forum
beroepsonderwijs 1 oktober 2015 @THNK Vindt u ook wat van het beroepsonderwijs? Praat mee! De volgende bijeenkomst vindt plaats op:
n e x t
DEC
3
Terugblik op het eerste Forum op 1 oktober met als thema:
Het Forum Beroepsonderwijs organiseert in 2015 en 2016 een vijftal thematische bijeenkomsten over belangrijke maatschappelijke uitdagingen voor het beroepsonderwijs met als doel een bijdrage te leveren aan het debat en de visieontwikkeling op ‘toekomstbestendig beroepsonderwijs’.
Het beroepsonderwijs en de diversiteit van de studentenpopulatie
6 dilemma’s pittige discussies constructieve uitkomsten én hilarische momenten
forum BEROEPSONDERWIJS
Toelichting Studenten hebben thuis en op school behoefte aan helderheid en structuur.
Dilemma: Verwachtingen van leerlingen sluiten niet aan bij de realiteit van het beroepsonderwijs
Ze willen serieus genomen worden. Hun zelfvertrouwen lijdt onder het imagoprobleem van het mbo. Ze verwachten na hun opleiding baangarantie, maar zien dat er een gat is tussen hun kennis en de toepassing ervan in de praktijk. Docenten zijn goed bereikbaar maar kunnen niet altijd de gevraagde kennis aan de studenten meegeven, omdat ze ver van de beroepspraktijk af staan. Onderwijs sluit vaak nog onvoldoende aan bij de belevingswereld van studenten, met name als het gaat om nieuwe technologieën zoals smartphones en gaming. Uitkomsten Studenten op het mbo hebben minder vanzelfsprekende, uit de studie voortkomende, sociale activiteiten vanuit of rondom de studie. Daar waar je op universiteiten veel gelijkgestemden treft in de sfeer van een studie- of studentenvereniging, ontbreekt dit vaak op het mbo. Ondanks dat veel mbo -studenten nog thuis wonen en nu veelal direct naar huis of bijbaan gaan na de les, ligt hier potentieel om vorm te geven aan sociale activiteiten vanuit of rondom de studie. Voor de meeste studenten gaat de route naar succes met veel bochten gepaard. Vandaar dat instellingen studenten de ruimte moeten geven om hun eigen ontwikkelpad af te laten leggen. Nu is er door sommige strikte regels (bijvoorbeeld bij stages of verblijfsduur) niet veel mogelijk. Daarom wordt gepleit voor de mogelijkheid om verschillende niveaus vakken te volgen en studenten meer uit te dagen.
Dilemma: Veel leerlingen vinden dat ze te vroeg een keuze moeten maken tussen de een directe opleiding voor de en algemene oriëntatie
forum BEROEPSONDERWIJS
Toelichting Er is een sterke toename in studenten die een meer integrale opleiding volgen. Een veranderende arbeidsmarkt vraagt om flexibele, brede vaardigheden. Keuzemoment wordt steeds vaker uitgesteld omdat niet altijd duidelijk is wat de verwachtingen zijn vanuit de arbeidsmarkt.
Uitkomsten Integrale opleiding voor flexibele arbeidsmarkt: Wat is dat? Kan dat? Willen leerlingen dat? Er bestaat veel discussie over de vraag of er gestreefd moet worden naar homogeniteit qua niveau in de klas. Voor beiden valt veel te zeggen en er lijken ook combinaties mogelijk, namelijk door meer gediversifieerde en individuele trajecten te organiseren, waarbij je wel in een diverse klas zit als basis, maar waarbij je afhankelijk van het vak op een passend niveau les krijgt.
Veel leerlingen vinden dat ze te vroeg een keuze moeten maken tussen de aansluiting arbeidsmarkt en generaliseren (te jong een keuze maken).
forum BEROEPSONDERWIJS
Dilemma: Het mbo is onvoldoende ingericht om havist tot zijn recht te laten komen
Toelichting Het onderwijssysteem is onvoldoende uitdagend voor de doorstroom van Havisten naar mbo. De havisten moeten met weinig begeleiding een specifieke keuze maken voor een beroep. De kans op het maken van een verkeerde keuze is dan groter. Door verkeerde keuzes blijven havisten onnodig langer op het mbo. Door slechte keuzebegeleiding worden de havisten extra gedemotiveerd en lopen het risico in een neerwaartse spiraal terecht te komen.
Uitkomsten We moeten een betere combinatie tussen theorie en praktijk zoeken voor de havist. Er moeten meer mogelijkheden komen voor havisten voor versnelling en verdieping.
Dilemma: Het mbo heeft een slecht imago
forum BEROEPSONDERWIJS
Toelichting Door mbo’ers op een bepaalde wijze neer te zetten bestaat het risico op een selffulfilling prophecy. De 25.000 leerlingen van het entreeonderwijs hebben onevenredig veel invloed op dit beeld aangezien er in totaal 400.000 leerlingen op het mbo zitten. Door de onderwaardering van de gemotiveerde studenten verdwijnt de motivatie van deze belangrijke groep. Men associeert mbo-ers vaak met lastige kinderen die ongemotiveerd zijn. Op het mbo zijn er leerlingen die gemotiveerd zijn. Deze hebben last van het negatieve imago. UItkomsten Betere positionering en waardering vakmanschap en diversiteit in de maatschappij. Net als studenten in de topsport, moeten studenten die willen ondernemen hiervoor de tijd en ruimte krijgen in het curriculum. Studenten kunnen de ruimte krijgen door werken in de eigen onderneming als volwaardige stageplek te zien, om zich meer natuurlijk te kunnen ontwikkelen in een richting die bij hen past. Hierbij zou gekozen kunnen worden voor een vorm waarbij een ervaren collega-ondernemer als coach optreed. Het zou normaler moeten zijn dat docenten parttime in het bedrijfsleven werken of ergens anders vernieuwende vakkennis en inspiratie opdoen, Docenten kunnen deze opgedane kennis ervaring mee terug neemt naar de klas. Er zit een zekere spanning tussen integratie en excellentie en daarmee homogeniteit en heterogeniteit in de klas. Voor beiden valt veel te zeggen. Wellicht kunnen we inzetten op meer gediversifieerde trajecten en individuele trajecten maken, waarbij leerlingen deel uitmaken van diverse klassen, maar afhankelijk van het vak op een passend niveau les krijgt.
Veel leerlingen vinden dat ze te vroeg een keuze moeten maken tussen de aansluiting arbeidsmarkt en generaliseren (te jong een keuze maken).
forum BEROEPSONDERWIJS
Toelichting Leerlingen ervaren een gebrekkige aansluiting op de praktijk door verouderde technieken en methoden.
Dilemma: Ambitieuze leerlingen missen soms de aansluiting bij de praktijk als bij de eigen belevingswereld
In de domeinen met een grote vraag vanuit het werkveld loopt de interesse terug vanwege tekort aan praktijkstages. Docenten zijn goed bereikbaar maar missen soms aansluiting op de praktijk en up-to-date kennis van technologie. Het onderwijs sluit te weinig aan bij de belevingswereld van leerlingen (gaming, smart technology). Beroepenveld biedt onvoldoende leerplekken voor BBL-route (vooral in de domeinen techniek & zorg).
Uitkomsten Het succes van een student wordt voor meer dan de helft bepaald door de docent. Het maakt veel bijvoorbeeld minder uit dat je gebouw of lokaal onder de maat is, zolang er een enthousiaste docent is. Docenten moeten met hun tijd mee gaan en hoge verwachtingen van hun studenten koesteren Idealiter werken ze parttime in het bedrijfsleven of doen ze ergens anders vernieuwende vakkennis en inspiratie op.
Dilemma: Dilemma: De uitval van mbo leerlingen die doorstromen naar het hbo blijft hoog. Met name leerlingen van allochtone komaf ondervinden grote problemen
forum BEROEPSONDERWIJS
Toelichting De toename van de diversiteit in opleidingsachtergronden vergroot de uitdaging om passend onderwijs aan de studenten aan te bieden in het hbo. Het doel voor studenten in het mbo is niet langer het opleiden voor een specifiek beroep, maar ook “uit het mbo” raken. Meer studenten stromen door naar hogere niveaus in het beroepsonderwijs. In de maatschappij heerst de perceptie: “Hoger = Beter”. Het hbo sluit vaak niet goed aan bij de capaciteiten en doelen van (oud) mbo studenten.
Uitkomsten Voor de meeste studenten gaat de route naar succes met veel bochten gepaard. Vandaar dat instellingen studenten de ruimte moeten geven om hun eigen ontwikkelpad af te laten leggen. Versnelling en verdieping moet worden gestimuleerd in plaats van belemmerd. Daarom wordt gepleit voor de mogelijkheid om verschillende niveaus vakken te volgen en studenten meer uit te dagen. Ook scholen kunnen zelf meer focussen op de studenten dan op de kaders en de regels. Veel studenten op het mbo werken niet op hun eigen niveau. Zo vertelt Abigail dat ze heel graag de kans had gekregen om versneld door te gaan. Nu is ze 24 en nu pas doet ze een hbo-opleiding en leert en werkt ze op haar niveau. Wat kunnen we bedenken om ervoor te zorgen dat studenten meer gebruik maken van al hun potentieel?
