Gebruikershandleiding Mineralencalculator (DEMO) Inleiding a.
Deze Mineralencalculator is gebaseerd op de CVB Publicatie ‘Handleiding Mineralenvoorziening Rundvee, Schapen, Geiten’ (2005).
b.
De DEMO van de Mineralencalculator biedt de mogelijkheid de behoefte aan mineralen en spoorelementen te berekenen voor: melkgevend rundvee (melkgevend en droogstaand) en Schapen (vleeslam vrouwelijk). In de versie van de mineralencalculator voor de Biologische en de Gangbare veehouderij zijn veel meer diercategorieën en dierdefenities opgenomen en veel meer voedermiddelen. In deze handleiding wordt steeds aangegeven wat de meerwaardes van de andere versies ten opzichte van de DEMO zijn.
c.
Dit programma is ontwikkeld voor gebruikers ‘met verstand van zaken’. Dit betekent dat: • Er geen beveiligingen zijn ingebouwd wanneer er getallen worden ingevoerd die praktisch onmogelijk zijn. o Voorbeelden: abnormaal hoge rantsoenopnames, irreële melkproducties of abnormale groeisnelheden) • Er tegenstrijdige getallen kunnen worden ingevoerd. Enkele voorbeelden: o Er kan bijv. worden ingevoerd dat een koe 60 lactatiedagen heeft, maar al 200 dagen drachtig o Er kan een actueel diergewicht worden ingevoerd dat hoger is dan het verwachte volwassen gewicht
d.
Om naar de volgende pagina te gaan wordt geadviseerd gebruik te maken van de knoppen op het scherm ( ►► ), en niet van de ‘Enter’ knop op het toetsenbord of de pijlen links bovenin het scherm van de Internetapplicatie.
e.
Op de volgende pagina’s treft u ook de volgende knoppen aan: • Door op ◄◄ te klikken komt u terug in het vorige scherm • Door op |◄ te klikken, gaat u terug naar het eerste scherm • Een groene knop “invoer wissen”. Hiermee worden de door u ingevulde getallen e.d. gewist. Let op: deze knop staat wel op alle volgende pagina’s, maar heeft geen functie als op de pagina geen getallen hoeven te worden ingevuld.
1
Leeswijzer De opbouw van deze handleiding is als volgt: In deze leeswijzer kunt u zien voor welke diercategorieën en dierdefinities het programma voor de gangbare en de biologische veehouderij kan rekenen. Ook staat aangegeven wat u met deze DEMO kunt. Hoofdstuk 1 gaat in op het inloggen op de website. In hoofdstuk twee wordt aan de hand van een voorbeeld uitgelegd hoe u de diergegevens invult. In het derde hoofdstuk komt aan de orde hoe u het rantsoen invoert. Wat u met de DEMO kunt Eerst word een diersoort geselecteerd: 2.1 Melkvee en vrouwelijk jongvee
Niet beschikbaar in de demo
Niet beschikbaar in de demo 1. Inloggen
2. Diersoort selecteren
Niet beschikbaar in de demo
2.5 Schapen
Niet beschikbaar in de demo
In de gangbare versie zijn de volgende diergroepen beschikbaar: 2.1 Melkvee en vrouwelijk jongvee
2.2 vleesstieren
2.3 vleeskoeien 1. Inloggen
2. Diersoort selecteren
2.4 Rosé klaveren
2.5 Schapen
2.6 Geiten
2
In de biologische versie zijn de volgende diergroepen en dierdefinities bruikbaar: 1. Inloggen
2. Diersoort kiezen
2.1 Melkvee en vrouwelijk jongvee
2.1.1 Melkvee (lacterend en droogstaand)
2.1.2 Jongvee
2.2 Geiten
2.2.1 Groeiende Geit
2.2.2 Groeiende Bok
2.2.3 Melkgeit
2.2.4 Volwassen Bok
Na het kiezen van de “definitiegroep” van het dier worden nog aanvullende gegevens ofwel “dierkenmerken” van het dier gevraagd. Het gaat dan om gegevens met een directe relatie tot de productie (groei of melkgift bijvoorbeeld) of om bijvoorbeeld wel of niet weiden.
Naast de hierboven genoemde verschillen zijn in de DEMO slechts een paar van de voedermiddelen opgenomen die beschikbaar zijn in de andere twee versies. In de DEMO kunt u geen voedermiddelen opslaan in een persoonlijke, alleen door u in te zien, database. Dat kan in de Gangbare en de Biologische Mineralencalculator wel. Daar heeft u opslagcapaciteit voor 200 eigen voedermiddelen. Van alle hierboven genoemde stappen wordt hieronder een voorbeeld gegeven voor melkvee. In hoofdstuk 7 komt het wijzigen van de taal aan de orde. In Hoofdstuk 8 staat een lijst met gehanteerde afkortingen.
3
1. •
Inloggen
•
Ga naar www.pdv.nl, pagina Voederwaardering. Klik in de linker kolom op het onderwerp ‘Online CVB producten’, en dan achtereenvolgens op ‘Mineralencalculator’ en ‘Mineralencalculator biologische veehouderij’. U komt in het onderstaande scherm
• •
Vul uw gebruikersnaam/user name en wachtwoord/password in Klik op volgende/next.
2.
Keuze programma (diersoort)
Hieronder wordt een voorbeeld uitgewerkt voor melkvee. Het maakt voor de structuur van het programma echter niet uit welke diersoort u kiest. U doorloopt altijd de volgende structuur: 1. Inloggen 2. Diersoort kiezen 3. Invullen dierkenmerken 4. Mogelijkheid Aanpassen Berekende dierkenmerken 5. Invoerrantsoen en eventueel invoeren eigen voedermiddelen
6. Aanpassen rantsoen
7. Uitvoerscherm en eventueel printen
4
U komt in het scherm waarin u kunt kiezen voor welke diersoort (melkgevend rundvee, of schapen) u het programma wilt starten. • Nadat u uw keuze hebt gemaakt, en op ►► hebt geklikt, komt u in het volgende scherm (hier staat een voorbeeld uitgewerkt dat u ziet wanneer u kiest voor melkvee. Voor de andere diersoorten heeft het programma dezelfde werkwijze.)
•
2.1
Keuze diercategorie (Voorbeeld van Melkvee) bij melkvee en vrouwlijk jongvee
•
U komt in het scherm waar u binnen de door u gekozen diersoort de gewenste diercategorie moet kiezen (bijv. ‘Melkvee (lacterend en droogstaand)’). In deze DEMO heeft u allen de beschikking over lacterend melkvee als keuze.
•
In dit scherm kiest u de diercategorie waarmee u verder wilt rekenen. Door op ►► te klikken komt u in het volgende scherm. 5
2.1.1a Invullen dierkenmerken bij melkvee (lacterend en droogstaand) In deze DEMO kunt u alleen de melkgift en het lactatienummer wijzigen. In de versies voor de gangbare en de biologische veehouderij kunt u ook het aantal dagen drachtig en het aantal lactatiedagen aanpassen. Zo kunt u het programma alle diergroepen laten uitrekenen die u in uw bedrijfsmanagement toepast.
• •
•
Het correct invullen van alle vier de groene cellen op deze pagina is niet alleen belangrijk voor het berekenen van de juiste behoefte aan mineralen en spoorelementen, maar ook voor het advies dat het programma geeft m.b.t. de maximale drogestof opname. In dit scherm dient u in de groene vakjes de dierkenmerken in te vullen die van toepassing zijn. Verder dient u in te vullen of er wel of geen weidegang plaatsvindt. LET OP: In dit scherm moeten alle groene cellen worden ingevuld, indien ze niet zijn ingevuld wordt er met de waarde 0 gerekend. Door op ►► te klikken komt u in het volgende scherm; dit is scherm 2.1.1b.
2.1.1b
• •
Mogelijkheid tot aanpassen berekende dierkenmerken bij melkvee (lacterend en droogstaand)
In dit scherm hoeft u in de groene cellen alleen een waarde in te vullen als u van mening bent dat de werkelijke situatie afwijkt van de aangegeven referentiewaarden. Door op ►► te klikken komt u in het volgende scherm: dit is het scherm Invoer rantsoen (zie Punt 3). 6
3.
Invoer rantsoen
Dit scherm is voor alle diergroepen nagenoeg gelijk. Afhankelijk van de diersoort wordt in een eerste scherm de door het model berekende ‘Geschatte voeropname’ (bij melkvee en vrouwlijk jongvee). In de DEMO heeft u de beschikking over 6 ruwvoeders, 6 droge krachtvoeders en 19 vochtrijke bijproducten daarnaast kunt u voor eenmalig gebruik een eigen voedermiddel aanmaken. Deze wordt echter niet opgeslagen. Bij een volgend bezoek is deze dan ook niet vastgelegd in het geheugen van het programma of, zoals bij de Gangbare en Biologische versie in een persoonlijke database. In de Biologische versie heeft u de beschikking over 27 biologische voeders uit biologische rantsoenen. In de versie voor de Gangbare veehouderij heeft u de beschikking over 46 ruwvoeders, 19 droge krachtvoeders en 76 vochtrijke bijproducten. Daarnaast heeft u in zowel de Biologische als de Gangbare versie van de mineralencalculator de mogelijkheid om tot 200 eigen voedermiddelen aan te maken in een persoonlijke database.
• • • •
•
•
In dit scherm kunt u het door u gewenste rantsoen invoeren: Geheel links kunt u (via het rolblokje) het gewenste voedermiddel kiezen Daarnaast kunt u (desgewenst) een “eigen omschrijving” aan het voedermiddel geven (deze wordt dan in de volgende pagina’s steeds weergegeven) In deze DEMO kunt u geen eigen voedermiddel selecteren omdat de DEMO geen database bevat voor eigen aangemaakte voedermiddelen zoals dat wel kan in de Biologische en Gangbare mineralencalculatoren. Als u een eigen voedermiddel invoert en u bezoekt later de site opnieuw, dan is dit voedermiddel niet bewaard op het scherm of in een database. Als u in deze DEMO op de knop |◄ drukt ben u ook de ingevoerde waarden van het zelf ingevoerde voedermiddel kwijt. In de twee laatste kolommen geeft u aan hoeveel er van een product wordt gevoerd: in de voorlaatste kolom in kg product, in de laatste in kg drogestof. LET OP: U dient per opgenomen voedermiddel in een van beide kolommen een bepaalde hoeveelheid in te vullen; anders rekent het model met een opname ‘nul’. Aangeraden wordt om de gekozen voedermiddelen zoveel mogelijk in dezelfde volgorde te selecteren, en niet steeds van plaats te laten veranderen 7
• •
4.
Door op ►► te klikken komt u in het volgende scherm dit is scherm 4. Aanpassen voedermiddelen. Het model biedt ook de mogelijkheid om ‘Eigen voedermiddelen’ op te nemen. U klikt dan in het rolblokje de onderste regel aan, en geeft het ‘eigen voedermiddel’ in de tweede kolom een naam. De hoeveelheid kan naar keuze in kg product of kg drogestof worden ingevuld. Dit ‘eigen voedermiddel’ wordt opgeslagen in uw persoonlijke database als onderaan de pagina op ►► of op |◄ onderaan de pagina geklikt wordt. Dit gebeurd niet als wordt teruggenavigeerd met de knoppen van de gebruikte internetbrowser. Zoals reeds genoemd is in de DEMO de mogelijkheid voor opslaan van eigen voedermiddelen niet aanwezig.
Aanpassen voedermiddelen.
Dit scherm is voor alle diergroepen gelijk.
• • • •
• •
In dit scherm worden in de eerste regel de voedermiddelen getoond die u hebt ingevoerd. In de eerste kolom is zichtbaar of u een ‘voorgeprogrammeerd voedermiddel’ van een eigen naam hebt voorzien, en of u een ‘Eigen voedermiddel’ hebt ingevoerd. In de ´witte regel´ achter het voedermiddel worden de in het programma opgenomen referentiewaarden voor de verschillende parameters getoond. In de tweede regel kunt u (als u daarover beschikt) voor één of meer componenten (DS, VEM, DVE … enz.) van de door u ingevoerde voedermiddelen een “eigen waarde” invullen in de groene cellen achter “Eigen waarde”. Als u bij “Eigen waarde” niets invult worden de referentiewaarden van het betreffende voedermiddel gebruikt. Let op: U dient onder ‘eigen waarde’ altijd het gehalte in de drogestof in te vullen (met uitzondering van het DS gehalte; dit wordt ingevoerd in g/kg product). Let verder op het gebruik van de juiste eenheden (g, mg of µg per kg DS). Als u een ´Eigen voedermiddel´ hebt gedefinieerd, staan (uiteraard) de referentiewaarden op ‘0’. U dient de waarden waarmee u wilt rekenen zelf in te vullen. Als u niets invult wordt met de waarde ‘0’ gerekend. Zelf ingevoerde waarden wissen: Alle ingevulde waarden in het blad wissen 8
Als u alle zelf ingevoerde waarden wilt wissen, klikt u op de groene knop met “Invoer wissen”. Eén regel wissen Als u van slechts één of enkele voedermiddelen de zelf ingevoerde waarden wilt wissen, klikt u bij de betreffende voedermiddelen op de rode ‘x’ achter “Eigen waarde”. Let op: Vooral als u voor gras- en/of snijmaïskuilen en/of voor ‘Eigen voedermiddelen’ eigen analysegegevens hebt ingevoerd, doet u er verstandig aan deze optie te kiezen. De door u ingevoerde waarden blijven dan bewaard voor een volgende berekening. •
Door op ►► te klikken komt u in het volgende scherm dit is scherm 5. Uitvoerscherm.
5.
Uitvoerscherm
Dit scherm is voor alle diergroepen vrijwel gelijk. Het enige verschil is dat bij melkvee de verwachte voeropname en bij geiten de maximale voeropname wordt vermeld. Het uitvoerscherm is opgebouwd uit de volgende onderdelen: a.
Bovenste gedeelte:
• • •
Linksboven: Weergave van de kenmerken van het dier zoals door u is ingevoerd Rechtsboven: tabel met de verwachte voeropname (bij melkvee en vrouwelijk jongvee) of de maximale voeropname (bij geiten) Vergelijking van het aanbod met de behoefte: indien de behoeft niet wordt gedekt wordt dit d.m.v. rode cellen met witte letters weergegeven
9
b.
•
c.
Middelste gedeelte:
Een grafiek waarin het aanbod en de behoefte, zoals weergegeven in de tabellen boven de grafiek, grafisch worden weergegeven (waarden kleiner dan 1 duiden op mogelijke tekorten) Onderste gedeelte
• • •
Een tabel met de samenstelling van de gehanteerde voedermiddelen (per kg DS) (zie ook de print waarin ook de grafiek is weergegeven) Een tabel met een specificatie van de voeropname (per dag) Door op de groene knop “afdrukken” te klikken verschijnt de printvriendelijke weergave van het afdrukscherm op uw beeld (zie 6).
10
6.
Printvriendelijke weergave van het uitvoerscherm.
De printvriendelijke weergave van het afdrukscherm is bedoeld om: • Af te drukken • Als PDF op uw eigen PC op te slaan • Als PDF door te sturen naar een expert die uw situatie kan beoordelen Terug naar het uitvoerscherm Doordat de “Printvriendelijke weergave van het uitvoerscherm” in een nieuw scherm wordt geopend, blijft het Uitvoerscherm (zoals besproken in paragraaf 5) staan. Als u de “Printvriendelijke weergave’ afsluit, komt u dus weer in dit scherm terug.
7.
Taal wijzigen
Van de Mineralencalculator zijn versies beschikbaar in het Nederlands, Duits en Engels. In ieder scherm (behalve het inlogscherm) kunt u de taal wijzigen door op het Nederlandse, Duitse of Engelse vlaggetje te klikken. Deze vlaggetjes staan onder het CVB logo.
8.
Lijst met gehanteerde afkortingen
Afkorting Ca Cl Co Cu DS DVE Fe g I
Eenheid g/kg g/kg g/kg g/kg g/kg gkg g/kg g/kg
Omschrijving Calcium Chloor Kobalt Koper Droge stof Darmverteerbaar eiwit IJzer Gram Jodium 11
Afkorting K kg mg Mg Mn Mo Na OEB OEB2 P PR S Se VEM VEVI Vit A Vit D Vit E Zn
Eenheid g/kg
g/kg g/kg g/kg g/kg g/kg g/kg g/kg g/kg gkg /kg /kg gkg gkg gkg g/kg
Omschrijving Kalium Kilogram Milligram Magnesium Mangaan Molybdeen Natrium Onbestendig Eiwit Balans Onbestendig Eiwit Balans twee uur na voeropname Fosfor product Zwavel Selenium Voedereenheden voor melkproductie Voedereenheden voor vleesproductie Vitamine A Vitamine D Vitamine E Zink
12
Inhoudsopgave Inleiding ............................................................................................................................................... 1 1. Inloggen ...................................................................................................................................... 4 2. Keuze programma (diersoort) .................................................................................................... 4 2.1 Keuze diercategorie (Voorbeeld van Melkvee) bij melkvee en vrouwlijk jongvee............. 5 2.1.1a Invullen dierkenmerken bij melkvee (lacterend en droogstaand) ............................. 6 2.1.1b Mogelijkheid tot aanpassen berekende dierkenmerken bij melkvee (lacterend en droogstaand) .............................................................................................................................. 6 3. Invoer rantsoen........................................................................................................................... 7 4. Aanpassen voedermiddelen...................................................................................................... 8 5. Uitvoerscherm ............................................................................................................................ 9 6. Printvriendelijke weergave van het uitvoerscherm................................................................... 11 7. Taal wijzigen............................................................................................................................. 11 8. Lijst met gehanteerde afkortingen ............................................................................................ 11
13
