gË_dHFÍfiëntengid5 Test honing De waarheid
verbloemd
Test ledspots
Weg met dat onzuinige ha
logeen
Kruimeldieven Overbodig of onmisbaar?
D Rammelende antwoorden van zorgverzekeraa rs -I--rr-
.l
I'
Test wasmach ines
I
I I
KOOP'M NIET I l--,-----t"'" L--r-rrrrrrr-
'
_1=:l:g_t___i
D Onscherpe acties van opticienketens
D Slim verstopte E-nummers in ons eten
Inhoud
I tuin
voeding 8 gezondheid geld & recht
huis
to
TEST Honing
15
Aanbiedingen opticienketens
18
E-nummers in ons eten
42 TEST Kruimeldieven 47 TEST Wasmachines 50 TEST Cv-ketels 54 TEST Halogeen- en ledsPots 58 Huis & tuin kort
20 K a ntenservice zor gv er zekeraa rs 24 Voeding & gezondheid kort I
2a De truc van financieel adviseurs 32 Reisverzekering en wintersport 34 Korting bij veilig autorijden 36 Geld & recht kort
elke maand 5 Getest en geprobeerd 9 ln actie 38 Aardig 46 Voordeel & gemak 6() U vraagt 72
U schrijft
74
NaslagwijzeÉorrecties
75 Volgende maand
76
digltaat 62 TEST Smartphones 67 De beloften van glasvezel 70 Digitaal kort
::.:
enook 26 39
Prijzenacties van supermarkten TEST Autobanden Proef je echt stroopwafel in
ln rood de op de voorkant vermelde onderwerpen
CONSUMENTEN BON D,NL
Stekeligheden
deze vla? Zie pagina 6
coNSUI"IENTENGtDS
NovEt4BER
2ot4 3
Redactioneel Financieel adviseurs mogen sinds begin 2O13 geen provisie meer ontvangen. Ook mag de beloning van adviseurs en aanbieders niet meer in de prijs van het product verstopt zitten. Twee stappen in de goede richting, want hierdoor kun je als consument financiële producten én financieel adviseurs eenvoudiger met elkaar vergelijken. Maar er moet geld verdiend worden, dus bieden tussenpersonen sindsdien steeds vaker serviceabonnementen aan. Daarmee koop je als consument voor een vast bedrag per maand 'nazorg'. Voor een hypotheek met 30 jaar looptijd kan het abonnementsgeld oplopen tot wel €13.OOO! Een flink bedrag voor nazorg waar je vaak ook zónder serviceabonnement recht op hebt.
'De kosten
kunnen oplopen tot
Wij hebben de serviceabonnementen van vier grote hypotheekadviesketens bestudeerd. Ook vroegen we
wel €13.000'
consumenten waarom ze een serviceabonnement afsluiten. ln veel gevallen blijkt de tussenpersoon wel érg veel vertrouwen te genieten. Wantrouwend zijn veel consumenten wél als het om E-nummers in hun voeding gaat. Het blijkt uiterst lastig om zulke toevoegingen helemaal te vermijden. Vertrouwen op het etiket is in ieder geval niet voldoende, want fabrikanten gebruiken allerlei slimme trucs om te voorkomen dat een E-nummer op het etiket staat. Welke trucs dat zijn, leest u in het artikel op pagina i8. Mark Friederichs hoofdredacteur f
[email protected]
coroFoN De Consumentengids is een uitgave van de Consumentenbond. Zie voor de algemene
voorwaarden consumentenbond.nl/algemenevoorwaarden De testen en onderzoeken worden verzorgd door de Consumentenbond. l"let vragen kunt u terecht bij de afdeling Service en Advies. @ (O7O) 445 45 45.
Redactie: Mark Friederichs (hoofdredacteur), Brigitte van der Bent, l"'largrêet van BuÍk (eindredêctie), Kim Kuiper (redactieassistente), Els Brenninkmeijêr, Bert Kroon, Denise van Vliet (stagiaire)
AAN. EN AFRADERS verder wêrkten mêê: Liesbeth Barenbrug, Miriam Bauwer, Thomas Cammelbeeck, Sonja Crielaard, Mark Dràbbe, Elvin Dujardin, lrene la Faille, Marlies Feytens, Erik Honig, Antje Houmes, Alfred Jacobsen, Sanne Jansweijêr, lrêne Joris, llse Kadi, Ronald Kamp, Gerard Kroon, Peter Kulche, Evelien l.4ansens, Else l"1eijer, Rien Meijêr, Charles Onbag, Johan Oosting, Ferry Ploeg, Nelleke Poldèrmên, Puck Scheres, Michêel Sloven, Berit SIuyters, lneke Smit, Elles van Steijn, Henk Verhagen, Stefan Vrijdag en Noëlle van der Weel
voÍmgêvln9 ên art dlrectlon: Dinq media
Redactiegegevens: Postbus 1OOO,25OO BA Den Haag, @ (o7o) 445 45 45. www.consumentenbond.nl/ contact.
4
bv,
Hilversum
Beeld: de Beeldredaktie, Depositphotos, Vàlentine Edelmann,/Art Associates, Marcel Graumans, Hollandse
coNSUr'4ENTENGIDS NovEr.4BER2oi4
Hoogte, lstockphoto, Michel Louis, Nationale Beeldbank
Een test kan leiden tot aan- en afraders, met de volgende predlcaten:
Raad van toezlcht: Pieter
Broertjes (voorzitter), Wop de Lange (vice-voorzitter), Jozien Bensing, Carola Hagemên, Arnoud Klerkx, Medy van der Laan, Paul Molenaar DiÍêctie: Bart Combée coPYRTGHT iO 2014
Consumentenbond. Alle rechten zijn voorbehoudên. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in eên gêautomatiseêrd gegevensbestand of openbaar gêmaêkt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of door fotokopieèn, opnàmen of enige andêre manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever
@ @
Beste uit de test: deze producten hebben de beste kwaliteit. Beste koop: deze producten hebben een goede prijs-kwaliteitverhouding bij de door ons genoemde richtprijs, met een Testoordeel dat nooit lager kan zijn dan 6,0.
Afrader: deze producten hebben een slechte kwaliteit, mêt een Testoordeel van minder dan 3,O. Laagste prijs: winkels in deze groep hebben gemiddeld de laagste prijzen.
CONSI.JME NTENBOND.NL
Getest en geprobeerd GETEST
Compact en goed Als fotografieliefhebber ga je er graag mee op pad: de Sony RXIOO lll. Hêt
as
een
geavanceerde compactcamera die erg goede foto's maakt.
OP ONZE SITE
Hij is behoorlijk snel en weegt maar 2BB
consumentenbond.n l,/ sony-rxlOOlll
!3t
ót
GEPROBEERD
Fraai gevormde keu ken hu lp
gram. Een goed toestel voor onderweg dus,
deze Sony Cyber-shot DSC-RXIOO Mlll (€85O, Testoordeel 7,4). Hij heeft 2,9 keer zoom en een bereik van 24-70 mm. Daarin verschilt hij van zijn voorganger (de RXlOO Mll). Deze nieuwe Sony heeft bovendien meer groothoek, en dat komt van pas bij architectuurfotografie en landschappen. De
lens is lichtsterk en laat ook ingezoomd veel licht door (diafragma fl.8-f2.8). Bij
der en kleurrijk. Zelfs bij weinig licht doet hij het goed. Nadeel is wel dat hij veel last heeft van reflecties als de lichtbron buiten beeld is. Naast een kantelbaar lcd-scherm is er een uitklapbare elektronische zoeker om je onderwerp beter in beeld te krijgen. Via wifi kun je bestanden uitwisselen met een smartphone, ze mailen en opslaan in
normaal licht zijn de foto's zeer scherp, hel-
de'cloud'.
Philips introduceert een nieuwe keukenmachine, met een schuin wegdraaiende aÍm en een 'planetaire draaíbeweging'. Handig? De HR 7954 (€3OO, 9OO watt) is de eerste keukenmachine annex foodprocessor van Philips. Hij wordt aangedreven van bovenaf
GEPROBEERD
12O
e-books voor €36
én onderaf. Standaard zijn meegeleverd:
Elly's Choice zou de Spotify voor
bedrag via de site (er is geen app)
een deeghaak, 9arde, klopper, blenderkan,
boeken zijn. Dat is het niet. Wat wel?
elke maand een selectie van
hakmolen en citruspers. Daarmee is deze keukenhulp zowel geschikt voor het zware werk, zoals deeg kneden, als voor snijden, hakken, schaven en raspen. En dat doet het apparaat prima. Wel maakt hi.i bij het deeg kneden nogal wat lawaai en heeft dan de neiging om te gaan schudden. De jongste spruit van Philips is mooi vormgegeven en laat zich makkelijk bedienen, al vergt het plaatsen van accessoires op het apparaat even wat behendigheid. Slim bedacht en handig is de schuin omhoog wegdraaiende arm, waardoor je goed zicht hebt op de inhoud van de kom en makkelijk ingredÍënten kunt toevoegen. Dat de 'planetaire draaibeweging' (een
soort dubbele cirkel) van de kloppers en haken een beter bakresultaat oplevert, hebben we niet geconstateerd, maar de ingrediénten komen wel goed gemengd uit de kom.
Elly's Choice is een moderne boeken-
club waarop je je voor €2,99 per maand abonneert - en dan meteen voor een heel jaar. Je kunt voor dat
srTE
oNzE ! oP consumentenbond.nl/ellyschoice I
l--CONSUI.4ENIENBO\D.NL
10
e-books downloaden. In de webshop vind je meer titels, maar daar betaal je de reguliere prijs voor. De boeken worden je eigendom (niet zoals bij muziekdienst Spotify dus). Het is een aantrekkelijk abonnement: je krijgt l20 boeken voor €35,88. Je moet dan wel van Elly's keuze houden: het aanbod bestaat uit wat líchtere literatuur, gericht op vrouwen. Denk aan Saskia Noort, Nicci French, Jill Mansell en Herman Koch. Van de iO 'maandboeken' zijn er 5 van bekende auteurs; alle boeken zijn minstens 5 maanden oud. Je kunt de boeken lezen op de pc, smartphone, tablet en uiteraard e-reader.
: I
---a
c3\!s..\::\-=\.c :s r.o,,av=Ea.::tl 5
GEPNOBEERD
Met stroopwafelsmaak? Stroopwafelsmaak is populair: Koopmans komt met stroop-
wafelcake, Melkunie heeft stroopwafelvla en HeÍtog
op. Echte stroopwafel zou namelijk snel oplossen in vla, zo laat Melkunie weten, en deze
@
bolletjes koek niet. Om toch het
stroopwafelijs. ls dat lekker?
ware stroopwafelgevoel te
De karakteristieke stroopwafel met ruitiespatroon siert de ver-
gevoegd.
pakkingen. Maar de bolletjes
veel meer op stroopwafel. Maar dat komt doordat je ze er zelf in moet doen.
krijgen wordt O,l% toffee toe-
deeg in de vla en op het ijs lijken er in de verste verte niet
De stukjes koek in de cake lijken
GEPROEEEND
Multifry overtuigt n
iet
Eên 'heteluchtfriteuse' noemt de Delonghi ziin Multifry in de productinformatie. Maar hij stoot de Philips Airfryer niet van de troon. Op de doos prijkt een foto van een grote schaal frites,
"i5
MELKUNIE STROOPWAFEL. vLA €1,45
Onze proevers krijgen er geen
stroopwafelgevoel bij. De smaak doet vooral denken aan vanille en bitterkoekjes. Toch vinden de meesten de vla wel lekker.
HERÏOG
KOOPMANS
STROOPWAFELFEEST €3,2O De stroopwafel-
OUD.HOLLANDSE
smaak herkennen de proevers duidelijk in dit Íjs, maar
ook appeltaart en kruidnoten worden genoemd. Lekker ijs dus voor een herfstfeestje.
STROOPWAFEL. CAKE €1,70 De cake ruikt lekker, maar heeft een kunstmatige smaak
die niet op stroopwafel én niet op cake lijkt. Dan eten onze proevers liever gewone cake.
en in een (Duitse) folder en op een (Britse) website staan juichende verhalen dat diepgevroren frites zónder toegevoegde olie erin klaargemaakt kunnen worden. Maar in de instructieboekjes profileert de DeLonghi FH1163 Classic (€2OO) zich vooral als een 'multicooker'. Het is flink zoeken naar de juiste bereidingswijze voor diepvriesfrites. Het receptenboekje rept alleen over de bereiding van patates frites van verse aardappelen, en in de kooktabel in de handleiding komt het woord 'frites' helemaal niet voor. Dan volgen we maar de kooktabelinstructie voor'Standaard aardappels 1OxlO, diepvries': 3O minuten zonder opwarmen voor 1 kilo. Ter vergelijking bakken we eenzelfde hoeveelheid diepvriesfrites in de Philips Airfryer XL (1 kg, 21 minuten,
zonder voorverwarmen op 2OO "C), en laten 16 proevers het resultaat blind vergelijken. Tijdens het bakken zijn de Multifry-frieten automatisch omgeschept, maar de proevers zien maar weinig verschil met de niet-omgeschepte Airfryer-frietjes. Ook qua smaak is êr niet veel verschil tussen de twee, maar uiteindelijk wijzen de meeste proevers de Airfryer-frites aan als iets beter van structuur en mondgevoel. Als 'multicooker' voor tientallen andere gerechten in het receptenboekje is de Multifry misschien succesvoller, maar als heteluchtfriteuse voor diepvriesfrites wint hij het niet van de Airfryer.
i--OP ONZE SITE '
I
It----consumentenbond.nllmultifryer i -----ra
CONSU N4ENTEN BON D,NL
GEPR,OBEER,D
Ouderwets anders
.-á
Bij de Franse Citroën denk je algauw aan
de sierlijke DS en de Lelijke Eend. Het merk wil met de C4 Cactus die tijden laten herleven. Het ontwerp van de Cactus roept heftige reacties op: je vindt 'm prachtig of afschuwelijk. Hij ziet er in ieder geval heel anders uit dan de concurrentie in deze klasse door
de zogenoemde'airbumps' rondom, met lucht gevulde stootkussens in sterk contrasterende kleuren. Bij de eerste kennismaking valt op dat de auto licht stuurt en een comfortabel verend
onderstel heeft. Binnen is er voldoende plaats voor vier volwassenen. Voorin vallen de goed af te lezen digitale tellers en het aanraakscherm op. Met de laatste kun je
alle voertuigfuncties bedienen. Wel ontbreekt een toerenteller, en dat is - bijvoorbeeld als hij een caravan trekt - onhandig. Ook opvallend: bij de automaatversie is de
voorste zitrij omgetoverd in een bank met sofacomfort. ln de handgeschakelde versies zitten normale voorstoelen. Het dashboardkastje is erg groot, waardoor er daar geen airbag meer paste. De airbag zit nu bovenaan de voorruit. Zonder negatieve gevolgen voor de veiligheid, blijkt uit de crashtest. Niet alleen de inzittenden, ook voetgangers zijn relatief goed beschermd bij een aanrijding. De Cactus haalt niet de maximale vijf sterren, omdat onder andere een automatlsch noodremsysteem ontbreekt. Er is keuze uit twee motoren: een 1,2 liter driecilinder benzinemotor met 82 of 11O pk en een '1,6 liter viercilinder dieselmotor met
92 of IOO pk. ln de sterkste benzineversie is de C4 Cactus beoordeeld in de Ecotest: het verbruik van 1 op 19,5 is 9% meer dan de fabrieksopgave.
Hij is te koop vanaf €16.600 inclusief rijklaarmaakkosten; de geprobeerde BlueHDi 1OO pk dieselversie kost bijna €5OOO meer.
VIDEO Scan de QR-code of ga naar consu mentenbond.nl,/
GETEST
Reu zen-iPhone
VIDEO Scan de OR-code
of ga naar consumentenbond.n l,/
l iphoneG CONSUI'4E\TEhÈIOND NL
De Apple iPhone 6 Plus is de grootste van
kleint het beeld en komen alle knoppen
de twee nieuwe iPhone-modellen. Hoe
binnen handbereik.
doet deze reus het? De iPhone 6 Plus heeft een scherm van maar Iiefst 5,5 inch (13,9 cm), waarvan de kwaliteit top is. Beelden zijn haarscherp en
De 6 Plus heeft als enige iPhone optische beeldstabilisatie. Dit voorkomt bewogen foto's door handbewegingen en het helpt om bij weinig licht scherpere foto's te maken met minder ruis.
kleuren worden mooi weergegeven, of je er nu recht of schuin op kijkt. Ook in zonlicht
zijn de accuduur en de afdrukvertraging
zijn de kleuren constant. Het grote scherm is ideaal om filmpjes en foto's op te bekijken, maar maakt de 6 Plus wel iets minder makkelijk hanteerbaar dan de kleinere iPhone 6. Ook het bedienen met éen hand is lastiger. Gelukkig heeft Apple een trucje bedacht: tik je twee keer op de homeknop, dan ver-
Mindere punten bij zowel de 6 als de 6 Plus van de camera. De iPhone 6 (16 GB, €7OO) en 6 Plus ('16 GB, €BOO) hebben een Testoordeel van 8,1. Zie
voor alle testresultaten het artikel over smartphones op pagina 62 in deze Consumentengids. Beide telefoons zijn er ook in een 64 GB (voor €BOO en €9OO) en 128 GB (€9OO en €'lOOO) uitvoering.
7
GETEST
Veel tablet voor weinig Laaggeprijsde Android-tablets worden ovei het algemeen steeds beter en veelzijdiger. Maar verwacht geen wonderen. Wie wil internetten, films kijkt en af en toe een spelletje doet, vindt voor €1OO €15O een prima 7- of 8-inchtablet (127 en respectievelijk 2O,3 cm). Zulke budgettablets doen het inmíddels al vrij goed in onze testen. Het verschil met de (dure) toppers zit in de scherm- en fabricagekwaliteit en accuduur. Ook de camera is bij een topmodel stukken beter. Toch zijn er drie budsettablets die zich een ! Op OIIZE SITE i beetje met de duurdere kunnen meten: consumentenbond.nl,/tablets
tot
!l---
!
-----a
LENOVO IDEATAB A8.5O
Prijs: €130 Testoordeel: 6,9 Hij laat weinig steken vallen en heeft een goede prijs-kwaliteitverhouding. Flij doet het prima, en de accuduur is dik in orde. Minpuntje is de zwakke plastic behuizíng die kraakt als je erop drukt. + Draait op Android 4.4 + Goede accuduur - Matige constructie
ARCHOS 70 XENON
Prijs: €l3O Testoordeel: 6,6 Dit is een aardige budgettablet, maar hij blinkt nergens in uit. Opvallend is zijn 3G-module, waarmee je onderweg kunt internetten en kunt bellen. Wel moet le daarvoor een abonnement nemen. + Accu laadt snel op - Zeer weinig vrij geheugen (2,5 GB) - Slechte accuduur
GEPROEEERD
Meedenkende grill Met de Tefal OptiGrill zou je eenvoudig een pêrfect biefstukje moeten kunnen maken. Lukt dat? De Tefal OptiGrill (€17O) is een elektrische contactgrill die met een sensor de dikte en hoeveelheid van het voedsel 'meet'en afhankelijk van het soort eten de baktijd en
temperatuur bepaalt. Met geluids- en kleursignalen geeft hij iedere fase van gaarheid aan; van rood tot medium en doorbakken. Meestal kwam het vlees of de vis er in de gewenste gaarheid uit: één keer zag de
'doorbakken' zalm er platgeslagen
heeft een klein halfuur nodig
Prijs: €1OO
TestooÍdeel: 6,5 De vormgeving en dikke schermranden zijn niet meer van deze tijd. Er is slechts 3,6 GB van het 8GB-opslaggeheugen beschikbaar: daar kun je maar een paar apps en foto's op kwijt. Voor €12O koop je een versie met 16GB-werkgeheugen. + Doet het redelijk goed - Matig scherm - Accuduur valt tegen
coNsuveNrENGrDS NcvEr'4BER 2ot4
exclusief
ondanks de diepe groeven
-
redelijk
schoon te maken. Het idee van een 'meedenkende' grill is aardig, maar het valt tegen wat je zelf nog moet doen. Voor een-
derde van de prijs zijn er ook prima 'gewone' contactgril ls.
ivrDEo r Scan de QR-code
I of ga naar ! consumentenbond.nl,/ r
$
-
opwarmtijd! Hij slaat pas af na de'doorbakken'-fase. Wil je een rode of medium biefstuk, dan zul je er bij moeten blijven. De opvangbak voor vet werkt prima en de grillplaten zijn er makkelijk uit te halen en
ACER ICONIA ONE 7 B1-73O HD
en
droog uit. En de biefstuk neigde soms meer naar doorbakken dan het gewenste medium. Er is wel geduld nodig. ln de pan zijn de worstjes na 13 minuten klaar, de OptiGrill
optigrill
CONSUI'4ENTENBOND NL
In actig Zotgpremie rnoet ornlaag Ruam 3O,OOO e-cards ziin door consumentên aan de verzekeraals gestuurd met't verzoek de premie te verlagen.
Zorgetijk lk heb miin zorgverzekeraar nog
nooit gebeld met een vraag. Dat
komt doordat ik
- gelukkig -
gezond ben en dus weinig zorgvragen heb. lk stap jaarlijks over naar êen andere zorgverzekering om geld te besparen en een bêterê dekking te krijgen, en dien zo nodig mijn nota's in.
Toch zijn er veel consumentên
die bellen of mailen met lngewikkelde kwesties over behandelingen of vergoedingen. Helaas is de beantwoording onder de maat, blijK uit onzê test op pagina 20. Snel zijn de klantenservices van
de zorgverzekeraars wel: aan de
telefoon duurt het gemiddeld iets langêÍ dan een minuut voordat we iemand aan de lijn hebben. AntwooÍd op een mailtje is
Met deze actie eist de Consumentenbond samen met consumenten een aanzienli.ike verlaging van de zorgpremie voor 2015. De winsten van de vier grote zorgverzekeraars (die samen circa 90% van de markt in handen hebben) over het jaar 2013 liggen 16,8% hoger dan over 2012. Mede daardoor stegen de reserves van de zorgverzekeraars tot €9,7 miljard. Op de basispremie is per persoon gemiddeld €84 winst gemaakt en dat bedrag kan volgens de Consumentenbond zeker terug naar de verzekerden. De komende jaren krijgen verzekeraars te maken met extra taken en strengere normen vanuit De Nederlandsche Bank (DNB) en moeten ze meer reserves hebben. Maar zelfs als we met die ruimere normen rekenen, is er meer dan €3 miljard extra opgepot.
Dit doen wij voor u
.I
rrr:rrr
I Beltegoed niet I langer houdbaar
t Minister Kamp (EZ) neemt geen I maatregelen om beliegoed langer I houdbaar te maken. De Consu. mentenbond is teleurgesteld dat I de minister de wens van 38.OOO I aonrr."nten naast zich neerlegt. Kamer I ln een brief aan de Tweede _ schriift Kamp dat hij bij de teleI .ornórouioers verbeteringen ziet I en erop vertrouwt dat ze die I' doorzetten. ln iuni constateerden we echter nog dat providers weiI nig doen aan het langer houdbaar I maken van tegoeden. ln februari de actie 'Bel|I 2013 startten wewe tegoed', waarbij de Tweede I Kamer opriepen een eind te marI ken aan het vervallen van tegoe- den. Bart Combée, directeur ConI sumentenbond: 'De minister gaat I voorbil aan de absurde praktijk dat ie betaalt voor iets dat je na Imaand wordt afgenomen ats ""nfret niet gebruikt.' I je L--rr---rr
I I I I I I I I I I T
I I I I I I I I I T
er na twee dagen, Tot zover geên
klachten. Maar de kwaliteit van veel ant-
woorden laat tê wensen over: ruim de helft is fout of onvolledig. Van de viif gestelde vragen beantwoordde in het'beste' 9eval 670/" van de verzekeraars de vraag correct, bil één vraag was slechts 2l% iuist. En dat is kwalijk. Consumenten hebben Íecht op de juiste informatie. Dus, beste verzekeraars, zorg dat niet alleen de snelheid, maar ook dê kwaliteit van de antwoorden in orde is. Dan ben ik, als ik ooit moet bellen met een vraag, een stuk gêruster.
BaÍt Combée directeuÍ Consumêntenbond
[email protected] Volg mii op Twitter: @Bartcombee
CONSUI.4ENTENBOND.\L
Etiketten kindervitaminen misleidend Al zijn vitaminetekorten zeldzaam, toch krijgt 20% van de kinderen een multivitaminepil. Uit onderzoek van de Consumentenbond blijkt dat er erg hoge doses vitaminen in multivitaminen voor kinderen zitten. Soms wordt de aanvaardbare bovengrens voor jonge kinderen bereikt. Consumenten hebben hier geen weet van, omdat op de verpakking de aanbevelingen voor volwassenen staan. Dit brengt ouders in verwarring. Fabrikanten van kindervita-
i
ril
minen moeten de informatie op het etiket verbeteren, vindt de Consumentenbond. We hebben bij het ministerie voor Volksgezondheid gepleit voor een aanpassing van de wet. Bovendien eisen we dat de branche de dosis vitamine D in kindermultivitaminen op orde brengt. Die voldoet in een aantal gevallen niet aan het advies voor de doelgroep. Zie voor alle onderzoeksresultaten ons magazine Beste Koop voor je kind, editie september. coNSUMENTENGiDS
NovÊl4BER
2av 9
lo.
:
: : 1.t"..!
Hoe kun je nu wetên wat êen goede honing is? Ons testpanel van imkers zweert bij honing van één soort bloem en vindt de'gewone' bloemenhoning niet erg uitgesproken van smaak. De lijst van honingsoorten is schier eindeloos. Vooral bij lokale imkers kom je biizondere soorten tegen, zoals honing van lamsoor en koolzaad. Wie honing direct bij de imker koopt, heeft een regionaal product, waar supermarlthoning uit de hele wereld kan komen.
Honing kopen lijkt een simpele zaak. Maar eenmaal voor het schap in de supermarkt bfjkt het best ingewikkeld. Knijpflacon of pot, Iicht of donker van kleur,'wilde veldbloemen' of 'lichtzoete voorjaarshoning'? Liever een tijmhoning? Lentebloesemhoning dan? Om over de enorme prijsverschillen nog maar te zwijgen. Van de 30 potjes en knijpflacons vloeibare honing die de Consumentenbond selecteerde, kost de goedkoopste, een bloemenhoning, iets meer dan €1, terwijl de duurste, een manukahoning, bijna €14 kost. LOO%
naebzêggênd
De prijs mag er dan niet om liegen, de eti-
ketten doen dat weMaar liefst acht van elf geteste'exclusieve' honingsoorten vallen door de mand: ze heten acacia, tijm of manuka, maar de honing is een simpele bloemenhoning. Melvita spant de kroon: deze fabrikant verkoopt een'bloemen & manukahoning'waarin elk spoor van manukahoning ontbreekt. Ook Lidl slaat de plank volledig mis door een simpele bloemenhoning te verkopen als 'woudhoning'. Wij vinden dit zo ernstig, dat wij deze twee honingsoorten afraden. De andere zes hebben wel wat weg van de
acacia, tijm of manuka, maar onvoldoen-
'natuurzuiver','goudkleurig','vers
de. Slechts drie honingmerken, De Traay, Holland & Barrett en Jumbo, doen de naam acaciahoning eer aan (zie de kolom Honingsoort in de tabel). Bij het kopen van honing is het lastig om niet in de loze productclaims te trappen. Wij kwamen er heel wat tegen, zoals:
oogst' en'koudgeslingerd'. Dat is overbodige informatie, want dit geldt voor elke echte honing. De etiketten van veel honingsoorten kregen dan ook slechts het Testoordeel'redelijk' (zie kolom Etiket).
ALDI DE ZOETE ZON
CO
N SU I.4 EN T
EN BON
D. N
L
tIDt
MARLENE
ge-
Ook zijn er veel honingmerken die pronken met welluidende fantasienamen. D
:B'
METVITA
BLOEMEN 8
BIJENHONING
WOUDHONING
Pr[s: €2,8O
Prils: €2,9O
Priis: €4,3O
Testoo?deel: 9,3 Een zeer goede bloemenhoning, met onder andere klaver. ls volgens de kenners van het laboratorium houtachtig, exotisch en fruitig. De smaak blijft lang in je mond. Een imker oordeelt: 'lekker en prikkelend achter op de tong',
Testoordeel: 2,5 Deze woudhoning is volgens Lidl hetzelfde als honingdauwhoning. Het blijkt echter niets meer dan een gewone bloemenhoning te zijn en geen honing ge-
Testooldeel: 2,5 De naam is bedrieglijk, want
maakt van honingdauw;
dat is een zoete afscheiding van insecten.
MANUKAHONING
van de geclaimde'lO% manuka geen spoor onder de microscoop. Ook de imkers proefden'blind' geen manuka, maar kastanje. Producent De Traay betwist dit en blijft erbij dat er wel degelijk manuka is toegevoegd.
coNSUMENTÊNGTDS NovÉr.4BER 2014 11
TEST VTOEIBARE }IONING
f >
l. Aldi De Zoete Zon Bijenhoning 2. LangneseBloemenhoning 3. BIO+ Bloemenhoning (bío) 4. Fair Trade Original Honing 5. De Traay Bloemenhoning (bio) 6. Holland & BaÍÍett Honey acacia 7. Lidl Marlene Bloemenhoning
8. 9,
€2,65 6,7
€o,71
37s
B++ B++ B++ B++ B++ A++ B++ B++ B++ A++ B+ B++ B++ B++ B++ B++ B++ B++ B+ B++ B+
€4,95 6,6 €2,90 6,4 €5,60 5,4
€1,32
375
Atr
€o,77
375
€1,24
450
€13,95 6,4 €3,99
350
€2,65 €2,90 s,l
€1,06
250
€o,77
37s
€2,AO 9,s €o,56
soo
€3lo
€o,62
500
8,8
€2,25 8,6 €o,64
350
€3,OO 8,3 €o,67
450
€3,95 8,2
€1,O5
375
€6,00
8,2
€1,76
340
€2,80
8,1
€o,56
500
Holland & Barrett Honey blended
€zoo
8,1
€o,77
907
De Traay Bloemenhoning
€4,50 8,1 €2,60 7,9 €3,65 Z6
€1,OO
450
lO, Jumbo Acaciahoning
€o,74
350
€o,73
500
€1,20 7,s €o,27
450
€2,90
€o,64
450
14. Het Zuiden Bloemenhoning
€1,20 7,4 €o,27
450
15. Jumbo Bloemenhoning 16. AlbeÊ Heijn Bloemenhoning
€2,20
€0,49
450
€3,OO 7,4 €o,so
600
17. EkoPlaza Bloemenhonins (bio)
€3,70
€o,42
450
18, OK€ Bloemenhoning 19. Melvita Weide- & veldbloemen (bio)
€1,20 7,2 €o,27
450
€2,80 7,O €o,75 €2,50 6,9 €o,50
500
ll.
Langnêse Wilde bloemenhoning
12. AH Basic Bloemenhoning 13. AH puur&eerlijk Bloemenhoning (bio)
20.
Plus Bloemenhoning
21. Melvita Weide & veldbloemen
22. De Traay AcaciahonÍng (bio) 23. Melvita Spaanse tijmhoning 24. De Traay Spaanse tijmhoning 25. De Traay Manukahoning (bio) 26. Langnese Acacia- met lentebloesem 27. Melvita Acaciahoning 28, AH Excellent Acaciabloesemhoning V 29. Lidl Marlene Woudhoning V 30. Melvita Bloemen- & manukahoning
7,5
7,4
7,4
6,1
€3,20 4,8 €o,9r
350
€2,90 2,s €0,58 €4,30 2,s €1,15
500
. De prijzen zijn van september.
.
A: Acaciahoning, zoals vermeld op de verpakking. B: Bloemenhoning, zoals vermeld op de verpakking. B: Bloemenhoning, anders dan vermeld op de verpakking. . Bio = biologisch.
Verkrijgbaarheid
. . . .
l]
Het Zuiden is onder andere verkrijgbaar bij Jumbo en Dirk. Holland & Barrett is verkrijgbaar bij De Tuinen. De Traay is verkrijgbaar bij natuurvoedingswinkels. OK€ is onder andere verkrijgbaar bij Plus en Coop.
coNsuvrNTENGrDS NovEN4BER 2or4
375
375
I
BBBB. B. B. B-B--
Besteuitdetest
++ zeer
Argentinië, Mexico
++
++
vnl. Spanje
++
++
vnl. Mexico
++
Amerika
+
Amerika
+
vnl. Europa
+
vnl. Azië
+
vnl. China
+
Mexico
+
++
++
+++
+tr +++
vnl. Europa
tr
++tr
vnl. Spanje
++
++
vnl. China
tr
vnl. China
tr
+++ +++
vnl. China
tr
vnl. China
o
+tr
vnl. China
tr
+tr
vnl. China
tr
vnl. Azië
++ ++
+
+tr
vnl. Amerika
tr
+tr
vnl. Azië
+
vnl. Amerika vnl. Azië (China)
++tr
Spanje
++
Spanje
++
Nieuw-Zeeland
++
+++
Europa
++
++
Hongarije, China
tr
++tr +tr
vnl. Azië (China)
tr
vnl. Spanje
++
Amerika, Spanje
++
)
Bestekoop
V
+tr
Afrader
goed . Goed Íf, Rêdelijk - Matig
-
slêcht
'ïiLF \ \"r'.
a\
tr
+ r rrhr
-t
lr
Neem'wilde bloemen' en'weide en veldbloemen'; dat klinkt bijzonder, maar het zijn dezelfde bloemen als in de goedkoopste honing. Ook die van Langnese
lijkt
een bijzondere honing; 'acacia met lente-
bloesemhoning'. Maar vrij vertaald staat hier 'onze honing bevat te weinig acacia, maar we willen het toch graag zo noemen'. Een doorn in het oog van honingexpert Wim Reybroeck van het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek in België: 'Dit zijn verwerpelijke praktijken waar instanties veel strenger op zouden
ft
^a ---r
Is honing gezond?
moeten toezien'.
Honing is voor het grootste deel niet anders dan suiker; zoet en met vergêlijkbaar veel calorieën. Wat honing anders maakt, is dat hij vitaminen en
Spoorzoeken Wij hebben
de honingen ontmaskerd, met heel wat recherchewerk. Het spoor begon bij de honingbij die de nectar van bloemen verzamelt. Bij een bloemenhoning heeft de bij zich te goed gedaan aan allerlei soorten bloemen. Bij een duurdere soort, zoals acacia-, tijm- of
rt
i
."L \;
\\J
\" \
zijn veel honingmerken die pronken met welluídende fantastenamen
Er
manukahoning, vloog de bij in een gebied met veelal dezelfde bloemen. Onder de microscoop zien we welke soort bloemen de bij heeft bezocht. Tijdens het opzuigen van de nectar komen namelijk stuifmeelkorrels (pollen) mee. Deze komen terecht in de honing. Een getraind oog kan met een microscoop aan pollen in de honing zien welke bloemen de bijen bezocht hebben, en hoe vaak. Een getrainde proever maakt het bewijs sluitend. Ziter te weinig nectar van de geëtiketteerde bloemsoort in de honing, dan springt die smaak er on-
Want sommige bloemen groeien alleen in één bepaald gebied of land. Zo vinden we manuka, ook wel bekend als 'tea tree', in Nieuw-Zeeland en delen van Australië. En mimosa pudica (kruidje-roer-me-niet)
voldoende uit en is het een gewone
dere merknamen, zoals Melvita en Het
bloemenhoning. Niet alleen de bloemensoort is aan te wijzen, ook de herkomst is te achterhaLen.
Zuiden. Ook mengt het bedrijf honing voor de huismerken van alle grote super-
komt voor in Mexico. Toen het laboratorium Aziatische pollen ontdekte in de bioIogische acaciahoning van De Tlaay, liep die tegen de lamp. Volgens het etiket
komt de honing namelijk uit Roemenië.
Grootschalig netwerk De Traay is de grootste honingirnporteur
van Nederland en verkoopt onder meer-
markten.
I
mineralen bevat die vanuit de bloem of de bij hun weg naar de honing gevonden hebben. Echter in zulke kleine hoeveelheden, dat het geen zoden aan de dijk zet. Verder bevat honing stoffen die een ontstekingsremmende werking hebben. Of honing gezond is, is (nog) niet bewezen. Om die reden keurde de Europese voedselautoriteit EFSA tot op heden het gebruik van een 9ezondheidsclaim op het etiket van honing af.
I
-r--
De Traay levert dan ook het overgrote
uit deze test. Het bedrijf laat honing van over de hele wereld
deel van de honing
aanrukken in grote vaten en mengt vervolgens de gewenste soort honing. De meeste honing van De Traay komt uit Azië en Midden- en Zuid-Amerika. Op het potje is het vermelden van de herkomst verplicht en staat er vaak'gemengde EU- en niet-EU-honing'. Dat betekent in feite vanuit de hele wereld, en zegt dus eigenlijk niets. Ondanks dat een flink aantal van de honingsoorten van deze flrma niet de soort honing is die op de verpakking staat, lijkt De Traay niet erg onder de indruk van onze conclusies. Het bedrijf heeft zelf onze test overgeD daan en concludeert daaruit dat de coNSU|4ENTENGTDS NovEMBER
2oi4 13
Zo hebben
wij getest
II--
We hebben 30 potten en knijpflacons honing in het laboratorium onderzocht. Door middel van microscopisch onderzoek zijn de herkomst en de bloemensoort bepaald. Deze pollenanalyse en een blinde smaaktest door ervaren proevers wijzen uit of het een bloemenhoning (meerbloemig) is, of een honing van een enkele bloemsoort (eenbloemig). Ook vier imkers - expêrts uit de praktijk - hebben de honing beoordeeld. Dit waren stadsimker Pieter Burger uit Rijswijk (foto 1); secretaris van imkervereniging Den Haag Paul van Rooijen (foto 2), honingkeurmeester Klaas Sluiman uit Yde (foto 3) en docent bijenhouden Wouter Schouwstra uit Boskoop (foto 4).
blijven. Het enzym invertase nog wel in bijna oorspronkelijke concentraties aanwezig in de bloemenhoning van Aldi, Langnese en Bio+. Onder invloed van hoge temperaturen loopt de versheid met grote sprongen terug. Wie een gekristalliseerde honing weer vloeibaar wil maken, moet dat daarom in lauwwarm water doen. Dit kristalliseren van honing is overigens een volkomen natuurlijk proces en zegt niets over de kwaliteit. Zogenoemde crèmehoning maakt zelfs dankbaar gebruik van kristallisatie.
ln een knijpÍlacon De imkers in ons testpanel grijpen niet
snel naar een pannetje lauwwarm water: 'de grote suikerkristallen in de honing geven
juist
een erg prettige smaak-
beleving'. In een knijpflacon is gekristalliseerde honing echter bijzonder onpraktisch. Acaciahoning is bij uitstek geschikt voor gebruik in een knijpflacon, omdat deze van nature veel fructose bevat. Hoe meer fructose er in een honing zit, hoe langer die vloeibaar blijft. Fair
l{
De príjs mag er dan niet om liegen, de etÍketten doen dat wel
namen en de honingsoorten in orde zijn. Honingexpert Wim Reybroeck, verantwoordelijk voor dit onderzoek van de Consumentenbond, is echter zeker van zijn zaak.'Ervaren keurmeesters hebben de honing blind beoordeeld en gewoon als bloemenhoning bestempeld'.
honing er nog niet. In het laboratorium is ook te achterhalen hoe vers de honing
Ook vier imkers die de honing'blind' beoordeelden, konden in veel honing geen uitgesproken smaak ontdekken. 'Als het echt acacia is, haal ik hem er wel uit, want ik ben een groot liefhebber', bezweert een van hen. Alleen met een goede smaak is een goede
is. Wanneer bepaalde enzymen niet of nauwelijks aanwezig zijn, weet je dat de honing al jaren op de plank staat of sterk verhit is geweest. Dit is onder andere het geval bij de bloemenhoning van OK€, Plus en AH puur & eerlijk, die maar net binnen de gestelde warenwetnorm
co''rsuvenrENGrDS. Nov-v3ER 2orr
Íï
Trade Original kent dit trucje duidelijk niet, want zijn'vloeibare honing'is verre van vloeibaar. In het laboratorium bepaalden we ook het vochtgehalte van de honing, een maat voor de houdbaarheid. Bij meer dan 20o/o water kan de honing gaan gisten. Alle honing bleef hier gelukkig netjes onder; toch nog een lichtpuntje! K
CONSUMENTENBOND NL
voeding 8 gezondheid Aanbiedingen opticiens
Ogensg..hltnlitk
Soedkóp-
ïekst: Evelien Mansens
Een brit voor €99 of de
tweede gratis. Wie op zoek is naar een nieuwe bril wordt getokt met - op het oog - prima aanbiedingen. Maar als Je het eindbedrag ziet... CON SU
N4 E
N T
EN BON
D. N
L
Maar liefst 7L% van de 55-plussers kan niet zonder bril. De meeste brildragers vervangen hem eens in de vier jaar. Met een gemid-
lettertjes onder de loep en bezochten acht winkels van de vier grootste opti-
delde prijs van ruim €400 is dat een flinke terugkerende kostenpost.
Wish en Specsavers.
Opticiens springen hier handig op in met oogverblindende aanbiedingen: een gratis tweede bril of gratis montuur.
voor een van de aanbiedingen een offerte maken. Hij heeft, net als de meeste E
Maar wat zijn de voorwaarden en wat betaal je werkelijk? We namen de kleine
cienketens: Pearle, Hans Anders, Eye
Bij iedere winkel liet onze mystery-klant
coNSUMENTENGTDS NovEMBER
2014
l5
brildragers die de 55 gepasseerd zijn, een bril voor dichtbij en veraf nodig (multifocaal). Wat blijkt? Vanwege de ingewikkelde actievoorwaarden en de extra kosten voor de glazen raakt hij al snel het overzicht kwijt. Hij is overgeleverd aan het advies van de verkoper en die praat hem maar wat graag een duurdere uitvoering aan.
'Die €359 klopte gewoon niet' Op zoek naar een tweede bril kiest mevrouw Groenewold uit Den Haag een montuur uit bij Pearle. 'Vanaf €259'staat er boven het rek. Het is even slikken als er aan het montuur een prijslabeltje van €359 hangt. En daar blijft het niet bij. 'lk moest ook nog €69 toeslag betalen omdat ik een montuur had uitgekozen zonder rand aan de onderkant. Die €359 klopte gewoon niet.' Bij de bril hoort wel een cadeaubon van €59 voor een volgende aankoop. 'Maar als 8o-jarige heb ik niet nog een bril nodig.' Met de lO% korting die ze na veel gesoebat krijgt, is ze een stuk blijer.
,. I "'r?'i:1i-t;.eÈq:'qitYii-qg}1, r
:
Pearle biedt een complete bril op sterkte aan voor €99. Het
woordje'vanaf in de advertentie kun je beter niet over het hoofd zien. Pearle meldt op de site namelijk wel dat deze bril met kraswerende en helder ontspiegelde glazen is, maar niet (duidelijk) dat dit alleen geldt voor enkelvoudige glazen. Wie een bril voor veraf én dichtbij nodig heeft, komt beduidend duurder uit. Zulke multifocale glazen kosten per twee zeker €79 meer. 'De meeste klanten nemen
gelijk het allerbeste',
beweert
een van de verkopers. Onze mystery-klant heeft een afwijking van -4 voor veraf en -2,5 voor dichtbij. De verkoper adviseert dunnere glazen. Dat ziet er mooier uit en is lichter om te dragen. Pearle
werkt met vier pakketten
voor
de glazen: Basic, Brons, Zilver en Goud. Wie dunnere glazen wil, heeft minimaal Brons nodig. Dat is dan ook meteen UV-werend glas, waar misschien niet iedereen om zit te
springen.
rr-=l!i.-'1,Èi;rr!!r--?-'
i.
.
t:.' pi-
Het bronzen
pakket kost nor-
ffinFk
maal gesproken €259 extra voor
multifocale
E
@
glazen.l
3j:ï':"ï,:ffi:t: tijdelijke f I Door êen
actie krijgen we 25% I korting. De bril kost kost 11 \,\ oeen €99, €99 maar maer dus geen €293, dat is bijna drie
keer zo veel als de aanbieding waar we voor kwamen. Maar we krijgen wel een cadeaubon van €79 voor een volgende keer.
;.il'rl Hans Anders geeft 50% kor-
ting op montuur én glazen. De glazen zijn al inclusief ont-
spiegeling en kraswerende laag, op de andere glasopties krijg je geen korting. Deze actie geldt alleen voor de Professional- en Excellent-glazen, niet voor de goedkoopste Basic-glazen. De Basic-glazen kunnen we sowieso bêter niet kiezen: 'De ervaÍingên met dit glas zijn helaas wat minder, veel klanten komen ermee terug', geeft een van de verkopers aan. Dit wordt door het
l$
corsuve rT:\G
DS
\3'.
:i'1EER 2orz
hoofdkantoor têgêngespÍoken: 'Het mag duidelijk zijn dat al onzê producten van goede kwaliteit zijn. Anders zouden we ze niet verkopen.'
niet nodig of ik vind het te veel geld, maar ik zet het er wel vast bij',
**t*"Ï o
aldus een verkoperf, -j We komen daardoor'lf, uit op een totaalprijs ! van €25O. Met goed- \ kopere glazen en zon- \ der extra's waren we maar liefst €l2O goedkoper uit geweest. Pluspuntjê: een van de verkopers tipt onze klant dat de week erna'een nog be-
Beide verkopers raden het duurste type glas - Excellent - aan. Deze glazen hebben de minste vertekening en 'zijn door de aanbieding maar €4O duurder dan de Professionalglazen'. Ook adviseren ze beiden dunnere glazen (toeslag van €5O) en natuurlijk de extra coatings (€3O). 'Er zijn mensen die zeggen ik heb het tere aanbieding geldt'.
-4 '+-at;o!'
W.::YZííítt IENSCND NL
;'Wl Bij Eye Wish krijg je twee merkmonturen gratis bij aankoop van twee complete brillen op sterkte met ontspiegelde glazen. De glazen hoeven niet van dezelfde sterkte tê zijn, je kunt de korting dus met iemand delen. Bij één bril kopen, krijg je 50% korting op het montuur. Tiet er leuk uit, deze actie. Maar hoewel onze mystery-klànt om een goedkoop montuur - vanaf €69 vraagt, adviseren beide verkopers duurdere monturen van €145 en €165. Als je er
Heldere prijzen, belooft Specsavers. Maar dat pakt bij ons anders uit door de brei van aanbiedingen en extra kosten. Zoals de gratis tweede bril, gratis ontspiegeling bij een montuur van €79 en
korting voor 6O-plussers. Onze klant kiest voor de gratis tweede bril. Dat kan met multifocale glazen. Er zijn een paar'maren'. Zo moet je een montuur kiezen van minimaal €79. En de twêede bril is niet helemaal gratis: je betaalt voor extra opties, zoals ont-
twee wilt, maakt dat niet uit, want je krijgt de monturen toch gratis. Maar het scheelt wel als je er één nêemt met 50% korting. De monturen in de winkel zijn niet gerangschikt op prijs, waardoor de keuze voor een goedkoop montuur meer tijd kost. 'We rangschikken op sêxe, stijl en merk. Voor onze doelgroep is de prijs minder van belang', reageert het hoofdkantoor. Eye Wish werkt met vijf soorten glas. Beide verkopers raden niet het goedkoopste
type aan, maar de
spiegeling en dunnere glazen. Specsavers werkt met Stan-
len. Dat kost al €99 per bril. Daardoor kom je voor twee
daard, Premium, Elite en Op Maat glazen. Beide verkopers adviseren het een na duurste type glas. Eén rekent dat zelfs alvast mee.'Deze glazen hebben minder vertekening en worden het meest verkocht', aldus de verkopers. Dunnere glazen moet onze klant ook zeker nemên, 'als je er ook mee naar kantoor gaat en volle zalen wilt blijven trekken'. Voor ontspiegeling en dunnere glazen moet je extra beta-
Zorgverzekering Brillen en contactlenzen vergoedt de basisverzekering niet; hiervoor heb je een aanvullende zorgverzekering nodig. Hoeveel je daarmee terugkrijgt, hangt af van het pakket en de zorgverzekeraar. Een aantal zorgverzekeraars heeft een extra kortingsregeling met bepaalde opticiens (deze staat los van je declaratie op de aanvullende verzekering en is niet te combineren met andere acties van de opticien). Zo krijg je bij Specsavers met je n'::'":' tt'e een aanvurrende
,CONSU
l'4
=o'nou'
ENT EN BOI'.i D.N L
'o':
ïn':'n:
@srq
Excellent-glazen van
€299,50 per stuk. Daardoor kost de bril _*g toch noe bijna €682 m -J en als we er twee f.o- ï pen €599 per bril. De t verkoper vindt het een \ koopje. 'Stel je kiest een l montuur van €25O, en je neemt er twee. Dan heb je een korting van €5OO.' Maar dan moet je iemand vinden die ook een bril wil kopen, want er zelf twee aanschaffen, is een duur geintje. '1
brillen uit op €446.
"="ïgïáïï:,:;;11 op de tweede bril', f
-
meent Specsavers. Een t rekensommetje leert dat \ we per bril €223 betalen. \ Vergeleken met de 25% 60-pluskorting is dat maar €37 voordeel per bril. Het is dus nauwelijks interessant om voor de actie'tweede bril
gratis'te gaan.
W W.
-30'-
@qee;*-
fr-
%r;Y:*4v' ,í&M':'"
'd@x?-:@bct,
verzekering hebt. Eye Wish heeft met bijna alle zorgverzekeraars een kortingsafspraak waardoor je €l2O minder betaalt voor êen multifocale bril. Hans Anders heeft kortingsafspraken met 1O zorgverzekeraars. De zorgverzekeraars wijzigen de vergoeding voor brillen ieder jaar; half november staat het overzicht voor 2O15 op www.consumentenbond. nl/zorgverzekering. Verzekeringen vergelijkên en overstappen gaat eenvoudig met onze Zorgvergelijker: www.consumentenbond.nl,/zorgvergelijker. K
cor.rsuME\ïENGTDS NovEi'48ÊR
2av 17
voeding & gezondX"leid
Liever puur natuUr? E-nummers in onze voeding
Zoetstoffen, kleurstoffen en conserveringsmiddelen, oftewel E-nummers in ons eten. Ze hebben een slechte naam; fabrikanten weten ze daarom handig te verstoppen of slim te vermijden. Te{st Nellekê
DcLaiarn'aa
Met E-nummers
Kies je oranje of bruine gedroogde abrikozen (zie de foto's links)? En welke neem je als je weet dat de oranje er zo uitzien door een hulpstof met een E-nummer? De meningen waren flink verdeeld, bleek op de Facebookpagina van de Consumentenbond. 'Ik ga voor de E-nummers, die andere zien er echt niet smakelijk uit'vond iemand. Een ander koos voor de bruine zonder E-nummer: 'het kan iets duurder zijn, maar gezondheid is belangrijker'.
Maakt het uit welke je kiest? En is een product zonder E-nummers beter?
Goedgekeurde toevoegingen
De E geeft aan dat de toevoegingen zijn
Achter de E-nummers gaan enkele honderden stoffen schuil die fabrikanten
goedgekeurd door de Europese Unie en veilig bevonden. Als bekend wordt dat een stof toch schadelijk is, kan de EU z'n goedkeuring intrekken. Dat gebeurt af en
toevoegen aan bewerkte voedingsmiddelen. Het is een bonte verzameling van kunstmatige én natuurlijke stoffen. E-nummers zitten in allerlei soorten producten (zie het kader over roze koeken). Meestal geldt dat hoe meer een product afwijkt van wat je zelf in de keuken maakt. des te meer toevoegingen er aan te pas zijn gekomen. Deze toevoegingen zorgen voor extra kleur, een langere houdbaarheid of een betere structuur.
l$
coirsL.;vrr:r:r,ciDS \ovEr.tBER 2orl
E-nummers weglaten betekent in veel gevallen dat het product sneller bederft, duurder is, meer suiker of zout bevat of er minder aantrekkelijk uitziet. Die frisse oranje kleur (zie links) danken de abrikozen bijvoorbeeld aan het conserveermiddel sulfiet (E220), dat ook in wijn zit. Die stof stopt de werking van allerlei enz]rynen, waardoor de (ongevaarlijke) bruinkleuring van de abrikoos wordt voorkomen. Er zijn ook nadelen. Sommigen zijn overgevoelig voor sulflet en krijgen last van bijvoorbeeld hartkloppingen of huiduitslag. Daarom vermeldt het etiket altijd het gebruik van sulfiet.
toe. Op dit moment zijn er bijvoorbeeld
twUfels over siliciumdioxide (E551). Proefdieren kregen ontstekingen door dit antiklontermiddel. Daarom gaat het RIVM verder onderzoek doen. Albert Heijn wacht daar niet op. De supermarkt verkoopt Provenqaalse aardappelpartjes met E551, maar zegt voor het eind van het jaar over te stappen op 'zo puur mogelijke
CCNSUlvEir
f
EllBOND.NL
Deze confettini's bevatten in totaal 20 E-nummers, onder andere:
E curcumine (EIOO), êên kleurstof uit geelwortel D briljantblauw (E133), een synthetische kleurstof D karmijnzuur (El2O), een natuurlijke kleurstof uit luizen D 2 emulgatoren, 2 conserveer-, I verdikkings- ên 2 rijsmiddelen
recepturen'zonder E551. Ook Jumbo gebruikt voortaan geen antjllontermiddelen meer in zijn 1-kops-soepmixen.
Slecht imago Sommige voedingsadditieven zijn al jarenlang omstreden, hoewel daar wetenschappelijk gezien geen aanleiding voor is. Zo heeft de zoetstof aspartaam (E951), die vaak in lighffrisdrank zit, last van een slecht irnago,
terwijl uit wetenschap-
pelijke onderzoeken is gebleken dat de stof in de gebruikte hoeveelheden veiïg is. Wel is er recentelijk een link gelegd tussen zoetstoffen en diabetes (zie pagina24). Ook de smaakversterker mono-
natriumglutamaat
(E621;
ve-tsin) in bij-
rende ingrediënten'. In veel soorten tomatensoep uit een pakje zit paprikaextract (E160c), een stof die van nature in rode paprika zit. Knorr en bio-merk Healthy Planet (te koop bij Eko-Plaza) gebruiken geen E160c in de soepmix, maar poeder van rode biet. En dat poeder heeft geen E-nummer, omdat het door de wetgever gezien wordt als een ingrediënt. EkoPlaza zeet het ook te ge-
bruiken voor de rodebietensmaak. Knorr geeft eerlijk toe dat het puur om de kleur gaat.Zo komt de kleur niet meer van paprika (een E-nummer), maar van rode biet en dat klinkt wat beter. Ook Smarties krijgen inmiddels kleur van hibiscus, spirulina, radijs en andere
gende bewijzen.
plantenextracten. Daardoor zijn ze wel wat minder fel van kleur dan de M&Msnoepjes die nog E-nummers bevatten.
Handige trucs
E-nummervrij
Op het etiket kun je niet altijd meteen zien of er een E-nummer is gebruikt. Sommige fabrikanten kiezen er namelijk voor om niet het nummer, maar de volledige naam van de stof te vermelden. Ook gebruiken ze steeds vaker vervangers voor E-nummers en maken dan goede sier door groot op de verpakking bijvoorbeeld'zonder smaakversterkers' te zetten. In plaats van de controversiële smaakversterker E62L zit er dan een gistextract in
Ook bij vleeswaren zien we slimme wisseltrucs. Zo zit er in ham en worst vaak nitriet (E249 of E250). Die stof kan in ons lichaam voor de vorming van kankerverwekkende nitrosamines zorgen. Van nitriet staat - in tegenstelling tot veel andere E-nummers - wel vast dat het ongezonde kanten heeft. Dit conserveermiddel is echter moeilijk te vermijden in vleeswaren. Het zorgt voor de roze vleeskleur en voorkomt de groei van
voorbeeld chips heeft de schijn tegen, maar ook hiervoor ontbreken overtui-
nitriet
op het etiket ontbreekt. Een goede zaak,zo op het eerste gezicht. Maar dat valt tegen, want in het vlees zit toch nitriet. Hoe dat kan? De producent voegt geen nitriet toe - dus het etiket klopt maar wel courgette, suikerbiet, peterselie en thee-extract. 'Deze ingrediënten zijn
van nature nihaatrijk en zorgen in het product voor een omzetting naar nitriet', legt Jumbo uit. Dat nitriet heeft dezelfde nare eigenschappen als 8249 of 8250. Fabrikanten spelen dus handig in op de
dat dezelfde smaak-
vergiftiging kunnen
versterkende stof be-
veroorzaken. Bij Jumbo vonden we biologisch rookvlees
waag naar E-nummerwije producten. Toch zijn die producten niet altijd gezonder of natuurlijker. Wie weinig producten met E-nummers wil eten, kan het best onbewerkte producten kopen. Dus geen soep in een zakje, maar zelf verse
'puur natuur' waarbij
tomatensoep maken.
vat. En kleurstoffen met E-nummers vervangen ze door'kleu-
CONSUÍ\4ENTENBON
D.N L
bacteriën die voedsel-
l! t9
Klant e ns e rvi ce zor gv er zekeraars
Fout beantwoord! De ktantenservices van zorgverzekeraars zijn per tetefoon en mail goed
bereikbaar. Over de kwatiteit van de antwoorden is de Consumentenbond echter niet tevreden: veel antwoorden zijn fout of onvottedig.
Wie zijn zorgverzekeraar belt of mailt met een vraag, verrvacht een snel én correct antwoord. Want het gaat vaak om belangrijke ku'esties. Qua snelheid zit het u'el goed bij de klantenservices van de zorgverzekeraars: aan de telefoon u'achten u'e gemiddeld iets langer dan een minuut. een antwoord-
mailtje krijgen rve binnen trvee dagen. Tot zover dus geen klachten. Die hebben lve wel over de kwaliteit van de antlvoorden, s'ant meer dan de helft van de antg'oorden is fout of onvolledig; zorvel per mail als telefonisch. Ook de verschillen tussen de antrvoorden per verzekeraar storen ons. Met 5 vragen benaderden we als een gewone klant 23 klanten-
services van zorgverzekeraars. EIke vraag stelden lve de verzekeraar 3 keer telefonisch en 3 keer per
mail: in totaal
30
vragen per zorgverzekeraar.
'Mij n huidig e zorgverzekeraar
heeft een machtiging gegeven voor een ooglidcorrectie. Neemt u die machtiging over als ik naar u overstap?'
79%
'Slanneer de machtiging geldt r,oor zorg vanuit de basisverzekering. zijn u'ij u,ettelijk verplicht om de machtiging over te nemen. Wordt de zorg bij un'huidige verzekeraar rrergoed uit de aanvullende verzekering. dan n'ordt de machtigitrg niet overgenomen en moet n de beoordeling opnieuw laten doen.' Dit goede antn-oord is afkomstíg van IZZ. Helaas zien n'e het onderscheid tussen basisverzekering en aanvullende verzekering in naar u'einig antu'oorden terug. 'Wij hebben oogiidcorrecties niet opgenomen in onze aanvuliende verzekering. Deze r,ergoeden u'e helertraal niet. dus u kunt bij ons lliet terecht met dit probleeni.' De mederverker van DSW is kort en bondig. maar vergeet dat de basisverzekering de kosten van bepaalde ooglidcorrecties rvél vergoedt. bijvoorbeeld a1s het een aangeboren afrvijking betreft. Een trrederverker van \'Ienzis
Zorgverzekeringen vergelijken én overstappen kan vanaf half november eenvoug met onze Zorgvergel ijker op www.consumentenbond.nl /zorgvegeliker. Dit iaar telt ook de kwaliteit van de klantenservice mee in het eindoordeel van de zorgverzekeraars. Wilt u op de hoogte worden gebracht als de premies bekend zijn? Meld u dan aan voor het Zorgalert: www.consumentenbond.nl/zorgaleft.. da
gaatjuist alleen uit van de basisverzekering. 'Mewouq ik heb het nagevraagd, maar daar moet een nieuwe aanwaag voor komen, omdat dit uit de basisverzekering vergoed wordt. We moeten kijken of er geen fouten zijn gemaakt. Want de regering is heel streng wat er wel en niet vergoed mag worden.' Fout. Verzekeraars moéten een machtiging uit de basisverzekering altij d overnemen.
VRAAG 2 'lk ga scheiden. lk ben bij mijn partner verzekerd maar wil nu naar u overstappen. Mijn eigen risico heb ik at vottedig betaald. Ats ik me bij u aanmeld, heb ik dan opnieuw een eigen risico van €360?'
D 'Overstappen is pas mogelijk per l januari', zeggen medewerkers van Pro Life en Anderzorg. Daarmee verspelen ze punten, want wie als medeverzekerde bij de partner op de polis staat, kan het hele jaar door overstappen naar een andere
H
zorgverzekeraar; bijvoorbeeld bij een echtscheiding, maar het mag zelfs zonder aanleiding. Wat gebeurt er met het eigen risico? Dat hoef je niet opnieuw te betalen bij de nieuwe zorgverzekeraar. Daar zijn de medewerkers het over eens. Maar hoe het precies zit, weten slechts weinigen. Een medewerker van De Amersfoortse komt een heel eind, hoewel de werkgever best een tik op de vingers mag uitdelen voor de taalfouten in de mail. 'U betaald in totaal perjaar het verplichte eigenrisicobedrag. Voor 2014 is dat €360. Stapt u tussentijds naar een ander verzekeraar? Dan betaald u naar rato voor de die maanden de eigenrisico bij de desbetreffende verzekeraar.' Telefonisch legt een collega van De Amersfoortse het beter uit: 'Wat er zal gebeuren, is dat uw huidige verzekeraal een herberekening gaat maken van het aantal dagen dat u verzekerd bent geweest. Stel dat het om een half jaar gaat, dan krijet u de helft van €360 terug, dus €180. Bij ons zal er dan ook voor een half jaar eigen risico in rekening worden gebracht, als er zorgkosten zijn uiteraard.' Over de rest van de antwoorden zijn we helaas minder teweden. De antwoorden van DSW Menzis enZorg en Zekerheid zijn zelfs beduidend slechter dan tijdens een eerder Consumentenbondonderzoek
in
2013.
'De regering is heel streng in
wat er wel en nÍet vergoed mag worden'
CONSUNlENTEN BON D.NL
VRAAG 3 'Mijn tante is bij u verzekerd. Zij is stechtziend en kan niet met het openbaar vervoer reizen. lk breng haar attijd met de auto naar het ziekenhuis. ls hiervoor een vergoeding mogetijk?'
D De medewerkers van Energiek sturen - in tegenstelling tot veel anderen - een persoonfijk antwoord: 'Jouw tante heeft recht op vergoeding van vervoer vanaf haar woon- of verpleegadres naar de plaats waar zij zorg krijet in Nederland', staat er in de mails. Prima. Ook de aanvullende informatie is goed. De beste telefonische antwoorden komen van Salland, dat - misschien niet geheel toevallig - in hetzelfde concern (Eno) zit als Energiek. 'Even kijken... er is recht op vergoeding vanaf het woonadres naar het zorgadres, maximaal 200 kilometer enkele reis. Het moet wel gaan om vervoer voor zorg die vergoed wordt vanuit de basisverzekering, en er moet toestemming gewaagd worden. De vergoeding bedraaeÍ €0,31 per kilometer, maar telt mee voor het eigen risico. En er is een eigen bijdrage van €96 per kalenderjaar', luidt het heldere antwoord van Salland. Veel medewerkers sommen alle geval.len op waarin iemand recht heeft op een vervoersvergoeding. Maar daar wagen we helemaal niet om. Onze tante ziet slecht, meer
niet.
E coNSUMENTENGTDS NovEr4BER
2or4 21
Bij DSW gaat de medewerker bovendien in de fout. 'Nee, helaas mewouw. Er is alleen een vergoeding als de patiënt óf chemo óf bestraling moet ondergaan, geheel rolstoelaÍhankelijk is, visueel gehandicapt is, of nierdialyse moet ondergaan.'Als we constateren dat slechtziendheid een visuele handicap is, krijgen we het antwoord: 'Ja, maar ze bedoelen daar eigenlijk blind mee, dat zij helemaal niks kan zien'. Dat is onjuist. De voorwaarde die we bij CZ horen is
ook een vreemde. 'Per periode, in dit geval ongeveer drie maanden, moet minimaal 1000 km gereden worden.'Onzin.
VRAAG 4 'Mijn zoon van 20 jaar is bij ons meeverzekerd. Hij gaat in september op kamers en wil een andere zorgverzekering. Kan hij naar u overstappen?'
@ ssr @ aly" E Eenderde van de medewerkers beantwoordt deze waag niet zoals het hoort (in ons vorige onderzoek was dat nog tweederde). Vooral Zékur en Univé stelIen teleur. Slechts één van de zes keer dat we Univé de waag stellen, geeft een medewerker het goede antwoord: 'Overstappen is sowieso mogelijk als hij een medeverzekerde is op een pots, en dat is hij'. De andere medewerkers geven aan dat overstappen (waarschijnlijk) niet mogelijk is voor l januari. Dat klopt niet. Bij Azivo loopt het ook niet helemaal lekker. De tegengestelde antwoorden wekken weinig verEouwen in de klantenservice. In een mail lezen we: 'Uw zoon kan
]]
coNsuverrENGrDS NovEMBER 2014
616
+++++ ++tr ++++ +++ ++++ ++tr +trO
6'5
+trtr
1. Kiemer
I'O
2. Energlek 3. OZF Achmea 4. Bewuzt 5. De Friesland 6. Salland
7t4
7. Zilveren Kruis 8. Anderzorg
9.
Pro Life
714 713 712 7rO
614
10. lzz
6r3
il. vcz
6'O
12. CZ/Deltalloyd/Ohra
5'9
13. DSW
519
14. ONVZ / PNO 15. Zotg en Zekerheid
5'9
16. tzA
5'8
17. Menzis
5r7
18. FBTO 19. Zorgzaam
512
5'O
20. Univé
419
21. Zékur
419
22. De Amersfoortse 25. Azivo
4r7
absoluut naar ons overstappen'. Maar medewerkers aan de telefoon denken daar anders over. 'Nee, in principe is het zo dat hij tot het eind van het jaar moet wachten.' En een ander legt uit 'Het hangt er vanaf of de huidige verzekeraar hem laat gaan. Als iemand weg wil bij ons, dan willen wij daar weleens coulant mee omgaan, maar het hangt dus af van de verzekeraar.' Ook dat klopt niet. De verzekeraar van de ouders moet hem laten gaan. Bij CZ,IZA, en VGZ maken
5r9
.
mengesteld uit de tijd tot beantwoording van de mail (5%) en de tijd tot telefonisch contact met de medewerker die de vraag be-
+tl++ tr++ +Eto +-++ trO++ trtr+ trtr+ +-+ trtr+
antwoordt (5o/o).
. Enkele verzekeraars delen de klantenservice. Zij hêbben daarom één oordeel gekregen.
trtrtr -trtr -trtr -tr+ trtr
4'7
De reactie-
tijd is sa-
+
* I tr -
Zeergoed Goed Redelijk Matig Slecht
medewerkers dezelfde misser. Over missers gesproken: sommige mederfferkers lezen de waag niet goed. Ze denken dat de klant de verzekering wil opzeggen, in plaats van een nieuwe
afsluiten. Bijvoorbeeld bijIZA. 'Wil hij zijn polis beëindigen, dan moet u dit
schriftelijk aan ons doorgeven. Zijn opzegging moet bij ons binnen zijn voor de startdatum bij de andere zorgverzekeraar.'Dat antwoord kan dus direct de prullenbak in. CONSUMENTENBON D,NL
r-rl
Blijdschap en teteurstelling VRAAG 5 'Onze dochter wordt begin juti18 jaar. We willen haar bij u verzekeren. Nu heeft zij hatf juti nog een afspraak bij de tandarts. We overwegen een tandartsverzekering af te stuiten, maar het hangt er vanaf of die controle en eventuele
'Heel blij'zijn ze bij Salland met de goede uitslag. De hekkensluiter in ons onderzoek in 2Ol3 gaf destijds aan de dienstverlening te zullen verbeteren. 'De positieve resultaten van dit iaar bevestigen voor ons dat we goede maatregelen hebben getroffen.' Ook Univé beloofde vorig jaar beterschap, maar eindigt toch weer onderaan. De zorgverzekeraar betreurt de uitkomst en zegt de signalen serieus te nemen en te kijken waar er verbeteringen aangebracht kunnen worden. Dat beloven ook Zékur en De Amersfoortse. Azivo reageert stellig: 'Dat er foute antwoorden gegeven worden is onacceptabel. Dat moet betêr en hier gaan we ook direct actie op ondernemen.'
I
I I I I I I
|
behandeling in jutinog onder haar huidige basisverzekering valt. Weet u dat?'
D De vergoedingen voor de tandarts en fysiotherapeut uit het basispakket vervallen precies op de dag van de 18e verjaardag. Maar iemand die 18 wordt, hoeft pas premie te gaan betalen bij de eigen of bij een nieuwe verzekeraar op de eerste van de volgende maand. Daardoor ontstaat vanaf de verjaardag tot aan de nieuwe verzekering een soort leemte. Volgens een medewerker van Anderzorg en een collega van ONVZ valt deze vergoeding inderdaad tussen wal en schip. Zo scherp als deze medewerkers zljnze bij andere verzekeraars niel I op de 6 antwoorden luidt namelijk dat de behan-
ST
simpel is het.' Nou, niet dus; een l8-jarige die net na z'n verjaardag naar de tandarts gaat, wordt onaangenaam verrast als er toch een rekening op de mat valt. Een medewerker van Kiemer geeft als tip om bij de huidige zorgverzekeraar voor de tussenliggende periode een aanvullende tandartsverzekering af te sluiten. 'U bent pas premieplichtig vanaf I augustus. Dan zou u niet hoeven te betalen voor die tandartsverzekering.' Of a17e zorg:rerzekeraars die gratis tandartsverzekering aanbieden is onduidelijk. Omdat het om aanvullende zorg gaat,mogenzij zelf de regels bepalen.
'Mísschien kan de behandelíng even uÍtgesteld worden?'
deling ook in die maand nog onder de ba-
sisverzekeringvalt.Zo zegt ook een medewerker van Zorgzaam: 'Uw tandartskosten vallen nog onder de basisverzeke-
ring tot 1 augustus. Dus die zal
de
huidi-
verzekeraar betalen. Injuli is het nog voor de ander, in augustus voor ons. Zo
ge
CONSUMENTEN BOND,NL
Het kan lonen om er een belletje aan te wagen. En anders heeft de medewerker van ONVZ nog een tip: 'misschien kunt u aan de tandarts wagen of de behandeling even uitgesteld kan worden?' 13
23
voeding 8 gezondheid kort
I veer .omplicaties IO op vrijdag Patiënten die op vrijdag een longkankeroperatie ondergaan, hebben meer kans op complicaties dan op andere dagen. Dit heeft niets te maken met de vaardigheid van de chirurg, zeggen onderzoekers van het lntegraal Kankercentrum Nederland. De vermoedelijke oorzaak ligt bij de slechtere (personele) ziekenhuisbezetting in het weekend, waardoor optredende kleine complicaties pas op maandag worden
opgemerkt. Uit het onderzoek blijkt dat 13% van de longkankeroperaties op vrijdag plaatsvindt. De kans op complicaties na een ingreep op die dag bedraagt 4%; op doordeweekse dagen is dat 2,5o/o.
Sulfiet in
bio-wijn
Kip niet wassen Kip is vaak besmet met ziekmakende bacteriën. Rauw kippenvlees afspoelen helpt niet, integendeel: via het water spat de besmetting namelijk overal op. Hygiënisch werken en het vlees goed verhitten voorkomen dat je ziek wordt.
Een biologische wijnboer gebruikt geen pesticÍden, maar wel sulfiet en nagenoeg net zo veel als bij'gewone'wíjn, constateren onze Belg ische collega's van Test Aankoop. Veel sulfiet kan leiden tot klachten als hoofdpijn, misselijkheid en een allergische reactíe.
O n gezonde
zoetstoffen?
Bekende zoetstoffen, die veel in zoetjes en lightfrisdranken worden gebruikt, leiden in hoge doses bij muizen tot eên hoger bloedsuikergehalte en wellicht tot diabetes. Dat blijkt uit recent onderzoek naar de invloed van aspartaam (E951), sacharine (E954) en sucralose (E955) bij muizen. Zoetstoffen blijken voor veranderingen-in de darmflora te zorgen. Ook bij een kleine groep - zeven mensen - werd een effect op het bloedsuikergehalte gevonden. Er is meer onderzoek nodig om uitspraken te kunnen doen over de precieze werking bij mensen.
]{
cor.rsuvenrENcrDs NoVEMBER 2ot4
CONSUI.4ENTENBOND.NL
Borstkan keronderzoek
bij 7}-plussers? Veel suiker in
Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum
kindertoetjes
zetten vraagtekens bij het nut van borstkankeronderzoek bij vrouwen boven de 70 jaar. Sínds 1998 krijgen ook vrouwen tussen de 70 en 75 jaar een uitnodiging voor het landelijk bevolkingsonderzoek naar borstkanker. Het aantal vergevorderde, agressieve borsttumoren dat bij deze vrouwen wordt ontdekt, is veel kleiner dan werd verwacht. Arts-onderzoeker Nienke de Glas: 'Het leidt tot overbehandeling van kleine, en waarschijnlijk ongevaarlijke tumoren.' De onderzoekers zien meer in een afweging pêr persoon of onderzoek nodig is dan in standaard bevolkingsonderzoek bij ouderen.
Kindertoetjes bevatten soms veel suiker en vet. Dat blijkt uit ons onderzoek van de etiketten van 18 toetjes. Toetjes met smarties of snoepjes bevatten met 5 tot 6 klontjes het
meeste suiker. Kwarktoetjes zijn - mede - een stuk minder zoet met 1,5 klontje per 50 ml. Het artikel over kindertoetjes staat in ons magazine Beste Koop voor je kind, editie september.
doordat ze kleiner zijn
Fïet gemiddelde aantal euthanasieverzoeken
STOP HGEil ilSrco
-
dat bij de Levenseindekliniek binnenkomt is sinds de oprichting rn 2012 gestegen van naar 86 per maand
60
. Meldpunt zorgmíjden Een actie van de Consumentenbond (Meldpunt zorgmiiden) heeft meer dan 45O
reacties opgeleverd van consumenten die zich door het verplichte eigen risico
- van €360 in 2Ot4 - niet meer laten behandelen. De patiënten hebben soms ernstige aan-
specialist niet te kunnen betalen. Een
doeningen, zoals reuma en diabetes. Ex-kankerpatiënten melden hun jaarlijkse controles noodgedwongen over
zorgwekkende situatie vinden wij. Minister Edith Schippers (Volksgezondheid) zegt dat zorgmijden nog geen ernstige vormen aanneêmt en wil het eigen risico in 2015 verhogen naar €375. De Consumentenbond waarschuwt dat het eigen rísico nu zijn doel voorbijschiet. Patiënten stellen noodzakelijke zorg uit, waardoor de uiteindelijke kosten hoger zullen uitvallen.
te slaan. Velen gaan zelfs niet meer naar de huisarts. Ze weten dat dit niet ten koste gaat van het eigen risico, maar zeggen de medici.inen die de huisarts ver-
volgens voorschrijft of de
doorverwijzing naar de
coNSUMÊNïENGrDs NoVEMBER 2o14
25
supermarktprij zen
Betaal nooit de volle mep De volte mep betalen voor wasmiddet, douche-
schuim of een pak Pampers? U zou wel gek zijn. Er zijn volop acties in de supermarkt. Maar 'scoren'vergt wel wat moeite en handigheid. Tekst: Els Brenninkmeijer
Wat hebben een kratje pils, een blik knakworstjes, een fles 7UP en een pak Aroma rood van Douwe Egberts met elkaar gemeen? Ze zijn wijwel altijd ergens in de aanbieding. Het is daardoor niet nodig de volle
is er winst. De supermarkt lokt er klanten mee, en de fabrikant creëert meer merkbekendheid als zijn producten de reclamefolders sieren.
mep te betalen voor dit soort producten.
Het vergt wat moeite en handigheid, maar wie verder kijkt dan de vertrouwde supermarkt, kan per product enkele dubbeltjes tot meer dan €4 besparen. Vooral bij producten met een hoge prijs,
Wij hielden de aanbiedingsfolders van de supermarkten AH, C1000, Coop, Dirk, Emté, Jumbo, Plus en Spar nauwgezet bij en bekeken twee maanden lang (van eind juni tot eind augustus) de prijzen van 40 populaire A-merken. Ongeveer
1B7o
van alle uitgaven in de
supermarkt besteden we aan producten die in de aanbieding zijn. Dat is ongekend veel in vergelijking met een paar jaar geleden, zegt supermarktdeskundige en marketingadviseur Paul Moers. 'Kortingen tot 50% waren in de jaren 90 ondenkbaar. Supermarkten doen momenteel alles om klanten te paaien.' Voor de supermarkten zijn aanbiedingen een spel; er wordt stevig onderhandeld over de kortingen. Vrijwel altijd levert de fabrikant de producten met extra korting (volumevoordeel) zodat de marge wordt gedeeld. En voor beide partijen
f,$
coNsuvrnrENGrDS NovEr'1BER 2ot4
Altiid ergens korting
7a t$/
Wie de volle prijs betaalt voor een kratje bier, is helemaal een dief van zijn eigen portemonnee. Een krat Heineken (24 flesjes) kost bij de duurdere supermarkten (AH/Plus/C1000) zo'n€I4.In de aanbieding betaal je zelden meer dan een tientje; een verschil van32%. Veel van de kortingen krijgje door grotere hoeveelheden te kopen: twee halen, een betalen komt vaak voor, net als drie halen, twee betalen. Bij Emté noteerden we zelfs eens een actie voor Lipton Ice tea met zes halen voor €5. Vooral bij toiletpapier, luiers, vaatwastabletten en wasmiddelen of -verzach-
ters worden regelmatig speciale actieverpakkingen gemaakt. Neem dan wel een enorme boodschappentas mee: het gaat hierbij bijvoorbeeld om pakken met
Wíe de volle prijs betaalt voor een kratje bíer, Ís een dief van
eigen portemonnee
zoals wasmiddelen, vaatwasmiddelen en kratjes bier kan het voordeel snel oplopen. Een grote fles Dreft (1260 ml) kost algauw €5, Ariel (1170 ml) €7. Wie even zoekt, betaalt maximaal de helft. Deodorantrollers en -sprays zijn zonder aanbieding€2tot€4 per stuk. Ook hier-
voor hoef je bijna nooit meer dan de helft van de'hoofdprijs' te betalen.
ztjn
32 rollen of S literÍlessen. Meestal zijn de aanbiedingen een week geldig, soms maar één of twee dagen: deze laatste hebben we buiten beschouwing gelaten.
Nieuwe aanbiedingen Wie de koopjes op de voet wil volgen, kan overzicht houden via de websites van de supermarkten. Hierop staat een of twee CONSU14 ENTENBON D.NL
Pepsi
ffi
ACTIÊPRIJS
NORMAAL
€1,29
€r,78
Hêinêkên
ACTIEPRIJS
ACTIEPRIJS
€13,99
Aiiel Wasmiddel
color NORMAAL
€6,79
ffi
Robijn Wasmiddel
Axe Deodorant
ffi
color NORMAAL
€5,55
€3,59
€6,99
E!Ëffi
Douwe Egberts
Snelfilterkoffie
€4,96
ffi
Nivea Deodorant invisible
Sun
classic
ACTIEPRIJS
ACTIEPRIJS
NORMAAL
Dreft Vaatwastabletten
,ffi ,ffi ACTIEPRIJS
ACTIEPRIJS
ACïTEPRTJS
H,ffi
NORMAAL
€3,99
PampeÍs Baby-dry
Senseo Koffiepads
ffi ACTIEPRIJS
€3,79
i i
Ga op deze dagen naar de winkel voor de nieuwste weekaanbiedingen: l_-_______--__
dagen van tevoren wat de aanbiedingen van de komende week zullen zijn. Wanneer de nieuwe aanbiedingen ingaan, verschilt per supermarkt. AH en Coop hebben weekaanbiedingen vanaf maandag, Dirk, Emté en PIus vanaf zondag, Jumbo en C1000 vanaf woensdag. PIus en C1000 hebben ook dag-
aanbiedingen: Plus op donderdag, vrijCONSU\-1EN--IEN BON D,NL
ffi#
Dirk, Emté, Plus Maandag AH, CooP woênsdag clooo, Jumbo Donderdag spar
op
'ls het filiaal zondêg gêsloten' dan starten nieuwe acties oP mêandag
dag en zondag, C1000 heeft die op maandag en dinsdag.
Voorraadje aanleggen Je kunt de aanbiedingskrantjes
uitplui-
zen,maaÍ minstens zo handig is internet. Voorbeelden van goede sites, die de aanbiedingen van die week van alle supermarkten op een rijtje zetten, zijn
i
.
: I
i
.
Aanbiedingen gepeild van week 26 tot en met week 35 De normale prijzen ziin gepeild in september
supermarktaanbiedingen. com, voordeelmuis.nl, yenom.nl en spotta.nl. Tot slot, voor wie graag voorraadjes aanlegt: de meeste supermarkten hanteren een limiet. Zomag je bij Emté maximaal zes stuks van een voordeelartikel per klant kopen, bij C1000, Jumbo en Spar is dat vier. Maar vaak wordt dit door de caissière door de vingers gezien. K CONSUT.TENTENGTDS NoVEN4BER
2014
27
geld
I
recht { "Ét
Wie na het afsluiten van de hypotheek een serviceabon nement krijgt aa ngeboden, moet op z'n hoede ztjn. Het gaat om fikse bedragen, en daarmee ben je er nog niet. Tekst Mlriam Bauwer en Marlies Feytens
Financieel adviseurs mo gen sinds begin 2013 geen provisie meer ontvangen voor hypotheekadvies. Sindsdien raken'seryiceabonnementen' in zwang: klanten die zo'n abonnement afsluiten, betalen bij de grote hypotheekketens €10 tot €37 per maand voor'nazorg', variërend van beheer en gelegenheid tot het stellen van wagen, tot een diensten- en adviespakket. Voor een hlpotheek met 30 jaar looptijd, kan het abonnementsgeld oplopen tot lvel €13.000. De abonnementskosten voor verzekeringen liggen tussen €5 en €50 per maand! Is dat nou nodig? Niet echt: ook zonder abonnement
zoals de meeste schadeverzekeringen.
Voor een tussenpersoon is het exha aan-
trekkelijk om voor verzekeringen een serviceabonnement aan te bieden: het kan namelijk zijn dat hij zowel een vergoeding van u (het serviceabonnement) als van de verzekeraar ontvangt (de provisie). Als u weet dat de tussenpersoon provisie ont-
vangt, kunt u hem vragen om een premiekorting. Wiil Dijkstra uit Heusden kan erover meepraten. Hij heeft jarenlang een onge-
vallenverzekering van ZLM, als hij deze zomer een brief krijgt van de tussenpersoon, Verbrugge Assurantiën, waar de polis is ondergebracht. Deze vraagt plot-
seling een jaarlijkse'servicebijdrage' van €45. Omdat dit niet in verhouding is
De Consumentenbond kriigt
regelmatig vragen en klachten over serviceabonnementen bii (complexe) financiêle
producten. Nu betalen consumenten de adviseur rechtstreeks voor advies, bijvoorbeeld via een vast bedrag. Voorheen kreeg de tussenpersoon de beloning (provisie) via banken en verzekeraars. Sinds januari 2Ol3 geldt er echter een provisieverbod voor complexe productên (zoals hypotheken) en invloedrijke producten, zoals uatvaart- of arbeidsonge-
schiktheidsverzekeringen. Sindsdien voeren steeds meer f inancieel dienstverleners een abonnêment in voor beheer en nazorg van uw dossier. Ze doen dit ook voor bestaande klanten. Laat u geên onnodig abonnement aansmeren, houd liever zelf een oogie in het zeil. En nêemt u wel een abonnement, laat dan duideliik op papier zetten welke diensten u kunt verwachten.
heb je wettelijk recht op nazorg
door de tussenpersoon, zoals informatie over belangrijke wets- en productwijzigingen. Verder zou een eenvoudige vraag niets moeten kosten. En wie een beetje de financiële weg weet, kan veel geldzaken prima zelf regelen. Voor huiseigenaren die niet of nauwelijks een beroep doen op de tussenpersoon, is het voordeliger hem per uur te betalen. Zeker omdat bij het afsluiten van een nieuwe hypotheek altijd voor advies en bemiddeling betaald moet worden, ongeacht of je een serviceabonnement hebt. Een abonnement levert hooguit korting
Het abonnements geld kan oplopen tot wel €73.000 met de verzekeringspremie van €55, en Dijkstra niets ziet in de extra service, verzoekt hij het kantoor hem uit het kl.antenbestand te halen en zegt hij de polis op. Desondanks valt er drie maanden later een rekening en daarna een be-
is het niet! Als klant moet je akkoord gaan met het abonnement; alleen een mededeling per e-mail of brief dat zo'n
abonnement wordt ingevoerd volstaat niet. Ook moeten de diensten iets toevoegen. Denk bijvoorbeeld aan hulp bij schade en begeleiding bij het aÍlopen van de rentevastperiode bij een hypotheek.
op en mogelijk een 'veiJig gevoel'.
talingsherinnering in de bus. De schriftelijke protesten van Dijkstra lijken aan dovemansoren gericht. 'Een fout', laat
Dubbel verdienen
Verbrugge ons weten. We kregen van consumenten meldingen
Er zijn ook abonnementen voor producten waawoor geen provisieverbod geldt,
dat ze het idee hadden dat een abonne-
tenbond inventariseerde de serviceabon-
ment bij hun adviseur verplicht was. Dat
nementen van vier grote
CONSUM ENTENBON D.N L
Abonnementen onder de loep Wat krijg je voor je geld? De Consumen-
hypotheek- E
CO\SUl4ENTE\G DS NOVEI.IBER 2ATA
29
SERVIGEABONNEMENTEN HYPOTHEEKADVIES
J
""'-"$'*.
x per jaar telefonisch of online 1 x per 2 jaar op kantoor 'l x per 3 jaar op kantoor
1
€250 €250 €250
Hypotheekadvies, generiek Hypotheekadvies, < 5 jaar, bij gewijzigde situatie Hypotheekadvies, < 5 jaar, bij overlijden door ongeval
,/
Overige diensten
€25O
€500 €500 €500 ,/
€500 €500 €rooo €1000
€250 €250
iG5O7o 1c.500/o
10-50% 10-50%
Mail bij lagere rentes
Gesprek bij afloop vaste rente Begeleiding vervallen renteopslag Telefonisch/mai I vragen stellen Periodiek hypotheek-, polis- en premiecheck Vragen stellen over waarde polis Berekening boetevrij aflossen Begeleiding bij (extra) aflossen Begeleiding (bank)spaar-,/ beleggingshypotheek Analyse bij gewijzigde wensen Administratieve wijzigingen Service schadeverzekeringen, 1x per jaar check Service elders afgesloten schadeverzekeringen Aanbiedingen energie, telefoon, internet, tv Jaarlijkse aangifte inkomstenbelasting, plus vragen stellen Hulp met accountant, Belastingdienst en notaris Jaarlijks mail spaarrentes Onlinehuishoudboekje
. .
Peildatum: 21 augustus Bij Van Bruggen Adviesgroep bouw je korting op voor hypotheekadvíes en andere diensten.
adviesketens (zie de tabel hierboven). Hypotheek Visie weigerde informatie te geven voor dit onderzoek. Een telefoontje als 'consument'Ieerde dat het abonnement maandelijks €15 kost, of €9,95 als je je voor tien jaar vastlegt. Huis & Hypotheek, De Hypotheekshop,
3O
coNSUTvENTENGTDS NovEN4BER2or4
.
Huis & Hypotheek ên De Hypotheekshop verkopen schadeverzekeringen zonder provisiekosten. Voor service is dan wel een abonnement nodig.
.
Bij Van Bruggen Adviesgroep worden de schadeverzekeringen op provisiebasis aangeboden, zodat een serviceabonnement daarvoor niet nodig is.
De Hypotheker en Van Bruggen Advies-
serviceabonnement, zo blijkt uit recent
groep gaven wel openheid van zaken. De diensten verschillen sterk per abonnement en keten, net als de abonnementskosteu van €10 tot €37 per maand. Ondanks de aanzienlijke kosten neemt
onderzoek van onderzoeksbureau GÍK.
een op de
vijf hypotheeksluiters
een
De
Autoriteit Financiële Markten (AFM)
constateerde eerder ditjaar dat in bijna 20% van 200 onderzochte serviceabonnementen de adviseur geen relevante diensten verleent. Ook betaalt 20% van de
CONSUMENTE NBOND,NL
OEK Wilt u uw geldzaken zelf regelen? Veel nuttige informatie vindt u in het boek Digitale geldzaken, verkrijgbaar via (O7O) 445 45 45 of consumentenbond.nl/ digitalegeldzaken. Ledenprijs: €lZ50, (excl. €2,5O verzendkosten). Ook als
e-book verkrijgbaar. Ledenprijs: €12,99
klanten nog provisiekosten bovenop het serviceabonnement! En bij de helft van de abonnementen wordt onduidelijke informatie gegeven. De AFM heeft zo'n 20
eindigd worden als de klant niet akkoord zou gaan. En een kwart van de ondervraagden geeft aan dat niet duidelijk is gemaakt hoe het abonnement kan wor-
tussenpersonen aangesproken.
den opgezegd. De meestgenoemde redenen om een abonnement te nemen zijn'gemak'en het'veilige gevoel'. Zoals een consument aangeeft: 'ik vertrouw volledig op de tussenpersoon'. Voegt een abonnement echt iets toe? 'Niet echt', vindt Jozef Mous, die twee jaar terug een serviceabonnement afsloot bij zijn hypotheek. Voor een deskundig'oogje in het zeil' betaalt hij jaarlijks €110. Maar toen de hypotheekrentes een flinke daling inzetten, moest hij zelf aan de bel trekken en €100 betalen voor service rondom een uiteindelijke renteherziening. 'Ik had verwacht dat ik actief benaderd zou worden, zonder extra
Veitig gevoel Om na te gaan waarom consumenten een abonnement afsluiten, heeft de Consumentenbond 200 consumenten benaderd die een financieel product hebben afgesloten via een tussenpersoon. Hiervan hebben 64 een abonnement voor schadeverzekeringen (zoals voor reis-, auto- en zorgverzekeringen) afgesloten, en 44 een abonnement bij een hlpotheek.
Iets minder dan de helft, 92 consumenten, sloot geen serviceabonnement af. Bij circa 1 van de 4 consumenten werd het serviceabonnement als voldongen feit gepresenteerd en zou de relatie be-
kosten. In het vervolg regel ik het wel zelf, zonder abonnement', aldus Mous. De Consumentenbond vindt dat consumenten weinig opschieten met een serviceabonnement voor hypotheken. Als je de hypotheek wilt aanpassen, moet je alsnog de beurs trekken. Een doorlopend abonnement bij schadeverzekeringen kan makkelijk zijn voor wie verwacht de tussenpersoon regelmatig nodig te hebben, maar dubbel betalen en niet nuttige diensten liggen op de loer. Marcel Hooft van Huysduynen, campagneleider bij de Consumentenbond, vindt dit zorgelijk. 'Er is sprake van evidente misstanden bij de verkoop van serviceabonnementen. ïVij wagen ons af of de AFM streng genoeg controleert en optreedt.' Kl
Opzegtiptl Heeft u ongewild een se
abonnement"rn".,o,"n'jli""-
|
D Zeg uw overeenkomst met de tussenpêrsoon op, ên geef dit tevoren door aan
de aanbieder van uw hypotheek of verzekering. D Zit u volgens de tussenpersoon vast aan het abonnement? Vraag dan om een onderbouwing en een bewijs dat u met het abonnement heeft ingestemd. D Klaag schriftelijk bij de directie van de financieel
dienstverlener en geef zes weken om de klacht af te handelen.
D Komt u er niet uit? Schakel dan het Klachteninstituut
. I I ItII
I
Financiële Dienstverlening in (Kifid.nl), waarbij financieel dienstverleners met een AFM-vergunning zijn aangeslotên. Sinds 1 oktober is dit sratis.
I
bIII
CONSUN,4ENTÉN BON D.NL
coNSUT4ENTENGTDS NoVEMBER
2014 31
geld & recht Test rersverzekeringen
Zoek dekking uoor
wintersport I
dt
De wintersportvoorbereiding heeft wel iets
van een militaire operatie. Er is veel om aan
te denken: ski-uitrusting, winterbanden, wegenvignet en onderdak. En vergeet niet een goede reisverzekering af te stuiten. Tekst fl3r< Drabb€
Het btijkt nog niet zovanzelïsprekend om de juiste wintersportdekking af te sluiten. Verzekeraar Europeesche berichtte eind 20t2 op basis van eigen onderzoek dat een kwart van de sneeuwzoekers niet verzekerd is voor wintersport of dat niet zeker weet. Van de ondervraagde wintersporters bleek 91% wél een reisverzekering te hebben, maar daarvan had 14% geen wintersportdekking. Dat kan vervelend uitpakken. Hans Ammerlaan van Europeesche licht toe: 'je bent dan niet verzekerd voor schade die het gevolg is
l!
consuvrNÍENG
DS NovEr'4BER 2ol4
van skiën of snowboarden. Het is dus bedeze extra dekking af te sluiten. Alleen als je niet op wintersportvakantie bent, maar toevallig ergens komt waar geskied kan worden, volstaat een basisdekking zonder wintersport. En ook Ianglaufers hoeven geen aparte wintersportdekking af te sluiten.'
langrijk
Ook voor de uitrusting Bij wintersport zijn er specifieke risico's. Denk aan drukke pistes, slechte sneeuwcondities of bomen die niet uit de weg gaan. Ernstige blessures als gebroken ledematen komen vaak voor. Naast een medisch probleem is er vaak een ver-
voersprobleem. Soms moet er een'ba-
naan'aan te pas komen om je van de piste te halen. Of denk aan de bekende gipsvlucht om je thuis te brengen. Die kosten worden (alleen) gedekt door een
reisverzekering. De wintersportdekking CCNSUVENTEN30ND NL
is ook nuttig voor de vaak dure (gehuurde) skiuitrusting. Carlien Vogelzang uit
".rt"
Schagen werd tijdens haar wintersport-
vakantie al op de eerste dag door iemand omver geskied. 'Aangezien ik een leek ben met reisverzekeringen heb ik alleen de medische rekeningen gedeclareerd. Pas later hoorde ik datje ook skihuur, skilessen en skipas voor de niet-gebruikte dagen kan declareren. Helaas heb ik de bonnetjes niet meer.'
/ 1.
Een aantal verzekeraars heeft winter-
sport standaard in de basisdekking. Maar lang niet iedereen gaat op wintersport enje betaalt er dan wel voor. Daarnaast is niet alle wintersportgerelateerde schade gedekt, zoals het vervoer vanaf de piste na een ongeval. Deze kosten vallen bij sommige verzekeraars niet onder de wintersportdekking, maar onder de'geneeskundige kosten'. Via de basiszorg:rerzekering ben je wereldwijd verzekerd voor medische kosten. Zorg:terzekeraars vergoeden echter alleen het in Nederland gangbare tarief. Dat is vaak voldoende, maar in Oostenrijk en Zwitserland kan de ziekenhuisrekening een stuk hoger uitvallen. Een voordeel is dat een module'geneeskundige kosten' vaak ook het (wettelijk en vrijwillig) eigen risico vergoedt dat de zorgverzekering niet uitkeert. Ons advies aan wintersporters is om de geneeskundige kosten dus mee te verzekeren. Dat kan doorgaans ook
via een aanvullende zorryerzekering.
I wintersportbagage Meestgectairn-d-e
I
I Ski-,/zonnebril l8% Snowboard 4% I Smadphone 12% Fotocamera 4% Helmcamera 3% II' Skikledinq 8% I sron' Europeesche Verzekeringen I b-rr CONSUMENTENBON D.N L
9,9 7rO 9,O
79
'/
8,9
7t
4. Univé
8,9
7r3 'l
5.
8,9
712
Premium
Comfort Verzekeruzelf Excellent
goedingen wintersportuitrusting (25%), vrijwillige verhoging maximumvergoeding (1O%) en dekking
Bron: Moneyview Peildatum 25 september . Voor de wintersportdekking beoordeelden we: dekkingsgebied (telt in Testoordeel voor 7,5Yo mee), eigen risico bagage (1O%), vergoeding niet-9ebru ikte ski passen,/-lessen/ -uitrusting ('15%), noodzaak bagagedekking (25%), maximumver-
.
off-piste skiën (1O%). Bij deze vijf verzekeringen zijn wereldwijde dekking, dekking van geneeskundige kosten en bagage mogelijk. De tabel toont (met vinkies) of dit in de standaarddekking zit.
IIII Verder vallen een gehuurde skiuitrusting, skilessen en skipassen soms niet onder de wintersportdekking, maar (deels) onder de bagagedekking. Daar merk je bij de afhandeling van een schadeclaim niets van. Behalve als er wéI een wintersport-, maar geen bagagedekking is afgesloten. Die bagagedekking is niet zo duur, dus neem die er bij als je geen zin of tijd hebt
APP.TIP I I I I
Download êên app op uw smartphone, zoals SOS op reis. Dan heeft u meteen alle belangrijke telefoonnr.r"r. bij de hand, zoals van de alarmcentrale en het consulaat.
zelf.nl. Bij Aegon geldt die €250 voor de
Even checken
De Reisverzekering Online heeft een
De grootste verschillen tussen de door ons geteste verzekeringen zitten bij de
maximumvergoeding van €1250 per polis per reis. Wie veel kostbare spullen meeneemt kan bij Allianz Global Assistance, ANWB, Aon Direct, ASR, De Europeesche, Kroodle, Unigarant en Verzekeruzelf.nl tegen extra premie het maximaal verzekerd bedrag flink verhogen. En nog een weetje voor degenen die buiten de piste gaan skiën. De meeste verzekeraars geven alleen dekking als er bij het off-piste skiën een plaatselijke gids of leraar aanwezig is. Roekeloos gedrag, opzettelijk een verbod of waarschuwing
'
dere verzekerden op één polis staan) en soms allebei. De bedragen lopen uiteen van €250 per gebeurtenis (Aegon) tot €5000 per persoon per polis. Voorbeelden van reisverzekeringen met die gunstige bagagedekking zijn de uitgebreidere varianten van ABN Amro, Allianz Global Assistance, De Europeesche, Kroodle,
Nationale-Nederlanden en Verzekeru-
| I
|
L-II
om de polisvoorwaarden uit te pluizen.
bagage en dan vooral in de maximumbedragen die de verzekeraars vergoeden. Soms geldt dat maximum per persoon per reis, soms per polis (er kunnen meer-
-
Helm 6%
Optimaal Optimaal
3. Allianz Global Assistance
Standaard of als module
Ski's22%
Kroodle
2. Europeesche
gewone' Doorlopende Reisverzekering.
negeren en te veel risico nemen, zijn
wijwel overal uitgesloten.
13
CONSUI'4ENTENGIDS NOVEI',1BER 2c.14
33
geld
I
recht
Korting bit veilig
autoriFen
Een nieuwe trend in autoverzekeringen: een app
op de smartphone of een stekker in de auto die je rijstijt registreert in rui[ voor premiekorting. Hoe werkt dat? En hoe zit het met de privacy? Tekstr Puck Scheres
Wie niet keihard remt of regelmatig (te) hard rijdt, kan geld besparen op zijn autoverzekering. Whoosz en PolisVoorMij hebben een app voor de smartphone die je rijstijl registreert. De app meet waar en hoe
hard je rijdt, remt of optrekt. Je krijet punten voorje rijgedrag en als je na één jaar of kwartaal een voldoende scoort, ontvang je korting op de premie. Fairzekering gaat nog een stapje verder met de Chipin. Deze stekker, die je gratis
in bruikleen krijet, steek je onderin het
dashboard in de (diagnose)aansluiting en vervolgens registreert
rijstijl,
hij continuje
en ook benzineverbruik, oliepeil,
accuspanning en foutmeldingen. Dit systeem is gebruikswiendelijk, want iedere keer aan- of uitzetten, zoals bij de apps, hoeft niet. Dit kun je ook zien als nadeel, want 'Big Brother'houdt je continu in de gaten. Tijdens iedere rit wordt automatisch via een mobiele verbinding de verzamelde informatie naar een datacentrum verstuurd. Fairzekering rekent hiervoor maandelijks €2,42.B;lj een onge-
luk worden de gegevens van 45 seconden vóór en 60 seconden ná de botsing automatisch bewaard. De politie kan de verzamelde data, zoals snelheid en remgedrag, opwagen voor onderzoek. Hans Gerritsen van Chipin: 'De verzekeraar ziet geen individuele ritten, alleen de totale maandscore. De klant zélf ziet wel precies waar en hoe hij rijdt. Een klant is altijd verzekerd, ook al rijdt hij 180 ki-
lometer per uur.' De klant kan via software op zijn eigen computer - toegankelijk via een e-mailadres en beveiligd met een wachtwoord zijn score zien, waar de auto is (geweest), de gereden routes, het aantal snelheidsovertredingen, het brandstofverbruik en hoeveel korting er is opgebouwd. Wie weinig waarde hecht aan zijn privacy, kiest voor registratie van zijn rijgegevens en dus korting. Maar die korting is niet vanzelfsprekend. Maandelijks analyseert Fairzekering het rijgedrag. Netjes gereden? Dan ontvangt de automobilist tussen de 10% en maximaal 3570
korting op de maandpremie. De premie van Fairzekering is, met uitzondering van de allriskdekking, best scherp geÉft@
flt
prijsd - ook zonder rijstijlkorting.
cvc+
ri
ï
L-/
Bewust rijden Gerard Kroon, auto-redacteur van de Consumentenbond, testte de Chipin en beide apps. Alle drie registreren zezljn rem- en rijgedrag en snelheidsovertredingen vergelijkbaar. Onderling zijn er
::::
Dê1ft
lill@aYo.
kore
74':
Í
i'rrrI-
De Chipin
registreert ltr
34
coNSUr'4ENTENGTDS NovEN4BER2oi4
veel ritgegevens
geen grote meetafwijkingen, al regis-
treert de Chipin veel nauwkeuriger dan de apps.
'Het gevaar van de Chipin is dat CONSUI"1ENTENBOND,NL
h&! -\
II-
je niets hoeft te doen. Na een paar dagen vergeet je dat de stekker in je auto zit en
aan de vooravond van grote veranderingen. 'Binnen een paar jaar rijdt wellicht
vervalje inje oude, sportieve rijgedrag', zegt Kroon. 'Alsje vóór elke rit actief
de
helft van de automobilisten met zo'n slim apparaatje. De klant kan met zijn
rijgedrag
een app moet aanzetten, ben je je bewus-
veilige rijgedrag de premie beinvloeden en de verzekeraars vergroten zo de verkeersveiligheid en verlagen de schadelast. De Chipin kan bovendien meer dan alleen 't rijgedrag registreren. Bij een ongeluk kun je de G-krachten meten en de impact op auto én inzittenden. Het systeem belt automatisch een ambulance of hulpdienst als de auto te water raakt.' Ben Schellekens, campagneleider van de
wHoosz
ter vanje rijgedrag en rijdje rustiger.' Voor automobilisten met een rustige rijstijl is het vrij makkelijk om de korting binnen te halen, maar met de'sportieve' rijstijl van Gerard ligt dat anders. 'Ik rijd op de snelweg met de stroom mee en dan vaak enkele kilometers te hard. Dan krijg ik meteen minpunten.'Een ander nadeel is dat hard remmen en een snelle uitwijkmanoeuvre voor bijvoorbeeld een plotseling overstekend kind of dier gezien worden als'fout rijgedrag',
terwijl je juist een ongeluk voorkomt.
Privacy Meer verzekeraars - zoals NationaleNederlanden - staan te trappelen om dit soort nieuwe technische hoogstandjes te introduceren. Volgens Jan van der Struik, directeur Particuliere Schade van Nationale-Nederlanden staan we
Apps en
. Gratis app voor Android en iPhone.
. Maximale besparing €1OO per jaar, maar dan
mag je niets fout doen. Een korting tussen €55 en €8O is reëler. . Na iedere rit een overzicht van brandstofverbruik, waar je gereden hebt en hoeveel punten
Consumentenbond merkt op:'Zolang deze systemen worden gebruikt om korting te geven, lijkt er niets aan de hand.
.
Maar is de privacy gewaarborgd? En worden de verzamelde data niet gebruikt om in de toekomst automobilisten uit te sluiten of toeslagen te berekenen?' Van der Struik: 'Als je bang bent voor je privacy, hoef je geen stekker te nemen. Uit onderzoek onder onze klanten blijkt dat het merendeel het niets uitmaakt, zolang de korting maar substantieel is.'K
je scoort (l tot IOO). Per jaar moet je minimaal 25OO km rijden met
de app aan. . Onduidelijk waarvoor je
strafpunten krijgt.
poLtsvooRMlJ . App4Drivers kost €3,84 (Playstore: Android),
iPhone-bezitters krijgen een gratis link van de verzekeraar.
. Hij geeft
5To tot 2Oa/o Pre' miekorting per kwartaal. . Binnen 3 maanden moet je voor korting 15O geregistreerde ritten rijden. . De ritanalyse is soms niet direct te bekijken.
NADELEN VAN BEIDE
. Erg gevoelig voor beweging. Plaats de telefoon eerst in een stevige houder voor je de app aanof uitzet, anders heb je meteen strafpunten.
. Gebruik bij lange ritten een acculader, anders is de accu van de smartphone snel leeg. . Het systeêm is makkelijk te manipuleren: je kunt de app uitzetten als je hard wilt rijden.
-r-
.,'(
-í'í *'*ENTENGTDS NovEr'4'ÉR 2014 35
\
geld & recht kort _-'-
Pensioenfondsen in hypotheken
lè
-
Drie Nederlandse pensioenfondsen con-
curreren sinds september rechtstreeks met banken en verzekeraars op de hypotheekmarkt. Het Pensioenfonds Metaal & Techniek, Hoogovens en PGB hebben samen ruim €2 miljard beschikbaar gesteld voor leningen aan huizenkopers. De pensioenfondsen bieden de hypotheek aan onder de naam Munt Hypotheken. ln totaal wordt dit jaar naar verwachting voor ongeveer €41 miljard aan hypotheken verstrekt in ons land.
Kosteloos klagen 1 oktober is klagen via het Klachteninstituut Financieel Dienstverleners (Kifid) kosteloos. Voorheen betaalden consumenten voor een uitspraak via de geschillencommissie €50 of €'lOO; bemiddeling via de Ombudsman was al gratis. Financieel dienstverleners zijn verplicht aangesloten bij het klachtenloket, maar kunnen uitspraken als 'niet-bindend' beschouwen. Nieuw is dat ze de verklaring van bindendheid niet zomaar meer kunnen aanpassen nadat er is geklaagd.
Sinds
€247 mitjard
Bijna betalen alle inwoners en bedrijven in Nederland volgend jaar aan belastingen Bton: Miljoenennota
2 075
I I I I I I
tI I
It#
,,'È{l
..ér\:-
Aflossen
almaar populairder Mede als gevolg van de lage spaarrente bliiven huizenbezitters flink aflossen op hun hypotheek. Volgens ING is in de eerste negen maanden van dit jaar'13% meer tussentijds afgelost dan in dezelfde periode van 2013. Vooral de mogelijkheid om tot 1 .januari €1OO.OOO belastingvrij te schenken voor dit doel is populair.
Door de extra aflossingen slonk de hypotheekportefeuille van marktleider Rabobank het afgelopen halfjaar met €1,5 miljard. Een deel van de Rabo-klanten kiest voor vervroegd aflossen omdat hun hypotheekschuld hoger is dan de waarde van hun woning. Ook ABN Amro en Aegon zien een duidelijke toename. 'We krijgen nu tientallen verzoeken per dag. Het gemiddelde bedrag voor af lossingen is zo'n €2O.OOO', laat Aegon weten. Bij ABN Amro is dat bijna €1O.OOO.
36
CONSU14
E
NTEN BOND, NL
ii
Uitkering 'lokpolis' stelt teleu r
Bankzakenbij de buurtsuper
Wie een levenhypotheek of losse levensverzekering uit de vorige eeuw heeft, staat na 30 jaar een grote teleurstelling te wachten. De winstdeling, waarvan de uitkering deels afhankelijk is, pakt bij deze zogenoemde lokpolissen dikwijls een stuk lager uit dan destijds werd voorgespiegeld. Dit blijkt uit onderzoek gepubliceerd in de Geldgids van november. Veel consumenten zullen door dit alles hun hypotheek niet meer volledig kunnen aflossen of minder pensioen krijgen dan verwacht.
Gratis social media-
testament
Van alle Nederlanders die actief zijn op social media als Facebook, Twitter en Linkedln, heeft tweederde nog nooit nagedacht over wat er na overlijden met de profielen moet
De RegíoBank opent in een aantal wínkels van supermarktketen Spar een servicebalie, waar klanten terechtkunnen met vragen over sparen en betalen. Het loket zal s/echfs beperkt open zijn. De bank spreekt van'minimaal één dagdeel in de week'. Er is altijd een geldautomaat bij. Het gaat in eerste instantie om een proef in vijf dorpen in zogenoemde krimpgebíeden. Bleskensgraaf (ZH) is eind dit jaar als eersfe aan de beurt.
gebeuren. Dit blijkt uit onderzoek van Nuvema. Deze uitvaartverzekeraar I biedt als oplossing een gratis I
,',}.
t
,
--á't
i--:
I
'social media-testament' aan op zijn website. Voor het volledig beheren van I iemands digitale nalaI tenschap ontwikkelde t het bedrijf Red Data
al eerder de (betaalde) dienst
I II t I
t It'
Whypes.nl.
Ír
ll----. tr
tl'. ,<**lr
\r3r3--_ -2,
Meer fietsen en koffers kwijt Reisverzekeraar De Europeesche signaleerde deze zomer een flinke toename in het aantal claims van fietsen en zoekgeraakte koffers. Een oorzaak voor die stijging in bagageclaims kan in de vele luchtvaartstakingen zitten. Brillen op sterkte (geen zonnebrillen) voeren het lijstje vakantieclaims aan, gevolgd door smartphones en camera's. Ook bij Allianz Global Assistance en Unigarant zijn brillen (weer) het meest geclaimd.
CoNSUMÊNTENGTDS NoVEMBER 2014
37
Aardig Taartmomentje Blij verrast
Na een paar uur winkelen bij lkea in Haar-
lem vindt de echtgenoot van Fenna van Dijk uit Rijsenhout het tijd voor een kop koffie. 'Maar dan wel met iets lekkers', reageert Fenna. Hij kiest de appeltaart met noten, zij heeft enorm veel zin in de butterscotchtaart. Helaas, die is op. Een medewerkster controleert dat nog even, maar nee: de taart is écht op. Fenna verbijt haar
teleurstelling, bedankt voor de moeite en neêmt de cheesecake bij de koffie. Ze prikken net de laatste kruimels van hun bord, als de lkea-medewerkster aan hun tafel verschijnt. Met een stuk butterscotchtaart. Gratis. Alstublieft, voor u. Geniet êrvan', zegt ze en verdwijnt weer. Sprakeloos van verbazing kijken de Van Dijkjes haar na.
Omdat hij tijdens zijn reis door Amerika zal overnachten in Boston, boekt Gerard Kingma uit Thesinge via Booking.com alvast een hotelkamer. Maar de plannen wijzigen en
een overnachting in New York blijkt een betere optie. Annuleren is niet mogelijk, dat
wist Kingma al, dus neemt hij z'n verlies. Kingma boekt een hotelkamer in New York
en annuleert Boston. Tot zijn verrassing krijgt hij een mail van Booking.com: de site
Klantenman
zal contact opnemen met het hotel
in Boston, misschien kunnen ze iets voor hem doen. Drie uur later meldt Booking.com dat
Voor een stukje fietsen draaien Carla Azion uit Amersfoort en haar echtgenoot hun hand niet om: op de racefiets doen ze drie
het hotel geen kosten in rekening brengt. Kingma is blij verrast: zo'n goede service van een geautomatiseerde boekingsite voor hotels? Dat is klasse!
dagen over een
Onovertroffen
Er is bij Karwei Schijndel alleen nog een showmodel te koop van de zweefparasol die Mark Bergkotte uit Sint Oedenrode op het oog heeft. Daarom krijgt hij 35o/o korting. Die korting loopt op tot 50% omdat
rit naar de Belgische Ardennen. Maar ditmaal gaat het vlakbij Culemborg mis: er breekt een spaak. Voorzichtig fietsen ze naar Culemborg, waar de fietsenmaker bij het station gelukkig wél op maandag open is. Er hoort eigenlilk een rvs-spaak in het wiel, maar die heeft de fietsenmaker niet. Wel een vervangend exemplaar, dat volgens hem prima voldoet. Hij stelt ook de derailleur nog even bij, en na een halfuurtje kunnen Carla en haar man weer op pad. Ondanks aandringen wil de fietsenmaker geên vergoeding voor zijn
werk; hij had immers geen rvs-spaak op
hij 'm zelf meeneêmt. Omdat de beschermhoes onvindbaar blijkt, tikt de bedrijfsleider de prijs af op €75. Toch leuk, voor een pa-
voorraad... Niet alleen een vakman dus, ook
een klantenman!
rasol van €259. Als de parasol vervolgens niet in de auto past, mag hij ook nog gratis de aanhanger gebruiken. Helaas is na een week het ophaalmechanisme defect. Karwei stuurt direct iemand langs, en die constateert dat de parasol niet meer te redden is. Geen punt, de bedrijfsleider haalt een nieuwe uit de vestiging in
IIIIIIII
DUIM
Den Bosch, levert die persoonlijk af en
Flitsend
neemt de defecte parasol mee terug. Zó overtref je dus verwachtingen!
De l3-jarige dochter van Jos Verdegaal
uit Houten, Roos, wil het schooljaar beginnen met een zelfgemaakte agenda. Die kost €1O bij Fotofabriek.nl; niet veel
I I
voor een uniek exemplaar. Roos leeft zich uit: ze kiest het formaat 'fotoboek'en breidt het aantal pagina's uit van 24 naar 68. Geweldig leuk wordt haar agenda. Maar als ze wil afrekenen, blijkt dat dát allemaal niet kan voor die prijs; haar agenda gaat €25 kosten. Uren werk voor niets, en school begint al over een paar dagen! Vader begrijpt dat, maar vindt de agenda echt te duur. Als hij het probleem voorlegt aan Fotofabriek, vindt die het zo sneu voor Roos, dat zê toch maar €1O hoeft te betalen. Dat wordt een flitsend schooljaar!
L
I--'III-IIIIIIIIII
T
REAGEREN Wilt u een bedrijf een pluim geven vanwege de service? Ga naar consumentenbond.n/reageren, klik op Contactformulier, kies onder Gids: Melding voor de Consumentengids en dan Aardig,/Duim.
!$
coNsuverreNcrDs NovEr4BER 2ot4
I T
CONSU
N4
E
NTEN BON
D.
t I I I t I t I I I I
I
NL
autobanden
tn
Test winterbanden
Voor één of alle seizoenen? I
Naast autobanden specifiek voor zomerse óf
winterse omstandigheden , zijn er vierseizoenenbanden. Dat tijkt ideaal: niet meer tweemaal per jaar de banden wisselen. Maar ze komen niet best uit onze test. Teksi: Gerard Kroor
CONSUMENÏENBOND.NL
Fabrikanten proberen automo-
bilisten wijs te maken dat de vierseizoenenband dé ideale oplossing is voor het Nederlandse kwakkelweer. Van zomer- naar winterband wisselen hoeft niet meer, zo luidt de boodschap. We hebben vier vierseizoenenbanden in de maat 195/65 R15 H (past op onder andere de VW Golf en Peugeot 308) deels meegetest met de zomer- en winterbanden. Van dit viertal krijgt er niet één een behoorlijk Testoordeel. Alleen de Uniroyal AllSeasonExpert D CONSUI'4ENTÉNGIDS NOVEI'4BER
2Ai4 39
Wat kost dat
nou?
'l
Met een extra set banden worden de totale kosten natuurlijk niet dubbel zo hoog. Elke set slijt namelijk half zo hard. Een rekenvoorbeeld: stel dat je met de winter- en zomerbandenset nu zo'n zes in plaats van drie jaar doet, dan was je over die zes jaar eerst alleen de kosten voor vier zomerbanden kwijt. Nu schaf je een set winterbanden aan - die kosten strepen we weg tegen het langere gebruik van de zomerbanden - en extra velgen, want wisselen op dezelfde velgen is minder goed voor de banden. Denk daarbij aan zo'n €2OO tot €3OO. Verder komt er per jaar bij: tweemaal wisselen à €l3O en opslag à €12O. Dat is totaal €29O per jaar. Winterbanden huren kan natuurlijk ook, voor zo'n €13O per lO dagen.
I I I I
IIIIIT
haalt op sneeuw en ijs het niveau van een winterband. Maar op een nat wegdek doet geen van de vierseizoenenbanden het goed. Drie van de vier scoren slecht tot zeer slecht op een droog wegdek, alleen de Falken liaalt een plusje en is min of meer gelijkwaardig aan zomerbanden van dezelfde maat. Met name bij hogere snelheden en als de auto zwaar
beladen is, reageert hij niet zoals je zou verwachten en loop je kans de macht over het stuur te verliezen. Deze lage beoordeling voor rijden op een droge weg bepaalt het Testoordeel, zodat we de Kumho Solus HA31 en de Uniroyal AllSeasonExpert simpelwe g afraden.
Echt voor de winter Ook dit jaar hebben we weer winterbanden in twee maten getest: de 175/65 R14 T (zit onder compacte auto's als de Renault Clio en VW Polo) en de hierboven al genoemde 195/65 R15 T. Fabrikant Goodyear - één van de A-merken - laat deze keer verstek gaan; de nieuwe LJltraGrip 9-band was bij aanvang van de test nog
niet verkrijgbaar. Opvallend is de plek van de Michelin
Alpin 5 in de middenmoot van de tabel. Hij heeft bij de bredere bandenmaat de langste rem$/eg op een droog wegdek en dat weegt erg zwaar in het Testoordeel, ondanks de kortste remweg op een nat wegdek en de beste resultaten op sneeuw en ijs. Wel goed scoort de Continental
ContiWinterContact TS850 in beide maten. Hij is, net als de Kleber Krisalp (een tweede merk van Michelin), erg slijtvast. Bij hetzelfde gebruik zijn de Kumho
Wintercraft en de Infinity-band al op totale afstand versleten. De Continental-band is Beste uit de test, 60% van de
- in beide maten - Beste koop, omdat hij een hoge slijtvastheid koppelt aan een niet al te hoge prijs. In de smalle maat moet hij het Beste koop-predicaat delen met de Michelin Alpin Aa. en ook
EU-label vêrsus onze test De aanduiding op het verplichte EU-ban-
ln een relatief zachte winter, zoals de laatste, is het goed dat er hier geen winterbandenplicht bestaat. Wanterbanden ziin in Nêderland pas echt nodig als het begint te sneeuwen, De remweg op een besneeuwd wegdek is voor een auto op zomerbanden namelijk vêle meters langer. Maar een winterband biedt bij vorst en gladheid door ijzel ook veel meer grip. In de wintersportlanden geldt wel de verplichting. Zo ziin in Duitsland winterbanden verplicht bij winterse omstandigheden. ln Frankrijk, Zwitserland en ltalië moeten ze onder de auto zitten als dit is aangegeven op verkeersborden. En in Oostenrijk zijn ze in een bepaalde periode van hêt iaar verplicht; word je daar door de politie betrapt met zomerbanden, dan kan de boete oplopen tot €5OOO!
denlabel komt lang niet altijd overeen met onze testresultaten. Ook bij deze test zien we in de beoordeling van de remprestaties op een nat wegdek grote verschillen. Zo krijgen een Achilles- en een Michelin-band allebei een'B' op het EU-labeI, terwijl het verschil tussen beide banden
in onze oordelen flink is. Wij
gebruiken rapportcijfers en dat is fljnmaziger dan een indeling van A tot en met G. Bovendien zijn in onze internationale test meer aspecten beoordeeld dan
voor het EU-label. l3
{Q
coxsuveNrENcrDS
NovEN4BER 2or4
CONSUIVENTEN BON D.NL
I
TE ST VI
ENS
EIZ,oEII E N BAN DE I[
1. Falken EuroAll
V
Season AS2OO
2, Vredestein Quatrac 3. Kumho Solus HA31
Lite
v4.
€8O
4,1
tr tr tr tr
+
€1OO 3,8
€85 22 €90
tr
trtr
tr
+
O+
+
+ +
trtr tr+
+
tr
TEST WIIITENBAIIDEII
.q*{:"""'":':"::i.-$ f > l. 2.
4.
Continental ContiWinterContact TS85O Dunlop SP Winter Response 2 Firestone Winterhawk 3
5. Fulda Kristall Montero 3 6. Vredestein Snowtrac 3 7. Plrelli Winter'l9O Snowcontrol Serie 3 8. Sava Eskimo 53+ 9. Hankook Winter i-cept RS W442 1O. Toyo Snowprox 5943 11. GT Radial Champiro WinterPro
V V
12. Star Performer SPïS AS 13. Cooper WeatherMaster SA2
€85 7,3 €85 7;t €85 6,9 €8O 6,8 €75 6,0 €8O 6,0 €8O 5,9 €65 5,7 €75 5,5 €75 5,5 €65 5rO €65 2,O €75 10
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
tr tr
+
+
+
tr
+
tr tr tr
tr
B
+
tr tr +
tr
1. Continental ContiwintercontactTs8so €9O
+
+
tr tr
+
7r2 + 2. BridgestoneBlizzakLM-Ool €8O 6,9 + 3. SemperitSpeed-Grip2 €8O 6,6 + 4. Dunlop SP Winter Sport 4D €9O 6,6 + 5. Uniroyal MS plus 77 €8O 6,0 tr 6. YokohamaWDriveV9Os €8O 5,9 + 7. MichelinAlpins €9O 5,6 tr 8. Hankook Winter i.cept RS W442 €8O 5,5 + 9. PirelliWinterl9OSnowcontrol Serie3 €9O 5,5 o 10. KumhoWinterCraftWPsl €75 +8 + ll.KleberKrisalpHP2 €80 4,6 + 12. Metedot MP92 Sibir Snow €7O 43 + V 13. lnfinity Winter Hero INF O49 €65 1,O V 14. Achilles Winter lol €75 l,O tr
f>
+
+ + + + tr tr + tr tr tr tr -
+ + + + tr + + o + tr tr + + tr
+tr+++ +tr++ +-+++ +tr++ +-++ +-++ +-++ tr-++ tr-++ +tr++ tr-++ tr-++ E-++ + + + + tr + + + + + + tr + tr
tr tr tr tr tr tr tr
++ Zeer goed + Goed
tr
+ + + + + + + + + + + + + +
++ + + +
+ + + +
+
E ++ +
tr +
Redelijk
- Matig - Slecht I Beste uit de test ) Beste koop V Afrader .
De richtpriis is van
september, per band inclusief balanceren, monteren en ventiel, exclusief verwijderingsbijdrage. Bi.i de Beste koop weegt ook het oordeel voor slijtvastheid mee. . lndien eên van de suboordelen (uitgezonderd geluid) lager dan'goed' is, kan het Testoordeel niet hoger ziin dan de score voor dat suboordeel.
CoNSUN4ENTENGTDS
NovEf4BER 2014
41
**&
?F'
i
.r À\
7
Kleine
krachtpat*$Í: Een trouwe schare consumenten zweert bij de kruimetdief.
Niet verwonderlijk, want de meeste zijn kteine krachtpatsers die korte metten maken met kruimets, scherven en huisdierharen. Maar je kunt ook een miskoop doen. Tekstr lrene rê FaiIie
42
-IIIIIIIIII-IT
Kruimeldief of -zuiger?
Hij pikt in rap tempo je tafel leeg, en ook het aanrecht, de kussentjes en de bank zijn niet veilig. Hij duikt zelfs nog even je auto in. ln een handomdraai is alles weg; een kruimeldief aan het werk. De naam Kruimeldief komt oorspronkelijk van Black+Decker (voorheen Black&Decker) en wordt nu voor alle handstofzuigers als soortnaam gebruikt (net als bij Luxaflex en Post-it). Kruimeldief is de Nederlandse naam voor de DustBuster, het àpparaatje dat Black+pgsler in de jaren 80 introduceerde. Zonder twijfel de 'oervorm' van een kruimelzuiser. Toch zien kruimelzuigers er inmiddels flink anders uit dan vroeger. Waar hij in de jaren 60 nog bestond uit een mêtalen bak met motor en een stoffen zak erachter, hebben de huidige handstofzuigers veel betere techniek en gekke kleuren en vormen (zie ook de foto's op pagina 45).
I I I I I I I I l---rrr-
Chipskruimels op de bank, zandvoeten op de deurmat, broodkruimels op het tafelkleed. Even met de kruimeldief eroverheen en klaar; sneller en makkelijker dan de stofzuiger
pakken. De
kruimeldief is terug van
nooit weggeweest: het handstofzuigertje wordt nog steeds in groten getale gekocht. Vorigjaar gingen er ruim 13.000 per
Even goed als grote Opvallend genoeg kunnen de meeste
kruimelzuigers zich meten met gewone stofzuigers. Daarom hebben we ze, waar mogelijk, net zo streng beoordeeld als de gewone. In de tabel op pagina 45 is een zeer goede beoordeling voor het opzuigen van stof van tapijt dan ook net zo goed als bij gewone stofzuigers. De Siemens kan dit niet bijbenen, net als de Bestron; beide stofzuigers blijven ver
maand over de toonbank, wat
zo'nt7o/o van de hele stofzuigermarkt is.
Tijd om
ze eens
grondig te testen.
kruimelzuigers losgelaten op stof op tapijt en in kieren, kruimels We hebben 15
en glasscherven op harde vloeren en haren op tapijt en fluweel. Hoe goed ze
hun werk doen, verschilt enorm. Waar de één als een krachtige stofzuiger vuil oppikt, zuigt de andere amper wat op. Opvallend in deze test is het grote prijsverschil tussen de nummer 1 (Dyson) en de nummer 2 (AEG) in de tabel. Je kunt voor een paar tientjes een goede
kruimelzuiger kopen, en zelfs de allergoedkoopste, de Tomado, zuigt goed. Maar pas op voor een miskoop: de Siemens VK20A02 is een Afrader (Testoordeel 2,7) en ook de Bestron haalt slechts een Testoordeel van 3,9.
Een kapotte accu valt binnen de 9arantie. Het hangt van het merk af of de accu los te koop is, en of u hem zelf kunt vervangen. Meer leest u op
consumentenbond.nl/kruimeldieven
achter bij het oordeel voor zuigen. Gelukkig doen de meeste kruimelzuigers hun naam eer aan en zuigen ze kruimels probleemloos op. Stof van tapijt zuigen is een vak apart en daar zien we dan ook grote verschillen. Hoeveel zuigkracht het apparaat heeft, blijkt goed bij het kieren zuigen. Het mondstukje dat over de vloer beweegt, speelt hierin een grote een gemotoriseerde borstel, ook wel
'turbo borstel' of 'electro mondstuk' genoemd. In dit mondstuk wordt een borstel elektrisch aangedreven. Een goede optie, want haren en stof worden
L
tussen de twee Dysons, die op de gemotoriseerde borstel na gelijk zijn, laat dit goed zien.
Bij ongelukjes Een kruimeldief komt als geroepen bij 'ongelukjes'. Een schaal met chips valt om, er klettert een glas limonade kapot op de grond of de kat gooit een plant om. Dan is een kruimelzuiger sneller bij de hand dan een gewone stofzuiger. Helaas hebben niet alle kruimelzuigers het even makkelijk met glasscherven. Grotere scherven vormen een probleem als de zuigkracht niet groot genoeg is of de scherven te groot. Om gemorste vloeistof op te ruimen kun je, in plaats van een doekje, ook een'naten droogzuiger' gebruiken. Deze hebben een los mondstuk met een rubberen
rol. Sommige kruimelzuigers hebben
CONSUI'I ENTENBON D.N
hiermee flink beter opgezogen dan met het standaardmondstuk. Het verschil
randje voor'natte'klussen. Van de drie nat- en droogzuigers maken de Philips en Bosch alles keurig streeploos droog. De Bestron heeft te weinig zuigkracht, D waardoor het een natte boel blijft.
De prijzen van kruimelzuigers lopen flink uiteen. Yoor €27O heb je de Beste uit de test, voor €65 de Beste
koop. Leuk voor'erbij' is de Tomado TM-95O2: die kost €2O en heeft een
goede beoordeling voor zuigen.
coNSUlvENTENG|DS NovEMBER
2av 43
IIII
Hoe wij
."$9"
testen
Wê sêlecteerden 15 veelverkochte kruimelzuigers, waaronder 3 die ook water kunnen opzuigen en 2 met een gemotoriseerd mondstuk. ln het lab zijn ze losgelaten op verschillende soorten vuil op diverse ondergronden. Daarbij is gemeten hoeveel vuil er na I en 5 keer heen en weer bewegen overbleef. We maten de capacitêit van de opvangbak, hoelang de gebruiksduur van een volle accu is en hoelang het opladen duurt. Voor het gebruiksgemak bekeken we hoe makkelijk het opladen, onderhoud en schoonmaken gaat, of de stofzuiger tijdens het gebruik goed hanteerbaar is, het gewicht en opberggemak. Ten slotte is het geluid gemeten en subjectief beoordeeld, en is het energieverbruik 9emeten van de lader met opgeladen kruimelzuiger. I-II
ger is erg klein en verstopt hierdoor snel. Dat is niet goed voor de motor. Op sommige bakjes staat een maximumniveau aangegeven, in de meeste gevallen al op de helft van het maximum. Alle testen zijn eerst uitgevoerd met een leeg bakje. Dyson schermt met zijn constante zuigkracht naarmate de bak voller raakt, dus wilden we ook weten wat er gebeurt wanneer bij alle apparaten het bakje halfvol is. Dysons constante zuigkracht is zeker niet overdreven, maar hij is hierin niet de enige.
""r"1.
2. AEG AG61O8 3. Black+Decker PVl32OL-QW
4. Dyson DC43H 5. Domo DO2l1S 6. AEG 4G5112 7.
de Domo,
Dirt Devil
M135
8. Black+DeckeÍ DV721ON-QW 9. Philips FC6148/O1
to. Tomado TM-9502
De meeste handstofzuigers blijven het
prima doen. Alleen
Dyson DC43H Animal
il.
Philips
Black+Decker NV3603RN en de Bosch zuigen met een vollere opvangbak minder goed stof op. Vaak leegkiepen loont dus. FC6148,
Phifips FC6142/O1
12. BIack+Decker NV3603RN-QW 13.
Bosch BKS4O33
14. Bestron AVC225W
v
15.
Siemens VK2OAO2
Zonder snoêr
I
Nog iets handigs van een kruimelzuiger is dat hij snoerloos is. Geen gedoe met uitrollen en de stekker in het stopcontact stoppen. Kruimelzuigers zijn aangewezen op een lithiumionaccu (Li-ion) of nikkel-metaalhydrideaccu (N1-MH). De
i+ zeer goed + Goed tr - Matis - 51*61
Bestêuitdetest
)
Bestekoop
V
Afrader
Redelijk
Volle opvangbakies
Li-ionaccu's laden een stuk sneller op dan de Ni-MH's. De verschillen in oplaadduur zijn dan ook enorm; waar de
Wij constateerden geen verband tussen
Alie kruimelzuigers hebben een opvang-
ene kruimelzuiger in 2,5 uur weer op
de soort accu en de gebruiksduur. De
bakje dat tussen de 300 en 600 ml vuil kan opvangen. Toch is het af te raden door te zuigen tot het bakje tot de nok toe vol is; het filter van een kruimelzui-
volle kracht is, doet de andere er ruim 16 uur over om op te laden. Voor de zuigkracht maakt het niet uit of de accu helemaal vol of halfuol is.
Bestron met Ni-MH-accu zuigt met ruim 35 minuten het langst, terwijl de Philips FC6148 met dezelfde soort accu het maar 12 minuten volhoudt.
DYSON DC43H
DO211S
Richtprus: €27O
Rlchtpilis: €55
Testoordeel: Z8
Testoo?deel: ZO Kost maar een kwart van de Beste uit de test en dankzij zijn gemotoriseerde mondstuk zuigt hij stof en huisdierharen uitstekend. Met het standaardmondstuk haalt hij als allerbestê stof uit kieren. Wel is het een luidruchtig en zwaar ding, en gaat het opladen onpraktisch.
De Animal'zuigt het best, mede dankzij zijn
gemotoriseerde mondstuk, waarmee hij haren en stof net zo goed van tapijt zuigt als een gewone stofzuiger. Zonder dat mondstuk is het Testoordeel 7,4. Wer)
44
CoNSUMENTENGTDSNoVET'4BER2or4
CONSUMENTEN BON D.NL
ERS Zuigen
Accu
t"-P'
\-^
..,r,"$'{.": èa
€27O 7,8 €8O 7,4
€95 7'4 €22O 7,4 €65 7'O €75 6,9 €45 6,8 €55 6,6 €7O 6'4 €2O 6,2 €45 6,0 €35 5,9 €45 5,3 €24 5,9 €3O .
++
++
+
tr
++
+
++
+
++
+
+
E
+
E
+
+
+ + +
tr
+
+
tr
tr
++ ++ +++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ +++ +++
++ ++
++ ++ ++ ++ ++
++
tr
++
is, dan kan het Testoordeel niet hoger ziin dan dat oordeel. Bii apparaten met een gemotoriseerdê borstel geldt het
.
Li-ion
+
Li-ion
+
Ni-MH
tr
Ni-MH
++
Ni-MH
tr
++
Li-ion
tr
+
Ni.MH
1,1
Ni-MH Ni-MH
'1,1 0,4
+++
tr
Ni-MH
++
Ni-MH
.
0,6
o,9 0,6 o,7 0,5 o,9 0,6 o,8 0,4
trtr .
0,6
1,4 0,6 1,3 0,6 1,3 0,4 1,2 0,5 1,2 0,4
Ni-MH
tr+
oordeel voor stof van tapijt en huisdierharen zuigen bij gebruik van die borstel. Wanneer hêt apparaat geen signaallampje heeft voor het opladen, is de opgegeven oplaadduur beoordeeld.
Vanwege de lange testduur en hoge kosten hebben we niet onderzocht wat de levensduur is van de accu's. Wel wordt van de lithiumionaccu gezegd dat hij goed herlaadbaar is en geen'geheugen' heeft. Daardoor zou hij in principe langer mee
++
trtr
-tr
De priizen zijn van sêptember.
'1,1 0,5
trtr trtr trtr
tr
2,7
r,3
Li-ion
Ni-MH
-trtr -otr -Etr
tr
Li-ion ++
++
tr
. Als'Zuigkracht totaal' slecht
.
+++tr tr+EI tr+++ ++tr ++trO tr+tr Eltrtr -+O -+tr
Het energieverbruik van de lader is gemeten met een opgeladen kruimelzuiger erop. De Dyson DC43H is technisch gelijk aan de DC43H, maar die
. .
o,7 0,5 0,6 0,3
De Dyson DC43H Animal is technisch geliik aan de Dyson DC43H Car&Boat. Tomado is verkriigbaar bij Blokker en Marskramer.
laatste heêft geen gemotoriseerde borstel.
moeten gaan dan een Ni-MH-accu. Kruimelzuigers met Li-ionaccu kosten over het algemeen ook meer. Omdat velen de kruimelzuiger altijd in de lader laten zitten (en de lader in het stopcontact) hebben we gemeten hoeveel
energie dit verbruikt. Bij de minst zuinige handstofzuiger, de Black+Decker DV7210N, kost dit €5 perjaar. Geen groot bedrag, wel energieverspilling. Het zuinigste apparaat verbruikt slechts €0,40
perjaar. K
@-SIEMENS VK2OAO2 Richtprils:
€3O
\.
Testoordeel: 2,7 Hij kost niet veel, maar doet ook niet veel. Dit apparaat blijft vooral door het slecht zuigen van kruimels ver achter. Op gebruiksgemak gooit'ie geen hoge ogen, met name doordat het opladen niet prettig werkt. Ook in het gebruik is hij hêt minst fijn. ls wel het stilst.
CONSUMENTEN BOND.NL
I : I ! |
11.
I
CoNSUMENTENGTDS NoVEMBER 2c-14
45
Voordgel t gemak
o,, de consumentenbond
Te dure autoverzekering? Wist u dat eên groot deel van de autobezitters te veel premie voor de autoverzekering betaalt? Met de Autoverzekeringvergelijker checkt u online meer dan 130 polissen op premie én voorwaarden. ln enkele minutên wêet u wat voor u de beste autoverzekering is én kunt u deze direct online afsluiten.
Tijdens de koude wintermaanden stook je het vaak lekker warm in huis. Daarom is dit hét moment om eens goed naar uw energiecontract te kijken. U kunt waarschijnlijk heel wat geld besparen door over tê stappen naar een andere energieleverancier. En via het Energiecollectief van de Consumentenbond is dat ook nog eens gemakkelijk. Schrijf u in en u ontvangt bericht hoeveel u kunt besparen.
www.consumentênbond.nl,/energiecollectief
Is uw vlucht
Voor op uw tablet: CB Kiosk
vertraagd, geannuleerd of overboekt?
Abonnee van de Consumentêngids? Dan kunt u uw blad gratis op de tablet lezen. U heeft wel de CB Kiosk-app nodig. lnloggen doet u met uw gebruikersnaam en wachtwoord. Ook alle andere bladen én e-books van de Consumen-
Vluchtvertraging, annulering of overboeking: hêt kan u op elke luchthaven overkomen, Maar weet u dat u dan mogelijk recht heeft op compensatie, oplopend tot wel €600 per persoon? Met de Vlucht Claim Service van de Consumentenbond kunt u eenvoudig nagaan of uw vlucht in aanmerking komt voor compensatie. Houd vluchtnummer en -datum bij de hand en vul het formulier in. De vervolgstappen wijzen zich vanzelf.
tenbond zijn verkrijgbaar in CB Kiosk. Van 'Zelf klussen - Keuken & badkamer'tot 'Bespaar geld!'. Makkelijk, zo heeft u ze altijd bij de hand.
www.consumentenbond.nl/ cbkiosk
www.consumentenbond.nl/vluchtclaimservice
OOK VOOR U ACTIEF OP f,i
twitter.com/consumentenbond
$
facebook.com/consumentenbond
Ë
youtube.com/consumêntênbond
!f
goosle.com/+consumentenbond
huis I tuin Test wasmachines
Koop 'm niet te groot Een wasmachine waar
9 kito wasgoed in kan: dat ktinkt handig en energiezuinig. En dat is het ook, maar dan moet hij wet vol zitten. Tekst: Êtse 14er.jer en Elles van Steiln
Wie tien jaar geleden een wasmachine kocht, was blij met een capaciteit van 6 kilo en de aanduiding XL. Maar inmiddels is 6 kilo eerder XS dan XL. lYant de meeste wasmachines die nu in de winkel staan, hebben een capaciteit van 7 kilo of meer. En er zijn er zelfs voor 12 kilo. Ze worden dus steeds groter. Waarom? Volgens fabrikanten omdat we vaker grote stukken willen wassen, zoals slaapzakken. En omdat was in een grotere trommel meer ruimte heeft en daardoor minder kreukt. Verandert ook ons wasgedrag: doen we
meer was in één keer en wassen we minder vaak? Daarover zijn de fabrikanten
het niet eens. Sommige beweren dat drie keer per week 7 kilo wassen bij velen de voorkeur heeft boven vijf keer 4 kilo. Andere zeggen juist dat we niet anders gaan wassen met een grotere wasmachine. Dat laatste blijkt te kloppen.
Maarvoor 6O7"vol De Consumentenbond deed een steek-
proef en vroeg de 36 deelnemers om drie weken hun was te wegen. Gemiddeld blijken ze hun wasmachine maar voor 600/o te vullen. In een wasmachine van 7 kilo gaat dus in de praktijk maar ruim 4 kilo. Bovendien blijkt: hoe groter de wasmachine, hoe slechter de capaciteit benut wordt. Opvallend is dat velen wel denken dat hun wasmachine echt vol zit.
Vijf jaar geleden
deden we hetzelfde onderzoek, toen ging het om machines van 5 en 6 kilo die voor 80% gevuld werden; nu vooral om machines van 6 en 7 kilo die voor 60% vol zitten.
Uit onze steekproef leiden we af dat grote trommels doorgaans niet
CONSU N4ENIE NBON D.N L
helemaal D
coNSUr'4ENTENGTDS NovEMBER
2av 47
-..III
| 'Moet je de was soms i opvouwen?
gïamma aanpassen aan de hoeveelheid wasgoed. Maar ook dan blijken sommige machines met halfvolle trommel evenveel of zelfs meer water en energie te gebruiken dan die met een volle trommel. En, ook belangrijk, niet alle machines krijgen de was schoon met een ha-lfvolle trommel. Bij een op de vijf machines die wij onlangs onderzochten, grng de watertemperatuur omlaag met soms wel 10 "C.
I
I Rob Smit uit Zoetermeer is een van onze'wasI wegers'. Hij heeft een wasmachine van 7 kilo, | ."", blijkt die niet vol te krijgen. 'Vaak had ik maar 3 kilo in de machine, terwijl ik altijd dacht dat ik hem hartstikke vol deed. Veel meer past er ook niet in namelijk. Moet je de was soms opvouwen om hêt erin te krijgen? Tegenwoordig gebruik ik het programma voor minder was, dat korter duurt. En ik gebruik minder wasmiddel, want dat zal ook wel ingesteld zijn op meer was dan ik heb.' III
Testresultaten gevuld worden. Dat is jammer, want de voordelen die een grote wasmachine heeft, worden daarmee nietbenut. Zo hebben grotere machines vaker het (zuinigste) energielabel A+++ dan kleinere. Maar het zuinige water- en energiever-
bruik geldt bij de meeste wasmachines alleen als hij goed vol wordt gedaan. Wasgoed wegen Uit onze test bleek dat propvolle machines vaak minder goed wassen, spoelen en centrifugeren. De capaciteit van wasmachines is gebaseerd op de hoeveelheid
katoen die erin past. WoI, synthetische en fljne stoffen moetje voorzichtiger 'rvassen, in een minder volle trommel. Fabrikanten raden aan om de trommel dan ongeveer halfvol te doen. Hoe vol staat in de gebruiksaanwijzing. Koop een wasmachine waarvan de capaciteit overeenkomt met je hoeveelheid was. Alsje een paar keer de was (droog)
weegt, weet je welke capaciteit geschikt is. En kies dan een iets grotere, omdat wasmachines in de praktijk lastig tot de
maximale capaciteit vol te krijgen zijn; daar moet je flink voor proppen. Heb je de benodigde capaciteit vastgesteld, vergelijk dan de energielabels van die categorie wasmachines. Wie moeite heeft om de trommel vol te krijgen, kan meer tegelijk wassen, zoals gekleurde handdoeken die niet vies zijn met de bonte was op 40'C. En sy'nthetisch wasgoed kan samen met wol of fijn wasgoed op een wolwas- of fljnwas-
programma. Er zijn inmiddels veel machines die zelf meten hoeveel was erin zit en het pro-
king staat.
l3l
-
::- {s:1:
r@
Van de geteste machines (tot B kg, zie de tabel) wassen de Whirlpool CareMotion (nummer 31 in de tabel) en beide AEG's (nummer 24en26) katoen op 40'C matig of slecht schoon. Synthetisch wasgoed wordt bij deze drie op zijn best redelijk schoon. Dat is overigens niet uniek: dit geldt voor een op de drie machines. Spoelen gaat bij alle 31 hooguit redelijk, maar vaak matig of slecht. Dit is vooraL belangrijk voor wie een gevoelige huid heeft voor wasmiddel. Als de wasmachine niet goed spoelt kunje kiezen voor de functie'extra spoelen'. Maar dat kost wel zo'n2}liter water en 20 minuten extra. Verstandig is het ook om niet meer wasmiddel te gebruiken dan op de verpak-
-\
i'
l't u'
c@
SIEMENS WMN16S4471 EN BOSCH WNAS324471 Priis: €600
Testoordeel: Z2 Wassen van katoen en centrifugeren gaat met
deze - technisch gelijke - machines zeer goed, en ook synthetische was wordt goed schoon. Spoelen gaat matig. Hij heeft êxtra programma's voor onder meer dekens en dons en outdoor + impregneren.
BOSCH WAS3247ONL Prijs: €670 Testoordeel:
7,2
Deze wasmachine heeft hetzelfde Testoordeêl als de nummers l en 2 in de tabel, maar is duurder en daarom geen Beste koop. Hij wast syn-
thetica heel goed schoon, en ook katoên wordt goed schoongewassen. Centrifugeren gaat hêel goed en spoelen redelijk. Er zijn êxtra programma's zoals allergie+, sport en EcoPerfect.
trr--
{$
cor'rsuvrNTENGrDS
NovEr'4BER 2or4
CONSUN,lENTENBOND NL
TEST WASMAEIIINES ÍTlIt,I 8 KTLO)
€600 7,2 ++ + €600 7,2 ++ + 2. Siemens WMN16S4471 €670 7,2 + ++ tr 3. Bosch WAS3247ONL tr €72O 7;l ++ + 4. Samsung WF8OF7E6P6W tr 5. Samsung WWSOHT6OOEW €1OOO 7,O + + + + €l3OO 6,9 6. Miele WMFI2OWCS 7. Miele WKH13OWPS €1600 6,9 + + 8. Miele WMH]2OWPS €1600 6,9 + + tr €600 6,8 + + 9. Siemens WM14O442NL tr €355 6,7 + + 10. Samsung WFTOF5EOZ4W tr 11. LG F147W2D €360 6,7 +++ tr €425 6,6 ++ 12. Samsung WFTOF5EOA4W ++ tr 13. Miele WDA2]O €9OO 6,6 + tr €1OOO 6,6 + 14. Miele WDA2OO ++ + 15. Samsung WFTOF5EBP4W €53O 6,5 +tr 16. Miele WDAI1O €9OO 6,5 + +tr 17. Miele WDA1OO €9OO 6,5 + +tr 18. Zanussi ZWFBI463W €385 6,4 + +tr 19. Zanussi ZWF81463WH €4OO 6,4 + +E 20. Zanussi ZWF71463W €32O 6,3 + 21. Electrolux EWF1486GDW €650 6,3 tr trtr tr 22. lndêsit XWE 81683X WSSS EU €42O 6,2 + tr 25. Bosch WAE2B266NL €4OO 6,1 + + O tr 24. AEGL7247OFL €465 5,8 €3OO 5,7 ++ o 25. lndesit IWD61451CECO EU tr tr 26. AEG L73479FL €600 5,7 tr 27. Whirlpool AWO/D5O24 €3OO 5,4 tr 28. Whirlpool Primol4O6UM €3OO 5,3 tr tr 29. lndesit 1WC51451 €265 5,1 tr tr 30. Beko WMB8]443PTHLC €43O 5,1 tr tr D 31. Whirlpool CareMotion 14O7SM €4OS 4,9 tr l.
>
Bosch WNAS32447'|
Beste koop
De prijzen zijn van september. . Bij machines tot en met I kilo is er geen Beste uit de test. Dit predicaat is voor de Bosch WAY32541NL. een wasmachine van
CONSUI'4ENTENBOND.N L
++ ++
++ ++
++++ +tr+ ++tr+ ++trtr ++trtr ++trtr +++ +trtr ++ ++
tr
++
tr
++
tr
+
tro
+
tr
+
tr
+ +
++ ++tr +o+ +trtr ++tr+ +++ +-
+ +
tr
+
++tr
tr tr +
+€43tr +€43tr +€42+ +€43tr ++ €4O tr +€400 +€42tr +€42tr ++ €39 + +€43tr tr€57tr + €47 + €5O + €5O + €47 + €49 + €49 + €48 + €48 o €51 +€4O+ +€38tr tr €44 +€35tr + €52 +€35tr +€37tr +€35tr +€45tr + €41 ++ +€34+
2:36 2"36 2:47
tr
3:OO
2:54
tr
2:33
tr
2:34
+
2:34
+
2:40 2:59 3:28
tr
2:53 2:3O 2:3O
2:57 2:27 2:27 2:52 2:52 2:52 2:21
tr
2:45
tr
2:18
2:29 3:13
2:27 1:56
2:O2 1:50 1:32 1:27
7 7 8 I I 8 8 8 I 7 7 7 7 7 7 7 7 8 8 7 8 8 6 7 6 7 5 6 5 8 7
1600 1600 1600 1600 1600
1600 1600 1600
1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1400 1600
1400 1400 1400
1400 1400 1400 1400 1400 1400
++zeergoed +Goed tr Redeluk -Matig -slecht 9 kilo. De Beste koop is berekend op basis van aanschafprijs, water- en stroomkosten, bij vier keer wassen per week.
. ln het Testoordeel telt de handleiding voor
2o/o
rÍtêê (staat niet in de tabel).
. Technisch gelijk aan nummer 6 is de Miele WKF l2O WCS en aan nummer 25 de lndesit |WB61451CÊCO EU (niet in de tabel).
CoNSUI'4ENTENGTDS NoVEMBER 2014
49
huis I tuin Test cv-ketels
Zuiniqer door fuistelnstatlatie Met een nieuwe cv-ketet bespaar je energie. En er vatt nog meer winst te behaten door de cv-instaltatie goed te laten afstelten, meteen of achteraf.
Tekstr Ronald Kamp
Als een oude cv-ketel aan vervanging toe is, kiest het gros van de Nederlanders voor een combiketel, die het huis verwarmt én warm water levert. Daarom testten we 17 van deze ketels. Niet al]een de ketel is van belang voor een laag energieverbruik, maar zeker ook de juiste installatie eryan. Bij een gemiddeld huishouden is het grootste deel van het gasverbruik voor het verwarmen van het huis. Op dit punt zijn de meeste ketels inmiddels zo efflci-
ent dat de verschillen tussen de merken en modellen relatief klein zijn. De zoge-
noemde hoogrendementsketel levert onder optimale omstandigheden een rendement van minimaal 107%. Een rendement van meer dan 100% kan - en klopt
natuurkundig gezien - eigentjk niet, maar is te verklaren doordat er naast verbrandingswarmte waterdamp uit aardgas vrijkomt. Door deze te condenseren kan nog een procent of tlen extra rendement worden behaald. Het verschil tussen de zuinigste en minst
zuinige ketel in de tabel bedraagt op jaarbasis enkele tientallen euro's. Een recente ontwikkeling is een extra
ln de meeste huizen - ook bij nieuwbouw - is de cv-installatie niet goed afgesteld. Dàt gaat ten koste van het comfort en energieverbruik. De belangrijkste oplossing heet'waterzijdig inregelen'. Daarbij wordt de waterdoorstroming in de radiatoren optimaal ingesteld. Dit zorgt ervoor dat kamers niet meer te warm of koud zijn ten opzichte van de rest. En doordat de radiatoren hun warmte beter kwijt kunnen, gaat het gasverbruik omlaag met vaak lO tot soms 2O%. U bêspaart hiermee al snel €lOO per jaar. Het is ook lonend om alsnog te laten inregelen als dit niet gebeurd is bij plaatsing van de ketel. Waterzijdig inregelen kan eigenhandig, maar neem er dan wel rustig de tijd voor en er zijn specialê thêrmometers nodig, zie consumentenbond,nl/cv-inregelen.
$Q
coNsuvrruTÊNGTDS NovEr.iBER 2or4
warmtewisselaar die uit de'uitlaatgassen' nóg wat energie haalt. Daarmee wordt het water voor kraan of douche alvast voorverwarmd. De Atag E325EC is een van de eerste ketels die dit heeft. Deze noviteit vertaalt zich inderdaad in een hoger rendement voor warm water. Of de meerderheid van de ketels er in de nabije toekomst mee wordt uitgerust is de vraag, lvant de extra warmtewisselaar zorgt wel voor een iets hogere ketelprijs.
Comfort Behalve op warmwaterrendement is er ook qua comfort onderscheid tussen de
CONSUN4ENTEN BOND,N L
_
\J
.-J
I
atE InD
O ATAG E325EC Adviêspriis: €2350 Laagste prijs: €l2OO Testoordeel:8,1
Scoort nipt beter dan de naaste concurrenten door een prima rendement - helemaal voor warm water door de extra warmtewisselaar én een goed comfort. Daartegenover staat wel een hoge adviesprijs. Maar gezien de lage aangetroffen prijs moet daar flink wat vanaf kunnen en valt het prijsverschil met andere ketels mee.
r.'
f. ,.
"ír I'
ketels. Comfortaspecten zijn bijvoorbeeld de wachttijd voor en temperatuurstabiliteit van warm water, en het laag-
van de ketel. Het gemiddelde vermogen van een CW4-ketel volstaat voor verwar-
ste vermogen waarop de ketel kan branden. Kan de ketel niet laag genoeg,
geisoleerde of grote vrijstaande woning betreft. In een appartement is een CW3ketel normaal gesproken al toereikend.
dan schakelt hij soms snel aan en weer uit, met als gevolg ongewenste tempera-
tuurschommelingen en leidinggeluiden. Een comfortaspect waar je bij de aanschaf een heel duidelijke keuze in moet maken is de warmtewaterklasse, met waarden van CW3 tot en met CW6. Een hogere CW-klasse heeft voornamelijk zin als er veel water tegelijk gewenst is: bijvoorbeeld in de keuken terwijl er tegelijkertijd gedoucht wordt. Voor het verwarmen van je huis is de CW-klasse niet van belang. Dan gaat het om het vermogen CONSUVE\]ÍEI]BOND.NL
ming ruimschoots, tenzij het een slecht
@+r
Geluid hebben we als apart aspect in de tabel vermeld. Voor iemand die de ketel niet in of dichtbij een slaapvertrek heeft hangen, is dit punt waarschijnlijk minder van belang. Moderne ketels maken vaak relatief weinig geluid, zodat ze overdag eigenlijk vrijwel onmerkbaar
hun werk doen.
Prijsverschillen Voor een nieuwe cv-ketel ben je inclusief uitgebreide installatie al snel meer D
| ._ I
lL\,1:!!
-l
COl.lSu\.IENTENGIDS NOVEI.,IBER
I
2Ol4 51
I
l.
€2350 €1200 €187s €1025 €1800 €1150 €1975 €1150 €1575 €875 €1750 €1100 €1650 €1025 €1875 €llOO €1928 €1225
Atag E325EC CW5
2. Remeha Tzerra M 39c Plus CW5 3. lntergas Kombi Kompakt HReco 36 4. Vaillant ecoTec plus VHR 30-34/5-5 5, Remêha Tzerra M 28c Plus CW4 6. Nefit TrendLine HRC25/CW4 7. lntergas Kombi Kompakt HReco 30 8. Vaillant ecoTec plus VHR 25-30/5-5 9. Nêfit TrendLine HRC3O/CWS
geen
1O. Ferroli BlueSense 4 22
ll.
.
.
7'7 7,6
++
7,6
+
7,4
++
7,4
++
713
+
7,3
+
713
+
€75O 7'2
++
13. AWB Thermoelegance 4-A/2
7'1
+
14. lntergas Kombi Kompakt HRE 28/24A
€1500
€925
7,1
++
15. Vaillant ecoTec classic VHR CW4/5-3
€1700 €900
6'9
+
16. Nefit ProLine NxT HRC24/CW4
€lsoo
€875
617
+
17. Bosch 30 HRC ll CW4
€1850 €io50
6,1
+
Base Cube
24/30 13L
Besteuitdetest
.
+
++
€1700 €1025 €1600 €1100 €1375 €775
Remeha Calenta 28cCW4 A-pomp
12. ltho Daalderop
I
8'1
Er is geen Beste koop omdat de prijzen van cv-ketels inclusief installatie nogal verschillen. Doorgaans liggen de priizen tussen de adviesprijs en laagste (internet) pri.is in. Veel merken hebben ook ketels in andere dan de geteste warmtewaterklassen. Na het bepalen van onze selectie konden fabrikanten aangeven of ze tegen betaling
7'2
+
712
+
++++tr+ tr++tr+ ++tr+ tr++++ tr+tr+ ++++ ++tr+ tr+++ ++o+ E+tr+ tr+tr+ ++++ tr+++ tr+++ tr+E+ trOtr+ tr+++
++ ze€r goed
.
extra modellen wilden laten testen. De nummers 2, 3, 4 en 9 in de tabel zi.jn daarom opgenomen in de test. Sinds onze vorige publicatie is er een nieuw testprogramma. De huidige oordelen kunnen niet een op een vergeleken worden met eerdere testen. Rendementswaarden nemen we vanaf nu grotendeels over van de fabri-
+
65x5Ox4O CW5
54x37x27 CWS 71x45x24 CWS 72x44x37 CW5 54x37x27 CW4 7Ox44x3O CW4
65x45x24 CW4 72x44x33 CW4 7Ox44x3O CW5 6Ox4Ox32 CW4
69x45x4O CW4 92x4Ox37 CW4
74x42x34 CW4 65x45x24 CW4 72x44x34 CW4 58x35x28 CW4 85x44x35 CW4
Goed E Redeliik - Matíg -
Slêcht
kanten, omdêt deze door onafhankelijke labs volgens vastgestelde normen gemeten worden en de meerwaarde van opnieuw
meten dus bepêrkt is. Ín de tabel hebben openTherm-ondersteuning, maar de twee Nefit TrendLines alleen via een los koppelstuk. Binnenkort wordt de ltho-ketel vernieuwd.
. Alle ketels
.
Slimme thermostaten en meters
-
I
Er komen steeds meer apparaatjes om het energieverbruik thuis in de gaten te houden en te verlagen. Van gebruiksmeters tot slimme thermo-
., . * r -
staten, met allerlei opties zoals het op afstand veranderen van de kamertemperatuur. Of je er ook energiê mee bespaart, hangt van je manier van gebruiken af. En let op, want soms betaal je er abonnementskosten voor. De bekendste voorbeelden zijn Eneco's Toon, Essent E-thermostaat, Nefit Easy en Nuon E-Manager. Sinds kort zijn ook Anna van NL Energie en Nest verkrijgbaar, beide slimme thermostaten. Eên eerste indruk van de Nest-thermostaat staat op consumentênbond,nl/nest-thermostaat Naast slimme thermostaten zijn er slimme meters. Die vervangen steeds meer de huidige metêrs in de meterkast. De slimme meter is op afstand uit te lezen en helpt bij het nauwkeuriger volgen van het verbruik.
I I |
-IIIIIIIII
$]
cor.isuveNrENGrDS NovEMBÉR 2or4
CONSUMEN IEN BOND.NL
dan €1500 kwijt. Het precieze bedrag hangt af van de situatie ter plekke, bijvoorbeeld hoeveel leidingen er vervangen moeten worden. In veel gevallen wordt er aangeklopt bij een installateur, die vervolgens een all-in prijsopgave doet. Dat is ook de reden dat het niet goed mogelijk is om voor cv-ketels richtprijzen - en daarmee ook de Beste koop - te bepalen. Om toch een indicatie te geven hoeveel een ketel kan kosten, hebben we in de tabel twee prijzen opgenomen: de adviesprijs van de fabrikant en de laagste door ons aangetroffen prijs. Beide zijn exclusief
installatiekosten. Als een installateur met een all-inprijs komt, kan het lonen de prijs voor de ketel en installatie los op te vragen. Zit de ketelprijs dichter bij de adviesprijs dan bij de laagste prijs uit onze tabel, dan is het de moeite waard om te proberen nog wat af te dingen. Het huren of leasen (huurkoop) van een cv-ketel is niet aan te raden. Het is duurder enje kunt voor nare verrassingen komen te staan als je tijdens de contractduur verhuist. En dan installeren Laat de plaatsing van een nieuwe cvketel over aan een vakkundig bedrijf, bij voorkeur een door brancheorganisatie Uneto-VNI erkend installateur. Niet alIeen uit veiJ.i.gheidsoverwegingen - de installateur kan bijvoorbeeld bepalen of de rookgasafvoer nog in orde is - maar zeker ook omdat een correcte installatie bijdraagt aan een lager energieverbruik en hoger comfort. Een belangrijke maat-
regel daarbij is de radiatoren optimaal instellen (zie het kader Waterzijdig inregelen), maar ook het verlagen van de cv-aanvoertemperatuur en pompsnelheid kan effect hebben. AÍhankelijk van het aantal radiatoren duurt dit instellen gemiddeld twee tot vier uur en kost daarmee ook al snel een paar honderd euro. Installateurs laten dit vaak achterwege om niet voor te duur versleten te worden en sommigen beschikken domCONSUi'4ENTENSOND NL
weg niet over de expertise. Vraag dus
specifiek naar het inregelen van de cv-installatie en beknibbel er niet op, want het verdient zich snel terug.
Kamerthermostaat Een nieuwe cv-ketel betekent niet per definitie dat er ook een nieuwe kamerthermostaat - waarmee je de temperatuur in huis regelt - moet komen. Als de thermostaat niet al te oud is, volstaat hij soms, maar doorgaans is een nieuwe noodzakelijk of aan te bevelen, zeker als de thermostaat niet past bij een moderne ketel (zie het kader Thermostaat ook
Een nieuwe kêtêl gêkocht en u heeft nog een zogenoemde aan-uitther-
mostaat? Dan is vervangen raadzaàm. VroegêÍ konden ketels vaak alleen op vol vermogen branden. Tegenwoordig kunnen ze op verschillende standen werken en voor het warm houden van het huis is een lage stand voldoende. Dit is goed voor het energieverbruik, omdat de ketel dan gelijkmatig op een zuinige stand brandt en niet telkens aan en uit gaat. Om een lagê stand te kunnen gebruiken is een zogeheten modulerende kamerthermostaat nodig. Bij het gebruik van een oude aanuitthermostaat met een nieuwe ketel verlies je aan rendement en comfort.
vervangen?). Let er bij zo'n nieuwe ther-
A'I 1 1l
Laat plaatsÍng en Ínstallatie van de ketel over aan een vakkundtg bedríjf
mostaat op of de ketel OpenTherm ondersteunt. ln dat geval kun je voor een willekeurig merk thermostaat kiezen. Zo niet, dan moet er een passende thermostaat van het ketelmerk bij of is er een koppelstuk nodig, mits beschikbaar. Er zijn veel verschillen in functies tussen thermostaten. De analoge ronde HoneyweII kamerthermostaat wordt steeds zeldzamer. De instelbare klokthermostaat met week- en dagprogramma's is al jaren
gangbaar. Maar tegenwoordig kun je ook kiezen voor onder andere modellen die de temperatuu-r zelf aanpassen aan je leefpatroon, draadloze uitvoeringen en bedienbaar met telefoon of tablet. Ziehet kader Slimme thermostaten en meters. K
huis I tuin Test led- en halogeenspots
Wegmethalogeen? ln veel huishoudens knipt men nog dagetijks de hatogeenspots aan. Maar halogeenverlichting is helemaal niet zuinig. Ledspots zijn wel zuinig en gaan lang mee. Kan halogeen dus de deur uit? Teksl: Erik Hcnig
Nog steeds zijn ze heel popu-
lair: halogeenspots. Met hun mooie warme licht zijn ze uitermate geschikt om bijvoorbeeld een schilderij goed te belichten. Maar er zijn inmiddels ook ledspotlampen te koop. Wij hebben getest of deze spots een goed alternatief zijn voor halogeen. Is het verstandig om halogeenspots te vervangen door led? En gaan ledspots even lang mee? Hier de antwoorden op deze en zeven andere vragen.
9 VRAGEN OVER IED. EN HATOGEENSPOTS ledlamp zuiniger lldanls elke halogeen? Ja, ledlampen zijn altijd zuiniger dan
halogeen. Maar let op: niet alle ledlampen zijn even zuinig; sommige scoren daarop nog matig. In de tabel op pagina 56 is dat te zien in de kolom Rendement.
LUMEN ENWATT De hoeveelheid licht van een ledlamp wordt op de verpakking uitgedrukt in lumen (lm). Hoeveel lumen moet een
ledspot afgeven om een halogeenspot met een bepaald vermogen te vervangen? Het overzichtje geeft enkele voorbeelden bii verschillende stralingshoeken. Veel fabrikanten rekenen de lichtopbrengst om: zo staat er op eên ledspot van l3O lumen dat dit overeenkomt met een halogeenlamp van 20 watt (W). Het gaat dan vaak om oudere halogeenlampen, De halogeenspots in deze test zijn iets zuiniger.
${
cor.tsuvenrENGiDS NovEMBER
2014
Gaan ledspots even lang mee als halogeenspots? Om de levensduur van een lamp te testen is tijd nodig. We hebben de ledlampen zo'n 6000 uur kunnen testen, de halogeenlampen 3600 uur. Bij een gemiddelde brandduur van 3 uur per dag komt dat neer op 6jaar voor een ledlamp en ruim 3 jaar voor halogeen. Bij ledlampen zit het wat betreft levensduur wel goed: de testtijd van 5,5 jaar komen ze goed door. Alleen de zW-ledlamp van GP Lighting deed het niet goed: van de 5 geteste exemplaren haalde er 1 de 1000 uur niet eens, en de lamp die het langst bleef branden gaf de geest na 2300 uur (amper
jaar levensduur). Halogeenlampen hebben een duidelijk kortere levensduur dan leds. Uit onze test blijkt dat halo2
^"à
.'-rt/ ".*$'
watt 40 watt 30 watt 40 watt 30
"'"""g"c
19O - 2OO
lumen
25O - 3OO
lumen 32 graden
24 graden
17O - 2OO
lumen
25O - 29O
lumen 39 graden lumen 44 graden
29O - 32O
36 graden
geenlampen met het oordeel goed bij Levensduur (de Osram halopar 28W en de Sencys halogen 50W) zo'n 3 jaar mee-
gaan, mogelijk langer. Lampen die'ma-
tig'scoren bij Levensduut geven bij gemiddeld gebruik na ongeveer 2 jaar de geest. De Sencys halogen 42W krijgt zelfs het oordeel slecht: deze lamp sneuvelde binnen 2 jaar gemiddeld gebruik.
CONSUI'4 ENTENBON D.NL
F'_
#l*l
rR -:+
&, ,sl
SPAAR- LED OF GLOEI? Na de spaarlamp is nu led bezig met een stêvige opmars, De ledlamp is inmiddels een volwaardige opvolger van de stroomverslindende gloeilamp. Led verbruikt 85% minder stroom dan een gloeilamp voor dezelfde lichtopbrengst, en is dus stukken minder belastend voor het
milieu en de portemonnee: wie een gloeilamp van 60 watt vervangt door een ledlamp die net zo veel licht geeft, bespaart jaarlijks €12 aan stroomkosten. Een goede ledlamp kost nog geen €lO, de lamp met het predicaat Beste koop zelfs maar €5. Wie nog een gloeilamp gebruikt, kan die daarom het best meteen vervangen: de aanschafprijs is binnen een jaar terugverdiend, en de ledlamp gaat nog jaren mee. Ook de spaarlamp is heel energiezuinig, maar die heeft (nog) nadelen; het duurt soms even voordat een spaarlamp vol licht geeft, hij kan slecht tegen winterse kou, bevat kwik en kan slêchtêr tegên vaak aan- en uitschakelen. De huidige gêneratie ledlampen heeft al die nadelen niet. Overigens zijn in deze test geen spaarlampen opgênomen, want daarvan bestaan geen spot-uitvoeringen.
ik nu alle hatogeenspots {*"n Y vervangen door ledspots? Niet altijd: soms past een ledlamp niet in het armatuur van een halogeenlamp. En wie een schilderij mooi wil belichten en het onderscheid tussen kleuren belangrijk vindt, kan nog steeds beter halogeenspots gebruiken. Die blijken in deze test met hun mooie, kleurechte licht nog steeds onovertroffen, hoewel veel ledlampen het niet slecht doen. Zie ook waag 6.
led pots evenveel lro"u I licht"nals halogeenspots? s
Ja, voor elke halogeenlamp is er wel een ledlamp die evenveel licht geeft. Op de
verpakking wordt de hoeveelheid licht uitgedrukt in lumen. Hoe meer lumen, hoe feller.
f
*""rom
staat op de van de ledlamp de aanduiding lumen?
in candela (cd). Met de aanduiding in
In het gloeilampentijdperk bepaalde het aantal watt (W) hoeveel licht de lamp gaf. Tegenwoordig staat de hoeveelheid
lumen kun je de lichtopbrengst van ledspot- en halogeenlampen goed met elkaar vergelijken.
J""rp"kking
licht in lumen (lm) op de verpakking (zie het kader Lumen en watt), en soms ook
Dl
fr--r
PHITIPS TWISTLINE 4,5 W NO DIMMABLE WW Priis: €19,5O Testoordeel: 8,2 Een zeer goede lamp mêt een zeer goed rendement en een lange levensduur. Niet dimbaar.
KRUIDVAT MK-HDPO3O14W PÍais: €5 Testoordeel:7,7 Een goede lamp met een zeer gunstige prijs: de goedkoopste in deze test. Met een hoge lichtopbrengst, een redelijk rendement
en een lange levens-
duur. Niet dimbaar. r-rrr
CONSU}4Ei'.]-IEN BON D NL
I
55
TEST LED. EN HALOGEENSPOTS
-*oS rI 2. 3.
4. 5. 6. 7.
8.
lo. 11.
12. 13.
14. 15. 16.
17. 18.
19.
20.
A. ZL
led €r4,oo 8J led €18,OO 8,r led €6,00 8,O led €8,OO 8,O led €12,OO 7,9 led GP Lighting O68945-LDMEl 3,5W * €ls,so z9 led Verbatim PARI6 (52141) 6,5W €6,30 Z8 led Hema Led Reflector 4W - 25O Lumen €5,OO 7,7 led Kruidvat MK-HDPO3OI 4W €1250 7,4 led Osram Led Superstar PAR16 20 3W €13,50 7,4 led Philips Led 4W (35W) WH 23OV 36D ND/4 €22s0 7,4 led Sylvania Refled+ ES5O 7.5W 345LM 83O €ls,oo z5 led Megaman Led Reflector LR12O4DG 4W €6,30 Zr led Hema Led Reflector 2,5W - 14O Lumen €25,OO 7,1 led Megaman Led Reflector LR12O6dLN 6W €13,OO ZO led Pharox 3OO GU1O 6W (52137) €9,60 6,8 led VêÍbatim PAR]6 4W Sylvania Refled Superia ESSO,83O - Z5W 40' €30,oo 6,6 led €30,00 6,6 led Sylvania Refled Superia ES5O,827 -7,5W * €9,OO 6,4 led Kruidvat Dimbaar MK-O6OO5OO5OOO1 5W €2,5O 5,8 hal Sencys Halogen 50 W €5,OO 5,8 hal lkea Halogen GUIO 35 W 2OO lm €z9o 5,8 hal Osram Halopar 16 ECO Superstar 28W Philips Twistline 4,5 W - No Dimmable WW Philips Led 4W (35W) WW 23OV 36D ND/4 Philips Twistline Silver 4,2W - Dimmable lkea Ledare led bulb GU1O 2OOlm 4W Osram Led star PARI6 35 4,6W
23. 24. Phillps Ecohalo 35W 25. Osram Halopar 16 ECO Superstar 4OW 26. Philips Ecohalo 25W 27. Philips Ecohalo 35W 28. Philips Halogen SOW 29. Osram Halopar 16 Star 5OW 30. GP Lighting 069171-LDMEl 7W 31. Osram Halopar]6 Star 35W 32. Sylvania Hi-Spot ESSO Superia 24OV sOW 25" 33. Sencys Eco Halogen 4250 42W
1. Philips Led 2OW MR16 36D ND/4,4,2w
2. lkea Ledare led bulb,3,8W 3. Osram Led Superstar MRl6 20, 5W 4. Philips 2OW 36D 2BC/1O .
.
$$
meegewogen in het Testoordeel, maar niet opgenomen in de tabel, is de blíndstroomfactor, die aangeeft of een lamp 'nietnuttige' stroom genereert. Bij de lampen gemerkt met een * 5Yo
coNsuverrENcrDS NovEMBER 2or4
€7,30 5,6
hal
€290
€9,OO 5,3 €8,OO 5,2
hal hal hal
€zoo
hal
5,6
s,r
€9,OO 4,9 hal €25,OO 4,9 led €9,OO 4,8 hal
€6,90 4,6
hal
€4,OO 4,2
hal
€12,00 I,O €6,00 Zs
led led led
€13,OO 6,8 €7,OO 4,7
is het Testoordeel verlaagd omdat ze niet helemaal voldoen aan de
Pri.izen ziin van september
. Yoor
€19,50 8,2
.
norm voor elektrische veiligheid. Zie consumentenbond.nl,/ lampen-veil igheidstest De Sencys-halogeenlampen worden verkocht in een duopak;
hal
++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ +
+++ ++ ++ +++ ++ +++ +++ ++
++ +++ +++ +++ +++ ++
+tr +tr
tr+
-+ +++ tr++ tr++ tr+ -+ O++
trtr tr+
tr +
+
tr tr
o
O
-+ +
tr ++ ++ ++
+tl
280
tr tr
tr tr tr
+++
trtr Btr
trtr
tr+
+
tr
tr+ O+
++ ++
+++ +++
310 295 32 66 230 248 32 60 235 246 32 57 200 22s 34 57 245 268 34 62 160 "t97 24 62 400 360 34 56 250 209 33 63 200 212 33 54 130 128 34 42 245 184 37 57 345 382 39 s3 200 171 36 52 140 121 32 50 300 252 29 43 300 250 39 48 160 't91 24 46 345 320 44 46 345 294 39 43
++ ++ ++ ++ ++tr ++ ++ ++tr ++ ++ ++ ++ ++ ++ +++
+tr ++tr ++tr ++
+++++ tr++++ -+tr+ O++
211 41 46
249 28 200 226 37
7
29 270 272 39 300 270 28 165 169 34 270 263 34 330 343 32 300 301 29 200
350
169
310
40
6 8 7 7 7 7
6
42
35 39 331 29
230 208 300 280
6 6
8
225 238 31 59 200 r98 36 sO 230 214 3A 44 20s r98 34 10
de vermelde prijs is per lamp.
T
. Soms geeft een fabrikant aan dat de ledlamp dimbaar is met een van de dimmers die op een lijst staan op de website van die fabrikant. ln de kolom dimbaar is dit met y'aan9egeven.
5
* + tr -
Beste uit de têst Beste koop
zeergoed Goed Redelijk Matig Slecht
CO
N SU M
ENT
ÉN
BO
N
D.N L
ï\
f,,"o"weet
ikof
V-pr"..!g'ucnt
een ledlamp geeÍt?
lichtkleur van een ledlamp is tegenwoordig meestal gelijk aan die van een gemiddelde gloeilamp. Hoe prettig we lamplicht ervaren, wordt bepaald door de kleurweergave en de lichtkleur. De Ichtkleur wordt op de verpakking ook De
aangegeven als de'kleurtemperatuur' in Kelvin (K). Is dit getal hoger dan 2700 K dan geeft de lamp 'kouder' licht, wat
wellicht enigszins tegenstrijdig klinkt. Een lage kleurtemperatuur, zoals 2200K, betekent extra sfeervol ticht; dit ttpe wordt ook wel'flame'genoemd. De kleurweergave geeft aan in hoeverre een lamp kleuren natuurgetrouw weergeeft. Dat is belangrijk bij bijvoorbeeld het uitlichten van een schilderij. Halogeenlampen hebben aitijd een goede kleurweergave; bij ledlampen kan dat minder zijn.
=
niet helemaal wordt belicht.
@
Stralinsshoek in
-@
Mogelijk aantal keren aan- en uitzetten.
graden.
lictrtoporengst in candela (cd).
@
Hi"t dimbaar.
-@
ntmetingen: lengte en diameter in mm.
o
Vreemde types De verpakking van een lamp staat vol informatie. Helaas gebruiken fabrikanten daarvoor veel verschillende symbolen, en ook nog êens op êen andere manier, Dat kan verwarrend zijn. Bovenstaande voorbeeldverpakking legt enkele symbolen uit. Maar let op: êen andere fabrikant gebruikt misschien weer andere aanduidingen.
t
modo iets beter dan halogeenlampen. Het minst goed komt de halogeenlamp van Sylvania uit de test: de bundel blijkt 11 graden nauwer dan opgegeven. Dan kan het gebeuren dat een schilderij net
Levensduur in branduren.
@
de term J*"rbetekent 'stralingshoek'? Dit begrip zegt iets over de'gerichtheid' van de lichtbundel, dus over de grootte van de geprojecteerde lichtcirkel. De stralingshoek wordt uitgedrukt in graden. Deze komt bij de meeste lampen (redelijk) overeen met de opgave van de fabrikant. Ledlampen doen het hier grosso
Q
ft*". 19
O J
Bij zowel led- als halogeenlampen vermeldt de verpakking hoelang de lamp ongeveer mee moet gaan. Gaat een lamp duidelijk veel eerder kapot, dan kunt u daarmee terug naar de winl<el. U heeft dan recht op een nieuwe lamp, bewaar
Nee. Ledspots zijn leverbaar in 230
kan ik doen als de lamp roor.rrqrg Kapot gaat?
dus de bon!
Als de lamp na een lang leven stuk is, levert u hem apart in, zodat de schaarse materialen hergebruikt kunnen worden. Kapotte halogeenlampen mogen bij het restafiial.
r"ra eên lêdspot in elke natogeenfitting? volt
en 12 volt. Een lamp van 230 volt wordt direct op de netspanning aangesloten; de fltting van de hier geteste lampen (genaamd GU10) heeft twee relatief dikke pinnen. Voor een lamp van 12 volt is een transformator nodig. Wie aI halogeenverlichting heeft, zal dit waarschijnlijk herkennen. En dan heb je ledspots met het fittingÍype GU5.3 nodig. Deze zijn herkenbaar aan de dunnere pinnetjes. Verder lijken ledspots qua verpakking nogal op halogeenspots. In de winkel kan dat verwarrend zijn, dus let goed op. l3
CONSUMENTENBOND NL
CoNSUMENTENGTDS NoVEMBER
2or4 57
huis & tuin kort
t
ËFffir c'
Op-laadmaar
@o
".r
Energíewete rs ínhuís
op batterijen, zoals een klok met secondewijzer, hebben een heel constante spanning nodig van 1,5 volt om goed te kunnen werken. Bij herlaadbare batterijen - zelfs de nieuwste gene-
-
Tien jaar gêleden veÍbruikten de zuinigste koelvrieskasten biina het dubbele aan stroom van de zuinigste modellen nu.
is de
Wasdrogers met een warmtepomp zijn zo veel zuiniger dan gewone condensdrogers, dat ze zich in enkele jaren tijd terugverdienen. En zo zijn er veel meer apparaten waarvan de nieuwste modellen aanzienlijk minder stroom verbruiken dan de oudere broers en zussen. Op www.energievreter.nl kun je controleren of je zo'n apparaat in huis hebt en wat je daar het best mee kunt doen. De site is onderdeel van een campagne van Milieu Centraal, Uneto-VNl en de Stichting Witgoed om consumenten te helpen voor energiezuiniger apparatuur te kiezen. Ook op www.consumentenbond. nl/koelkasten onder Extra lnformatie en Zuinige koelkasten staat informatie hierover.
spanning niet constant, en ook wat lager: rond de '1,2 volt zo bleek uit onderzoek van onze
Duitse collega's van Stiftung Warentest. Heb je een apparaat op het oog waarin je herlaadbare batterijen wilt gebruiken, informeer dan voor de koop of het apparaat daar wel geschikt
voor
.-:
\rr-
Met herlaadbare batterijen bespaar je op kosten en afval, maar ze hebben ook keerzijden. Sommige apparaten die werken
ratie NiMH-batterijen
r
is.
Woef! Rashondenpups kunnen veel geld opleveren. Er wordt dan ook nogal gesjoemeld in het rashondenwereldje, met schrijnende gevolgen voor pups. Een DNA-test voor rashondenpups moet een eind maken aan deze praktijken. Voor de verkoop van zulke
pups is een DNA-afstammingsbewijs voortaan verplicht. Dit bewijs moet niet alleen íllegale fokpraktijken voorkomen, maar ook helpen om de gezondheid van rashonden te verbeteren.
t
t
Ruim{ miljoen
Nederlandse huishoudens hebben een of meer huisdieren; dat komt
neerop 31,,3
miljoen
gezelschapsdieren
|'t
h-
Bron: TNS/Nipo
t.->\ áa
tt
coNsuvrNrENcrDS NovEMBER
2or4
CONSUIV ENTENBOND.NL
Schattig babygevaar Kleine onderdelen die eenvoudig loslaten, zware metalen in de gebruikte kleurstoffen, verboden weekmakers: ze kunnen speelgoed in één klap op de zwarte lijst laten belanden. Van de 23 stukken babyspeelgoed die je aan de kinderwagen kunt hangen en die we onderzochten op dergelijke tekortkomingen, bleek er I niet in orde, namelijk de Cotoons Smoby, te koop bij Wibra. ln de Consumentenbonduitgave Beste koop voor je kind (nummer 2, 2014) staat het complete onderzoek én tips voor het herkennen van mogelijk onveilig speelgoed. Zie ook wwwconsumentenbond. nl,/sPeelgoed.
Zonnestroom Naast boekenkast Billy en tafeltje Lack kun je nu een compleet zonne-
paneelpakket in je lkea-winkelwagentje leggen. Op 28 oktober is de vestiging in Haarlem de eerste waar dit pakket te koop is. ln de komende maanden volgen andere vestÍgingen en vanaf de zomer van 2015 moet het
pakket bij alle Nederlandse lkea's te
koop zijn. ln tegenstelling tot de meubels wordt het zonnepaneelpakket inclusief installatie en een online
monitoring-systeem geleverd.
Goedkoper poetsen De échte kosten van een elektrische tandenborstel beginnen pas ná de aanschaf. Per jaar wordt in Nederland meer dan €5,5 miljoen uitgegeven aan opzetborstels. Maar besparen is eenvoudig, constateert de Duitse consumentenorganisatie Stiftung Warentest (SW). SW vergeleek de kwaliteit van originele Braun Oral-B opzetborstels met die van goedkope kloonborstels. De kloonborstels van het huismerk van de Duitse drogisterijketen dm waren maar iets minder goed dan de Oral-B opzetborstels, terwijl ze een stuk goedkoper zijn. De moeite waard dus om eens de eigen-merkborsteltjes van Nederlandse drogisterijketens te proberen. Op de verpakking staat voor welke merken en modellen tandenborstels ze geschikt zijn.
CONSU I.' EN TEN BOND,N L
Betrouwbare schÍlders Op zoek naar een schilder glaszetter of behanger? Je hebt extra zekerheid dat de klus helemaal naar
tevredenheid wordt afgehandeld als het i ngehuu rde bed rijf AF- Erkend is. Die bedrijven moeten zich namelijk aan de regels van deze brancheverenig i ng voo r afwe rk i n g s bed rii ve n houden, en met klachten kun je terecht bíj de geschillencommissie. Of een bedrijf AF-Erkend is, sfaaf op www.af-erkend.nl.
coNSUi'4ENïENGTDS NovEr.iBER 2c.14
59
U vraagt Heb ik ook zonder bon garantie? Vijf maanden geleden kocht ik een stofzuiger, maaÍ diê ging kapot. Nu wil ik teruggaan naaÍ de winkel. lk heb de bon nog, maar de tekst is onleesbaar geworden. Wat nu? Heb ik nog garantie? WIJ ANTWOORDEN Volgens de wet gelden behalve de kassabon andere bewijzen van aankoop, bijvoorbeeld een (kopie van het) bankafschrift van de betaling. De winkelier mag uw klacht dan niet afwijzen met het argument dat de bon niet meer leesbaar is. Heeft u contant betaald, dan is het lastig te bewijzen dat u het apparaat daar gekocht
heeft. Daarom een tip voor de volgende aankoop: veel winkeliers accepteren ook een kopie of een scan van de oorspronkelijke kassabon.
Kost advies over de hypotheekrente geld? De rentevastperiode van miin hypotheek loopt binnenkort af en ik kreeg via mijn adviseur een verlengingsaanbod.
wiiantwoorden
site met aanbiedingen van bedrijven. lk
de site van Consumers Collective aandach-
vertrouw het niet; kent u deze club?
tig door te lezen. Zoek op internet naar
WIJ ANTWOORDEN We hebben geen onderzoek naar dit bedrijf gedaan, maar uit de website blijkt dat het gaat om een zo-
dit bedrijf. Bedenk vooraf of het maande-
ervaringen van andere consumenten met
geheten consu mentêncol lectief. U kunt aan dit collectief deelnemen tegen betaling van abonnementsgeld. U krijgt dan kortíng bij aankoop van producten en diensten. We raden u aan de voorwaarden op
rr
lijks te betalen abonnementsgeld opweegt tegen uw mogelijke voordeel. Hoeveel bedrijven doen mee? Hoe groot is uw keuze? En kunt u weer eenvoudig van het abonne-
ment af? Vergelijk het mogelijke voordeel met bestaande kortingsacties en de overstapdiensten van de Consumentenbond.
rrrr!
I I I
I I I I I I I I
T
I I I T
I I I I
ls dat een financieel advies? Oftewel, moêt ik daarvoor betalen? WIJ ANTWOORDEN Nee, als u een nieuw rentevoorstel krijgt en bij dezelfde geldverstrekker blijft, is dat geen nieuw advies en daarvoor hoêft u dus niet te betalen. Wilt u uw hypotheek oversluiten naar een ande-
re geldverstrekker, dan mag de financieel adviseur daarvoor wel kosten in rekening brengen. Het best kunt u vooraf naar de kosten van zijn advies vragen en dat schriftelijk laten bevestigen.
Is dat bedrijÍ wel
betrouwbaar? lk ben aan de deur benaderd door Consumers Collective om voor €20,95 per maand een abonnement af te sluiten. Dan kríjg ik toegang tot de web-
$Q
coNsuvrnrENcrDS
NovENIBER 2or4
I Vraag van de maand I
Mag een verzekering bii autohuur
I ouderen uitsluiten? I lil Toen ik mijn huurauto in Spanje wilde afhalen, ontdeKe ik dat I U in de verzekering een uitsluitingsclausute was opgenomen voor T
I I I I T
I I L
personen ouder dan 70 jaar. ls dat normaal? En kun je die clausule omzeilen? WIJ ANTWOORDEN Leeftijdsgrenzen zijn vrij gebruikelijk bij autohuur. Dat heeft te maken met risico-inschattingen van de verzekeraar. Vaak geldt er een ondergrens van 23 jaar en - wat minder gangbaar - een bovengrens van 70 jaar. Bij sommige verhuurders kun je hier onderuit door extra te betalen voor de verzekering. De enige manier om leeftijdsclausules te omzeilen, is vooraf goed de huurvoorwaarden van verschillende autoverhuurbedrijven te lezen en een bedrijf te kiezen dat geen leeftijdsgrens hanteert. IIIT-IIII-IIII'IIII
I I I I I I I t I I T
t I I t I J
CONSUI'4ÊNÏENBOND NL
IlrrII-Irrrrrr
Mag een proeÍabon-
Tot wanneer kan ik compensatie voor
vertraging claimen? Rêcenteliik had ik meer dan 20 uul vertraging bij een vlucht. Pas tatel bedacht ik dat ik daarvoor compensatie
I[il Ill
kan claimen. Kan ik nu, na 3 weken, die com-
pensatie nog vragen? En hoe doe ik dat?
WIJ ANTWOORDEN Ja, u kunt tot 2 jaar na de vluchtdatum een claim indienen. Dat doet u bij de luchtvaartmaatschappij waarmee u gevlogen heeft of via een claimbemiddelaar. Zie ook pagina 46 en www. consumentenbond.nl/vluchtclaimservice.
Kun je van E-nummers te veel binnenkrijgen? ln mijn omgeving woedt een discussie over E-nummers en of ze ongezond zijn. ls er een bepaalde hoeveelheid E-nummers die ongezond is?
I nement automatisch I d worden? I R Jos Borsboom uit Huizen is onaangeT lfl n""t verrast als blijkt dat zijn proeft abonnêmênt op de kÍant na een halfiaar T
t I t I T
I T
I I I I I I L
automatisch verlengd is. Bovendien is de prijs biina verdubbeld. Volgens de straatverkoper bij wie hii het abonnement voor €19,50 per maand afsloot, zou het automatisch stoppen. Maar volgens de krant heeft hij een contÍact ondeftekend'tot wederopzegging'. Nu Borsboom niet opgezegd heeft, is het abonnement verlengd en geldt de normale prijs van €35.'Zonder de uitdrukkelijke mededeling op straat dat na zes maanden het abonnement automatisch zou aflopen, had ik het niet gedaan', zegt Borsboom. 'Kan dit zomaar?' WIJ ANTWOORDEN De heer Borsboom zit maximaal drie maanden aan het abonnement vast; die limiet is namelijk gesteld aan de periode van een automatische contractverlenging voor dagbladen. De straatverkoper heeft de voorwaarden anders voorgespiegeld en zich bediend van een misleidende verkoopmethode, maar daarvan is geen bewijs en dan gelden de voorwaarden waarvoor je getekend hebt. De heer Borsboom heeft zijn abonnement inmiddels opgezegd: hij storneerde het abonnementsgeld en nam contact op met de krant om zijn beklag te doen. De krant beperkte de verlenging toen tot één maand vanaf het moment van opzeggen.
IIIIIIIIIIIII-:IIIII
I I I I I t I I I I I I
WIJ ANTWOORDEN ln principe krijg je als je normaal eet
- niet snel te veel van een bepaald E-nummer binnen. Bij de toelating van die hulpstoffen door de Europese Unie is namelijk ook gekeken naar
stremsel gebruikt wordt dat gemaakt is uit een schimmel (bij biologísche kaas) of via genetische modificatie.
de hoeveelheid die je mag binnenkrijgen zonder gezondheidsrisico. Omdat er bij het opstellên van de normen een flinke marge
is ingebouwd, is dat niet snel problematisch. Zie ook het artikel over E-nummers op pagina 18 in deze Consumentengids.
Klopt het dat kaas niet strikt vegetarisch is?
ïtllelke opzegtermiin heeft de sportschool?
WIJ ANTWOORDEN Wordt een abonnement na de eerste contractperiode stilzwijgend voor onbepaalde tijd verlengd, dan heeft u het recht om het abonnement op ieder moment op te zeggen met een opzegtermijn van maximaal een maand.
De sportschool mag daarom geen langere opzegtermijn hanteren. Schrijf een
een bevestiging van miin opzegging, maaÍ zag dat mijn abonnement pas twee maanden later stopt. Maar de opzêgtermijn mag
brief aan de sportschool waarin u protest aantekent en vraag het te veel betaalde abonnementsgeld terug. Komt u er samen niet uit (en is de sportschool aangesloten bij Fitlvak), dan kunt u naar de Geschillencommissie Sport en Beweging, via www.
wettêliik toch slechts één maand zijn?
degesch illencomm issie.n
lk heb na jaren mijn abonnement op dê sportschool opgezegd. lk kreeg
l.
lk las dat strenge vegetariêrs geen gewone kaas eten. Waarom is dat?
WIJ ANTWOORDEN ln niet-vegetarische Nederlandse kaas zit vaak stremsel dat uit de maagwand van een kalf komt. Stremsel
bevat het enzym chymosine, dat ervoor zorgt dat de eiwitten in melk samenklonteren, waarna je er kaas van kunt maken. Er is ook vegetarische kaas, waarvoor CONSUMENTEN BON D.N L
OOK EEN VRAAG? Wilt u ook een vraag stêllen over uw rechten? Dan kunt u contact opnemen met Service & Advies van de Consumentenbond via A @7O> 445 45 45 of www.congumentenbond.nlluvraagt. CONSUÍ.4ENTÊNGIDS NOVEI.lBER
2014 61
(
digitaal
(
S] consuverrE\c DS i\o.,/ErviBER
2oi4
COI\SJ ÍE\i:\BOND
NL
---
tieverknopjes
I I I |
Wie een goedkope smartphone
wil aanschaffen, moet zich realiseren dat bij de goedkope toe-
een 4GB-smartphone
Europa is 2 GB). Gemiddeld gaan er in 1 GB opslagruimte zo'n 15 tot 40 apps. Waarom is 4 GB dan niet genoeg? Onder andere omdat het besturingssysteem een deel van de ruimte opslokt. Bij
I I
en video's: 1 GB is goed voor ongeveer 250 mp3's, 500
foto's of I minuten video
gemaakt met de smartphone. Zo'n8Do/o van de toestellen heeft een poort (slot)
voor een geheugenkaart.
Scherm en camera Een goed scherm is allesbepalend voor een prettig gebruik van de smartphone.
Bij de goedkopere toestellen is hier vaak
Een prima
smartphone vanaf €,780
Opslagruimte
opslagruimte is namelijk bepalend voor het aantal apps datje kunt installeren. Apps variêren sterk in grootte: van slechts enkele MB's (OV-app 9292is 6 MB) tot meerdere GB's (TomTom
blijft er nog zo'n
1,6 GB over voor apps en eigen bestanden. En als je dan een paar apps installeert en de smartphone uitgebreid gebruikt, snoepen tijdelijke bestanden steeds meer ruimte op. Een bijkomend nadeel: de smartphone wordt Ílink trager als er weinig ruimte vrij is.
scherm en een betere camera. Voor €350 koop je een top-smarElhone.
Kies bij voorkeur een model met ten minste 8 GB interne opslag, zoals de Nokia Lumia 625 of een van de smartphones van boven de €200. De interne
|
L___
Ílilk
is bezuinigd op onderdelen. stellen Ze hebben een matig scherm, een slechte camera en er is weinig opslagruimte voor apps. Daardoor loopje er algauw tegenaan dat je geen nieuwe apps meer kunt installeren omdat de opslagruimte vol is. Daarom is ons advies ten minste €180 uit te trekken voor een smartphone; daarvoor kunje een toestel kopen waarje uiteindelijk langer plezier van hebt. Over het algemeen geldt hoe beter het toestel is, hoe meer het kost. Voor meer geld krijg je meer opslagruimte, een beter
l
Wie alleen wil bellen, kan voor €2O tot €5O êen willekeurige simpele telefoon met cijfertoetsen kopen. Welke u kiest maakt niet zo veel uit. Wilt u ,n""r dan bellen en sms'en, dan is een smartphone interessanter. Zelfs uoor sms, want tekst invoeren gaat nu eenmaal veel handiger met een (voldoende groot) aanraakscherm dan met een cijfertoetsenbord.
Een extra geheugenkaart lost de problemen vÍul een kleine interne opslag niet op. Vaak is het niet mogelijk om apps op deze sd-kaart te zetten. En als dit wel kan, blijft alsnog een deel van de appgegevens op de interne opslag achter. Het is dus aan te raden om iets meer geld uit te geven aan een telefoon met voldoende ruimte (B of 16 GB, waarvan resen 12 GB 'overblijft') voor interne opslag. Een geheugenkaart biedt wel een oplossing voor het opslaan van muziek, foto's
pectievelijk
5
op bezuinigd. Details zijn minder scherp en bij het kantelen worden de kleuren
grauw. Dat gaat al snel irriteren. Alle smartphones van €200 en meer in de tabel hebben een goed scherm. Fijnproevers zullen de topmodellen waarderen met de beste en scherpste schermen. Want hoewel de verschillen zeker zichtbaar zijn, ztslfenze de doorsneegebruiker niet opvallen.
Bij smartphones onder de €100 is de camera ronduit slecht. Autofocus en flits ontbreken, evenals een camera aan de voorkant. Selfies maken zit er dus niet in. Toestellen in de prijscategorie vanaf €100 hebben dit allemaal wel al stelt de beeldkwaliteit van de opnamen nog steeds niet veel voor. Wie de smartphone als vervangervan een compactcamera wil ge- E
, Gebruikt u de smartphone onderweg voor het lezên van mail en nieuws, navigeren, websites bezoeken en berichten sturen, dan is 4G niet nodig. Het is wel prettig voor toepassingen waarbii veel data worden verstuurd; het downloaden van grote bestanden gaat aanzienlijk sneller via 4G en streaming video is van betere kwaliteit. Maar dit heeft ook een keerzijde, want u gebruikt dan veel data. Houd daarom het dataverbruik met 4G goed in de gaten. Check voor u overstapt of de provider 4G-dekking heeft in uw regio, Verder is een 4G-abonnement of -bundel nodig. En de telefoon moet geschikt zijn voor het 4G-netwerk: dat zijn vooral de nieuwere toestellen van meêr dan €2OO.
CONSU MENTEN BOND.NL
coNSU[4ENrENGrDs NovEr'4BER 2014
63
rqo$*.:kt:t{l*"'ïu'Sffi 5,9 2. Sony Xperia E €9O 5,8 3. Samsung Galaxy Young €9O 5,4 4. LG L4O €9O 5,3 5. Huawei Ascend Y33O €85 5,1
tr + tr tr tr
+ E tr tr tr
I.
LG LgO
+
2. 3.
Samsung Galaxy Xcover 2
4. 5.
Nokia Lumia 625
++++++ ++++ +++++ ++++ ++++++
l.
Vodafone Smart 4
ïurbo
€1OO
7,1 €180 7,1 €195 U €2OO 7,1 €l8O ZO
+
+
€18O
LG G2 mini
Huawei Ascend G6
2. 3.
Huawei Ascend P6
€255 7,8 €275 7,5
HTC Desire 816
€3OO
4.
BlackBerry
5.
Sony Xperia SP
1. Samsung Galaxy 54 mini
Q1O
Z5 €275 7,4 €23O 7,3
8,3 €355 8,1 €37O 8,O €38O Z9 €355 Z8 €375
3,
Sony Xperia
Z1
4.
Nokia Lumia
1O2O
5.
Samsung Gal. Note 3 Neo
t l.
+ + +
+
+ +
+
+ + + +
+
3 €475 8,4 ++ 2. Samsung Galaxy 55 €55O 8,3 ++ (16 3. Apple iPhone 6 GB) €7OO 8,1 + 4. Apple iPhone 6 Plus (16) €8OO 8,1 + 5. Sony Xperia 22 €5OO 8,O + Samsung Galaxy Note
+ +
+ + +
++ ++ +tr ++ ++
tr tr
+++++++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ +++++++ ++++++
tr
tr
tr
+
tr
+
+
+
++
++ ++
+++ +++ +++ + ++ +El+ +++ +++ ++++ ++++ +++
Besturingssysteem: A=Android,B=BlackBerry, l=iOS(iPhone),W=WindowsPhone
coNSUT.4ENTENGTDSNovÊr'48ÉR2or4
+ ++ s ++ + + tr ++
+ + + + tr ++
+ + + ++ ++
4,5
(11)
3,5
(9)
3,3 (8) 3,5
(9)
4 (1O)
tr ++ 4] (12>
tr
De prijzen zijn van oktober
64
tr tr
++++++++ ++++++++ +++++tr ++++tr ++++tr ++ ++ ++ ++ ++ ++ +++++++ ++++++ +++++++
tr
I
tr tr tr B tr
+
3,9 (1O) 4,7 (12) 4,7 (12)
4,5
++ ++ ++
(11)
4,3 (11) 4,6 (12) 5,5 (14)
++
3,1
(8)
(2,3) ja ja A 4 (2) ja nee A 4 (1,4) ja nee A 4 (1,5) ja nee A 4 (2,2) ja nee A 4
I (3,9) ja nee A 4 (1) ja nee A 8 (3,9) ja ja A ja W 8 (7,3) ja 4 (O,9) ja nee A (5,4) ja ja ja nee (4,8) 8 8 (4,5) ja ja ja 16 (11,2) ja ja 8 (5,4) ja 8
++
4,6 (12)
++ ++ ++ + ++
03) 16 (9,1) ia 5,2 03) 16 (10,6) nee s (13) 16 (11,7) ja 4,4 (11) 32 (29,1) nee 5,5 (14) 16 (11,s) ia
++ ++ ++ ++ ++
ja 5,r C3) 16 (n,7) ia 4,7 (12) 16 (14,7) nee 5,5 (14) 16 (14,7) nee 5,2 (13) 16 (lt,s) ja
ja ja ja ja ja
5
5,7
Beste uit dê
(14) 32(26,3)
test
>
A A A B
A
ja
A
ja
A
ja
A
ja ja
A A A I
I
A
Beste koop
++Zeergoed +Goed E Redelijk -Matig -Slecht
CONSUMENTENBON D.N L
bruiken, komt uit bij modellenvanboven megapixels geeft geen garantie op goede foto's. Andersom geldt wel dat bij 3 megapixels of lager de kwaIiteit altijd slecht is, zoals bij de smartphones onder de €100. de €300. Meer
Even wachten Het loont om een smartphone niet direct na introductie te kopen, maar een paar maanden te wachten. In een jaar tijd zakken ze vaak eenderde in prijs. Tbch is het ook niet slim om een té oud model te kopen. Die zijn weliswaar voordelig, maar er zullen minder lang softwareupdates voor te krijgen zijn. Bovendien worden oudere toestellen op den duur vaak tager. Laat smartphones die langer dan zo'n 1,5 jaar
markt zijn dus liever links liggen. Een uitzondering op deze regel zijn de iPhones; die zijn langer'houdbaar'. Tot nu toe kregen iPhones van Apple tot vier jaar na introductie een update, dat is een eeuwigheid voor een smartphone. Zo kun je de iPhone 45 nu nog updaten naar Apples nieuwste besturingssysteem iOS 8, maar een update naar iOS I zit er in 2015 niet meer in. Hoewel de iPhone 43 in aanschaf Ílink goedkoper is, zijn de
door veel bedrijven te repareren. En bij problemen is de kans groot dat je op internet iemand vindt met hetzelfde pro-
iPhone 5c en 5s voor de langere termijn dus een betere investering. Een populair toestel van vorigjaar aanschafïen heeft nog een aantal voordelen. Zo is er een groter en voordeliger aanbod van telefoonhoesjes en andere accessoires. Ook makkelijk: de toestellen zijn
naties van een abonnement en een toestel, maar bekijk ook de mogelijkheden van een los toestel plus sim-only. Door de kosten van beide over de gehele contractperiode te berekenen (inclusief de aansluitkosten van het abonnement), zieje welke optie het voordeligst is. Kl
op de
bleem én een oplossing.
Los
toestel
Een toestel'gratis' bij een abonnement
lijkt voordelig, maar is dat vaak niet. Bekijk aan de hand van de facturen hoeveel minuten, smsJes en MB's je nodig hebt. Zoek vervolgens niet alleen naar combi-
/,@\ i
ffi
IFG
tffi '\-=-i
NOKIA LUMIA 625
SAMSUNG GALAXY 54 MINI
LG
Testoordeel:
Têstgordêêl: Zg Piais: €255
Testoordeel:8,.| Prijs: €355
Wij zijn fan van deze compacte Android-smartphone vanwege de goede prijskwaliteitverhouding. Het 4,3 inch-scherm (5,4 x 9,5 cm) is ook onder een grote kijkhoek goed af te lezen en de kleuren spatten er af. De camera is goed, evenals de beeldkwaliteit bij video-opnamen. Foto's achter elkaar maken gaat niet zo snel. Er is 5,4 GB van de 8 GB opslagruimte vrij. Op een extra geheugenkaart past 64 GB.
Net als de 54 mini biedt hij een supergoede prijs-kwaliteitverhouding. Flink scherm van 5,2 inch (6,5 x ll,5 cm). Tekst invoeren via het toetsenbord op 't schêrm gaat gemakkelijk. Van de 16 GB
7,1
Prlls: €2OO Deze Nokia is een voordelige Windows Phone met 4,7 inch-scherm (6 x lO cm). Op dit grote, krasbestendige scherm gaat tekst invoeren prettig. Bijzonder gezien de
prijscategorie: hij is geschikt voor 4G. Van de 8 GB interne opslagruimte is een riantê Z3 GB vrij voor eigen bestanden. Er kan een geheu-
genkaart in van maximaal 64 GB. Minpunten: de accu kun
je zelf niet vervangen en foto's maken gaat niet zo snel.
CONSUN4ENTEN BON D.NL
G2
opslagruimte is 10,6 GB vrij en hij is geschikt voor 4G. De accu houdt het ook bij internetten lang vol en opladen gaat snel. Minpunt: de accu kun je niet zelf vervangen en de opslagruimte is niet uit te breiden.
CONSUMENTENGTDS NoVEMBER
2ot4 65
eilig webwinkelen Slimme tips voor online kopen en betalen
Minigids-g .r€ t€lr s
i*'Em#::nteenrii www.coNsuM'*"*"o*o@
digitaal
Met glasuezel klaar uoorde toekomst? De reclameslogan 'Met glasvezel klaar voor de
toekomst!' gaat inmiddels op voor ruim 2 miljoen huishoudens in Nederland. Maar merken onze panetleden iets van de beloften van supersnel Tekst: lrene.loris internet en een top-beeldkwatiteit?
Aan glasvezel kleeft een duur imago, maar is dit wel terecht? Een allesin-een-glasvezelabonnement met televisie, internet en telefonie is er vanaf €45 per maand. Dat ís precies dezelfde prijs als de instappakketten van kabelmaatschappijen UPC en Ziggo. ADSl-aanbieders hebben wel goedkopere pakketten, vanaf ongêveer €35. Vergelijk goed welke internêtsnêlheid u krijgt; die ligt bij glasvezelpakketten vaak hoger.
CONSUNl ÊNÏEN BOND.N L
Jaarlijks worden er zo'n
300.000
huishoudens aangesloten op het glasvezelnetwerk. Een op de drie neemt een abonnement via glasvezel. Dat abonnement kan bestaan uit internet, telefonie en,/of televisie. Het voordeel van glasvezel is dat het een hogere internetsnelheid aankan en dat bestanden uploaden even snel gaat als downloaden. Glasvezelaanbieders adverteren dan ook driftig met die hoge internetsnelheden, én met een'superieure beeldkwaliteit'. Worden die beloften waargemaakt? We vroegen ruim 400 panelleden naar
hun mening: slechts 4 op de 10 vinden dat glasvezel superieure beeldkwaliteit biedt en maar een kwart constateert dat het internet echt supersnel is. Dat is ook niet zo gek. De meeste coNSUMÊNrÊNGTDS
NovEMBER 2014
67
Waar ligrt in Nederland glasvezel? Huizen met een glasvezel-aansluiting
1-
w
2Oo/o
Heereveên
?t !?':
ffi
I
I
!
verbeterd, maar ruim een kwart merkt geen verschil. In de betrouwbaarheid van het signaal merkt zelfs 40% geen verschil.
?2',:
61
-
81
- rOO%
8Oo/o
Snellere aanleg utrett
vtiisinsen ||,
ifnt"'o Bron: Stratix, situatie
t/m iu^i 2014
panelleden met een glasvezelabonnement hebben een internetsnelheid van 50 of 100 Mb/s. Die snelheden worden ook aangeboden door kabelmaatschappijen, die zelfs pakketten hebben tot 200 Mb/s. Slechts enkele glasvezelproviders gaan daar overheen met 500 Mb/s of meer.
Merkbaar verschil? Het is bovendien de vraag of een hoge snelheid wel te merken is. Wie op één computer af en toe e-mailt en surft, kan zelfs al met 10Mb/s toe. Om ook live-tv of uitzending gemist te kijken, is 20 tot 30 Mb./s beter. Pas als je regelmatig grote bestanden downloadt, of met meerdere apparaten tegelijk het internet gebruikt, komt 50 Mb/s of sneller van pas. De televisiemogelijkheden die glasvezelproviders bieden, zijn uitgebreid - zoals extra zenderpakketten en fllms huren maar niet vernieuwend. Ook DSl-providers (via de'oude'telefoonlijn) en kabelmaatschappijen bieden dit aan. Verder is
68
beeldkwaliteit beter dan bij hun vorige provider (dus zonder glawezel)? Daarover zijn de meningen verdeeld: zo'n 60% vindt de beeldkwaliteit na de overstap de snelheid en
Geen
coNSUr.4ENrENGrDS
NovErvlBER 2014
.
Maastricht
het onwaarschijnlijk dat de beeldkwaliteit via glasvezel echt beter is. KPN bijvoorbeeld, verstuurt via glasvezel exact hetzelfde tv-signaal als via DSL. We woegen ook wat de panelleden vinden van hun abonnement bij een glasvezelprovider. De snelheid van het internetsignaal krijet het cijfer 7,6 en de beeldkwaliteit van digitale tv een B. Deze scores Iiggen op hetzelfde niveau als die voor
ADSL- en kabelabonnementen. Teweden gebruikers dus, maar vinden ze
Nog lang niet iedereen in Nederland kan overga€m op glasvezel. Al wordt de dekking langzaamaan beter (zie het kaartje links). Sinds deze zomer is de aanleg van glasvezel flink vereenvoudigd. Tot die tijd gmg er een heel circus aan vooraf. Voordat de eerste schop de grond in ging, moest minimaal 30% van de bewoners toezeggen een abonnement bij een van de glasvezelproviders af te gaan nemen. Een paarjaar geleden leidde dat tot vele folders in de brievenbus en verkopers die in colonne langs de deur kwamen. Reggefiber, het bedrijf dat glasvezel aanlegt, hanteert nu een nieuwe strategie: met toestemming wordt iedereen aangesloten zonder een abonnement te hoeven nemen. Bovendien is het gebied waarin glasvezel wordt aangelegd verkleind. Eerder werd een hele gemeente in één keer onderhanden genomen, nu gaat Reggefiber wijk voor wijk - ongeveer 2500 huizen - te werk. Bewoners van zo'n wijk krijgen varuelf bericht. Nadat je via internet, de post of het plaatselijke informatiepunt toestemming hebt gegeven, wordt je huis opgenomen in de planning. Via een persoonlijke pagina op de site van Reggefiber (www.eindelijkglasvezel.nl) is
ln Nederland is 90% van het glasvezelnetwerk in handen van Reggefiber. Ook enkele kabelmaatschappijen, zoals Caiway (www.cif-glasvezel.nl) in het Westland en Kabelnoord in Friesland (www.glawezelvankabelnoord. nl), ziin bezig met glasvezel. Hun netwerken hebben dezelfde mogeliikheden als dat van Reggefiber, maar er is een groot verschil: waar het netwerk van Reggefiber open is, laten de kabelmaatschappijen geen andere providers toê op hun glasvezelnetwerk. Woont u in een gebied waar Caiway de kabelprovider is, dan kunt u voor glasvezel dus alleen bii Caiway terecht.
CONSUMENÏEN BOND.NL
Veel providers, zoals KPN, Telfort en XS4All, bieden hun diensten zowel via ADSL (de'oude'telefoonlijn) als via glasvezel aan. Als er glasvezel is aangelegd tot in uw huis, kunt u dus overstappen zonder van provider te wisselen. Het verschil tussen ADSL en glasvezel zult u vooral merken in internetsnelheid. De snelheid bij ADSL is afhankelijk van de afstand van uw huis tot de wijkcentrale, bij glasvezel maakt die afstand niet uit. Sowieso zijn via glasvezel hogere snelheden mogelijk, maar of u het verschil merkt, ligt ook aan uw gebruik. Het verstuurde tv-signaal is via ADSL en glasvezel gelijk.
Opgelet Voor zeer snel internet is het zaak om naar de maximaal te halen snelheid op het betreffende adres te vragen - die verschilt namelijk per regio. 'Het blijkt nu dat ik maar 100 Mb/s kan krijgen, dat is minder snel dan via de kabel!'volgens
planning te zien en ook wanneer de aanleg plaatsvindt. De komst van glasvezel - van de eerste informatie totdat alle huizen zijn aangesloten - zou nu drie tot zes maanden de
moeten duren, waar het eerder wel ander-
half jaar in beslag kon nemen. Het aanleggen van glasvezel per huis is snel gepiept, aldus Reggeflber: de straat hoeft maar één dag open te liggen. Nog even terug naar de enquête: slechts één op de tien panelleden had problemen met de aanleg. Meestal was dan de tuin of de straat niet netjes achtergelaten. Na de werkzaamheden op straat moet je overigens nog wel een keer thuisblijven om de glasvezelverbinding ook tot in je huis aan te laten sluiten.
O)] t Yl
Ieden: neem de tijd om het aanbodvan alle providers - ook de eigen provider - te
bekijken, bedenk goed wat je wilt in een nieuw abonnement, maak duidelijke afspraken en teken nooit meteen. We krijgen veel klachten van overstappers naar glasvezel die na de aansluiting problemen hebben met de bekabeling in huis en met de bestaande apparatuur. Vooral voor wie nu klant is bij een kabelmaatschappij, is het belangrijk op te letten of de nieuwe provider ook analoge tv en radio aanbiedt. Dan kunje de radio en dvd-harddiskrecorder namelijk gewoon blijven gebruiken. Onder andere Fiber, Stipte en Telfort bieden dit aan. De grootste providers, zoals KPN, Vodafone en XS4All, versturen het tv-signaal op een
een teleurgesteld panellid.
Verder zijn de modemrouters die de providers leveren helaas niet alle even goed. Ze kunnen de snelheid van het draadloze siglaal soms niet aan. Koop dan een losse draadloze router die beter ontvangt. Houd er rekening mee dat je bij een overstap naar een andere provider je e-mailadres van de vorige provider verliest. Het vaste telefoonnummer kun je wel meenemen, maar dat moet je (tijdig) aanvragen. Let ook op de opzegtermijn van het huidige abonnement, de nieuwe aansluitkosten en kosten voor apparatuur. K
Na aansluitin g zijn er veel klachten over de bekabeling en apparatuur
Is er in huis een glasvezelverbinding, dan
kunje overstappen naar een glasvezelprovider. En daarbij geeft het open glasvezelnetwerk veel keuzewijheid. KPN is de grootste aanbieder op glasvezelgebied, maar het staat alle providers vrij hun diensten aan te bieden via het glas-
veruit
vezelnetwerk van
Re ggefl
ber.
andere manier: niet via de coaxkabel, maar via internet. Dan zijn radio en dvd-recorder niet meer bruikbaar. En wie bij deze providers meerdere tv's wil aansluiten, moet al die tv's voorzien van een decoder die aangesloten is met een internetkabel; of speciale stekkers gebruiken, die het signaal via het stop-
contact overbrengen.
Overstappen dan maar? Onze panelleden geven de internetsnel-
heid en tv-kwaliteit van glasvezel weliswaar een goed cijfer, maar lang niet iedereen vindt ze echt beter dan bij zijn vorige ADSL- of kabelprovider. Envelen beseffen niet wat er allemaal komt kijken
bij een overstap. De belangrijkste tips van onze panelCONSU I'lENTEN BON D.N L
coNSUr'4ENTENc DS NovEr'rBER
2av 69
digitaal kort a
--*.--
Van de
Foto's uit filmpjes Er is een nieuwe manier
smartphonegebruikers heeft
29/e
rn d,e afgelopen 2 jaar schade aan ztjn toestel gehad
ggn ErrErrr Accubespaartips
Het is een ergernis van veel smartphone-
trucje. Als deze camera
gebruikers: de accu is alweer leeg! Stel drastische maatregelen als het vervangen van de accu (als dat al kan) nog even uit en probeer met simpele trucs de leegloop te verminderen. De Digitaalgids verzamelde voor het november/december-nummer de 25 beste tips. De belangrijkste: dim het scherm naar 5O%; dat scheelt vaak Íren standby-stand. Gebruik liever wifi dan mobiel internet (3G/4G). En sluit apps af die op de achtergrond actief blijven en die ongemerkt gegevens up- en downloaden, zoals Facebook. Zie voor meer accu-
een zogêheten 4K-f ilmpje
bespaartips: www.consumentenbond.nl/
heeft gemaakt met 30
mob
om bewegende kinderen en (huis)dieren toch goed op de foto te krijgen: door
ze te filmen in een hoge resolutie. Hierna kun je
het beste beeld uit de video kiezen en als foto bewaren. Onder meer de Panasonic Lumix DMC-LXlOO (€9OO)
compactcamera kent dit
Bron: Telecompaper
ie lete
lefoon
s.
beelden per seconde, kunt u met de functie 4K Photo die leukste beelden selec-
teren. De foto's hebben een resolutie van
I
mega-
pixel, genoeg voor een A4-formaat afdruk.
ÍPlV WiFí níet' 10 0 % veilig' KPN heeft de afgelopen maanden SOO.OOO modems van internetabonnees stilletjes van nieuwe software voorzien, Sindsdien stralen de modems een extÍa wifi-netwerk uit, dat losstaat van het draadloze netweÍk van de klant.
Alle KPN-abonnees kunnen de nieuwe gastnetwerken gebruiken. Zij krijgen ook toegang tot 13 miljoen wifi-netwerken in het buitenland. Een prima deal zou je zeggen, maar het wifi-delen maakt de internetverbinding wel langzamer. KPN biedt gelukkig de optie om dit uit te zetten. Ernstiger is dat de gastnetwerken onversleutelde wifi aanbieden. Een gisse hacker kan met een programma als Wireshark het gegevensverkeer aftappen. Zo kan hij bijvoorbeeld wachtwoorden afvangen en misbruiken. KPN waarschuwt er niet voor in de brief over KPN WiFi en evenmin in de bijgesloten brochure. Een video op de KPN-site meldt: 'KPN WiFi is 1OO% veilig'. Dat geldt echter niet voor het gastnetwerk. Pas bij de vragen op de site waarschuwt KPN: bezoek alleen met https beveiligde sites, gebruik beveiligde e-mail of versleutel zelf de draadloze verbinding met VPN-software. Lijkt dat te ingewikkeld? Gebruik het KPN-gastnetwerk dan niet.
70
coNSUMENTENGTDS NOVEI'4BER 2014
I
Fietsmodus Fietsers die onderweg hun mobiele telefoon gebruiken, zijn gevaarlijk bezig: bij een op de vijf ongelukken van jongere fietsers is een smartphone 'betrokken'. De overheid is een campagne begonnen om dit gedrag te ontmoedigen, onder meer
Fp*
Verníeuwing vertraagt oude iPhones Apple heeft de 'softwaremotor' voor zijn íPhone, iPod Touch en iPad weer vernieuwd. Versie 8 van het besturingssysfeem iOS kun je gratis over de oude versie heen
met de app Fietsmodus. Deze blokkeert de smartphone. Dat is niet alleen veilig: met de app ingeschakeld verzamelt de fletser punten waarmee hij bioscoopkaartjes, t-shirts en fietsen kan winnen.
Er is een nieuwe versie van
NaB komt... 10 Microsoft kondigde aan dat medio 2O15 de opvolger van het huidige Windows 8.1 zal verschijnen: Windows 1O. Er komt geen 'Windows 9' op de markt. Windows 10 stelt - volgens Microsoft - geen hogere eisen aan de pc dan Windows B.l. Zoals eerder door Microsoft is beloofd, komt het startmenu terug (was verdwenen
NS
Reisplanner Xtra. Deze app laat op de smartphone het saldo van uw ov-chipkaart zien. Ook de laatste lO treinritten met NS staan erin. De ritten met andere treinvervoerders ontbreken. In aanvulling op de
installeren. Helaas betalen gebruikers van de 'oude' ÍPhone 4s en iPad 2 toch een priis: hun smartphone en
tablet worden er merkbaar trager van.
drukte-indicatie, die al een tijdje per treinrit wordt weergeven, kun je nu ook zelf een tekort aan zitplaatsen melden.
* Írr.*r.rrr
) jf-;.',1'.. lnc-
"'lfQl
bij versie B). Nieuw bij Windows 1O zijn de universele apps: Windows-programma's die werken op pc's, maar ook op tablets en telefoons.
CONSUN4ENTENBOND.NL
CC\SUillENTENG DS \OVÉMBER
2AV 71
U SChfij
ft
Merdinsen en meninsen van onze rezers
Onzinverzekering? U gaat in uw artikel over onzinver-
zekeringen (Consumentengids oktober) te kort door de bocht als het gaat om de wintersportverzekering. Onze dochter moest
per helikopter van de piste worden afgevoerd. Wij vertrouwden op onze wintersportdekking. Helaas dekte deze alleen schade aan materiaal en skipassen en dergelijke. De helikopterredding van bijna €3OOO valt onder 'geneeskundige kosten' en moesten we zelf betalen. Veel verzekeringsadviseurs weten dat niet. Dus wintersporters: altijd geneeskundige kosten meeverzekeren, want ziekenvervoer in het buitenland valt niet onderde wintersportdekking. U.
FlehneÍ, Bantega
lnderdaad is repatriéring of ziekenvervoer zoals uw dochter tijdens de wintersportvakantie is overkomen, één van de redenen om in bepaalde landen en bij bepaalde vakanties een reisverzekering mét dekking voor geneeskundige kosten te kiezen. Zulke kosten worden namelijk niet gedekt door de zorgverzekering en vallen onder slechts enkele wintersportdekkingen. Zie ook het artikel op pagina 32 van deze gids.
Carla @sashimil2 extra dag bij, in de gids van de @Consumentenbond op blz. 41.#laagbtwtarief Hal Juni heeft er
1
i
l!r--IIIIIIIrrrrrrr
| I=-
I I I I I I I
Brief van de maand
I Overstap energie
I wii zijn vorig jaar overE'estapt naar een a-ndere energieleveRecentelijk werd hêt contract verlengd. Klakkeloos 1 rancier. je een veel hoger (15%) termijnbedrag betalen, ondanks moet -I O"t er meer dan één termijn wordt teruggestort vanwege minI der gebruik. Als je dan gaat bellen om uitleg kan het ineens T 1 veel goedkoper. Maar nog niet genoeg vonden wij, dus we zijn I -I nu opnieuw overgestapt. Scheelt weer €lO. Best handig dat u I u* leden attendeert op het steeds weer nakijken en vergelijken I I van de energietarieven. I 1 Wlllem Henschen, Hulsbêrg a Lrrr---rrrrr-----r
Water ln de
Consumentengids
van september las ik uw watêrbesparingstip. lk herinner me goed dat ik een jaar of 15 geleden in mijn huis (uit 1937) een toilet installeer-
lq!
t
SteÍan Vêrwer
@rt"f"nverwer Lees vanochtend @Consumentenbond artikel over matige service van telefoonwinkels. @PhoneHouseHelpt #Utrecht medewerker bewijst dat mêteen
de met een spoelknop 'voor de kleine boodschap'. Die voorziening
heb ik een paar jaar later verwijderd, want na elke zomervakantie was de riolering verstopt. Blijkbaar is niet elk afvoersysteem berekend op kleinere hoeveelheden spoelwater. Lau?an van Oerc, Bergen op Zoom
Apothekers Het uitgiftegesprek bij apothekers moet beter, schrijft u in de Consumentengids van oktober. Betalen voor de dienstverlening moêt wat mij betreft sowieso worden afgeschaft. Je reinste diefstal. Mijn apotheker berekende mij onlangs driemaal ruim €6 voor zogenaamde uitleg. Je bent een klant en uitleg
hoort gratis te zijn. Ziet u het al voor u?
U
koopt ergens een tv en dan staat er een extra bedrag op de rekening voor'het gesprek met de verkoper'.
l{. Koelew[n, Rotteldam
72
coNSUMENTENGTDS NovEMBER 2ot4
CONSUN4
ENTENBOND.NL
I
Heukelom @hokkelhoeve tt Tim van van mijn bedankje
Diessen Hee, aan Keukens Veldhoven heeft de Consumen-
tengids gehaald. #aardig
Hoofdtelefoons
N fJiJgilY"gp
ln uw artikel over smart-tv's (Consumentengids van oktober) stelt u dat internetten via de televisie niet mogelijk is zonder in te stemmen met de (niet-)privacyvoorwaarden. Dat is toch schandalig. Stel, u koopt een computer en zonder op 'ok' te
klikken heeft u geen internettoegang. Als ik een computer koop en ik kan er niet mee op internet, dan breng ik hem terug naar de winkel. Een correcte en juiste reactie aan het adres van smart-tv-fabrikanten zou moeten zijn: het werkt niet, dus ik breng de televisie terug en wil het aankoopbedrag retour. Hoe zouden fabrikanten dan reageren? ]{a}tln Bosker, Assen Hierover kregen we meer reacties van consumenten. Daarom hebben we een vervolgonderzoek gedaan naar de gevolgen van het afwijzen van de privacyvoorwaarden: welke pop u la i re sma rt- tv-toe pa ssi n ge n werken dan wel of niet? De resultaten van dít extra onderzoek vindt u op consumentenbond. n l/sma rtzon d ervo I g e n.
Het aantal geteste koptelefoons in uw test (Consumentengids oktober) viel mij tegen. Er zijn zeker 1OO serieuze koptelefoons op de markt en u heeft er maar 15 getest. U heeft er 4 beoordeeld als zeer goed, maar die kosten allen €8O of meer.
Het lijkt een willekeurige greep uit het aanbod. Veel goedkoper dan de koptelefoons die u aanraadt, maar als zeer goed beoordeeld in andere media is bijvoorbeeld de Denon AH-D34O (€65). Er zit geen Denon in uw test.
Geert Bergsma, DelÍt heeft gelijk, we hebben ons moeten beperken. Het testen van hoofdtelefoons kost veel geld, en daarom hebben we er'maar'15 getest. Onze selectie is gebaseerd op verkoopcijfers; we kozen de meestverkochte modellen. Binnen die selectie namen we zo veel mogelijk verschillende merken. lnderdaad viel Denon buiten deze se/ectle U
@
Wat een heerlijk gezonde @consumentengids! lnteressante artikelen over voeding, huisartsen & vitaminen!
waardigheden delen? Ga naar consumentenbond.nl,/reageren, klik op Contactformulier, kies onder Gids: Melding voor de Consumentengids en dan Lezersbrieven,/u schriift. ENT EN BON D.N L
consumentenbond,nl
Het artikel Besparen op zorgkosten
Armanda Hendriks ArmandaViolet
REAGEREN
IY
gebruiksaanwijzing? Mail een foto met uitleg naar opmerkelijk@
Zorgkosten
Wilt u reageren op artikelen in de Consumentengids of wetens-
CON SU
Heeft u iets opvallends gezien op straat, op een etiket of in een
(Consumentengids van september) meldt: 'haal alvast uw medicijnen voor volgend jaar, als u uw eigen risico heeft 'afbetaald". Dit is geen juiste voorlichting, want het zou kunnen leiden tot hamsteren van medicijnen. Er mag wettelijk voor drie maanden medicijnen meegegêven worden, dus als iemand nog voor twee maanden heeft, mogen apotheken niets meegeven. Helên Kolvers, Hoorn
De tekst is inderdaad wat kort door de bocht. We doelden op een (herhaal)recept dat je al in huis hebt en waarmee je alvast naar de apotheek kunt. Bijvoorbeeld voor wie zelf zijn medicijngebruik kan aanpassen aan het verloop van zijn ziekte. Hamsteren van medicijnen of de
arts vragen alvast meer medicijnen voor te schrijven is inderdaad niet toegestaan. coNSUMENTENGTDS NovEN4BER
2o14
73
Naslagwljzer Televisie; privacy smart-tv's okt 14 Televisieproviders sep (okt) 13 Terrasprijzen drankies iul 14 mei 14 Thermoskannen - T
ln de Naslagwllzet zlln de belangrlikstê onderwerpen ván de leetste Consumentengldsen vêrmeld, Acht€r elk onderwêrp staan maand ên laar van publicatie. Tests ziin aangegeven mêt êên T ên de maand tussen haakies verwijst naar eên coÍrêctle. ln elk decembernummel wordt eên Jaarlndex gepubllceerd. Op staan vaak geactualiseerdê testgegevens.
Aansprakelijkheidsverz. -
T
iul
14 E-books E-readers - T 14 Espressoapparaten - T
Afstandsbedieningen - Tjan (feb)13 Alcohol. dranken; priizen jan Annuleringsverz. apr'14 Antimuggenmiddelen - T iul 13 sep 13 APK; autokeuring okt 12 Audiciênkêtens - T apr 13 Audíostreamers - T nov 13 Autobanden; prijzen nov 13 Autobanden; winter - T apr'14 Autobanden; zomer - T jun 13 Autokostên Automankementen mrt 14 Autonavigêtie, zie: Navigatie mei 13 Autorijscholen dec 12 Autoruitvervanging sêp 14 Autostoeltjes - T Auto's; bíandstofkeuze jan 13 Auto's; elektr. riiden en laden jul 14 Auto's, nieuwe; mei 14 onderhandelen Auto's; onderhoudskosten jun 14 Autoverzekeringen okt (nov) 14
T
B"g"g";
vliegtuig
jun (jul)
13
Bandenspanningsmetêrs iul14 mei 13 Batterijen, AA - T Barbecues - T iul 14 Bemiddelaars; kosten
van
sep 14
Besparen;
huishoudboekjes bekeken sep 14 apr'14 Betalen; contactloos mrt 14 Betaalpakkettên - T mrt 14 Bewegingsmeters Biolog. productên; prijzen dec 13 Blu-rayspelers - T dec (feb 14) 13 Boerenkool + worst - ïfeb (mrt) 13 apr 13 Bouwmarkten; prijzen mei 14 Brandstof; prijzen feb 13 Bril kopen; online sep 14 Brood; mêergranen - T
Gadeaubonnen
okt
Gehakt-T
defecten
Gluten doelen Grillapparaten-T
Halogeenlampen-T Handcrèmes
mei12 sep 14
Hart- en vaatziekten; bij vrouwen Homecinêmasystemen -
jun 14 dec12
Goede
T okt14 Hoofdtelefoons-T Hoortoestellen feb (apr) 14 okt 13 Houtkachels jul 14 Houtskoolbarbecues - T merktevredenheid Huurauto's; buitenland Hypotheekadviezen
jun 14 jan 13
Koekepannen;
antiaanbak - T Koelvrieskasten Koelvrieskasten;
T
dec
13
(fêb 14) jul 14
Amerikaanse-T verantwoorde
Koffie;
Echtscheiding; adviseurs
13 13
Laagsteprijsgarantie
coNSUMENTENGTDS NoVEMBER 2ol4
wifi
mei jun
jul
Lampen; energiêzuinige Laptops - T
Ledlampen-T
Maaltijdvervangers Matrassen
-
T
14
T mrt 13
Leêftijdsdiscriminàtie
sep 14
nov14 apr 14
jan
15
T nov 12; feb 13; nov 13
Medische gegevens; uitwisselen via LSP
okt
Objectieven - T
jul jan
Onlinemuziekdiensten - T Onzinkosten
14 14 14
jul l4
Parkeren bii luchthavens jul 14 Pastasauzen-T mrt14 jul l3 Pesto - T Pindakaas - T okt 13 Potopeners - T iul Printers; inkjet-all-in-one - T jun feb Printers; laser - T Printpapier - T sep Privacy bi! smart-televisies okt
14 14 14 14
Rechtsbijstandsverzek. - T mei
14
Reis boeken via
13 13
internet
apr
Reisverzekeringen - T feb (mrt) jan Robotstofzuigers - T
Sapcentrifuges; grote Scheerapparaten
-T
T
prijzen Schimmelnagels Scheermesjes;
sep
13
14 12
dec13 mei
jul
13 13
Tabletcomputers - T
14
mei 14
elektrische jan]3 Keukenmachines-T dec12 jul 14 Kletsplaatjes
14
Energiebedrijven; sep 14 klantenservice Energiêcontracten; prijzen mrt 14 Energiecontracten; prilzen en vastrecht sep 14 Energielabel; tekortkomingenjun l4 Energieleveranciers; duurzaamheid stroom - T mrt 14
jun
jun
14
mrt 13 jul i3
T
Navigatie; auto - T
14
14
Kachels,
Drogisterijartikelen; prijzen feb mrt jan
okt
Melkopschuimers -T sep 13 Mobiel bankieren; veiligheid jun 13 Mobielgebruik over de grens jul 14 Mobiel telefoneren; prepaid apr 14 Mobiele telefoons; defectên okt 13 Mobielê telefoons; leasen jun 13 Mobiele tel.; verkoopadvies okt 14 Mobiele tel.; senioren- T mrt 13 Mobiêlabonnementên mrt 14 Muesli - T feb 13 Multivitaminen, zie: Vitaminên
Schoonmaakdoekjes; wegwerp - T apr14 Sigaretten; elektronische feb 14 Sinaasappelsap; gekoeld - T jan 13 jun 14 Sla; gemengde - T Slagroomtaarten - T mei 13 Smartphones - T nov 13 Smartphones; accu's feb 14 Smartphones; onder €2OO - T mei 14 Smartphoneverzek. - T ian 14 Spaarlampen - T mrt 13 Spaarrekeningen mei 14 Spaghetti - T apr 13 Stofzuigers - T apr 14 Stofzuigers; steel- - T mei (jun) 13 StofzuigeÍs; energielabel jul 14 Stofzuigerzakken-T sep13 jun 13 Straling; gevaren van Strijkijzers en stoomgen. - T apr 13 Supermarkten; duurzaamheid okt 14
Huisarts; tel. afspraak maken okt 14 Huishoudeli.lke apparaten;
lnternettent veiligheid lntêrnetproviders - T
Elektr. patiëntendossier
14
mrtl3
dec12 dec 13 feb 13 feb13
lnflatiecorrectie
jul14
sep
-T
Computers; beveiligings-
Digitate radio
74
Garantie; bij
14
mrtl3
14 14
Fotocamera's; mei (apr, iun) 14 compact. - T Fotocamera's; goedkope - Tdec 12 Fotocamera's;systeem -T okt'12 Fotocamêra's; travelzoom - Tjan 14 nov 12 Foto's aan de muur - T dec 12 Friteuses - T feb 14 Frituurolie - T
Inboedelverzekeringen -
software-T
okt
mei 14 Fietsdragers-T jun 14 Fietsen; elektrische - T jun 14 Fietsen; pri,zên jun 14 Fietsverzekeringen -T mei 14 Financieel adviseurs jul13 Flesopeners-T (sêp) jul 14 Fotocamera's - T jul 13 Fotocamera-accu's - T
Camera's; zie: Fotocamera's Cameralenzen, zie: Objectieven
Consumentenrechten; nieuwe regêlgeving iun 14 Consumentenrechten; Europese rechtsprocedurê okt 14 Creditcards; niet van bank feb 14 Croissants; afbak - T mei (apr) 14 okt 13 Cv-ketels - T
13 13
- T mei
Espressoapparaten; cups
Gevulde speculaas
kosten in
jun jun
14
Tandartsverzekeringen
lul l4 ian
14
Tanden bleken Tandpasta - T
mrt
13
lan Telefoonabonnem.; vaste lijn feb
14
Televisies - T Têlêvisie; reparatiês Televisie; decoderhuur Televisie; digitale - T Televisie; luide reclames
nov 13 mei 14 mei 14
jul
13
14
sep 14
Thuiszorg Tickets; doorverkoop Toiletreinigers - T
jul jul
14 14
mrt14
nov]3 -T feb 13 Tosti-apparaten - T Tripleplayabonnemênten febl3 Toniinsalades
Typenummers, zie: Wasmachines
Ifitvaartkosten
okt'13
Uitvaartverzekeringen - T
feb
Vaatwassers - T
dec
Veilingsites Verzekeringen; overbodige polissen Videocamera's - T Virusscanners - T Vitaminebehoefte Vitaminen; claims Vleesvervangers - T Voeding; herkomst
sep
i4
okt
14
jul mrt
14 13
13
14
okt 13 okt 14 jul 14 jul 14
T mrt 14; okt 14 Wasmachines-T mei 14
Wasdrogers Wasmachines;
typenummers
sep 14
Wasmiddel;
witte was - T Waterkokers-T
(sep) iul 14 jan13 Webwinkelen; internationaal okt 14 Webwinkels; betrouwbaarh. jun 14 Webwinkels; priizen dec 13 jan 14 Wijn, goedkope íodê - T Witgoedwinkels; prijzen .iul 13 jul 13 Woonverzekeringen -T
Zelfzorgmiddelen
mêi 14
jul
Zonnen; veilig
Zonnepanelen Zorginstellingên; keurmerk Zorgkosten; besparen op Zor gv erzek. aanvu lende Zout in voeding - T I
14
sêp 12 sep 14
sep]4 dec 13 sep 13
FrrI-Irrl
I CoÍrecties GaÍantle I
tn ae consumentengids van sep-
I I
t ::H::9,""';"=iHn'":ï:"- I mag vragen I I gebruiksvergoeding brt reoaratre of vervanqrnq van I eén ondeugdetijt< prod-uci. oit I dient kosteloos te zijn. 1 I Autovêrzekerlngen I I ln de tabel Schadevriie iaren en I gy-ludd"r, (Consumeniengids I r van oktobêr) kloDoen de vermel- I ding"n bij h;t benodigde aantal I I schadevrije jaren deels niet. Ook I het aantal treden voor bonusI bescherming is ten dele onjuist. I r Zie de correcte tabel oo consu- r I mentenbond.nlltabel-ladders. I Lrrrrrr-I
CONSU M ENTEN BON D.N L
Volqende maand Jh"t
decembernummer verschijnt 25 november
EN VERDER u Televisies D Koksmessen D E-readers tD Vaatwassers
Datingsites u Speelgoedprijzen E
D accuboormachines E boxsprings
[D
zorgverzekeringen E sportscholen ID witte wijn tD koelkasten D printers E f otocamera's Dl oo glaserklinieken
Service CONTACT
ONLINE
Consumentenbond Postbus lOOO 25OO BA Den Haag
I í twitter.com/consumentenbond
fl
www.consumentenbond.nl/contact
iË
(070) 44s 4s 4s
I
www.consumentenbond.nl
facebook.com/consumentenbond youtube.com/consumentenbond
LIDMAATSCHAP
Ma t,/m do 8 tot 20 uur, vr B tot 17.30 uur
Kijk voor een compleet overzicht van lidmaatschaps- en abonnementsprijzen op
NIEUWSBRIEF
consumentenbond.nl/webwinkel of bel (O7O) 445 45 45.
Wilt u op de hoogte blijven van onze testen, productinformatie, kooptips, kortingsacties en campagnes, abonneer u dan op onze gratis nieuwsbrieven:
consumentenbond.nl,/nieuwsbrief
CONSUM ENTE NBON D.N t
Kijk voor de voorwaarden van het lidmaatschap en abonnement op consumêntenbond.nl,/ a lgemenevoorwaa rden
75
Stekeli heden Te goeder
trouw
Gerda Stevens uit Eerbeek heeft al 31 jaar een autoverzekering bij de ANWB. Daar is ze tevreden ovêr, maar ze zou het waarderen als die trouw ook eens beloond werd. Nieuwe klanten krijgen immers allerlei aantrekkelijke aanbiedingen. Ze trekt de stoute schoenen aan en schrijft een brief aan de ANWB. Er komt een positieve reactie: de ANWB wil haar graag belonen. 'Nou, dat heb ik geweten', verzucht Stevens. De oude verzekering wordt beëindigd, voor de nieuwe moet ze poliskosten betalen. En haar 31 schadevrije jaren zijn plotseling verdwenen, zodat ze uiteindelijk méér betaalt. Dat was natuurlijk niet de bedoeling, laat de ANWB haastig aan Stekeligheden weten, en zet alles recht. Toch is Stevens een beetje huiverig geworden om de loyaliteitskaart te spelen.
Kat in de zak
Met Felix-kattenvoer kun je
sparen voor 'Kat-dootjes'. Tim Phaff uit Arnhem kiest een bewaarblik voor kattenbrokjes, voor 35O spaarzegels. Op een zak kat-
tenbrokjes zit I spaarzegel, en Tims kat eet 2 zakken voer per maand. Na 14,5 jaar heb je dus
zo'n blik, rekent Tim uit. 'De meeste katten halen dat niet eens'. Als hij zijn rekensommetje deelt op de Facebookpagina van
Barsten 'Uw tuintafel staat in uw tuin?', reageert de klantenservicemedewerker van Blokker. 'Maar dan moet u 'm afdekken!' Dat heeft Rinus Hooning uit Haarlem natuurlijk niet gedaan, en nu zitten er barsten in de drie weken oude tafel. Geen probleem, hij krijgt zijn geld terug, belooft Blokker. Hooning wacht acht dagen en belt dan. Oh, maar eerst moet de tafel worden opgehaald, zegt Blokker. Dat gebeurt een dag later. Weer gaat er een week voorbij; de klacht is niet in behandeling genomen. Weer bellen, weer wachten. En zo laat Blokker de klant vier maanden lang barsten. Hooning baalt, want hij wil een nieuwe tafel in z'n tuin. Pas als Stekeligheden mailt, stort Blokker de €22O terug. En dan is de zomer inmiddels voorbij...
Felix, blijft het stil. Aan Stekeligheden legt Felix desgevraagd uit dat andere kattenbaasjes meer producten kopen voor hun kat en dus veel sneller sparen. Felix weet het goed gemaakt; Tim krijgt een ander blik cadeau. En, om zaken te bespoedigen, 2OO spaarzegels.
Dat helpt: nu heeft hij 'al' over 6 jaar en 3 maanden het speciale Felix-blik bij elkaar gespaard.
Gebarbeltnoei Bij een nieuw huis hoort een nieuwe barbecue, vindt Bert Kolkman uit Holten.
Samen met zijn zus bestelt
hij
as.rr-*Hr";;QrE
bij
Bol.com een barbecue voor hun net verhuisde broêr. Bij het monteren blijkt er een handvat stuk te zijn. Geen probleem,
Meer beenruimtê mag wat kosten, en dus boekt lna Buist uit Hilversum bij Fox Vakanties een stoel in de
denkt Kolkman. Gewoon even met Bol.com bellen voor een nieuwe. Hij belt, maêr geen nieuwe. Nog een keer bellen en nog een keer, maar geên handvat. Tien maanden verstrijken en Kolkman stuurt zijn klacht ook naar Stekeligheden. Dan zegt Bol het handvat niet los te kunnen leveren. Hadden ze dat niet eerder kunnen zeggen? Bol betuigt spijt en geeft Kolkman een cadeaubon voor
c
o o Y
oo
c o CJ
o E
c c
'Ê
O
ó
I U
een duurdere barbecue. 'Frappant dat het pas na jullie tussenkomst wordt op-
.E lJ
gelost', meent Kolkman. Vinden wij ook.
toF É,
'Comfort zone'. De vlucht met KLM is zo een stuk aangenamer. Maar bij het inchecken voor de terugvlucht moet ze opnieuw €7O neerleggen: haar comfortstoel zou niet betaald zijn. Buist betaalt en probeert eenmaal thuis dat geld terug te krijgen. Ze mailt met KLM. Fox moet restitutiê êanvragen, zegt
I
n"",,
I I .I
partijen lang volhouden.'Wat is het probleem?'vraagt Stekeligheden. Nou, zest KLM: 'Fox had eerst het ticket moêten uitgeven en daarna had mevrouw Buist pas de beenruimte kunnen boeken via klm.nl.'Juist, mevrouw Buist, het is uw eigen schuld. Toch boekt KLM nu wél haar geld terug.
KLM
:,We n" o
o":ï Ï ï::iï 'jffi :ï ï:::J: Ï:':3:ï ïïïï'.ï',"ï
L--IIIIIIIIIIIIIIIIII
Een stekelige enraring melden? klik op Contactformulier, kies onder Gids: Melding voor de Consumentengids en dan Stekeligheden/Domper. Ga naar consumentenbond,nl/reageren,
/$
coNsuveNTENGrDS
NovEf4BER 2or4
lá
I H" r] I E, rË IE l6 I€ tE o_
f&
