FPG Brussel 2009-2010 Studieprogramma bachelorvariant godsdienstwetenschap Algemene doelstellingen De afstudeervariant godsdienstwetenschap van de bacheloropleiding godgeleerdheid is gericht op godsdienstonderwijs en educatie. Daarom zijn de algemene doelstellingen van de bacheloropleiding uitgebreid. Het programma van de afstudeervariant godsdienstwetenschap beoogt de student(e) te brengen tot: a) h e tv e r mo g e no mt h e ma ’ sme tb e t r e k ki n gt o tg e l o of ,r e l i g i e ,k e r ke ns a me n leving kritisch en geïntegreerd te bestuderen, te doordenken en te communiceren in het kader van algemeen wetenschappelijke denkwijzen; b) de basiscompetenties van de verschillende vakgebieden die behoren bij het theologiseren op algemeen aanvaardbaar theologisch niveau;
In deze specialisatiemodulen is er gerichte aandacht voor de praktijk en de theorie van het protestantse godsdienstonderwijs door middel van observatie- en participatiestages. Het eindwerkstuk van de variant godsdienstwetenschap (omvang 6 ECTS) is qua thema ingekaderd in één van de onderzoeksgebieden van de faculteit. De scriptie heeft een integrerend karakter en is mede toegespitst op de godsdienstpedagogische of godsdienstdidactische verwerking van het thema. Zie daarover het studieprogramma van het 3e jaar godsdienstwetenschappen. Na een schakelprogramma is het voor afgestudeerden van de bachelorvariant godsdienstwetenschap mogelijk door te stromen naar de masteropleiding godgeleerdheid. Coördinator van de opleidingsvariant godsdienstwetenschap is de hoogleraar praktische theologie.
c) toegespitste kennis van en inzicht in godsdienstpedagogische en godsdienstdidactische thematieken met betrekking tot de praktijk van het protestantse godsdienstonderwijs; d) competenties ten aanzien van het godsdienstpedagogisch en godsdienstdidactisch handelen in educatief verband; e) het vermogen, te reflecteren op de (eigen) godsdienstpedagogische en godsdienstdidactische inzichten, houdingen en attitudes in relatie tot het (eigen) godsdienstpedagogisch en godsdienstdidactisch handelen; f) voldoende kennis, inzicht en vaardigheden om toegang te krijgen tot de masteropleiding theologie en daarin tot een verantwoorde keuze kan komen van een meer gespecialiseerd theologisch studiegebied. Deze algemene doelen strekken zich uit tot de vakgebieden: Oude Testament, Judaica, Nieuwe Testament, Patristiek, Kerkgeschiedenis, Systematische theologie en Praktische theologie met bijzondere aandacht voor godsdienstpedagog i s c hee ng o d s d i e n s t di d a c t i s c h et h e ma ’ s . Het diploma van deze bachelorvariant vormt, aangevuld met het masterdiploma protestantse godgeleerdheid de beroepsmatige voorbereiding tot het protestantse godsdienstonderwijs (PGO). Opzet van de opleiding De toespitsing op de richting godsdienstwetenschap wordt gerealiseerd in een aantal speciale modulen. De totale omvang daarvan komt overeen met de keuzeruimte in de bacheloropleiding godgeleerdheid, namelijk 25 ECTS. In de codering van deze modulen is na de B van Bachelor de G toegevoegd van godsdienstwetenschap.
60
61
6 B102 Inleiding Grieks 2 (VUB)
4
B104 Het vroege christendom
6
B108 Inleiding in de theologie en het hermeneutisch vraagstuk
6
BG101 Algemene didactiek en ontwikB109 Praktische theologie, mens en kelingspsychologie 4 Samenleving B105 Studie- en onderzoeks B111 Godsdienstpedagogiek vaardigheden 4 BG102 Lespraktijk LO
4
B213 Reformatie en wederdopers
6
B207 Inleiding exegese NT (Matt)
6
B211 Gesch. der godsdiensten (VUB + 2EC lit)
B212 Dogmengeschiedenis
3
6 B214 Godsdienstpscyhologie
3
BG201 Lespraktijk SO: ASO/TSO
3
BG202 Keuzemodule 1
3
B205 Studievaardigheden en interdisciplinair werk
4
Totaal 30 sp BG 3
BG206 Exegese OT (narratieve/wetsteksten) 4
B307 Theologie en religiegeschiedenis vh OT
B2/309 Dogmatische verkenningen aan de hand van het Onze Vader 6 B210 Leren geloven, leerprocessen en groepsdynamica
5
BG2/303 Kunst en theologie
3
B305 Oecumenica en missiologie
6 4 4 4 4 4 4
4
24 42 102 168 --- 48 64 112 24 4 84 112 24 -- 88 112 12 12 88 112 12 8 82 112 12 6 94 112
0,5 0,33 0,33 0,33 0,33 0,33 0,33
Bachelor variant godsdienstwetenschappen Jaar 1 Semester 2
4
6 4 6 3 6
4 Totaal 31 sp
62
Hebreeuws 1 (B101) Inleiding Grieks 1 (B102) Wereld en de geschriften OT (B103a) Wereld en de geschriften NT (B103c) Inleiding in de westerse filosofie (B106) Algemene didactiek en ontwikkelingspsychologie (BG101) Studie- en onderzoeksvaardigheden (B105)
Totaal 30 sp
B2/309 Christologische verkenB317 Inleiding Rabbijnse theologie 3 ningen id ontmoeting met de Islam B308 Theologie van het NT 4 B311 Filosofie en kritiek van de religie (VUB) B303 Exegese NT (1Kor) 6 BG315 Christelijke Ethiek B314 Kerkvadergeschriften 4 BG2/307 Werken met spiritualiteit B312 Moderne kerkgeschiedenis 3 B313 Bachelorproef BG301 Lespraktijk SO: BSO 3 BG302 Keuzemodule 2
Omschrijving
Wegingscoëfficiënt
4
B202 Cursorische lectuur NT
Bachelor variant godsdienstwetenschappen Jaar 1 Semester 1
Totaal 29 sp
Omschrijving
Inleiding Grieks 2 (B102) Geschiedenis en literatuur van het vroege jodendom (B103b) Het vroege christendom (B104) Inl. in de theologie en het hermeneutisch vraagstuk (B108) Praktische theologie, mens en samenleving (B109) Godsdienstpedagogiek (B111) Lespraktijk LO (BG102)
Wegingscoëfficiënt
B201 Hebreeuws 2
3 3
Totaal 30 sp
Totaal 30 sp BG2
4
Modulebeschrijving –eerste jaar bachelorvariant godsdienstwetenschap In beide semesters volgt de student de meeste modules van de gewone bacheloropleiding godgeleerdheid. Zowel in het eerste als in het tweede semester komt een specialisatiemodule voor. Overige studietijd Studieomvang in uren
B106 Inleiding id westerse filosofie 4
Werkcolleges
4
Overige studietijd Studieomvang in uren
B103c Wereld en geschriften NT
4 B103b Geschiedenis en literatuur van het vroege Jodendom
4
Werkcolleges
B103a Wereld en geschriften OT
Studiepunten
B102 Inleiding Grieks 1 (VUB)
4
Studiepunten
B101 Hebreeuws 1
Hieronder is het overzicht voor elk van de drie studiejaren per semester inhoudelijk uitgewerkt. Zie voor de toelichting van de rubrieken in de schematische o v e r z i c h t e nd ep a r a g r a a f‘ Mo d ul e b e s c h r i j v i n gp e rs t u d i e j a a r( t o e l i c h t i ng ) ’i nh e t ‘ St u di e p r og r a mmab a c h e l o r o pl e i d i n gg o d g e l e e r dh e i d ’ . Er is in deze afstudeervariant twee maal sprake van een door de student(e) zelf samen te stellen keuzemodule, die bestaat uit twee studieonderdelen. Zij worden gedaan in het tweede en in het derde jaar, in overleg met de docent.
Hoorcolleges
BG1
sp
Hoorcolleges
Overzicht bacheloropleiding variant godsdienstwetenschappen in studiejaren Bachelor Semester 1 sp Semester 2
4 4
--- 48 64 --- 24 88
112 112
0,33 0,33
6 6 4 3 3
30 18 24 18 ---
168 168 112 84 84
0,5 0,5 0,33 0,25 0,25
--------12
138 150 88 68 72
63
Specifiek voor de bacheloropleiding godsdienstwetenschap zijn in dit jaar de volgende modules: Module Algemene didactiek en ontwikkelingspsychologie BG101 Docent: Prof. dr. J.J. de Lange Doelstelling: De student(e) kent de deontologie van het prot. godsdienstonderwijs. De student(e) verwerft kennis en inzicht in de algemene didactiek. De student(e) verwerft kennis en inzicht in de ontwikkelingspsychologie van kinderen en jongeren Inhoud: Deontologie PGO; inleiding algemene didactiek; inleiding in en begrippen van (ontwikkelings-)psychologie. Onderwijsvorm: Hoor- en begeleidingscolleges bij de literatuurstudie; zelfstudie Literatuur: Schriftelijke info (collegestof) t.a.v. deontologie PGO. R. Standaert en F. Troch, Leren en onderwijzen. Inleiding tot de algemene didactiek, Leuven/Amersfoort, Acco, 2001, 3e dr. Martine F. Delfos, Ontwikkeling in vogelvlucht. Ontwikkeling van kinderen en adolescenten, Amsterdam, Harcourt, 2005, 4e dr. Leerplannen PGO (kennisnemen van) Toetsing: De toetsing bestaat uit een schriftelijk examen over de bestudeerde literatuur. Omvang: 4 sp.
Literatuur:
Toetsing: Omvang:
nabespreken met leerkracht prot. godsdienstonderwijs; participatiestage: op twee scholen LO onder supervisie van leerkracht prot. godsdienstonderwijs een keer 2 afzonderlijke lessen en vervolgens 5 samenhangende lessen zelf geven. Leerplannen prot. godsdienstonderwijs (kennisnemen van). J. Swagerman, Stem geven aan verhalen. Werkschrift over het vertellen van bijbelse verhalen, Kampen, Kok, 1994. J. Bulckens en B. Roebben (red.), Zin in leven. Godsdienstdidactiek voor het lager onderwijs (deel 1), Leuven/Leusden, Acco, 2001, unit 9; idem (deel 2), Leuven/Leusden, Acco, 2002, unit 20. De toetsing bestaat uit drie delen: a) schriftelijk examen over de literatuur; b) beoordeling examenles LO. 3 sp.
Overige modulen Zie voor de beschrijving van de overige modulen in dit studiejaar de modulebeschrijvingen van het eerste jaar bacheloropleiding godgeleerdheid.
Module: Lespraktijk Lager Onderwijs BG102 Docent: Dhr. F. Rooze Doelstelling: De student(e) maakt kennis met de praktijk van het godsdienstonderwijs in het algemeen en leert daarover te reflecteren. De student(e) wordt zich de praktische mogelijkheden en moeilijkheden van protestants godsdienstonderwijs in het lager onderwijs bewust en in het bijzonder onderwijs. De student(e) wordt zich de eigen mogelijkheden en beperkingen en mogelijkheden als leerkracht protestants godsdienstonderwijs in het lager onderwijs bewust en leert daarover te reflecteren. De student(e) verwerft didactische kennis in relatie tot praktijk met mogelijkheid tot ordening, reflectie en verdieping van de praktijkervaringen. Inhoud: Verkenning van verschillende praktijksituaties; observatie van ervaren collega en reflecteren op zijn/haar functioneren als leerkracht; plaats van prot. godsdienstonderwijs in het lager onderwijs; eerste eigen praktijkervaring. Onderwijsvorm: Werk- en begeleidingscolleges; observatiestage: op drie scholen (twee scholen LO en een BO) drie lessen observeren en 64
65
Modulebeschrijving –Tweede jaar Bacheloropl. godsdienstwetenschappen Naast de algemeen vormende vakken en een praktijkgerichte module is er ook de mogelijkheid om een keuze te doen uit studieonderdelen, die een specifiek t h e mav o o rh e to n d e r wi j su i t d i e p e n . Da tg e b e u r ti n‘ Ke u z e mo du l e1 ’ .
Werkcolleges
Overige Studietijd Studieomvang in uren
Hebreeuws 2 (B201) Cursorische lectuur NT (B202) Geschiedenis der godsdiensten (B211) Inleiding exegese NT (B207) Lespraktijk SO: ASO/TSO (BG201)
4 4 6 6 3
12 --24 8 ---
12 18 16 --12
88 96 144 144 72
112 112 168 168 84
Studievaardigheden en interdisciplinair werk (B205)
4
12 --- 100
112
0,33
Keuzemodule 1 (BG202)
3
--- 12
84
O,25
Omschrijving
72
Wegingcoëfficiënt
Studiepunten
Hoorcolleges
Bachelor variant godsdienstwetenschappen Jaar 2 Semester 1
0,33 0,33 0,5 0,5 0,25
Bachelor variant godsdienstwetenschappen Jaar 2 Semester 2 Overige studietijd Studieomvang in uren
4 6 3 6
--30 15 30
28 --12 15
84 138 57 123
112 168 84 168
0,33 0,5 0,25 0,5
5 3 3
20 4 116 9 6 69 12 4 68
140 84 84
0,4 0,25 O,33
Wegingcoëfficiënt
Hoorcolleges
Werkcolleges
Exegese Oude Testament (BG206) Reformatie en wederdopers (B209) Dogmengeschiedenis (B212) Christologische verkenningen in ontmoeting met de Islam (B2/309) Leren geloven, leerprocessen en groepsdynamica (B210) Kunst en theologie (BG2/303) Godsdienstpsychologie (B214)
Specifiek voor de bachelorvariant godsdienstwetenschap zijn in dit jaar de volgende modulen: Module: Lespraktijk Secundair Onderwijs: ASO/TSO BG201 Docent: Dhr. F. Rooze Doelstelling: De student(e) maakt kennis met de praktijk van het godsdienstonderwijs in het algemeen en leert daarover te reflecteren.
66
Vorm:
Literatuur:
Studiepunten
Omschrijving
Inhoud:
Toetsing: Omvang:
De student(e) wordt zich de praktische mogelijkheden en moeilijkheden van protestants godsdienstonderwijs in het lager en/of secundair onderwijs bewust. De student(e) wordt zich de eigen mogelijkheden en beperkingen en mogelijkheden als leerkracht protestants godsdienstonderwijs in het lager en/of secundair onderwijs bewust en leert daarover te reflecteren. De student(e) verwerft didactische kennis in relatie tot praktijk met mogelijkheid tot ordening, reflectie en verdieping van de praktijkervaringen. Verkenning van twee verschillende praktijksituaties in het ASO / TSO; observatie van ervaren collega en reflecteren op zijn/haar functioneren als leerkracht; plaats van prot. godsdienstonderwijs in het secundair onderwijs; eerste eigen praktijkervaring. Werk- en begeleidingscolleges; observatiestage: op twee scholen (SO: ASO/TSO) drie lessen observeren en nabespreken met leerkracht prot. godsdienstonderwijs; participatiestage: op elke school onder supervisie van leerkracht prot. godsdienstonderwijs 5 samenhangende lessen zelf geven. Leerplan Prot. Godsdienstonderwijs (kennisnemen van) A.K. Ploeger, Inleiding in de godsdienstpedagogiek, Kampen, Kok, 2000 2e dr., hoofdstuk 5. Sj. Leermakers, Hoe motiveer ik mijn leerlingen? Praktische handgrepen om ordeproblemen te voorkomen, Nijkerk, Intro, 1989. De toetsing bestaat uit drie delen: a) schriftelijk examen over de literatuur; b) beoordeling examenles school 1; beoordeling examenles school 2. 3 sp.
Module: Kunst en theologie BG2/303 Docent: Drs. A. Ossewaarde Doelstelling: De student(e) is in staat concrete afbeeldingen uit de christelijke kunst te analyseren met behulp van de methode van de vergelijkende beeldenanalyse (iconografie en iconologie). De student(e) is in staat de ontwikkelingen in de vroege christelijke en Byzantijnse kunst te plaatsen in een theologische en kunsthistorische context. De student(e) is in staat te reflecteren over in hoeverre de voorstellingen van toen de huidige geloofsvoorstellingen en het h u i d i g ed e n k e no v e rg e l o o f s t he ma ’ sh e b b e nb e ï nvloed. Inhoud: In deze module zullen we aan de hand van enkele concrete bijbels et h e ma ’ sn a g a a nh o ed e z et h e ma ’ sz i c hi nd eb e e l d e n d e 67
Vorm: Literatuur:
Toetsing: Omvang: Opmerking:
kunst hebben ontwikkeld. We beginnen bij de oudste afbeeldingen die van het thema bekend zijn en volgen de ontwikkeli n gd o o rd ee e u we nh e e n( ‘ i c o n o g r a f i e ’ ) ,wa a r b i jwe vooral ook zullen stilstaan bij de theologische achtergronden ( ‘ i c on o l o g i e ’ ) . Hoor-en werkcolleges. Eddy van den Brink, Van Romeins tot Romaans. Kunstgeschiedenis van Europa van 200 tot 1200, Zoetermeer, Meinema, 2000, hoofdstuk 1 t/m 5. L.V. Rutgers, Onderaards Rome. Een speurtocht naar de wortels van het Christendom in de catacomben van de Eeuwige stad, Leuven, Damon, 2000, hoofdstuk 1 t/m 3. A. Ossewaarde, Op het tweede gezicht. Bijbelse beelden en hun betekenis, ‘ s - Gravenhage, Boekencentrum, 1986. A.Os s e wa a r d e ,‘ Deb e t e k e n i sv a nd e‘ s l a n g e n s t e e n ’o pd ea f b e e l d i n gv a nd ed o opi nd eJ o r d a a n ’ ,i n:J . P.He e r i nge . a . ,Geloof en esthetiek. Artikelen over een vergeten hoofdstuk in de theologie (serie: Leidse lezingen), Nijkerk, Callenbach, 1987, 75-93. De toetsing bestaat uit een mondeling examen over de behandelde stof, de opgegeven literatuur en een nader op te geven opdracht naar aanleiding van een museumbezoek. 3 sp. Deze module wordt voor het 2e en 3e jaar samen gegeven. De mo du l ea l t e r n e e r tme td emo d u l e‘ We r k e nme ts p i r i t u a l i t e i t ’( z i e voor de beschrijving het 3e jaar). Deze laatste module wordt gegeven in het studiejaar 2009-2010.
Module: Keuzemodule 1 BG202 Docent: Prof. dr. J.J. de Lange Doelstelling: De student verwerft zich kennis en inzicht in een belangwekkend godsdienstpedagogische en/of godsdienstdidactische thema. Inhoud: De student(e) kiest in overleg met de docent een thema uit de mogelijkheden. Binnen een thema kan soms gekozen worden uit verschillende accenten. Vorm: Begeleidingscolleges en zelfstudie. Literatuur: Zie de keuzemogelijkheden. Toetsing: Presentatie en bespreking van een studie-opdracht, die per onderdeel wordt vastgesteld. Omvang: 3 sp. Opmerking: De keuzemogelijkheden zijn onder andere: Onderdeel: De Bijbel in het godsdienstonderwijs Doelstelling: De student(e) verwerft kennis en inzicht in relevante bijbeldidactische e nh e r me ne u t i s c h et h e ma ’ s ;o f , 68
Inhoud: Literatuur:
De student(e) verwerft kennis en inzicht in de mogelijkheid van didactische werkvormen ten aanzien van bijbelonderwijs; of, De student(e) verwerft kennis en inzicht in de verhaalstructuur van bijbelse verhalen en in het zelf vertellen van verhalen; of, De student(e) verwerft kennis en inzicht in de bijbeldidactische vragen en mogelijkheden van de Leerplannen PGO. Hermeneutische en bijbeldidactische vragen. Keuze uit onder andere: Leerplan Prot. Godsdienstonderwijs H.K. Berg, Grundriss der Bibeldidaktik. Konzepte, Modelle, Methoden, München/Stuttgart, Kösel/Calwer, 1993. E.R. Jonker, Aan het Woord komen. Hoe gemeenteleden van 17 jaar en ouder in gesprek raken met de Bijbel. Bouwstenen en gebruiksmateriaal, Zoetermeer, Boekencentrum, 2e dr. 1999. Cl. & S. Alsenz, Arbeitsbuch Biblische Erzählfiguren. Geschichten der Bibel kreativ gestalten, Wuppertal, Brockhaus, 1999. K. Wijnberg, Mensen zoals wij. Bibliodrama-verhalen voor katechese, school en thuis, Baarn, Ten Have, 1990. H. Andriesen, N. Derksen, M. Nolet, Is Hij nu in ons midden of niet? Ervaringen met bibliodrama, Kampen, Kok, 1995. H.K. Berg, Altes Testament Unterrichten. Neunundzwanzig Unterrichtsentwürfe, München/Stuttgart, Kösel/Calwer, 1999. H.R. Juch, Kinderen over God vertellen, Kampen, Kok, 1989.
Onderdeel: Godsdienstonderwijs en Jodendom Doelstelling: De student(e) verwerft kennis en inzicht in het leren binnen de Joodse traditie; De student(e) verwerft kennis en inzicht t.a.v. het Jodendom in de godsdienstige vorming, onderkent het voorkomen (in dubbele betekenis van het woord) van vooroordelen t.a.v. Jodendom in de godsdienstige vorming; Inhoud: Leren in de Joodse traditie; vooroordelen; jodendom in godsdienstige vorming; jodendom en/in leerplan PGO; beoordeling van werkboeken; gebruik van handboeken Literatuur: Keuze uit onder andere: I.B.H. Abram, Joodse traditie als permanent leren, Kampen, Kok. T. Brienen, Leren in Jodendom en Christendom. De plaats van Israël in de Catechetiek (serie: Verkenning en bezinning, 2), Kampen, Kok, 1990. J. Druk e.a., De ander in beeld. Joden en christenen over vooroordeel (Ojec-serie, 3) Kampen, Kok, 1985. J.J. de Lange e.a., Jodendom in de godsdienstige vorming (Ojecserie, 6), Kampen 1988. 69
D. J .v a nd e rSl u i s ,‘ Ov e rf a r i z e e ë ne na n d e r eh u i c h e l a a r s ’ ,i n M.van de Boom e.a. Werkelijkheid en fiktie in godsdienstonderwijs en katechese. Een bundel opstellen, Delft, Meinema, 1983, 79-121. C.Wa e g e ma n ,‘ He tj o d e n d o mi nc a t e c h e s ee ng o d s d i e n s t o n de r r i c h t ’ ,i n :C.Co r n e i l l ee nJ .Bu l c k e n s( r e d . ) ,Jodendom en Islam in het vak godsdienst (Niké-reeks, 20), Leuven/Amersfoort, Acco, 1989, 11-23. Onderdeel: Godsdienstonderwijs en wereldreligies Doelstelling: De student(e) verwerft kennis van en inzicht in de plaats en de waarde van wereldreligies in het godsdienstonderwijs. De student(e) bezint zich op en verwerft inzicht in de wijze waarop wereldreligies in lessen en werkboeken aan de orde worden gesteld. Inhoud: Wereldreligies en onderwijs; wijze waarop wereldreligies aan de orde komen; beoordeling van werkboeken; gebruik van handboeken; Literatuur: Keuze uit onder andere: C. Corneille en J. Bulckens (red.), Jodendom en Islam in het vak godsdienst (Niké-reeks, 20), Leuven/Amersfoort, Acco, 1989. B. Roebben, Religieus opvoeden in een multiculturele samenleving, Leuven, Acco, 2000. W. de Vos, Wereldreligies in beeld. Over het onderwijs in de wereldgodsdiensten, Delft, Meinema, 1986. J. van Wiele, In het atelier van de theoloog. Een instrumentarium voor interreligieuze schoolboekanalyse, Leuven/Amersfoort, Acco, 1999. Onderdeel: Symbooldidactiek Doelstelling: De student(e) verwerft zich kennis en inzicht in de godsdienstpedagogische achtergronden en didactische mogelijkheden van symbooldidactiek. Inhoud: Symbooltaal; visies op symboolcommunicatie van Biehl, Baudler, Halbfass; didactische mogelijkheden en implicaties van de inzet van symbolen. Literatuur: A.K. Ploeger, Inleiding in de godsdienstpedagogiek, Kampen, Kok, 2001, 5e dr., 239-282. H. Kuindersma, Godsdienstige communicatie met kinderen door symbooltaal, Kampen, Kok, 1998. P. Biehl, Festsymbole. Zum Beispeil: Ostern. Kreative Wahrnehmung als Ort der Symboldidaktik, Neukirchen-Vluyn, Neukirchener Verlag, 1999. Onderdeel: 70
Doelstelling: De student(e) maakt zich vertrouwd met het gebruik van internet in godsdienstonderwijs en verkent enkele mogelijkheden. Inhoud: Godsdienst en internet; didactiek en mediagebruik. Literatuur: Keuze uit onder andere: H. Lombaerts en B. Roebben, Gods website. Mediacultuur en godsdienstige vorming, Leuven/Amersfoort, Acco, 1998. A. Mertin, Internet im Religionsunterricht, Göttingen, Vandenhoeck & Ruprecht, 2000. Onderdeel: Godsdienstonderwijs en audiovisuele media Doelstelling: De student(e) verwerft kennis en inzicht in de mogelijkheden van didactische inzet van audiovisuele media in het godsdienstonderwijs en is zich bewust van theologische en godsdienstpedagogische implicaties. Inhoud: Audiovisuele media als structuurelement van het didactisch leerproces in een godsdienstpedagogische setting. Literatuur: Onder andere: J. Bulckens (red.), God in beeld? Het gebruik van 'modern' visueel materiaal in godsdienstonderricht en catechese, Leuven/Amersfoort, Acco, 1988. J. Bulckens, Godsdienstonderricht op de secundaire school. Een handzame godsdienstdidactiek, Leuven/Amersfoort, Acco, 1987, 254-292. CeesJan Visser, Het oog wil ook wat! Over het gebruik van beeldmateriaal in de catechese (serie: Werkplaats catechese), Kampen, Kok, 1990. J.G. Hahn en H. Hoekstra (red.), In gesprek over film en televisie. Over de praktijk en de theorie van het 'mediagesprek', Kampen, Kok, 1991. H.M.W.J. van de Wouw (red.), Geloof en communicatie. Audiovisuele media als vindplaats van religiositeit en spiritualiteit, Driebergen, Katholiek Mediacentrum Driebergen, 1991. Onderdeel:
Opvoeding en onderwijs in een multiculturele en multireligieuze samenleving Doelstelling: De student(e) verwerft kennis en inzicht in visies en mogelijkheden van interculturele en interreligieuze leerprocessen. Inhoud: Multiculturele samenleving; interreligieus onderwijs; intercultureel onderwijs. Literatuur: Onder andere: B. Roebben (red.), Religieus opvoeden in een multiculturele samenleving, Leuven, Davindsfonds, 2000.
Godsdienstonderwijs en internet 71
G. Deraeck, Culturen in meervoud. Aspecten van intercultureel (ped)agogisch handelen in onderwijs, vormingswerk en hulpverlening, Leende, Damon, 1999.
Modulebeschrijving –Derde jaar Bachelor variant godsdienstwetenschap In het tweede semester is er ruimte voor het eindwerkstuk.
Overige modulen Zie voor de beschrijving van de overige modulen in dit studiejaar de modulebeschrijvingen van het tweede jaar bacheloropleiding godgeleerdheid.
Theologie en religiegeschiedenis OT (B307) Exegese NT (B303) Kerkvadergeschriften (B314) Inleiding Rabbijnse theologie (B317) Theologie van het Nieuwe Testament (B308) Lespraktijk SO: BSO (BG301) Keuzemodule 2 (BG302) Moderne kerkgeschiedenis (B312)
4 6 4 3 4 3 4 3
12 ---24 24 ----12
Overige studietijd Studieomvang in uren Wegingscoefficiënt
Werkcolleges
Hoorcolleges
Omschrijving
Studiepunten
Bachelor variant godsdienstwetenschappen Jaar 3 Semester 1 Module Exegese Oude Testament BG206 Deze module is geïntegreerd in de module B206 van de bachelor godgeleerdheid (omvang 6sp). Studenten godsdienstwetenschappen nemen volledig deel aan de werkcolleges, maar ontvangen een beperkte opdracht. Omvang: 4 sp.
12 24 14 --24 12 16 ---
88 144 98 60 64 72 96 72
112 168 112 84 112 84 112 84
0,33 0,5 0,33 0,25 0,33 0,25 0,33 0,25
Werken met spiritualiteit (BG2/307) Christelijke ethiek (BG315) Oecumenica en missiologie (B305) Dogmatische verkenning a.d.h.v. Onze Vader (B2/308) Filosofie en kritiek van de religie (B311) Eindwerkstuk (B313)
3 6 4 6 4 6
6 24 12 30 24 ---
6 --12 15 -----
Overige studietijd Studieomvang in uren Wegingscoefficiënt
Werkcolleges
Hoorcolleges
Omschrijving
Studiepunten
Bachelor variant godsdienstwetenschappen Jaar 3 Semester 2
72 144 88 123 88 168
84 0,25 168 0,5 112 0,33 168 0,5 112 0,33 168 0,5
Specifiek voor de bacheloropleiding godsdienstwetenschappen zijn in dit jaar de volgende modulen: Module: Lespraktijk Secondair Onderwijs: BSO BG301 Docent: Dhr. F. Rooze Doelstelling: De student(e) maakt kennis met de praktijk van het godsdienstonderwijs in het algemeen en leert daarover te reflecteren. De student(e) wordt zich de praktische mogelijkheden en moeilijkheden van protestants godsdienstonderwijs in het beroeps onderwijs bewust.
72
73
Inhoud:
Vorm:
Literatuur: Toetsing: Omvang:
De student(e) wordt zich de eigen mogelijkheden en beperkingen als leerkracht protestants godsdienstonderwijs in het beroeps onderwijs bewust en leert daarover te reflecteren. De student(e) verwerft didactische kennis in relatie tot praktijk met mogelijkheid tot ordening, reflectie en verdieping van de praktijkervaringen. Verkenning van twee verschillende praktijksituaties; observatie van ervaren collega en reflecteren op zijn/haar functioneren als leerkracht; plaats van prot. godsdienstonderwijs in het beroeps onderwijs; eerste eigen praktijkervaring. Werk- en begeleidingscolleges; observatiestage: op twee scholen (SO, type BSO) drie lessen observeren en nabespreken met leerkracht prot. godsdienstonderwijs; participatiestage: op elke school onder supervisie van leerkracht prot. godsdienstonderwijs 5 samenhangende lessen zelf geven. Leerplan Prot. Godsdienstonderwijs (kennisnemen van). W. ter Horst, Onderwijzen is opvoeden. Schoolpedagogiek. Een essay voor schoolmensen, Kampen, Kok, 2002. De toetsing bestaat uit drie delen: a) schriftelijk examen over de literatuur; b) beoordeling examenles school 1; beoordeling examenles school 2. 3 sp.
Module: Werken met spiritualiteit BG2/307 Docent: Prof. dr.J.J. de Lange Doelstelling: De student(e) verwerft inzicht in de betekenis van spiritualiteit in de huidige maatschappelijke context. Inhoud: Verschillende aspecten komen aan bod: jongeren en spiritualiteit, enkele spirituele bewegingen, als ook mogelijkheden van werken met spiritualiteit. Onderwijsvorm: Hoor- en werkcolleges. Literatuur: K. Bouwman en K. Bras (red.), Werken met spiritualiteit, Baarn, Ten Have, 2001 J.J. de Lange, ‘ Spi r i t ua l i t e i te ng od s d i e n s t o n d e r wi j s ’ ,i nAnalecta Bruxellensia, deel 13, FPG, Brussel 2008; aangevuld met nog enkele tijdens de module genoemde artikelen. Toetsing De student(e) schrijft een essay (10 tot 12 bladzijden A4) over een spiritueel thema, een spirituele beweging of een vertegenwoordiger van een bepaalde spiritualiteit in relatie tot onderwijs. Omvang: 3 sp.
74
Opmerking:
De module wordt voor het 2e en 3e jaar samen gegeven in het studiejaar 2007-2 0 0 8e nr ou l e e r tme td e mo d u l e‘ Ku n s te n e theolog i e ’( z i eb e s c h r i j vi n g2 jaar).
Module: Keuzemodule 2 BG302 Zie voor de opzet van deze module de modulebeschrijving in het 2e jaar godsdienstwetenschappen. Voor keuzemodule 2 kiest de student(e) in overleg met de docent een ander studie-onderdeel uit de geboden mogelijkheden. Omvang: 4 sp. Module: Christelijke ethiek BG315 Deze module komt overeen met B315 uit de bacheloropleiding godgeleerdheid met dien verstande dat er aan studenten godsdienstwetenschappen een beperkte extra studieopdracht wordt gegeven van 2 sp. Overige modulen Zie voor de beschrijving van de overige modulen in dit studiejaar de modulebeschrijvingen van het derde jaar bacheloropleiding godgeleerdheid. Eindwerkstuk BG303 Ter afsluiting van de bacheloropleiding maakt de student(e) een eindwerkstuk. Het thema van dit werkstuk zal ingekaderd zijn in één van de onderzoeksgebieden van de faculteit, maar zal daarnaast een duidelijke godsdienstpedagogische en/of godsdienstdidactische component hebben. De student(e) kan zelf een voorstel doen aan de docent belast met de coördinatie van de bachelorvariant godsdienstwetenschappen. Na dit overleg dient de student(e) vóór de aanvang van het tweede semester een voorstel in bij de docentenvergadering. Zie voorts de bepalingen in het studiereglement. Omvang: 6 sp. Eindbeoordeling De eindbeoordeling van de bacheloropleiding als geheel wordt bepaald door het gemiddeld van de behaalde cijfers over de drie jaren. Het biedt de docentenvergadering de mogelijkheid aan het diploma een judicium te verbinden.
75
