Gasmeting en meetverschillen
Seminar: Meetverschillen en netverliezen gas 21 november 2013 Wim HH van Heugten Kiwa Technology
Lekverliezen
Fraude Meetonzekerheid Volumemeting Normaalvolume
Meetfout Volumeherleiding Operationele verliezen
(… en kunnen die verschillen verkleind worden?)
De onderwerpen De hoeveelheidsmeting Het principe De balans De metingen bij de gasoverdracht LNB RNB De metingen bij de afnemers Het verschil Mogelijkheden voor verkleining van de meetverschillen?
De hoeveelheidsmeting Volume vs. energieinhoud • Calorische waarde aan invoeding en afnemer gelijk
Nauwkeurigheids-eisen • Meetvoorwaarden Gas - LNB • Meetvoorwaarden Gas - RNB
Volumemeting en volumeherleiding • Van bedrijfscondities naar normaalcondities
De hoeveelheidsmeting
Volume in normaal m3
Het principe Per (pseudo) GOS-gebied moet er een balans bestaan Invoeding via Gasunienet en eventueel Groen Gas Afname bij eindgebruikers Leidingverliezen Operationele verliezen (afblazen/fakkelen) Fraude ……
Definitie van een GOS-gebied
Het principe Invoeding (Groen Gas)
Lekverlies Operationeel Fraude …..
Levering afnemers
Gasoverdracht LNB - RNB
Meetonzekerheid bij de gasoverdracht LNB - RNB
Kwaliteitseisen van de meting op de GOSsen ‘opgelegd’ via Meetvoorwaarden Gas – LNB door toezichthouder ACM aan Gasunie Transportservices (GTS) Volledige herleiding naar normaalcondities met EVHI (pTz) Verificatie van de kwaliteit door project ‘Contractbewaking’ van Kiwa Technology voor RNB’s
De eisen en de praktijk op de GOSsen
In de Meetvoorwaarden Gas – LNB: Meetonzekerheid in hoeveelheid energie per uur: ≤ 2% Meetonzekerheid in hoeveelheid energie per maand: ≤ 1%
In de praktijk (volgens GTS) en getoetst door Kiwa: Per uur: 1,8 – 1,9%
Per maand: 0,7 – 0,8%
Meetonzekerheid in de hoeveelheid energie bij de gasoverdracht LNB - RNB
Bronnen voor de meetonzekerheid: Het gemeten volume onder bedrijfscondities Inbouweffecten van de gasmeter De gemeten druk De gemeten temperatuur De berekening/meting van de compressibiliteitsfactor1 De berekende calorische waarde1 1)
Op basis van de gemeten gassamenstelling
Meetonzekerheid in de hoeveelheid energie bij de gasoverdracht LNB – RNB (2011)
(Uit rapportage Gasunie Transportservices: Evaluatie volumebetalingssysteem 2011)
Meetafwijkingen bij afnemers
Categorieën afnemers: Kleinverbruikers (≤ G25) Profielgrootverbruikers Grootverbruikers
Meetafwijkingen afhankelijk van de afnemercategorie v.w.b. volumeherleiding
De meetvoorwaarden - RNB 4.1.3.1 De nauwkeurigheid voor het vaststellen van het herleid volume in normaal kubieke meter [m3(n)] wordt bepaald door de nauwkeurigheid van de afzonderlijke componenten en/of de toegepaste berekeningssystematiek.
Meetafwijkingen afnemers
Bij grootverbruikers vergelijkbaar met een
GOS Verschil tussen ‘kleine’ en ‘grote’ profielgrootverbruikers: ‘Grote’ vergelijkbaar met grootverbruikers ‘Kleine’ vergelijkbaar met kleinverbruikers
Bij kleinverbruikers……
Meetafwijkingen bij kleinverbruikers
Volumeherleiding: Nu: absolute druk = 1013,25 + 28 mbar temperatuur is 7 °C
Factor voor volumeherleiding is precies 1, ofwel normaal volume is gelijk aan gemeten volume Toekomst: absolute druk = 1015 + 28 mbar temperatuur is 15 °C of werkelijke temperatuur
Factor voor administratieve volumeherleiding : normaal volume is 0,976 keer gemeten volume (- 2,4%)
Toevallige en systematische fouten
Eisen gelden voor iedere meting afzonderlijk! Meetonzekerheid is dan de som van toevallige en systematische fouten Fout in de som van (heel) veel metingen bestaat alleen uit systematische fouten (en is dus (veel) kleiner dan de totale meetonzekerheid)
Voorbeeld 1 Meetonzekerheid in de turbinemeters in de GOSsen is volgens GTS: 0,64%
Voorbeeld 1 Op basis van de steekproefgegevens van de turbinemeters van GTS in 2011 is de systematische afwijking: -0,034% Door de jaren heen varieert deze waarde ruwweg van -0,05% – +0,05% Let wel: dit is alleen de gemiddelde systematische onzekerheid van alle volumemeters!
Voorbeeld 2 De kalibratiecurve van de volumemeting
Qmin
Resteert (kleine of grote) systematische fout bij klein gebruiksgebied
Mogelijke bronnen systematische afwijkingen
Druk- en temperatuurmeting voor
volumeherleiding Gebruiksgebied van de flowmeter Kalibratie-middelen (volume, druk, temperatuur) Inbouweffecten Berekeningsmethoden (compressibiliteit) ……
Meetonzekerheid bij Groen Gas invoeding in regionaal net
Meettechnische eisen bij Groen Gas invoeder gelijk aan die van een afnemer Invoeder te beschouwen als een afnemer (met negatieve afname) Probleem van de meting van de gaskwaliteit
Netverlies per RNB ∆(netverlies) = ∆(afname) + ∆(invoeding) Veel invoedingspunten en veel afnamepunten, daarom uitmiddeling toevallige afwijkingen ∆(afname) = onzekerheid door systematische afwijking bij de afnemers ∆(invoeding) = onzekerheid door systematische afwijking op het GOS
Een schatting per RNB
Systematische meetafwijking op de GOSsen: 0,035% Systematische meetafwijking bij de afnemers: Gemeten (of aangenomen) temperatuur van het gas (1 K): 0,3% Gemeten (of aangenomen) druk van het gas (1 mbar bij kleinverbruik): 0,1% Overig (inbouweffecten, onderhoud, dimensionering, etc.): 0,3%
(Ruwe) schatting van de meetonzekerheid per RNB: 0,45%
Samenvattend De onzekerheid in de bepaling van het netverlies van een RNB wordt bepaald door de
systematische afwijkingen in de hoeveelheidsmetingen Ruwe schatting van de onzekerheid: 0,45% van
de gasafzet Netverlies (schatting NL-totaal): 0,5 – 0,6% van de gasafzet Onzekerheid in de bepaling van het netverlies ≈ netverlies zelf!
Aanbevelingen voor het verkleinen van meetverschillen Reductie van systematische meetfouten, daar waar mogelijk en haalbaar (Hernieuwde) aandacht voor: Inbouweffecten
Het effect van onderhoud Correctie op ijkkromme gasmeter in EVHI (of in de meter) Dimensionering gasmeters IJkmiddelen Inkoopspecificatie nieuwe gasmeters Effect invoeding GG Speuren naar trends in de systematische afwijkingen in de Meterpools
Vragen/opmerkingen?
