Cardiologie
Fractionele Flow Reserve (FFR) Binnenkort wordt u opgenomen voor een FFR-onderzoek. Dit is een onderzoek van de (bloed)druk in de kransslagaders.
Wat is een Fractionele Flow Reserve (FFR) onderzoek? De FFR-meting vindt plaats tijdens een hartkatheterisatie, zie hiervoor de folder Hartkatheterisatie CAR-127. Bij een hartkatheterisatie maken we met contrastvloeistof een afbeelding van de kransslagader. Hierdoor kan de arts zien of er vernauwingen zijn in de kransslagader. Bij een ernstige vernauwing kan er zuurstoftekort ontstaan in de hartspier, waardoor u klachten krijgt. Een vernauwing kan ook minder ernstig zijn, ongeveer 50% afname van de oorspronkelijke diameter. Van dit soort vernauwingen is lang niet altijd te zeggen of ze ook klachten geven. Met een FFR-meting kan de arts onderzoeken of een niet zo ernstige vernauwing wel of geen aanleiding geeft tot zuurstoftekort. Door het onderzoek kan de arts bepalen of u wel of niet gedotterd hoeft te worden. Het is belangrijk dat u weet, dat het plaatsen van een stent ook een risico geeft, ook al is dit maar klein. Niet elke vernauwing hoeft gedotterd, sommige kunnen net zo goed met medicijnen worden behandeld. Bij meerdere vernauwingen kan de arts ook bepalen of er een bypass nodig is als er geopereerd moet worden.
Hoe bereidt u zich voor? Wat neemt u mee? • uw medicijnen die u thuis gebruikt; • een nachthemd/pyjama; • uw toilettas; • een paar sokken die u tijdens het onderzoek mag dragen. • uw medicijnen die u thuis gebruikt en uw Actueel Medicatie Overzicht (AMO). Het is voor uw arts belangrijk te weten welke medicijnen u gebruikt. Uw apotheek print dit AMO gratis voor u uit.
Deze informatie voor patienten is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. © Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011 www.jeroenboschziekenhuis.nl
(CAR-044, uitgave september 2014)
Resistente bacterie Als u een resistente bacterie (bijv. MRSA of ESBL) bij u draagt kan dit voor uzelf en voor medepatiënten een risico vormen bij het ondergaan van een medische behandeling. Het is daarom heel belangrijk dat u doorgeeft aan ons als u: • in de afgelopen twee maanden opgenomen bent geweest in een buitenlandse zorginstelling; • in de afgelopen twee maanden opgenomen bent geweest in een Nederlands ziekenhuis of verpleeghuis waar een resistente bacterie aanwezig was; • beroepsmatig nauw in contact komt met levende varkens of vleeskalveren (bijvoorbeeld: varkens- en kalverhouders, veeartsen, medewerkers slachthuis); • op een bedrijf met varkens, kalveren of vleeskuikens woont; • ooit besmet bent geweest met een resistente bacterie of u in contact komt met iemand die drager is hiervan. U wordt dan eventueel onderzocht op de aanwezigheid van resistente bacteriën. Is er zo’n bacterie aanwezig? Dan worden er in het ziekenhuis voorzorgsmaatregelen genomen om de verspreiding van de bacterie te voorkomen. Geldt een van bovenstaande punten voor u geef dit dan door aan het secretariaat van de Hartcatheterisatiekamer, telefoonnummer (073) 553 30 36.
Wat gebeurt er op de dag van opname? U komt op de afdeling Cardiologie. Op de afdeling heeft u een opnamegesprek met de verpleegkundige. Verder bereidt de verpleegkundige u voor op de behandeling: • zij meet uw bloeddruk en temperatuur; • zij maakt een hartfilmpje (ECG); • u krijgt een infuusnaald in uw arm. • zij onthaart uw liezen.
Wat gebeurt er bij de FFR-meting?
De verpleegkundige van de afdeling brengt u naar de hartkatheterisatie kamer. Een katheter is een dun slangetje, dat de arts inbrengt in een ader of slagader in uw lies. Via de katheter wordt een dun draadje door de vernauwing opgevoerd in de kransslagader. Op dit draadje zit een kleine druksensor. Hiermee meet de arts de druk in de kransslagader voorbij de vernauwing. Ook meet de arts de druk aan het begin van de kransslagader. Zit er geen vernauwing, dan is de druk aan beide zijden gelijk. Zit er wel een vernauwing? Dan is de druk voorbij de vernauwing (in rust) wat lager. De arts geeft u een sterke vaatverwijder. Hierdoor neemt de snelheid van de bloedstroomsnelheid door de kransslagader sterk toe. Is de vernauwing functioneel belangrijk? Dan daalt de druk voorbij de vernauwing veel sterker dan de druk voor de vernauwing. Bij een functioneel niet zo belangrijke vernauwing blijft de drukdaling voorbij de vernauwing ongeveer gelijk met die ervoor. Het middel, dat de arts gebruikt om de bloedstroom door de kransslagaders te laten toenemen, is een sterke vaatverwijder en heet Adenosine. De hartfunctielaborant sluit de Adenosine aan op het infuus. Het middel werkt heel snel en is ook bijna direct na stoppen weer uitgewerkt. Tijdens de toediening van Adenosine kunt u een gevoel van hartbonzen en een warm of beklemmend gevoel op de borst ervaren. Dit gebeurt hooguit enkele minuten en is snel na stoppen van het infuus weer verdwenen.
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 2 van 5
Voorbeeld: U heeft twee vernauwingen. De arts besluit na een FFR meting om slechts één vernauwing te dotteren. Waarom niet alle twee? Bij de vernauwing, waarbij de FFR uitslag goed uitviel stroomt nog voldoende bloed door. ‘ De kans op een ‘nieuw’ hartinfarct is bij deze vernauwing laag. Het risico bij wel behandelen is hoger dan bij niet behandelen.
Wat gebeurt er na het onderzoek? Er zijn drie mogelijkheden waarop de liesslagader gesloten of dichtgedrukt wordt. Dit hangt af van de dikte van uw bloed. In alle drie de gevallen moet u vier tot zes uur plat liggen. 1. De eerste mogelijkheid is dat de arts uw slagader op de hartkatheterisatiekamer sluit na verwijdering van de lieskatheter. Dit gebeurt inwendig met een eiwitplugje (angio seal). Tijdens de behandeling kijkt de arts of deze methode in uw geval kan worden gebruikt. Deze methode heeft als voordeel dat u snel weer uit bed kunt. Kan deze methode bij u niet gebruikt worden? Dan drukken we de liesslagader handmatig dicht. Daarna krijgt u een drukverband om de lies. Dit is ook zo als u via uw pols bent geholpen. Na een behandeling via de pols, wordt uw pols afgedrukt met een plastic bandje waarin lucht zit. Volgens protocol verwijdert de verpleegkundige lucht uit het bandje. 2. De tweede mogelijkheid is dat u terugkomt op de afdeling met de lieskatheter nog in uw lies. Tijdens de behandeling is uw bloed verdund. Het bloed is nog te dun om de lieskatheter te verwijderen. Als het bloed dik genoeg is, verwijdert de arts de lieskatheter. Na verwijdering van de katheter wordt de lies enige tijd afgedrukt. Daarna krijgt u een drukverband om de lies. Ook is het mogelijk dat u wordt nabehandeld met medicijnen. Deze krijgt u via een infuus. De arts bepaalt of en hoe lang u deze medicijnen moet krijgen. Meestal is dit 12 of 24 uur. Is het toedienen van de medicijnen niet meer nodig en is uw bloed dik genoeg? Dan halen we de lieskatheter weg. Daarna is de behandeling volgens de stappen bij optie 1. 3. De derde mogelijkheid is, dat men de lieskatheter(sheath) op de hartkatheterisatiekamer verwijdert en dat uw lies wordt afgedrukt met een femostop. Dit is een afdruksysteem, dat ongeveer een half uur uw liesslagader dichtdrukt. Daarna verwijderen we dat. Hierna krijgt u een drukverband. Afhankelijk van de dikte van de lieskatheter (sheath), moet u dit drukverband vier tot acht uur dragen. In de loop van de dag haalt de verpleegkundige het drukverband eraf. Dit is afhankelijk van het tijdstip van verwijdering van de lieskatheter. Het is de bedoeling dat u nu een uur gaat bewegen. Enkele uren na de behandeling wordt nog een keer bloed geprikt. Hierna controleert de verpleegkundige het wondje in uw lies. Als de controles en bloeduitslagen goed zijn mag u weer naar huis. 4. Tot slot kan het onderzoek ook via de polsslagader zijn gebeurd. De arts sluit de polsslagader dan met een Terumobandje. Op de afdeling haalt de verpleegkundige daarna elk uur 2cc lucht uit het bandje tot het polsbandje verwijderd kan worden.
Waar let u op als u weer thuis bent? Is het onderzoek via uw lies gedaan? Dan mag u twee tot vier dagen: • Niet zelf Auto rijden of fietsen Dit verhoogt namelijk de druk op de lies. Daardoor heeft u meer kans op een nabloeding. Als u een aanrijding krijgt binnen twee dagen na de ingreep, dan loopt u het risico dat de verzekeringmaatschappij u aansprakelijk stelt. Dit omdat u tegen het advies van de arts in, toch aan het verkeer hebt deelgenomen. • Niet teveel doen Wij raden u aan om het de eerste 48 uur (twee dagen) na de FFR-meting rustig Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 3 van 5
aan te doen. U mag niet zwaar tillen (meer dan 5 kg.) en ook geen zwaar lichamelijke arbeid doen. Ook is het verstandig rustig aan te doen met traplopen, dit geeft meer druk op de slagader. Voor een goede genezing van het wondje is het belangrijk dat u niet te veel druk op de slagader uitoefent. Na deze twee dagen mag u uw activiteiten weer rustig aan gaan doen. Bouw dit langzaam aan op. • Niet baden of zwemmen De eerste vier dagen na het onderzoek mag u niet in bad of zwemmen. Dit omdat het wondje daardoor week kan worden, waardoor er een grotere kans is op een nabloeding. U mag wel kort douchen, niet langer dan vijf minuten. Ook mag u de eerste week na de behandeling niet naar de sauna. Tijdens de sauna gaan de bloedvaten open staan, waardoor de kans op een nabloeding groter wordt. • Niet sporten Na een week kunt u weer gaan sporten. Hoe verzorgt u het wondje? Tijdens de FFR meting is een slagader aangeprikt waardoor er een wondje is ontstaan. De verpleegkundige heeft op dit wondje een pleister gedaan. Deze mag u er de volgende dag zelf afhalen. Als het wondje nog niet droog is, kunt u er zelf thuis een nieuwe pleister opdoen. Is de pleister vochtig? Vervangt u deze dan door een nieuwe pleister. Door een vochtige pleister kunt u een infectie van het wondje krijgen. Het kan zijn dat er een bloeduitstorting op de aanprikplaats ontstaat. De bloeduitstorting kan ook naar beneden uitzakken. Deze verkleurt langzaam en verdwijnt vanzelf na ongeveer zes weken. Als de bloeduitstorting geen pijn veroorzaakt en niet te groot wordt hoeft u zich geen zorgen te maken. Wat is een Angio-Seal Een Angio-Seal is een plugje dat ervoor zorgt dat het aanprikgaatje van de slagader in de lies wordt afgesloten na de FFR-meting. Uw arts vertelt u of dit bij u gebruikt is. Als dit het geval is, krijgt u een kaartje mee met aanwijzingen voor artsen. Op dit kaartje staat dat u de eerste drie maanden na uw FFR-meting, bij voorkeur niet in deze lies mag worden aangeprikt. Het duurt namelijk drie maanden voordat de Angio-Seal is opgelost. U moet dit kaartje de eerste drie maanden bij u dragen. Het is verstandig om uw partner of andere directe familie hiervan op de hoogte te brengen. Als binnen drie maanden een nieuwe katheterisatie nodig is, moet bij voorkeur op een andere plaats worden aangeprikt dan via de lies waar de Angio-Seal in de slagader is geplaatst. Deze maatregel is dan niet meer nodig en u hoeft het kaartje niet meer bij u te dragen. Wat is een Terumo bandje Een terumobandje is een plastic armbandje die door het inspuiten van 13 cc lucht de polsslagader afdrukt. Op de afdeling wordt het bandje weer leeggemaakt.
Wat zijn de risico’s en complicaties? Deze zijn volkomen gelijk aan de risico’s van een hartkatheterisatie of dotterprocedure. Hierbijkunnen kleine, maar soms ook ernstige risico’s voorkomen. Meestal verlopen de onderzoeken zonder problemen. Complicaties die weer over gaan zijn: • een bloeduitstorting bij het prikgat; • afwijkingen van het hartritme; • allergie door de contrastvloeistof; • kramp van de kransslagader.
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 4 van 5
Ernstige complicaties, die bijna nooit voorkomen zijn: • de vorming van bloedstolsels die een hartinfarct of een beroerte kunnen veroorzaken; • door de hoeveelheid contrastvloeistof kan overbelasting van de bloedsomloop ontstaan. Ook kunt u een benauwd gevoel krijgen; • beschadiging van het bloedvat. Hierdoor kunt u bloedingen in uw lichaam krijgen;
Heeft u nog vragen
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Dan kunt u contact opnemen met de afdeling Hartkatheterisatie, telefoonnummer (073) 553 30 36.
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 5 van 5
