FOSS taal. Ze snapt me meteen. Floor (11) krijgt begeleiding van SH-ervaringsdeskundige. Nummer 1 23 e Jaargang januari 2015

FOSStaal

FOSS-TAAL is een uitgave van Stichting Hoormij / Federatie van Ouders van Slechthorende kinderen en van kinderen met Spraaktaalmoeilijkheden

Nummer 1 | 23e Jaargang | januari 2015

Floor (11) krijgt begeleiding van SH-ervaringsdeskundige

“Ze snapt me meteen”

• TOS en meertalig opgroeien: de kansen • Federatieve Stichting Hoormij van start in 2015 • De tussenstand na een half jaar passend onderwijs

Voorafje

van de redactie Iedereen, groot en klein, wil worden gezien. En gehoord. Dat lukt met echte aandacht en je oprecht verplaatsen in een ander. Maar kinderen met een communicatieve beperking hebben het daarbij extra moeilijk. Want hun handicap is onzichtbaar. Voor mensen die geen problemen hebben met horen, spraak of taalverwerking is het bovendien lastig om je te verplaatsen in die ander bij wie dat minder goed gaat. De FOSS gaat zich samen met NVVS en SH-Jong nog sterker dan voorheen ervoor inzetten dat ook deze mensen worden gehoord, van jongs af aan. Vandaar ook de nieuwe naam die we voor de Federatie hebben gekozen: Stichting Hoormij. Hoor mij en hoor en zie vooral de kansen en mogelijkheden die ik heb. Die kansen zijn er zeker. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het artikel van Mirjam Blumenthal van Kentalis over kinderen met TOS die meertalig opgroeien. Voor kinderen met een communicatieve beperking is het leren van één taal al een flinke kluif, laat staan als je opgroeit in een gezin waar de ouders twee verschillende talen spreken. Toch is nu ook wetenschap-

pelijk onderbouwd dat dit in essentie geen negatief effect heeft op de taalontwikkeling van een kind met TOS. Contact met mensen die dezelfde beperking hebben blijft belangrijk. Lees maar eens het verhaal van Floor Kruiderink die sinds kort begeleiding krijgt van een coach die zelf ook slechthorend is. Ook op de FOSS-dag blijkt elke keer weer hoeveel mensen aan elkaar kunnen hebben door het delen van ervaringen en tips. De FOSS-dag is niet meer weg te denken, noteer voor dit jaar alvast zaterdag 7 november in de agenda. De samenwerking met onze leden is ook voor de FOSS-TAAL van belang. Heeft u tips, ideeën, of heeft u zelf een herkenbaar verhaal waar andere ouders en kinderen iets aan hebben? Neem dan contact op met het Landelijk bureau Stichting Hoormij/FOSS. Tot ziens en horens! Namens de redactie Isabel Timmers, eindredacteur

In dit nummer 4 Kort Nieuws

Voel u als een vis in het water.

Voor u opgevangen: Jet Isarin wint prijs met boek Spraaktaal, nieuw boek voor docenten en ouders: Mijn leerling hoort slecht, onderzoek Kentalis naar kinderen met hyperacusis, SpraakSaam zoekt leden.

6 TOS en meertalig opgroeien: het kan!

De Cochlear Nucleus Aqua+ opent een gloednieuwe wereld vol wateractiviteiten waarvan u elke druppel zult kunnen horen. ™

®

De Aqua+ is beschikbaar voor Nucleus 5 en Nucleus 6 geluidsprocessors met oplaadbare batterijen. Het laat u toe om volop van wateractiviteiten te genieten waarbij extra bescherming nodig is*. De Aqua+ past comfortabel op het oor en geeft u alle vrijheid om te zwemmen, zonder vervelende snoeren of extra doosjes en onderdelen. Het is eenvoudig en snel in gebruik.

In oktober kwam in Luxemburg een groep bijeen van Nederlandse ouders van kinderen met TOS die opgroeien in een meertalige omgeving. Kennisuitwisseling, herkenning en ontmoeting stonden centraal op deze bijzondere bijeenkomst: “Dit is het mooiste cadeau dat je me als ouder kunt schenken.” Een verslag van Mirjam Blumenthal, senior onderzoeker Kentalis Academie.

* IP68 waterbeschermingsklasse Cochlear, Hear now. And always, Nucleus en het elliptische logo zijn handelsmerken of geregistreerde handelsmerken van Cochlear Limited. N37054F ISS1 SEP14 Dutch translation

Floor (11) is slechthorend. Sinds kort krijgt ze begeleiding van Bianca van der Horst, zelf slechthorend en coach voor kinderen en hun ouders. Ook voor moeder Iris is de begeleiding waardevol. “Het is zo ontzettend verhelderend, ik zit soms echt met open mond te luisteren: o, zit dat zo!”

9 Column: carnaval De zoon van Erik Dinkgreve begeeft zich in het carnavalgedruis. Over loslaten, vertrouwen en lef.

Slechthorenden) en SH-Jong gezamenlijk de Stichting Hoormij opgericht.

18 Passend onderwijs: hoe loopt het? Op 1 augustus 2014 trad de Wet Passend Onderwijs in werking voor alle leerlingen met een handicap of beperking die extra ondersteuning nodig hebben in het regulier onderwijs. In deze FOSS-TAAL maken we de tussenstand op van een half jaar passend onderwijs.

14 Succesvolle FOSS-dag “Heel fijn om andere ouders te ontmoeten en dapper hoe de jongeren van SpraakSaam aan ons hun verhaal vertelden!” Dat is een van de vele positieve reacties die we kregen na de FOSS-dag op zaterdag 1 november in Utrecht (Auris Bertha Mullerschool). Een terug- en vooruitblik, want de FOSS-dag is niet meer weg te denken.

Voor meer informatie, bezoek onze website:

www.cochlear.nl www.cochlear.be

10 Floor Kruiderink

16 Stichting Hoormij van start! Om de belangen van de achterbannen nog beter te kunnen behartigen hebben FOSS, NVVS (Nederlandse Vereniging voor FOSS-TAAL januari 2015

22 Kort Nieuws Nieuwe Expertise Centra van Schoonenberg. Algemene leden vergadering en contributie 2015.

23 Vosje Informatie geven is een kunst. Regelmatig vertellen ouders dat ze onvoldoende, geen of onjuiste informatie krijgen. Opvallend is dat professionals vertellen dat ze juist zoveel moeite doen om ouders te informeren. Wie heeft er nu gelijk? 3

kortnieuws

Mijn leerling hoort slecht Onder deze titel is een boek verschenen over wat een doof of slechthorend kind nodig heeft in de klas. Het boek gaat over de opvoeding van en het onderwijs aan dove en slechthorende kinderen.

Waardevol voor iedereen die lesgeeft aan een kind dat minder of niet hoort, wat steeds vaker voorkomt binnen het reguliere onderwijs door de invoering van Passend onderwijs. Wetenschappelijk onderzoek bevestigt dat lesgeven aan slechthorende en dove leerlingen niet hetzelfde kan zijn als het onderwijzen van horende leerlingen. Hoogleraren Harry Knoors en Marc Marschark beschrijven hoe deze leerlingen leren en welke condities het leren bevorderen. Zij verkennen de verschillende factoren die in-

vloed hebben op het leren: taalvaardigheid, cognitieve, sociale en emotionele vaardigheden. Aan bod komen onder andere taal-, lees-, schrijf- en rekenonderwijs. De auteurs benadrukken het belang van passende en voortdurende scholing van leerkrachten die lesgeven aan slechthorende en dove kinderen.

Jet Isarin wint prijs met boek Spraaktaal Het boek Spraaktaal van Jet Isarin, onderzoeker bij Kentalis, is de winnaar van de Gehandicaptenzorgprijs 2014 van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland. De prijs bestaat uit 7500 euro en een beeldje van een uil. De jury roemde de samenwerking bij het maken van deze

Het boek is verkrijgbaar via www.acco. be en is ook te koop via andere online verkooppunten en boekhandels.

praktische gids met de jongeren met een taalontwikkelingsstoornis.

Kinderen met hyperacusis Kentalis Eindhoven doet, in samenwerking met Universiteit Utrecht, onderzoek naar kinderen die hyperacusis hebben: overgevoeligheid voor geluid. Voor deze vaak complexe problematiek wordt binnen de hulpverlening nog maar weinig geboden. Daarom heeft Kentalis een vragenlijst ontwikkeld om inzichtelijk te maken op welke gebieden een kind met deze overgevoeligheid in het dagelijks functioneren last van geluid ondervindt.

Voor het onderzoek moet het kind drie vragenlijsten invullen. Dit neemt ongeveer 30 tot 45 minuten in beslag. Ouders van kinderen in de leeftijd van 7 tot12 jaar die willen meedoen, kunnen contact opnemen met Annemieke van Kessel (ann.vankessel@ kentalis.nl).

Tijdens de behandeling kan daar specifiek op worden ingespeeld en na behandeling kan met deze lijst worden bepaald of de last is afgenomen. Met het onderzoek wil Kentalis nagaan of deze lijst voldoende specifiek en valide is.

jongeren en ouders. Ook leerkrachten zeggen veel aan het boek te hebben: “Jongeren met TOS hebben veel te vertellen, zo blijkt.”

De jongeren van de inmiddels opgerichte groep SpraakSaam staan op symposia, spreken op congressen, staan in de krant.” De jongeren spraken Jet zelfs vanaf het podium toe. Want: “dat verdient ze. Zonder haar was dit mooie boek er niet. En nu voelt het ook alsof we zelf gewonnen hebben.” Jet Isarin gaat de prijs gebruiken voor een boek voor jonge kinderen met een TOS. “Empowerment kan niet vroeg genoeg beginnen.” Spraaktaal is o.a. te verkrijgen bij Bol.com.

SpraakSaam zoekt jou als lid De splinternieuwe vereniging SpraakSaam voor jongeren met TOS organiseert steeds vaker leuke activiteiten.

De onderzoekers zijn nog op zoek naar kinderen die hieraan willen meewerken. Er zijn drie onderzoeksgroepen, waarvan één bestaat uit kinderen met een overgevoeligheid voor geluid. 4

Jet reageert trots: “Toen we begonnen met dit project was een taalstoornis een onzichtbare handicap. Nu niet meer.

Het samen opzetten van het boek, en ook het participerend onderzoek dat eraan vooraf ging, geven het boek een uniek karakter. Het combineert de kennis over TOS met de dagelijkse ervaringen van jongeren. Het boek is enthousiast ontvangen door

andere TOS'ers en kijken of je het leuk vindt om vaker te komen en om lid te worden. De activiteiten worden alleen voor leden georganiseerd, want zonder leden kan SpraakSaam niet bestaan.

Word jij ook lid? In 2015 kun je eenmaal gratis deelnemen aan een bijeenkomst van SpraakSaam. Zo kun je kennismaken met FOSS-TAAL januari 2015

Op www.spraaksaam.com lees je er alles over. FOSS-TAAL januari 2015

5

multi-sli

identiteit en het geeft een vertrouwd gevoel.” Ze concludeerde ook dat meertaligheid nooit de oorzaak is van een taalstoornis. “Meertaligheid maakt een taalstoornis ook niet erger. Sterker nog, uit recent onderzoek blijkt dat ook bij kinderen met TOS meertaligheid cognitieve voordelen heeft.”

Opluchting

Opluchting was voelbaar onder de ouders na de conclusies van de hoogleraar. Een moeder zei na afloop: “Het is zo fijn dat Pascale Engel de Abreu ook zei wat er nog niet bekend is, wat de wetenschap nog niet weet. Er is niet één oorzaak voor TOS, het gaat om een complexe samenhang tussen cognitieve functies, die anders werken dan bij andere kinderen. De stoornis wordt niet veroorzaakt door de meertaligheid en het maakt de stoornis niet erger. Hierdoor sta ik veel zekerder in de contacten met de hulpverleners en de school. Dit neem ik mee naar het adviesgesprek op school.”

Succesvolle bijeenkomst van ouders en professionals

Kinderen met TOS in een meertalige omgeving Op 3 en 4 oktober kwam in Luxemburg een groep bijeen van Nederlandse ouders van kinderen met TOS die opgroeien in een meertalige omgeving. Kennisuitwisseling, herkenning en ontmoeting stonden centraal op deze bijzondere bijeenkomst. “Dit is het mooiste cadeau dat je me als ouder kunt schenken.” Een verslag van Mirjam Blumenthal, senior onderzoeker Kentalis Academie. In 2013 startte Kentalis het project Multi-SLI, gericht op de uitwisseling van kennis over de ontwikkeling van kinderen met TOS die opgroeien in een meertalige omgeving. Betrokkenen zijn professionals die met deze doelgroep werken.

Afgelopen oktober namen Nederlandse ouders actief deel aan het project tijdens een bijeenkomst in Luxemburg. Ze ontvingen niet alleen informatie, maar deelden hun ervaringen en gaven zelf aan op welke vragen zij antwoorden willen. Op bijzondere wijze werden zo thema’s belicht vanuit verschillende invalshoeken.

Multi-SLI

Herkenbare film

In oktober 2013 startte op initiatief van Kentalis het Europese project MULTI-SLI. Hierin wisselen zeven landen gedurende twee jaar kennis uit over de ontwikkeling van kinderen met TOS die opgroeien in een meertalige omgeving. Meer informatie: www.kentalis.nl/Projecten/meertaligheid/Kinderen/Multi-SLI 6

De film ‘Meertaligheid, niet fout, maar feit’ waar de bijeenkomst mee opende, liet zien dat meertaligheid ook bij kinderen met een beperking in de communicatie haalbaar en wenselijk is (https:// www.youtube.com/watch?v=JqAqFeU2GYI). Een prachtige film, vonden de ouders. Heel duidelijk. Het is volgens hen precies zoals de ouders in de film zeggen: je gaat twijfelen als je kind een beperking heeft en een professional zegt dat twee talen te veel is voor dit

FOSS-TAAL januari 2015

Lange zoektocht kind. Maar je voelt dat je niet kunt opvoeden in het Nederlands, een taal die je wel spreekt, maar die ‘vreemd’ blijft. En dan voel je je schuldig als altijd Nederlands spreken niet lukt. Of je doet het wel en krijgt daar dan later spijt van. Want dan spreekt je kind jouw taal niet meer en kan de communicatie moeilijk verlopen.

Culturele identiteit

Een van de sprekers, Pascale Engel de Abreu, hoogleraar aan de Universiteit Luxemburg, raadde ouders dan ook aan hun moedertaal tegen hun kind te blijven spreken. “Vanwege de taalontwikkeling in die taal, maar ook vanwege de sociaal emotionele waarde van een taal. Het heeft te maken met het kennen van je culturele

Een vader van twee kinderen hield ook een inleiding. Zijn jongste zoon van vier jaar heeft TOS. De vader spreekt thuis Nederlands, de moedertaal van zijn partner is Russisch. Tijdens de bijeenkomst vertelde hij dat ze het advies kregen van een logopedist om te stoppen Russisch tegen hem te praten. Beide ouders hadden het gevoel dat dit advies niet klopte en zij hebben het advies dan ook naast zich neergelegd. Een lange weg op zoek naar hulp volgde. Uiteindelijk hebben ze een goede plek gevonden voor hun zoon. “Maar”, zo zei deze vader, “een betere informatievoorziening was hier zeker op zijn plaats geweest. Waarom weet een professional zoals een logopedist hier niet meer van?”

Veel vragen

Er was volop ruimte voor de ouders om vragen te stellen. Veel vragen bleken al lang te leven, maar waren nooit gesteld, omdat ouders niet wisten waar ze ermee terecht konden. Een professional: “Opvallend is dat er zo veel vragen zijn. Hebben ze geen voorlichting gehad via de normale kanalen?” Blijkbaar niet, was de conclusie, en de roep om dit te verbeteren klonk meerdere keren.

Herkenning

Tijdens de inleidingen werden er veel blikken van herkenning uitgewisseld. Menig deelnemer concludeerde dat ondanks de verschillen tussen hun kinderen, er vooral veel overeenkomsten zijn. Verder toonden de ouders veel waardering voor de aanwezige professionals. “Wij worden serieus genomen en krijgen eerlijke antwoorden.” FOSS-TAAL januari 2015

7

col column

Carnaval

Thijs Schipper (12), Amsterdam

BETER HOREN BEGINT MET EEN STROOPWAFEL “Vroeger zat ik altijd te kijken hoe mensen praten, volgens mijn moeder. En dan zei ik wel slimme dingen, maar met een rare uitspraak. Toen zijn mijn oren getest en bleek dat ik nog maar 50% kon horen. Dat eerste toestel, daar kon ik eigenlijk niet mee eten.

Met kauwen ging het kraken. Nu heb ik gelukkig een nieuwe. Van de audicien kreeg ik eerst een stroopwafel om hem te testen. Ik kan weer lekker eten. En horen natuurlijk. Op het gymnasium doe ik gewoon met alles mee.”

Horen is iets heel persoonlijks. Iedereen heeft weer andere wensen. Onze audiciens zoeken samen met u naar het juiste hoortoestel en stellen het af op úw gehoor. Wilt u ook beter horen? Kom naar beterhoren.nl of doe een gratis hoortest in een winkel bij u in de buurt.

Daarom dé hoorspecialist > gediplomeerde audiciens > vergoeding door álle zorgverzekeraars > gratis 5 jaar nazorg

Beter horen begint met

column

Zichtbaar genietend van alle aandacht zie ik onze jongste zoon op de Prinsenwagen zitten van de carnavalsvereniging. Te midden van alle geluiden, herrie en feestgedruis die nu eenmaal bij carnaval horen. Niemand kan zo een gewoon gesprek voeren. In deze chaos maakt het niet uit of je hoorapparaten hebt. Hoezo had ik twijfel toen mijn zoon me vroeg: “Mag ik bij de Jeugdraad van Elf?” Ik zie me nog denken: “Wat moet ie toch tussen al die herrie?”. Je bedenkt zo het ene nadeel na het andere. De vooroordelen rondom horen slaan in je hoofd op hol. Maar ja, dan zie je die pretoogjes. En je hoort hem zeggen: “Ik wil ook hoog op de carnavalswagen door de stad rijden. Toe, mag ik?” Waarom houd je dan op zo’n moment je adem in en bedenk je in eerste instantie al die nadelen? “Ben ik niet te voorzichtig, sla ik niet door?”, die vragen steken gelukkig daarna ook de kop op. Te veel beschermen betekent toch ook dat je in een klein cirkeltje blijft bewegen. Laat hem de wereld verkennen en geef hem de kans om te genieten. Durf hem toch ook zijn keuzen te laten maken. Ja, ook als ouder moet je dan het lef hebben de voordelen te zien en het belang van goede sociale contacten in een chaotische wereld voorrang te geven. Een wereld die, als je er goed naar kijkt, voor iedereen even chaotisch is. Zeker tijdens zo’n carnaval.

FOSS-TAAL januari 2015

Dus ja jongen, natuurlijk mag jij in de Jeugdraad van elf en geniet er maar met volle teugen van. Dan is carnaval afgelopen en hoor je je zoon, die zegt: “Papa en mama, dit waren de mooiste dagen van mijn leven.” En je weet weer: leven is inderdaad het meervoud van lef!

Door Erik Dinkgreve

9

human interest

De waarde van begeleiding door een SH-ervaringsdeskundige Floor Kruiderink (11) is slechthorend. Sinds kort krijgt ze begeleiding van Bianca van der Horst, zelf slechthorend en coach voor kinderen en hun ouders, maar bijvoorbeeld ook voor studenten en ondernemers die slecht horen. Niet alleen voor Floor, maar ook voor haar moeder Iris is de begeleiding door Bianca waardevol. “Het is zo ontzettend verhelderend, ik zit soms echt met open mond te luisteren: o, zit dat zo!” Wie Bianca en Floor samen ziet praten, merkt meteen de bijzondere verstandhouding op. Als we gaan zitten voor het interview, kijkt Bianca eerst of ze genoeg licht heeft om mij goed te kunnen zien. Floor knipt meteen een extra lampje aan en laat een gordijn achter me zakken, vanwege het tegenlicht. “Ik hoef Floor niks uit te leggen”, zegt Bianca. “Ze snapt me meteen.” En andersom is dat ook zo. Zoals Floor het uitlegt: “Iedereen kiest een eigen weggetje. En onze weggetjes lijken op elkaar.”

Schoolarts

“Ik ben zelfs op het Jeugdjournaal geweest” Floor (11):

10

FOSS-TAAL januari 2015

“Pas toen ik vijf was kwamen ze erachter dat ik slechthorend ben”, vertelt Floor. “De test op het consultatiebureau was niet goed gegaan, daardoor kwamen ze er pas zo laat achter. Ik zei wel steeds: ‘Huh? Huh?’ Maar verder viel het niet op.” Haar moeder Iris: “Floor was ons eerste kind en ze was zoals ze was. Ze wilde als baby niet graag alleen in de box op haar rug liggen en dat gold ook als ik haar ‘s middags in bed legde. Dan huilde ze en wilde ons kunnen zien. Later, als we woordjes oefenden, kwam ze vaak op schoot zitten en legde haar hand tegen mijn mond. Dat vond ik juist wel gezellig. Ze ontwikkelde zich ook goed met spreken. Toch merkten we wel dat er iets was. Haar vader heeft ook een vorm van slechthorendheid, hij kan hoge tonen steeds minder goed horen. Hij kan soms echt in zijn eigen wereldje zitten en ik grapte weleens ‘het is echt een kind van jou’. Op vakantie met familie hadden we het er ook over. Een neef zei: “Roep eens ‘snoepje’ als ze niet kijkt”, maar dat hoorde ze gewoon. Alleen als ik nu video’s uit die tijd terugkijk, dan zie ik het. Ze was heel erg gericht op gezichten.”

Oorstukjes

Bianca vult aan: “Floor is een slimme meid en ze kon blijkbaar toen al heel goed compenseren. Daardoor viel het niet op, ze lette heel goed op en deed gewoon mee.” Iris vertelt dat zelfs de leidsters op de peuterspeelzaal stomverbaasd waren toen ze hoorden dat Floor slechthorend is. Dat werd duidelijk bij een bezoek aan de schoolarts in groep 2. “Die arts wilde eerst dat we na een half jaar terug kwamen voor een nieuwe test, maar ik wilde meteen dat er actie werd genomen. Zo kwamen we uiteindelijk in het VU ziekenhuis terecht.” Floor:

“Ik kreeg eerst proefoorstukjes. Ik weet nog dat ik dacht: goh mama, klinkt jouw stem zo…. In groep 3 kreeg ik mijn echte oorstukjes en vanaf groep 4 soloapparatuur. Ik was eerst heel bang om met mijn oorstukjes de klas in te gaan. Ik wist niet hoe de andere kinderen zouden reageren en ik werd ook wel een beetje gepest. Dan riepen ze bijvoorbeeld: ‘he dove!’. Nu is het voor iedereen normaal.”

Andere basisschool

Bij de overgang van groep 5 naar groep 6 ging Floor overigens wel naar een andere basisschool. Nog steeds regulier onderwijs, maar deze school speelt beter in op haar slechthorendheid. Iris: “De eerste school deed eigenlijk niets extra’s. Ze riepen alleen ‘het gaat toch goed met Floor’. Ze hield zich ook op de been, maar vooral doordat ze slim is. Het kostte veel kruim. We hebben de VU gebeld en daar zeiden ze dat Floor echt extra ondersteuning nodig had, onder andere van een ambulante begeleider van cluster 2. Maar de school had helemaal niets bijgehouden, er was geen rapportage, ze hadden hun werk gewoon niet gedaan. Onze jongste dochter Jette zat daar ook op school, maar dat ging niet lekker. Zij mocht naar de Koorschool in Haarlem en dat was het moment dat Floor zei: dan wil ik ook naar een andere school.” Floor kwam uiteindelijk via een tip vanuit het VU-ziekenhuis op een school waar nog twee slechthorende kinderen naartoe gingen. ‘Dat was een stuk makkelijker”, zegt Floor. “Ik was niet meer de enige slechthorende en ze hebben daar meer ervaring met slechthorenden.”

Brugklas

Inmiddels zit Floor in groep 8 en mag dus een middelbare school kiezen. “Het liefst ga ik naar de Rudolf Steinerschool. Ik heb daar een proefmiddag meegedaan en ben naar de open dag geweest. Het is een fijn gebouw, niet te groot, en het geluid is er fijn. Het is ook nog eens heel creatieve school”, lacht ze. En creatief is Floor zelf zeker. Zo heeft ze speciaal voor de gelegenheid een prachtige - en lekkere - taart gemaakt met een afbeelding van het bordje van Limited Hearing. “Zelf gemaakt, samen met papa”, zegt ze. De bordjes zijn een ‘uitvinding’ van Cor Toonen. Bianca brengt de bordjes op de markt. “Bianca hebben we ontmoet op een voorlichtingsavond van de Van Gilseschool, een Cluster-2 school. Bianca gaf daar een workshop over de

FOSS-TAAL januari 2015

11

extra opletten en compenseren. Daardoor komt ze soms doodmoe terug van school. Het gaat erom dat anderen begrijpen waarom die regeltjes er zijn en wat een kind mist als je ze niet toepast”, legt Bianca uit.

Vertraagde reactietijd

Ze geeft een praktijkvoorbeeld: “Informatie komt bij slechthorenden anders binnen. We horen bepaalde klanken en woorden en knopen die aan elkaar. Daardoor hebben wij te maken met een vertraagde reactietijd. Als een leerkracht een opdracht geeft zonder die van te voren aan te kondigen – ‘ik ga jullie nu een opdracht geven’ – dan heeft Floor de helft van die opdracht al gemist. Het is belangrijk dat een leerkracht weet hoe de informatieverwerking verloopt. Door een kind daarbij te helpen en het makkelijker te maken, voorkom je gestreste of overspannen kinderen. Daar probeer ik de leerkracht

bewust van de maken. Vaak kunnen kleine verbeterpunten al een groot verschil maken.”

je daarbij kan helpen.” Bianca knikt instemmend: “Empowerment van de ouders is net zo belangrijk als van de kinderen. Een kind kijkt als eerste naar de ouders, dus ik vind het belangrijk dat zij zoveel mogelijk de touwtjes zelf in handen krijgen. En vervolgens gaat het erom ook de kinderen overal bij te betrekken, zodat zijn alles meekrijgen en zelf kunnen kiezen.”

Buddy

“Daarom heb ik nu ook een buddy”, zegt Floor. “Een meisje in mijn klas. Zij kijkt of ik ook echt stop als de meester zegt dat we moeten stoppen of iets aankondigt. Ook als er onverwachte dingen gebeuren, dan waarschuwt ze mij. Daardoor kan ik mijn ‘voelsprieten’ intrekken en me beter concentreren op wat ik aan het doen ben.” Bianca: “Een slechthorend kind heeft het in het reguliere basisonderwijs niet makkelijk. Je moet veel zelf achter dingen aan en het wiel opnieuw uitvinden. Met passend onderwijs komen er steeds meer slechthorende kinderen in het regulier onderwijs. Hoe mooi zou het zijn als we eraan kunnen bijdragen dat die kinderen niet op een eilandje komen te zitten. Ik zou ook graag meer samenwerken met ambulant

Peptalk

Bianca wil haar bedrijf 100procentslechthorend uitbreiden tot een organisatie voor en door slechthorenden. “Nu ben ik het die coaching en training geeft, maar er zijn inmiddels heel veel vrijwilligers bij betrokken. Ik wil een soort platform waar je elkaar kunt ontmoeten. Zo is er op de website van 100procentslechthorend een besloten groep voor ouders.” Iris vult aan: “Als je het een keer helemaal gehad hebt, dan kun je het daar van je afschrijven en dan krijg je een peptalk. Je voelt dat je niet alleen staat.” Bianca: “Dat soort groepen wil ik ook gaan starten voor studenten en ondernemers. Mijn doel is om te zorgen dat ervaringsdeskundigen andere slechthorende mensen op weg helpen. Door kennis te delen, door de weg te wijzen naar allerlei hulpmiddelen, maar ook door slechthorenden te leren hoe ze zichzelf zo goed mogelijk kunnen presenteren. Laat kinderen bijvoorbeeld zelf vertellen dat ze slechthorend zijn. En tot slot door een sterk netwerk op te bouwen.”

overgang naar de brugklas. Dat was toen ik van groep 6 naar groep 7 ging”, vertelt Floor. “Op die workshop kon ik de vraag stellen die ik al heel lang wilde stellen: hoe kun je je afsluiten bijvoorbeeld bij een cito-toets? Bianca zei dat de meeste kinderen gewoon hun hoorapparaat uitzetten.” Floor vertelt enthousiast verder: “Na die workshop ging mama Bianca volgen op Facebook. Toen ik daar het Limited hearing bordje zag, wilde ik dat meteen hebben.” Voor het raam staat haar fiets, even rood als de taart en met het bordje goed zichtbaar achterop. Het bordje waarschuwt mensen die achter Floor rijden dat ze minder goed hoort. “Ik ben er zelfs mee op het Jeugdjournaal geweest”, vertelt Floor.

Meer weten?

1-op-1 coaching

begeleiders.” Iris vult aan: “De kracht van de ervaringsdeskundige is onmisbaar. Ikzelf, maar ook andere ouders zeggen vaak: had ik dit maar eerder geweten.”

Het bleef niet bij het bordje, Bianca geeft Floor sinds een paar maanden ook 1-op-1 coaching. Thuis en in de klas. Zo heeft Bianca Floor in de klas op school geobserveerd, als aanvulling op de ambulant begeleider. “De ambulant begeleider kijkt naar de leerresultaten, of het kind opdrachten goed kan verwerken en of een kind sociaal goed kan meekomen. Daarbij hanteren ze een lijst met mogelijkheden voor bijvoorbeeld mondbeeld, aantikken en tegenlicht voorkomen. Dat is heel goed. Ik kijk vooral ook naar de toepasbaarheid van die regeltjes. En ik leg uit waarom het zo belangrijk is om die regeltjes te blijven toepassen, ook al lijkt het soms of een kind ook zonder kan. Als leerkrachten of kinderen merken dat Floor ook wel eens reageert als ze haar niet aantikken of als er geen mondbeeld is, dan denken ze dat het niet meer nodig is. Maar het kost Floor heel veel extra energie, want ze moet daarvoor 12



Dans

Een voorbeeld. Het feit dat ze slechthorend is, was voor Floor geen bezwaar om al vanaf haar kleutertijd met veel plezier te dansen. “Ik dans vier uur in de week, van hiphop en breakdance tot popshow en jazzdance. Sinds twee jaar zit ik zelfs in een selectiegroepje. Ik heb ook gehockeyd, maar dat ging niet meer door het selectiedansen. Veel mensen denken dat het lastig is met muziek, maar ik tel alles in mijn hoofd tot het vanzelf gaat. En dansen is ook veel herhalen. Bovendien kan ik via de spiegels alles goed zien. Bij een nieuwe dans weet ik de pasjes wel, maar moet ik de tel nog leren. Na drie lessen gaat dat vanzelf.” “Dat soort dingen, die trukendoos van slechthorenden, begrijp ik pas sinds we FOSS-TAAL januari 2015



Bianca kennen”, zegt Iris. “Ik vind het echt fantastisch dat we nu worden begeleid door een slechthorende coach. Het is zo ontzettend verhelderend, ik zit soms echt met open mond te luisteren: o, zit dat zo!

Kijk dan op www.100procentslechthorend.nl en op www.worldwidevisible.com voor de verkeersbordjes.

Empowerment ouders

Iris vervolgt: “Bianca heeft me ook laten zien dat je vrijer bent dan je als ouders vaak denkt. Bijvoorbeeld dat je kunt overstappen naar een andere audicien als het niet goed klikt of dat er tussen zorgverzekeraars echt grote verschillen zitten. We zijn nu ook bezig met nieuwe apparatuur. De techniek van soloapparatuur is inmiddels een stuk uitgebreid en het is fijn als we dat voor de brugklas allemaal goed geregeld hebben. De audioloog wilde in eerste instantie tot het voorjaar wachten, maar dat is eigenlijk te laat. En voor nieuwe oorstukjes gaan we nu naar Labformaat, zodat ze echt goed passen. Het is fijn als je de weg kent of iemand hebt die FOSS-TAAL januari 2015

13

foss-informatiedag

Ouders en professionals als partners

Tips

FOSS-Informatiedag is niet meer weg te denken “Heel fijn om andere ouders te ontmoeten en dapper hoe de jongeren van SpraakSaam aan ons hun verhaal vertelden!” Dat is een van de vele positieve De FOSS-Informatiedag 2014 is mede mogelijk gemaakt door de Stichting Maak een Leuk Gebaar.

reacties die we kregen na de FOSS-dag op zaterdag

De volgende Stichting Hoormij/FOSS-informatiedag vindt plaats op zaterdag 7 november 2015.

sfeer veel informatie aangeboden en konden met

1 november in Utrecht (Auris Bertha Mullerschool). Ouders en professionals kregen in een informele

elkaar in gesprek gaan. De kinderen vermaakten

Twee acteurs speelden voortreffelijk hun rol als ouders. Met veel humor kregen ze de zaal zonder moeite mee. Duidelijk is dat professionals en ouders elkaar heel hard nodig hebben om het kind zo goed mogelijk te ondersteunen en te laten ontwikkelen. In de praktijk blijkt partnerschap echter niet altijd eenvoudig. De ‘experts’ luisteren nog vaak niet goed naar de visie van ouders en ouders weten vaak niet goed wat zij zelf kunnen inbrengen.

Ni

eu

w

zich uitstekend met hun eigen programma.

De interactieve hoofdpresentatie over partnerschap tussen professionals en ouders was in handen van Marjan Bruins en Alie de Jonge van Auris.

Verstaat uw kind het digibord wel goed? De leerkracht is goed hoorbaar via de solo-apparatuur, maar wordt het digitale schoolbord wel verstaan? Het digibord speelt een centrale rol in de les, maar de speakers van het bord zijn vaak van matige kwaliteit!

De verhelderende presentatie leverde heel wat aanbevelingen op. Voor ouders: • Houd actief contact met school en wissel informatie uit. • Ben je communicatief minder vaardig of erg emotioneel, zorg dan voor een neutrale gesprekspartner bij het gesprek. • Bereid je voor op een gesprek. • Sta open voor elkaars meningen en ideeën. • Blijf in contact met je kind. • Zorg dat je vertrouwen kunt hebben in elkaar. Voor professionals: • Betrek ouders bij beslissingen: zij zijn deskundig als het om hun kind gaat . • Betrek ook de (oudere) leerling zelf bij beslissingen. • Sta open voor elkaars meningen en ideeën. • Houd rekening met het verschillen tussen ouders: sommige ouders zijn passief, andere actief Niet iedere ouder beheerst de gesprekstechnieken en is even mondig. • Gebruik een vaste werkwijze. • Help ouders met het geven van voorbeelden, zodat zij weten wat er van hen verwacht wordt. • Laat ouders die daar behoefte aan hebben, kennis maken met elkaar, zodat zij van elkaar kunnen leren en samen kunnen overleggen. • Zorg dat je vertrouwen kunt hebben in elkaar. • Bied een soort cursus aan voor ouders. De FOSS wil samen met de FODOK in 2015 proberen om van al deze adviezen concrete toepassingen te maken voor ouders. Het liefst in overleg en samenwerking met alle vier de instellingen van cluster 2. Naast Auris zijn dat Kentalis, Viertaal en Vitus Zuid.

Legoblokjes en Kikker Na de hoofdlezing konden de deelnemers nog deelnemen aan twee workshops. Er was keuze uit een gevarieerd aanbod, van Plezier in (inter-)actief communiceren en Medium onderwijsarrangement tot Hoorhulpmiddelen op school, Taaltherapie voor TOS-kinderen, Van je eigen kracht uitgaan bij SH, SpraakSaam - jongeren met TOS, en Jong en slechthorend.

Door Arend Verschoor De workshop Plezier in (inter) actief communiceren, leerde ouders om anders te kijken naar voorlezen. In de enthousiaste presentatie werd onder andere gebruik gemaakt van de boeken van ‘Kikker’. Tijdens de workshop Taaltherapie, voor

Speciaal voor gebruikers van Phonak solo-apparatuur is er de audioHub, de extra zender voor de digibord. Zowel leerkracht als digibord zijn nu beide perfect hoorbaar via de solo! Omdat het ‘rugzakje’ per 1 augustus jl. is afgeschaft kan de audioHub niet meer vanuit deze voorziening vergoed worden. Informeer bij uw onderwijsinstelling of hiervoor gelden beschikbaar zijn in het kader van Passend Onderwijs.

FOSS-TAAL januari 2015

Complimenten Compliment aan de kinderleiding! Via de enquête die de bezoekers hebben ingevuld valt op hoeveel complimenten de kinderleiding ook dit jaar weer krijgt: • Wat een goed georganiseerd kinderprogramma. • Mijn zoon vond het een hele leuke dag. • Ze hebben veel gedaan en vonden het geweldig! Algemene complimenten waren er ook: • Hartelijk dank voor alweer een mooie FOSS-dag. • Deze dag heeft heel veel indruk op ons gemaakt. • Wij hebben het als een zeer prettige en leerzame dag ervaren. • Interessante informatie gekregen van de informatiestands. • Fijn om ervaringen en knelpunten van andere ouders te horen.

Kijk voor meer informatie op www.phonaksolo.nl

14

jongere en oudere kinderen met TOS, werd de zinsbouw verduidelijkt met legoblokjes. De workshop was volgens de deelnemers leerzaam en inspirerend: “Taal leren met TOS stopt niet op je achtste jaar. Het is goed om te horen dat je altijd achter je kind moet blijven staan, ook als professionals het min of meer opgeven.”

FOSS-TAAL januari 2015

15

federatieve samenwerking

Stichting Hoormij van start!

FOSS, NVVS en SH-Jong vormen nieuwe federatie Stichting Hoormij richt zich op verschillende doelgroepen: slechthorenden, mensen met TOS, tinnitus, Ménière, hyperacusis of een brughoektumor en mensen met een Cochlear Implantaat (CI) of ander implantaat. En dat in alle levensfasen: kinderen en hun ouders, jongeren, volwassenen. De federatie is er dus voor iedereen, van nul tot honderd+. Leden van de drie organisaties blijven lid van hun eigen vereniging. De activiteiten worden samengevoegd in de Stichting Hoormij.

Verbinden

Om de belangen van de achterbannen nog beter te kunnen behartigen hebben FOSS, NVVS (Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden) en SH-Jong gezamenlijk de Stichting Hoormij opgericht. Sinds 1 januari 2015 werken ze hierin federatief samen. 16



FOSS-TAAL januari 2015



Wat de doelgroepen binnen de federatie verbindt, is dat ze een probleem hebben met gehoor en/of communicatie. Stichting Hoormij wil dat deze mensen zo goed en normaal mogelijk kunnen functioneren in de maatschappij. En dat ze zo goed en geïntegreerd mogelijk kunnen meedoen met alle facetten van het leven. Naast belangenbehartiging ziet Stichting Hoormij voorlichting en lotgenotencontact als kerntaken. We brengen mensen met elkaar in verbinding, we bundelen ervaringskennis en stellen onze inzichten beschikbaar voor iedereen. De federatie stelt mensen in staat om voor zichzelf de beste keuzes te maken. We laten hen het hele keuzepalet zien en proberen mensen te versterken (empoweren) in hun positie als ouder, cliënt, patiënt, zorgvrager, leerling, werknemer, partner en alle andere maatschappelijke en sociale rollen.

Vrijwilligers De federatie werkt als een vrijwilligersorganisatie, met waar nodig en wenselijk ondersteuning door het landelijke federatiebureau, inhoudelijk en/of organisatorisch. Het federatiebureau ontplooit daarnaast een aantal eigen initiatieven, waarbij vrijwilligers ook worden betrokken.

activiteiten van de drie federatiedeelnemers. In de loop van 2015 zal een nieuwe samenhang ontstaan tussen deze activiteiten, met waar mogelijk efficiencywinst. Waar het zinvol is brengen we meerdere activiteiten onder in één nieuwe federatieactiviteit. Hoe dat er precies gaat uitzien, zal zich in de loop van het eerste werkjaar van de federatie uitkristalliseren. Komend jaar nemen we ook besluiten over hoe de toekomst van onze bladen, websites, e-nieuwsbrieven, social media en folders/brochures er gaat uitzien. Eén ding staat al wel vast: op zaterdag 7 november 2015 staat de inmiddels alweer tiende landelijke Stichting Hoormij/FOSS-dag gepland.

SH-Jong en Spraaksaam Voor de samenwerking is het fantastisch dat de slechthorende jongeren meedoen! Ook de jongeren met TOS die zich hebben verenigd in Spraaksaam, worden binnen Stichting Hoormij vertegenwoordigd via de FOSS. We hopen dat ouders hun kind, als ze in die leeftijdsgroep zijn of komen, willen motiveren om eens een kijkje te gaan nemen bij de jongerenorganisaties. Om elkaar als bondgenoten te ontmoeten. Je kunt veel van elkaar leren op die leeftijd.

Meer samenwerking De federatie zal ook nauw samenwerken met de collega-organisaties van doven en plotsdoven: FODOK, Dovenschap, Jongerencommissie en Stichting Plotsdoven. Onder andere in gezamenlijke projecten voor zorg, onderwijs, ondertiteling, telecommunicatie, tolkvoorzieningen, audiologische hulpmiddelen en CI. We hopen en rekenen op een mooie, enthousiaste toekomst voor de Stichting Hoormij, met nieuwe kansen voor onze leden en plezier in communiceren.

Bestaande activiteiten In 2015 bestaan de activiteiten van Stichting Hoormij in principe uit het doorzetten van de FOSS-TAAL januari 2015

Jan Heijboer, voorzitter FOSS 17

passend onderwijs

Passend onderwijs:

hoe loopt het? Op 1 augustus 2014 trad de Wet Passend Onderwijs in werking. Passend onderwijs is bedoeld voor alle leerlingen met een handicap of beperking die extra ondersteuning nodig hebben in het regulier onderwijs. Daarmee vervangt passend onderwijs de leerlinggebonden financiering, beter bekend als het rugzakje. In deze FOSS-TAAL maken we de tussenstand op van een half jaar passend onderwijs. De informatieverstrekking aan ouders én de inspraak van ouders zijn nog flink voor verbetering vatbaar. Ook zijn er nog serieuze knelpunten in het leerlingenvervoer.

Passend onderwijs werkt pas als ouders de juiste informatie hebben en op regionale schaal kennis en ervaring kunnen uitwisselen. Alleen dan kunnen ze een gelijkwaardige gesprekspartner zijn voor het onderwijs. Veel ouders krijgen nog te weinig informatie over de besluitvorming en de mate van ondersteuning die hun kind kan krijgen. In de zesde voortgangsrapportage passend onderwijs (december 2014) bevestigt de staatssecretaris dat de informatiepositie van ouders nog onvoldoende is om hun rol goed te kunnen vervullen. Ook worden ouders niet door alle scholen en samenwerkingsverbanden betrokken bij het invullen van de ondersteuningsbehoefte van kinderen. De Onderwijsinspectie kwam al eerder tot die conclusie.

Leerkrachten

De praktijk leert dat leerkrachten lang niet altijd in staat zijn ouders de juiste informatie te geven, omdat zij zelf niet goed geïnformeerd zijn. Daarmee hebben ouders en leerkrachten onvoldoende handvatten om invulling te geven aan passend onderwijs. Passend onderwijs moet nog veel meer gaan ‘leven’ op de werkvloer. Daar hoort informatie, kennis, vaardigheden en attitudeverandering bij. Leerkrachten en ouders staan samen aan de basis van succesvol passend onderwijs. Vanuit hun eigen rol en deskundigheid kunnen ouders en leerkrachten elkaar motiveren en met 18

FOSS-TAAL januari 2015

elkaar in gesprek gaan over de uitwerking van passend onderwijs. Belangrijk is dat er per school en per samenwerkingsverband een voor ouders duidelijk herkenbaar aanspreekpunt komt, telefonisch en persoonlijk.

Leerlingenvervoer

Passend onderwijs gaat uit van de vraag van het kind en welke ondersteuning nodig is, zodat een kind optimaal kan leren. De beste school voor een kind ligt niet altijd in de buurt. Dan is leerlingenvervoer noodzakelijk. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het leerlingenvervoer. Groot knelpunt is dat gemeenten veel te weinig overleg voeren met de ouders en de school om te bepalen wat passend vervoer is. Bij aanvraag van deze voorziening blijkt dat veel gemeenten een eigen opvatting hebben over een school waar de leerling heen kan. Dan gaat het begrip ‘dichtstbijzijnde toegankelijke school’ zoals dat in de modelverordening leerlingenvervoer staat, voor op een echt passend aanbod. Belangrijk is daarom dat het leerlingenvervoer deel gaat uitmaken van het ondersteuningsaanbod van de leerling.

Geen vergoeding VSO

Leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs (vso) krijgen sinds de invoering van passend onderwijs in principe geen vergoeding meer voor leerlingenvervoer. Omdat er in cluster 2 maar weinig

FOSS-TAAL januari 2015

19

vso-scholen zijn, maakt dat de reis vaak lang. In elk geval langer dan voor leerlingen in een samenwerkingsverband passend onderwijs. Ouders van deze leerlingen komen dus voor extra hoge kosten te staan. Als passend onderwijs betekent: les op een vso-school van cluster 2, dan is dat in elk geval niet passend voor de portemonnee van de ouders.

Beleef jouw moment.

Heldere afspraken nodig

Er verandert veel. Voor onder andere ouders, samenwerkingsverbanden, verzekeraars, gemeenten en indicatiestellers is het nog vaak onduidelijk hoe de zorg en ondersteuning voor leerlingen met een extra zorgvraag komende jaren georganiseerd gaat worden. Belangrijk is in elk geval dat er heldere afspraken komen over goede afstemming en koppeling tussen het onderwijs en de Jeugdwet, Zorgverzekeringswet, Wet Langdurige Zorg, Participatiewet en de Wet maatschappelijke ondersteuning. Vanzelfsprekend dienen de ouder- en cliëntenorganisaties daar nauw bij betrokken te zijn.

Begeleiding uit cluster 2

Voor slechthorende, dove en tos-kinderen in het regulier onderwijs biedt passend onderwijs nog steeds de mogelijkheid voor ondersteuning vanuit een onderwijsinstelling van cluster 2, vaak een ambulante begeleider. Cluster 2 heeft in de nieuwe situatie het financieel beheer en de verantwoordelijkheid gekregen over het schoolgebonden

ondersteuningdeel, zoals remedial teaching en/of interne begeleiding. De toekenning van ondersteuning vanuit cluster 2 hangt ook weer af van de mate waarin de zorgstructuur binnen een samenwerkingsverband is opgebouwd.

Inspraak ouders

FOSS en FODOK vinden het vooral van belang dat ouders vanaf het begin worden betrokken bij de invulling van het onderwijsarrangement voor hun kind. In het traject daarna hechten we eraan dat ouders zeggenschap hebben bij de mate en wijze van ondersteuning van hun kind. We pleiten ervoor dat er binnen de onderwijsinstellingen van cluster 2 medezeggenschap voor ouders wordt geregeld als leerlingen op een reguliere school zitten met ondersteuning vanuit cluster 2. Zo kunnen ouders invloed uitoefenen op de kwaliteit en kwantiteit van de ondersteuning uit cluster 2. FOSS en FODOK bepleiten een dynamische, actieve inspraak van ouders, transparant en goed geborgd in de besluitvorming van de instellingen. Dat heeft de meeste kans van slagen als de onderwijsinstellingen van cluster 2 dit daadkrachtig organiseren. Als ouderorganisaties zijn we daar bij betrokken en zullen we de voortgang en effectiviteit kritisch beoordelen.

Maatwerk

Die inspraak en de invloed van ouders moet vanzelfsprekend ook van toepassing zijn op de indicatiestelling door de

Commissies van Onderzoek (CvO) voor een onderwijsarrangement in cluster 2. De geringe omvang en de specifieke ondersteuningsvraag van de doelgroep binnen cluster 2 maakt een gespecialiseerde commissie noodzakelijk. Juist met de invoering van passend onderwijs is maatwerk geboden.

Belang kind voorop

Gelukkig is besluitvorming rondom ondersteuning van cluster 2 geen slagboomdiagnostiek meer. Met de invoering van de onafhankelijke Commissies voor de Indicatiestelling (CvI) in 2003 hebben we destijds belangrijke knelpunten ervaren. Kinderen zelf werden door de CvI niet gezien en ouders werden niet gehoord. De inspraak en de invloed van ouders op een dergelijke externe indicatiecommissie zijn toch al bijzonder klein. Verder ontstond er een enorme bureaucratie waar niemand bij gebaat was. FOSS en FODOK ontvingen veel klachten van ouders over het functioneren van de CvI’s. Om die reden staan we achter de positionering en taakstelling van de CvO bij de onderwijsinstellingen van cluster 2. Voorwaarden voor een goed werkende CvO zijn dan: uitgaan van het belang van het kind, op overeenstemming gericht overleg met ouders, transparantie en verantwoording afleggen. We houden de vinger aan de pols. Door Arend Verschoor

FOSS en FODOK houden samen de vinger aan de pols van passend onderwijs

24675 r1.0

Voor een spetterende indruk met de SONNET Audio Processor.

Onderdeel van het Synchrony Cochleair Implantaat systeem.

Kinderen zijn kinderen, daarom hebben wij de SONNET ontwikkeld. Veilig en spatwaterbestendig.

medel.com FOSS-TAAL januari 2015

21

vosje

kortnieuws

Informatie geven is een kunst Regelmatig vertellen ouders dat ze onvoldoende of geen informatie krijgen of dat de informatie onjuist was. Die ervaringen hebben dan betrekking op het hele scala aan zorg en onderwijs voor hun kind. Bij vroegsignalering en diagnostiek, bij het regelen van hulpmiddelen, bij het maken van een schoolkeuze en het besluit over een onderwijsarrangement. En in nog veel meer situaties. Opvallend is dat professionals vertellen dat ze juist zoveel moeite doen om ouders te informeren. En dat ze open willen zijn over alles wat er voor hulp en ondersteuning aan een kind wordt gegeven. Wie heeft er nou gelijk?

Nieuwe Expertise Centra van Schoonenberg Schoonenberg Hoorcomfort heeft in Eindhoven, Zwolle en Alk-

Contributie en Donatie in 2015 Leden en donateurs van de FOSS betalen hetzelfde bedrag voor lidmaatschap en donateurschap.

maar nieuwe Expertise Centra geopend. Schoonenberg speelt met deze Expertise Centra in op de sterk toegenomen behoefte bij haar klanten aan persoonlijke en hoogwaardige hoorzorg.

De medewerkers zijn hoog opgeleid en beschikken over de modernste testapparatuur. Ter gelegenheid van de opening van deze nieuwe centra ontving de FOSS ontving in dank van Schoonenberg een bedrag van € 500. De centra beschikken over een Experience Room. In deze ruimte is een groot assortiment

aan ondersteunende hoorhulpmiddelen te vinden voor klanten voor wie een hoortoestel niet de beste of enige oplossing is voor hun gehoorprobleem. Denk aan versterkte telefoons, ringleiding, TVen muziekversterkers, versterkte wekkers en deurbelversterkers. De FOSS is blij met de nieuwe Expertise Centra: “Een expertise centrum van Schoonenberg biedt slechthorenden en ouders van slechthorende kinderen een prima gelegenheid om zich uitgebreid te laten informeren over alle ins en outs van hoorhulpmiddelen.”

22

FOSS-TAAL januari 2015

Vanaf 2015 is het bedrag vastgesteld op € 27,00 per jaar. Hiervoor ontvangt u dan ook het magazine FOSS-TAAL. Deze contributieverhoging met 2 euro is nodig om alle stijgende kosten te kunnen opvangen. We rekenen op uw begrip.

Algemene ledenbijeenkomst Als lid van de FOSS bent u van harte uitgenodigd op de algemene ledenbijeenkomst van de FOSS te komen. De bijeenkomst wordt gehouden op zaterdag 18 april 2015. Belangstellenden kunnen zich aanmelden via het landelijke bureau Stichting Hoormij/FOSS. U krijgt dan enkele weken van te voren meer informatie toegestuurd. Nadere informatie over de ledenbijeenkomst leest u een maand voor de vergadering op de website van de FOSS.

Dat is moeilijk te zeggen, zeker als het om individuele gevallen gaat. Maar als ouders melden dat de informatieverstrekking tekort schiet, dan zijn de professionals toch echt aan zet om zich hierin sterk te verbeteren. De volgende tips kunnen zij dan alvast ter harte nemen: • luister eerst goed naar het verhaal en de vragen van de ouders; • neem voldoende tijd voor een gesprek; • vertel de informatie in eenvoudige bewoordingen; • informeer jezelf als professional goed over alle actuele ontwikkelingen en regelingen; • als je iets niet weet, wees daar dan eerlijk over en zoek het vervolgens goed uit of verwijs door naar een andere professional.

Bij het geven van informatie is een positieve houding ten opzichte van ouders natuurlijk essentieel. De tijd van een arrogante dokter in een witte jas ligt achter ons, maar toch kan er nog veel verbeterd worden in de bejegening van ouders. Op basis van informatie moeten ouders natuurlijk ook inspraak hebben in en invloed hebben op de mate en wijze van hulpverlening en ondersteuning. De FOSS heeft samen de FODOK de volgende punten opgesteld voor de onderwijsmedewerkers uit cluster 2 die begeleiding verzorgen aan dove, slechthorende en tos-leerlingen in het regulier onderwijs: • ouders worden geaccepteerd als ervaringsdeskundigen; • er vindt regelmatig open en eerlijk overleg plaats met de ouders; • ten minste jaarlijks vindt een procesevaluatie plaats tussen ouders en de onderwijsmedewerker; • ouders hebben zeggenschap en instemmingsrecht als het gaat om het ontwikkelingsperspec-

Colofon

Kentalis, Erik Dinkgreve

Jaargang 23, nummer 1, januari 2015 FOSS-TAAL is een uitgave van Stichting Hoormij / Nederlandse Federatie van Ouders van Slechthorende kinderen en van kinderen met Spraaktaalmoeilijkheden. De FOSS vormt samen met NVVS en SH-Jong de federatieve Stichting Hoormij FOSS-TAAL verschijnt drie keer per jaar en wordt verstuurd aan leden en donateurs van de FOSS: ouders van slechthorende kinderen en van kinderen met een taalontwikkelingsstoornis, professionals en alle andere belangstellenden. Hoofdredactie

Arend Verschoor

Eindredactie

Isabel Timmers, PIM\Tekst & Uitleg, Veldhoven

Bijdragen

Mirjam Blumenthal

Fotografie:

Florentien Kruiderink, Gerrie Dijkers, FOSS, Isabel Timmers, Mirjam Blumenthal Kentalis

Ontwerp & lay-out

AriëS Grafische vormgeving / Ben Mobach, Eindhoven

Druk & verspreiding JAFRA drukwerk service,

Best Opzeggen Uw lidmaatschap of donateurschap loopt automatisch door. Opzeggingen kan schriftelijk voor 1 november van het lopende kalenderjaar bij het Landelijk bureau Stichting Hoormij/FOSS. FOSS-bestuur Jan Heijboer (voorzitter, TOS en zorg), Ben Koenen (penningmeester, SH, voorlichting/pr,

FOSS-TAAL januari 2015

tief van hun kind (handelingsdeel) en hierdoor ook over het onderwijsarrangement; • ouders hebben zeggenschap over de communicatieondersteuning voor hun kind; • ouders hebben zeggenschap over de bejegening van hun kind; • het is ouders duidelijk waar zij met eventuele vragen, onvrede en klachten terecht kunnen. Deze punten gelden vanzelfsprekend ook voor al die andere situaties waarin je als ouder op zoek bent naar de beste zorg en onderwijs voor je kind. Investeren in een goede samenwerking met ouders is noodzakelijk. Vooral in het belang van het kind. En het scheelt voor ouders en professionals ook nog eens veel tijd en ergernissen.

arbeid en sponsoring), Ineke Huisman (secretaris, TOS-jongeren en maatschappelijke participatie), Guus Coenen (bestuurslid, ondertiteling, arbeid en internationale betrekkingen), Francis Kooiman (bestuurslid, onderwijs en sportclubs), Wytske van Weerden (bestuurslid, TOS, voorlichting/pr). Sponsors Phonak, Beter Horen audiciens, De Haan & Buis verzekeringen, Hoorexpert, Schoonenberg audiciens, Comfort Audio, Advanced Bionics, Cochlear Benelux, Siemens Audiologie, Med-El en Pfizer. Redactieadres Landelijk Bureau Stichting

Hoormij/FOSS Postbus 14, 3990 DA Houten T 030-234 06 63, F 030-636 06 89 E [email protected] I www.foss-info.nl

23

Altijd het laatste nieuws met de Stichting Hoormij/FOSS-Nieuwsbrief Meld u aan voor de e-mail nieuwsbrief Kent u de gratis e-mail nieuwsbrief van de Stichting Hoormij/FOSS al? Nee? U bent nog maar een muisklik verwijderd van de handigste manier om op de hoogte te blijven van de activiteiten van onze federatie en ontwikkelingen in de sector! De nieuwsbrief verschijnt minimaal eens per maand. Meld u via de website

www.foss-info.nl aan. In de rechter gele balk onderaan kunt u zich direct aanmelden door uw e-mailadres in te tikken.

or u o v r e s i De FOSSw kind én u Landelijk bureau Word ook lid of donateur! Voor € 27 per jaar bent u lid of donateur van de FOSS. U steunt daarmee onze vereniging en ontvangt drie keer per jaar FOSS-TAAL. Ook heeft u dan toegang tot het speciale ledengedeelte van de FOSS-site.

T F E I

Postbus 14 3990 DA Houten 030 - 234 06 63 030 - 636 06 89 [email protected] www.foss-info.nl