FTP Kennisbrief 22 ‐ Mei 2010 • AFM: Maatregelen in 2009 • AFM: Centrale thema’s 2010 • AFM: Controle op DVD • AFM: Pas op voor grondaanbieders! • Den Haag: Duaal WGA‐stelsel blijft voorlopig • Den Haag: Geen ondergrens BKR‐registratie • Den Haag: Vrijstelling permanent wonen in vakantiehuis • BrancheFlitsen • HypotheekFlitsen • PensioenFlitsen • LevenFlitsen • SchadeFlitsen • ZorgFlitsen • CommunicatieFlitsen AFM: Maatregelen in 2009 In 2009 heeft de AFM 414 maatregelen genomen tegen ‘de onderkant’ van de financiële dienstverlening (2008: 113 toezichtacties). Adviseurs en bemiddelaars kregen 23 boetes, 14 lasten onder dwangsom en 203 aanwijzingen. Verder trok de AFM 31 vergunningen in, deed ze éénmaal aangifte en bracht ze een publieke waarschuwing uit. In 141 dossiers kwam het tot een normoverdragend gesprek. Dit blijkt uit het Jaarverslag van de AFM. Het merendeel van de 23 boetes ziet op het onvoldoende inventariseren van de financiële positie, kennis en ervaring, doelstellingen en risicobereidheid van de consument bij het adviseren in bijvoorbeeld hypotheken, consumptieve kredieten en kapitaalverzekeringen. De AFM heeft één boete opgelegd voor niet‐passend pensioenadvies, maar verwacht hiervoor in 2010 meer boetes op te leggen. De AFM heeft ook boetes opgelegd aan bemiddelaars en adviseurs die verzuimd hebben interne incidenten aan de AFM te melden, zoals het constateren van valse documenten in dossiers die aangebracht worden door een onderbemiddelaar en de betrokkenheid van medewerkers in een politieonderzoek naar witwaspraktijken. De AFM trok na eigen onderzoek 31 vergunningen in, voornamelijk vanwege problemen bij het invullen van het self assessment. Er werden 203 aanwijzingen opgelegd aan adviseurs en bemiddelaars die het self assessment ondanks herhaald verzoek niet hadden ingevuld. De meeste van de 14 lasten onder dwangsom werden opgelegd vanwege het niet reageren op informatieverzoeken.
De FTP Kennisbrief is een uitgave van de nieuwsredactie van FTP Communicatie. De nieuwsbrief wordt iedere maand gratis naar belangstellenden gestuurd. Bij verder gebruik van de inhoud bronvermelding. FTP Kennisbrief 22 – mei 2010
AFM: Centrale thema’s 2010 In 2010 stelt de AFM 8 thema’s centraal als prioriteiten in het toezicht en de inzet van capaciteit: 1. productaanbieders gaan de klant centraal stellen; 2. kwaliteit van financiële dienstverlening wordt beter; 3. hoogte en risico’s van pensioenen worden transparanter; 4. meer doelgerichte en snellere aanpak zware schendingen integriteit. 5. kwaliteit (financiële) informatie kapitaalmarkten wordt verbeterd; 6. internationale handelsplatformen worden eerlijker en efficiënter; 7. toezicht op marktmisbruik wordt meer zichtbaar; 8. bevorderen kwaliteit Europees toezicht.
AFM: Controle op DVD De AFM gaat 4 keer per jaar extra letten op specifieke onderdelen in de informatieverstrekking van financieel dienstverleners. Van 6 mei t/m 20 mei vindt er een extra controleronde plaats op het DVD. De betrokken kantoren worden vooraf op de hoogte gesteld. Naast dit soort specifieke controles volgt de AFM op dagbasis hoe klanten worden geïnformeerd in reclame‐uitingen en ander materiaal. De onderzoeken vinden steekproefsgewijs plaats. Partijen die hun informatieverstrekking onvoldoende op orde hebben, worden de volgende keren standaard meegenomen in het onderzoek en krijgen een aantekening in het toezichtdossier.
AFM: Pas op voor grondaanbieders! De AFM waarschuwt consumenten voor beleggingen in grond. Het is “zeer onzeker” of de beloofde hoge rendementen gehaald kunnen worden. Consumenten worden vaak verleid met een hoog positief rendement door te speculeren op een bestemmingsplanwijziging. De AFM raadt consumenten aan om vooraf goed onderzoek te doen.
Den Haag: Duaal WGA‐stelsel blijft voorlopig Door de demissionaire status komt het kabinet niet meer met voorstellen om de WGA te privatiseren. Dit meldt minister Donner van Sociale Zaken aan de Tweede Kamer. Volgens de minister blijkt uit de evaluatie van de WGA niet dat er uit het oogpunt van preventie een verschil is in de aanpak van langdurig ziekteverzuim en het bevorderen van werkhervatting bij werknemers tussen publieke en privaat verzekerde werkgevers. Het huidige duale systeem werkt efficiënt, aldus de minister, doordat private verzekeraars en UWV concurreren en werkgevers zelf kiezen voor de beste oplossing voor hun zieke werknemers.
Den Haag: Geen ondergrens BKR‐registratie Minister De Jager van Financiën wil geen ondergrens voor een BKR‐registratie. Dat meldt hij in reactie op VVD‐Kamerlid Weekers die het ‘idioot’ vindt dat mensen gedurende 5 jaar geen hypotheek kunnen krijgen, alleen omdat ze bijvoorbeeld een telefoonrekening van € 90 niet op tijd betaald hebben. De Jager wil echter geen ondergrens, omdat die het moeilijker zou maken te voorkomen dat mensen te veel schulden krijgen. Hij stelt bovendien dat het risico op vergroting van betalingsproblemen bij personen met een achterstand op een mobiel telefoonabonnement drie keer hoger is dan bij de gemiddelde Nederlander.
De FTP Kennisbrief is een uitgave van de nieuwsredactie van FTP Communicatie. De nieuwsbrief wordt iedere maand gratis naar belangstellenden gestuurd. Bij verder gebruik van de inhoud bronvermelding. FTP Kennisbrief 22 – mei 2010
Den Haag: Vrijstelling permanent wonen in vakantiehuis Het ministerie van VROM heeft een wetsvoorstel ingediend dat gemeenten verplicht een woonvergunning of vrijstelling af te geven voor recreatiewoningen die al langere tijd permanent worden bewoond. De betreffende woning moet dan al vóór 31‐10‐2003 permanent bewoond worden. Dat moet concreet aangetoond kunnen worden óf aannemelijk gemaakt worden, bijv. door gegevens te overleggen over de WOZ, het ophalen van huisvuil en telefoonrekeningen. Als bewoners al in de Gemeentelijke Basis Administratie staan geregistreerd, mag een vergunning niet geweigerd worden. Een 2de voorwaarde voor een woonvergunning is dat er recent geen tijdelijke gedoogverklaring of dwangsom voor het staken van permanente bewonen is opgelegd. Is dat wel het geval, dan mag geen vergunning worden verstrekt. Is er echter sprake van een gedoogverklaring voor onbepaalde tijd, dan moet juist wel een vergunning worden gegeven. Dat geldt ook als gemeenten de permanente bewoning al vele jaren stilzwijgend hebben gedoogd. De woningen moeten uiteraard voldoen aan de Woningwet.
BrancheFlitsen Omzet online verzekeren De totale jaarlijkse omzet van online verzekeren bedraagt circa € 0,5 miljard. Het ene jaar € 100 miljoen meer, het ander jaar € 100 miljoen minder. Ter vergelijking: de totale schademarkt bedraagt jaarlijks € 13 miljard en de zorgmarkt zet jaarlijks € 35 miljard om. PensioenPoint opgeheven Afab heeft de formule PensioenPoint opgeheven en binnen Inbiznis geïntegreerd in Pro Pensioen dat ruim 50 kantoren telt. Pensioendesk failliet Pensioendesk Nederland is failliet. Allianz, Aegon, Avéro Achmea, Generali en Reaal hadden de samenwerking al per 1 januari opgezegd. Het bedrijf werd gefinancierd door Zwitserleven. Er waren circa 20 franchisenemers. Inmiddels heeft intermediairbedrijf Flexis Groep de naam en goodwill overgenomen. Flexis wil de naam, beeldmerken, domeinnamen en websites gaan hanteren voor nieuwe activiteiten. Ook is het klantenbestand van de franchiseorganisatie overgenomen en het recht om de contracten met de franchisenemers over te nemen. Virtueel Verbond voor kleiner intermediair Voor kleinere intermediairbedrijven (tot 10 medewerkers) is er een nieuwe belangenclub: het Virtueel Verbond van Intermediairs (VVI). Het VVI wil “het gezicht en de stem zijn van het kleinere intermediair in de zekerheid van de anonimiteit”. De club zegt complementair te zijn aan organisaties als Adfiz, niet concurrerend. Over de houding t.o.v. Fidin staat niets vermeld in de Position papers. Het VVI kiest voor virtuele en anonieme contacten vanwege de kwetsbaarheid van het kleine intermediair “door de macht en de lobby van de grote verzekeraars”. Lidmaatschap: € 10 per maand. DNB: Provisieloos abonnement is verzekeringsproduct Intermediairs die werken met een serviceabonnement zonder daarvoor provisie te ontvangen, zullen door De Nederlandsche Bank (DNB) beschouwd worden als rechtsbijstandverzekeraars. Daardoor moeten deze kantoren ook een vergunning als verzekeraar hebben. DNB vindt dat een serviceabonnement van een intermediair een verzekeringsproduct is omdat de dienstverlening wordt geboden bij onzekere voorvallen. DNB gaf vorig jaar al aan dat een adviseur geen abonnement kan aanbieden dat recht geeft op de dienstverlening die voor een assurantiekantoor gebruikelijk is, waarbij uitsluitend een vaste periodieke vergoeding aan de klant gevraagd wordt.
De FTP Kennisbrief is een uitgave van de nieuwsredactie van FTP Communicatie. De nieuwsbrief wordt iedere maand gratis naar belangstellenden gestuurd. Bij verder gebruik van de inhoud bronvermelding. FTP Kennisbrief 22 – mei 2010
• De Consumentenbond wil behoud van provisie op schadeverzekeringen omdat dit voor de consument het goedkoopst is. • Het Verbond van Verzekeraars is verbaasd over de DNB‐visie: “Dit kan niet het beoogde effect zijn gelet op de maatschappelijke discussie over de rol van het intermediair en diens beloning.” Als de talrijke vergelijkbare ‘serviceabonnementen’ als verzekeringen worden beschouwd, heeft dat vergaande gevolgen voor de consument én voor de aanbieders van dergelijke abonnementen. • Fidin wil een spoedoverleg met DNB. “DNB zet een streep door ontwikkelingen in de markt, gericht op nieuwe beloningsmodellen.” Fidin is bezorgd over de positie van de (vele) kantoren die nu al op abonnementsbasis werken of dit overwegen. • DNB heeft de Advies Periodieke Keuring (APK) van De Hypotheekshop goedgekeurd. CDFD‐advies gelijkstellingen Wft‐diploma's Het College Deskundigheid Financiële Dienstverlening (CDFD) heeft een aanvullende lijst van gelijkstellingen Wft‐diploma’s gepubliceerd. De lijst moet nog door de minister van Financiën formeel worden bekrachtigd. Verdiensten assurantiepersoneel Binnendienstmedewerkers en leidinggevenden van een assurantiekantoor verdienen dit jaar bijna 1% meer dan in 2008. Dit blijkt uit het beloningsonderzoek van Bureau D&O. Volgens het bureau hebben de slechte economische situatie en de verkrappende marges voor assurantiekantoren een salarisdrukkend effect. Het toenemende deskundigheidsniveau en de schaarste aan goed opgeleide en ervaren medewerkers stimuleren het salaris. Een kwart van de assurantiekantoren hanteert naast een vast salaris een variabele beloning. In 2010 heeft het gemiddelde kantoor bijna 8 fte’s (incl. vennoten of directeur/eigenaar). Een kwart van de kantoren verwacht de komende 2 jaar een (minimale) stijging van de personeelsbezetting, 17% verwacht een daling en ruim de helft voorziet een gelijke bezetting. Crisis kost verzekeraars $ 261 miljard Verzekeraars hebben wereldwijd $ 261 miljard verloren a.g.v. de financiële crisis, concludeert de Oeso. Europese verzekeraars verloren $ 69 miljard en Amerikaanse verzekeraars $ 189 miljard. AIG, ING Groep, Ambac Financial Group inc en Aegon waren samen goed voor de helft van de verliezen. AIG verloor bijna $ 100 miljard, ING Groep $ 18,6 miljard, Aegon $ 10,7 miljard en Fortis $ 9,3 miljard. De Oeso stelt dat verzekeraars hebben bijgedragen aan het ontstaan van de financiële crisis met verzekeringen op ingewikkelde financiële producten en kredietverzekeringen, en dan met name met het intrekken ervan sinds eind 2008. De organisatie concludeert dat verzekeraars geen grote verliezen hebben geleden door te beleggen in hypotheekgerelateerde financiële producten.
HypotheekFlitsen AFM: Nieuwe normen hypotheekverstrekking De AFM heeft nieuwe normen opgesteld ter voorkoming van overkreditering bij hypotheken. Volgens de AFM laat de bestaande norm nog te veel ruimte voor te hoge hypotheken. Zo kunnen een aantal huishoudtypes de minimumbehoeften voor levensonderhoud niet meer opbrengen en is het risico op restschuld vaak te groot doordat leningen hoger zijn dan de aankoopwaarde van de woning. De AFM vindt dat te vaak uitzonderingen zijn gebruikt om de norm te overschrijden. In de nieuwe AFM‐normen zal er naast het inkomen ook rekening worden gehouden met de hypotheekhoogte in verhouding tot de woningwaarde. De hypotheek mag maximaal 112% van de aankoopwaarde van het huis bedragen (nu: 125%). Daarbij moet het deel van de schuld boven de aankoopwaarde binnen 7 jaar worden afgelost of gedekt door opgebouwd vermogen (dit geldt niet voor NHG‐hypotheken). Ook vrij vermogen kan gebruikt worden ter afdekking van de schuld boven
De FTP Kennisbrief is een uitgave van de nieuwsredactie van FTP Communicatie. De nieuwsbrief wordt iedere maand gratis naar belangstellenden gestuurd. Bij verder gebruik van de inhoud bronvermelding. FTP Kennisbrief 22 – mei 2010
de woningwaarde. Bij verbouwing geldt de taxatiewaarde na de werkzaamheden als aankoopwaarde, waardoor ook (een deel) van de woningverbetering gefinancierd kan blijven worden. De AFM wil ook de huidige inkomensnorm aanpassen waarbij er beter rekening gehouden moet worden met de samenstelling en het budget van het huishouden (drie huishoudtypen). Het Ministerie van Financiën zal het toetskader hypothecaire kredietverlening verwerken in een Algemene Maatregel van Bestuur. Ten aanzien van het voorstel om te toetsen op basis van drie huishoudtypen krijgt de sector gelegenheid om met een alternatief voorstel te komen (dat getoetst wordt door de AFM) dat dezelfde doelstelling bereikt in het kader van risicobeperking voor consumenten. Het nieuwe toetskader moet begin 2011 ingaan. • De Consumentenbond vindt het AFM‐voorstel buitenproportioneel omdat het negatieve effecten heeft voor grote groepen huizenkopers. Kopers die ook de KK meefinancieren zien de hypotheeklasten in de eerste 7 jaar sterk stijgen. De nieuwe plannen richten zich op de schuldenproblematiek terwijl uit onderzoek van de bond blijkt dat er nauwelijks verband is tussen schuldenproblematiek en hypotheekverstrekkingen. • Na felle kritiek van banken en de Tweede Kamer heeft minister De Jager van Financiën het voorstel ingetrokken om gezinnen met kinderen een minder hoge hypotheek te geven. • Fidin en OvFD vinden dat de aanpak van overkreditering niet geïsoleerd, maar coherent in samenhang met de totale woningmarktproblematiek moet worden aangepakt. Negatief zijn ze over de verplichte vervroegde aflossing van 12% in 7 jaar. Ook betreuren ze het dat de AFM qua financiering geen rekening houdt met eventuele verzekeringen die het risico op restschuld kunnen verminderen. AFM: Hypotheekverstrekkers gedragen zich beter De AFM signaleert dat er steeds minder overkreditering plaats vindt bij het verstrekken van hypotheken. Dat zei bestuursvoorzitter Hoogervorst bij de presentatie van het Jaarverslag 2009. Volgens hem komt het betere verstrekkingsbeleid deels door de financiële crisis en deels door de negatieve publiciteit die gepaard gaat met overtredingen. SER‐commissie wil hervorming woningmarkt Een onafhankelijke commissie van de Sociaal‐Economische Raad (SER) stelt voor de eigen woning in het belastingstelsel in box 3 te plaatsen zodat eigenaren van duurdere woningen minder profiteren van de hypotheekrenteaftrek. Verder wil de commissie de overdrachtsbelasting afschaffen. Op de huurmarkt zouden voor goede, maar relatief goedkope woningen hogere huren moeten gelden, vooral daar waar veel vraag naar huurwoningen is. Volgens het Centraal Planbureau leiden deze voorstellen bij koopwoningen tot een prijsdaling van 5 tot 10%, maar komt de woningmarkt wel weer in beweging. Ook de Stichting Vastgoed Overleg pleit voor een brede hervorming van de woningmarkt. De stichting vindt dat de hypotheekrenteaftrek per 2014 gefaseerd in 30 jaar moet worden afgebouwd, dat er voor huurders in de sociale sector om de 5 jaar een inkomenstoets moet komen om scheefwonen tegen te gaan en dat de overdrachtsbelasting wordt afgeschaft. (On)tevredenheid over hypotheekadvies Van alle hypotheekklanten zijn 4 op de 6 zeer tevreden over het hypotheekadvies en is 1 op de 6 niet tevreden. Dit blijkt uit de Kwaliteitscheck Hypotheekadviseur door Independer. Ruim 8.000 mensen hebben een oordeel gegeven over hun hypotheekadvies. Inmiddels hebben ruim 1.600 hypotheekkantoren zich aangemeld bij Independer. Econoom: Woekerpolissen schaden huizenmarkt De ruim 1 miljoen ‘woekerpolissen’ die gekoppeld zijn aan een hypotheek vormen een bedreiging voor de huizenmarkt. Dit stelt hoogleraar Financiële Markten Arnoud Boot n.a.v. het boek ‘De Woekerpolisaffaire’. De aan hypotheken gekoppelde beleggingspolissen kunnen huizenbezitters in de toekomst opzadelen met restschulden die voor hen mogelijk onbetaalbaar zijn. Hierdoor dreigen de huizenprijzen nóg verder omlaag te gaan. De schade die Nederland hierdoor oploopt, overschrijdt de grens van € 20 miljard, berekende Boot. Dat is het tienvoudige van de schikking die verzekeraars vorig jaar met enkele gedupeerdenstichtingen overeenkwamen. Volgens Boot zijn toezichthouders De FTP Kennisbrief is een uitgave van de nieuwsredactie van FTP Communicatie. De nieuwsbrief wordt iedere maand gratis naar belangstellenden gestuurd. Bij verder gebruik van de inhoud bronvermelding. FTP Kennisbrief 22 – mei 2010
zéér ongerust over het scenario dat alle polishouders hun recht gaan halen en daarbij in het gelijk gesteld worden. “Dat zou enkele verzekeringsmaatschappijen aan het wankelen kunnen brengen”. Boot pleit voor een onafhankelijk onderzoek. Het Verbond noemt de kritiek “niet nieuw”. KNB: Nader beraad over derdengelden Half april meldde het bestuur van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) dat het de ‘Beleidsregel beperking uitbetaling van gelden aan derden’ zou aanscherpen. Daarmee zou de uitzondering ‐ namelijk dat de notaris het honorarium uitbetaalt aan adviseurs als makelaars, hypotheekadviseurs of advocaten ‐ komen te vervallen. Inmiddels heeft de KNB aangegeven dat de toelichting op de beleidsregel vooralsnog ongewijzigd blijft. Het bestuur van de KNB beraadt zich nog wel op de rol en de positie van de notaris m.b.t. tot derdengelden. WEW: Meer NHG‐hypotheken In het 1ste kwartaal van 2010 hebben 30.000 huishoudens hun hypotheek afgesloten met NHG (1ste kwartaal 2009: circa 17.000). Momenteel worden 4 van de 5 woningaankopen gefinancierd met NHG; voorheen was dat 1 op de 2 woningen. Het betreft 25.000 (2009: 13.000) leningen voor de aankoop van een woning en 5.000 leningen (2009: 4.000) voor woningverbetering. In het 1ste kwartaal van 2010 heeft NHG‐uitvoerder WEW 307 verliesdeclaraties ontvangen wegens gedwongen verkoop (1ste kwartaal 2009: 167). Voor heel 2010 worden 1.250 (2009: 750) gedwongen verkopen met verlies verwacht. In 15% van de gevallen is werkloosheid de oorzaak, in 35% van de gevallen echtscheiding. WEW: Boete voor fout verstrekte NHG‐hypotheken Financiële instellingen die fouten maken bij het verstrekken van NHG‐hypotheken moeten in de toekomst kunnen worden beboet. Directeur Karel Schiffer van het Waarborgfonds Eigen Woningen is met de overheid in overleg over een boetesysteem. Vooral in de hoogtijperiode 2003 – 2006 hebben mensen een NHG‐hypotheek gekregen terwijl dat eigenlijk niet kon, bijvoorbeeld omdat de huizenkoper nog een andere schuld had uitstaan. De fouten hebben ertoe geleid dat het Waarborgfonds de afgelopen 2 jaar financiers van hypotheken minder schadeloos hebben gesteld nadat huiseigenaren hun hypotheeklasten niet meer konden opbrengen. Een boetesysteem moet het aantal fouten terugdringen, aldus Schiffer. In 2008 en 2009 kregen financiers bij ongeveer een kwart van de NHG‐hypotheken hun geld niet volledig terug als een huiseigenaar de hypotheek niet meer kon betalen. In de jaren ervoor ging het om hooguit 14%. Twijfels aan waardering NHG‐hypotheek Kredietbeoordelaar Fitch betwijfelt of de Nederlandse hypotheken met NHG de hoogste kredietwaardering kunnen behouden. Fitch wijst er op dat banken de afgelopen jaren niet al hun geld hebben teruggekregen uit het Waarborgfonds Eigen Woningen als huiseigenaren niet meer aan hun verplichtingen konden voldoen. Nu hebben schuldpapieren van NHG‐hypotheken nog een triple A‐waardering. Als Fitch overgaat tot een afwaardering wordt het duurder om de hypotheken te financieren. Dit kan ook gevolgen hebben voor mensen die een NHG‐hypotheek willen aanvragen. Taxatienormen voor NHG‐financieringen Begin april hebben de brancheverenigingen van taxateurs (NVM, VBO, VastgoedPRO) de normen (pdf) gepubliceerd voor taxateurs en taxatierapporten en de controle hierop. Voor dit moment betekent dit dat de tot 1 juli 2010 erkende validatie‐instituten, die de taxatierapporten namens NHG controleren, per 1 mei 2010 de normen van de brancheverenigingen dienen te volgen. Ook is de tijdelijke erkenning verlengd tot 1 januari 2011. Daarna dient een erkend validatie‐instituut te voldoen aan de dan geldende certificeringsregeling. CBS: Hypotheekverstrekking gehalveerd In 2009 hebben huishoudens voor € 19 miljard aan hypothecaire leningen gesloten. Dat is het laagste niveau sinds 1995, aldus het CBS. De totale hypothecaire schuld van alle huishoudens bedroeg eind vorig jaar € 637 miljard (2008: € 618 miljard). In 2006 en 2007 groeide de hypotheekmarkt nog met ongeveer € 40 miljard per jaar.
De FTP Kennisbrief is een uitgave van de nieuwsredactie van FTP Communicatie. De nieuwsbrief wordt iedere maand gratis naar belangstellenden gestuurd. Bij verder gebruik van de inhoud bronvermelding. FTP Kennisbrief 22 – mei 2010
IG&H: Minder hypotheken Het aantal afgesloten hypotheken is de eerste 2 maanden van dit jaar gedaald met 11% t.o.v. een jaar geleden. Dat meldt IG&H Consulting o.b.v. gegevens van het Kadaster. Volgens het adviesbureau heeft het politieke debat over beperking van de hypotheekrenteaftrek aan de daling bijgedragen. NVM: Wisselend beeld woningmarkt De NVM meldt dat de prijs van een gemiddelde koopwoning in het 1ste kwartaal met 0,4% is gestegen tot € 232.000. In totaal werden de eerste 3 maanden van dit jaar 30.500 woningen verkocht. Dat is 14,7% meer dan in dezelfde periode 2009. De tijd dat een woning te koop staat, is verder toegenomen tot 231 dagen. Bijna 31% van de huizen staat langer dan een jaar te koop (2008: 17%). Er staan 175.000 woningen te koop, evenveel als in 2009. NVM‐woningmakelaars zagen in 2009 de omzet met 27,2% dalen. In 2009 daalde het aantal transacties met 30% tot 127.000 (2008: ruim 180.000). Kadaster: Hypotheekproductie daalt minder In februari er is voor € 4,5 miljard aan nieuwe hypotheken ingeschreven bij het Kadaster: 3% minder dan in februari 2009. Vorig jaar februari bedroeg de productiedaling nog 41% t.o.v dezelfde maand 2008. In februari 2010 is het aantal nieuwe woninghypotheken met 4,6% gedaald en bedroeg de gemiddelde hypotheek bijna € 251.500 euro (februari 2009: € 247.367). Banken zagen de hypotheekomzet met 3% dalen waarmee hun marktaandeel ruim 62% is. De hypotheekbanken en bouwfondsen hebben een marktaandeel van 12,7% en buitenlandse partijen 1,5%. CBS: Prijsdaling blijft afvlakken De prijzen van verkochte bestaande koopwoningen waren in maart gemiddeld 3,5% lager dan in maart 2009. Vergeleken met februari waren de prijzen 0,3% lager. De prijsdalingen lijken de laatste 2 maanden af te vlakken, zo blijkt uit cijfers van het CBS en het Kadaster. Alle typen bestaande koopwoningen waren goedkoper dan een jaar eerder. Appartementen daalden met 2,5% het minst in prijs; vrijstaande woningen daalden met 4,6% en twee‐onder‐een‐kapwoningen met 4,0%. In alle provincies waren de prijzen lager dan in maart 2009. In maart werden ruim 11.000 bestaande woningen verkocht: 16% meer dan in maart 2009. Jaap.nl = Telegraaf De 50% aandelen van DSB in huizenzoeksite Jaap.nl zijn door de curatoren verkocht aan Telegraaf Media Nederland. Jaap.nl is na Funda de tweede huizenzoeksite met ongeveer 750.000 unieke huizenzoekers. Verkopers trekken woning (tijdelijk) terug 1 op de 5 te koop staande huizen wordt weer van de markt gehaald omdat de verkoop tegenviel. Dit blijkt uit een analyse over woningen die online te koop worden aangeboden door softwarebedrijf Dankers & Frank. In 2009 ging het om 41.000 huizen. In totaal stonden op Funda 190.000 ‘objecten’ te koop. De NVM bevestigt de trend. Volgens de NVM werden in de periode november 2008 t/m november 2009 circa 66.000 woningen onverkocht van de markt gehaald. Een deel van deze woningen komt later terug op de markt tegen een lagere vraagprijs of met nieuwe foto’s. AFM‐boete voor ELQ De AFM heeft op 20‐04‐2010 een bestuurlijke boete van € 48.000 opgelegd aan ELQ Hypotheken omdat het bedrijf beoordelingscriteria hanteerde die onvoldoende gericht waren op het voorkomen van overkreditering (overtreding van art. 115, eerste lid, van het BGfo). De AFM ziet de Gedragscode Hypothecaire Financieringen (GHF) als een gedegen invulling van de open normen t.a.v. overkreditering. De boete is opgelegd omdat ELQ bij de berekening van het deel van het inkomen dat materieel aan woonlasten mag worden uitgegeven, uitgaat van het gezamenlijke inkomen terwijl de GHF voorschrijft dat hiervoor alleen het hoogste inkomen mag worden gehanteerd. Ook hanteerde ELQ hogere woonlastenpercentages dan die in de GHF‐tabellen. Tot slot gaf ELQ bij een overschrijding van de GHF‐norm slechts in algemene bewoordingen aan waarom het verstrekte De FTP Kennisbrief is een uitgave van de nieuwsredactie van FTP Communicatie. De nieuwsbrief wordt iedere maand gratis naar belangstellenden gestuurd. Bij verder gebruik van de inhoud bronvermelding. FTP Kennisbrief 22 – mei 2010
hypothecaire krediet toch verantwoord was, zonder cijfermatige onderbouwing. ELQ verstrekt sinds september 2008 geen hypotheken meer in Nederland en beheert alleen bestaande hypotheken. Eigen Huis (semi) verontwaardigd over einde koopsubsidie Vereniging Eigen Huis en De Telegraaf stellen dat 1.000 tot 1.500 starters gedupeerd worden doordat de koopsubsidiepot eerder leeg is dan zij konden weten. Eigen Huis stelt dat uitvoeringsorgaan Agentschap NL al op 29 maart wist dat de subsidiepot leeg was, maar pas op 13 april bekendmaakte dat alle aanvragen na 29 maart worden afgewezen. Mensen die tussen deze twee datums een huis kochten en een aanvraag indienden, krijgen nu geen subsidie meer en kunnen in ernstige financiële problemen komen of zien zich gedwongen de koop te ontbinden. Aldus Eigen Huis. Eigen Huis maakt ten onrechte ophef. Op 23 maart liet minister Van Middelkoop (VROM) al weten dat de pot voor de koopsubsidie bijna leeg was. Bovendien gaven SenterNovem en Agentschap NL al vanaf 19 maart op hun sites aan hoeveel aanvragen nog konden worden toegekend: “Vanaf maandag 22 maart 2010 kunnen aanvragers … dagelijks op de website van Koopsubsidie lezen hoeveel aanvragen toegekend kunnen worden met het resterende budget.” Op 29 maart bleek het budget overschreden te zijn. Vooral meer huurwoningen met energielabel Eind 2009 had bijna een kwart van de Nederlandse woningen een energielabel. Halverwege 2009 was dit nog 13%. Het aandeel woningen met een energielabel verschilt flink tussen de provincies. In Zeeland nam het aandeel gelabelde woningen fors toe, maar Groningen blijft koploper met 30%. Utrecht en Noord‐Holland zijn met 18% hekkensluiters. Er zijn slechts 70.0000 gelabelde koopwoningen en bijna 1,5 miljoen gelabelde huurwoningen.
PensioenFlitsen Pensioenvisie kabinet Het kabinet heeft op basis van de bevindingen van commissies Goudswaard en Frijns conclusies getrokken voor de toekomst van het Nederlandse pensioenstelsel. Het gaat om het beleggingsbeleid van de pensioenfondsen, de kosten van de vergrijzing en aanpassingen in de aanvullende pensioenen. Het kabinet wil meer zekerheid voor pensioengerechtigden, een reëler vooruitzicht van pensioen en meer helderheid over risico’s. Het kabinet wil deze zaken via overleg met de sociale partners en via het wettelijk kader (Pensioenwet en Financieel Toetsingskader) aanpassen. Concreet stelt het kabinet voor dat: • pensioenfondsen pensioenregelingen kunnen afspreken waarbij een waardevast pensioen voorop staat dat rekening houdt met gestegen kosten van levensonderhoud; • pensioenfondsen onder voorwaarden pensioenaanspraken kunnen aanpassen als de financiële positie van een pensioenfonds dat noodzakelijk maakt; • pensioenfondsen meer in reële termen met de deelnemers moeten communiceren; • de pensioenaanspraken afhankelijk kunnen worden van de levensverwachting om de financiële schokbestendigheid van de pensioenfondsen te vergroten; • het huidige Financiële Toetsingskader wordt aangepast om de zekerheid van de pensioenen te vergroten; • pensioenfondsen bij zwaar weer iets meer tijd krijgen voordat zij herstelplannen moeten indienen. Het kabinet wil werknemers – vanwege de mogelijkheid van voorwaardelijke pensioenaanspraken gebaseerd op de financiële positie en/of levensverwachting – de kans geven langer door te werken dan tot 65 jaar en komt daarom nog vóór de zomer met een voorontwerp van wet daartoe. DNB: Kleine pensioenfondsen presteerden beter dan grote Kleine pensioenfondsen zijn beter door de crisis gekomen dan grote fondsen. Dat blijkt uit cijfers van de Nederlandsche Bank. Kleine pensioenfondsen belegden in minder complexe effecten en dekten hun renterisico beter af. De dekkingsgraad van de doorgaans kleine ondernemingspensioenfondsen
De FTP Kennisbrief is een uitgave van de nieuwsredactie van FTP Communicatie. De nieuwsbrief wordt iedere maand gratis naar belangstellenden gestuurd. Bij verder gebruik van de inhoud bronvermelding. FTP Kennisbrief 22 – mei 2010
daalde tussen het 3de kwartaal van 2007 en 1 januari 2010 van 150 naar 116%. De grote bedrijfstakfondsen hadden een verval van 149 naar 106%. De uitkomsten contrasteren met de uitspraak van DNB‐directeur Joanne Kellermann dat het aantal pensioenfondsen zou moeten afnemen van 600 naar 100. Dat zou leiden tot een hoger kennisniveau van fondsbestuurders, want met minder fondsen “is het makkelijker om deskundige bestuurders te vinden”. CBS: Financieel vermogen huishoudens Het financieel vermogen (bezittingen ‐/‐ schulden) van huishoudens is in 2009 met € 136 miljard toegenomen, de grootste jaartoename ooit. Hiermee is ruim de helft van het in 2008 verdampte vermogen terugverdiend. De toename is vooral te danken aan het herstel van de aandelenkoersen. Koerswinsten op beleggingen zorgden voor een vermogensstijging van € 123 miljard, waarvan € 91 miljard in beheer is bij pensioenfondsen. De eigen aandelen van huishoudens stegen met € 26 miljard. CBS/TNO: Meer acceptatie doorwerken tot 65ste 42% van de werknemers wil doorwerken tot 65 jaar (2005: 21%). Slechts 13% wil ook na het 65ste levensjaar werken. Dit blijkt uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2009 door TNO en CBS. Het zijn vooral 55‐plussers die niet tot hun 65ste willen doorwerken. Er is weinig verschil tussen mannen en vrouwen. Werknemers met een hogere opleiding willen vaker tot 65 jaar doorwerken dan middelbaar en laag opgeleiden en het zijn vooral hoogopgeleide mannen die na hun 65ste willen doorwerken. Woekerpensioen niet altijd gecompenseerd Niet alle ‘woekerpensioenen’ komen in aanmerking voor compensatie, zo blijkt uit navraag door het Financieele Dagblad bij het Verbond van Verzekeraars. Polissen met een gegarandeerde uitkomst worden niet gecompenseerd. Verzekeraars hebben toegezegd dat ze alle semicollectieve polissen gingen omzetten naar collectieve polissen en de financiële schade zouden compenseren. De inmiddels afgesproken kostennorm geldt echter alleen voor contracten op basis van een beschikbare premieregeling met beleggingsmogelijkheid (waarbij de uitkomst onzeker is). Andere polissen vallen niet onder de norm, omdat de deelnemer daarbij wel een afgesproken bedrag krijgt, laat het Verbond weten. Semicollectieve polissen met een eind‐ of middelloonregeling en polissen met een beschikbare premieregeling waarbij het eindkapitaal is gegarandeerd worden dus niet gecompenseerd.
LevenFlitsen Particulieren stappen uit beleggingsfondsen De particuliere beleggersmarkt in Nederland is op het laagste niveau aangeland sinds 1997. In totaal belegden 920.000 huishoudens: 3% minder dan een jaar eerder. Dat blijkt uit onderzoek van Millward Brown. In 2009 startten 30.000 huishoudens met beleggen tegen 51.000 in 2008. Beleggers zijn wel positiever gestemd en ze nemen meer risico. Zij beleggen meer in aandelen, maar minder in beleggingsfondsen. Sinds 2000 belegde driekwart van de beleggers in een fonds, nu is dat nog 62%. Ruim de helft van de beleggers gebruikt een professionele adviseur. Levensverzekeringen uit de gratie De omzet van levensverzekering is in januari en februari opnieuw gedaald, zo meldt het Centrum voor Verzekeringsstatistiek (CVS). De nieuwe productie van Nederlandse levensverzekeraars is in de eerste 2 maanden van dit jaar met 17% gedaald t.o.v. dezelfde periode in 2009 toen de nieuwe productie al met 25% was gekrompen vergeleken met dezelfde periode in 2008. Toen werd er nog € 1,7 miljard aan nieuwe levensverzekeringen afgesloten. Dit jaar was dat minder dan € 1,1 miljard. Redenen voor de afname: de economische omstandigheden, de zwakke huizenmarkt, maar vooral het feit dat consumenten geen vertrouwen meer hebben in levensverzekeringen als instrument bij het opbouwen van vermogen. Ze stappen massaal over naar bankspaarproducten, die als goedkoper en eenvoudiger worden gezien. Verzekeraars verwachten dat de vraag zich niet zal herstellen. De FTP Kennisbrief is een uitgave van de nieuwsredactie van FTP Communicatie. De nieuwsbrief wordt iedere maand gratis naar belangstellenden gestuurd. Bij verder gebruik van de inhoud bronvermelding. FTP Kennisbrief 22 – mei 2010
Delta Lloyd schrapt lijfrentepolissen Delta Lloyd schrapt per 1 juni de particuliere levensverzekeringsproducten Financieel VrijheidsPlan (Lijfrente, Gouden Handdruk, Hypotheek en Kapitaal) en de traditionele Lijfrenteverzekering tegen premiebetaling. Delta Lloyd kiest voor bancaire oplossingen. Delta Lloyd blijft wel actief op de particuliere levenmarkt met overlijdensrisicoverzekeringen, direct ingaande lijfrentes en hypotheekspaarverzekeringen.
SchadeFlitsen Autopolissen vaak onbegrijpelijk De polisvoorwaarden van de meeste autoverzekeraars zijn volslagen onbegrijpelijk voor de gemiddelde consument, zo blijkt uit onderzoek van Verzekeringssite.nl. In het onderzoek zijn de polisvoorwaarden van 46 autoverzekeraars onderzocht op begrijpelijke taal. Vrijwel alle onderzochte voorwaarden scoren taalniveau C1, een niveau dat 60% van de consumenten niet begrijpt. De voorwaarden van Neerlandia, VVS, Hema, Erasmus en Noordhollandse van 1816 scoren zelfs taalniveau C2. Ditzo, InShared en Orion Direct scoorden bovengemiddeld met B2‐niveau. Autopolissen goedkoper dan in 2008 Autoverzekeringen zijn nu 12% goedkoper dan in 2008. Dat blijkt uit de Research Special Autoverzekeringen van MoneyView. De goedkoopste aanbieder nu is 30% goedkoper dan de goedkoopste aanbieder in 2008. Meer schadegevallen Waarborgfonds Het Waarborgfonds Motorverkeer heeft vorig jaar ruim 53.000 schadegevallen behandeld en in totaal € 60 miljoen aan schadevergoeding uitgekeerd (2008: € 57 miljoen). Dit blijkt uit het jaarverslag over 2009. In ruim 30.000 van de behandelde schadegevallen ging het om schade aan een geparkeerde auto. In iets meer dan 1.700 dossiers was sprake van letsel, terwijl beschadigd wegmeubilair tot ruim 15.500 claims leidde. Weer meer arbeidsongeschiktheidsuitkeringen In het laatste kwartaal van 2009 is het aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen voor het eerst in 7 jaar weer licht toegenomen. Eind 2009 zijn er 834.000 arbeidsongeschiktheidsuitkeringen (WAO, WAZ, WIA, Wajong) verstrekt. In de afgelopen 2 jaar nam het aantal WIA‐ en Wajong‐uitkeringen met gemiddeld 2.800 per maand toe.
ZorgFlitsen Schuldhulpverlening wanbetalers Zorgverzekeraars Nederland en de NVVK, de vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren, gaan mensen helpen die hun zorgpremie niet kunnen betalen. De gemaakte afspraken over de uitvoering van de schuldhulpverlening zijn vastgelegd in een convenant. Sinds september 2009 regelt de ‘Wet structurele maatregelen wanbetalers zorgverzekering’ (onderdeel van de Zorgverzekeringswet) dat bij wanbetalers met een premieachterstand van meer dan 6 maanden, een bedrag ingehouden kan worden op het salaris of de uitkering. Dit bedrag is 30% hoger dan de nominale premie voor de basisverzekering. In principe wordt de inhouding pas stopgezet als de schuld is voldaan. Op grond van het convenant wordt de inhouding nu ook gestopt als er een stabilisatieovereenkomst is aangegaan tussen de wanbetaler en de schuldhulpverlenende organisatie. Het aantal wanbetalers in de zorg is volgens het CBS vorig jaar met 62.000 gestegen naar 318.000.
De FTP Kennisbrief is een uitgave van de nieuwsredactie van FTP Communicatie. De nieuwsbrief wordt iedere maand gratis naar belangstellenden gestuurd. Bij verder gebruik van de inhoud bronvermelding. FTP Kennisbrief 22 – mei 2010
CommunicatieFlitsen Driekwart intermediairsites heeft geen nieuws Driekwart van de websites van intermediairs bevat geen nieuwsberichten of actualiteiten, 21% heeft wel een nieuwsvoorziening. Op de sites die wel nieuws brengen, staat in bijna 40% van de gevallen sterk verouderd nieuws. Dat blijkt uit een steekproef onder 850 intermediairsites. Van de kantoren die nieuwsberichten op hun site presenteren, doet 33,5% dat op een kwalitatief goede manier. Daar is het nieuws relevant voor de doelgroep, begrijpelijk geschreven en actueel. Van de ‘goed’‐scorende kantoren vult ongeveer eenderde zelf het nieuws in en tweederde neemt het nieuws af van een nieuwsformule als DenK, Hofstaete of FTP Communicatie. De overige nieuwspresentatie is onder de maat, verouderd of niet passend bij de dienstverlening: 14% plaatst algemene berichten van kranten of tijdschriften die niet worden geselecteerd op relevantie en bij 38% is het nieuws sterk verouderd (laatste bericht ouder dan 6 maanden). Conclusies steekproef: • 73% van de intermediairs heeft een website zonder nieuws of actualiteiten • 21% van de websites presenteert nieuwsberichten. Van deze kantoren: o presenteert 33,4% het nieuws op een kwalitatief goede manier o presenteert 38% sterk verouderde berichten o laat 20% het nieuws verzorgen door een extern bureau o neemt 14% algemene nieuwsberichten over van landelijke media o presenteert 6% alleen kantoornieuws FTP Communicatie: “Het verrast ons niet dat driekwart van de kantoren geen nieuws op hun site plaatst. Een site kan zelfs heel goed zijn zonder actualiteiten te bevatten. Maar mét een goede nieuwsvoorziening laat je wel zien dat je actueel bent en beloon je regelmatige bezoekers van je site. De eerste keuze is dus: wel of niet doen? Doe je het wel, dan moet je weten of je het zelf doet of via een extern bureau. Wil je het nieuws zelf plaatsten op je site, dan heb je een enthousiasteling of een webredacteur nodig die dagelijks het nieuws bijhoudt, de berichten in heldere woorden kan vertalen naar de doelgroep en op de site plaatst. Laat je het over aan een extern bureau, dan moet je je afvragen hoeveel geld je ervoor over hebt en of het nieuws voldoet aan jouw criteria.” Kwalitatief goede nieuwsberichten volgens FTP Communicatie: • Frequentie: wordt het nieuws regelmatig (dagelijks, wekelijks, maandelijks) ververst • Relevantie: zijn de nieuwsberichten relevant voor de doelgroep • Klantgericht: zijn de nieuwsberichten vertaald in heldere en begrijpelijke taal • Branchegericht: passen de nieuwsberichten bij de dienstverlening van de afzender
Redactie voor financiële professionals De FTP Kennisbrief is samengesteld door de redactie van FTP Communicatie die dagelijks het vaknieuws verzorgt voor verzekeraars en intermediairorganisaties. De nieuwsbrief wordt verstuurd naar 3.000 professionals werkzaam bij verzekeraars, ketens, serviceproviders en intermediairs. Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door TDM, Fintool.nl en Hofstaete. Wilt u nadere informatie over onze nieuwsservice, neem dan contact op met FTP Communicatie, telefoonnummer 0252 ‐ 68 31 00, www.ftpcommunicatie.nl of www.ftpnieuws.nl. Hoewel alle teksten met de grootst mogelijk zorg zijn samengesteld, kan geen enkel recht worden ontleend aan de inhoud hiervan. FTP Communicatie aanvaardt geen aansprakelijkheid voor onjuistheden. Bij verder gebruik van de teksten stellen wij bronvermelding op prijs.
De FTP Kennisbrief is een uitgave van de nieuwsredactie van FTP Communicatie. De nieuwsbrief wordt iedere maand gratis naar belangstellenden gestuurd. Bij verder gebruik van de inhoud bronvermelding. FTP Kennisbrief 22 – mei 2010
