Geen bal gedaan aan OS

$A´SZEKER -ETEENWAARDIGOPVOLGER VOORUWSPECIALIST BENTU DEKONINGTERIJK

SPECIALISTINSPECIALISTEN 0 7

a p r i l

2 0 0 9

•

n u m m e r

0 6

•

j a a r g a n g

3

•

w w w . i t - e x e c u t i v e . n l

‘Geen bal gedaan aan OS’

IN HET NIEUWS

SALARIS GEKORTWIEKT Menige werkgever grĳpt de crisis aan om het mes in salarisverhogingen te zetten. Die is al bĳna gehalveerd tot 2 procent en eenderde van de werkgevers overweegt de lonen te bevriezen. Voor veel senior executives is het zelfs al zo ver. p. 05

MANAGEMENT

‘IK ZWEER’ VOOR MANAGERS? Elke charlatan kan zich manager noemen. Moet het management zich niet eens ontwikkelen tot een echt beroep? Harvard-wetenschappers pleiten voor een officiele eed voor managers, net als bĳvoorbeeld voor artsen en advocaten. p. 15

TECHNOLOGIE

VIRTUELE DESKOPS IN ZWOLLE De gemeente Zwolle gaat zĳn desktops virtualiseren. Straks zullen meer dan duizend desktops worden vervangen door thin clients. Het doorslaggevende argument voor deze keuze is de beoogde halvering van het energieverbruik. p. 20

Vorige kabinetten hebben volgens staatsscretaris Heemskerk geen bal gedaan aan de implementatie van open source. Maar ook daarna wordt weinig voortgang geboekt. De overheid is een mammoettanker die met moeite zĳn koers verlegt, constateert Heemskerk. Maar er gaat een tandje bĳ.

H

et is alweer anderhalf jaar geleden dat de staatssecretarissen Frank Heemskerk (EZ) en Ank Bijleveld (BZ) hun actieplan ‘Nederland Open in Verbinding’ (NOiV) lanceerden. Doel: het doorvoeren van open standaarden in de publieke sector en, waar mogelijk, de inzet van open source software. Hoewel het beleid met gejuich is ontvangen, komt de implementatie langzaam op gang.

Naast deze stand van zaken rond het ‘open’ beleid is er in dit themanummer overheid aandacht voor de vervanging van desktops bij de gemeente Zwolle door thin cllients. Ook gaan we in op de nieuwe Europese standaard eGov Share die de uitwisseling van informatie moet verbeteren en de nadering van de Europese deadline voor elektronische dienstverlening bij gemeenten. p.10, 20 & 24

MENS & WERK

ROEKELOZE LEFGOZERS Hoogopgeleide starters op de arbeidsmarkt zĳn boordevol zelfvertrouwen, maar ook een beetje roekeloos. Bang voor werkloosheid en de crisis zĳn ze niet. Ze betreden alleen niet goed genoeg voorbereid de bestaande krappe arbeidsmarkt. p. 27

B+P =100% Ga op zeker, ga voor B+P www.benp.nl

10138729

Projecten slagen 100%, zoals het hoort

NIEUWS

Nieuw leven

4-9 5 9

Het gebruik van open standaarden en open source software bĳ Nederlandse overheden stelt nog bĳzonder weinig voor. Dit ondanks het feit dat het gebruik van open software officieel regeringsbeleid is en overheden iets uit te leggen hebben als ze niet voor open source software kiezen. Tenminste, in theorie. Staatssecretaris Frank Heemskerk is de eerste om dit volmondig toe te geven in het interview dat u in dit blad kunt lezen. Tegelĳkertĳd vindt hĳ dat overheden wel massaal dit open beleid moeten zullen gaan volgen. De verklaring die hĳ aan deze lange aanloop geeft is dat plannenmakers bĳ de overheid moeite hebben om af te stappen van hun traditionele model en dito dienstverleners. Deze aanpassing van het gedrag verloopt niet gemakkelĳk. Op de klacht van het NOiV dat dit programmabureau te weinig financiële armslag krĳgt, reageert hĳ uitermate snel. Vorige week is het budget voor 2009 opgeschroefd van 1,4 miljoen naar 3,7 miljoen euro. Maar deze financiële injectie is niet bepaald een garantie voor succes. Bĳ tal van aanbestedingsprocedures van overheden wordt bĳvoorbeeld expliciet van Microsoft-software uitgegaan. Ook bĳ het in dit nummer beschreven desktopvirtualisatietraject van de gemeente Zwolle blĳkt open source nauwelĳks een aandachtspunt. Op de werkvloer leeft kortom het onderwerp niet erg. De overheid heeft de wendbaarheid van de mammoettanker, stelt Heemkerk in dit nummer dan ook nog maar eens vast. Open source is daardoor vooral een ideologisch speeltje gebleven, zonder veel politieke sturing en zonder serieuze uitvoeringsorganisatie. Er lĳkt onder leiding van Heemskerk wel een kentering op til. De substantiële verhoging van het budget van het programmabureau van Nederland Open in Verbinding (NOiV) is in ieder geval een duidelĳk signaal. Naast de desktopvirtualisatie in Zwolle is er in dit nummer ook aandacht voor de Europese eGov Share-standaard die de uitwisseling van overheidsinformatie moet vergemakkelĳken. Ambtenaar Ernst van Altena van de gemeente Heemskerk ziet de implementatie van het open beleid als een belangrĳk middel om de digitalisering van de gemeentelĳke dienstverlening nu eindelĳk eens op gang te krĳgen. Wil al het loketwerk bĳ de gemeente ook in digitale vorm beschikbaar komen op de browser, dan moeten tal van werkprocessen en achterliggende informatiesystemen nog steeds op de schop. Het is volgens Van Altena te kostbaar om deze nieuwbouw met de bestaande dure licenties uit te voeren. Gemeenten moeten de koppen bĳ elkaar steken en gezamenlĳk met open source software een belangrĳk deel van deze nieuwbouw invullen. In feite krĳgt het NOiV-programma daarmee nieuw leven ingeblazen, want tot nu toe was het niet meer dan een handig breekĳzer om closed source leveranciers de duimschroeven wat aan te draaien. Ik ben benieuwd wat er van deze ambities terechtkomt.

Nieuwsoverzicht Weekmakers Wannahave

MANAGEMENT 10 13 14 15 17

Interview staatssecretaris Heemskerk Column Charles Groenhuijsen Management Kort ‘Hippocratische eed’ voor managers hard nodig Column Ron Tolido

TECHNOLOGIE 20 23 24

Case gemeente Zwolle: energieverbruik omlaag Column Dominique Deckmyn Op weg naar ‘eGovernment’

MENS & WERK 27 27 28 29

Nieuws arbeidsmarkt Banencarrousel Portret van een it-manager Column René Diekstra

FORUM 30 30 30

Lezersreacties Cartoon Colofon

ADVERTEERDERSINDEX 01 02 01 18,19 01 22 06 01 31 27 08,16,32 22

Sytse van der Schaaf Adjunct-hoofdredacteur IT Executive

nr 06

7 april 2009

A2 Networks Antares B+P Commit IT Cam Solutions Focus Conferences IT-Staffing Jenrick NVGA Pimarox SLTN Xlence

3

DURFKAPITAAL GOOGLE Google is een dochterbedrĳf begonnen dat durfkapitaal gaat steken in de sectoren waar het zelf ook al op grote of kleinere schaal actief is zoals het consumenteninternet, software, duurzame technologie en gezondheidszorg. Investeerder William Maris en het hoofd van de mobiele divisie Rich Miner gaan leiding geven aan het initiatief waar in totaal 100 miljoen dollar voor vrĳgemaakt is. De eerste doelgroep zĳn medewerkers van Google die met plannen voor een eigen bedrĳf rondlopen.

BANEN WEG BĲ GETRONICS KPN grĳpt hard in bĳ automatiseringsdochter Getronics. Dit jaar verdwĳnen er 1400 banen, 10 procent van het totaal, waarvan zevenhonderd in Nederland. KPN zegt dat deze sanering een voorzorgsmaatregel is om de winstgevendheid op peil te houden in de verslechterende markt. KPN verwacht door de reorganisatie 60 miljoen euro op jaarbasis te besparen. Eerder maakte Getronics bekend dat het een samenwerkingsverband aangaat met zes branchegenoten waaronder APX en Compucom elders in de wereld om zĳn werkplekbeheerdiensten ook in het buitenland optimaal aan te kunnen bieden.

CIBER WIL UITBREIDEN IT-dienstverlener Ciber zegt in gesprek te zĳn met een overnamekandidaat in Nederland. Het bedrĳf neemt deze stap om het huidige personeelsbestand flink uit te breiden. Er zouden dit jaar tenminste tweehonderd nieuwe mensen bĳ moeten bĳ de huidige vĳfhonderd medewerkers om het grote aantal nieuwe orders aan te kunnen. Ook zegt Ciber bĳ branchegenoten langs te gaan om bankzitters op te kopen.

ZUINIGE LETTER De letterkeuze heeft grote invloed op de kosten van het printen, blĳkt uit een test van Printer.com. Als bedrĳven afstappen van het veelgebruikte lettertype Arial gaan de kosten met ruim 30 procent naar beneden. Printer.com onderzocht het inkt- en tonerverbruik van tien populaire fonts bĳ het printen van een voorbeeldbrief op A4-formaat. Het zuinigste font blĳkt ‘Century Gothic’ dat standaard bĳ Windows wordt meegeleverd. Het presteert beter dan het speciaal voor zĳn zuinigheid ontwikkelde Ecofont.

4

Cisco betreedt servermarkt Cisco Systems baarde opzien met de introductie van het nieuwe Unified Computing-platform. Het betreedt hiermee de markt van de servers, maar benadrukt zelf dat het gaat om een platform dat ‘networking’, ‘computing’, opslag en virtualisatie in een enkel systeem onderbrengt.

A

lle benodigde software wordt voorgeïnstalleerd meegeleverd. Het platform is gericht op grote ondernemingen, hosting-providers of Cisco’s eigen datacenter-partners. Een geïntegreerd systeem heeft significante voordelen; het verlaagt kosten, vermindert het aantal apparaten die moeten worden beheerd en gekoeld, en die andere vormen van aandacht nodig hebben. Opvallend is het grote aantal partners dat Cisco bij dit initiatief heeft be-

trokken; de servers bevatten processors van Intel en software van Microsoft en VMware, of van Red Hat of Novell, de opslagcomponenten zijn van EMC en de beheersoftware is van BMC. Accenture kan als de integrator optreden die het platform installeert. Maar Cisco ziet zich wel geconfronteerd met een aantal uitdagingen. Allereerst betreft het een nieuwe markt voor Cisco, en verder gaat Cisco in die markt grootmachten als HP en IBM

IBM-banen VS naar India Zo’n vĳfduizend banen bĳ IBM in de Verenigde Staten worden geschrapt en een groot deel daarvan verdwĳnt naar lagerelonenlanden zoals India, zo meldden onder meer Financial Times en Wall Street Journal.

D

e ontslagen gaan vallen bij de divisie Global Business-services. Die zag de orderportefeuille in het vierde kwartaal al met 1 procent dalen ondanks een stijgende omzet. Naar verwachting kiezen meer klanten, waaronder bijvoorbeeld Procter & Gamble, voor bezuiniging op de computerdiensten op de korte termijn. IBM was tot nu toe wat betreft ontslagen de witte raaf onder de grote Amerikaanse concerns, en stelt zich aanvallend op met de beoogde overname van Sun Microsystems. IBM heeft wel laten weten dat ze in het ‘eerste halfjaar van 2009 meer banen zal schrappen dan in het tweede halfjaar’, maar zonder details te noemen. Voor ‘oprotpremies’ in 2009 is een bedrag van 300 tot 400 miljoen dollar gereserveerd, geen buitensporig bedrag voor IBM. Wel heeft IBM recent werknemers een gunstig aanbod gedaan om de VS te verlaten om te gaan werken in Azië. Daar hebben volgens IBM tientallen werknemers op gereageerd, meest werknemers van Indiase afkomst. IBM heeft een steeds groter deel van zijn ruim vierhonderdduizend werknemers in het buitenland op de loonlijst staan: begin 2009 was dat ruim 71 procent, tegen 65 procent in 2006.

•

nr 06

7 april 2009

Datacentermarkt in beweging

voor de voeten lopen. Daar komt nog eens bij dat IBM een belangrijke wederverkoper is van Cisco-apparatuur; IBM verkoopt jaarlijks 2 miljard dollar per jaar aan Cisco-producten. Bovendien kunnen IBM en HP ook makkelijk concurreren met het nieuwe Cisco-platform; IBM met producten van Juniper, en HP met de eigen ProCurve-netwerkproducten. Dus Cisco verkoopt het platform als ‘revolutionair’, maar misschien is het wel oude wijn in nieuwe zakken.

•

De geruchten dat IBM mogelĳk Sun overneemt zĳn een teken aan de wand dat de financiële crisis inmiddels ook de it-industrie danig op zĳn kop zet. De kans dat in de datacentermarkt de komende anderhalf jaar een hele serie overnames plaats zullen vinden, is redelĳk groot.

T

wee weken geleden bracht de Wall Street Journal naar buiten dat IBM in gesprek is met Sun om het bedrijf over te nemen. Dit gerucht kreeg een wat hardnekkiger karakter toen ook Intel-topman Paul Otellini een week later in een toespraak aan zijn medewerkers liet weten dat Sun in Silicon Valley bij tal van grootmachten langs is geweest om een mogelijke overname van het technologieconcern te bespreken. Volgens Otellini zijn er meerdere redenen waarom IBM interesse heeft in een overname van Sun. Allereerst is de lage beurskoers van Sun niet onbelangrijk. Het is nu goedkoper dan ooit om een grote vis als Sun te verschalken. Een belangrijker reden is volgens Otellini dat IBM door deze overname zijn positie op het gebied van Java en open source-architecturen aanzienlijk zou versterken met bijbehorende gevolgen voor zijn serververkopen. Dat de markt voor datacenters in beweging is bleek ook uit de recente stap van Cisco om de servermarkt op te gaan. Alleen dit jaar al steken bedrijven wereldwijd 100 miljard dollar in de vernieuwing van deze beveiligde computerruimtes die bedrijfsapplicaties en internet draaiende houden. Daar zit nog een flinke groei in de komende jaren. Naast IBM en Cisco wil ook HP een hoofdrol spelen in deze markt. IBM en HP lopen elkaar al voor de voeten in de markt voor bladeservers. Die concurrentieslag is vorig jaar uitgebreid naar outsourcingsorder toen HP zijn dienstenaanbod vorig jaar verstevigde door EDS over te nemen. Met een overname van Sun zou IBM het initiatief weer naar zich toetrekken in de servermarkt.

•

Salaris gekortwiekt M

enige werkgever grijpt de crisis aan om het mes in de salarisverhogingen te zetten, zo blijkt uit onderzoek van hr-bureau Towers Perrin. Vlak voor de kredietcrisis stegen de salarissen nog met gemiddeld 3,8 procent op jaarbasis. Dat is nu bij-

na gehalveerd tot 2 procent. In veel gevallen zou dat percentage nog wel eens naar nul kunnen krimpen. Eenderde van de werkgevers overweegt om de lonen te bevriezen. Bij bijna 60 procent van de senior executives is het zelfs al zo ver.

•

WIE WIL ER OP MĲN WOLK? … of: een manifestogate in wording. Zelfs in de altĳd optimistische it-sector is het somberen. De crisis maakt ook van de laatste blĳmoedige visionair een calculerende middenstander. Gelukkig houdt er nog één hype stand: cloud computing! Waar we tot voor kort nog spraken over het asp-model, utility computing of gewoon internetapplicaties, daar hebben we nu die heerlĳk aangename en tegelĳk vage noemer. De Wolk! Gezien alle aankondigingen wordt het daar trouwens wel dringen. En die drukte zal nog toenemen nu marktvorser Gartner prognoses over een exploderende cloud-markt naar buiten heeft gebracht. De jaaromzetten zullen aanzwellen tot een duizelingwekkende 150 miljard dollar in 2013. Tja. En dus komt elke zichzelf respecterende leverancier met een cloud-initiatief. Dat omvat nieuwe elementen maar ook veel oude wĳn in nieuwe zakken: cloudapplicaties, cloud storage, cloudprinting enzovoort, enzovoort. Aanpalend komt het seminar en beurscircuit – World Cloud Expo! - op gang, en vormen zich allianties en vĳandbeelden. Het hoort er allemaal bĳ. Zo ook de roep om ....standaarden. Dat is altĳd interessant. De vorming van standaardisatiecomités is meestal een ingewikkeld paringsritueel. Van echte marktleiders gaat zo’n initiatief nooit uit – die zĳn niet gebaat bĳ standaarden. Dus het zĳn de runners up of/en de dienstverleners die de kar trekken. Vorige week zag het ‘Open Cloud Manifesto’(http://opencloudmanifesto.org) het licht. En verdomd: de marktleiders Amazon, Google, Salesforce waren er niet bĳ; Microsoft evenmin. Wel IBM, Sap, Sun, EMC, Cisco en vele kleinere spelers. Alles wĳst erop dat IBM de grote genius achter dit manifest is; Microsoft was er als de kippen bĳ het initiatief het graf in te prĳzen nog voordat het publiek werd: prachtig initiatief, maar waarom mogen we alleen maar tekenen bĳ het kruisje, was het op zich terechte verwĳt. ‘Weinig open’, gniffelde Microsoftie Steve Martin in zĳn blog. Het bedoelde effect was bereikt: nog voor het manifest naar buiten kwam, stond het al in een kwaad daglicht. En dat terwĳl in het hele manifest nog niet eens over specifieke standaarden wordt gesproken. Het hoort er allemaal bĳ. Inleidende beschietingen; posities die worden ingenomen. Wellicht is de eerste verzoeningspoging al genomen op het moment dat u dit leest. Hoe langer ik er over nadenk: cloud computing kon wel eens heel belangrĳk worden. ZAKELĲK KWETTEREN, KAN DAT? …volgens Gartner wel. Onze columnist Ron Tolido noemde Twitter in het vorige nummer op zĳn best een geweldig hulpmiddel voor de Nieuwe Werker om effectief contact te houden met een ecosysteem aan kennis, inzichten en gebeurtenissen. En op zĳn slechts een universum van willekeurig leuterende, megalomane adhd-types. Natuurlĳk heeft ook hypehunter Gartner zich erin verdiept: ‘A business guide to Twitter’ heet de verkenning waarin we lezen dat bedrĳven Twitter – of liever: ‘enterprise microblogging’ - al veel gebruiken voor marketingdoeleinden. Door mee te twitteren kunnen bedrĳven erachter komen hoe consumenten hun merk ervaren of welke problemen ze tegenkomen in de dienstverlening. Twitter kan ook ‘indirect’ worden gebruikt om mensen naar bedrĳfsblogs en -sites te verwĳzen en ze op te warmen voor het echte nieuws. En sommige organisaties gebruiken microblogs voor snelle interne communicatie tĳdens het werken aan projecten bĳvoorbeeld. Goed of slecht? Het advies van Gartner is voor Twitter dezelfde bedrĳfsregels op te stellen als voor mail, chat of websitebezoek, want veilig is het nooit. Fred van der Molen nr nr 06 06

77 april april 2009 2009

5

SYSTEEMBEHEERDERS | SOFT WARE-ENGINEERS PROGRAMMAMANAGERS

Recessie goed voor Linux

Tandberg doet ‘telepresence’ AH

EC verhoogt itonderzoeksbudget

Het ziet er naar uit dat Linux garen spint bĳ de recessie. Volgens een enquête van IDC is 65 procent van de 330 ondervraagden van plan om de werklast van hun Linux-servers met 10 procent te doen toenemen.

Ahold heeft een contract ondertekend met het Amsterdamse bedrĳf Imotions voor het installeren van Tandberg Telepresence-apparatuur in vĳf internationale kantoorlocaties van het concern.

Het beschikbare budget voor it-gerelateerd onderzoeks- en ontwikkelingswerk (r&d) gaat van 1,1 miljard euro in 2010 naar 1,7 miljard euro in 2013. Dit heeft eurocommissaris Viviane Reding aangekondigd.

‘T

E

...toevallig weten wij dat zij een top IT’er is U wist het waarschijnlijk niet. Maar deze hobbyfotograaf is een ervaren systeembeheerder. Een top IT’er die als freelancer voor ambitieuze opdrachtgevers werkt. Dat wij dat bij IT Staffing wél weten, is niet helemaal toevallig.

Enorm netwerk van opdrachtgevers

De afgelopen 20 jaar hebben we als IT-detacheerder een enorm netwerk van IT’ers opgebouwd. De beste software-engineers, consultants, systeembeheerders, helpdeskmedewerkers, netwerkbeheerders, projectmanagers en informatieanalisten. We weten welke technische skills ze hebben, maar ook welke persoonlijke eigenschappen ze erop nahouden.

Doe waar je goed in bent

Overigens: op dezelfde manier werken we ook samen met u als opdrachtgever. We willen meer van u weten dan alleen een rijtje functie-eisen. Hoe beter we u kennen, hoe sneller en effectiever wij een top IT’er kunnen inzetten op flexibele basis. Niet voor niets werken honderden opdrachtgevers zoals u met ons samen.

Tijd voor een kennismaking

Benut ons enorme netwerk van IT’ers! Wij maken het u gemakkelijk om over flexibele IT-expertise te beschikken. Daarbij hanteren we eerlijke tarieven richting opdrachtgevers en IT’ers. t 8FSWJOHFOTFMFDUJFWBOHFTDIJLUFGSFFMBODFST t $POUSBDUIBOEMJOH t 1BZSPMMJOH Als u zich blijft richten op uw kansen, zorgen wij voor de IT’ers die ze waarmaken. Good thinking!

Plaats een aanvraag op www.it-staffing.nl of bel voor een afspraak 030 600 1100

it-staffing.nl

en minderheid, 49 procent, verwacht dat Linux binnen vijf jaar voor hen het belangrijkste serverplatform is. Van alle ondervraagden, it-managers en -professionals, gebruikt 97 procent Windows Server, 57 procent Linux als besturingssysteem voor de server en 39 procent Unix. Het lijkt er op dat degenen die Linux al gebruiken, het nog meer zullen inzetten tijdens een recessie. Dit gaat vooral ten koste van Unix. Daarnaast wordt Linux steeds vaker ingezet in virtuele machines onder Windows Server. Op de ‘client’ maakt Linux nog niet veel indruk, maar dat kan veranderen door nieuwe computers als de netbooks. Ook in opkomende markten is Windows nog niet zo dominant, waardoor Linux meer kan groeien.

•

Gecategoriseerd adverteren G

elepresence’ is een vorm van videovergaderen waarbij mensen elkaar niet enkel ‘live’ via beeldschermen zien en kunnen overleggen, maar ook het gevoel krijgen dat ze zich in één ruimte bevinden. Dat is het gevolg van het hanteren van slimme 3d- elementen met onder meer identieke interieurs en verlichting, schermen van 1,65 meter en hd-beeld. Tandberg concurreert met Cisco en HP die ook dergelijke apparatuur aanbieden op een aanzienlijk hoger prijsniveau. Ahold laat de videovergaderapparatuur installeren in Amsterdam, Zaandam, Praag, Carlisle en Boston. Voor het video-vergaderen legt Imotions voor Ahold waar nodig glasvezelverbindingen naar de dichtst bijzijnde glasnetten aan.

•

Z

ij roept lidstaten en de industrie op hun budgetten en coördinerende activiteiten eveneens te verhogen. In het plan ICT Research and Innovation Strategy dat de Europese Commissie onlangs publiceerde. schetst Reding een zorgelijk beeld van de positie van de Europese it-industrie. IT speelt een steeds belangrijkere rol in de economie, maar Europa consumeert veel meer IT dan het zelf produceert. De EU investeert niet alleen ongeveer half zoveel als de Verenigde Staten, maar de onderzoeksinspanningen zijn tevens sterk gefragmenteerd. In Amerika is bovendien vijf maal zoveel risicokapitaal beschikbaar.

•

Nederlandse straten ‘in the picture’ Met Google Maps kun je nu ook een kĳkje nemen in de straten en wĳken van Amsterdam, Rotterdam, Groningen, Zaandam en Volendam.

G

oogle begint met het verkopen van advertenties die zijn toegesneden op de interesses van mensen. Die interesses worden in eerste instantie in kaart gebracht via ‘cookies’ die door andere advertenties van websites die worden bezocht, worden achtergelaten op het werkstation. Aan de hand van die cookies worden mensen in categorieën ingedeeld. Om privacyredenen zorgt Google ervoor dat gebruikers hun eigen categorieën kunnen beïnvloeden en ook kunnen besluiten om hier helemaal niet aan mee te doen, en de cookies kunnen uitzetten. De advertenties die mensen voor hun neus krijgen, moeten zo interessanter voor ze worden. Daarnaast stelt het Google in staat om gerichter advertenties te verkopen, waarbij adverteerders er bijvoorbeeld voor kunnen kiezen om hun advertenties te laten zien aan mensen die al eerder hun website hebben bezocht.

•

Budget datacenters VS stĳgt

oogle heeft de dienst Street View vorige maand in Nederland geïntroduceerd. Street View werd voor het eerst in 2007 gelanceerd in de Verenigde Staten. Inmiddels zijn er ook beelden beschikbaar van straten in Japan, Australië, Nieuw-Zeeland, Frankrijk, Spanje, Italië, en nu ook in Nederland en Groot-Brittannië. Met Google Maps kun je inzoomen op een specifieke plek en een 360-graden beeld daarvan verkrijgen. De dienst is niet onomstreden, omdat de foto’s als inbreuk op de privacy worden gezien. In de Verenigde Staten won Google een rechtszaak van een echtpaar wiens huis op de foto stond. Ook worden mensen op straat en kentekens van

auto’s gefotografeerd. Gezichten worden echter net als kentekens meestal vaag gemaakt. Soms gaat dit echter mis. Mensen

die zichzelf op de foto herkennen, kunnen die laten verwijderen.

•

Nederland belt duur mobiel

Uit onderzoek onder grote Noord-Amerikaanse bedrĳven blĳkt dat het gemiddelde budget voor datacenters aldaar dit jaar met bĳna 7 procent stĳgt.

D

e 300 ondervraagden werken allemaal voor bedrijven met minstens een miljard omzet en/of tenminste vijfduizend werknemers. Meer dan vier van de vijf bedrijven (84 procent) hebben uitbreidingsplannen voor hun datacenter in de komende 21 tot 24 maanden, waarbij de ruimte op jaarbasis gemiddeld 16 procent groeit. Het is opvallend dat budgetten in deze economische tijden ook nog kunnen stijgen. Dat heeft er waarschijnlijk mee te maken dat bedrijven hun datacenters als cruciaal zien bij het omhoog brengen van de productiviteit en het naar beneden brengen van kosten. Datacenters zijn goed voor 35 procent van het gemiddelde it-budget.

•

Het minuuttarief voor mobiel bellen ligt in Nederland met 20 cent aanmerkelĳk hoger dan het gemiddelde van 14 cent in de EU. Dat blĳkt uit het telecomoverzicht 2008 van de Europese Commissie.

D

e totale omzet uit telecomdiensten groeide in 2008 met 1,3 procent, nauwelijks meer dan de gemiddelde economische groei die op ongeveer 1 procent uitkwam. Van de investeringen in de telecommarkt is nog geen cijfer over 2008 beschikbaar, maar louter over 2007: 1,5 procent groei, veel minder dan de ruim 4 procent toename in 2006. Het rapport laat zien dat ondanks 13 procent inflatie sinds 2003 de gemiddelde kosten voor vast bellen van een EUburger tot en met 2008 daalden met ruim 10 procent, en mobiel bellen met 15 procent. Rekening houdend met de inflatie waren de prijsdalingen dus 23 en 28 procent. De opbrengst van de telecommarkten in de EU bedroeg in 2008 52 procent van de totale ict-markt. De totaal ruim 350 miljard euro be-

tekende een aandeel van 2,9 procent in het nationaal inkomen. In Nederland is dat, naar schatting van de Oecd, aanmerkelijk lager: 2,2 procent. Prijzen liggen hier lager, zou men kunnen concluderen. Maar een overzicht van de Europese Commissie over 2007 toont het tegendeel voor wat betreft mobiele telefonie: de gemiddelde prijs per minuut bellen ligt in Nederland op 20 cent en in de EU gemiddeld op 14 cent. Alleen Luxemburg, Malta en Denemarken zijn nog duurder. Veel goedkoper zijn de meeste Oost-Europese landen, Italië en Ierland. De prijs van een gemiddelde mobiel telefoonpakket daalde van 36,80 euro in 2004 naar ruim 24 euro in 2008: een daling met zo’n 35 procent. De penetratie stijgt snel: nu 119 procent ofwel 119 actieve sim-kaarten per 100 EU-inwoners. Een jaar terug was dat nog 112 procent. Mobiel internet maakt nog maar 3 procent van de opbrengsten uit. Reeds 15 procent van de mobiele abonnees in de EU maakt volgens Brussel gebruik van umts-netwerken.

•

nr 06

7 april 2009

7

Skype in bedrĳven

Messenger voor de economy klasse

Skype hoopt een stevigere voet aan de grond te krĳgen bĳ bedrĳven met een product waarmee de telefooncentrales binnen die bedrĳven kunnen worden gekoppeld met het Skype-netwerk.

D

ankzij ‘Skype for SIP’, waarvan een bètaversie is verschenen, kunnen medewerkers van bedrijven met hun gewone telefoon via het Skype-netwerk bellen, en ook gebeld worden. Bellen naar andere Skype-gebruikers is daarbij gratis, en ook kan worden gebeld met het prijsgunstige tarief van Skype. Bedrijven kunnen daarbij zelf bepalen hoe een bepaald gesprek wordt afgehandeld. Hoewel Skype momenteel voornamelijk door consumenten wordt gebruikt, zegt Skype zelf dat 35 procent van de gebruikers het ook wel zakelijk inzet. En nu richt ze haar pijlen direct op het mkb, waar bedrijven volgens Skype bijzonder gebrand zijn op het verlagen van kosten. De definitieve versie van Skype for SIP moet later dit jaar beschikbaar komen.

•

Sneller opladen I n het wetenschappelijk tijdschrift Nature verscheen een artikel over een nieuwe techniek die ervoor kan zorgen dat lithium-ion oplaadbare batterijen veel sneller worden opgeladen. Een team van wetenschappers van MIT ontdekte dat de elektriciteit in de batterijen sneller kan stromen wanneer gebruik wordt gemaakt van ‘tunnels’ vanaf de oppervlakte van de batterij. Een prototype van

een dergelijke batterij kan in twintig seconden worden opgeladen, in plaats van de zes minuten die nodig zijn voor een conventionele batterij. De onderzoekers van MIT denken dat het materiaal al binnen twee tot drie jaar in commerciële producten kan worden toegepast. De techniek kan consequenties hebben voor alle oplaadbare apparaten; van mobiele telefoons tot elektrische auto’s.

•

Open-source ERP in ‘cloud’

C

ompiere, de open-source erp-software die concurreert met SAP en Oracle, is nu ook in de cloud beschikbaar gekomen. ‘Compiere Cloud Edition ERP’ draait op Amazon Elastic Compute Cloud (Amazon EC2). Compiere Cloud Edition bestaat uit een module voor boekhouding, inkoop, orderafhandeling, productie, opslag en crm. De Cloud Edition wordt geleverd met een complete stack, inclusief besturingssysteem, applicatieserver en database, en kan binnen minuten op Amazon EC2 draaien. De Cloud Edition van Compiere kan bedrijven kosten besparen in hard- en software, maar ook in infrastructuur. Compiere zelf schat dat een besparing van 80 procent kan worden gerealiseerd.

•

Nokia E63 Naast bellen is ‘messaging‘ de belangrĳkste mobiele toepassing voor de zakelĳke gebruiker. Mail en sms dus. Ondanks de iPhone houden intensieve mailers veelal de voorkeur voor een toestel met een volledig toetsenbord. Dat verklaart het succes van de Blackberry en - later - ook de Nokia E71. De nieuwe E63 is daar het kleinere en goedkopere broertje van. Maar het is zo je wilt ook de opvolger van de E61 en E62. De E63 is leverbaar in rood en blauw. Het is een efficiënt scherp geprĳsd apparaat zonder franje. Het besturingssysteem is Symbian 9.2 met feature pack 1. Het toestel werkt dankzĳ de quadband gsm over de hele wereld. Uiteraard wordt ook umts ondersteund. Het model oogt wat slanker dan de E71 en is aan de achterzĳde afgewerkt met een rubber coating. Dan de voorzĳde. Naast de centrale menuknop zĳn er voor de bediening twee softkeys onder aan het scherm, vier functietoetsen en twee gesprekstoetsen. De rest van het toetsenbord is zwart uitgevoerd en ligt lekker in de hand. De 2 megapixel camera is minimalistisch; dat is de prĳs die betaald moet worden voor de ‘ economy ‘ klasse. Op het scherm zien de foto’s er overigens nog best goed uit. Het QVGA-scherm (320 x 240) is mooi groot (2,36”); het toestel heeft een intern geheugen van 120 mb. De micro-usb aansluiting is netjes achter een luikje weggewerkt. De ingebouwde wifi-antenne maakt internetbellen (voip) mogelĳk. Handig in het buitenland. Jammer is de afwezigheid van gps, dat steeds vaker standaard is ingebouwd in smartphones. Gebruik van locatie-afhankelĳke diensten en navigatie is dus niet mogelĳk, tenzĳ een losse blue-tooth gps-ontvanger wordt gebruikt. Groot pluspunt is de grote batterĳ die verbluffend lange standby-tĳden garandeert. Maar liefst 18 dagen op gsm, 20 dagen op umts, 170 uur op wifi en een spreektĳd van 14 uur. Kom daar eens om bĳ trendy toestellen. Nokia heeft met de E73 kortom heel goed nagedacht over de behoeften van de zakelĳke gebruiker.

Info > www.nokia.nl Nokia E63: 11,3 x 5,9 x 1,3 cm, 126 gram en prĳs circa 229 euro nr 06

7 april 2009

nr 06

7 april 2009

9

management

‘Open’beleid bij overheid komt nauwelijks van de grond

Heemskerk wil er een tandje bij Door Onno Breedveld

Hoewel er voor de publieke sector duidelijke afspraken liggen ten aanzien van het gebruik van open standaarden en open source software, schiet het met de implementatie daarvan maar niet op. Enerzijds blijkt er allerlei gedoe te zijn tussen de twee betrokken ministeries en het programmabureau. Anderzijds overtreden gemakzuchtige ambtenaren massaal de aanbestedingsregels om maar vast te kunnen houden aan hun dure, gesloten toepassingen. Net voor de publicatie van de voortgangsrapportage spreken we over deze problemen met staatssecretaris Heemskerk

H

et is alweer anderhalf jaar geleden dat de staatssecretarissen Frank Heemskerk (Economische Zaken) en Ank Bijleveld (Binnenlandse Zaken) hun actieplan ‘Nederland Open in Verbinding’ (NOiV) lanceerden. Doel is het doorvoeren van open standaarden in de publieke sector en, waar mogelijk, de inzet van open source software. Hoewel het beleid met gejuich is ontvangen, komt de implementatie maar langzaam op gang. De motie Vendrik, die ten grondslag ligt aan deze hele beweging, is bijna zeven jaar oud. Er is in al die tijd bijzonder weinig veranderd. Het is de vraag of er de komende jaren meer zal gebeuren, ondanks de oprichting van een ‘programmabureau’. De aanpak oogt op zijn minst weinig slagvaardig. Zo was er direct al gedoe tussen de twee betrokken ministeries over de vraag of het beleid zich tot alleen de rijksoverheid beperkt of zich uitstrekt over de hele publieke sector. NOiV sprak zijn ongenoegen uit over de beschikbare middelen ten opzichte van de opdracht en de ambities. En er bleek inhoudelijk verschil van mening te zijn tussen NOiV en Economisch Zaken over de te volgen strategie. Ondertussen overtreden ambtenaren massaal de aanbestedingsregels om maar vast te kunnen houden aan hun bestaande - gesloten - toepassingen. MAMMOETTANKER “De overheid is een mammoettanker,” zegt Heemskerk. “Er wordt niet van de ene op de andere dag totaal anders gewerkt. En ook de ict van de overheid is niet op één slag veranderd. Cultuur verander je maar moeilijk en langzaam. Maar de marsroute is helder.”

10

nr 06

7 april 2009

Heemskerk beaamt dat er de afgelopen jaren niet veel is gebeurd, maar zegt daar onder zijn bewind verandering in te zullen brengen. “Ik zeg het maar even heel lomp: toen zat de PvdA niet in het kabinet, en nu wel. Er is in die zeven jaar geen bal gedaan door de vorige kabinetten.” Dat de uitvoering van zijn eigen actieplan ook niet flitsend verloopt, ontkent hij. “Als je ziet hoe scherp er is bijgestuurd op GOUD (Gezamenlijke Ontwikkeling Uniforme rijksDesktop). Als je ziet dat het Octrooicentrum Nederland haar systemen heeft aangepast. Het is natuurlijk heel pikant dat juist een instituut dat zich bezighoudt met het beschermen en misschien zelfs afsluiten van kennis, gaat werken op iets dat volledig OSSOS-proof is.” Derde voorbeeld is de nieuwe overkoepelende website van de rijksoverheid. Deze zal gebouwd worden met het open source CMS Hippo.

Daarnaast schetst Staman hoe mensen en organisaties uitvluchten bedenken om de wat hem betreft onvermijdelijke open source desktop tegen te houden. Maar het gaat verder dan dat. Afgelopen najaar verscheen er een UNU-MERIT rapport in opdracht van de Europese Commissie waaruit blijkt dat aanbestedingen massaal mis gaan. In meer dan een derde van alle tenders werd bijvoorbeeld expliciet gevraagd naar Microsoft-producten. “Als er massaal aanbestedingsregels overtreden worden, moeten er maar klachten binnenkomen. Dan gaan we daar tegen optreden,” aldus Heemskerk.

VERWARRING Met de GOUD-aanbesteding, die tien dagen na de presentatie van het NOiV-plan naar buiten kwam, gaf het Ministerie echter een heel slecht signaal af. In zijn voorwoord voor het Open Source Jaarboek haalt Jan Staman, de directeur van het Rathenau Instituut, dit raamcontract voor 21 duizend Microsoft-gebaseerde werkplekken aan als voorbeeld van hoe het niet moet. Belangrijk argument om deze aanbesteding ondanks alle bezwaren toch door te zetten, is de continuïteit van de werkplekomgeving. Een klassiek voorbeeld van een ‘lock-in’ situatie. Staman spreekt van “het onzekere optreden van bestuurders en uitvoerders van de afgelopen jaren” en gebruikt de term ‘verwarring’ om het overheidsoptreden samen te vatten.

TENDER-POLITIE Dat is lang niet zo eenvoudig als het lijkt. Aanbestedingen zijn namelijk een privaatrechtelijke aangelegenheid. Dat betekent dat benadeelde bedrijven zelf in actie moeten komen. Maar een leverancier die bezwaar maakt tegen een tender, rijdt daarmee direct zijn eigen klant in de wielen. Deze moet immers zijn vraag terugtrekken, aanpassen en opnieuw aanbieden. Onder druk van de media heeft IBM eind vorig jaar dan toch bezwaar gemaakt tegen een aanbesteding van Buitenlandse Zaken. En Sun deed hetzelfde bij een tender van de gemeente Amersfoort. Heemkerk benadrukt dat ook andere belanghebbenden kunnen klagen. Voorbeeld daarvan is NOiV, dat de afgelopen weken een paar keer overheidsorganisaties op een

Staatssecretaris Frank Heemskerk: “De overheid is een mammoettanker”

foute aanbesteding aangesproken. Hoewel programmamanager Ineke Schop aangeeft niet voor politie-agent te willen spelen, lijkt dat een adequaat middel. De organisaties in kwestie haastten zich om hun tenders te repareren, bang voor negatieve aandacht in de media of de Tweede Kamer. Wellicht dat ook de zojuist opgerichte Open Source Software Leveranciers Organisatie (OSSLO) hierin nog een rol kan vervullen. Alleen Utrecht lijkt te onderzoeken hoe ver het kan gaan. Op het moment van schrijven heeft de gemeente twee aanbestedingen lopen waarin expliciet om software van Microsoft en Oracle wordt gevraagd. In zijn reactie op de bezwaren laat Utrecht weten deze aanbestedingen expres op deze manier te hebben geformuleerd omdat dit nu eenmaal is waar men naar op zoek is.

“Er is geen bal gedaan door de vorige kabinetten”

VERWAARLOOSBAAR De opbrengsten van het internationaal geprezen Nederlandse ‘open’ beleid blijken vooralsnog dan ook verwaarloosbaar. Concrete resultaten zijn er nauwelijks. Een inventarisatie voor het Open Source Jaarboek leert dat er bij de Nederlandse overheidsorganisaties vier- tot vijfhonderd Linuxdesktops in gebruik zijn. Meer dan het helft daarvan staat bij het KNMI, een case die al jaren oud is. Het ging het daar niet om de vervanging van Microsoft-systemen maar van Unix-werkstations. >> nr 06

7 april 2009

11

management

gen, heeft kortom vrijwel niemand, inclusief het NOiV zelf, een strategische keuze voor open source gemaakt. Sterker nog, men overtreedt op grote schaal de aanbestedingsregels door expliciet om merk- en productnamen te vragen. “Als beleidsmaker heb je drie manieren om de wereld te veranderen,” aldus Heemskerk, “met wetten, met geld en met koffie. We hebben nu goede regels, maar als je een wet invoert, dan is het land niet in één keer veranderd. Twee is met geld, dus het stimuleren met budgetten of het straffen met kortingen. Maar die economische prikkels gaan ook niet altijd op. En de derde is koffie. Dat betekent dat je met elkaar gaat kletsen, om van elkaar te leren. Daar hebben we bijvoorbeeld Erik Gerritsen als ambassadeur voor, daar hebben we conferenties voor. Via al die drie wegen proberen we de overheid meer open en in verbinding te stellen.” “Wij denken dat dat goed is voor de innovatie, voor nieuwkomers, voor de interoperabiliteit, en op lange termijn ook voor de kosten,” vervolgt Heemskerk. “Maar tegelijkertijd realiseer ik me dat een aantal economische wetmatigheden wel op blijft gaan. We hebben dat laten toetsen door het CPB. Zij zeggen ook dat je op sommige momenten wel met gesloten software zult moeten werken. Mensen willen hun research-inspanningen terug kunnen verdienen. Daarom hebben we ook octrooien. Als alles maar te kopiëren valt, dan gaat niemand meer investeren en innoveren.”

Dat steekt schril af tegen landen als Spanje en Frankrijk waar de aantallen inmiddels in honderdduizenden worden gemeten. “Het is een olievlek,” zegt Heemskerk. “Ik noem voorbeeldjes van wat er gebeurd is sinds ik hier zit. Dat zullen we ook allemaal in de voortgangsrapportage op een rijtje zetten. En dan hoor ik wel weer hoe de Tweede Kamer daarover oordeelt. Het moeilijkste wat er is, is het gedrag van mensen veranderen. Dat is hiervoor noodzakelijk. De opdrachtgever, degene die de it-proposal voor de gemeente Appelscha schrijft, die moet zich realiseren waar hij open standaarden kan implementeren en wanneer open source software. Die moet dus afstappen van zijn traditionele model en zijn traditionele toeleveranciers. En dat is niet zo makkelijk.” DAN IS ER KOFFIE Van al die duizenden organisaties in de publieke sector, met hun min-of-meer autonome it-afdelin-

DE MIDDELEN

Bij het ter perse gaan van dit nummer werd bekend dat het kabinet dit jaar 2,3 miljoen extra beschikbaar stelt om de invoering van open standaarden en open source software bij de overheid te ondersteunen. Het totale budget van NOiV - Nederland open in verbinding - komt daarmee op 4 miljoen euro. Eerder klaagde programmamanager Schop tegenover IT Executive over onvoldoende middelen. Heemskerk reageerde daar korzelig op. ”Het is allemaal belastinggeld, dus daar zijn we zuinig op. Maar ik zorg voor voldoende middelen die bij de ambities passen.” Of Schop het daarmee eens is, kon helaas niet meer worden nagevraagd. 12

nr 06

7 april 2009

ONTEVREDEN Hoewel de finale conclusies van de voortgangsrapportage nog niet af zijn, wil Heemskerk wel kwijt dat hij op een aantal punten zelf ook niet helemaal tevreden is. “Ik vind dat het programmabureau wat langzaam op stoom is gekomen. In 2009 moet dat sneller gaan. We hebben het actieplan op Prinsjesdag in september 2007 gepresenteerd. In januari 2008 zijn we van start gegaan. Dan heb je ook niet van de ene op de andere dag een bureau up-and-running en een ambassadeur gevonden. Maar dit jaar moet er wel een tandje bij.” “Komend jaar ligt de nadruk op extra ondersteuning van overheidsprogramma’s en projecten van lagere overheden, en de digitale werkomgeving van het rijk. We moeten zorgen dat het programmabureau hele goede voorlichting en informatie geeft, en dat zij meer adviezen gaan geven rond die aanbestedingen. Dat is het cruciale moment waarop men het programmabureau moet weten te vinden.” “Wij vinden ook dat het aanbesteden in Nederland niet goed gaat. Daarom hebben we een nieuwe aanbestedingswet gemaakt, waarin dat allemaal beter geregeld werd. Maar die is door de Eerste kamer afgekeurd. Dat betekent vertraging in betere regels om aan te besteden. Hopelijk kan die nieuwe aanbestedingswet na de zomer weer naar de Tweede kamer.” Voor wetgeving waarin de inzet van open standaarden en open source harder wordt afgedwongen, voelt Heemskerk niets. “Nee, ik denk dat de regels duidelijk zijn. Daar ligt niet aan. Het ligt aan de implementatie ervan.”

•

COLUMN

CHARLES GROENHUĲSEN

Recessie? Wees aardig!

Maakt de crisis ondernemers beleefder?

Hoe voorkom je dat je wordt ontslagen bĳ de volgende saneringsronde?

U leest het elke dag: Die crisis is akelig maar biedt ook kansen. Ammehoela, denkt u; ik moet knokken om mĳn schulden af te betalen. Hoezo nieuwe kansen? Mag ik toch een ‘nieuwe kans’ suggereren die weinig geld kost maar wonderen kan verrichten? We gaan de crisis aangrĳpen om een ‘Deltaplan voor Klantvriendelĳkheid’ van de grond te tillen.

Z

ware economische tegenwind, dus wordt er gesaneerd. Je kunt op verschillende manieren de kans verkleinen dat je je baan kwijtraakt, zeggen Janet Banks (een voormalige marketing executive uit de financiële wereld) en Diane Coutu (American Psychiatric Institute). Ten eerste: gedraag je als een overlever, zelfverzekerd en opgewekt. Sympathieke, aardige collega’s worden erg gewaardeerd en hebben daardoor betere overlevingskansen. Blijf ook gefocust op de klant, de bron en het bestaansrecht van je organisatie. Ten tweede: ondersteun de mensen die boven je staan en werk veranderingen niet tegen. Erken dat het ook voor hen moeilijke tijden zijn. De meeste leidinggevenden vinden het erg om mensen te moeten ontslaan en hebben het daar zwaar mee. Ten derde: wees een goede corporate citizen. Dat wil zeggen een collegiale teamspeler. Uit onderzoek blijkt dat bedrijven, als puntje bij paaltje komt, collegialiteit belangrijker vinden dan vakkundigheid. Bron: Harvard Business Review

•

Stress managen

Aan gestreste werknemers heb je minder. Bovendien ligt eerder ziekte op de loer. Het is dus in belang van werknemer en werkgevers stressfactoren waar mogelĳk aan te pakken. Enkele tips.

V

ertel werknemers wat ze moeten doen als ze door hun werk gestrest raken en welke verantwoordelijkheid je als werkgever neemt. Meet het (via een stress-audit): zoek uit welke mensen gestrest zijn en in hoeverre zij in bepaalde gebieden of functies werken. Zoek uit waar de stress vandaan komt. Veelvoorkomende oorzaken: te grote werklast, gebrek aan controle over je werk, slechte relatie met je chef, slechte privé-werkbalans, managers die muggenziften in plaats van stimuleren en ondersteunen. En geef de schuld aan het management. Incompetente, slecht opgeleide en ten onrechte gepromoveerde managers zijn de grootste oorzaak van stress. Bron: Management Today

Bĳ elk klantcontact denk je als ondernemer: “Hoe zou ik zélf behandeld willen worden?” Denk na over de laatste vĳf keer dat u een klant sprak. En? Geslaagd? Foutjes gemaakt? Of miserabel gefaald? Denk aan uw eerste bezoek aan de ouders van ‘n nieuw vriendinnetje. Daar zit je dan met samengeknepen billen naast haar op de bank. Je bent stapelverliefd maar moet tegelĳk beleefd zĳn en een uur lang van haar afblĳven. Dat valt niet mee. Je kreunt onder de dodelĳke blikken van de ouders: “Zo, is dat ‘m nou?” Die fameuze Amerikaanse slagzin schiet je te binnen: “You never get a second chance to make a first impression”. Zenuwslopend. Maar het mág niet mis gaan. Dat houd je scherp. Bĳ klanten moet je als ondernemer elke keer diezelfde scherpte hebben. Behandel elke klant alsof het je toekomstige schoonvader/moeder is! WE BELLEN NIET MET KLANTEN Simpel voorbeeldje hoe het níet moet? UPC weer eens! In mĳn knusse thuiskantoor ligt het netwerk er uit. Bellen met UPC. Het eerste wat je hoort: “Dit gesprek kost tien cent per minuut”. Ik betalen? Maar als ‘t nu eens de schuld is van UPC? Stel dat een restaurant mĳ koude soep, een bedorven biefstuk of smeltend ĳsje voorzet. Je roept de ober om te klagen. Oei, om te mogen klagen moet je eerst een formulier invullen en betalen. Hoe langer de klacht, hoe meer je betaalt. Gekkigheid! UPC en veel andere even arrogante bedrĳven doen het elke dag zo. Waarom bieden ze me geen vergoeding voor de tĳd dat hún netwerk dood is? Wegjager! Niet dan? Ik vraag nog – érg dom van me! – of UPC me effe kan bellen als het netwerk weer in de lucht is. Foutje van mĳ…. “Klanten bellen. Nee, daar kunnen we niet aan beginnen”. Letterlĳke tekst! Nog eentje? KPN. Ik wil van ze af. Dat kan gelukkig, want mĳn mobiel abonnement loopt af. Maar niks ervan. Drie maanden opzegtermĳn. Je bent eerder van je vrouw af dan van KPN! Ik word kwaad. “Regel = regel”, zegt KPN streng. Hoe het ook kan? Zo bĳ voorbeeld: “Wat vervelend dat u weg wilt, meneer Groenhuĳsen. Zĳn er klachten waar we wat aan kunnen doen? Kan ik u overhalen toch te blĳ ven? Ik heb een onweerstaanbaar voordelige aanbieding voor trouwe klanten”. Niet dus. KPN en UPC zakken voor de “schoonoudertest”. Ze hebben gewoon een teringhekel aan klanten. Ons Deltaplan voor Klantvriendelĳkheid is aan hen niet besteed. Zulke bedrĳven verdienen het om heel snel en heel diep weg te zakken in het crisismoeras. PS. Klachten/complimenten over deze column (gratis!!) naar [email protected].

• nr nr 06 06


13

MANAGEMENT CORPORATE GOVERNANCE 2.0 Zonder goede informatie geen goed bestuur. Probleem: commissarissen zĳn afhankelĳk van het management voor informatie over de dingen die zĳ nu juist geacht worden te onderzoeken, beoordelen en overzien. Oók in de Amerikaanse situatie, waar beursgenoteerde bedrĳven geen aparte RvC maar een one-tier board hebben, waarin zowel uitvoerend directeuren als commissarissen zitten. Accenture-onderzoekers hebben de situatie geanalyseerd en concluderen dat nieuwe interactieve, mobiele en sociale-netwerktechnologieën uitkomst gaan bieden. Er zĳn al allerlei scorekaart- of dashboard-applicaties beschikbaar, waaronder visualiseringtools (zoals heat maps) en ‘alerts’. De nieuwe generaties executives gaan deze tools meenemen naar de directiekamers. Bron: MIT Sloan Management Review

OMVORMENDE STRATEGIEËN Bedrĳven als Google, Facebook en Salesforce.com ‘mobiliseren mondiale ecosystemen en transformeren bedrĳfstakken en markten’, zeggen John Hagel III, John Seely Brown en Lang Davison (Deloitte). Zĳ zetten uiteen hoe je zoiets voor elkaar krĳgt. Deze initiatieven zĳn voorbeelden van shaping strategies, die de concurrentievoorwaarden en -omstandigheden binnen een marktsector herdefiniëren. Niet nieuw overigens: al in de vĳftiende eeuw creëerden de De Medici’s met ‘vormende strategieën’ het moderne bankwezen. Lang niet iedereen kan of wil een ‘shaper’ zĳn natuurlĳk. Gelukkig kun je ook van omwentelingen profiteren als ‘influencer’, ‘hedger’ of ‘disciple’. Bron: Harvard Business Review

HOUD DE COACH! Als je team onvoldoende presteert, vervang dan de coach: dat geeft een prikkel die tot betere prestaties leidt. Deze gedachtegang is courant in de sportwereld, en ook steeds meer in het bedrĳfsleven. Maar klopt het ook? Nee, blĳkt uit onderzoek naar het ontslag van coaches in de Oostenrĳkse Bundesliga. Een nieuwe coach leidt tot minieme verbetering in de thuiswedstrĳden maar tot iets slechtere resultaten in uitwedstrĳden. De eindbalans: op z’n best is er geen effect, op z’n slechtst een licht negatief effect. Bron: Business Strategy Review

14

Benut de gebruikers!

‘Hippocratische eed’ voor managers hard nodig

Dagelĳks leveren gebruikers vrĳwillig miljoenen bĳdragen aan bedrĳven. Vooral via internet natuurlĳk. Hoe kunnen bedrĳven van dit nieuwe fenomeen profiteren? Intuit-topman Scott Cook geeft raad.

‘Ik beloof!’

Z

onder vrijwilligerswerk draaien bedrijven straks niet meer. De vrijwillige bijdragen die gebruikers wereldwijd dagelijks leveren – meestal internetgebaseerd, van opinies en ervaringen tot rekenmiddelen – zijn van enorme waarde voor de klanten en dus ook aandeelhouders van bedrijven. Bijdragen van gebruikers zijn de motor achter sommige van de snelst groeiende en competitief sterkst gepositioneerde bedrijven, zegt Intuit-medeoprichter en –voorzitter Scott Cook. Denk aan internetsterren als eBay en Google, en aan projecten als Wikipedia. Maar ook bedrijven uit traditionele bedrijfstakken profiteren van het verschijnsel, zoals Honda, Procter & Gamble, Best Buy en Hyatt. Scott, die met softwaremaker Intuit het ‘gebruikersbijdragesysteem’ (zoals hij het noemt) maximaal probeert te benutten, beschrijft op welke gebieden zo’n systeem van nut kan zijn en hoe je er als bedrijf een begin mee kunt maken. COMMUNITY Bijdragesystemen kunnen het bedrijf helpen op het gebied van klantenservice (denk aan forums waar gebruikers elkaar helpen met problemen), marketing (community’s waar gebruikers ervaringen uitwisselen), personeelsondersteuning (community’s waar medewerkers elkaar helpen en adviseren) en kapitaalmiddelen (Skype draait grotendeels op ongebruikte verwerkingskracht van gebruikers).

Elke charlatan mag zich manager noemen. En onethisch gedrag blĳft onbestraft. Het moet anders. Misschien de beroepsgroep eindelĳk eens ontwikkelen tot een echte professie? Door Ed Kerkman

M

Maar ook op het gebied van ontwerp en ontwikkeling (opensource software als Linux en Firefox zijn klassieke voorbeelden) en productie (Wikipedia). GUERRILLA-EXPERIMENTEN Het is erg lastig om ondernemingen zover te krijgen gebruik te maken van gebruikersbijdragesystemen, want eerst moeten de mensen in het bedrijf in hun hoofd een knop omzetten. Scott is drie jaar geleden begonnen met zijn poging om Intuit eraan te krijgen, maar nu pas heeft bedrijf het idee omarmd. Er is een echte cultuuromslag voor nodig: mensen

moeten anders gaan denken over de rol van het management, de waarde van experts, de noodzaak van controle over de klantenervaring en het belang van kwaliteitsborging. Maak een begin door de hogere managers in het bedrijf zelf aan bijdragesystemen te laten meedoen (bijvoorbeeld op een site als Amazon.com): zo leren ze het kennen uit de eerste hand. Zet daarna kleine, niet-officiële ‘guerrilla-experimenten’ op, waardoor de nieuwe werkwijze langzaam voet aan de grond kan krijgen en steeds verder kan worden uitgerold. Bron: Harvard Business Review

•

De directeur blogt Ceo’s hebben de blog ontdekt. Kĳk maar op corporateleadersblogs.com.

“W

e zijn van het informatietijdperk in het participatietijdperk aanbeland,” schrijft de bloggende Sun-baas Jonathan Schwartz. “In blogs kun je op een authentieke manier zeggen wat je vindt. Dat kweekt vertrouwen. En vertrouwen is de valuta van het participatietijdperk.” Bedrijfs-blogs zijn allang niet meer louter verkoopondersteunennr 06

7 april 2009

de tools. Ze zijn een essentieel onderdeel van de merkpromotie en communicatie met stakeholders. Ceo’s bloggen over hun visie op onderwerpen als mvo, brancheontwikkelingen of crisismanagement. Het past bij een nieuwe vorm van leiderschap, gekenmerkt door zichtbaarheid en de open dialoog. In die transparantie zijn ook investeerders geïnteresseerd. En zo kan een bloggende ceo concurrentievoordeel opleveren. Bron: Business Strategy Review

•

anagers hebben een grote rol gespeeld in de ontwikkelingen van de afgelopen tien jaar – en nog steeds – waarbij het vertrouwen in ondernemingen en in het zelfreinigend vermogen van het bedrijfsleven volledig is ingestort. De afgelopen jaren waren we sowieso al wat gewend op het gebied van wangedrag van managers, van Enron tot Ahold. Het publiek ziet de onbeschaamde zelfverrijking van topbestuurders die zichzelf megabonussen uitkeren - in voorspoed én tegenspoed - al jaren met lede ogen aan. En dan nu ook nog eens de tot recessie ontspoorde kredietcrisis, die mede een gevolg is van fatale managementbeslissingen en in ethisch opzicht twijfelachtig gedrag in de managementburelen van de financiële wereld - én daarbuiten. Om het systeem te redden, wordt de economie nu gereguleerd. Maar wordt het niet ook eens tijd om het ‘vak’ management te reguleren? AFDWINGBARE GEDRAGSCODE Ja, zeggen Rakesh Khurana en Nitin Nohria (beiden verbonden aan Harvard). Zij pleiten ervoor om management eindelijk eens te ontwikkelen tot een echte professie. Daarmee bedoelen zij vooral dat managers, net als bijvoorbeeld artsen en advocaten, zich moeten binden aan heldere ethische richtlijnen. En dat zij bereid moeten zijn om zich daar ook op te laten afrekenen. Er moet, met ande-

re woorden, een universele, ‘afdwingbare’ gedragscode komen. Die is er nu niet: elke prutser mag zich manager noemen, integriteit is amper een issue en bij wangedrag kunnen managers niet uit het vak worden gezet. Want management ís momenteel geen vak. Khurana en Nohria geven een voorzet in de vorm van een ‘hippocratische eed voor managers’. Daarbij leggen managers een aantal sterk ethisch geladen beloften af. Een bescheiden begin misschien, maar in elk geval een begin.

•

Bron: Harvard Management Review

EED VOOR MANAGERS, EEN VOORBEELD

• Ik erken dat bij elke onderneming talloze belanghebbende partijen betrokken zijn en dat hun belangen soms uiteenlopen. Terwijl ik met deze belangen rekening hou, zal ik altijd een koers zoeken waarbij mijn bedrijf op lange termijn meer waarde kan toevoegen aan de samenleving.

• Ik laat mijn beslissingen nooit beïnvloeden door overwegingen op het gebied van etnische afkomst, sekse, seksuele oriëntatie, religie, nationaliteit, partijpolitiek of sociale status. Ik span me er voor in belangen te beschermen van degenen wier welzijn afhangt van mijn beslissingen.

• Ik beloof dat ik persoonlijke belangen en ambities nooit zal stellen boven de belangen van mijn organisatie en de samenlevingen die zij dient. Het nastreven van eigenbelang is een essentieel onderdeel van onze economie, maar ongebreidelde hebzucht kan zeer schadelijk zijn.

• Ik besef dat mijn status en privileges als professioneel beroepsbeoefenaar zijn gebaseerd op het aanzien en vertrouwen dat de professie als geheel geniet, en ik accepteer dat het mijn verantwoordelijkheid is om de normen en waarden van de managementprofessie te belichamen, beschermen en ontwikkelen.

• Ik beloof mij te houden aan de wetten, regels en verbintenissen die bepalend zijn voor mijn eigen gedrag, dat van mijn organisatie en dat van de samenlevingen waarin zij opereert. Mijn persoonlijke gedrag zal een toonbeeld van integriteit zijn.

• Ik zal mijn onderneming managen met toegewijde, bedachtzame en bewuste gebruikmaking van de best beschikbare inzichten en kennis. Ik zal collega’s en anderen raadplegen die mijn inzicht kunnen verbeteren; ik zal mij continu op de hoogte houden van de nieuwste kennis en ik zal steeds openstaan voor innovaties.

• Ik beloof het presteren van mijn onderneming nauwkeurig en transparant weer te geven aan alle relevante partijen, zodat beleggers, klanten en het grote publiek zich een gefundeerd oordeel kan vormen over ons bedrijf.

• Ik zal mijn uiterste best doen om mijzelf en de volgende generatie managers te ontwikkelen, zodat de professie blijft groeien en blijft bijdragen aan het welzijn van de samenleving. nr 06

7 april 2009

15

MANAGEMENT

COLUMN

LinkedIn’s supernetwerkers

ZĲN

RON TOLIDO

Door een wonderlĳk toeval belandde ik onlangs op de behandeltafel van Ted Troost. Menigeen kent hem nog: hĳ behandelde vroeger profvoetballers. Die kregen steevast vleugels op het veld. Of ze verlieten hun vrouw voor een jonger, blonder exemplaar. Nu richt hĳ zich op het zakenleven. Als lid van een groepje ben ik vandaag aan de beurt. We zitten op een voorjaarsmiddag in een hotel om de haptonoom heen en luisteren naar zĳn introductie. Ik waag er wat slimme kwinkslagen aan maar Troost kĳkt achteloos door me heen. “Aha, meneer speelt graag taalspelletjes”. Hĳ stelt het bĳna vermoeid vast. Ik mag gaan liggen. Met handen als kolenschoppen prikt hĳ in mĳn zĳ. Ik vlieg een meter de lucht in. Dan laat hĳ me in gedachten een verbinding maken met hem en daarna met de anderen. Moeilĳk uit te leggen hoe dat werkt, maar ik merk niets meer van zĳn prikken. “Niet denken maar voelen”, mompelt Troost. “Gewoon ZĲN”.

Ruim 16.000 leden van professionalsnetwerk LinkedIn accepteren doelbewust alle uitnodigingen. Ook van volslagen vreemden. En hun aantal groeit gestaag.

Z

e zien zichzelf als de Moeder Theresa’s van het sociaal netwerken, de LinkedIn open networkers (Lion’s). Hun passie: mensen helpen om werk of durfkapitaal te vinden via LinkedIn - zonder er iets voor terug te verwachten. Gewoon omdat het zo goed voelt. De vijftig topscorers staan op TopLinked.com (met bovenaan Ron Bates, goed voor ruim 44.000 contacten). Lion’s zijn vaak geslaagde professionals met een druk en productief leven. Mensen die heilig geloven in de kracht van ‘open netwerken’. Hun hulpvaardigheid druist echter in tegen de essentie van LinkedIn, waar alles nu juist draait om contact met mensen die je kent en vertrouwt. Want, is de redenering: je contacten zijn een afspiegeling van je reputatie als professional. Als je Jan en alleman toelaat, kunnen er rotte appels tussen zitten. En dat kan negatief op je afstralen. Daar komt bij dat LinkedIn een deel van zijn inkomsten haalt uit de verkoop van premiumaccounts met premiumservice aan recruiters en andere partijen die gefocuste toegang willen hebben tot de dertig miljoen leden. Vandaar LinkedIn’s tegenoffensief: sinds 2006 kun je als lid in je hele leven nog maar maximaal 3000 mensen uitnodigen – een beperking die Lion’s overigens alweer weten te omzeilen. Bovendien krijgen netwerkers met duizenden contacten voortaan slechts nog de vermelding 500+ in plaats van het concrete aantal contacten. Sommige analisten denken dat LinkedIn de explosieve groei probeert te remmen, omdat het die groei bedrijfsmatig niet aankan. Feit is intussen dat Lion’s LinkedIn nodig hebben om hun netwerkfilosofie - hoe meer contacten hoe beter - gestalte te geven. En omgekeerd zijn er geen enthousiastere promotors van het netwerk dan de Lion’s, wat weer prettig is voor Linked–In. Ondanks de verschillen van inzicht hopen veel Lion’s op toenadering. De toekomst is open.

Bron: CIO

Dat zet me aan het denken. Het zĳn warrige tĳden. Bĳ veel organisaties zit het bloed aan de muur en staat de it-afdeling onder druk. Dat brengt ook cio’s in mĳmerende buien van zelfbespiegeling. Als je gewoon moet ZĲN, wat BEN je dan eigenlĳk? Tel je mee als je – net als bĳ de echte afdelingen – mee mag doen aan de bezuinigingsrondes? Of is dat een teken dat je definitief de verbinding kwĳt bent met wat je eigenlĳk werd geacht te doen met IT? Ik heb de laatste tĳd meerdere malen cio’s meegemaakt wiens mond open viel bĳ de suggestie dat je met IT elders in de bedrĳfsvoering kosten kan besparen of de effectiviteit kan verhogen. Klonk als een vage echo uit een ver verleden. Een tĳd waarin achter het nu belegen woord ‘automatisering’ nog een wereld van potentieel lag. Veel it-afdelingen leiden ondertussen een autonoom bestaan, gesmeerd door een eigen budget dat allang niet meer gekoppeld is aan de effecten op de bedrĳfsvoering. Een lastig, jaarlĳkse terugkomend ongemak voor de rest van de organisatie. Van de weeromstuit gedoogd, een beetje zoals dat met maartse buien gebeurt. En de cio? Die is warempel in het eigen bestaansrecht gaan geloven of schikt zich in de gemarginaliseerde positie. En dan is het een lange weg terug naar waar het oorspronkelĳk allemaal om ging. Troost is ondertussen opgehouden met de behandeling en vraagt waaraan ik denk. “Aan niets”, antwoord ik maar. “Helemaal niets”. Gewoon ZĲN.

• nr nr 06 06


17

DIGITALE KLOOF De gemeente Nijmegen is op zoek naar een leverancier die de komende drie jaar desktops wil leveren voor bijstandsgezinnen in de stad. Nijmegen vindt het belangrijk dat ook kinderen van minima maatschappelijk goed kunnen participeren. Omdat de pc in het onderwijs een steeds grotere rol speelt wil de gemeente de bestaande regeling voor gezinnen met kinderen verruimen, zodat elk schoolgaand kind thuis een computer heeft. Dit jaar gaat het om 900 computers. Vanaf volgend jaar verwacht de gemeente op jaarbasis 400 computers nodig te hebben.

Gemeente Zwolle virtualiseert zijn desktop-omgeving

VDI moet energie verbruik halveren

IMPLEMENTATIE ERP Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft een aanbesteding uitgeschreven voor de implementatie en uitrol van een Oracle EBS erpsysteem in de organisatie. Het ministerie verwacht dat de opdrachtnemer het systeem beschikbaar wil stellen in de organisatie, de applicatie-ontwikkeling op zich wil nemen en zorg wil dragen dat het ppr-systeem de informatievoorziening binnen het ministerie goed ondersteunt en het beheer uit wil voeren. Het takenlijstje is nog niet compleet. De opdracht wordt nog nader gespecificeerd in een programma van eisen, dat aan de vijf partijen die uitgenodigd zullen worden om te bieden op deze opdracht zal worden verstrekt.

NIEUW GBA KRIJGT BUDGET Het ministerie van Binnenlandse Zaken zet 61,5 miljoen euro apart voor de modernisering van de gemeentelijke basisadministratie. Het geld gaat naar de ontwikkeling van een database waarin inwonermutaties van de Nederlandse gemeenten centraal worden verwerkt. Daarnaast komt er een ontwerp van een nieuw burgerzakensysteem. Het nieuwe budget is twee keer zoveel als het oude project, dat in juli werd stopgezet. Ook gemeenten dragen 24,5 miljoen euro bij aan het nieuwe systeem. De modernisering borduurt verder op het bestaande GBA-V Online-systeem, dat kopieën bevat van de bevolkingsbestanden van alle gemeenten. Er is besloten dat dit systeem verder ontwikkeld wordt tot een database waarin op centraal niveau mutaties doorgevoerd worden. Op termijn moet dit systeem een moderne servicebus krijgen die mutaties via webdiensten verwerkt.

20

De gemeente Zwolle gaat zijn desktops virtualiseren. De aanbesteding daarvoor is onlangs afgerond. Pecoma zal het project uitvoeren. Straks zullen meer dan duizend desktops worden vervangen door thin clients. Daarop zullen virtuele Windows-images draaien. De applicaties zullen apart naar de gebruikers worden gestreamd. Belangrijkste doel van deze Virtual Desktop Infrastructure (VDI) is de halvering van het energieverbruik. Door Onno Breedveld

Z

wolle staat aan de vooravond van het grootste desktopvirtualisatie-traject bij de publieke overheid in Nederland. De gemeente heeft 1580 werkplekken voor twaalfhonderd ambtenaren, verspreid over verschillende locaties. Van die kleine zestienhonderd desktop-systemen worden er tussen de elf- en twaalfhonderd vervangen door thin clients. Maar waarom? Het belangrijkste argument voor deze overstap is het terugdringen van het energiegebruik, vertelt John Tijhaar, de manager van de eenheid Advies en Faciliteiten. Vorige zomer heeft de gemeente een Energie Optimalisatie Scan laten uitvoeren door Pecoma. Daaruit bleek dat het energieverbruik van de ict-omgeving met bijna de helft teruggedrongen kon worden. Daarvoor worden de vette Windows-desktops aan de voorkant vervangen door thin clients van Wyse, in combinatie met energiezuinige monitoren. Deze worden dan gevoed door images die op een gevirtualiseerde server-infrastructuur draaien. Volgens Tijhaar was het ook de hoogste tijd om de bureaucomputers en bijbehorende infrastructuur te vernieuwen. “We hebben het huidige platform zo lang mogelijk gebruikt. Ruim drie jaar geleden zijn we van Windows NT naar XP overgestapt. Maar de onderliggende hardware is inmiddels vijf jaar oud.” DIENSTENCATALOGUS Hoewel Jaap van Vliet, binnen de eenheid Advies en Faciliteiten verantwoordelijk voor de informatievoorziening van de gemeente, ontkent problemen met de beschikbaarheid te hebben, laten de

nr 06

7 april 2009

prestaties van die oude systemen wel te wensen over. Zo hebben gebruikers te maken met lange inlog-tijden en zijn de beheerkosten van de decentrale infrastructuur te hoog. Gelijktijdig met dit project moet dan de kwaliteit van de dienstverlening, waaronder de inlog-tijden, omhoog. Van Vliet spreekt over het denken van buiten naar binnen. “We willen standaardiseren in het basale beheer, en tegelijkertijd onze klanten meer kunnen bieden.” Onderdeel van dat laatste is de ontwikkeling van een dienstencatalogus. “Daarin staat wat een gebruiker precies krijgt, hoe lang het aanloggen duurt en hoe lang het duurt om storingen te verhelpen,” aldus Van Vliet. “We beschouwen onze gebruikers als klanten en willen dat zij het gevoel hebben een goede dienstverlening van ons te krijgen. Vijf jaar geleden hebben we bijvoorbeeld ook op basis van ITIL onze processen transparanter gemaakt.” Het VDI-project staat niet op zichzelf. “We zijn overal bezig met standaardisatie en virtualisatie,” aldus Van Vliet. “De Unix- en AS/400-platformen hebben we al eerder onder handen genomen. De pc-omgeving is het slotakkoord.” GEEN BLADE-PC’S, LIEVER GEEN LAPTOPS Van Vliet vertelt ook te hebben gekeken naar blade-pc’s voor de resterende desktops, maar daar uiteindelijk toch niet voor te hebben gekozen. “Virtuele desktops zijn niet inzetbaar voor de grafische applicaties die bijvoorbeeld in de CAD-wereld worden gebruikt. We zijn echter tot de conclusie

gekomen dat de kosten van blade-pc’s te hoog zijn. Vandaar dat we 150 tot 180 niet-gevirtualiseerde werkplekken in stand houden.” Hoewel de nieuwe infrastructuur zijn gebruikers in principe veel meer vrijheid biedt, kunnen ze daar niet vanaf de start van profiteren. “Onze organisatie is nog niet flexibel,” aldus Tijhaar. “Alleen in het stadkantoor is die vrijheid in beperkte mate beschikbaar.” “Wel zullen mensen straks hun sessie van verschillende locaties kunnen overnemen,” vult Van Vliet aan. “We hebben veel gebruikers die tussen stadhuis en stadskantoor pendelen. En teleen thuiswerken is op dit moment wel een belangrijk onderwerp van gesprek. We hebben al de tokens om vanaf een eigen pc thuis in te loggen.” Daarmee neemt de techniek bij de gemeente Zwolle een voorsprong op de organisatie. Gelijktijdig met dit project wordt gekeken of laptops nog nodig zijn. “We zijn nu aan het onderzoeken of het mogelijk is om vanaf je eigen desktop te werken als je thuis bent en vanaf een thin laptop als je onderweg bent,” vertelt Van Vliet. “Die discussie gaat plaatsvinden tijdens de uitrol van de VDI. Dan zijn gebruikers zich ook beter bewust van het feit dat ze die fat client niet meer nodig hebben.” Voor de gemeente is deze vernieuwing dus ook een gelegenheid om systemen op te ruimen. “We kijken bij elk project waar we meer efficiency kunnen halen en op welke punten we het kunnen doorontwikkelen. Straks wordt uitgangspunt dat men geen laptop meer krijgt, tenzij...” PROOF-OF-CONCEPT Nu de aanbesteding achter de rug is, kan het project in gang gezet worden. “De afgelopen maand heeft Pecoma een proof-of-concept uitgevoerd,” aldus van Vliet. “Daarbij zijn de thin clients op verschillende locaties en met verschillende >>

VDI IN ZWOLLE – ZO ZIT HET

Bij de Zwolse VDI-implementatie worden de meeste desktops vervangen door thin clients. Maar niet alle fat clients worden vervangen. “Je hebt altijd groepen systemen en applicaties die zich niet zo gemakkelijk laten virtualiseren,” vertelt Sebo Noorda, portfolio manager bij Pecoma. AutoCAD is wel het bekendste voorbeeld. “Uitgangspunt is natuurlijk om alles naar de achterkant te verplaatsen.” Voor zwaardere toepassingen zou je dan blade-pc’s in kunnen zetten. In dit geval heeft Zwolle daar uit kostenoverwegingen echter niet voor gekozen. Dat betekent dat ze extra werk zullen hebben aan het beheer van die hybride omgeving. Ook de notebooks worden niet direct vervangen. Thin laptops zijn nog behoorlijk nieuwe technologie. Zwolle maakt daar dus nog even pas op de plaats. Maar het is wel de bedoeling dat straks ook de thin laptops van Wyse ingezet zullen worden. Centraal wordt gebruik gemaakt van virtualisatie-servers met VMware View. De storage is al goeddeels gecentraliseerd. Daar kan de nieuwe Virtual Desktop Infrastructure dus gewoon op meeliften. Het image met het besturingssysteem wordt zo kaal mogelijk gehouden. De applicaties zullen met behulp van streaming-technologie naar de gebruikers worden gebracht. Pecoma heeft nu drie, vier man op locatie voor het maken van de packages. Dat doen ze samen met de applicatiebeheerders, zodat die het straks zelf kunnen. Bovendien worden zo kosten uitgespaard. Voor applicaties geldt echter hetzelfde als voor systemen: niet alles wordt gevirtualiseerd. “Toepassingen die iedereen gebruikt, zoals Office, worden met het image meegeleverd,” aldus Noorda. Daarnaast zijn er applicaties die zich moeilijk in een package laten vangen, bijvoorbeeld omdat ze gebruik maken van specifieke hardware. “Bij de start van zo’n project moet je daarom goed nadenken over de beheersaspecten. Als je softwarepakketten te makkelijk in het image stopt, dan komt dat later als een boemerang terug.” Bij de gemeente Zwolle zijn op dit moment 350 applicaties in gebruik. Noorda verwacht dat ongeveer vijftien procent daarvan in het image terecht zal komen. De komende jaren zal dat aantal wel teruglopen. “Microsoft en VMware komen steeds met nieuwe technologieën om meer toepassingen te kunnen virtualiseren.” nr 06

7 april 2009

21

COLUMN

Dominique deckmyn

Hoe onbelangrijk is IT?

Jaap van Vliet en John Tijhaar van de gemeente Zwolle: energiebesparing is belangrijkste argument om Virtual Desktop Infrastructure te implementeren

Geen laptop, tenzij... applicaties getest. We zijn nu bezig met het opleiden van de it-afdeling en het maken van een projectplan voor de daadwerkelijke uitrol. Die gaan we per eenheid (sector) uitvoeren. In juli moeten we daarmee klaar zijn. Daarna is het zaak de nieuwe infrastructuur op organisatorisch niveau uit te nutten.” Dat wil echter niet zeggen dat de it-ers op hun lauweren kunnen rusten. Voor de periode 2010-2011 staan de uitfasering van de AS/400-systemen en de integratie van voice en data in de planning.

•

OPEN STANDAARDEN EN OPEN SOURCE

Bij de implementatie van de Virtual Desktop Infrastructure (VDI) wordt al rekening gehouden met de upgrade naar een nieuw Windows-platform. Of dat Vista of zijn opvolger zal worden, is nog niet bekend. Wel dat het Windows zal zijn. Dat heeft vooral te maken met de standaardisatie naar dat platform. De gemeente maakt gebruik van application streaming. Daarbij worden applicaties en applicatie-onderdelen als aparte packages naar de virtuele machine gestuurd zodra de gebruiker ze nodig heeft. “We hebben nog niet alle applicaties gepackaged,” vertelt Van Vliet, “dus we kijken nu wat er nog moet gebeuren.” “Wij beschouwen de inzet van open source software als richtlijn, niet als dwingend,” zegt Tijhaar. “Volgens het Ministerie van Economische Zaken is dat wenselijk, maar voor ons als gemeenten is wat Binnenlandse Zaken bepaald toch belangrijker.” Van Vliet benadrukt dat dit project ook geen upgrade is maar een technische transitie. “We hadden al Windows XP. We zijn wel bezig om een proeftuin op te zetten om naar ODF (het Open Document Format) te kijken in combinatie met OpenOffice.org.” Dat zal dan wel gewoon op het Windows-platform plaatsvinden. Primaire doel is ook niet de evaluatie van het open source pakket maar van de open standaard.

IT is onbelangrijk. IT Doesn’t Matter. Dat schreef Nicholas Carr bijna zes jaar geleden. Om eerlijk te zijn: ik zag Carr destijds eerder als een nuttige provocateur dan als een groot ziener. Zijn betoog – dat IT een nutsvoorziening is die gewoon moet werken, en dat het meestal tijdverlies is om te proberen er méér van te maken – leek mij een tegengif tegen de eigenwaan die wel eens wil toeslaan in it-kringen. Die nederige bui heeft niet lang geduurd. Drie jaar later was “the sky” weer “the limit” in IT. De cio moest zo nodig de ‘ process innovation leader’ worden. Het geld begon opnieuw te vloeien en een nieuwe it-boom ging van start. Ironisch genoeg spruitte die voort uit de excessen van de vórige boom. Want het waren de financiële wantoestanden bij, onder meer, technologiebedrijven als Worldcom die aanleiding gaven tot de strenge Sarbanes-Oxley wetgeving en de roep om governance in het algemeen. De it-leveranciers zijn allerlei producten en diensten gaan leveren die bedrijven helpen met die nieuwe governance-verplichtingen. Maar kijk: een paar maanden economische crisis en we zijn weer bij af. De dure dromen over soa, bpm en architectuur, gaan voor onbepaalde tijd de ijskast in. Return On Investment is opnieuw de boodschap – voor de projecten die nog mogen doorgaan. Ik heb in 2003 bij een paar vooraanstaande cio’s gepeild wat ze vonden van “IT doesn’t matter”. Ze konden mij allemaal haarfijn uitleggen hoe IT juist een enorm strategisch voordeel kan betekenen voor een onderneming. En natuurlijk is dat óók waar. Helaas. In 2009 lijkt een koudere werkelijkheid zich weer aan te dienen. En die lijkt verrassend sterk op het toekomstbeeld dat Carr in 2003 uittekende. In tussentijd is Carr uitgegroeid tot de profeet van cloud computing, dat in essentie een feelgood-versie is van utility computing. Het is de enige it-hype die de crisis moeiteloos overleeft. Want cloud computing belooft besparingen – zo niet in tco dan toch minstens in CapEx, en da’s al heel wat in crisistijden. Het is te vroeg om cloud computing uit te roepen tot de it-architectuur voor de toekomst. Maar in 2009 staat het hoog op de agenda, zo veel is zeker. Microsoft, bijvoorbeeld, herpositioneert zowat al zijn serversoftware als diensten die het in zijn datacenters wil aanbieden. Het gaat daarbij niet zomaar om een Exchange of SQL Server ‘ light’ , een afgeslankte versie voor het mkb. Nee, dit is the real thing. Niet iederéén is overtuigd – Oracle heeft het niet zo op cloud computing – maar het is duidelijk dat “the cloud” in de komende jaren voor steeds meer toepassingen een realistisch alternatief vormt. We zijn nog niet zo ver dat een erp-systeem in de internetwolk verdwijnt, en misschien komt het ook nooit zo ver. Maar een dienst die eenmaal in de wolk is opgegaan, die komt waarschijnlijk niet meer terug. Een bedrijf kan er zich niet meer mee differentiëren, een cio kan er nauwelijks meer eer mee behalen. Met andere woorden: niet IT wordt onbelangrijk maar de it-afdeling. Tenminste... dat vinden de de cloudcomputeraars.

Dominique Deckmyn was twee decennia werkzaam in de it-journalistiek in België, Londen en de VS. Hij is nu manager van De Standaard Online.

nr 06

7 april 2009

23

Donderdag 9 april Het E-Marketing Event 2009 Conferentie, Apeldoorn www.eduvision.nl/emarketingevent Donderdag 9 april Datawarehousing 2009 Conferentie, Figi Zeist http://datawarehousing.heliview.nl Woensdag 15 t/m vrĳdag 17 april The Next Web Conference 2009 Westergasfabriek Amsterdam http://2009.thenextweb.com Donderdag 16 april Best Practices in IT Management ITSMF Conferentie, ‘t Spant Bussum www.best-practices-in-it-management.nl Donderdag 16 en vrĳdag 17 april VNSG Congres 2009 MECC Maastricht www.vnsgcongres.nl Dinsdag 21 april Open Source Business Intelligence Seminar, Hotel Lapershoek, Hilversum www.arrayseminars.nl Woensdag 22 april Dag van het Contract 2009 Studiedag, Het Vechthuis, Utrecht www.dagvanhetcontract.nl/

Europese it-standaard voor overheden markeert omslag in denken

Op weg naar ‘eGovernment’ De deadline nadert snel. Aan het eind van dit jaar moeten overheden in Europa volgens de Europese Dienstenrichtlĳn eGovernment daadwerkelĳk geïmplementeerd hebben. Onlangs is daarvoor in recordtĳd een standaard opgesteld om informatie tussen decentrale overheidsorganisaties nationaal en internationaal eenduidig uit te wisselen, eGov-Share. Met dit instrument kunnen gemeenten, al dan niet op basis van open-source, de laatste stap zetten naar de daadwerkelĳke invoering van eGovernment. Door Marco van der Hoeven

O

Woensdag 22 april InCTformatie Conres, Spant!, Bussum www.inct.nl woensdag 22 april Regie van sourcing Congres, MediaPlaza Utrecht www.it-executive.nl/ regievansourcing Woensdag 21 en donderdag 22 april ICT & Recht Conferentie, Hilton Royal Parc, Soestduinen www.iir.nl Woensdag 22 april Oracle CRM Day 2009 Conferentie, Maarssen www.oracle.com Woensdag 22 april Virtualisatie 2009 Conferentie, Figi Zeist http://virtualisatie.heliview.nl

Kijk voor een compleet agendaoverzicht op www.ictevenementen.nl

24

p 28 december 2009 treedt officieel de Europese Dienstenrichtlijn in werking. Het doel van deze richtlijn is het bevorderen van de uitwisseling van diensten tussen de lidstaten. Een essentieel onderdeel van deze richtlijn is het vereenvoudigen van de administratieve lasten. Dit betekent concreet dat de overheid verplicht is om aan het eind van dit jaar de eigen informatievoorziening eenduidig en digitaal georganiseerd te hebben. Deze verplichting raakt met name de decentrale overheid, die op dat moment haar digitale loket op orde moeten hebben. De Europese normalisatiecommissie CEN heeft in het kader van deze Europese Dienstenrichtlijn een standaard voor eGovernment opgesteld, eGov-Share. De standaarden die door CEN worden opgesteld zijn nooit verplicht, maar bieden wel een eenduidig en internationaal instrument dat overheidsinstellingen in alle Europese landen kunnen gebruiken om eGovernment in te voeren en informatie uit te wisselen. De it-standaard eGov-Share is naar Europese maatstaven ongewoon snel tot stand gekomen, namelijk ruim binnen een jaar. In een reeks speciale workshops zijn vertegenwoordigers uit bedrijfsleven en overheid bij elkaar gekomen om de standaard op te stellen, In februari is in deze workshop overeenstemming bereikt over de specificaties. Die moeten weliswaar nog officieel worden geratificeerd, maar dat is - als alles volgens verwachting verloopt niet meer dan een formaliteit.

nr 06

7 april 2009

VEEL EIGEN STANDAARDEN Een van de deelnemers aan de workshops is Sven Abels, projectcoördinator bij TIE Holding. Hij heeft als een van de technisch specialisten meegeschreven aan de specificaties voor eGov-Share, die op de laatste bijeenkomst hebben geleid tot het advies aan CEN. Volgens Abels heeft CEN de workshops zo georganiseerd dat de standaard sneller dan gebruikelijk tot stand is gekomen. De daaruit volgende aanbeveling die er nu ligt moet nog door een politiek proces heen, dat wat meer tijd kost. Maar technisch is de standaard bruikbaar, en kunnen overheden ermee aan de slag. Abels: “eGov-Share is niet verplicht voor de lokale overheden, maar met deze standaard beschikken ze wel over een unieke manier om onderling te communiceren. Want tot nu toe gebruiken lokale overheden in Europa ieder hun eigen standaarden, en dat is niet goed voor de uitwisseling van informatie tussen lokale overheden in verschillende landen, en het werkt ook niet binnen die landen. Met eGov-Share hebben ze één standaard waarin de ‘resources’ en informatie op een eenduidige manier worden beschreven.” Abels ziet dat veel overheden in Europa nog weinig hebben gedaan met eGovernment. Toch is de deadline er eind dit jaar al. Het is dus zaak zo snel mogelijk te beginnen. “Hoe lang het proces uiteindelijk duurt, hangt van de overheden zelf af. De eerste stap is in ieder geval het analyseren van de bestaande infrastructuur. Wanneer ze vervolgens

weten waar ze staan, is het belangrijk te bepalen welke diensten ze willen aanbieden. Bij het beschrijven van die diensten kunnen ze tenslotte gebruikmaken van de specificaties in de eGov-Sharestandaard. Alle technische zaken en wat ze ermee moeten doen staan beschreven in het format dat wij hebben gemaakt.” BALIE PASSÉ De manier waarop gemeenten invulling geven aan de Europese Dienstenrichtlijn, kunnen ze dus zelf bepalen. Dit geeft de decentrale overheid volop ruimte om gebruik te maken van open-source. Een van de voorvechters hiervan is Ernst van Altena, systeembeheerder bij de gemeente Heemskerk: “Ik wil de overheid meegeven dat ze de open-sourcegedachte hierbij niet moeten vergeten, want dat is toch een van de snelst groeiende platforms die gemeenten met elkaar bindt.” Volgens Abels biedt eGov-Share inderdaad aanknopingspunten voor open-source. “We hebben nadrukkelijk naar bestaande standaarden gekeken bij het beschrijven van de specificaties, en hebben op een aantal gebieden zelf ook gebruik gemaakt van open-source. Daarnaast zijn al onze specificaties volkomen open.” De komende Europese Dienstenrichtlijn markeert volgens Van Altena een andere manier van denken bij de decentrale overheid. “We stappen af van de traditionele werkwijze. De overheid is heel lang gericht geweest op het doen van zaken aan de balie. Dat zie je veranderen. Bij allerlei gemeenten is men bezig met het ontsluiten van werkprocessen, en het opzetten van digitale dienstverlening,” aldus Van Altena. “Dat gaat niet altijd even makkelijk, en ik denk dat de richtlijn en de eGov-Share standaard daarbij kunnen helpen. De lokale overheden worden bij de hand genomen om eGovernment gerealiseerd te krijgen. Het gaat niet meer om de balie, de menselijke schakel gaat ertussenuit. Die gedachte moet erin komen bij de overheid.” DE KRACHT VAN OPEN-SOURCE Omdat de wettelijke verplichtingen rond eGovernment veel investeringen vergt, neemt de samenwerking tussen gemeenten toe. “Gemeenten proberen met elkaar en van elkaar te leren. Die samenwerking ontstaat op een natuurlijke manier vanuit de decentrale overheid.” Onderdeel van die steeds intensiever samenwerking is een serieuze benadering van open-source. Van Altena: “Een paar jaar gelden was open-source weliswaar hip bij gemeenten, maar bleef het in veel gevallen niet meer dan een kreet. Het werd daarmee een doel op zich, terwijl automatisering geen doel, maar een middel is.” De manier waarop open-source bij de overheid wordt ingezet, is meer volwassen. ”Men begint in te zien wat je er allemaal mee kan. Want als je

een product bij een ‘closed-source’ firma koopt, betaal je licenties op basis van bepaalde parameters, bijvoorbeeld het aantal inwoners. Die bedragen kunnen behoorlijk hoog zijn, en vormen een flinke investering voor gemeenten. We zien nu dat veel gemeenten, zowel groot als klein, elkaar opzoeken en een bedrag investeren om gezamenlijk iets te laten ontwikkelen. Hiermee betaal je dus niet meer dan één keer de ontwikkelkosten, en zit je niet vast aan torenhoge licentiekosten.” “Door die samenwerking kun je generieke technologie ontwikkelen, en is het voor met name kleine gemeenten mogelijk mee te liften op de successen van grotere gemeenten. Ze kunnen met een geringe investering hun doelstellingen realiseren. Dat is de kracht van open-source.” Deze ontwikkeling heeft al zichtbaar effect op de manier waarop de closed source-bedrijven omgaan met gemeentelijke automatisering. Van Altena: “Hun reactie valt me alleszins mee. Ze beginnen nu ook mee te denken over open koppelvlakken, zodat het mogelijk wordt een interface te maken met hun producten vanuit andere pakketten. Zij voelen ook de hete adem van open-source in hun nek. Gemeenten willen uiteindelijk ook af van afhankelijkheid van bepaalde partijen. En dat ze meewerken is een goede zaak, want los van open-source heb je ook de jarenlange expertise van de closed source partijen nodig. Als zij open koppelvlakken leveren, krijg je een natuurlijk evenwicht.

standaard e-gov share in recordtijd vastgelegd

‘DEADLINE HAALBAAR’ Nederlandse gemeenten zijn over het algemeen al goed op weg met eGovernment. Van Altena is dan ook optimistisch over het invoeren van de richtlijn. “De deadline is haalbaar. Maar dan moet je wel nu beginnen de zaken in gang zetten, anders ga je het niet redden. En daarbij is digitaliseren niet het probleem, maar het inrichten van het werkproces, en het organiseren van de beheerorganisatie erachter. De mensen moeten wel kunnen omgaan met de nieuwe software.”

•

nr 06

7 april 2009

25

Banencarrousel

H

oogopgeleide starters op de arbeidsmarkt zijn boordevol zelfvertrouwen, maar ook een beetje roekeloos. Bang voor werkloosheid zijn ze niet, zo blijkt uit onderzoek van ASA Student. Bij het zoeken naar een eerste baan laten ze zich niet gek maken door de economische crisis, zeggen zeven van de tien ondervraagde studenten. Maar helaas bereiden ze zich niet erg goed voor op de arbeidsmarkt. Dat doet slechts 14 procent, aldus de onderzoekers. 12 procent van de studenten gaat zich straks ook oriënteren op werken bij een klein bedrijf, in plaats van bij de grote werkgevers waar steevast de voorkeur naar uitgaat.

•

Waardeer mĳ!

W

erkgever zijn is opeens weer leuk. Nu ontslagen en loonverlagingen op de loer liggen, hoor je werknemers niet meer over bonussen, auto’s van de zaak of extra vrije dagen. In plaats daarvan smachten ze naar waardering van hun bazen. In ruil daarvoor zwoegen ze met plezier. Dat blijkt uit onderzoek van CRF bij Océ-Nederland. Hieruit komt ook naar voren dat werkgevers niet in de eerste plaats op zoek zijn naar harde werkers, maar naar talent. Het binden van medewerkers met de juiste vaardigheden is nog onverkort een issue.

•

Slechte managers D uizenden leidinggevenden zijn ongeschikt voor hun werk. Dat komt omdat zij op onjuiste gronden zijn geselecteerd. Dat stelt tenminste selectiespecialist Peter Vonk, die jaarlijks duizenden managers aan tests onderwerpt. Te vaak zijn bazen geselecteerd op basis van geslacht of etniciteit. Vaak wordt niet gekeken naar eigenschappen als empathie, zelfreflectie en assertiviteit. De combinatie van deze eigenschappen heet de alfafactor, en die wordt genegeerd door werkgevers. Omdat de alfafactor vastligt in het karakter, is het mogelijk toekomstige leiders al op jonge leeftijd te selecteren en verder te ontwikkelen.

Frank Grift is de nieuwe managing director geworden van itdienstverlener Telindus, onderdeel van de Belgacom Grou. Hĳ is in deze functie verantwoordelĳk voor alle activiteiten in Nederland van Telindus, Isit en Knowledge4you. Grift is afkomstig van CSC Computer Sciences Nederland, waar hĳ in de ‘board of directors’ zat. Ruud van Soest is door Konica Minolta Business Solutions Nederland gepromoveerd tot manager product management en marketing. Al drie jaar was hĳ hier manager product management. De marketing die hĳ er nu bĳ heeft gekregen, was tot voor kort in handen van Ernst Kolvenbag. Die is doorgeschoven naar de functie van algemeen directeur van Konica Minolta Business Solutions Nederland. Benjamin Jacobs is de nieuwe chief technical officer van hosting-bedrĳf Combell. Na een loopbaan die hem langs de hosting-bedrĳven Skynet en The Reference voerde, werkte hĳ de laatste acht jaar bĳ Terremark. Daar was hĳ de voornaamste systeem- en netwerkarchitect bĳ het merendeel van de Enterprise hosting-projecten. Hans de Jong is algemeen directeur geworden van Neopost, een internationaal bedrĳf van post en logistieke postsystemen. Vóór zĳn benoeming was hĳ zes jaar country manager Personal Systems Group bĳ HP.

Jos van der Lee is heeft Cap Gemini verruild voor de Nederlandse tak van it-bedrĳf Avanda, waar hĳ is aangesteld als business development executive. Hĳ is verantwoordelĳk voor de verdere uitbouw van Microsoft Dynamics AX binnen Avanade. Bĳ Cap Gemini was hĳ account executive. Thomas Kersten is opgestapt als directeur van het it-bedrĳf InfoBridge. De reden is een verschil van inzicht over de te volgen koers met de aandeelhouders. Medeoprichter Pierre van Mever, die tevens technisch directeur is, heeft Kerstens taken overgenomen. Ad van den Hoogen is de nieuwe directeur operations van High Concept, een bedrĳf voor documentsystemen. Hĳ komt over van Woodfield, een groothandel in verf- en stukadoorbenodigdheden, waar hĳ bedrĳfsleider was. Sinds begin maart is Chris Jansen benoemd tot algemeen directeur Ordina Nederland. Jansen begon zĳn carrière in de jaren tachtig bĳ NCR Computers. Hĳ bracht zestien jaar door bĳ HP in Nederland en Noord-Europa en kwam eind 2004 bĳ Logica Nederland terecht als directeur Sales & Marketing en later als leidinggevende van de energie-, nuts- en telecomsector bĳ hetzelfde bedrĳf. Bart de Jong is benoemd tot financieel directeur van Ordina Nederland. Hĳ komt bĳ KPN vandaan.

Oproep: Heb je ook een nieuwe functie. Mail je naam en contactgegevens en de overstap naar [email protected].

IT wereld op zijn kop Remko Francken (32) is bij ICT dienstverlener Pimarox, als lid van het Management Team, mede verantwoordelijk voor het beleid dat gericht is op het flexibel plaatsen van de juiste ICT professionals op de juiste plek tegen zeer aantrekkelijke voorwaarden. Nu u de moeite heeft genomen om dit magazine te keren, willen wij u helpen om samen het tij te keren.

Roekeloze lefgozers in aantocht

• nr 06

7 april 2009

27

IT-managers gezocht: De redactie van IT Executive zoekt it-managers die in aanmerking willen komen voor een portret. Stuur een e-mail naar [email protected].

MENS & WERK

COLUMN

Is vrĳe wil een fictie?

DE IT-MANAGER VAN VINK

Naam: Frank Klabbers Werkzaam bĳ Vinksinds: 2008 Leeftĳd: 38 Omvang afdeling: 5 Opleiding: bedrĳfskundige informatica Favoriete it-gadget: smartphone

Portret van een IT-manager (45) Menig it-manager moet als een ware jongleur meerdere ballen in de lucht houden. De directie wil waar voor zĳn geld, gebruikers betere ondersteuning en it-medewerkers minder stress. Hoe mensen hun balans vinden tussen deze belangen ziet u terug in een serie portretten van it-managers. Door Henk Vlaming beeld Nico Boink Waar kennen we Vink van? “De Vink Groep, verkoopt kunststof halffabricaten in Nederland en in tien andere landen in Europa. We hebben ongeveer duizend medewerkers. Sinds kort maken wij onderdeel uit van een Amerikaanse investeringsmaatschappij. Het bedrijf van je dromen? “Toen ik in 2007 werd gevraagd als it-manager, kende ik Vink niet. Ik was informatiemanager en maakte deel uit van het managementteam van de centrale it-organisatie van Connexxion. Voor mij was de vraag of ik de uitdaging bij Vink wilde aangaan. Men wilde daar de IT centraliseren, maar de it-gerelateerde zaken waren niet op het 28

niveau dat ik gewend was. Ik heb voor Vink gekozen, omdat ik merkte dat er in organisatie voldoende draagvlak was om daadwerkelijk veranderingen door te voeren.”

Hoe ziet je afdeling er nu uit? “De group-IT telt vijf medewerkers. Behalve ik zijn dat drie consultants voor applicatiebeheer, business intelligence en een contractmanager.”

Wat trof je aan? “Een sterk gefragmenteerde itorganisatie, versnipperd over de landen waar we sterk waren. Die waren zelf verantwoordelijk voor de lokale it-operations, vaak met verschillende partners en lokale contracten en oplossingen. De groep maakte gebruik van het gemeenschappelijke erp-systeem Microsoft Dynamics, het vroegere Axapta. Alle development-werkzaamheden waren uitbesteed aan Columbus IT.”

En jouw taak als it-manager? “Ik ben de manager van groupit, onderdeel van de holding. Ik houd me vooral bezig met het programmamanagement van de groepsveranderingen, de strategie en de businesscases daar omheen. Daarnaast onderhoud ik de contacten met de management teams in de verschillende Vink-landen en onderhoud ik de primaire contacten met onze belangrijkste leveranciers.”

nr 06

7 april 2009

Hoe vindt die omslag plaats? “Toen ik net bij Vink begon, hebben wij een roadmap gemaakt tot 2011, waarin we onze missie hebben uiteengezet. Daarin staan alle standaarden en veranderingen die we daarvoor op projectbasis gaan uitvoeren. Omstreeks 2011 willen we met de grootste veranderingen klaar zijn, waarbij de implementatie van de laatste Microsoft Dynamics de einddoelstelling vormt.” Zien we daar al wat van? “Wij zijn gestart met het laatste deel van de uitrol van Dynamics in de laatste landen. We zijn nu met Vink België bezig, welke wij rond oktober dit jaar verwachten live te brengen. Ook rollen we nu QlikView uit, een BI-programma. Daarbij zijn we begonnen met een proof of concept. Inmiddels hebben we in een flink deel van de informatiebehoefte kunnen realiseren. De oude oplossing was niet gebruiksvriendelijk en de nachtelijke opbouw van data verliep problematisch en traag.” Hoe verloopt dit proces? “We moeten nog uitleggen dat business intelligence meer is dan simpele rapportages bouwen. Het vormt een basis voor de controle en besturing van de landenorganisaties. Veel tijd heb ik besteed om de inzet van de provider af te stemmen op de verwachtingen van Vink group-IT. Die was gewend dat de organisatie haar volgde in alle adviezen.” Al klinkende resultaten? “Gelukkig zijn we sinds januari instaat om geweldige rapportages te laten zien. Gebrekkige kennis

RENÉ DIEKSTRA

aan onze zijde en het wegvallen van interne resources op het specifieke gebied van business intelligence, heeft voor vertraging gezorgd. Dan is het lastig als je belooft dat je iets oplevert in juli, maar het wordt januari.” Hoe houd je het management te vriend? “Het is zaak de interne klant goed te informeren over de veranderingen binnen IT. Bij Vink draait het primair om kunststoffen in plaats van om IT. In de interactie met de organisatie vermijd ik zo veel mogelijk technische aspecten. Anders neemt het draagvlak namelijk snel af. Af en toe nodig ik mijzelf uit in de management teams van de verschillende landen om draagvlak voor de veranderingen te creëren.” Hoe trots ben je op je werk? “Ik laat bij voorkeur de prestaties voor zichzelf spreken. We zijn we pas een jaar op weg en hebben nog enorm veel te doen. Inmiddels is de Dynamics implementatie in België succesvol op weg en gaan we volgend jaar het laatste land, Vink Frankrijk, uitrollen. Dat wordt weer een hele specifieke aangelegenheid met de acht verschillende locaties. Tussendoor bouwen we aan stabiliteit van de huidige oplossingen en verbetering van interne it-procedures.” Wat zijn je plannen daarna? “In 2011 heb ik mijzelf min of meer overbodig gemaakt, want dan staat de it-organisatie. Daarna zou ik enerzijds wel een adviesrol willen vervullen in dienst van een it-solution provider. Anderzijds trekt de eindverantwoordelijkheid voor de totale IT op boardroom level, binnen een nog grotere organisatie.” En thuis, daar ook ambities? “Ik heb een vriendin en twee kinderen. Veel van mijn soms beperkte tijd is voor mijn gezin. Leuke dingen doen, naar de sportende kinderen kijken en lekker op vakantie gaan. Wat ik aan tijd over heb, besteed ik aan vrienden en soms aan een balletje golf.”

•

Zĳn mensen zelf voor hun daden verantwoordelĳk? Het lĳkt haast een overbodige vraag, want ons hele maatschappelĳke en justitiële stelsel is op de veronderstelling van eigen verantwoordelĳkheid gebaseerd. Toch valt er heel wat op af te dingen. Er is namelĳk weinig wetenschappelĳk bewĳs voor het bestaan van een vrĳe wil. Sterker nog, er komt steeds meer steun voor de stelling dat ons gedrag weinig te maken heeft met vrĳe wilsbesluiten en veel met andere, buiten onze wil om werkende factoren. Dat geldt voor ingrĳpende daden, zoals het plegen van een geweldsmisdrĳf. Het geldt ook voor meer alledaagse gedragingen, zoals het veroorzaken van blikschade in het verkeer. Twee voorbeelden. Het eerste betreft de files en de botsingen op de A9 nadat een vliegtuig van Turkish Airways op een weiland langs die weg neerkwam. Wie is er nou zo ‘gestoord’, zou je denken, om op een snelweg op z’n remmen te gaan staan voor het opvangen van een glimp van het wrak? Het antwoord: vele tienduizenden Nederlanders. De meeste mensen kunnen hun nieuwsgierigheid niet bedwingen. Ze kĳken dus niet uit vrĳe wil, maar omdat ze zo voorgeprogrammeerd zĳn. Een ander voorbeeld. Stel, u bent een doodnormale man en rĳdt met uw auto door de stad. Op een gegeven moment passeert u een bus die bĳ een bushalte staat. Op de zĳkant van de bus is over de gehele lengte de afbeelding van een jonge dame in een minimale bikini aangebracht, reclame voor zonnebrand. Natuurlĳk trekt ze uw instinctieve aandacht. Dat komt u duur te staan. Want u hebt even niet opgelet en botst om de remmende auto voor u. Het is zo klaar als een klontje: u bent aansprakelĳk, juridisch in ieder geval. Maar is het wel zo evident dat u verantwoordelĳk bent voor wat er gebeurde? Zo wisten de jongens van het reclamebureau drommels goed wat ze deden toen ze de dame tegen de bus plakten. Een jong vrouwenlĳf en vooral haar borsten trekken de aandacht van, vooral mannelĳke, automobilisten. Willens of in ieder geval wetens lokten de reclamemakers de automobilist uit tot risicovol kĳkgedrag. ZO ZĲN WE GEPROGRAMMEERD Je kunt daar natuurlĳk tegenin brengen dat hĳ aan die verleiding niet hoeft toe te geven. Maar die redenering veronderstelt dat het kĳken naar de busbikini het resultaat is van een vrĳ wilsbesluit. En dat is het niet. Ook dat weet de reclamemaker. Mensen, mannen, kĳken naar dit soort afbeeldingen omdat de evolutie of hun biologie hen zegt dat te doen. Daarvan maakt de reclamemaker gebruik om ook nog even snel een zonnebrandmiddel in het blikveld te zetten. Dus wie is er nou eigenlĳk voor verantwoordelĳk als het tot een botsing komt? Gemakshalve zeggen wĳ - zeker als ónze kofferbak in elkaar wordt gereden - en zegt vermoedelĳk ook de rechter, dat de chauffeur dat is. Had ie maar niet zo stom moeten zĳn om naar die griet te kĳken. Maar vanuit psychologisch en wetenschappelĳk perspectief klopt van die redenering weinig, want hĳ is zo ‘stom’ gebouwd dat ie naar die griet móet kĳken. Te gemakkelĳk excuus? Ander voorbeeld. In een bioscoop in Toronto brak enige tĳd geleden brand uit. Er ontstond grote paniek en iedereen rende naar de uitgangen. In het gedrang werden twee kinderen doodgedrukt. Wie is aansprakelĳk voor de dood van die kinderen? De meeste mensen en rechters zullen als antwoord geven: het is vreselĳk dat zoiets gebeurt, maar als een groep mensen in paniek raakt dan kan het helaas zo gaan. Toch, een beetje rare redenering is het wel. Want als de mensen hadden gekozen gewoon ordelĳk na elkaar naar buiten te gaan was er geen kind omgekomen. Waarom hebben ze dat dan niet gedaan? Het antwoord luidt: omdat mensen evolutionair zo geprogrammeerd zĳn dat ze in dit soort situaties inderdaad panisch reageren. Zo zĳn ze nou eenmaal gebouwd. We kunnen zelfs precies aangeven welke kortsluiting er in onze hersenen gemaakt wordt in zulke situaties. Als we consequent zĳn, moeten we ook in dit geval zeggen dat dat wel een erg gemakkelĳk excuus is. Toch zĳn er geen mensen aangeklaagd voor de dood van die twee kinderen. Terwĳl dat, vergeleken met wat blikschade, toch een heel wat ernstiger gevolg is. Diekstra is psycholoog en oa hoogleraar psychologie aan de Roosevelt Academy Middelburg

nr 06

7 april 2009

29

Wil je reageren op een artikel of heb je een mening die er toe doet? Stuur een e-mail naar [email protected]

IT Executive is een uitgave Adformatie Groep, onderdeel van Kluwer

Overheid geeft slecht voorbeeld Wanneer het om investeringen gaat, heeft de overheid een voorbeeldfunctie. Dat komt door de dubbelrol van de overheid als beleidsmaker en it-gebruiker. Regels worden wel gemaakt, maar de overheid houdt zich er slecht aan vindt directeur Sylvia Roelofs van branchevereniging ICT~Office.

V

olgens staatssecretaris Frank Heemskerk van Economische Zaken, heeft een beleidsmaker drie instrumenten om de wereld te veranderen: wetten, geld en koffie. Het gaat er dan wel om dat deze elementen verstandig worden ingezet. Ik geef een paar voorbeelden. Ten eerste het wetsvoorstel voor de nieuwe aanbestedingswet welke vorig jaar zeer terecht is verworpen door de Eerste Kamer. Een zeer kale raamwet, met daaronder maar liefst 650 pagina’s aan onderliggende regels. Ondanks deze gigantische omvang werd een groot aantal forse problemen rond aanbestedingen niet of onvoldoende opgelost. Ik noem proportionaliteit, redelijke contractseisen, rechtsbescherming en gebrekkig of zelfs geen motivering over beslissingen. Deze –en meer- aspecten waren in het geheel niet of zeer slecht geregeld in deze wet. ICT~Office heeft zwaar ingezet om de wet van tafel te krijgen. En met succes. Natuurlijk hebben we ook een aantal aanbevelingen gedaan om de wet te verbeteren. Voorbeelden daarvan zijn de beperking van administratieve lasten, het meer gebruik maken van bestaande overlegmogelijkheden, waar mogelijk meer werken met kleine percelen om mkb’ers in de it-sector betere kansen te geven en evaluatie van aanbestedingen. Op dit moment werkt het ministerie van Economische Zaken aan een nieuw wetsvoorstel. Onze aanbevelingen zijn bekend. Hopelijk gaat het deze keer wel leiden tot een goed wetsvoorstel, waaruit duidelijk blijkt dat het eerst gaat om het doel van een aanbesteding en pas daarna om de keuze voor een technologie. Wanneer het om investeringen gaat, heeft de overheid een voorbeeldfunctie. Hier komt een dubbelrol van de overheid om de hoek

kijken, namelijk die van beleidsmaker en die van it-gebruiker. De overheid als beleidsmaker hoort genuanceerd om te gaan met het ontwikkelen van initiatieven die ingrijpen in de Nederlandse itmarkt. De uitkomsten van een recente studie van het CPB over open en closed software bijvoorbeeld, maken dit nog eens duidelijk. Wat de rol van de overheid als it-gebruiker hierin betreft, ben ik het eens met het CPB. Die stelt dat de overheid de keuze voor open of closed source software niet moet zien als een zwart-wit zaak. Dit is ook in lijn met de ontwikkelingen in de Nederlandse softwaresector, zoals ik die zie in onze achterban. Er zijn in Nederland namelijk ruim 1.400 bedrijven actief die succesvol closed software produceren en daarmee is Nederland een software exporterend land. Daarnaast zijn er in onze achterban veel dienstverleners actief om open source software een volwassen plaats te geven binnen de it-huishouding van de Nederlandse overheid. In toenemende mate is de grens tussen die twee moeilijk te trekken. Het aantal bedrijven dat beide businessmodellen combineert, neemt toe. En in alle gevallen is er sprake van ‘leveranciers’. Deze ontwikkeling biedt kansen voor toekomstige economische ontwikkelingen en innovatie. Broodnodig op dit moment, en veel belangrijker dan het steeds maar benadrukken van de verschillen tussen businessmodellen. De Nederlandse softwaresector, open èn closed, geeft kracht aan onze economie en verdient het om nader te worden onderzocht op innovatiekracht en economische betekenis. Graag wil ik hierover met de staatssecretaris van gedachten wisselen. En zo ben ik beland bij de koffie, zwart graag.

•

abonnementen IT Executive wordt blĳvend gratis toegezonden aan personen die vallen binnen de doelgroep. Aanmelden, wĳzigen en afmelden kan op www.it-executive.nl redactie Fred van der Molen hoofdredacteur e [email protected] Sytse van der Schaaf adj.hoofdredacteur e [email protected] medewerkers Ben Kuiken, Charles Groenhuĳsen, Dominique Deckmyn, Ed Kerkman, Fred Teunissen, George Ataya, Henk Vlaming, Karina Meerman, Marco van der Hoeven, Maurice Blessing, Mirjam Hulsebos, Onno Breedveld, Patrick van Eecke, Peter Olsthoorn, Peter van Schelven, René Diekstra, René Frederick, Ron Tolido, Ron Onrust, Ruben Acohen, Stĳn Muys en Yvonne Halink fotografie Nico Boink, Cor Mooĳ redactieadres Postbus 75462 1070 AL Amsterdam tel 020-5733665 e [email protected] Advertentie-exploitatie Rob de Kleĳnen salesmanager t 06-53403470 e rdekleĳ[email protected] Erik van Heest sr. accountmanager t 06-13221012 e [email protected] Postbus 75462 1070 AL Amsterdam e [email protected] f 020-5733603 e [email protected] (advertentiemateriaal) uitgever Rogier Mulder e [email protected] marketing Ceesjan de Vos e [email protected] Mieke Stikkelorum e [email protected] vormgeving colorscan bv, Amsterdam - Voorhout drukwerk Senefelder Misset Auteursrecht voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelĳke toestemming van de uitgever worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd. Op iedere inzending van een bĳdrage of informatie zĳn van toepassing de Standaard-publicatievoorwaarden van Wolters Kluwer Nederland BV, gedeponeerd ter griffie van de arrondissementsrechtbank te Amsterdam onder nr. 217/1999; een kopie kan kosteloos bĳ de uitgever worden opgevraagd. Op al onze aanbiedingen en overeenkomsten zĳn van toepassing de Algemene Voorwaarden van Kluwer BV, gedeponeerd ter griffie van de Rechtbank te Amsterdam op 6 januari 2003 onder depotnummer 3/2003. Op alle overeenkomsten tussen Uitgever en Afnemer met betrekking tot advertentie-plaatsingen (daaronder begrepen alle overeenkomsten met adverteerders en bemiddelaars) zĳn in aanvulling op deze Algemene Voorwaarden van toepassing de laatstgeldende versie van de Regelen voor het Advertentiewezen, uitgegeven door de raad van Orde en Toezicht voor het Advertentiewezen (ROTA), hierna: ‘de Regelen’. Bĳ tegenstrĳdigheid van de Algemene Voorwaarden met de Regelen prevaleren de Regelen. Een exemplaar van de Algemene Voorwaarden en de Regelen zal op eerste verzoek gratis worden toegezonden. U kunt beide ook vinden op www.adformatie. nl/algemene-oorwaarden.html. Een deel van de inhoud wordt gepubliceerd onder licentie van Minoc Business Press N.V. Copyright 2009, IT Executive, ISSN 1570-6737

nr 06

7 april 2009

30

Geen bal gedaan aan OS

Recommend Documents