Functioneren in het werk in relatie met gezondheid. Femke Abma
19 November 2014
Functioneren op het werk in relatie met gezondheid
Femke Abma, PhD Universitair Medisch Centrum Groningen, Rijksuniversiteit Groningen, afdeling Sociale Geneeskunde
Presentatiemiddag RiMoBo, Gent, Belgie 19 november 1014
Outline • • • • •
Achtergrond Ontwikkeling vragenlijst De Work Role Functioning Questionnaire Enkele cijfers Conclusie
1
Functioneren in het werk in relatie met gezondheid. Femke Abma
19 November 2014
Achtergrond • Steeds meer werkenden die (nog) niet optimaal functioneren door (resterende) gezondheidsproblemen. • Van compensatie naar participatie en preventie • Duurzaam aan het werk (‘Sustainable working life’) • Functioneren in werk in relatie met gezondheid
Het ontbreekt echter aan geschikt instrumentarium om het functioneren in werk in relatie tot gezondheid te meten.
Kwalitatieve studie (focusgroepen) •
Vanuit drie perspectieve gekeken naar functioneren op het werk: – – –
•
werkenden met langdurige gezondheidsproblemen HRM/leidinggevenden Bedrijfsartsen
Onderzoeksvragen: 1. 2. 3.
Hoe kan het nu dat de ene werkende aan het werk blijft, terwijl de ander uitvalt? Wat zijn signalen voor verminderd functioneren op het werk? Is het zinvol om functioneren op het werk te meten? Zo ja, waarom en hoe dan?
2
Functioneren in het werk in relatie met gezondheid. Femke Abma
19 November 2014
Signalen voor (verminderd) functioneren • Werkenden: – Functioneren op het werk gaat goed als ze zich uitgerust voelden, geen pijn hebben en als ze een balans konden vinden.
• HRM/leidinggevenden: – Compensatie van uren, het niet opnemen van vakantiedagen, de frequentie van verzuim, emotionele instabiliteit, kwaliteit van het werk.
• Bedrijfsartsen: – Verminderde aandacht, langzamer werken, eerder weggaan, kwaliteit van het werk, klachten van collega’s en/of klanten
Meten van functioneren op het werk • Werkenden: – “Het meten van het functioneren op het werk gerelateerd aan de gezondheid moet in een veilige, betrouwbare en open sfeer plaatsvinden”. – Instrument gebruiken als een ‘spiegel’
• HRM/leidinggevenden: – Geen consensus voor doel en gebruiker van instrument
• Bedrijfsartsen: – Om in kaart te brengen, monitoren over tijd, en richting geven voor interventies.
3
Functioneren in het werk in relatie met gezondheid. Femke Abma
19 November 2014
Conclusie • De resultaten geven aan dat een instrument om functioneren op het werk in kaart te brengen van werkenden met gezondheidsklachten zou behulpzaam zijn voor bedrijfsgezondheidszorg professionals en HRM/leidinggevenden. • Een instrument kan helpen bij het monitoren van het functioneren, als gespreksstarter, om informatie te delen, en richting aan te geven voor interventies om zo werkenden te helpen aan het werk te blijven.
Conceptueel model Work Functioning
Abma et al, 2012
4
Functioneren in het werk in relatie met gezondheid. Femke Abma
19 November 2014
Een nieuw instrument: de WRFQ • De Nederlandse versie van de Work Role Functioning Questionnaire (WRFQ 2.0) meet de ervaren moeite met het uitvoeren van de taakeisen in de afgelopen 4 weken.
• Hoofdvraag: “Hoeveel van de werktijd, in de afgelopen 4 weken, hebben uw fysieke gezondheid of emotionele problemen het moeilijk gemaakt om het volgende te doen?” • Antwoordschaal: 5 puntsschaal van ‘de hele tijd (100%)’ tot ‘helemaal niet (0%)’ met extra optie ‘niet van toepassing op mijn werk’.
WRFQ 2.0 • 27 items over 4 domeinen: – “Werkplanning en - uitvoering” (WSOD) bevat o.a. vragen over het kunnen volgen van een planning, het werken van het vereiste aantal uren; de werklast en voldoening in het werk; – “Fysieke taakeisen” (PD) bevat vragen over de fysieke eisen die het werk stelt; – “Mentale en Sociale taakeisen” (MSD) bevat vragen over de mentale/cognitieve en de interpersoonlijke relaties/sociale eisen van het werk; – “Flexibiliteitstaakeisen” (FD) bevat vragen over eisen van het werk die betrekking hebben over het omgaan met veranderingen, prioriteiten stellen en meerdere taken tegelijk uitvoeren.
5
Functioneren in het werk in relatie met gezondheid. Femke Abma
19 November 2014
WRFQ 2.0 en gezondheid WRFQ 2.0 subgroep scores voor gezondheid*
Werkplanning en – uitvoering Fysieke taakeisen Mentale en Sociale taakeisen Flexibiliteitstaakeisen Totaalscore
Goede-excellente gezondheid (Gemiddelde) 82.7
Slechte-matige gezondheid (Gemiddelde)
88.8 86.5
74.7 75.6
84.9 85.2
76.1 75.5
73.7
*Gezondheid is gemeten met de overzichtsvraag van de SF-12 ‘Hoe zou u over het algemeen uw gezondheid noemen?’ met als antwoord categorieën: ‘uitstekend’, ‘zeer goed’, ‘goed’, ‘matig’, en ‘slecht’.
Vergelijkbare verschillen voor hoge/lage mate van vermoeidheid, herstelbehoefte, mentale gezondheid, en fysieke gezondheid.
Work Functioning in een ‘bouw’ populatie N=134 (36% is man) Gemiddelde leeftijd 47 jaar 70% Hoger beroepsonderwijs of WO
De totale score voor de hele groep is 72.7. Die geeft aan dat ze ongeveer 25% van de tijd moeite ervarenmet het uitvoeren van de taakeisen gegeven hun gezondheidsstatus. Dat is te vergelijken met meer dan 1 dag in de week bij een fulltime baan
6
Functioneren in het werk in relatie met gezondheid. Femke Abma
19 November 2014
De SHARP-at work studie • Ontwikkeling van een interventie om terugval van ziekte verzuim te voorkomen bij werkenden die terug keren naar werk na een periode van verzuim door veel voorkomende psychische aandoeningen, de zgn. ‘common mental disorders’ (CMD). • Onder CMD wordt verstaan: depressie, angststoornissen en aanpassingsstoornissen
Iris Arends et al. 2010
Work Functioning in een CMD populatie
Werkplanning Werk uitvoering Fysieke taakeisen Mentale taakeisen Sociale taakeisen Totaalscore
Werkende populatie (Gemiddelde) 83,2 81,2 86,7 83,6 90,6 84,5
CMD populatie (Gemiddelde)
Cronbachs alpha’s
64.8 64.7 85.1 60.8 75.0 68,2
0.80 0.90 0.89 0.94 0.73 0.96
7
Functioneren in het werk in relatie met gezondheid. Femke Abma
19 November 2014
Depressie 100 90 80 70 60 50 40
Laag
30
Matig verhoogd
20
Sterk verhoogd
10 0
Somatisatie 100 90 80 70 60 50 40
Laag
30
Matig verhoogd
20
Sterk verhoogd
10 0
8
Functioneren in het werk in relatie met gezondheid. Femke Abma
19 November 2014
Verschillen in WRFQ over tijd Baseline
Na 3 maanden
Na 6 maanden
Na 12 maanden
Sign (p) (baseline-3 maanden)
Werkplanning
64.8
73.7
77.6
80.7
0.000
Werk uitvoering
64.7
73.4
77.2
79.3
0.000
85.1
90.4
92.3
93.5
0.160
60.8
72.0
78.4
77.8
0.000
75.0
80.4
85.7
89.1
0.120
68.2
76.7
81.1
83.0
0.000
Fysieke taakeisen Mentale taakeisen Sociale taakeisen Totaalscore
Verschillen over tijd 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10
Baseline Na 3 maanden Na 6 maanden Na 12 maanden
0
9
Functioneren in het werk in relatie met gezondheid. Femke Abma
19 November 2014
Conclusie • De WRFQ 2.0 kan gebruikt worden om het functioneren (gerelateerd aan gezondheid) in kaart te brengen en kan een bruikbaar instrument zijn voor professionals in de bedrijfsgezondheidszorg. • Het instrument laat zien waar de werknemer moeite mee heeft tijdens het uitvoeren van zijn of haar werk. • Onderzoek heeft uitgewezen dat het instrument in staat is om onderscheid te maken tussen groepen respondenten met hoge/lage mentale en fysieke gezondheid, vermoeidheid en herstelbehoefte.
Gebruik van de WRFQ 2.0 in de praktijk • Iedereen die meer dan 12 uur per week werkt kan de vragenlijst invullen. Er hoeft geen sprake te zijn van gediagnosticeerde gezondheidsklachten. • De WRFQ 2.0 kan onder andere (preventief) gebruikt worden om inzicht te geven in het functioneren, hierover een gesprek te starten en om richting aan te geven voor mogelijke aanpassingen in het werk. • Bij de inzet van het instrument in de praktijk is het belangrijk dat het gebruiksdoel vooraf duidelijk is en dat de uitkomsten zorgvuldig worden behandeld. Vooral in het geval dat de meeteigenschappen nog niet (voldoende) zijn onderzocht voor dat doeleinde.
10
Functioneren in het werk in relatie met gezondheid. Femke Abma
19 November 2014
Een blik op de toekomst… • Verder kijken dan functioneren in werk: duurzame inzetbaarheid: – De definitie van duurzame inzetbaarheid in het rapport van Van der Klink e.a. luidt: • Duurzaam inzetbaar betekent dat medewerkers doorlopend in hun arbeidsleven over daadwerkelijk realiseerbare mogelijkheden alsmede over de voorwaarden beschikken om in huidig en toekomstig werk met behoud van gezondheid en welzijn te (blijven) functioneren. Dit impliceert een werkcontext die hen hiertoe in staat stelt, evenals de attitude en motivatie om deze mogelijkheden daadwerkelijk te benutten.
• Hoe kunnen we er voor zorgen dat werkenden op een goede, gezonde en duurzame manier aan het werk kunnen blijven?
Post-doc projecten ‘Duurzame Inzetbaarheid’ binnen de afdeling Sociale Geneeskunde, UMCG •
Femke Abma: Duurzaam functioneren in werk – Ontwikkeling en evaluatie van instrumentarium • • •
•
Vertaling (NL) en validering van de Work Role Functioning Questionnaire (WRFQ 2.0) Voorspellers van functioneren in werk en functioneren in werk over tijd na de diagnose kanker Instrumentontwikkeling om DI in kaart te brengen vanuit een capability approach (Sen)
Wendy Koolhaas: Oudere werknemer en chronisch zieken – Ontwikkeling en evaluatie van interventies • • •
•
Perspectief werknemers en werkgevers belemmerende en ondersteunende factoren en behoeften Verschil in determinanten voor werknemers met en zonder chronische aandoening Interventie ‘Oplossingsgericht werken aan Duurzame Inzetbaarheid’
Haitze de Vries: Werken met chronisch ziekte en/of chronische pijn – Chronische ziekten en oplossingen voor arbeidsparticipatie • • •
Perspectief werknemers inzetbaarheid bij pijn aan het bewegingsapparaat Determinanten inzetbaarheid chronisch zieken Ontwikkeling handreiking Duurzame Inzetbaarheid voor organisaties
In samenwerking met: Jac van der Klink, Sandra Brouwer, Ute Bültmann
11
Functioneren in het werk in relatie met gezondheid. Femke Abma
19 November 2014
Meer informatie? •
Abma FI, Amick BC,3rd, Brouwer S, van der Klink JJL, Bültmann U. The cross-cultural adaptation of the Work Role Functioning Questionnaire to Dutch. Work: Journal of Prevention, Assessment & Rehabilitation. 2012; 43:203-10.
•
Abma FI, van der Klink JJ, Bultmann U. The work role functioning questionnaire 2.0 (dutch version): examination of its reliability, validity and responsiveness in the general working population. J Occup Rehabil 2013; 23:135-47.
•
Abma FI, van der Klink JJL, Bültmann U. Prognostic factors for successful work functioning in the general working population. J Occup Rehabil 2012, December (online first).
•
Abma FI, van der Klink JJ, Terwee CB, Amick III BC, Bültmann U. Evaluation of the measurement properties of self-reported health-related work-functioning instruments among workers with common mental disorders. Scand J Work Environ Health 2012; 38:5-18.
•
Abma FI, Bültmann U, Varekamp I, van der Klink JJ. Workers with health problems: three perspectives on functioning at work. Disabil Rehabil 2013; 35:20-6.
•
Abma FI, Work functioning: development and evaluation of a measurement tool (doctoral thesis). Groningen: University Medical Center Groningen, University of Groningen, 2012.
•
www.cosmin.nl
Of via
[email protected]
Bedankt voor jullie aandacht! Zijn er nog vragen?
[email protected]
12
