Gasten Gilde NO Fryslân & projectverslag Zelfontdekkend Gastheerschap
2011 - 2013
Januari 2014
1
Gasten Gilde: innovatief ondernemend gastheerschap door Lammert de Hoop, projectcoördinator 2011-2013
1. Visie Het Gasten Gilde verenigt in NO Fryslân kleinschalig ondernemerschap in de toeristische sector op twee terreinen: aanbieders van verblijfsaccommodatie (B&B’s, kleine campings, vakantielogementen) en aanbieders van dagrecreatie (outdoor activiteiten, museale bezienswaardigheden, kunst-en-cultuur activiteiten). Drie sleutelwoorden kenmerken de kwaliteit van Gasten Gilde ondernemers: persoonlijk streekeigen gastheerschap. -
-
-
Persoonlijk: De kleinschalige ondernemer koest optimale aandacht voor persoonlijk contact en advies aan de individuele gast. Dit persoonlijk contact bij klantrelaties begint al via internet, website en social media. De persoonlijke aandacht op locatie versterkt blijvende netwerkrelaties met gasten en herhalingsbezoekvan gasten in de regio. Streekeigen: Kleinschalige verblijfsaccommodaties en recreatieve activiteiten in de regio zijn bijna altijd verbonden met streekkarakteristieke locaties, cultuur of cultuurhistorisch erfgoed in dorp of stad. Voorzieningen zijn bovendien tegenwoordig vaak op hoog kwaliteitsniveau uitgevoerd, wat het karakter versterkt van exclusieve ontvangst en beleving van het gebied. Gastheerschap: De ondernemer biedt niet alleen een product, maar treedt ook op als gids en gastheer van de regio. Door het gilde-netwerk is men goed bekend met kwaliteiten van het hele gebied. Gasten krijgen advies in aansluiting op hun individuele interesse of behoefte. Klanten worden onderling doorverwezen binnen het gilde als eigen capaciteit tekort schiet: de bezoeker blijft voor het gebied behouden. Bij gelegenheid biedt het Gasten Gilde ook collectieve arrangementen aan, bijvoorbeeld ter ondersteuning van grote regionale evenementen die bezoekers van ver trekken. Dat kan beddencapaciteit bieden van vele tientallen.
De kleinschalige recreatie ondernemer is getalsmatig een grote meerderheid in de toeristische sector van het noorden. Als categorie zijn ze het minst ‘georganiseerd’ en daardoor als eigen geluid en kwaliteit tot dusver vaak onderbelicht vergeleken met grotere spelers in de recreatiesector. Met het gestegen kwaliteitsniveau van hun aanbod levert de kleinschalige recreatie ondernemer echter een belangrijke bijdrage aan duurzaam kwaliteitstoerisme. ‘Duurzaam’ omdat betrokken bedrijven praktisch nauw verbonden zijn met de authentieke omgeving van het gebied. Ook omdat het persoonlijk gastheerschap veel bezoekers tot terugkerende ‘liefhebbers’ van de regio maakt. ‘Kwaliteitstoerisme’ vanwege het vaak hoge niveau van (luxe) verblijfsvoorzieningen, die het exclusieve karakter van verblijf in de regio versterkt bij de moderne consument. Deze betekenis van de kleinschalige ondernemer bleef tot dusver onderbelicht in het beleid van provinciale en regionale marketingorganisaties, alsook het gemeentelijk economisch beleid. Ter illustratie enkele ervaringsfeiten: Een bekend stereotype dat bestuurlijke kringen in het noorden beheerst is dat dit deel van Nederland vooral interessant zou zijn voor rustzoekende senioren, het vergrijzende deel van de samenleving. Een ander beeld is dat toeristisch bezoek in het noorden voor het grootste deel afkomstig is uit de drie noordelijke provincies. Grotere vakantieparken kampen met eenmalig bezoek omdat ‘er niets te doen is’ in de regio, zodat de gast het na een keer wel gezien heeft. Bij Gasten Gilde bestaan andere beelden: hier is sprake van – ook - veel gezinsbezoek met jonge kinderen, van groepen en jongere stellen. Bezoekers zijn veelal afkomstig uit het midden of westelijk 2
deel van het land en kennen een actieradius van wad tot woud, van Leeuwarden tot Groningen. Via Google is de kleinste locatie met het juiste trefwoord in een muisklik te vinden. Persoonlijke klantenbinding bevordert bij Gildeleden een relatief hoog percentage van herhalingsbezoek. Slim georganiseerde kleinschalige kwaliteit verleidt mensen tot ontdekking van de aantrekkelijke kanten van het gebied. Die ambitie vertegenwoordigd het Gasten Gilde in de toeristisch-recreatieve sector.
2. Ontstaan en ontwikkeling B&B ondernemers in Dongeradeel die elkaar opzochten om gasten onderling door te verwijzen zijn de bakermat van de Gasten Gilde gedachte. Dat initiatief is in 2011-2013 verbreed en doorontwikkeld met het project Zelfontdekkend Gastheerschap in het kader van de regiomarketing Dwaande in NO Fryslân, gesteund door de NOF-gemeenten en de provincie. Het project is uitgevoerd met vier lokale partners: Lammert de Hoop (marketingadviesbureau Cronique Communicatie; projectcoördinator), Henk Pilat (Stichting Waddengroep), Hinke Kemper (Stichting VVV Lauwersland) en Theo Jansma (FiSK Reclame). In het projectplan is het Dwaande-concept heel letterlijk genomen: regiomarketing is pas duurzaam als het geworteld is bij ondernemers die de regio zelf actief uitdragen. Het netwerk is uitgebreid tot 38 ondernemers (peildatum: december 2013) in zes gemeenten: Dongeradeel, Dantumadiel, Kollumerland, Achtkarspelen, Ferwerderadeel en Tytjerkstradiel. In 2014 is dit aantal intussen gegroeid tot meer dan 40. Groningse recreatie ondernemers hebben tijdens het project (2010) naar Fries voorbeeld een vergelijkbare netwerkorganisatie opgezet voor kleinschalige ondernemers aan de andere kant van het Lauwersmeergebied, gemeente De Marne (zie Gasten Gilde ‘Bende van Acht’). Beide gildes werken samen vanwege het gezamenlijke belang van promotie van het Fries-Groningse Wadden- en Lauwersmeergebied als kroonjuweel van het Nederlandse Wadden Wereld Erfgoed. In de regiomarketingvisie van het Gasten Gilde zijn voor toerist en ondernemer de gemeentelijke en provinciale grenzen ondergeschikt aan beleving van het gebied als toeristische destinatie. Die toeristische destinatie betreft het landschappelijk veelzijdige tussengebied van twee Waddeneilanden (Ameland en Schiermonnikoog), Werelderfgoed Waddenzee, Natuurpark Lauwersmeer, het FriesGroningse terpengebied en de Noordelijke Friese Wouden. Vanuit dit gebied zijn binnen een uur rijden drie steden bereikbaar; respectievelijk Dokkum, Leeuwarden en Groningen. Visie van het Gasten Gilde is ondermeer geformuleerd in het document ‘Kompas van het Noorden’ (april 2011).
3. Keukentafel sessies Bijeenkomsten van het Gasten Gilde vinden altijd plaats op locatie via zgn. ‘keukentafels’. Afhankelijk van het seizoen organiseren ondernemers een- of twee maandelijks een programma tussen 17.00 uur en 22.00 waarin men drie of vier collega bedrijven bezoekt binnen de eigen regio. Onderlinge kennisuitwisseling en persoonlijk contact versterken elkaar. Het praktijkgerichte gehalte motiveert drukbezette kleinschalige ondernemers. Keukentafels zijn laagdrempelig: nieuwe belangstellenden zijn altijd welkom. Het webportal www.gastengilde.nl is het gezamenlijke medium van het Gasten Gilde en verwijst naar de aangesloten bedrijven. Lidmaatschapsgelden betreffen een jaarlijkse bijdrage aan beheerskosten van de webportal (door een van de leden van het gilde). Daarnaast ad hoc financiële bijdragen aan gezamenlijke projectinitiatieven. Vertegenwoordigers van het Gasten Gilde participeren in het centrale bestuur van de regionale marketingorganisatie van NO Fryslân. Leden/ondernemers van het gilde functioneren daarnaast individueel als adviseur en contactpersoon voor het R&T beleid van hun eigen gemeente. Innovatieve samenwerkingsprojecten van het Gilde betreffen presentaties of arrangementen die promotie van de regio als geheel versterken. Bijvoorbeeld de ontwikkeling van nieuwe digitale tools voor regiopromotie met Google Map 3
technologie; gelegenheidsarrangementen bij grote culturele of sportieve evenementen die bezoekers van ver naar de regio trekken (Bonifatius de Musical in Dokkum; Wielerwedstrijd Surhuisterveen). Verslagen van Keukentafelsessies zijn beschikbaar via de webportal. 4. Adviesrapport Door de Stichting Waddengroep is een bedrijfsorganisatorisch onderzoek uitgevoerd met de titel (zie bijlage: ‘Het Gasten Gilde Loont!’). Geconstateerd wordt dat de praktijkgerichte visie en formule van het Gasten Gilde aansluit bij de behoefte van kleinschalige ondernemers. De focus op persoonlijk contact en onderling praktijkbezoek, verspreid in de regio, versterkt de samenwerking en stimuleert kwaliteitsverbetering bij individuele bedrijven. Verdieping van kennis over het gebied en marketinginstrumenten sterkt vermarkting van de regio gedragen door ondernemers en bewoners. Het rapport adviseert het gilde bewuste keuzes te maken voor toekomstige ontwikkeling van het netwerk. Drie scenario’s worden onderscheiden: (1) Doorgaan als informeel kennisnetwerk van regionale ondernemers; (2) Opstelling als branche belangenbehartigingsorganisatie jegens andere maatschappelijke partijen en overheden; of (3) - het meest vergaand - : doorontwikkeling tot een gezamenlijke marketingorganisatie met eigen ‘merk’ Gasten Gilde. Volgens de onderzoekers kiezen de meeste ondernemers van het Gilde vooralsnog voor de eerste richting. De participatie in de regiomarketingorganisatie gaat in de tweede richting. De webportal ondersteunt dit laatste, maar is zeker niet bedoeld (nog) als marketingtool van een ondernemerscollectief. Dringend advies is om het onderscheidend karakter van het Gilde extern heel duidelijk te houden. Het rapport is optimistisch over de eigen kracht en toekomst van het Gasten Gilde.
Projectpartners Zelfontdekkend Gastheerschap (2011-2013):
Projectinfo: Lammert de Hoop, M 06 – 109 14 645.
4
5
