Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
1/28
Geallieerde Collecties Ontwikkelingsproject – Digitaliseren met Beleid Bijlage 1 – Overzicht collecties
titel aanvrager datum auteurs versie
Geallieerde collecties Legermuseum 19-09-2009 Annet Ruseler, Frederiek Okx (Legermuseum) Steven van der Mije, Hans Nederbragt (Trezorix) 1d
Inhoud 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Inleiding............................................................................................................... 2 Hoefer catalogus .................................................................................................. 3 Landolt militair woordenboek .............................................................................. 5 Glossarium armorum (wapenrustingen) ............................................................... 8 Visser collectie ................................................................................................... 11 Armamentaria artikelen ..................................................................................... 13 Uniformen ......................................................................................................... 16 Dienstonderdelen .............................................................................................. 20 Voertuigen ......................................................................................................... 23 Voorschriften ..................................................................................................... 26
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
0
2/28
Inleiding
Het uitgangsmateriaal voor het project Geallieerde Collecties is erg divers. Er bestaan grote verschillen in formats en uitwerking. Een deel van het materiaal wordt al gebruikt voor presentatie op het web en is daardoor zonder veel aanpassingen bruikbaar. Ander materiaal is nog in bewerking of is in verschillende, voor het web niet direct bruikbare formats opgeslagen. Het materiaal bevat veel algemeen bruikbare trefwoorden. In een aantal gevallen zitten deze trefwoorden al in een expliciete referentiestructuur (thesaurus, ontologie etc.). Een groot deel van de trefwoorden vormt echter nog een integraal onderdeel met de rest van de content en moeten daar eerst uit geëxtraheerd worden. Een deel van de content bevat lemma-achtige beschrijvingen, die geschikt zijn om als verklarende tekst aan de woordsystemen toegevoegd te worden. Met weer een ander deel van de content kunnen record-achtige beschrijvingen gemaakt worden. Dit betreft content die bepaalde zaken of objecten volgens een vast stramien beschrijft (bijvoorbeeld beschrijvingen van literatuurbronnen of personen). In het hiernavolgende overzicht zetten we de volgende gegevens per collectie op een rij: • • • •
•
een korte beschrijving van de gedigitaliseerde collectie de huidige status het mogelijke gebruik en/of doel de acties die ondernoemen moeten worden om het materiaal op te nemen in een geïntegreerd vindbaarheidsysteem, gesorteerd op onderdelen van de in het werkplan beschreven werkpakketten voorbeelden
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
1
Hoefer catalogus
1.1
Wat
• •
Trefwoorden Beschrijvingen (lemma's)
1.2
Beschrijving
3/28
Dit materiaal bestaat uit de gedigitaliseerde catalogus van Hoefer die uit ca. 11.000 'kaartjes' bestaat. Ieder kaartje bevat een trefwoord en een beschrijving van dat trefwoord. Deze beschrijvingen hebben de vorm van een korte uitleg, een literatuurverwijzing, een afbeelding of een combinatie van deze elementen. De Hoefer catalogus is gedigitaliseerd en wordt nu geconverteerd en toegankelijk gemaakt in de collectiewebsite van het Legermuseum. De spelling en het taalgebruik die in het kaartsysteem gebruikt worden zijn verouderd. Voor het bedoelde gebruik is het aan te raden om de moderne versie van het trefwoord toe te voegen.
1.3
Huidige status
•
•
ca. 11.000 trefwoorden (één per kaartje). Veel trefwoorden komen echter meer dan één keer voor. Na automatische samenvoeging van identieke trefwoorden nog 5700 over. Hierbij zitten echter nog veel dubbele trefwoorden. Het uiteindelijk aantal unieke trefwoorden is nog onbekend. ca. 11.000 beschrijvingen (één per kaartje). Veel kaartjes beschrijven hetzelfde trefwoord. Format: xml (ICT-register: C.02.01.11.02). Afbeeldingen: jpeg (ICT-register: C.02.01.02). Trefwoorden zijn gealfabetiseerd.
1.4
Gebruik/doel
• • •
De trefwoorden worden gebruikt als referentiestructuur. De beschrijvingen worden als lemma gebruikt. Verwijzingen naar literatuur in de beschrijvingen worden gebruikt om literatuurbeschrijvingen aan te maken (zie voorbeeld literatuurbeschrijving).
• •
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
1.5
4/28
Acties
actie
aantallen
opmerkingen
werkpakket 2 • basisdigitalisatie werkpakket 3 • extractie trefwoorden • extractie beschrijvingen • conversie trefwoorden • conversie beschrijvingen
5.700 • xml naar skos 11.000 • vrije tekst 5.000 • literatuurrecords (aantal op basis van kleine steekproef)
• taalversies trefwoorden • taalversies beschrijvingen werkpakket 4 • structureren trefwoorden
5.700
• redactie trefwoorden
5.700 • aansluiten op modern taalgebruik
• redactie beschrijvingen
11.000 • aansluiten op modern taalgebruik 5.000 • literatuurrecords vereisen veel redactie
werkpakket 5 • koppeling van content
1.6
Voorbeeld: literatuurbeschrijving
In dit voorbeeld wordt getoond hoe uit een Hoefer beschrijving die bestaat uit een literatuurverwijzing een literatuurrecord gemaakt kan worden. huidige Hoefer kaartje: Zie: RENAU. Recueille de divers plans de l'Europe. Stbk.: No. V-99. Plaat 104. Plattegrond der vestingwerken 2e helft 17e eeuw, met nabij gelegen schansen Oolschans en Eldreschans als literatuurbeschrijving: title: Recueille de divers plans de l'Europe creator: Renau identifier: No. V-99 page: plaat 104 description: Plattegrond der vestingwerken 2e helft 17e eeuw, met nabij gelegen schansen Oolschans en Eldreschans
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
2
Landolt militair woordenboek
2.1
Wat
• •
Trefwoorden Beschrijvingen (lemma's)
2.2
Beschrijving
5/28
In het kader van het RNA Project is het militair woordenboek van H.M.L. Landolt uit 1861/1862 gedigitaliseerd. Dit is een verklarend woordenboek waarin een groot aantal militaire termen worden beschreven. Bij de digitalisering is de originele tekststructuur gehandhaaft, maar de aanwezige trefwoorden zijn gemarkeerd volgens het TEI schema. De huidige versie bevat veel termen die geen eigen beschrijving hebben, maar alleen een verwijzing naar een andere term. Dit kan de voorkeursterm zijn, maar er wordt ook verwezen naar beschrijvingen waar deze termen in voorkomen (zie voorbeeld verwijzing). De spelling en het woordgebruik zijn sterk verouderd. Voor het bedoelde gebruik is het aan te raden om de moderne versie van het trefwoord toe te voegen. Verder vormen trefwoord en beschrijving vaak samen een lopende zin. Bij opsplitsing van het lemma in een trefwoord en een beschrijving zal de beschrijving met een onvolledige zin beginnen (zie voorbeeld beginzin).
2.3
Huidige status
•
•
Omdat de originele lopende tekst gehandhaaft is, is nog weinig bekend over het aantal en de status van de trefwoorden. Naar schatting zitten er ca. 3600 trefwoorden in de xml Format: XML volgens TEI-schema (ICT-register: C.03.01.12.01).
2.4
Gebruik/doel
• •
De trefwoorden worden gebruikt als referentiestructuur. De beschrijvingen worden als lemma-achtige content gebruikt.
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
2.5
6/28
Acties
actie
aantallen
opmerkingen
werkpakket 2 • basisdigitalisatie werkpakket 3 • extractie trefwoorden
3.600 • aantal pas na extractie bekend
• extractie beschrijvingen
3.600 • aantal pas na extractie bekend
• conversie trefwoorden
3.600
• conversie beschrijvingen
3.600 • vrije tekst
• taalversies trefwoorden
3.600 • aansluiten op modern taalgebruik
• taalversies beschrijvingen werkpakket 4 • structuren trefwoorden
3.600 • aantal pas na extractie bekend
• redactie trefwoorden
• • • •
• redactie beschrijvingen
• aansluiten op modern taalgebruik • aanvullen onvolledige beginzinnen
aansluiten op modern taalgebruik spelling (hoofdlettergebruik, leestekens) samenstellingen synoniemen
werkpakket 5 • koppeling van content
2.6
• met alle collecties
Voorbeelden
Voorbeeld 1 Synoniemen zijn in Landolt op verschillende manieren aanwezig. In onderstaand voorbeeld is het synoniem tussen haakjes achter de voorkeursterm geplaatst. huidige situatie: Aalmoezenier. (Aumonier.) De Roomsch-Katholijke veldprediker van een zeker troepengedeelte. na formalisatie: Voorkeursterm: Aalmoezenier Synoniem: Aumonier Beschrijving: De Roomsch-Katholijke veldprediker van een zeker troepengedeelte.
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
7/28
Voorbeeld 2 Verwijzingen komen veel voor in Landolt. In onderstaand geval wordt het trefwoord 'Aanvalsoperatie' uitgelegd als onderdeel van de beschrijving van het trefwoord 'Operatiën' Aanvalsoperatie. Zie Operatiën. ... Operatiën. [...] Aanvalsoperatiën. Wanneer men vóór het uitbreken des oorlogs, het stelsel der aanvalsoperatiën in oogenschouw neemt, om datgene, wat men volgen wil, te bepalen, dan moet men allereerst het aanvalspunt uitkiezen [...]" Voorbeeld 3 Bij veel lemma's ontstaat na extractie van het trefwoord een onvolledige zin aan het begin van de beschrijving. huidige situatie: Aanbouw, dus noemt men alle veranderingen van het natuurlijke terrein door menschenhand daargesteld, gebouwen, kanalen, sloten, landbouw, boomkweekerij, omheining van tuinen en akkers, enz..... na extractie: trefwoord: Aanbouw beschrijving: ", dus noemt men alle veranderingen van het natuurlijke terrein door menschenhand daargesteld, gebouwen, kanalen, sloten, landbouw, boomkweekerij, omheining van tuinen en akkers, enz....."
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
3
Glossarium armorum (wapenrustingen)
3.1
Wat
• • •
Thesaurus Glossarium armorum Afbeeldingen Glossarium armorum Thesaurus Adlib wapenrustingen
3.2
Beschrijving
8/28
Het Glossarium armorum is een publicatie van het Legermuseum waarin defensieve wapens (wapenrustingen) beschreven worden aan de hand van afbeeldingen. Het Glossarium is in verschillende talen uitgegeven. In het kader van het RNA project zijn de afbeeldingen gescand. De bijbehorende trefwoorden zijn in een structuur geplaatst. Van een aantal trefwoorden zijn ook synoniemen beschikbaar. In de objectdatabase van het Legermuseum (Adlib) zijn ook trefwoorden gebruikt die te maken hebben met wapenrustingen. Deze trefwoorden zijn nu nog ongestructureerd. Het Glossarium armorum kan hier als basis voor structurering ingezet worden.
3.3
Huidige status
• • • • •
ca. 750 trefwoorden (Glossarium armorum). ca. 675 afbeeldingen (Glossarium armorum). Format: MS Excel. Afbeeldingen: jpeg (C.02.01.02) in 3 groottes. Trefwoorden hiërarchisch gestructureerd. Nu nog alleen in het Nederlands beschikbaar.
3.4
Gebruik/doel
• •
De trefwoorden worden gebruikt als referentiestructuur. De beschrijvingen (afbeeldingen) worden als lemma-achtige content gebruikt.
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
3.5
9/28
Acties
actie
aantallen
opmerkingen
werkpakket 2 • basisdigitalisatie werkpakket 3 • extractie trefwoorden • extractie beschrijvingen • conversie trefwoorden
750 • het aantal betreft alleen het Glossarium armorum • het aantal trefwoorden in de object database is nog onbekend
• conversie beschrijvingen
675
• taalversies trefwoorden
750 • het glossarium armorum is in groot aantal talen beschikbaar (analoog)
• taalversies beschrijvingen werkpakket 4 • structuren trefwoorden
150 uit Adlib
• redactie trefwoorden
150 • trefwoorden uit Adlib object database hebben waarschijnlijk veel redactie nodig
• redactie beschrijvingen
600 • toevoegen objectbeschrijvingen uit Adlib
werkpakket 5 • koppeling content
met: • Adlib thesaurus/objecten database • uniformen • Armamentaria artikelen • Landolt
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
3.6
Voorbeeld
trefwoorden: Bourgondische stormhoed kinplaat met halsstuk halsriem afbeelding:
10/28
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
4
Visser collectie
4.1
Wat
• •
Trefwoorden Beschrijvingen (lemma's)
4.2
Beschrijving
11/28
Voor de presentatie van de Visser collectie van historische vuurwapens in de website van het Legermuseum is een verklarende woordenlijst gemaakt. Deze beschrijvingen zijn ingevoerd in de website van het Legermuseum als lemma’s en bij het Visser thema te raadplegen. Het gebruik van deze lemma's is echter beperkt tot dit siteonderdeel. Er worden drie soorten trefwoorden gebruikt: personen, plaatsen en trefwoorden die vuurwapens beschrijven. Alle trefwoorden en beschrijvingen zijn in het Nederlands en Engels beschikbaar, maar de taalversies zitten in aparte sites. Verder is er een literatuurlijst opgenomen met een beschrijving van alle geraadpleegde bronnen.
4.3
Huidige status
• • • • •
Drie referentiestructuren: Steden, Geweermakers (personen) en Glossarium (termen over vuurwapens). in totaal ca. 175 trefwoorden. Format: xml (ICT-registratie: C.02.01.11.02). In Nederlands en Engels beschikbaar. Literatuurlijst.
4.4
Gebruik/doel
• • •
De trefwoorden worden gebruikt als referentiestructuur. De beschrijvingen worden als lemma-achtige content gebruikt. Uit de beschrijvingen kunnen ook nog persoonsbeschrijvingen worden afgeleid (ca. 35). Uit de literatuurlijst kunnen literatuurbeschrijvingen worden gehaald.
•
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
4.5
Acties
actie
aantallen
opmerkingen
werkpakket 2 • basisdigitalisatie werkpakket 3 • extractie trefwoorden • extractie beschrijvingen • conversie trefwoorden
175
• conversie beschrijvingen
175 • vrije tekst 35 • persoonsbeschrijvinge 75 • literatuurbeschrijvingen
• taalversies trefwoorden
175 • in Nederlands en Engels beschikbaar
• taalversies beschrijvingen
175 • in Nederlands en Engels beschikbaar
werkpakket 4 • structuren trefwoorden
175
• redactie trefwoorden
175 • synoniemen toevoegen
• redactie beschrijvingen
175 • literatuur records koppelen aan bibliotheekgegevens
werkpakket 5 • koppeling met content
4.6
• Adlib thesaurus/objecten database • Landlolt • Armamentaria artikelen
Voorbeeld: synoniemen
Voor redactie: Trefwoord: musketonhaak Beschrijving: ook: karabijnhaak, grote verende haak aan de schouderbandelier waaraan de schouderkarabijn werd gedragen Na redactie: Trefwoord: musketonhaak Synoniem: karabijnhaak Beschrijving: grote verende haak aan de schouderbandelier waaraan de schouderkarabijn werd gedragen
12/28
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
5
Armamentaria artikelen
5.1
Wat
• • • •
trefwoorden literatuurbeschrijvingen artikelindex artikelen
5.2
Beschrijving
13/28
Dit materiaal beschrijft de artikelen die zijn gepubliceerd in 'Armamentaria', het jaarboek van het Legermuseum. Deze artikelen zijn als pdf beschikbaar (ICT registratie: C.02.01.01). Van de artikelen is een index (in XML) en een beschrijving (in Word) beschikbaar. In de xml index zijn trefwoorden toegevoegd aan de artikelen. De trefwoorden zijn onderverdeeld in algemene begrippen, tijdsperiode, persoon en geografische termen. In het huidig gebruik van de trefwoorden is er geen onderscheid gemaakt tussen personen, organisaties en legeronderdelen en de verschillende categorieën van trefwoorden worden ook niet consequent gebruikt (zie voorbeeld trefwoordcategorieën). De trefwoorden komen niet uit een gecontroleerde trefwoordenlijst. Er is een verschil tussen de inhoud van de xml index en van de beschrijving. In de index ontbreekt de verwijzing naar de jaargang, de auteur, het jaar van publicatie, illustraties en pagina's van het artikel. Deze gegevens zijn wel te vinden in de beschrijving. De beschrijving bevat vaak nog een korte inhoud van het artikel (zie voorbeeld verschil index en beschrijving).
5.3
Huidige status
• • •
ca. 450 literatuurbeschrijvingen. artikelen als pdf Format: de index is beschikbaar in XML (ICT registratie: C.02.01.11.02). De beschrijving is een tekstbestand (MS Word), de artikelen als pdf.
5.4
Gebruik/doel
• • •
De trefwoorden uit de index worden gebruikt om referentiestructuren te vormen. De index en beschrijving worden als recordachtige literatuurbeschrijvingen gebruikt. Met de trefwoorden kunnen ook nog andere soorten recordachtige content worden aangemaakt: persoonsbeschrijvingen, beschrijvingen van organisaties en legeronderdelen.
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
5.5
14/28
Acties
actie
aantallen opmerkingen
werkpakket 2 • basisdigitalisatie werkpakket 3 • extractie trefwoorden • extractie beschrijvingen • conversie trefwoorden • conversie beschrijvingen
?? • aantal pas bekend na extractie 450 • literatuurbeschrijving en artikel zijn lopende tekstbestanden (Word) • aantal pas bekend na extractie 450 • vrije tekst als samenvatting toevoegen aan literatuur records • index converteren naar literatuur records
• taalversies trefwoorden • taalversies beschrijvingen werkpakket 4 • structuren trefwoorden
?? • trefwoorden in juiste structuren plaatsen
• redactie trefwoorden • redactie beschrijvingen
450 • literatuur records aanvullen • literatuur records koppelen aan bibliotheekgegevens
werkpakket 5 • koppeling van content
5.6
met: • Adlib thesaurus/objecten database • kaartsysteem uniformen • Landolt
Voorbeelden
Voorbeeld: trefwoordcategorieën In de huidige situatie worden met de aan de aanduiding person_keyword zowel persoonsnamen als organisaties en legeronderdelen aangegeven. Legeronderdelen kunnen echter ook als keyword (algemeen trefwoord) voorkomen. person_keyword: Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (1830-1950) keyword: Bataafse Leger (1795-1806)
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
15/28
Voorbeeld: verschil index en beschrijving Onderstaand voorbeeld toont de verschillen tussen de index en de beschrijving. De beschrijving bevat geen trefwoorden en informatie over volume en jaar van uitgave wordt alleen uit de indeling duidelijk. In de index ontbreken de samenvatting, auteur en de paginering. Index:
Groeten uit Teminaboean 38 patrouille Papoea Vrijwilligers Korps 6e Infanterie Bataljon Nieuw-Guinea conflict (1950-1962) Teminaboean Nieuw-Guinea Indonesië Nederland <priref>200000679 Beschrijving: Armamentaria: jaarboek Legermuseum, 38 (2003-2004) [...] 456. Bruggen, Casper van - Groeten uit Teminaboean [Gevechten rond deze plaats op Nederlands Nieuw-Guinea in 1961 tussen Indonesische parachutisten en Nederlandse militairen bijgestaan door Papoea’s van de Algemene Politie. Tactisch verslag, Uniformen, emblemen en wapens der Indonesiërs. Naar aanleiding van schenking van foto’s der acties door de fotograaf, dpl. soldaat A.P.J.M. op den Oordt]. Bronnen, lit., noten. 180-205
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
6
Uniformen
6.1
Wat
• • •
Thesaurus Beschrijvingen Records
6.2
Beschrijving
16/28
Het Legermuseum werkt samen met enkele andere instellingen aan een thesaurus over de onderwerpen uniformen, wapens en munitie. De werkzaamheden hieraan zijn nog niet afgerond. De terminologie en codering van de AAT zijn gebruikt. Van een deel van de trefwoorden is een korte beschrijving gemaakt (in de AAT terminologie een scopenote). Er zijn kleine verschillen in spelling tussen de trefwoorden in de thesaurus en bij de beschrijvingen (bijvoorbeeld 'klepper' vs. 'kleppers'; 'frygische muts' vs. 'Frygische muts'). Daarnaast beschikt het Legermuseum over een uitgebreid kaartsysteem met verwijzingen naar afbeeldingen van uniformen in de literatuur. Het kaartje beschrijft het afgebeelde uniform (periode, dienstonderdeel, rang) en de afbeelding (bron, kleur, kunstenaar, annotatie en titel).
6.3
Huidige status
• • • • •
Ca. 900 trefwoorden (uniformen). Ca. 300 beschrijvingen (uniformen). Ca. 9000 records Format: MS Word. In de huidige versie van de thesaurus zitten een aantal inconsequenties. Voordat de thesaurus naar SKOS format worden geconverteerd is het aan te raden om deze zaken op te lossen. Hieronder volgt een overzicht van de opvallendste punten.
Synoniemen Er komen veel synoniemen in de huidige thesaurus voor. Deze worden echter op verschillende manieren weergegeven: • tussen haakjes (bijvoorbeeld UF tulp (pluimhouder)); • gescheiden door een schuine streep (bijvoorbeeld 'Munitieschoen/ veiligheidsschoen'); • als zelfstandig trefwoord voorafgegaan door 'SYN' (bijvoorbeeld 'platte pet' en 'SYN dienstpet (Zuid-Nederlands)') • als zelfstandig trefwoord voorafgegaan door UF (use for) (bijvoorbeeld 'pluimkoker' 'UF pluimhouder (tulp)' 'UF tulp (pluimhouder)').
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1 • •
17/28
met de afkorting AT (alternative term) (bijvoorbeeld 'veldmuts (Noord-Nederlands)' ' AT kazernemuts (Zuid-Nederlands)' ' AT kwartiermuts, politiemuts '). versies van de trefwoorden in verschillende talen worden niet consequent aangegeven (bijvoorbeeld 'nestel (frans= fourragères/aiguillettes)'; 'piekhelm' 'syn filzhelm').
Use For De use for (UF) relatie wordt veel gebruikt om te verwijzen naar het trefwoord dat bij equivalente trefwoorden de voorkeur geniet (zie ook bij synoniemen). Deze relatie wordt echter niet consequent toegepast. Het trefwoord dat niet de voorkeursterm is komt bijna nooit zelfstandig voor (bijvoorbeeld 'pluimkoker' 'UF pluimhouder (tulp)' 'UF tulp (pluimhouder)', maar 'pluimhouder' en 'tulp' komen niet voor). Als het equivalente trefwoord wel zelfstandig voorkomt dan wordt daar niet verwezen naar de trefwoorden die niet de voorkeur genieten (bijvoorbeeld 'Halsdas' 'UF choker' en 'Choker', maar hier ontbreekt 'USE Halsdas'). Related terms Verwijzingen naar verwante trefwoorden worden met de afkorting RT aangegeven. In deze thesaurus komen ze vrij vaak voor en hun nut is niet altijd even duidelijk. In veel gevallen kunnen de related terms beter als synoniemen of als kinderen van het trefwoord worden weergegeven. De trefwoorden waarnaar verwezen wordt komen bovendien meestal niet zelfstandig in de lijst voor (bijvoorbeeld 'stormband' 'RT kinband, kinketting, kinriem', deze verwante termen kunnen beter als kinderen van 'stormband' ). Veel trefwoorden die naar hetzelfde begrip verwijzen komen tweemaal in de thesaurus voor (bijvoorbeeld 'troetel' onder 'onderdelen snoerwerk' en onder 'Hoofddekselonderdelen (alfabetische volgorde)'). Hier is het juist beter om één van de trefwoorden als related term op te nemen. Facetten/qualifiers In de thesaurus komen een aantal homoniemen voor. Deze worden onderscheiden met een toevoeging tussen haakjes, een qualifier. Deze toevoeging wordt echter niet altijd volgens de ISO 2788 normen gebruikt: een qualifier moet een onderdeel van het trefwoord vormen. Hier wordt echter vaak het bovenliggende trefwoord in de hiërarchie gebruikt als qualifier (bijvoorbeeld' Vliegerbril (zonnebril)' en 'Vliegerbril (stofbril)'). Ook bij mogelijke homoniemen waarvan maar één variant in de thesaurus voorkomt wordt soms een qualifier toegevoegd (bijvoorbeeld ' leeuwenkop (bevestiging)'). Maar dit wordt niet consequent gedaan (bijvoorbeeld 'steek' zonder qualifier). Spelling Trefwoorden komen zowel met als zonder hoofdletters voor.
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
6.4
Gebruik/doel
• •
De trefwoorden worden gebruikt als referentiestructuur. De beschrijvingen worden als lemma-achtige content gebruikt.
6.5
Acties
actie
aantallen
18/28
opmerkingen
werkpakket 2 • basisdigitalisatie
9.000 kaartsysteem, textuele invoer 9.000 platen
werkpakket 3 • extractie trefwoorden
900
• extractie beschrijvingen
300
• conversie trefwoorden
900
• conversie beschrijvingen
300 • vrije tekst 9.000 • records met verwijzingen naar afbeeldingen
• taalversies trefwoorden • taalversies beschrijvingen werkpakket 4 • structuren trefwoorden • redactie trefwoorden
• redactie beschrijvingen
900 • • • •
synoniemen verwijzingen facetten / qualifiers hoofdlettergebruik
9.000 • verwijzingen aanleggen naar dienstonderdelen
werkpakket 5 • koppeling van content
met: • Adlib thesaurus/objecten database • Bibliotheek database • Landolt • Dienstonderdelen
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
6.6
19/28
Voorbeeld
Hieronder volgt een voorbeelD van een gedeelte van de thesaurus, met bij een aantal trefwoorden de beschrijvingen. Thesaurus uniformen Bovenkleding bovenkleding voor het bovenlijf [...] jas [...] dienstjas RT uniformjas attila baadje binnenjas Beschrijvingen: Bovenlichaamsbedekking Attila: jas met tressen, die tevens als sluiting dienen, tot onder het middel maar boven de knieën (Mark van Hattem) Baadje: (Noord Nederlands) korte jas behorend bij het avondtenue (of, Z-N: uitgaanstenue) vergelijkbaar met de dinerjacket/smoking (Frans Smits)
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
7
Dienstonderdelen
7.1
Wat
• •
Thesaurus Records
7.2
Beschrijving
20/28
Deze dataset bestaat uit een gestructureerde thesaurus van alle historische en moderne legeronderdelen van de landmacht. De legeronderdelen zijn chronologisch geordend. De dienstonderdelen hebben een aantal eigenschappen die nu in de naam (datering) en via de structuur zijn vastgelegd. Als een bepaalde eigenschap herhaalbaar is komt het legeronderdeel meer dan één keer in de structuur voor (zie in het voorbeeld hieronder de eigenschap krijgsmachtonderdeel).
7.3
Huidige status
• •
ca. 1200 dienstonderdelen Format: MS Excel
7.4
Gebruik/doel
• •
Uit het materiaal kunnen trefwoorden worden afgeleid. Uit het materiaal kunnen recordachtige beschrijvingen worden afgeleid.
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
7.5
21/28
Acties
actie
aantallen
opmerkingen
werkpakket 2 • basisdigitalisatie werkpakket 3 • extractie trefwoorden • extractie beschrijvingen • conversie trefwoorden • conversie beschrijvingen
?? • redactioneel • aantal pas bekend na extractie 1.200 ?? • aantal pas bekend na extractie 1.200 • van excel naar records
• taalversies trefwoorden • taalversies beschrijvingen werkpakket 4 • structuren trefwoorden
• aantal pas bekend na extractie
• redactie trefwoorden
• aantal pas bekend na extractie
• redactie beschrijvingen
1.200 • records, waarschijnlijk weinig redactie nodig
werkpakket 5 • koppeling content
7.6
met: • Adlib thesaurus/objecten database • Landolt • Dienstonderdelen • Armamentarium
Voorbeeld
In onderstaand voorbeeld wordt aangegeven hoe van het thesaurus item "Regiment Gordon (1758-1776)" een dienstonderdeelrecord gevormd kan worden en welke trefwoorden er uit kunnen worden afgeleid. In de thesaurus komt dit item zowel onder "[infanterie - periode 1579-1795]" als onder "Schotse troepen in Nederlandse dienst" voor. trefwoorden: • infanterie • regiment dienstonderdeel record: naam: "Regiment Gordon" afkorting: "" onderdeel type: "regiment"
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1 opgericht: "1758" ontbonden: "1776" vaandel: "" embleem: "" verwante onderdelen: "" periode: "Staatse Leger (1579-1795)" krijgsmachtonderdeel: "infanterie" krijgsmachtonderdeel: "Schotse troepen in Nederlandse dienst ontbonden: "1776" vaandel: "" embleem: "" verwante onderdelen: "" periode: "Staatse Leger (1579-1795)" krijgsmachtonderdeel: "infanterie" krijgsmachtonderdeel: "Schotse troepen in Nederlandse dienst
22/28
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
8
Voertuigen
8.1
Wat
• •
Thesaurus Beschrijvingen
8.2
Beschrijving
23/28
In de Adlib object database zijn een groot aantal voertuigen beschreven. Bij deze beschrijvingen zijn trefwoorden toegevoegd. Deze trefwoorden komen niet uit een gestructureerde thesaurus, maar zijn vrij toegekend. Daarnaast heeft het Legermuseum een catalogus gepubliceerd van een groot aantal van deze voertuigen met een technische beschrijvingen. Deze technische beschrijvingen worden ook gepresenteerd op de website.
8.3
Huidige status
• • •
trefwoorden zijn nog een onderdeel van Adlib object database ca. 90 technische beschrijvingen van voertuigen Format: XML.
8.4
Gebruik/doel
• •
Uit het materiaal kunnen trefwoorden worden afgeleid. Uit het materiaal kunnen recordachtige beschrijvingen worden afgeleid.
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
8.5
24/28
Acties
actie
aantallen opmerkingen
werkpakket 2 • basisdigitalisatie werkpakket 3 • extractie trefwoorden • extractie beschrijvingen
90
• conversie trefwoorden
?? • aantal pas bekend na extractie uit Adlib
• conversie beschrijvingen
90 • xml naar records
• taalversies trefwoorden • taalversies beschrijvingen werkpakket 4 • structuren trefwoorden
?? • aantal pas bekend na extractie
• redactie trefwoorden
?? • aantal pas bekend na extractie
• redactie beschrijvingen
90
werkpakket 5 • koppelen van content
8.6
met: • Adlib thesaurus/objecten database • Landolt (alleen voor oude voertuigen) • Dienstonderdelen • Armamentarium
Voorbeeld: technische beschrijving
technische gegevens Eysink
cat. nr. 81
ALGEMEEN: lengte breedte hoogte gewicht
: 220 cm : 78 cm : 128 cm : ca. 250 kg
PRESTATIES snelheid
: 70 km/h
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1 MOTOR type cilinderinhoud boring x slag compressieverhouding vermogen
: Eysink, 1 cilinder : 408 cc : 74 x 95 mm :5:1 : 3,5 pk
KOPPELING
: meervoudige natteplaatkoppeling
AANDRIJVING aandrijving versnellingen
: : 3 vooruit
BANDEN
: 26 x 3,5
ELECTRISCH SYSTEEM spanning
:6V
BEWAPENING type kaliber vuursnelheid
: mitrailleur Schwarzlose cavalerie : 6,5 mm : 450 schoten/min
25/28
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
9
Voorschriften
9.1
Wat
• •
Thesaurus Beschrijvingen
9.2
Beschrijving
26/28
Het materiaal bestaat uit een alfabetische index op de voorschriften. De index geeft een lijst van trefwoorden met verwijzingen naar het nummer van de voorschriften. Een aantal trefwoorden verwijzen naar een ander trefwoord. Daarnaast is er een lijst van boekwerken op nummer van het voorschrift. Opgemerkt moet worden dat de verschillende versies van een voorschrift hetzelfde nummer behouden. Een nummer bij een trefwoord kan dus naar meer dan één voorschrift verwijzen. Bij de lietratuurbeschrijvingen in de lijst zijn geen trefwoorden opgenomen, echter door de index terug te koppelen zouden de trefwoorden uit de index aan de literatuurbeschrijvingen kunnen worden toegevoegd. De literatuurbeschrijvingen bevatten geen trefwoorden. Omdat de trefwoorden wel een verwijzing naar de beschrijvingen bevatten kunnen de trefwoorden aan de literatuurbeschrijvingen worden toegekend.
9.3
Huidige status
• • •
trefwoorden literatuurbeschrijvingen Format: Word
9.4
Gebruik/doel
• •
Uit het materiaal kunnen trefwoorden worden afgeleid. Uit het materiaal kunnen recordachtige lietartuurbeschrijvingen worden afgeleid.
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1
9.5
27/28
Acties
actie
aantallen opmerkingen
werkpakket 2 • basisdigitalisatie werkpakket 3 • extractie trefwoorden • extractie beschrijvingen • conversie trefwoorden • conversie beschrijvingen
1200 ?? • aantal pas bekend na extractie 1200 ?? • literatuurrecords • toevoegen trefwoorden aan literatuurrecords
• taalversies trefwoorden • taalversies beschrijvingen werkpakket 4 • structuren trefwoorden
1200
• redactie trefwoorden
1200
• redactie beschrijvingen
?? • literatuurrecords koppelen aan bibliotheekdatabase
werkpakket 5 • koppelen van content
9.6
met: • Adlib thesaurus/objecten database • Landolt • Dienstonderdelen • Armamentarium
Voorbeeld
In de index wordt bij ieder trefwoord verwezen naar het nummer van het voorschrift. De verwijzing naar voorschrift 92 verwijst naar 4 versies van dit voorschrift. Bij voorschrift 92, 92a, etc. kan het trefwoord 'Exercitiën' worden toegevoegd. Index: Exercitiën:
92. 92a. 92b. 93. 94. 96. 131. 131-I. 131a. 131b. 133. 134. 135. 136. 137. 139a. 312. 351. 361. 402. 404. 416. 421. 461. 463. Explosieve stoffen: zie Ontplofbare stoffen. Boekwerken lijst: No. 92
Reglement op de exercitiën der Infanterie. Eerste gedeelte. Uitgegeven op last der Koningin.
Legermuseum – Geallieerde Collecties- Bijlage 1 Breda. K.M.A. 1901 Uitvoering: zwart. Exempl: FD. * * * *
No. 92
Verbeterblad. 1905 Bijvoegsel. 1905 Tweede verbeterblad. 1905 derde verbeterblad. 1908 Reglement op de exercitiën der Infanterie. Eerste gedeelte. Breda. K.M.A. 1908
Reglement op de Exercitiën der Infanterie. Eerste Gedeelte Uitgegeven op last der Koningin Breda KMA 1912 Uitvoering: zwart No. 92
* [...]
Wijzigingsblad op het Reglement op de exercitiën der Infanterie. 1913
28/28