FREINET (H)ERKENT TALENT m akkelijk gezegd
Studiedag Freinetbeweging 7 november 2014 Enschede
De inhoud van deze studiedag zal met name in het teken staan van het pedagogische kenmerk, succes stimuleert. In dit kenmerk wordt benadrukt dat we niet willen uitgaan van de tekorten, maar juist als vertrekpunt nemen waar een kind wel goed in is. Nu de minister en staartsecretaris zo het accent leggen op toptalenten en de ontwikkeling daarvan, willen wij verkennen op welke we wijze aan kunnen sluiten bij de kracht van elk kind. Elk kind heeft talent, als je dat maar erkent en herkent.
De dag begint in De Performance Factory, een bruisende 'talentenfabriek' voor onderwijs, kunst, cultuur, sport en ondernemerschap. Zie voor adres en route hieronder.
PROGRAMMA 9.45 10.15 10.30
Inloop en inschrijven voor de workshops. (Performance Factory). Koffie, thee. Opening en welkom. (Performance Factory) Inleiding Freinet (H)erkent talent. (Performance Factory) De inleiders van de studiedag zijn Jeroen Bron (SLO) en Jimke Nicolai (BLL). In een samenspraak met elkaar en met de zaal zullen zij het hebben over:
FREINET (H)ERKENT TALENT… makkelijk gezegd daarbij staat het pedagogische kenmerk dat succes stimuleert centraal. Kinderen hebben het recht te voelen en horen dat ze het goed doen. Dat is iets anders dan vissen naar complimenten en felicitaties. We werken in ons onderwijs vooral vanuit het deficiëntie model: je kunt het nog niet, dus bieden we een programma aan om het je te leren. Zo gaan we ook om met de leraar en zo gaat de leraar ook om met zichzelf: ‘Oei ik heb gefaald, want de scores zijn ver onder de maat…” Die negatieve benadering ombuigen naar een positief succesmodel biedt een basis om kinderen elkaar aan te spreken op kracht en elan. Vanuit reacties van kinderen op de freinetschool gaan Jeroen en Jimke met elkaar en met de zaal in interactie over de spanning tussen: succes stimuleert en de harde werkelijkheid. 11.00 Start workshopronde 1 (De Bothoven) (De workshops worden georganiseerd in freinetschool De Bothoven. Dit is een paar minuten van de Performance Factory verwijderd). 12.30 Lunch (De Bothoven) Tijdens de lunch kun je de school bekijken. De Freinetwinkel en Bureau Levend Leren zijn aanwezig met boeken en materialen. Collega’s die iets willen presenteren: tafels en prikwanden beschikbaar. 13.30 Tweede ronde workshops (De Bothoven) 15.00 Pauze met koffie, thee. Tijdens deze pauze wandelen we terug naar De Performance Factory 15.30 ‘ Talent oet Twenth’: ongekend talent 15.45 Presentatie van het boek MEE EENS Tijdens de studiedag wordt het boek MEE EENS gepresenteerd. Het boek is geschreven voor (freinet)scholen die met Freinet willen werken. Iedereen is het er wel over eens dat de klassenvergadering en burgerschap hele sterke onderdelen zijn van onze werkwijze. Deelnemers aan de studiedag ontvangen de eerste exemplaren van het boek met fikse korting.
16.00 Sluiting met hapje en drankje 16.15 De Algemene Ledenvergadering vindt plaats. Voor leden: zie Freinetnieuws 188 voor uitnodiging en nadere informatie.
WORKSHOPS Het is geweldig dat we de talenten op en van de freinetscholen ook kunnen inzetten. Elke school kent zijn talent. Dat kan in vele vormen zichtbaar zijn: inkleuring van technieken, werkwijzen om kinderen te laten excelleren, werkvormen om alle ouders te betrekken, inrichting van de schoolomgeving, manieren om de ondernemingszin van kinderen te stimuleren, dans en drama te koppelen aan tekstbesprekingen, filmen met kleuters, beeldhouwen tussen de middag, rekenen met ….eindeloos veel mogelijkheden. In de workshops komt dit aan de orde. Alle workshops worden verzorgd door leraren en artiesten die op een of andere manier betrokken zijn bij de freinetpedagogie.
De Talentenkijker Esther Pranger is leraar op Freinetschool De Regenboog Malden. Ze werkt met de kinderen uit de bovenbouw. Vorig schooljaar maakten wij kennis met de werkwijze van de Talentenkijker, een project van VHTO en Nemo science center. De opzet van Talentenkijker is het stimuleren van meisjes voor het kiezen van een technisch beroep. Mijn ervaring met het werken met de Talentenkijker is veel breder. Ik vond het een uitgelezen manier om kinderen goed naar elkaar en naar zichzelf te laten kijken. Het is me opgevallen hoe verwonderd kinderen zijn over de talenten die daarbij voor het voetlicht worden gebracht. Ook de ouders van de kinderen werden erbij betrokken. Ik zou graag over dit proces mijn ervaringen willen delen met collega’s. Ik neem de materialen die we hebben gebruikt mee en zal ook vertellen hoe dit perfect paste bij andere activiteiten die bij ons op school speelden.
Kinderen reflecteren op talentontwikkeling Izaac de Vries werkt in het basisonderwijs en is betrokken bij Bijdehand en Levend Leren. Hij heeft meegewerkt aan de ontwikkeling van de reflectieactiviteiten van Levend Leren. Niet alleen cognitief begaafde kinderen moeten hun talenten kunnen ontwikkelen. Levend leren biedt ook uitdaging voor andere talenten: creatieve, sociale, ondernemende, praktische. We stimuleren kinderen om vooral zelf flink na te denken over wat ze deden en wat ze willen doen. Hoe dit door leerkrachten gestimuleerd en toegepast kan worden in de klas bespreken en oefenen we tijdens deze workshop. Om kinderen bewust te maken van hun eigen talenten ontwikkelden we bij Levend leren reflectiematerialen die door kinderen in de bovenbouw gebruikt kunnen worden. Daarnaast kunnen ze met het gebruiken van deze materialen ook bedenken hoe ze een ander talent juist willen gaan ontwikkelen. Dit gaat door middel van een activiteit met kaartjes waarop talenten uitgesplitst zijn in verschillende indicatoren. Deze indicatoren koppelen ze door middel van een opdracht aan zichzelf of aan een groepsgenoten De koppeling van een indicator moet ook altijd onderbouwd worden. Om deze activiteit praktisch te kunnen toepassen in de bovenbouw van de basisschool, of eventueel de
onderbouw van het voortgezet onderwijs hebben we een interactieve workshop ontwikkeld. De workshop omvat een programma waarbij aan de hand van levend reflecteren bewust wordt gekeken naar de verschillende talenten van individuele leerlingen. Het materiaal dat we ontwikkelden staat daarbij centraal. Ook staan we stil bij de ontwikkeling van talenten binnen het onderwijs in jouw klas of school.
De Uitdaging (voor schoolverlaters) Teamleden van Vernieuwingsschool De Windroos uit Wijk bij Duurstede
De uitdaging is een activiteit van de achtstejaars in de laatste periode van hun windroostijd. Kinderen kiezen na een onderzoekje naar zichzelf: wie ben ik, wat kan ik, wat ze nog willen leren en via welke activiteit ze dit aanpakken. Om je een indruk te geven: een bakcursus verzorgen voor jonge kinderen, een kast kopen op de markt(plaats) en deze pimpen naar eigen inzicht en ontwerp, een zeilcursus ontwikkelen en zeilles geven aan groepsgenoten, een cursus schrijven volgen, ... Kinderen maken zelf hun plannen en voeren deze uit. Het team van de Windroos presenteert op welke wijze ze te werk gaan bij de begeleiding van ‘de uitdaging’.
Denkstimulerende gesprekken met kinderen Carla van Dijk is logopedist in het speciaal basisonderwijs en werkt al jaren met DGM. Zie ook www.taalallemaal.nl Hoe doe je dat? Kinderen laten nadenken? Tijdens mijn werk als logopedist in het speciaal basisonderwijs werk ik al jaren met de denkstimulerende gespreksmethodiek (DGM). De basis van DGM is de dialoog. Vanuit die dialoog speel je in op het antwoord van het kind. Vooral foute antwoorden zijn zeer waardevol. Wat voor soort vragen kun je stellen om ook minder taalvaardige kinderen succes te laten ervaren. Bij een goed antwoord zou je een vraag kunnen bemoeilijken om zo talenten verder te ontwikkelen. In deze workshop vertel ik over deze methodiek. Ik laat je ervaren hoe belangrijk het voor de taalontwikkeling is om te werken met concreet materiaal. Taalaanbod, taalruimte en feedback zijn daarbij onmisbare ingrediënten voor een waardevolle dialoog.
Muziek, dans en talent.
Heleen vd Broek is cultuurcoach bij Kunstkade en coördinator muziek.
Tijdens mijn workshop ontdekken we de mogelijkheden die muziek biedt om talent te herkennen en te ontwikkelen. Talent voor luisteren, kijken, ritmegevoel, ruimtelijk inzicht, improvisatie, durf en samenwerken. We gaan veel 'doen'. Schoenen uit, makkelijke kleding aan. Ik zal o.a. materiaal van Dansspetters gebruiken en daarmee laten zien op welke wijze de inbreng van de deelnemers zelf (lees kinderen in de klas) een plek krijgt in de dans die ontstaat.
Illustraties © Ruben L. Oppenheimer (bron: www.dansspetters.nl)
Knap lastig? Folkert Oldersma is o.m. leerkracht van enkele bovenschoolse plusgroepen. Zijn ervaringen en oplossingen komen in deze presentatie ruimschoots aan bod.
Knap zijn lijkt alleen maar voordelen te hebben, maar in de praktijk blijkt cognitief getalenteerd zijn vaak lastig en behoorlijk wat problemen op te leveren. En cognitief meer-‐ en hoogbegaafde leerlingen vaak lastig voor de leerkracht. Wie zijn deze leerlingen? Zijn er onderlinge verschillen? Wat bied je ze aan? Wat hoor je ze aan te bieden? Hoe organiseer je dat? In deze presentatie aandacht voor de talentontwikkeling van cognitief meer-‐ en hoogbegaafde leerlingen. Zo passeren diverse oplossingen de revue: hoe stimuleer je talenten, de inzet van denkstimulerende vragen (bijvoorbeeld denksleutels), het anders inzetten van materialen en hoeken in de onderbouw, van leren onderzoeken naar onderzoekend leren, de onderzoekende houding bij het wetenschap-‐ en techniekonderwijs, het belang van een top-‐down-‐benadering, sociaal-‐ emotionele ontwikkeling door te filosoferen, ….
Boeken maken Frans Baake is beeldend kunstenaar. Zijn werk bestaat vnl. uit kunstenaarsboeken en grafiek. Daar heeft hij talent voor! Daarnaast geeft hij workshops in het maken van boeken. Zie ook www.fransbaake.nl. In 1,5 uur gaan we 2 bindprojecten uitvoeren. Allereerst maken we een in linnen gebonden boekje op het formaat A5. Stapsgewijs: we naaien het binnenwerk (1 katern via cahiersteek), waarbij we gebruik maken van verschillende papiersoorten en -‐kleuren. Daarna volgt de kaft. Naast linnen kan er ook gebruik gemaakt worden van andere materialen. Als laatste wordt het binnenwerk in de kaft gelijmd. De boekjes kunnen na afloop gelijk meegenomen worden en later betekend, beplakt, beschreven. Het laatste half uur is er nog ruimte voor het maken van een leporello, een gevouwen mapje. Door het combineren van materialen en een eigen keuze hierin te maken, ontstaat er met bescheiden middelen direct een uitnodigend en tastbaar eindresultaat: iedereen kan iets moois maken! Voorbeelden van uitgevoerde boek-‐ en bindprojecten zullen aanwezig zijn en kunnen ingekeken worden. Het stimuleren van artistiek, creatief en ambachtelijk talent staat centraal.
Ik ben (niet) creatief! Betty de Haan werkt op Freinetschool De Rolpaal in Blokzijl
De prestatiedruk is in het onderwijs hoog, zowel voor leerlingen als hun leerkrachten. Vakken die als meetbaar worden gezien lijken het meest belangrijk en vragen veel tijd. Is creativiteit ook meetbaar? En waarom is ‘t eigenlijk zo belangrijk? In deze workshop gaan we samen op zoek naar creativiteit in jouw klas, in gesprek met elkaar en door zelf te doen, het is immers een WORK-‐shop! -‐ Hoe kan de kring aanleiding zijn voor het ontwikkelen van creativiteit? -‐ Waar haal jij je inspiratie vandaan als je zelf niet creatief bent. -‐ ‘Kant-‐en-‐klare-‐creativiteit’ voor als je druk bent. In deze workshop zorg ik voor inbreng maar worden jouw ideeën zeker op prijs gesteld. Dus… neem mee die voorbeelden!
REPLAY: Filmpresentaties digitaal Teamleden van Freinetschool De Bothoven.
Talent kan geactiveerd worden als je schijnbaar moeilijke zaken voor meer mensen toegankelijk en bereikbaar maakt. Maak samen met de kinderen van je klas met behulp van Replay prachtige video's! Supereenvoudig, supersnel. Dat laten we aan jullie zien. Op een speelse, gemakkelijke manier maak je samen met kinderen met behulp van een iPad een beknopte videopresentatie. Gebruik eigen gemaakte foto’s, video’s en teksten om herinneringen te delen, om verhalen te vertellen of om simpelweg indruk te maken op je de omgeving. Kijk hoe foto's en video's tot leven komen als prachtige films met vloeiende overgangen, gesynchroniseerd met muziek.
Herken je talent Rene Huitink, is een collega van een bevriende school voor Speciaal Basisonderwijs (SBO) uit Enschede en heeft veel ervaring met talentontwikeling met leraren. We worden allemaal geboren met talent. Maar dat betekent niet dat je er ook daadwerkelijk iets mee doet. Heel veel mensen zijn zich niet bewust van hun talent. Hoe herken je je eigen talent? En hoe herken je het talent in anderen; je collega’s, de leerlingen in je groep? En als je ze herkent, wat zou je er dan mee kunnen? Hoe zet je eigen talenten in en welk effect heeft dit op anderen? En wanneer je niet de beschikking hebt over bepaalde talenten? Wat dan? In deze workshop gaan we samen op ontdekkingstocht. Op zoek naar het talent van de deelnemers. We maken een scan van onszelf en gaan hierover met elkaar in gesprek. Ik stel me als doel dat jullie na een dik uur met meer energie weg gaan!
Twice-‐exceptionality ofwel dubbel bijzonder zijn Riny Mannheims en Thea Penders werken beide op Freinetschool Heerlen.
Deze titel slaat op het tegelijkertijd aanwezig zijn van (hoog)begaafdheid en een leerprobleem. Dat lijkt allesbehalve op een talent. Maar om deze dubbel bijzondere kinderen goed te kunnen begeleiden bij de ontwikkleing van hun mogelijkheden komt heel wat kijken.
De workshopbezoekers verkennen de mogelijkheden om dubbel bijzondere kinderen te herkennen en passende interventies toe te passen. Er wordt daarbij gebruikgemaakt van spel-‐ en beeld-‐ materiaal.
Ukelele voor Ukken. Bart Ipers werkt op de freinetschool in Zoutleeuw. Daarnaast heeft hij als speciaal talent: het bespelen met de ukelele, met kinderen, met collega’s… om daarmee het muziekonderwijs echt leven in te blazen. Zie zijn site www.ukjesmuziek.com Talloze onderzoeken wijzen uit dat muziek, en zeer in het bijzonder zingen, goed is voor zowat alles: taalontwikkeling, geheugen, welbevinden, noem maar op. Maar, beste leraren, hebben wij wel onderzoeken nodig om dat te weten? Zijn er kinderen die zingen niet leuk vinden? Die niet genieten van liedjes en dansen? Weten we niet allemaal dat je iets zoveel beter onthoudt, wanneer je ’t zingt? Is zingen en musiceren op zich niet fantastisch en verrijkend? UkjesMuziek wil in iedere (kleuter)klas muziek brengen. ‘Ukjes’, dat kan je verstaan als ‘kleuter’, maar evengoed als afkorting van ‘ukelele’. Waarom nu juist de ukelele? Heel eenvoudig: omdat de ukelele veel makkelijker te bespelen valt dan de gitaar, en toch als begeleidend instrument genoeg kwaliteiten heeft om kinderliedjes te begeleiden. Met een vijftal akkoorden ben je al vertrokken voor alle liedjes in UkjesMuziek. En trouwens voor ongeveer alle kinderliedjes. Een ukelele is bovendien ontzettend handig in gebruik: geen draagriem nodig, past bijna in je boekentas (hoewel, hopelijk blijft de ukelele gewoon in de klas liggen, en krijgt ie de kans niet om stof te vergaren), het is zo licht dat je makkelijker kan meedansen en bewegen dan met een zwaarder instrument, als een gitaar of accordeon. Dit wil ik in de workshop doen: -‐ een beetje theorie over kinderliedjes in ‘t algemeen (technisch, maar niet té: je hoeft echt geen noten te kunnen lezen) -‐ iedereen aan de ukelele: (voorkennis is echt niet nodig, het is zo eenvoudig dat je met de basis heel snel bent vertrokken). We leren drie basisakkoorden waarmee je al heel wat kan doen. en dan: doen: Samen liedjes maken, die nemen we op, ik zet ze dan later op noten, zet de akkoorden erbij, en dan kunnen ze ook op de website komen, en door de hele wereld gezongen en begeleid worden.
LOCATIES De studiedag begint ‘s ochtends in De Perfomance Factory. Hier kun je je auto goed parkeren en het ligt dichtbij het station en de school. Adres Hoge Bothofstraat 45, 7514 ZA Enschede. De Performance Factory ontstaat op een bijzondere locatie: het voormalige Polaroid fabrieksterrein in het hart van Enschede, in de wijk Bothoven en vlakbij het centraal station. In de fabriek werden voornamelijk zonnebrilglazen en Polaroid Camera’s gemaakt. Nu is hij in het bezit van Woningcorporatie Domijn. Domijn zet zich samen de ondernemers en gemeente Enschede in om deze unieke locatie nieuw leven in te blazen. Er gebeurt al van alles… en De Freinetbeweging is 7-‐11!te
gast. Parkeren: bij De Performance Factory is een grote parkeerplaats. Wij regelen dat iedereen daar die dag kan parkeren. Na de opening en inleiding zetten we het programma voort op Freinetschool De Bothoven:
Adres van de school: de school ligt in het centrum van Enschede op loopafstand van het station. Reudinkstraat 15 7511 ZG Enschede 053 4348962 De school ligt in het centrum van Enschede op loopafstand van het station. De beste tip om de school te bereiken: volg je gps en navigatie en/of lees deze kaartjes.
Ter oriëntatie: station, Performance Factory, school
Een mogelijke wandelroute van station naar school (je komt via de Bothofstraat met Performance Factory)
Een overzicht voor de automobilist. Tijdens de dag is Jimke Nicolai te bereiken op 06 12549966. Mocht je vragen hebben: bel of app
