om. Daarnaast kunt zich u vanuit uw werkgeversbelang zonder aarzeling bezighouden met gezondheidsbevordering (of ziektepreventie) van diegenen die bij u werken. U mag dat misschien niet dwingend en eisend doen, maar wat let u om informatie te verstrekken, preventiemaatregelen te nemen of eventueel een inentingsprogramma aan te bieden zodra er een betrouwbaar vaccin beschikbaar komt? Zeker wanneer u dat richt op kwetsbare groepen, zoals mensen met long- en hartproblemen, diabeten of zwangere vrouwen, slaat u de handen ineen met de overheid in het belang van het individu èn van u zelf.

ger huishoudelijke reiniging van kranen, deuren en deurkrukken, hand-, hoest- en nieshygiëne zijn relatief simpele maatregelen (u leest er alles over op onze website www.santar.nl). De kans dat veel medewerkers tegelijk uitvallen wordt daardoor mogelijk kleiner. En van tevoren kunt u de risico’s voor uw bedrijfscontinuïteit zelf vaststellen door een check uit te voeren en eventueel een bedrijfscontinuïteitsplan (BCP) op te stellen. Het valt aan te bevelen dit vast onderdeel van uw risico-inventarisatie te laten zijn. En laten dit soort maatregelen in samenhang uitgevoerd nou precies vallen onder de noemer gezondheidsmanagement. Bij Santar is dit de rode draad van het ondersteunings- en adviesaanbod. In arbeidsorganisaties ontstaat meer en meer oog voor het belang van planmatige investering in de gezondheid en inzetbaarheid van mensen. Dat je ziekteverzuim kunt en moet managen is geen nieuws meer, maar dat dit ook voor gezondheid en inzetbaarheid geldt is een betrekkelijk jong inzicht. Werkgevers hebben een belang èn een verantwoordelijkheid bij het behoud van (duurzame) inzetbaarheid van mensen, waarbij investeren in gezondheidsbehouden bevordering loont. Hoe ver bent u? PS Terwijl ik deze column afrond, voel ik me toenemend grieperig. Hoog tijd om ons gezinscontinuïteitsplan in werking te doen treden. Vanavond doen de kids de boodschappen!

Griepmanagement is gezondheidsmanagement Zo wordt de Mexicaanse griep opeens een voorbeeld van gezondheidsmanagement. U hebt niet alles in de hand, maar het RIVM geeft hele praktische tips voor het verkleinen van de kans op virusoverdracht en besmetting. Extra of grondi-

Drs. J.G.F. (Gertjan) Beens De auteur is bedrijfsarts en directeur van Santar B.V. in Enschede

35

Eugène Derksen ziet nog veel expansiemogelijkheden voor Altrex, maar met beleid

interview | hogerop

Van huishoudtrapjes tot de (door Mario van Santen) Het gesprek is prettig, maar de rondleiding door de productiehal van Altrex in Zwolle vindt directeur Eugène Derksen nog leuker. Hij geniet ervan uitleg te geven over de werking van de productielijnen en heeft voor bijna alle medewerkers een persoonlijk woordje. Derksen is zichtbaar trots op de fabriek waarover hij sinds enkele jaren de scepter mag zwaaien. Als commercieel directeur nam hij een aandeel in het bedrijf en kwam op de bovenste trede te staan. Net als het bedrijf zelf trouwens, dat al jaren de absolute marktleider van de Benelux is in klimmaterialen.

voldoen. Bijna iedereen die het in de Benelux hogerop zoekt, maakt gebruik van klimmateriaal uit Zwolle. Altrex is namelijk de absolute marktleider met een aandeel van dik tachtig procent. “Dat komt omdat er voor iedereen wat wils wordt geproduceerd. Van het twee treden tellende huishoudtrapje tot en met een complete hangbrug die bijvoorbeeld in de Grolsch Veste in Enschede hangt. Daarbij proberen we continue de productiekostprijs zo laag mogelijk te houden. Als gevolg daarvan is het meeste werk in onze fabriek gerobotiseerd. Doordat de lonen in Azië een stuk lager liggen, wordt ongeveer dertig procent van de productie daar gedaan. Maar als het ook maar even tegenzit met de prijs voor aluminium of het transport, wordt de productie snel naar Zwolle verplaatst. We zitten nu eenmaal dicht bij onze eindgebruikers. Daardoor moeten we daar produceren waar dat het goedkoopst kan. Snel omschakelen is het devies in deze markt. Gelukkig zijn de mensen in onze fabriek daar op voorbereid en kunnen we heel snel mensen van de ene lijn naar de andere overzetten. Ik ben er heel trots op dat we dat voor elkaar hebben gekregen. Er is ook werkelijk niemand bij ons die daar een probleem van zal maken. Iedereen kent namelijk het belang ervan.”

Bijna zestig jaar geleden is het dat de heren Stedehouder en Bijlo in Den Haag hun ladderfabriek begonnen. Na enkele jaren gingen de heren uit elkaar en vertrok het bedrijf naar Nunspeet op de Veluwe. Niet alleen omdat oprichter Stedehouwer het daar prettiger vond vertoeven en zijn grootste afnemer Defensie er veel kazernes had, maar ook omdat er mensen woonden die van aanpakken hielden. Die werkmoraal hielp het bedrijf te groeien. Rondom de oorspronkelijke locatie verschenen door de jaren heen steeds meer loodsen met werkplaatsen en magazijnen. Heel Nunspeet wist dat Altrex een bloeiend bestaan leidde. Niet alleen verdienden veel inwoners er de kost, door de verschillende locaties moest er veel met goederen worden gesleept. Die werden met heftrucks over de openbare weg van de ene naar de andere hal gebracht. “Wij willen worden gezien als een toonaangevende onderneming die kwaliteit levert en marktleider in klimmateriaal is. Het werken vanuit die oude panden paste niet meer bij dat beeld. Uiteindelijk is besloten in 2002 nieuw te bouwen op het industrieterrein Hessenpoort in Zwolle. Een compleet nieuwe fabriek waarbij de hele productielijn opnieuw is uitgedacht en neergezet. Ons bedrijf telt in totaal 140 fte’s. De drie verschillende productielijnen opereren gescheiden maar naast elkaar.”

‘Wij willen worden gezien als een toonaangevende onderneming die kwaliteit levert en marktleider in klimmateriaal is’

36

lucht heen te fabriceren. Je houdt dus veel te veel ruimte in die container over, waardoor dat trapje alsnog duur wordt. Wij maken ook bijna geen klimmateriaal dat ergens permanent moet blijven staan. Een steiger rondom een kerktoren die twee jaar achtereen gebruikt wordt, zal bijvoorbeeld van staal worden gemaakt en dus niet van ons komen. Semi-permanente oplossingen bieden we wel. Zo kwamen we uiteindelijk toch in Amerika terecht. Een opdrachtgever kwam met een bouwtekening aan en vroeg ons een oplossing te bedenken voor de aannemer die al het stucwerk moest doen. Zo ontwierpen we een hangbrug die de markt zo goed beviel, dat we in de Verenigde Staten nu ook marktleider zijn op het gebied van hangbruggen. We hebben een eigen engineeringafdeling waar we dit soort producten ontwikkelen. Met zo’n opdracht kun je nog wel wat verdienen op de Amerikaanse markt, daar zit namelijk voldoende toegevoegde waarde. En als je zoiets maakt, zegt het elkaar ook weer aan, want er komen steeds meer van dat soort specifieke vragen binnen. Zoals van stadion De Galgenwaard in Utrecht, waar men een hangbrug wilde voor onder de overkapping. Doordat we die maakten, kregen we vervolgens weer de opdracht van FC Twente om een soortgelijke constructie te bouwen voor hun stadion. Overigens is de trap waarover de spelers het veld in de Grolsch Veste op komen, ook van ons. Ook maakten we een revolutionaire constructie voor het nieuwe gebouw van het Deltion-college in Zwolle en bouwden we complete helikopterplatforms. Dat zijn geweldige opdrachten waar we trots op zijn.”

Prestige Grolsch Veste

Marktleider Altrex brengt haar klimmateriaal onder in drie segmenten: ‘Home and Garden’ voor het huis-, tuin- en keukengebruik, ‘Heavy Duty’ voor wat zwaarder kluswerk en professioneel gebruik, en ‘Professional’ voor intensief professioneel gebruik dat aan de zwaarste normen moet

hangbrug in de Grolsch Veste

Altrex-directeur Eugène Derksen: “Wat wij gewoon willen is het beste bedrijf in alles zijn.”

Twentevisie 09/2009

Hoewel de Zwolse ladderfabrikant met een jaarlijkse omzet van dik zestig miljoen euro dus marktleider is in de Benelux, valt er in de rest van de wereld nog heel wat te winnen. “Probleem is echter dat wij enorm veel volume nodig hebben voor het transport,” aldus Derksen. “We kunnen dan proberen zo goedkoop mogelijk te produceren, over export ervan moet je heel genuanceerd denken. Het heeft namelijk geen enkele zin om met een zeecontainer vol huishoudtrapjes de Amerikaanse markt te gaan bestoken. Het is nu eenmaal een gegeven dat ons productieproces eigenlijk niet meer inhoudt dan een dun laagje aluminium om Twentevisie 09/2009

Hoewel deze projecten natuurlijk flink wat prestige opleveren, wil Derksen de markt voor ‘Home and Garden’ absoluut niet als minder belangrijk afdoen. “Je moet weten dat die afdeling voor speciale producten natuurlijk fantastisch is, maar de schoorsteen kan er absoluut niet alleen van roken. We hebben ook die kleine huishoudtrapjes - waarvan we er overigens elk jaar nog gauw 250.000 maken - heel hard nodig. Wat wij gewoon willen is het beste bedrijf in alles zijn. Zo helpen wij onze vijfduizend wederverkopers door met ze te overleggen op welke manier zij het beste onze producten kunnen verkopen. Dat gaat zelfs zo ver dat onze mensen meegaan naar hun klanten. Dat is absoluut uniek. Want maar al te vaak zijn die bedrijven bang dat hun

klanten door de leverancier direct worden benaderd. Wij zijn voor hen een betrouwbare partner omdat we niets vanuit de fabriek verkopen.”

‘Over export ervan moet je heel genuanceerd denken’

Met zoveel kennis van aluminium in huis zou je denken dat op het moment dat het in de klimmaterialen even wat tegenzit, differentiatie voor de hand ligt. “Dat is niet aan de orde. Daar ben ik heel erg duidelijk in. Er is zelfs geen ‘tenzij’ gedefinieerd. Als je dat zegt, moet je jezelf afvragen hoe je nog beter dàt kunt doen wat je al doet. We verkopen natuurlijk in heel veel landen in alle werelddelen, maar onze focus ligt vooral bij onze verkoopkantoren in België, Zweden en Spanje. Vooral in de laatste twee landen is nog veel extra omzet te realiseren. Door daar onderdelen naartoe te verschepen en ze daar in elkaar te zetten bijvoorbeeld. Duitsland daarentegen is voor ons niet interessant. Dat laten we bewust schieten omdat wij daar geen mogelijkheden zien om op korte termijn een marktpositie te verwerven. Het is een land waar enorm om de prijs wordt gevochten. Er is daar bovendien een concurrent die Duitsland min of meer volledig in handen heeft. Wil je die gaan bevechten, dan moet je daar zeker vijf tot zes jaar voor uittrekken. Maar zelfs dan denk ik niet dat we daar een fijnmazig netwerk kunnen uitrollen dat prijstechnisch rendabel te maken is. Toch zullen wij het de komende jaren vooral van de exportgroei moeten hebben, want in de Benelux zitten we aan het maximum. Dat kan volgens ons soms beter door export naar bijvoorbeeld Japan dan door een bouwmarktketen aan te vallen in Duitsland.” ■

‘Het heeft geen enkele zin om met een zeecontainer vol huishoudtrapjes de Amerikaanse markt te gaan bestoken’

37

Joop Munsterman heeft visioenen van landstitel met FC Twente

achtergrond | FC Twente

Worstelen met (door Eddy van der Ley) In de wetenschap dat tevredenheid tot lethargie leidt, streeft FC Twente-voorzitter Joop Munsterman altijd naar meer en beter. Met die ambitie in het achterhoofd kan de club uit Enschede de tweede plaats van het vorig seizoen in cijfermatige zin slechts overtreffen met het, euh, kampioenschap. Munsterman heeft visioenen van een landstitel, maart hij beseft dat FC Twente gebonden is aan natuurlijke grenzen. “We zitten nog lang niet aan het plafond, maar in feite bepalen de traditionele topclubs of het kampioenschap ooit mogelijk is.” Een tweede plaats in de eredivisie, een plek in de bekerfinale, heroïsche wedstrijden tegen Schalke 04, Stade Rennes en Olympique Marseille, overwinteren in de UEFA Cup: voor FC Twente gaat het seizoen 2008/2009 de annalen in als een van de meest succesvolle uit de clubgeschiedenis. Met een beetje meer scherpte en koelbloedigheid zou het succes ook aanraakbaar zijn geweest, in de vorm van de KNVB-beker. Los van het welhaast ingecalculeerde vertrek van de absolute topspelers is FC Twente gedoemd om op te boksen tegen clubs die door het grotere achterland en de betere economische faciliteiten een natuurlijke voorsprong hebben - en normaliter ook houden. “Wanneer clubs als Ajax, Feyenoord en PSV hun mogelijkheden ten volle benutten, kunnen we daar onmogelijk overheen,” beseft Munsterman. “Wij hebben een verzorgingsgebied met 600.000 mensen, de klassieke topclubs zitten op 1,3 tot anderhalf miljoen mensen. Zoals zij ook omringd zijn door meer en grotere bedrijven.” Hij noemt Feyenoord als “de club van de onbegrensde mogelijkheden. Rotterdam is een erg dynamische stad, kijk eens naar de skyline, naar de allure, het bedrijfsleven en de vele inwoners. De ingrediënten zijn, kortom, aanwezig om van Feyenoord weer een succesvolle voetbalclub te maken. De club betrekt over enkele jaren een stadion voor 80.000 toeschouwers. Dat staat gelijk aan een begroting van 80 miljoen euro.”

Samenwerking met andere Twentse topclubs “Het bolwerk, het merk FC Twente en daarmee de promotie van Twente als streek, kan nog beter. Wij denken wel eens aan een samenwerking met de prominente clubs in andere takken van sport. Dat de volleybalsters van Pollux, de volleyballers van Twente’05 en de basketbalsters van Jolly Jumpers onder de naam FC Twente competitie spelen. Alles en iedereen in rode shirts met het Twentse ros… als je praat over ‘branding’.Het zou de uitstraling van club en regio nog meer vergroten.”

dingen te doen op de transfermarkt. Al hebben we voor Bryan Ruiz financieel onze nek flink uitgestoken. Hij is de duurste speler in de geschiedenis van FC Twente, zoals de overgang van Eljero Elia naar Hamburger SV de grootste uitgaande transfer uit de clubhistorie is.”

Oprekken Het zijn getuigenissen van een club die in relatief korte tijd een A-merk in de voetballerij is geworden. Die geen spelers meer zonder slag en stoot naar vaderlandse topclubs laat vertrekken. Die in 2010 met een speler of zes op het WK in Zuid-Afrika vertegenwoordigd is. Die er een zeldzaam effectief aan- en verkoopbeleid op na houdt. Die, onder meer

Begroting

hoop putten uit het feit dat de traditionele topclubs niet altijd het maximale rendement uit hun mogelijkheden halen. Oorzaken? Een gebrek aan daadkrachtige visionairs aan het bewind, het aanstellen van verkeerde trainers en een matig aan- en verkoopbeleid. De relatie tussen de hoogte van de begroting en de prestaties is, kortom, al enige tijd troebel.

Voetbalhiërarchie De moraal van zijn verhaal: FC Twente kan groeien wat het wil, maar de topclubs bepalen - mits goed aangestuurd - de voetbalhiërarchie. “Wij willen heel graag naar een begroting van 40 miljoen euro, maar als Ajax, Feyenoord of PSV naar de zeventig of tachtig miljoen euro gaan, schiet het niet op.” De Twentse voetbalgoegemeente kan evenwel

de natuurlijke grenzen

De collectieve dip stelde AZ vorig seizoen in staat de eer van de titel op te strijken, met FC Twente als verdienstelijke runner-up. Afgaande op de eerste schermutselingen dit seizoen lijkt het verschil tussen traditionele top en de oprukkende provincie weer verwaarloosbaar. Op deze pagina’s staat de begroting voor het huidige seizoen afgedrukt, maar

Munsterman is met zijn hoofd al bij de volgende fase. “We zitten nu op een historisch hoge omzet van bijna 33 miljoen euro, maar wij kijken al even over de nieuwste stadionverbouwing heen. Als het vergunningentraject meezit en we erin slagen komende nazomer de U-vorm te realiseren, gaan we naar een capaciteit van bijna 32.000 toeschouwers en een begroting van rond de 36 miljoen. Met zesduizend extra supporters, met zeshonderd nieuwe premium-seats.” De aanhoudende groeispurt van FC Twente is een zeldzaam verschijnsel in een wereld die nadrukkelijk zucht onder de gevolgen van de kredietcrisis. “Ik hoor ook dat het allemaal minder wordt, maar FC Twente heeft er op dit moment weinig last van. Juist de plaatsen voor het midden- en kleinbedrijf, de sector die getroffen

‘Tjonge, dik twee miljoen euro, in de laatste seconde verdampt: dat kan en wil ik niet relativeren, maar het moet wel’

Toelichting op begroting

is, hebben we - door onze innovatieve commerciële apparaat - allemaal kunnen verkopen.”

2005/2006

14,3 miljoen euro

2006/2007

15,1 miljoen euro

Goed ziek

2007/2008

16,5 miljoen euro

Hoewel de eventuele opbrengsten uit het Europese voetbal bewust niet zijn opgenomen in de begroting is Munsterman wel even goed ziek geweest van de uitschakeling in de voorronde van de Champions League, in de ‘dying seconds’ tegen Sporting Lissabon. “Een week later kregen we een extra klap, toen ik vernam dat, als we de play-offs voor de poulefase zouden hebben bereikt, we dan twee miljoen euro zouden hebben ontvangen, plus tv-gelden. Tjonge, dik twee miljoen euro, in de laatste seconde verdampt: dat kan en wil ik niet relativeren. Gelukkig kunnen we uit de Europa League nog inkomsten genereren.” Het zit FC Twente in die zin toch niet vaak mee, signaleert Munsterman. “Wat we bereiken, dwingen we af. Maar een lekkere meevaller, die je zomaar even meepakt, nee, die blijft ons onthouden. Kijk naar de verloren strafschoppen tegen Heerenveen en Marseille. Naar de situatie rond Marko Arnautovic, die vlak voor zijn toptransfer plotseling geblesseerd raakt. Aan de andere kant is het misschien de beste manier om evenwichtig te groeien. Als je geen heel grote bedragen ineens ontvangt, kom je ook niet in de verleiding om gekke

2008/2009

29,5 miljoen euro

2009/2010

32,7 miljoen euro

Baten Sponsoring

2006/ 2007

2007/ 2008

2008/ 2009

2009/ 2010

58%

58%

58%

53% 16%

Recette

14%

15%

15%

Tv-rechten

20%

19%

11%

11%

7%

12%

Catering Merchandising

3%

3%

3%

4%

Overige baten

5%

5%

6%

4%

2006/ 2007

2007/ 2008

2008/ 2009

2009/ 2010

Personeelskosten

66%

66%

48%

53%

Wedstrijdkosten

6%

6%

5%

6%

Kosten vervoer

1%

1%

1%

1%

Huisvestingskosten

10%

8%

7%

6%

Verkoopkosten

3%

3%

4%

4%

7%

8%

Uitgaven

door de aanwezigheid van de charismatische Steve McClaren, over een wereldwijd (scouting)netwerk beschikt. Die een voorbeeldclub als SC Heerenveen voorbij lijkt te zijn gestreefd. Maar die zich, zoals gememoreerd, beperkt weet door de (natuurlijke) grenzen van de regio. “Feit is wel dat onze supporters van steeds verder naar onze thuiswedstrijden komen,” constateert Munsterman. “Er rijdt een bus uit Apeldoorn, er komen groepen mensen uit de Achterhoek tot Doetinchem. Het secundaire en tertiaire ‘verspreidingsgebied’ breidt zich, door onze toenemende uitstraling, uit en dus zoomen we daar ook commercieel op in.” ■

Catering Algemene kosten

3%

3%

4%

3%

Kapitaalkosten

10%

12%

23%

18%

Commerciële activiteiten Stoelen

Capaciteit

Bezet

TOS en FC Twente-business

830

800

TOS-plus en FC Twente-plus

755

580

Gouden talenten

735

735

Premium-seats

1575

1520

De begroting van FC Twente laat opnieuw een substantiële omzetstijging zien. In dit geval van 3,3 miljoen, hetgeen 10,8 procent is. “Voor de vijfde achtereenvolgende jaar is er een positief resultaat geboekt ten opzichte van het budget,” zegt Munsterman. “Dit jaar ondanks de onverwachte investeringen in de nieuwe grasmat, de eerste selectie en de extra kosten met betrekking tot de inrichting van het stadion. Het is andermaal goed voor een positieve beoordeling door de licentiecommissie van de KNVB. Het heeft te maken met de 13 miljoen meer inkomsten van het afgelopen jaar. Binnen de nieuwe begroting van 32,7 miljoen euro stijgen in feite alle categorieën in absolute zin, ofwel in aantallen euro’s. Door de explosieve stijging van catering en de toename van de merchandising daalt weliswaar procentueel het aandeel van de sponsoring maar in absolute zin is het opnieuw meer. Het betekent dat de stabiliteit van de omzetbegroting toeneemt door meer omzet uit eigen inkomensbronnen. De uitgaven stijgen uiteraard mee met de inkomsten, waarbij door de meer dan voorziene aflossingen op het stadion de kapitaalkosten en de algemene kosten met 5 en 4 procent dalen. Daartegenover staan hogere personeelskosten. Met betrekking tot de kosten daalt de component kapitaalkosten aanzienlijk door de extra aflossingen uit transferopbrengsten.”

‘Even met de koplampen op het stadion schijnen… heerlijk. En als ik dan naar boven keek, en ik zag de contouren van de uitbouw, kreeg ik kippenvel’

Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl

column | financieel accent

Let op met vaste kostenvergoedingen!!! Een werknemer die voor een behoorlijke vervulling van zijn dienstbetrekking kosten maakt, kan deze kosten onbelast vergoed krijgen van zijn werkgever. Uiteraard is dit achteraf (op declaratiebasis) mogelijk. Dit vergt echter wat meer administratieve ‘rompslomp’. Veel gemakkelijker is het om periodiek een vaste kostenvergoeding te verstrekken. Een dergelijke vaste kostenvergoeding is dan ook een veel voorkomend bestanddeel van de totale beloning. Een vaste kostenvergoeding moet echter wel degelijk zijn onderbouwd en mag achteraf niet worden aangepast. Uit een arrest van de Hoge Raad van maart 2008 is weer eens het belang gebleken van een goede onderbouwing van de onbelaste vaste kostenvergoedingen. Steeds vaker volgt uit rechtspraak dat werkgevers niet voldoen aan de wettelijke bepalingen inzake vaste kostenvergoedingen en dus vaker worden geconfronteerd met (forse) naheffingsaanslagen en boetes.

1. Wettelijke voorwaarden Een vaste kostenvergoeding dient ter dekking van kleinere, regelmatig voorkomende zakelijke kosten. Verder dient de vergoeding naar aard en omvang te zijn gespecificeerd. Concreet betekent dit dat aangegeven dient te worden welke kostenposten onder deze vergoeding vallen als ook de omvang daarvan per kostenpost. Daarnaast kan de Belastingdienst de werkgever verzoeken de vergoeding met een steekproef te onderbouwen.

2. Nadere invulling wettelijke voorwaarden De Hoge Raad heeft in het eerder genoemde arrest de wettelijke kaders nader ingevuld door aan te geven dat de specificatie naar aard en omvang vastgelegd moet zijn vóór of uiterlijk bij de eerste betaling van de vaste kostenvergoeding. Verder stelt de Hoge Raad dat de specificatie - bijvoorbeeld na een loonbelastingcontrole - niet meer mag worden aangepast. Het achteraf opstellen en/of aanpassen van een specificatie is er dan ook niet meer bij! Indien u overigens een CAO-conforme kostenvergoeding uitbetaalt, die binnen de CAO naar aard en omvang is gespecificeerd, dan hoeft uzelf niet nog een specificatie aan uw werknemers te verstrekken. De inspecteur heeft echter nog steeds de bevoegdheid de toepassing van Twentevisie 09/2009

deze kostenvergoeding te toetsen aan de overige bepalingen in de wet. De Hoge Raad heeft bepaald dat in sommige gevallen CAO-conforme kostenvergoedingen bovenmatig zijn en om die reden deels belast moeten worden uitgekeerd!

3. De praktijk Onze ervaring uit de praktijk is dat deze specificatie van de kostenvergoeding vaak niet opgesteld is. U loopt in dat geval het risico dat de Belastingdienst u naheffingsaanslagen loonheffing en premies werknemersverzekeringen oplegt over de afgelopen vijf jaren. Deze naheffingsaanslag kunt u als werkgever vaak niet verhalen op de (voormalige) werknemers. In dat geval wordt het achteraf ten onrechte ontvangen netto voordeel voor de werknemers middels brutering verhaald op de werkgever.

lijk dat bij een goede begeleiding en waar nodig tussentijdse bijsturing, de slagingskans van het kostenonderzoek vele malen hoger zal zijn. Bij deze begeleiding kunt u ondermeer denken aan het informeren en motiveren van uw werknemers de kosten bij te gaan houden, verzamelen van de ‘bonnen’ en beoordelen van deze ‘bonnen’ op fiscale aanvaardbaarheid. Tot slot kunnen wij de uitkomsten van het kostenonderzoek ter goedkeuring voorleggen aan de Belastingdienst. Hierdoor krijgt u de schriftelijke garantie dat u de uitbetaalde kostenvergoedingen daadwerkelijk onbelast mag uitbetalen en achteraf niet geconfronteerd kunt worden met naheffingsaanslagen.

4. Een voorbeeld Een werkgever verstrekt in 2009 aan vijf medewerkers een kostenvergoeding van € 50 per maand. Tijdens een boekenonderzoek blijkt dat deze kostenvergoeding niet adequaat is gespecificeerd en om die reden zou moeten worden belast. Deze medewerkers hebben ieder in dat jaar (ten onrechte) een netto voordeel ontvangen van € 600 (= 12 x € 50). Stel dat voor alle medewerkers het tabeltarief van maximaal 42% geldt. Op basis van dit tarief dient het bruteringstarief gehanteerd te worden van 72,40%. Aan de werkgever zal vervolgens een naheffingsaanslag worden opgelegd van € 2.172 (= 5 x € 600 x 72,40%) per jaar, voor vijf jaren dus meer dan € 10.000! Afhankelijk van de situatie kan dit bedrag vervolgens nog eens worden verhoogd met een boete oplopend tot maximaal 100%.

5. Kostenonderzoek Het is fiscaal van groot belang een eventuele looncontrole van de Belastingdienst in de toekomst niet af te wachten. Door middel van het uitvoeren van een kostenonderzoek gedurende circa drie maanden onder uw werknemers kan begonnen worden met het in kaart brengen van de gemaakte kosten. Vervolgens kan, rekening houdend met de fiscale voorwaarden, een fiscaal verantwoorde specificatie naar aard en omvang worden opgesteld. Laat u bij een dergelijk onderzoek begeleiden door uw adviseur. Uit ervaring weten wij name-

Mr. R.J.M. Oude Alink De auteur is werkzaam als belastingadviseur bij Ten Kate & Huizinga te Denekamp

41

NewBusiness

Twente

New Business Society begint enthousiast aan het nieuwe seizoen Het seizoen 2008-2009 werd door New Business Society (NBS) afgesloten met een spetterend zomerfeest. Locatie was de Orangerie van de Hanninkshof in Usselo. NBS-leden genoten hier van heerlijke buffetten, goede muziek en een hippe cocktailbar. Inmiddels is het nieuwe voetbalseizoen in volle gang en moedigen NBS-leden FC Twente weer luidkeels aan.

Bijlage voor new business in Twente

Samenwerking

Dit katern binnen Twentevisie is bedoeld voor en met nieuwe ondernemers, maar natuurlijk ook voor de geïnteresseerde gevestigde ondernemer. We werken samen met de Kamer van Koophandel, Kennispark, Saxion, Campus Business Center, New Business Society (NBS) en het Bedrijfstechnologisch Centrum (BTC).

NBS kans vol trots terug kijken op een succesvol eerste jaar. Omdat dit eerste jaar zo succesvol verliep, heeft NBS van FC Twente extra stoelen gekregen zodat er al na één jaar ruimte voor groei is ontstaan. NBS heeft er voor het seizoen 2009-2010 een flink aantal nieuwe leden bij. De eerste netwerkavond staat dan ook in het teken van kennismaking en is een speeddate avond. Iedereen krijgt vijf minuten de tijd om zichzelf en het bedrijf aan elkaar voor te stellen. Deze activiteit stond vorig jaar ook op het programma als seizoensopening en bleek een schot in de roos. Er werden driftig visitekaartjes uitgewisseld en goede gesprekken gevoerd. NBS hoopt dat FC Twente het komend seizoen net zo goed presteert in de competitie als vorig seizoen. Aan het support van de leden zal het in ieder geval niet liggen!

Memphis New Business op vrijdag 2 oktober Op vrijdag 2 oktober vindt de derde editie plaats van Memphis New Business. Plaats van handeling is dan bedrijvencentrum BTC-Twente. Hiervoor worden specifiek de bedrijven uitgenodigd die daar zijn gehuisvest, evenals de bedrijven die hun domicilie hebben in Campus BusinessCenter in Hengelo en de leden van de New Business Society. Andere nieuwe ondernemers zijn natuurlijk ook van harte welkom, evenals overige geïnteresseerden.

43 NBS begint aan nieuw seizoen 44 Column Kamer van Koophandel 45 Column Kennispark 47 Blue4Green

Kom je er ook bij? NBS heeft nog enkele plaatsen vrij. Zij biedt haar leden een exclusief sponsorconcept in de vorm van een netwerkplatform dat met name jonge ondernemers aanspreekt. Het ledenbestand bestaat uitsluitend uit gedreven jonge ondernemers. Om de branchediversiteit te bewaken, is het voor bedrijven uit de reclamebranche, de ICT-branche in welke vorm dan ook, de personeelsbranche, advocatuur en financiële branche helaas niet meer mogelijk om NBS-lid te worden. Uit andere branches is iedere jonge enthousiaste ondernemer van harte welkom! Heb je interesse, kijk dan eens op www.newbusinesssociety.nl.

Bijlage voor new business in Twent e

43

44

Wetenswaar

‘Eindelijk, de vakantie is voorbij, eindelijk weer wat te doen, eindelijk weer een paar factuurtjes de deur uit’. Als dit het gevoel is aan het einde van de tweede zomer na dé start, dan ben je inderdaad nog een starter en geen volwassen ondernemer. Het is een van de verzuchtingen, zo merken we, die over de lippen glijdt van menigeen die de heldhaftige sprong naar zelfstandigheid heeft genomen.

Starten als handelsagent Wie zijn grenzen wil verleggen naar het buitenland komt met specifieke zaken in aanraken. Dat geldt ook voor degenen die willen starten als handelsagent. Een handelsagent is iemand die bemiddelt tussen de buitenlandse opdrachtgever en de afnemers in eigen land. Over de orders die door deze bemiddeling tot stand komen, ontvangt de handelsagent provisie. Goede afspraken over die provisie zijn belangrijk, maar ook de rechtskeuze, duur van het contract, aansprakelijkheid en garantie. De Kamer van Koophandel organiseert een aantal seminars met het onderwerp ‘Starten als handelsagent’, waarin de volgende zaken aan bod komen: wat doet een handelsagent, wat zijn zijn rechten en plichten, is hij aansprakelijk, is het verstandig om een agentuurovereenkomst op te stellen, welke kosten heeft een handelsagent, hoe zit het met provisie, goodwillvergoeding en schadevergoeding? Een van de seminars vindt plaats op donderdag 8 oktober van 13.30-16.30 uur bij de Kamer van Koophandel aan de Stationsstraat 80 in Apeldoorn. De kosten bedragen 80 euro. Inschrijven via www.kvk.nl.

De zomer is koud afgelopen of het werk stapelt zich op. Tijd om factuurtjes te maken is er nauwelijks. Er moet gepokkeld worden om het verlies van de zomermaanden goed te maken. ‘Pff, deze week weer 80 uur gewerkt, het moet niet gekker worden’. Als dat de tweede uiting van mishagen is in korte tijd, dan denken we dat het tijd wordt om eens achter de startersoren te krabben. En als op vrijdagmiddag de zelfspottende woorden ‘goh, ik heb deze week niemand gesproken’ aan het alter ego gericht de zolder met stilte vullen, tsja, dan dreigt de ooit zo optimistische starter te verworden tot een hypochondrische stopper. Maak die deuren open Voor je tot de conclusie komt dat het einde der tijden is aangebroken, likt het ons goed om je een paar dingen te realiseren. Ten eerste: je bent niet de enige die na een bepaalde periode van beginnend ondernemerschap verzandt in twijfel en het gevoel heeft dat de sleutelbos zoek is. Als starter heb je namelijk heel veel soortgenoten (nee: geen lotgenoten!). Dat lijkt een schrale troost, maar de eenvoud van de oplossing ligt tevens in die gedeelde smart. Hoe?: laat sleutels bijmaken.

Praktische Up Dates Naast seminars organiseert de Kamer van Koophandel Oost Nederland ook regelmatig Up Dates voor starters. Dat zijn korte, inspirerende bijeenkomsten voor en met startende ondernemers tegen een schappelijke deelnemersbijdrage. Enthousiaste sprekers geven handige en nodige startersinformatie. In Enschede zijn een aantal Up Dates gepland. ‘Start een eigen bedrijf’ is eigenlijk een ‘moetje’ voor elke starter. Ze geeft een uitstekende oriëntatie op het ondernemerschap. ‘Starten als freelancer/ZZP-er’ geeft nieuwe inzichten in het zelfstandig ondernemerschap en fiscale en juridische gevolgen van het werken als freelancer of ZZP-er. ‘Bedrijfsadministratie opzetten voor starters’: hoe zet je een bedrijfsadministratie op die voldoet aan de wettelijke eisen en aan die van de fiscus? Deze Up Date geeft de basis voor een administratie. Meer informatie via www.kvk.nl.

Werk samen Er is een duidelijke parallel tussen starters met aanloopproblemen en ‘doorgewinterde’ ondernemers met crisisproblemen. Luis in de pels van ondernemend Twente Martin Leushuis, voorzitter-directeur van de Verenigde Maakindustrie Oost (VMO), oreert - lees het interview elders in deze uitgave - namelijk tegen het in zijn ogen conservatieve Twente: ‘Er ontstaat een hele nieuwe economische orde. Als bedrijven nu niet gaan samenwerken, redden ze het niet meer’. Juist, daar ligt de sleutel: samenwerking. Zoek je soortgenoten op en leer van elkaar. Leer hoe je balans kunt creëren tussen de pieken en dalen in je orderportefeuille, leer dat je geen tijd moet verliezen met zaken die niet je core business zijn, leer hoe je kansen creëert, leer hoe je creatief bedreigingen elimineert en leer hoe evenwichtig kunt groeien. Maar regel nummer één: open die deur en blijf niet thuis! Dat kan, want je hebt de sleutel zelf in handen.

TOP-regeling: starten vanuit de UT Voor wie het nog niet wist: via de TOP-regeling van de Universiteit Twente (in handen van het instituut NIKOS) startten in de afgelopen twintig jaar al honderden bedrijven. De TOP-regeling houdt in dat de UT jaarlijks een beperkt aantal Tijdelijke Ondernemers Plaatsen (TOP) beschikbaar stelt voor startende ondernemers met innovatieve ideeën, om het eerste, meestal moeilijke, jaar van de nieuwe onderneming te overbruggen. Naast de technische ontwikkeling van een product of dienst kan aan de opbouw van de bedrijfsorganisatie gewerkt worden. Extra aandacht is er voor de commerciële aspecten. Voorwaarden voor deelname zijn dat de producten of diensten van de nieuwe onderneming aansluiten op de activiteiten van een van de leerstoelen op de UT en dat het

Bij de Kamer van Koophandel staat - ook voor de thuisblijvers - de deur wagenwijd open, bijvoorbeeld tijdens de Startersdag in november bij Saxion. Doen hè!

Joop Dahlmans Stafmedewerker Voorlichting Rob Gregorowitsch Directeur Voorlichting

NewBusiness

Twente

digheden bedrijf na één jaar op eigen benen kan staan. De TOP-regeling is bedoeld voor UT-afgestudeerden en gepromoveerden, afgestudeerden van Universiteiten en Hogescholen van elders en voor ondernemende personen die met behulp van de UT een productidee willen ontwikkelen. De TOP-regeling biedt naast een basisfinanciering ook praktische ondersteuning op technisch en bedrijfskundig gebied en begeleiding bij de start. Administratie: een goed begin is het halve werk Het is - onder andere door statistische gegevens - klip en klaar dat ondernemers, dus ook de startende, met een goede en bijgewerkte administratie een grotere kans van slagen hebben. Het bijhouden van een financiële administratie is vaak een tijdrovende en intensive bezigheid. Grotere administratieve klussen zoals jaarrekening, omzet- en inkomstenbelasting, salarisadministratie kunnen het beste uitbesteed worden aan accountants, boekhouders of loonadministratiekantoren. Immers: vaak komt er gespecialiseerde kennis bij kijken om een goede administratie te voeren. Het is daarom van groot belang om, zeker in de beginfase van de onderneming, informatie en begeleiding te zoeken van professionals op dit vakgebied. Vergeet niet dat ondernemers op grond van het Burgerlijk Wetboek verplicht zijn om een financiële administratie bij te houden. De Algemene Wet inzake Rijksbelastingen bepaalt dat boeken en bescheiden bewaard moeten blijven, die van belang zijn voor de heffing van vennootschap-, omzet- en inkomstenbelasting. Die verplichting komt erop neer dat alles wat financiële gevolgen heeft voor de onderneming systematisch moet worden vastgelegd in een administratie. Die moet zeven jaar bewaard worden. Ook de belastingdienst hanteert een bewaarplicht van zeven jaar voor de basisgegevens van uw administratie. De gegevens van onroerende zaken moeten zelfs tien jaar bewaard worden.

Deelnemen aan de strijd om een award Ambitie, competitie, erkenning voor je harde werk als ondernemer en een springplank voor je bedrijf. Dit najaar dagen wij jonge, snelgroeiende technologiebedrijven uit om de strijd met elkaar aan te gaan om de Young Technology Award. Een award bedoeld voor die ondernemer die volgens de jury de beste case heeft gepresenteerd en hen overtuigd heeft van zijn potentie. Een mooie manier om actieve ondernemers in het zonnetje te zetten. Wij vinden dat belangrijk. Want ondernemers (en dan vooral ondernemers die het goed doen) zijn de basis van een goed draaiende economie. Vandaar ook dat wij alweer voor de derde keer de Young Technology Award organiseren, samen met Deloitte, ABN Amro en PPM Oost. Een mooie manier voor jullie om strategieën te vergelijken met die van collega-ondernemers en wat ons betreft een mooie gelegenheid om jullie een podium te bieden. Want dat podium krijg je inderdaad, letterlijk. Als je de finale haalt natuurlijk. En op dat podium krijg je een paar minuten om je bedrijf te presenteren aan de jury en het publiek. In dat publiek zitten misschien je toekomstige klanten, een potentiële investeerder of die journalist die jouw verhaal echt interessant vindt. En ze verwachten zelfs dat je op dat podium je bedrijf zo goed mogelijk neerzet. Gratis reclame noemen we dat. Aan jou dan de taak om die gratis reclame zo effectief mogelijk te maken en om te zetten in leads en nieuwe contacten. Hoe je deel kunt nemen? Uiteraard kost het je wel een kwartiertje om je online in te schrijven, maar jouw minutes of fame op dat podium zijn die kleine investering in tijd wel waard natuurlijk. Vervolgens worden de nominaties bepaald en kunnen de genomineerden alvast oefenen met hun pitches in een speciaal georganiseerde pitchworkshop. Diegene die tijdens de finale de meest overtuigende pitch en case neerzet volgens de jury gaat naar huis met de Young Technology Award. Een geldprijs van 5000 euro om te investeren in de onderneming. Om weer een stapje verder te komen. Twee jaar geleden won Ton Marsman (Webprint) onze verkiezing (toen nog Rising Star). Hij bouwt inmiddels aan een eigen pand in Oldenzaal. Vorig jaar won Virobuster met Alain le Loux de prijs. Beiden ondernemingen die hun potentie lieten zien en nu waar aan het maken zijn.

c olumn | kennispar k

c olumn | Kv K ‘Zoek je s oo r t geno t en op en lee r v an elk aar’

Sleutels kwijt? Laat ze blij maken!

Dus waar wacht je nog op? Ben jij: - een innovatief en ambitieus ondernemer - met een eigen bedrijf dat maximaal vijf jaar oud is - en maak je daarbij gebruik van een eigen technologie - en heeft jouw bedrijf potentie? Kijk dan op www.youngtechnologyaward.nl voor meer informatie en om je in te schrijven voor de verkiezing. Aanmelden kan vanaf 1 september a.s.

Kees Eijkel Directeur Kennispark Twente www.kennispark.nl www.youngtechnologyaward.nl

Bijlage voor new business in Twent e

45

Blue4green ontwikkelt lab-on-a-chip

Hulp voor honderdduizenden koeien (door Niko Wind) Een kwart van alle koeien krijgen na het afkalveren lichamelijke problemen. De bevalling kan zodanig de mineralenbalans verstoren dat ze, door een gebrek aan calcium in het bloed, letterlijk door de poten zakken. In sommige gevallen neemt de dierenarts bloed af om zeker te zijn van de oorzaak, maar meestal duurt dat traject te lang en krijgt de koe meteen een infuus met een calciumoplossing. Een snellere diagnose - liefst voor het afkalveren - zou de boeren veel tijd en geld besparen. En het is beter voor de koe waarbij de melkproductie sneller op gang komt. Deze wetenschap was door Erik Staijen reden om zich tijdens zijn afstuderen bij prof. Albert van den Berg te richten op een snelle detectiemethode. Zijn grote voorbeeld was de lab-on-a-chip voor het bepalen van het lithiumgehalte in het bloed van manisch depressieve patiënten, een van de eerste commercieel toepasbare resultaten van het werk van ‘Spinozawinnaar’ Albert van den Berg, dat momenteel door de UT spinoff Medimate wordt uitontwikkeld. Erik Staijen. “Je kunt met dit type chip in feite alle elektrolyten meten. Door de apparatuur van Medimate iets anders in te stellen, ontstaat een perfecte calciummeter. De labs-on-a-chip werken immers als een miniatuur chromatograaf. De vloeistof wordt onder invloed van een elektrisch veld door een uiterst dun kanaaltje gevoerd. De piek van elke elektrolyt ligt op een andere plaats.” Voor deze toepassing moet het apparaat niet alleen betrouwbaar zijn, maar ook eenvoudig te bedienen én bestand tegen

NewBusiness

Twente

Erik Staijen (rechts) en Daan Sistermans gaan de koeienzieke ‘hightech’ te lijf. de omstandigheden op een boerenbedrijf. De eenvoud is gegarandeerd omdat de meting met één druk op de knop kan worden gestart waardoor het in principe door leken bediend en uitgelezen kan worden. Blue4green Erik was een jonge enthousiaste techneut, die ‘letterlijk’ brood zag in deze calciummeter voor drachtige koeien. Hij besefte echter terdege dat hij niet commercieel genoeg was om deze vinding te vermarkten. Die extra kennis kwam in de persoon van Daan Sistermans, een gelouterde marketeer die energie en geld in de onderneming wilde stoppen. Erik en Daan vormen dus samen de directie van Blue4green. Dierenartsen Het contact met de praktijk is onontbeerlijk. Blue4green sloot daarom een samenwerkingsovereenkomst met De Graafschap Dierenartsen, dat de calci-

Bijlage voor new business in Twent e

ummeter in de praktijk gaat testen. Dit samenwerkingsverband met de dierenartsen maakt deel uit van het Nano4Vitality programma, waarmee de provincies Overijssel en Gelderland veelbelovende toepassingen van de nanotechnologie financieel ondersteunen. Erik en Daan zijn optimistisch over te toekomst van hun bedrijf. “Als we - samen met de dierenartsen - de testfase goed doorstaan, kunnen we het apparaat begin volgend jaar op de markt brengen.” Zij verwachten dat het overgrote deel van de ‘veeartsen’ op deze snelle manier van diagnosticeren zal overstappen. Naast de eenmalige aanschaf van de apparatuur zullen zij ook de chips aanschaffen. En die zijn voor eenmalig gebruik! Over internationale expansie praten beide heren nog niet. Maar het is duidelijk dat daar enorme kansen liggen. Koeien vindt men immers niet alleen in Nederland, maar in alle uithoeken van de wereld.

47

- Advertorial -

Yakov: geen reclamekunst, maar effectieve communicatie

Resultaat, dat telt! Quadro, winkel- en projectinrichting Adres: Energiestraat 10 7442 DA Nijverdal Telefoon: 0548-378390 Fax: 0548-378391 Website: www.quadrobv.nl

De Firma Creatieve zaken B.V. Adres: Welberweg 130 7559 PE Hengelo Telefoon: 074-2472585 Fax: 074-2472586 Internet: www.defirma.nl

Internetbureau The Bean Machine Telefoon: 053-7112718 E-mail: [email protected] www.thebeanmachine.nl/ twentevisie

Yakov, effectieve communicatie Creatieve ideeën voor succes Telefoon: 053-4344200 E-mail: [email protected] Web: www.yakov.nl

Heijne Schoenen Studio Adres: Oogstplein 60, 7545 HR Enschede Telefoon: 053 - 431 95 74 [email protected] www.heijne-schoenenstudio.nl

Morssinkhof Bouw BV

ENSCHEDE BORCULO ULFT

Adres: Lonnekerbrugstraat 105 7547 AL Enschede Telefoon: 053-4809130 Fax: 053-4809139 www.morssinkhofbouw.nl

TRIPLE S advies & bouwmanagement Adres: Oostermaat 5 7623 CS Borne Telefoon: 074-2671976 Website: www.triples3.nl

Rachel Denneboom van Yakov levert creatieve ideeën voor ùw succes!

“Je mag me afrekenen op het resultaat, mits ik maar invloed heb op het hele proces.” Eigenaresse Rachel Denneboom geeft met deze uitspraak geen blijk van overdreven zelfverzekerdheid, maar verwoordt hiermee in enkele woorden waar haar reclame-/communicatiebureau voor staat: samen met de klant creatieve ideeën vertalen naar concrete communicatieve doelstellingen gericht op tastbaar resultaat met inzet van effectieve middelen en media. Dat zijn mooie woorden die in de praktijk het volgende betekenen: “We gaan eerst samen met de klant om tafel en we vragen hem of haar eerst om op de stoel te gaan zitten van de ontvanger van zijn boodschap. We analyseren precies wie de doelgroep is, wat de beoogde boodschap is en wat uiteindelijk het resultaat moet zijn. Al die gegevens verpakken we in een heldere strategie en vervolgens kiezen we de meest praktische en effectieve manier om de doelstelling te verwezenlijken. Door dit proces serieus en zorgvuldig aan te pakken, kan een positief resultaat niet uitblijven.” Langetermijnrelatie Rachel Denneboom gelooft zeker dat de vorm van een reclame-uiting belangrijk is, maar richt primair de aandacht op de inhoud: “Natuurlijk, het ‘mooie plaatje’ moet er ook zijn, je moet de esthetische kant van reclame zeker niet verwaarlozen. Maar de vorm moet ten dienste staan van de inhoud, die gericht is op resultaat. En is het resultaat goed, dan is tevens de basis gelegd voor een langetermijnrelatie met de klant. Daarbij hoort ook financiële transpa-

rantie; daarmee bedoel ik dat de factuur overeenkomt met de begroting. De klant komt dus niet voor verrassingen te staan.” Verrassend is overigens wel het resultaat dat Yakov boekt met onder meer DMacties, zoals ook in een redactioneel artikel in Bizz uit de doeken is gedaan (‘Direct mail die werkt’). “We hebben al veel mailingen verzorgd die opvallende resultaten hebben opgeleverd, direct zichtbare respons dus. DM is een van onze sterke punten, maar we hebben ons daarnaast op veel meer belangrijke onderdelen van communicatie bewezen. NBS: De kracht van het gunnen “Ik was altijd al een voetballiefhebber, maar ging pas naar FC Twente toen ik lid werd van NBS. Ik werd snel door FC Twente gepakt en nu ben ik een fervent supporter. De combinatie met NBS maakt het helemaal leuk. Het is een leuke groep jonge ondernemers die onderling een grote saamhorigheid vertonen en bij wie kruisbestuiving snel optreedt. Ik geloof sterk in de kracht van het gunnen en dat zie ik bij NBS in de praktijk. Het lidmaatschap was een goede keus, en nu maar hopen dat FC Twente weer net zo succesvol is als vorig seizoen.”

Yakov effectieve communicatie Binnenhaven 44 Postbus 760, 7500 AT Enschede Tel. 053 - 43 44 200 E-mail: [email protected] Website: www.yakov.nl

- Advertorial -

Smelt Coster accountants+ adviseurs: ‘Weg met de drempel’

Bent u ook zo tevreden over uw accountant? Even denk je, als je binnenkomt aan de Eeftinksweg: ben ik hier wel goed? SmeltCoster is namelijk een accountant- en advieskantoor en daar horen toch onberispelijke pakken en stropdassen bij? “Dat is wel het imago van de branche, maar daarin onderscheiden wij ons. Trouwens, op meer vlakken zijn wij anders dan anderen en dat heeft met onze manier van werken te maken,” aldus Robin Coster. Het kantoor van de 33-jarige Robin Coster oogt normaal en degelijk. “Daarin zit het onderscheidende karakter van ons bedrijf niet,” zegt Coster, ‘maar loop maar even mee naar de kantine.” Nou, dat is een kantine om blij van te worden. Het is een beregezellige plek uitgerust als een heus bruin café. “Hier ontvangen we regelmatig onze relaties, niet om aan de tap te hangen, maar om in een informele omgeving een gesprek te voeren. Zakendoen wordt zo voor beide partijen een stuk aangenamer en het bevordert de klantenbinding.” Doe maar gewoon “Wij willen echt niet de angry Young men of de clowns in de accountancy uithangen, maar zeker ook geen houding uitstralen die niet bij ons past. Zoals we thuis zijn, zo zijn we hier ook. Waarom zouden we ons op de zaak anders voordoen?” Sluit je dan geen categorie klanten uit? “Dat kan zijn, maar dat geeft niet, zie het als gerichtheid op een bepaald marktsegment.” Coster drukt de bedrijfsfilosofie van SmeltCoster vervolgens treffend uit: “Onze dienstverlening wordt door een stropdas echt niet beter.”

Robin Coster (rechts) tapt met zijn partner Gerrit-Jan Smelt uit een onderscheidend vaatje.

Ook onderscheidend in dienstverlening En volgens Robin Coster zit het met die dienstverlening wel goed: “Onze klantenkring blijft groeien en dat komt niet alleen door het informele karakter. We leveren ook simpelweg uitstekende kwaliteit. Al onze mensen zijn zeer vakbekwaam en allround. Onze klanten hebben te maken met één contactpersoon die de vinger nauwlettend aan de pols houdt. Voor al onze diensten bieden wij het goede advies en de enig juiste oplossing.” En de factuur, is die ook onderscheidend? “Ja zeker. Wij hanteren namelijk geen uurtarief per persoon, maar per dienst. Op deze manier zit een vaste accountant of adviseur voor verschillende tarieven aan de tafel. Een gemakkelijke vraag betekent een gemakkelijk tarief en een moeilijke vraag een moeilijker tarief. Maar dus wel één en dezelfde accountant of adviseur aan tafel.” NBS: ook laagdrempelig Het verhaal van Robin Coster maakt meteen duidelijk waarom ze voor de NBS hebben gekozen: “Het is een leuke, informele club waar iedereen zichzelf kan zijn. Wij wilden ons aansluiten bij een businessclub om mensen te ontmoeten en dat lukt bij de NBS in optima forma.”

TTC Trading BV Adres: Hengelosestraat 206 7576 PH Oldenzaal Tel: +31 (541) 516000 Fax: +31 (541) 516055 E-mail: [email protected] Internet: www.ttc-trading.com

Smelt Coster Adres: Eeftinksweg 15 7541 WE Enschede Telefoon: 053 4344 844 Fax: 053 4347 877 Website: www.smeltcoster.nl

Project Carpet Adres: Richtersweg 46-48 7521 BW Enschede Telefoon: 053-4315070 Fax: 053-4309798 E-mail: [email protected] Website: www.Projectcarpet.nl

Grooten Management Support Adres: Clematishof 41 Borne, 7621 CS Telefoon: 06-15955384 Contactpersoon: Heidi Grooten [email protected] www.grootenmanagementsupport.nl

I-Signaal B.V. Adres: Postbus 90 7468 ZR ENTER Telefoon: 0548-801999 E-mail: [email protected] Internet: www.i-signaal.nl

Gildeprint drukkerijen

Smelt Coster accountants+adviseurs Eeftinksweg 15, 7541 WE Enschede Tel. 053 434 48 44 / Fax 053 - 434 78 77 E-mail [email protected] Website: www.smeltcoster.nl

Adres: Javastraat 123 7512 ZE Enschede Telefoon: 053-4800530 Fax: 053-4304777 Website: www.gildeprint.nl

Millepede Secretaresses Adres: Onze Lieve Vrouwestraat 37 7557 HW HENGELO Telefoon: 074 – 250 90 52 06 - 5151 2953 E-mail: [email protected] Website: www.millepede.nl

IKT Visie op…

Waarheen met Twente? Vele organisaties in Twente zijn bezig om de positie van de regio in Nederland en de rest van de wereld te verduidelijken en te verbeteren. Overheden lokaal en regionaal: Kamer van Koophandel, opleidingsinstituten, organisaties die het bedrijfsleven vertegenwoordigen waaronder IKT, Innovatieplatform, Career Center Twente en nog vele andere. Waar mogelijk wordt getracht

OUD in samenwerking te komen tot optimalisatie van al die activiteiten en projecten. Die betreffen versterking van de regionale infrastructuur, vernieuwing in het bedrijfsleven, verbeteren van de maatschappelijke verhoudingen van de onderlinge relaties. Wat mij daarbij elke keer weer opvalt, is dat het

uitvoeren van veel van die projecten zo langzaam en vaak stroperig loopt. Als in het bedrijfsleven besluiten moeten worden genomen, dan wordt daar

overlegd en er komt een beslissing - op tijd, omdat je anders je business gaat missen. Maar bij projecten waarbij overheden zijn betrokken, heb je te maken met politieke processen en belangen, die tot oeverloze discussies kunnen leiden, waarbij de tijd je door de vingers glipt. Dat heeft uiteraard

te maken met onze Nederlandse democratische structuur (die we moeten

Spinoza-winnaar 56 Albert van den Berg

koesteren), maar waar misschien wat meer over de grenzen van de eigen

Novay vaart 58 nieuwe koers

te komen tot optimale verbeteringen van ons regionale industriële, sociale

Twentse Kabel en 60 Eli Goldratt

parochie moet worden gekeken. Uiteindelijk hoort het te gaan over versterking van de regio in de volle breedte: bestuurlijke eenheid demonstreren om

en maatschappelijke bestel. De projecten van de Agenda van Twente vragen van alle betrokkenen een open meedenken zonder vooroordelen of het najagen van lokale of persoonlijke belangen. Zoals in de Agenda gesteld: ‘Elk project moet voldoen aan een aantal criteria. Het zwaarst weegt mee of een project bijdraagt aan het hoofddoel: een sterkere economie voor Twente’.

Open innovatie 63 door ValoTop

De afgelopen acht jaren heb ik met veel plezier deze column mogen vullen in

Stichting Fris 64

en duidelijk te maken dat we al een stevige maatschappij hebben die we nog

Scope 65 Twente Agenda 66

Twentevisie. Soms wat badinerend en kritisch, andere momenten opbouwend en oproepend tot actie. Maar altijd bedoeld om Twente beter te positioneren

sterker willen maken. En dat moeten we uitdragen! Ik hoop dat wij in Twente voldoende eenheid en gezond verstand willen tonen om met elkaar de uitdagingen van de Agenda van Twente te realiseren.

Geert de Raad

Stichting Industriële Kring Twente - Postbus 5501, 7500 GM Enschede - Tel. 053 - 48 49 980 - Fax 053 - 48 49 985

| Twentevisie | Jaargang 21 | Nummer 7 | September 2009 |

Twentse ‘eigen k week ’

Albert van den Berg 56

Bij winnaars van grote wetenschappelijke prijzen denkt men altijd aan statige grijze, wat verwarde heren die aan het eind van hun carrière geëerd worden voor hun totale werk. Dat geldt zeker voor de Nobelprijs, maar in mindere mate ook voor Nederlands hoogste wetenschappelijke onderscheiding, de Spinozaprijs. De tweede Twentse winnaar van deze pretentieuze prijs, Albert van den Berg, voldoet in het geheel niet aan dit beeld. Hij oogt jong voor zijn leeftijd (51 jaar), is een verwoed bergbeklimmer en loopt het liefst rond in een spijkerbroek en een poloshirt. Van den Berg werd in 2002 Simon Stevin Master (de op één na hoogste wetenschappelijke prijs in Nederland) en is de tweede Nederlander die beide prijzen binnensleepte. Hij is daarbij een echte eigen kweek van de Universiteit Twente. Hij studeerde en promoveerde op de UT en kwam - na een verblijf van vijf jaar in Zwitserland - als pionier-onderzoeker terug in Twente. In 2002 volgde zijn benoeming tot hoogleraar. Hij werd daarmee de natuurlijke opvolger van sensor-pionier Piet Bergveld.

(door Niko Wind)

In de media praat Albert van den Berg graag over de ontwikkeling van een nanopil die in een vroeg stadium darmkanker van opsporen; de prijs kreeg hij voor zijn pionierswerk bij het ontwikkelen van uiterst kleine analyseapparaten. Deze labs-on-a-chip vervangen kostbare en tijdrovende onderzoeken in een laboratorium. De toepassingsmogelijkheden zijn legio, maar Van den Berg, zijn 35 ‘man’ sterke onderzoeksgroep en de groeiende stroom spin-off bedrijven concentreren zich vooral op analyse van biologisch (menselijk) materiaal: toponderzoek gericht op directe commerciële toepassingen.

Pionieren Toen Van den Berg in 1993 terugkeerde in Twente kreeg hij een contract van één jaar en een zakje geld om een internationaal symposium te organiseren. “Ik moest me bezig houden met micro vloeistofsystemen, dus hoe vloeistoffen door minuscule kanaaltjes konden worden gevoerd om vervolgens geanalyseerd te worden. Niemand in Nederland wist hoe dat moest en ook internationaal was er amper kennis aanwezig. Na drie jaar worstelen kwamen de eerste resultaten en konden we echt aan toepassingen gaan denken. De kleine MicroTAS-workshop die we in 1994 organiseerden, is inmiddels uitgegroeid tot hét toonaangevende congres op dit gebied met meer dan 1.000 wetenschappers uit alle delen van de wereld.”

In de skilift Het eerste commerciële lab-on-a-chip uit de koker van Albert van den Berg en zijn mensen is een zelftest-apparaat voor het meten van het lithiumgehalte in het bloed. “Dat we daarmee zijn gestart is het gevolg van een gesprek in een skilift. Een goede kennis met wie ik op vakantie was, is een psychiater die zich bezighoudt met manisch depressieve

ont vangt Spinozaprijs

werkt aan een nanopil

patiënten. Het lithiumgehalte in het bloed speelt daarin een belangrijke rol. Is dat te laag dan treden ziekteverschijnselen op; een te hoge concentratie zorgt voor vergiftigingsverschijnselen. Het systeem werd in een promotieonderzoek ontwikkeld en wordt nu door een groep oud-studenten - het bedrijf Medimate - marktrijp gemaakt. De toelatingsprocedure bevindt zich in de eindfase, waardoor het waarschijnlijk begin komend jaar op de markt zal komen.” Dit eerste commerciële succes opent de weg voor oneindig veel toepassingen omdat nu - met kleine aanpassingen - in feite elk elektrolyt in bloed kan worden gemeten. De ontwikkeling van een calciummeter voor koeien door een andere UT spin-off, Blue4green, is daarvan een mooi voorbeeld. “Die lithiummeter krijgt wellicht een vervolg als testapparaat voor mensen met clusterhoofdpijn. Een van de andere winnaars van de Spinozaprijs, Michel Ferrari, is neuroloog aan de Universiteit van Leiden en expert op het gebied van clusterhoofdpijn en migraine. Bij clusterhoofdpijn is lithium een potentieel interessant medicijn waarvoor monitoring noodzakelijk is om tot een goede dosering te komen. Met een lab-on-a-chip kun je ook de bloedwaarden in de gaten kan houden die de komst van een migraineaanval aankondigen.” Ook de derde winnaar, Marten Scheffer, is bij dit project betrokken omdat hij veel kennis heeft van het wiskundig modelleren en voorspellen van dergelijke omslagpunten. Het is een unieke samenwerking tussen drie mensen die door het winnen van een prijs bij elkaar zijn gekomen.

57

Mexicaanse griep en zaadcellen In het juryrapport wordt Albert van den Berg omschreven als ‘een wetenschappelijke pionier met een scherp oog voor toepassingen’. En daarmee slaan ze de spijker op de kop: hij is altijd bezig met het zoeken naar nieuwe, commercieel haalbare producten. Met de lab-on-a-chip is het in principe mogelijk om ook biomarkers in lichaamsvloeistoffen zoals bloed en zweet te meten. Dus ook virussen en andere ziektekiemen. Er is inmiddels een andere spin-off bezig om - met steun vanuit de overheid - een testapparaatje te ontwikkelen voor het opsporen van virussen dat bijvoorbeeld op vliegvelden kan worden ingezet. “Het apparaatje is helaas nog niet klaar, maar de uitbraak van de Mexicaanse griep zou hen in één klap wereldberoemd maken.” Albert van den Berg is overigens niet bij deze ontwikkeling betrokken. Een compleet andere toepassing waarnaar op dit moment een promotieonderzoek loopt, is de vruchtbaarheid van spermacellen. Bij onvruchtbaarheid ligt de oorzaak voor ongeveer 50% bij de man. Hij moet voor onderzoek letterlijk met een potje naar het laboratorium. Een huistest is niet alleen prettiger, maar kan ook veel sneller worden uitgevoerd. Albert van den Berg heeft zich ook in dit deel van de medische wetenschap verdiept: “De vruchtbaarheid van sperma wordt bepaald door de concentratie, de bewegelijkheid en de vorm. We hebben de eerste twee aspecten onder de knie en werken hard om ook de karakteristieken van de vorm meetbaar te maken.”

De nanopil Het meest in het oog springende project, naar een idee van de bekende oncoloog en vroegere Spinoza-laureaat prof. Pinedo, is de ontwikke-

ling van een nanopil, die darmkanker in een vroeg stadium kan ontdekken. Van den Berg is commercieel genoeg om de publiciteit rond de Spinozaprijs te gebruiken om extra aandacht te krijgen voor dit project. Hij heeft inmiddels steun van een aantal kankerfondsen en heeft daarnaast, samen met de hoogleraren Pinedo en Reinhoudt, zelfs een stichting opgericht waaraan particulieren en bedrijven kunnen doneren. “We willen iets vergelijkbaars doen als rond het Thoraxcentrum, waar vermogende particulieren zelfs een leerstoel op de UT financieren.”

een bevolkingsonderzoek waarbij bijvoorbeeld om de drie jaar alle mensen van boven de 50 jaar worden opgeroepen en een nanopil te slikken krijgen. Bij een positieve uitslag volgt een darmonderzoek. “Ik heb van de medisch specialisten gehoord dat hierdoor het aantal onderzoeken, operaties en sterfgevallen ten gevolge van darmkanker fors zal dalen. Hoe eerder je er immers bij bent, hoe eenvoudiger het is om de tumor te behandelen.”

Kinderboek Bij de nanopil gaat het om het detecteren van het afwijkende DNA dat de oorzaak is van kanker; in dit geval darmkanker. “Het MESA+ instituut voor nanotechnologie waar ik werk, biedt een fantastische infrastructuur voor het fabriceren van nanodevices, zoals nanodraadjes. Het idee is om de receptoren voor dit DNA aan zo’n nanodraadje te hechten en het totaal op te sluiten in een kleine capsule, ter grootte van een bruine boon. Als deze receptoren kankerspecifiek DNA detecteren, verandert de elektrische stroom door het draadje.” Het onderzoek vordert gestaag en heeft inmiddels al twee patenten opgeleverd. Het draadje is klaar en ook het hechten van de receptoren is gelukt. “We gaan nu verder met het feitelijke ontwerp van de pil en de signaaloverdracht. We dachten in eerste instantie aan het laten afscheiden van een blauwe kleurstof, maar willen nu - in de tijd van de draadloze communicatie - overstappen op een elektronisch signaal. Hoe dat systeem er uit zal gaan zien is nog niet duidelijk. Het kan gaan door het uitlezen bij de dokter of bij de GGD of zelfs het doorgeven van het signaal via de mobiele telefoon.” Albert van den Berg ziet het gebruik van deze pil al helemaal voor zich:

www.ikt.nl

Aan de Spinozaprijs is een bedrag verbonden van 2,5 miljoen euro. Een deel van het geld zal worden besteed aan het lopende onderzoek. Albert hoopt daarnaast tijdens een sabbatical van vier maanden in de VS inspiratie op te doen voor nieuwe vakgebieden en toepassingsgebieden. “Ik heb al goede contacten bij Harvard en van daaruit zal ik ook bij de andere Amerikaanse topuniversiteiten binnen kunnen komen.” In een bijzin in het interview op het NOS-journaal en bij RTV-Oost werd gesproken over geld voor de popularisatie van de technische wetenschappen onder de jeugd. Albert van den Berg denkt daarbij aan een soort kit voor de middelbare scholen waarmee de leerlingen zelf kunnen experimenteren met labs-on-a-chip. Dat hij zich daarbij nadrukkelijk ook op meisjes richt is duidelijk. Waarschijnlijk vanwege de medische component is ruim de helft van zijn promovendi vrouw. “Daarnaast is de bekende kinderboekenschrijfster Martine Letterie bezig om een kinderboek te schrijven over de nanopil. Dat is uiteraard een financiële ■ bijdrage waard.”

Spinoza-winnaar prof.dr.ir. Albert van den Berg.

Net worked Innovation

Novay brengt innovatie 58

Begin dit jaar veranderde het Telematica Instituut de naam in Novay. Het is niet een wijziging omdat de directie het zo leuk vindt, maar het is het resultaat van de sterke wens om aan te geven dat de strategie en de activiteiten in de laatste jaren drastisch zijn veranderd. De naam ‘Instituut’ past in het totaal niet bij een organisatie die door een bijzondere manier van open innovatie - ze noemen dat Networked Innovation bedrijven en overheden helpt bij het ontwikkelen van nieuwe ICT-oplossingen. Novay werkt zowel voor de grote multinationals als voor het (regionale) MKB. Al is dat laatste amper bekend. Met haar co-inspire network is Novay - op ICT-gebied - dus een directe aanvulling op Syntens. Novay heeft echter ook de oorspronkelijke kenmerken van het Telematica Instituut behouden: het ontwikkelen van grote landelijke projecten en het zelfstandig ontwikkelen van ICT gebaseerde diensten, waarvoor een (latente) marktvraag bestaat. Door een koppeling van deze twee activiteiten heeft de spagaat die enige jaren geleden ontstond, plaatsgemaakt voor een organisatie die met twee benen op de grond staat.

als b asis vo or suc c es

binnen handbereik

hen daarin niet storen met toepassingsgerichte vragen. Ze zijn wel belangrijk voor het opleiden van de innovatieve informatici die we hier nodig hebben.” René is de wetenschappelijke man van het duo, dat staat voor het open innovatie-karakter van Novay.

59

Interdisciplinair De aanpak van Novay is niet alleen multidisciplinair, maar ook interdisciplinair. “We streven er naar om oplossingen die voor de ene sector zijn ontwikkeld te vertalen naar andere sectoren, zodat het wiel niet twee maal behoeft te worden uitgevonden.” Een opvallend voorbeeld van deze strategie is het virtuele laboratorium dat voor een aantal multinationals is ontwikkeld. Wil Janssen: “DSM merkte dat het langzamerhand niet meer mogelijk is om alle onderzoekers fysiek bij elkaar te krijgen. Toch wordt van hen verwacht dat ze samen nieuwe producten en technieken ontwikkelen. Wij hebben als Novay daarna een consortium gevormd met daarin ook bedrijven als Philips en FEI, die met hetzelfde probleem worstelden. Het virtuele laboratorium blijkt zo succesvol dat FEI het inmiddels als product op de markt brengt en het - met onze hulp - heeft vertaald naar een nieuwe dienst.

Privacy (door Niko Wind)

Mede door de commerciële activiteiten is Novay inmiddels uitgegroeid tot een organisatie met tachtig medewerkers, van wie zeventig universitair geschoolde (en vaak gepromoveerde) onderzoekers. Het overgrote deel van deze mensen is gehuisvest in het oude hoofdkantoor van de Grolsche Bierbrouwerij in Enschede. Omdat ‘Twente’ voor een deel van jonge academici te ver en vooral te onbekend is, heeft Novay inmiddels een filiaal in Amsterdam geopend. Wie denkt dat Novay alleen draait op informatici komt bedrogen uit. Omdat het veelal gaat om directe toepassingen is een multidisciplinaire aanpak noodzakelijk en staan er onder anderen ook psychologen, bedrijfskundigen en interaction designers op de loonlijst.

Open Innovation Het ondernemende karakter van Novay komt expliciet tot uiting in de tekst op het visitekaartje van Wil Janssen: Manager Business Development. Hij praat vol vuur over de combinatie van excellente ICTkennis en innovatiekracht. “We hebben dat samengebracht onder de term ‘Networked Innovation’, een variant van de open innovatie. Bij ons is het niet het publiek, de klanten die samen zorgen voor innovaties, maar zijn het de bedrijven die hun kennis inbrengen en samen met ons zorgen voor de noodzakelijke innovaties op ICT-gebied.” Die samenwerking is dringend noodzakelijk omdat zelfs binnen de grote bedrijven als Philips, KPN, DSM en ING beperkte research-kracht aanwezig is. “Programmeurs en andere uitvoerders zijn er in Nederland genoeg, maar echte ICT-innovatoren niet.” Ook de universiteiten zijn daar, volgens René van Buuren, niet voor toegerust. “Zij houden zich terecht bezig met het ontwikkelen van fundamentele kennis en je moet

Een ander item waar men in het voormalige hoofdkantoor van Grolsch mee bezig is, heeft betrekking op de bescherming van de privacy en de veiligheid van al die pasjes die we bij ons dragen. Volgens de onderzoekers van Novay kun je dat probleem niet oplossen binnen de verschillende sectoren. Het is een algemeen probleem voor onder meer de banken, de gezondheidszorg, de overheid en de ICT zelf. “Door een multidisciplinaire aanpak proberen we vanuit de ICT de juiste balans te vinden tussen de privacy en de kwaliteit van de dienstverlening.”

Groot en klein Als penvoerder van verschillende landelijke projecten heeft René van Buuren een goed overzicht van wat in Nederland gebeurt. “Een van de meest aansprekende projecten heeft betrekking op intelligente communicatie. “In dit Freeband-project werken we samen met een aantal Nederlandse universiteiten en bedrijven om nieuwe producten en diensten te ontwikkelen rondom ambient communication: altijd en overal met elkaar kunnen communiceren. Voor de kleinere projecten heeft Novay ook partners in de regio en zelfs bedrijven die in hetzelfde gebouw zijn gevestigd. Het gaat daarbij onder meer om Ndix, Trimm en Axis.”

Voor het MKB Belangrijk voor het (regionale) MKB is het programma Co-inspire dat onlangs is gelanceerd. Wil Janssen heeft daar hoge verwachtingen van. “Wij kunnen als specialisten bedrijven helpen met het vinden van oplossingen op ICT-gebied. Ze zijn dan direct bij de bron van de meeste toepassingsgerichte kennis op dit gebied en kunnen ons met een innovatie-voucher betalen.” Deze directe steun van het MKB past naadloos in de onderkop op het ■ reclamemateriaal van Novay: People driven, ICT empowered.

De networked innovators van Novay: Wil Janssen (l) en René van Buuren.

www.ikt.nl

Theor y of Constr aints zor gt

Eli Goldratt en de 60

Enige jaren geleden was de Theory of Constraints van Eli Goldratt onderwerp van een IKT-bijeenkomst. Velen hebben zich daarna gestort op zijn standaardwerk ‘Het doel’, maar slechts weinigen hebben deze ideeën in de praktijk gebracht. In juni jl. liet Edwin Krommendijk zien dat het echt werkt. Hij voerde deze theorie van de zwakste schakels in bij de Twentse Kabel Fabriek (een onderdeel van de TKH-groep), waarbij hij veel hindernissen moest nemen. Wie accepteert immers dat je door minder te produceren het rendement kunt verhogen? Een van zijn opvallendste uitspraken was: ‘Een verloren uur op een bottleneck is een verloren uur voor de hele organisatie; een gewonnen uur op een niet-bottleneck is verloren tijd’. Nu aandacht besteden aan slim managen van de voorraden en productie betekent, volgens Krommendijk, dat een bedrijf bij het aantrekken van de economie niet direct voor grote investeringen komt te staan. “De reductie van werkkapitaal wordt gecombineerd met een hogere output en een veel betere leverbetrouwbaarheid.”

(door Niko Wind)

Uitgangsput van de theorie van Eli Goldratt is dat elke organisatie een complexe keten is van onderling afhankelijke schakels. Net als bij een ketting wordt de sterkte van die keten bepaald door de zwakste schakel. “Door lokaal te optimaliseren zonder rekening te houden met de impact op de totale keten, is de kans groot dat de keten wordt verzwakt in plaats van versterkt.” Kosten- of personeelsreducie, efficiencymaatregelen of investeringen in machines zullen dus in veel gevallen een averechts effect hebben op het rendement van een onderneming.

Voorraden Het voorraadbeheer speelt vaak een grote rol bij het verbeteren van het rendement. Door een te grote productie op één plaats in de keten ontstaan tussenvoorraden. In sommige gevallen gaat het ook nog om voorraden voor de verkeerde producten. Er kan kanibalisme ontstaan op de grondstoffen, waardoor andere orders in de problemen komen. Te veel tussenvoorraden leiden ook tot chaos op de werkvloer; te grote voorraden eindproduct zorgen voor een groot beslag op de financiële middelen. Ook bij de inkoop kunnen problemen ontstaan. In de damesmode speelt dat het sterkst. De snellopers zijn binnen enkele weken de winkel uit; slaat iets niet aan, dan gaat het tegen dumpprijzen in de uitverkoop. “Je moet altijd een balans zien te vinden tussen kostenbeheersing, dus lage voorraden, en de bescherming van de klant, dus het aanhouden van hoge voorraden.” De prioriteiten moeten, volgens Krommendijk, duidelijk zijn en niet steeds wisselen. Communicatie is uiteraard één van de kernwoorden van een goede organisatie. Hét grote probleem is echter dat men veel te veel kostprijsgedreven bezig is. “Elke manager leert op de universiteit of hogeschool dat het

vo or for se verb etering van het r endement

money making machine

om de totale organisatie, de totale keten gaat, maar zodra men in een bedrijf aan de gang gaat, is men dat onmiddellijk vergeten. Men denkt het rendement te kunnen verhogen door te investeren in een nog snellere machine, maar heeft niet door dat elders de bottleneck is. De dure investering lost dus niets op, maar zorgt alleen maar voor nog meer ellende.”

61

De zwakste schakel Edwin Krommendijk, die zelfs optreedt tijdens de internationale ‘Goldratt-conferenties’, liet ook zien hoe het beter kan; hoe men door het versterken van de zwakste schakel geld kan verdienen. “Die schakels zijn zeker niet alleen de capaciteit van de machines in de productieruimte. Het gaat ook om tijd, geld, kennis, marktvraag, beleid en grondstoffen. De Theory of Constraints is daarnaast op elke organisatie toepasbaar. Bij Twentse Kabel ging het om een productieomgeving. Ook de gezondheidszorg, het onderwijs, projectorganisaties en alle andere bedrijven kunnen, door de zwakste schakel te versterken, beter renderen. Dat geldt zelfs voor de bakker om de hoek, die zijn bedienend personeel niet goed heeft verdeeld tussen het ‘uitleveren van bestellingen’ en de ‘directe verkoop’, waardoor de wachttijden in de winkel oplopen!” Kerndoel van deze benadering is het verhogen van de ‘troughput’ als sturend middel voor elke managementactie. De hoofddoelstellingen zijn dus het verbeteren van de leverbetrouwbaarheid en het verkorten van de doorlooptijden. “Bedenk dat de keten van activiteiten het tempo van geld verdienen bepaalt en dat de maximale snelheid wordt bepaald door het langzaamste deelproces.”

33% kostenreductie Die verbetering kan ook ontstaan door het tijdelijk verminderen van de orderinput. “Verkopers kijken er raar van op als je hun de opdracht geeft om minder orders binnen te halen. Orders betekenen immers werk voor de productie en een hogere omzet zorgt voor meer inkomsten. Toch kan dit noodzakelijk zijn om een verstopte productie weer op gang te brengen. Aan de andere kant kan het noodzakelijk zijn om de buitendienst te ontlasten van allerlei neventaken. In de productie kijkt men vreemd op als de meest efficiënte machines tijdelijk worden stopgezet omdat deze alleen maar zorgen voor meer tussenvoorraden, dus voor een kostbaar beslag op de grondstoffen en de fysieke ruimte in de werkplaats.” Het kost, volgens Edwin Krommendijk, veel inspanningen om de mensen in de organisatie te overtuigen van de juistheid van deze aanpak. Hij kreeg bij Twentse Kabel het voordeel van de twijfel en kwam, door een gestructureerde aanpak van de problematiek, tot verbluffende resultaten. “Onze leverbetrouwbaarheid is gestegen naar 98%. Mogelijk nog belangrijker is dat de doorlooptijd in de productie is gehalveerd. Dat betekent een kapitaalreductie van meer dan 50%, Daarnaast wisten we ondanks de betere leverbetrouwbaarheid - ook de voorraad eindproduct te verminderen.” Het resultaat van deze aanpak is een werkkapitaalreductie van liefst 33%. De veel hogere leverbetrouwbaarheid zorgde ook voor een aanzienlijke vermindering van de communicatie met de klant. “De order wordt immers in 98% van de gevallen correct en op tijd uit-

geleverd.” De korte doorlooptijd is zelfs een succesfactor geworden bij de strijd om de contracten. “Daar profiteren we nu al van, maar als de economie weer aantrekt, zal blijken dat we een forse voorsprong op de concurrentie hebben opgebouwd.”

Cultuurverandering Werken volgens de Theory of Constraints vereist een cultuuromslag omdat veel veranderingen tegennatuurlijk lijken. Het lukt ook niet

www.ikt.nl

zonder geavanceerde software voor de productieplanning en het voorraadbeheer. Edwin Krommendijk adviseerde om bij de implementatie van deze aanpak niet te veel hooi op de vork te nemen en te beginnen bij een deel van de organisatie. Hoewel hij zich in zijn studie aan de UT intensief met de theorie van Eli Goldratt had beziggehouden, schakelde ook hij gespecialiseerde consultants in.” Het opsporen van de bottlenecks is een lastig karwei en als je te diep in de organisatie zit, is het moeilijk om ■ voldoende afstand te nemen.”

Edwin Krommendijk: “Een ‘money maker’ en geen geld slurpende eenarmige bandiet.”

Kennisp ark stimuleer t samenwerking hightech b edrijf sleven

ValoTop is open innoveren 63

Dirk Zijlstra (l) met naast hem de heren Ribbers en Van Reisen van de Tegema Group.

Het Kennispark is niet alleen een groep gebouwen, waarin hightech bedrijven worden ondergebracht. Het is ook een club die de kennisintensieve starters helpt om met hun producten door te groeien naar de top van de internationale markt. Exponent van deze stimuleringspoot van Kennispark is Dirk Zijlstra. Hij wist in Brabant door een slimme manier van samenwerken tussen een aantal grote en kleine bedrijven echte innovatie te op gang te brengen.

wacht kan worden dat ze samen de klus kunnen klaren. “Als er consensus is en iedere partner weet wat van hem wordt verwacht kan het nieuwe product of de nieuwe module worden ontwikkeld. Er zijn echter een aantal forse valkuilen, waarvoor ik hen wil behoeden.” Naast een goed contract gaat het bij de ValoTop-aanpak om gelijkheid: geen hiërarchie, maar wel een penvoerder die namens de anderen met een opdrachtgever of een marktpartij praat. Hij moet ook de voortgang bewaken.

Geen doel maar een middel (door Niko Wind)

Dirk Zijlstra had het kunstje - dat hij ValoTop noemt - onder meer al vertoond met bedrijven rond Philips Medical Systems, maar daar was sprake van een grote multinational in combinatie met MKB in de maakindustrie. “We hebben daar gezorgd voor een gezamenlijk innovatieproces op basis van gelijkheid. Er was een klus (het herontwikkelen van een patiëntentafel) die geklaard moest worden en we hebben daarvoor een aantal bedrijven samengebracht. Het is belangrijk om die groep niet te groot te maken en vooral om te voorkomen dat het een praatclub wordt.” Hij vergelijkt het wel met de Twentse Modulen Groep, waarin werd getracht om samen producten of subassemblies te ontwikkelen en te maken. “Dat was te idealistisch en te groot van opzet.”

Wordt samen OEM! Wat rond Eindhoven lukte, kan ook in Twente gebeuren. Alleen is de situatie hier totaal anders. Geen multinational die sterk bepaalt wat er gaat gebeuren, maar een wolk aan kleine innovatieve bedrijven, die geen van allen genoeg inhoud hebben om tot OEM uit te groeien. In de aanpak waarmee Dirk Zijlstra in Twente aan de slag is gegaan, wordt rond één kansrijk product een groep bedrijven gevormd, waarvan ver-

www.ikt.nl

In Twente, dat qua innovatie wordt beheerst door kleine innovatieve bedrijven, is clustervorming essentieel. “Het is echter geen doel op zich, maar een middel om massa te krijgen en daarmee een markt of marktdomein te veroveren. Primair staat dus het vinden van een potentieel succesvolle product-marktcombinatie.” Dirk Zijlstra speelt daarbij een adviserende en bindende rol en - wat zeker zo belangrijk is - hij kent de subsidiekanalen en weet daardoor bijna altijd de benodigde extra financiën bij elkaar te krijgen.

Contracten De Tegema Group heeft in het zuiden in zo’n cluster meegedraaid. Directeur Bonny Ribbers en zijn projectleider Willem van Reisen zijn tevreden over het verloop van het proces en de uitkomst. Toch waarschuwden zij het Twentse bedrijfsleven om alles in contracten vast te leggen. “Daarbij is er altijd één partij die een veel groter belang heeft. En je moet er de tijd voor nemen.” Hun bedrijf investeerde ruim twee jaar en een miljoen euro om samen met anderen een product op de markt te brengen. “De start was stroef, maar nadat men elkaars vertrouwen had gewonnen, verliep de samenwerking voorspoedig.” De uitvoering moet, volgens hen, geschieden door een projectgroep van direct betrokkenen. Het is belangrijk om daar een stuurgroep op directieniveau boven te zetten, die alle problemen buiten het project om ■ kan tackelen.

Stichting Fris zet oostelijk b edrijf sleven op de kaar t

Uniek netwerk voor nieuwe media 64

Arjan van Liere, voorzitter van Stichting Fris: “ Bij ons gaat het om kennen en gekend worden.”

Stichting Fris bestaat nog maar een paar jaar, voortgekomen vanuit inspanningen van onder meer Oost NV en Syntens om een aantal grote ‘Nieuwe media events’ op te zetten. Er bleek behoefte aan meer structurele aandacht voor en door de sector en drie jaar geleden veranderde de strategie. Onder voorzitterschap van Arjan van Liere, directeur van Present Media, werd de doe-organisatie omgevormd tot een flexibel netwerk van bedrijven die ‘iets’ te maken hebben met nieuwe media. Twente is en blijft de basis, maar het netwerk breidt zich langzaam uit naar Arnhem, Deventer en Zwolle. Dat deze aanpak succesvol is, blijkt wel uit de groeiende invloed van Twente in het traditioneel Randstedelijke wereldje van reclamebureaus. (door Niko Wind)

De stichting is een losse club new media-bedrijven en professionals. Je wordt ‘lid’ door je aan te melden op de website www.stichtingfris.nl en je kunt daarmee profiteren van de activiteiten van de stichting maar ook van andere bedrijven en instellingen binnen het netwerk. Zo wordt er veel aan PR gedaan, zijn er bijeenkomsten, legt Fris contacten en probeert men opdrachten en grote subsidiepotten naar het bedrijfsleven te leiden. De gemeenten Enschede en Hengelo waren met een startsubsidie de eerste sponsors. Nu draait de stichting voornamelijk op inkomsten vanuit projecten van onder meer Saxion. De bestuursleden komen vanuit de sector, maar ook vanuit het ROC van Twente, de Saxion Hogeschool, de Universiteit Twente, Oost NV en Syntens.

Specialisten De grote full-service reclamebureaus zijn vrijwel allemaal in de Randstad gevestigd. “Maar,” aldus Arjan van Liere, “ze zijn steeds minder echt full-

service. Ze hebben de hulp nodig van specialisten. En die specialisten zitten in het Oosten, waarvan veel in Twente. Maar ook in Zwolle, Arnhem en Deventer heb je top-professionals, vooral op het gebied van de nieuwe media.” Het netwerk bestaat vrijwel volledig uit kleine bedrijven op een paar uitzonderingen na. Zo steekt TRIMM daar met 70 medewerkers bovenuit. Maar ook dat is een specialistisch bedrijf dat zich richt op het bouwen van uiterst complexe websites. “Juist vanwege de kleine omvang van de bedrijven is persoonlijk contact essentieel. Bij ons gaat het om kennen en gekend worden en vooral om het vertrouwen dat niemand probeert een ander een loer te draaien. Fysiek komen ook veel Twentse ‘nieuwe media-bedrijven’ bij elkaar op onder meer de ‘creatieve campus’ in de Enschedese wijk Roombeek. De faam van deze bedrijven is de landsgrenzen intussen overgestoken. Ook vanuit internationale bedrijven wordt meer en meer een beroep gedaan op de kennis van de Twentse specialisten. “En dat is de kracht van Fris, niet alleen lokaal werken maar ook de horizon verbreden. Al merken de klanten van de grote bureaus lang niet altijd dat een flink deel van hun campagne het stempel ‘Twente inside’ heeft.”

Projecten en PR Uiteindelijk draait alles om geld. Maar bij Stichting Fris is dat geen subsidiegeld. “Onze filosofie is samen meedraaien in projecten en samen zorgen voor een goede PR voor de Stichting en vooral de participerende bedrijven.” Met die bekendheid gaat het steeds beter. De Regio en de Provincie weten het netwerk en de bedrijven steeds beter te vinden en ook met Novay (het vroegere Telematica Instituut) worden de banden aangehaald. “Het leuke is dat wij veel dingen in de praktijk doen, die bij Novay fundamenteel worden aangepakt.” De stichting heeft inmiddels ook een ‘papieren’ magazine op de markt gebracht: Frismag, magazine voor ondernemende creatieven. Kijk ■ voor meer informatie op www.stichtingfris.nl en www.frismag.nl.

Scope Nieuwe deelnemers

Nieuwsrubriek over Twentse zaken en mensen.

IKT-Almelo e.o.

Wanneer u deelnemer bent van IKT kan uw nieuws onder Scope worden opgenomen. Persberichten bij voorkeur per e-mail aan te leveren.

Hollandertechniek b.v. Twentepoort West 27 7609 RD Almelo Contactpersoon: dhr. G. Velderman Briedé Cassese advocaten en mediators Ganzendiepstraat 21 7607 LZ Almelo Contactpersoon: mevr. mr. L.V.S. Cassese

IKT-Enschede Restaurant Hanninkshof Usselerhofweg 5 7548 RZ Enschede Contactpersoon: dhr. A. Driessen DLS Trainingen Nicolaasstraat 34 7553 KZ Hengelo Contactpersoon: dhr. D. Lutje Schipholt Qutive BV Hengelosestraat 541 7521 AG Enschede Contactpersoon: dhr. drs. B.B.J. Heemink

Ons adres: IKT/Twentevisie T.a.v. Saskia Rikhof-Slot Postbus 5501 7500 GM ENSCHEDE

Tel. 053 - 48 49 980 Fax. 053 - 48 49 985 E-mail [email protected]

Het accountants- en belastingadvieskantoor BonsenReuling heeft onlangs voor de Rechtbank in Arnhem een procedure inzake bijtelling auto van de zaak gewonnen. Volgens de fiscus waren gereden kilometers in de lunchpauze tussen woning en werk privékilometers. Volgens de cliënt van BonsenReuling waren deze kilometers aan te merken als woon-werkverkeer en dus zakelijk. De Rechtbank stelde de cliënt van BonsenReuling in het gelijk. Deze uitspraak is de eerste van zijn soort omtrent dit onderwerp en dus zeer van belang voor de fiscale rechtspraktijk. Stator B.V. heet vanaf 15 juni jl. Falck Bedrijfshulpverlening B.V. Het bedrijf is geïntegreerd in de Falck organisatie in Nederland. Stator verzorgt sinds 1996 opleidingen en trainingen op het gebied van bedrijfshulpverlening, veiligheid en welzijn. Ook binnen de Falck-organisatie worden deze activiteiten voortgezet. De integratie van Stator in de Falck-organisatie leidt tot een professionalisering en een uitbreiding van het producten- en dienstenpakket. In het kader van het Actieprogramma Versterking Industriepotentieel Twente (VIT) wordt op 28 september a.s. een bijeenkomst georganiseerd onder de titel ‘Ruimte voor Bedrijven. Hoe gaat Twente hier nu mee om? ’ Aanleiding is een onderzoek dat de Kamer van Koophandel over dit onderwerp heeft laten uitvoeren. De lunchbijeenkomst vindt plaats bij Ferrari Garage Munsterhuis in Hengelo. Nadere informatie: Oost NV, Ingrid Wiering, telefoon 053-851 6851. ■

Kenneth Smit Training Nicolaasstraat 36 7553 KZ Hengelo Contactpersoon: dhr. O. de Roo Twente Schildersdiensten BV Grotestraat 268 7441 GT Nijverdal Contactpersoon: dhr. H. Schutte Digidee Ontwerpstudio Postbus 1423 7500 BK Enschede Contactpersoon: dhr. R.G. Hoveling Haed Oost Recruiting-Projects Tromplaan 23 7513 AB Enschede Contactpersoon: dhr. ing. R. de Neef

IKT-Hengelo e.o.

IKT-Oldenzaal

ATL Coatings Postbus 54 7550 AB Hengelo Contactpersoon: dhr. A.B.W. ter Linden

Twents Carmel College Lyceumstraat 36 7572 CR Oldenzaal Contactpersoon: dhr. H.A.J.M. Nijboer MME

Peters & Lammerink Architecten Paul Krugerstraat 43 7596 LX Hengelo Contactpersoon: dhr. ir. M.C. Lammerink

IKT-West-Twente

IKT-Haaksbergen

Brinks Carrosserieën BV Topaasstraat 18 7554 JH Hengelo Contactpersoon: dhr. ing. J.G. Vink

Manpower Drienerstraat 12a 7551 HG Hengelo Contactpersoon: mevr. S. Smit-Lucassen (Ook deelnemer geworden van IKT-Hengelo)

Jouw Franchise Pr. Beatrixstraat 70 7551 BN Hengelo Contactpersoon: dhr. L. Schrier

www.ikt.nl

Expoformance Spechthorstdwarsweg 9 7471 GJ Goor Contactpersoon: dhr. T. Lentelink GO-AcT 1e Zuider Pierkesmarsweg 3 7437 SZ Bathmen Contactpersoon: mevr. ing. J.H.A.M. Middendorp

65

Twente Agenda 66

Datum

Aanvang

Onderwerp

21 sept. 24 sept. 28 sept. 30 sept. 1 okt. 2 okt. 5 okt. 6 okt. 6 okt. 7 okt. 7 okt. 3 nov. 5 nov. 12 nov. 14 nov. 16 nov. 17 nov. 18 nov. 20 nov. 23 nov. 25 nov. 1 dec. 7 dec. 10 dec. 15 dec.

16.00 uur 16.00 uur 11.30 uur 15.00 uur 16.00 uur 08.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 07.00 uur 17.00 uur 17.00 uur 18.00 uur 16.00 uur 09.30 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 17.00 uur 17.00 uur 17.00 uur 17.00 uur

Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek VIT-bijeenkomst bedrijventerreinen V IT/Oost NV Jaarvergadering IKT Bedrijfsbezoek IKT-West-Twente Conferentie ‘Internationaal Twente’ Regio Twente Lunchbijeenkomst IKT-Oldenzaal Bedrijfsbezoek IKT-Hengelo Opname programma Memphis Ontbijtbijeenkomst IKT-Almelo e.o. Avondbijeenkomst IKT-Haaksbergen Opname programma Memphis Twente Concert Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek Interregionaal Klootschiet Toernooi Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie Bedrijfsbezoek IKT-Berkelland Lunchbijeenkomst IKT-Haaksbergen Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Lunchbijeenkomst IKT-West-Twente Opname programma Memphis Eindejaarsbijeenkomst IKT-Oldenzaal Eindejaarsbijeenkomst IKT-Enschede Eindejaarsbijeenkomst IKT-Hengelo

Organisatie IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT Twentevisie IKT IKT Twentevisie IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT Twentevisie IKT IKT IKT

Voor nadere informatie: IKT KPMG Regio Twente VIT/Oost NV

Bernard Wientjes op IKT-jaarvergadering Tijdens de jaarvergadering van de Industriële Kring Twente op 30 september a.s. zal Geert de Raad na acht jaar de voorzittershamer overdragen aan zijn opvolger, Herman Spenkelink. De laatste zal ook de jaarrede uitspreken. De heer Spenkelink is momenteel vice-voorzitter van IKT. In het openbare deel van de jaarvergadering zal IKT-voorzitter Spenkelink dit jaar de voorzitter van de ondernemingsorganisatie VNO-NCW, mr. Bernard Wientjes, verwelkomen. De laatste zal ongetwijfeld zijn visie geven op de Rijksbegroting die minister Bos enkele dagen tevoren heeft gepresenteerd. De jaarvergadering wordt gehouden in het Theaterhotel in Almelo. Het openbare deel start om 16.15 uur.

tel. 053 - 484 99 80 tel. 053 - 483 25 25 tel. 053 - 487 65 43 tel. 053 - 851 68 51