FORMAT VOORNEMENS BESTUURSAKKOORD PROGRAMMA 1: OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID De consolidatie en de verdere uitbouw van ons veiligheidsbeleid stellen wij voorop in onze bestuursperiode. Dit houdt in dat wij ons richten op de versterking van de regierol van het stadsdeel; de onderlinge samenhang van de veiligheidsproblemen en de onderlinge samenwerking tussen de partners die met elkaar de onveiligheid moeten voorkomen en bestrijden.
Voornemen bestuursakkoord
Uitwerking
Financieel kader
Omgevingsfactoren
Integraal veiligheidskader
Op basis van onlangs vastgesteld integraal veiligheidskader zal in 2006 een uitwerkingsplan worden geschreven, waarin de diverse aspecten van de openbare orde en veiligheid in samenhang met elkaar bezien worden Doen en uitdragen
BN
Medewerking externe partners (Politie, OM, Corporaties) van groot belang
BN
Externe partners doen mee
BN
Externe partners hebben hier het voortouw Stadsdeel pakt regierol
S: € 100.000 v.a. 2007
Corporaties (verhuurders)
Resultaten van samenwerking zichtbaar maken Veiligheidskeurmerken voor wonen, ondernemen en uitgaan gelden als standaard voor deze beleidsvelden Onrechtmatig gebruik woningen aanpakken Hernieuwde afspraken met de centrale stad maken over
Activeren, stimuleren winkeliers en beheerders (ondernemen) Politie: keurmerk veilig wonen (veilige wijk) Beleidsnota handhaving Extra aanpak vergt capaciteit Agenderen in bestuurlijk overleg met CS
BN/CS
1
bestuurlijke samenwerking over de drugsproblematiek Voorzieningen exclusief bestemmen voor drugsverslaafden die in Zuidoost gevestigd zijn. Elders gevestigde verslaafden door het bestuur aldaar voor beleid en opvang laten zorgen. Repressie ten aanzien van deze groep verslaafden versterken
Omwonende bewoners bij de oprichting en het beheer van verslaafden voorzieningen betrekken
Voorzieningen realiseren waar verslaafden kunnen afkicken Zinvolle dagbesteding voor drugsverslaafden uitbreiden (MO)
De laagdrempelige voorzieningen zijn meer voorzien voor de drugsverslaafden uit Zuidoost naast de stedelijke voorzieningen, die voor alle drugsverslaafden zijn. Bij bestaande voorzieningen vindt thans soms registratie plaats. Repressie agenderen voor overleg CS - per buurt wordt plan voor gebiedsgerichte aanpak overlast gemaakt. - voor iedere voorziening wordt een begeleidingscie met omwonenden ingesteld. nog geen afkickvoorzieningen in Zuidoost. Punt van overleg met CS Uitvoeren en zo mogelijk uitbreiden dagbestedingsbeleid Pilot WMO/WWB uitvoeren en evalueren
BN/CS voorzieningen worden uit middelen centrale stad gefinancierd en activiteiten vrijwilligersorganisaties uit stadsdeelmiddelen.
CS, politie, justitie en instellingen moeten hierin meewerken.
BN
Voorzieningen voor verslaafden zijn omstreden voorzieningen, dus wel voorlichting, geen inspraak.
CS
Instemming centrale stad noodzakelijk.
Voortzetting van huidig beleid (vrijwilligersorganisaties, dagbesteding) is tot en met 2006 incidenteel in stadsdeelbegroting. Gaat om € 100.000 per jaar. Bij uitbreiding bestaand aanbod komt daar nog bedrag bij. Bezien of
Beleidskader is: ‘Niemand aan de Kant’ van Centrale Stad/DWI
2
Ook externe partners zoeken voor banen
Aan de hand van de Wet BIBOB het handhavingsbeleid, vergunningverlening, aanbestedingsbeleid en subsidieverlening verscherpen
Een plan van aanpak huiselijk geweld vaststellen Beleidskader voor illegale prostitutie vaststellen met ruimte voor prostitutiegerelateerde problematiek Een programma ‘jeugd en veiligheid‘ vaststellen met aandacht voor regierol stadsdeel
Binnen het veiligheidsbeleid bedrijventerreinen Amstel III en winkelcentra op centrale plaats Beleidskader horeca; terugdringen overlast; sluitingstijden; handhaven voorschriften en borging integriteit
Huidige beleid Bibob (opgestart in 2004) t.a.v. vergunningverlening voortzetten Voor subsidieverlening projectgroep centrale stad Vaststellen integrale beleidsnota inclusief uitwerkingsplan Ten eerste zal dit punt ingebracht worden in de subdriehoek met justitie en politie. Ten tweede zal gekomen worden met een integrale beleidsnota Concrete aantallen afgesproken in plan t.a.v. terugdringen risico- en overlastgevende jongeren. Er is een casuïstieknetwerk 12+ en vangnet om jongeren terug te leiden naar school en werk Parkmanagement Amstel III Urgente bedrijvengebieden Bun Sani uitrollen Vaststellen integrale beleidsnota detailhandel met als belangrijk onderdeel horeca en markten
opname in GSB mogelijk is; evt. dekking door DWI BN Voorkomen langere behandelingstijden. Incidenteel aanpassingskosten
In Zuidoost hebben de extra administratieve inspanningen m.b.t drank en horeca tot nu toe geen excessen aan het licht gebracht.
PM: Ten uitvoer brengen beleidsnota vergt extra stadsdeelmiddelen PM Ten uitvoer brengen beleidsnota vergt extra stadsdeelmiddelen
GSB 3 Jeugd en veiligheid beschikbaar € 472.620 per jaar
BN
OGA, VAZO, Eigenaren, Ondernemers
PM Uitvoering vergt stadsdeelmiddelen
Afstemmen met veiligheidspartners
3
PROGRAMMA 2: WERK EN INKOMEN / ECONOMIE Een intensieve en gerichte samenwerking tussen onderwijs-, arbeidsmarkt- en bemiddelingsinstellingen is geboden om de positie van jongeren en vrouwen op de arbeidsmarkt te verbeteren. Oudkomers, jongeren en alleenstaande moeders zijn belangrijke doelgroepen. Er zal in dit verband stevig ingezet worden op de verbetering van de randvoorwaarden om de arbeidsparticipatie van deze groepen te verhogen.
2a: WERK EN INKOMEN Voornemen bestuursakkoord Een intensieve en gerichte samenwerking tussen onderwijs- arbeidsmarkt- en bemiddelingsinstellingen om de positie van jongeren en vrouwen op de arbeidsmarkt te verbeteren. Oudkomers, jongeren en alleenstaande moeders zijn belangrijke doelgroepen Jongeren stimuleren een startkwalificatie te behalen voor de arbeidsmarkt
Uitwerking
Financieel kader
Omgevingsfactoren
Vaststellen integrale beleidsnota
Cofinanciering beschikbaar uit Programmafonds voor 2007 en 2008
Bij DWI hebben jongeren en vrouwen prioriteit.
Stageplaatsen - Samen met bedrijfsleven en onderwijs stagebank opzetten voor leerlingen VMBO en MBO - In overleg met partners afspraken maken om probleem van gebrek aan
Vaststellen integraal beleidskader
Met DWI wordt convenant gesloten over arbeidstoeleiding
Voortzetting/bijsturing staand beleid. Resultaten afdeling leerplicht en RMC
Circa € 500.000
Neergezette ambitie is niet te halen met de huidige beschikbare middelen Extra middelen vereist voor opzetten van stagewinkel en beroepseducatie PAMEO
4
DWI, bedrijfsleven, onderwijs, landelijke Taskforce Werkgelegenheid
stageplaatsen en werkloosheid jongeren aan te pakken - Contract compliance toepassen voor arbeids- en stageplaatsen - Diverse maatregelen ten aanzien van het helpen creëren van meer stageplaatsen, meer (her) intredende vrouwen aan de slag, 200 extra participatiebanen, afname vroegtijdig schoolverlaters Onverkort aandacht geven aan Uitvoering is staand beleid taalprogramma’s voor oud en nieuwkomers Consequenties nieuwe wetgeving afwachten Bevorderen van scholing en Uitvoering staand beleid werk voor alleenstaande (oud-, nieuwkomers) moeders met zorg intensieve kinderen Uitvoering Wet Kinderopvang binnen de door CS gegeven kaders
Werken aan een gevarieerd pakket van kinderopvang, tussen- en buitenschoolse opvangvoorzieningen. Bij voorkeur binnen de scholen door gekwalificeerd personeel
Voortbouwen op bestaand aanbod. Afwachten consequenties nieuwe regelgeving
BN
Richting CS krachtig inzetten op continueren eigen succesvolle aanpak
BN Indien Sociaal Med. Indic.: open budget gereserveerd (rijksmiddelen aangevuld met stadsdeelmiddelen) omdat zij buiten de Wet kinderopvang vallen. BN
Samenwerking Lokale organisaties en professionele organisaties vereist. Alleenstaande moeders hebben flankerende maatregelen nodig om werk en zorg te combineren.
Betrekken bij concept brede school
5
Stimuleren realisatie van huisvesting in of nabij ( Brede) scholen Gekwalificeerd personeel is nodig (wettelijke eis) Professionele tussenschoolse opvang is nieuwe wettelijke taak scholen. De Wet kinderopvang stimuleert
marktwerking: aandeel SDZO daardoor minimaal. Contract Compliance - Een consequent gebruik toepassen van contract compliance zodat bedrijven bij vestiging in Zuidoost arbeidsen stageplaatsen reserveren voor bewoners uit Zuidoost. Ook bij aanbestedingsprocedures extra voorwaarden stellen ten gunste van de inzet van bewoners uit Zuidoost - Met kracht discriminatie op de arbeidsmarkt naar etnische achtergrond, geslacht, seksuele geaardheid of levensovertuiging bestrijden
Vaststellen beleidskader met actualisering beleid contract compliance
Contractpartners Europese regelgeving, aanbevelingen ACAM
BN
6
2b: ECONOMIE Voornemen bestuursakkoord Goed vestigingsklimaat bedrijven,waaronder Centrumgebied en Arena
Uitwerking
Financieel kader
Omgevingsfactoren
Staand beleid; Betaalbare bedrijfsruimten; mobiliteitsnota
Stedelijk EZ, OGA, DRO
Voortzetting ondernemershuis
Oprichten Ondernemershuis III
Regelgeving ten behoeve van de economische bedrijvigheid harmoniseren en waar mogelijk saneren Bevorderen kansen startende ondernemers in b.v. winkelcentra Herziening detailhandel structuur
Wordt verder uitgewerkt
Evt. opnieuw aanspraken op nieuwe europese structuurfondsen; Hermez Vanaf 2007 € 500.000 waarvan 50% CS en 50% stadsdeel in sobere variant ondernemershuis BN
Startersfonds, ondernemershuis III
Zie hierboven (ondernemershuis)
Actualisatie detailhandelnota’s inclusief markten en horeca
BN/PAMEO
Bepleiten aanleg breedband Met bedrijfsleven totaalvisie ontwikkelen zuidoost als aantrekkelijk toeristisch product Gebruikmaken van Eur. subsidies ter verb. ec. positie bewoners Zuidoost
Inspelen op stedelijk beleid - Deels Staand Beleid (Citymarketing) - ontwikkeling Impuls Toerisme Op basis van position paper programmavertaling maken met projecten op gebied van creatieve industrie, jongeren, ondernemerschap
CS BN
OGA Bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, gem. Adam
Tot en met 2008 is programmafonds beschikbaar. Voor de periode 2009-2013 € 500.000 per jaar (indicatie)
Besluitvorming omtrent verdeling structuurfondsen binnen Amsterdam vindt in het najaar 2006 plaats.
7
SDZO/Adam./Eur
Wet en regelgeving geen bevoegdheden stadsdeel Aanhaken bij initiatieven CS Beheerders, eigenaren winkelcentra
Accent op de ontwikkeling van de creatieve industrie met Europese structuurfondsen
Onderzoek naar kansrijke innovatieve en creatieve bedrijfstakken in Zuidoost
Onderzoek gefinancierd uit D2-fondsen PM: Projectvoorstellen met cofinanciering door stadsdeel (zie boven)Ca. €100.000
Bedrijfsleven, onderwijsinstellingen
2c: ARMOEDEBELEID Wij leggen een sterke relatie tussen enerzijds armoedebestrijding en schuldhulpverlening en arbeidsmarkttoeleiding anderzijds. Daarvoor is het noodzakelijk dat de middelen en de inrichting van armoedebeleid gedecentraliseerd worden. Dit stelt ons in staat een integraal en preventief armoedebeleid te ontwikkelen, dat gebaseerd is op een analyse van de armoede in Zuidoost en de gevolgen daarvan voor kinderen en jongeren.
De behoefte aan voedselbanken willen wij terugdringen door de oprichting van een frontdesk. Deze frontdesk zorgt ervoor dat de burgers die zich aanmelden bij een voedselbank terechtkomen bij een multidisciplinair team dat bestaat uit medewerkers van de Sociale Dienst, schuldhulpverlening, maatschappelijk werk en de Dienst Werk en Inkomen. In samenhang zal door het multidisciplinaire team een maatwerkoplossing geboden worden aan de hulpbehoevende burger.
Voornemen bestuursakkoord Afspraken met DWI om onderbenutting van de bijzondere bijstand op te heffen
Uitwerking
Financieel kader
Omgevingsfactoren
Punt van overleg met CS Door lokale organisaties te betrekken bij het verstrekken van informatie over de mogelijkheden van bijzondere bijstand zal erop worden ingezet om maximaal gebruik van deze voorziening te
CS
CS
8
Decentralisatie armoedebeleid politiek agenderen Afspraken maken met DWI om het 65+ project van het CWI de komende jaren te handhaven Uitbreiding schuldhulpverlening met dekking uit gemeentelijke armoedegelden
Frontdesk multidisciplinair team armoedebestrijding
Stadspas extra faciliteiten voor bewoners ZO Scholen stimuleren budgeteringslessen in te voeren Welzijnswerk educatieve en recreatieve activiteiten laten organiseren voor mensen met zwakke positie
bereiken Wordt ingebracht in overleg met CS Wordt ingebracht in overleg met CS
Binnen huidige afspraken met DWI is incidentele uitbreiding belegd. Structurele uitbreiding overleg nodig met CS Vanuit het opgerichte armoedeplatform wordt nu gewerkt aan frontoffice bij Madi bij Voedselbank ZO Aandacht voor één loketgedachte WMO Moet nader worden uitgewerkt Agenderen overleg schoolbesturen Nieuw beleidskader buurthuiswerk en sociaal cultureel werk vaststellen (community-centers).
CS CS
Extra inzet tot 2008 gedekt. Verder CS Cofinanciering Stadsdeel (50%/50%). Vanaf 2009 zijn 2 fte niet gedekt. CS
CS CS
NIBUD, Schoolbesturen
BN
9
PROGRAMMA 3: ZORG In de periode van 1 januari 2007 - 1 januari 2011 wordt de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) stap voor stap geïntroduceerd. In deze periode kristalliseren visie en beleid uit; worden de nieuwe taken overgenomen; worden de voorzieningen op het gewenste niveau gebracht of bijgesteld; wordt een hoogwaardige dienstverlening en een stevige uitvoeringsorganisatie geoperationaliseerd. Wij kiezen voor een integraal beleid waarbij rekening gehouden wordt met de “couleur local”. Dit zal richting gevend zijn voor de afstemming over nog te decentraliseren taken en bevoegdheden binnen de WMO. Voornemen bestuursakkoord Voorbereiding WMO
Uitwerking
Financieel kader
Omgevingsfactoren
Invoer traject WMO-loket in eerste kwartaal 2007
Invoering: Incidenteel stadsdeelmiddelen/ CS Exploitatie: Structurele middelen CS/Stadsdeel CS 1) en 2): incidenteel:GSB III, motie Verhagen, Motie Kinderen Eerst, Wij Amsterdammers. Structureel: te reserveren uit budget SDZO, onder meer ook voor tweede OKC
CS voert strak de regie. Nog onzekerheid over middelen en bevoegdheden stadsdelen
Een op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen en van ouders met opvoedproblemen, met als resultaten: een daling van het aantal jeugdigen dat in aanraking komt met justitie; een afname van het aantal vroegtijdige schoolverlaters en een toename van het aantal gebruikers van het opvoedspreekpunt
1) Pilot gezinsgerichte aanpak (2006-2009) 2) Ontwikkeling vraaggericht aanbod opvoedingsondersteuning vanuit het OKC 3) tweede OKC in Gaasperdam
Mantelzorgers en vrijwilligers ondersteunen en daar waar nodig bij de indicatiestelling betrekken
Meenemen bij voorbereiding WMO
PMI-middelen
Samenwerking met ketenpartners Jeugdzorg nodig. Knelpunt is de overdracht van preventieve jeugdzorgtaken naar lokale overheid zonder dat er middelen meekomen. Stadsdelen worden geacht om dat in de eigen begroting mee te nemen. Dit noopt tot herschikking van bestaande welzijnsbudgetten. Ook in kader van WMO Betrekken LOJP Onzeker welke middelen overkomen vanuit CS voor mantelzorg
BN
10
Hogere deelname bewoners bevorderen op terrein van maatschappelijke participatie Bevorderen deelname aan maatsch. verkeer van mensen met problemen in psychosociale sfeer
Vaststellen integraal beleidsnota
BN
Gebeurt door subsidiëring St. Netwerk en Vriendendienst
Maatschappelijke opvang ihb vrouwenopvang
Agenderen overleg met CS Relatie met nota huiselijk geweld Uitvoering van staand beleid; plan van aanpak woonservicewijken eventueel bijsturen ikv WMO
Inzet vriendendienst vanaf 2007 niet gedekt Wordt betrokken bij begrotingsvoorbereiding 2007 CS
Ondersteuning van ouderen in het zo lang mogelijk zelfstandig blijven
BN
11
Aandacht voor rol vraagwijzerloket (WMO)
PROGRAMMA 4: JEUGD, EDUCATIE EN DIVERSITEIT 4a: JEUGD Jongeren moeten met een positief zelfbeeld opgroeien, zodat zij op een evenwichtige wijze in de samenleving kunnen functioneren. Jongeren moeten daarom ruimte krijgen om zich op alle vlakken te ontwikkelen en te ontplooien. Talent wordt gestimuleerd en ontwikkeld. Het stadsdeel zorgt hierbij voor de ondersteuning.
Met de meeste jongeren in Zuidoost gaat het goed. Toch maken veel jongeren hun opleiding niet af en is het aantal spijbelaars te hoog. Dit vermindert hun kansen op de arbeidsmarkt, terwijl het hebben van werk zorgt voor zelfredzaamheid en eigenwaarde. Om deze reden is het noodzakelijk dat jongeren met een startkwalificatie het onderwijs verlaten.
Door samenwerking van ouders, scholen, jeugdzorg, welzijn- en sportorganisaties, politie en justitie, moet probleemgedrag bij jongeren in een vroegtijdig stadium gesignaleerd en aangepakt worden. Jongeren die toch voor veel problemen blijven zorgen moeten streng aangepakt worden. Het verwijzen naar HALT-projecten en de plaatsing in instituten als Glenn Mills en Den Engh zijn hierbij goede instrumenten.
Om te voorkomen dat tienermoeders en hun kinderen sociaal-economisch geïsoleerd raken is opvang en begeleiding naar de arbeidsmarkt van belang. Een sluitende aanpak voor tienermoeders en hun kinderen is in dit verband hard nodig. Wij zullen bij de centrale stad aandringen op financiering van een opvangvoorziening voor deze groep in Zuidoost. Zo nodig zullen andere fondsen gezocht worden.
Voornemen bestuursakkoord Integraal jongerenbeleid ontwikkelen en ter uitvoering nemen
Uitwerking
Financieel kader
Omgevingsfactoren
Uitwerking Jeugdplan Jong Amsterdam in Integrale Beleidsnotitie Jong Zuidoost- hieraan gekoppeld een
BN/CS (Kinderen eerst)
Stadsdeelbrede beleidsgroep Jeugd en Onderwijs met alle ketenpartners
BN/CS (Kinderen Eerst)
12
uitvoeringsprogramma laten vaststellen Realisatie Jongeren Centrum Gein en MFC Ketenaanpak ontwikkelen Staand beleid, zie ook t.a.v. vroegtijdig schoolverlaten programma 2: beleid met regierol stadsdeel jongeren startkwalificatuie te laten halen Staand beleid, zie ook Aantal vroegtijdige programma 2: beleid schoolverlaters jaarlijks jongeren startkwalificatuie substantieel verminderen te laten halen
Exploitatielast? BN en CS
BN en CS/GSB
4b: EDUCATIE Het aanbod van opleidingsmogelijkheden is sterk toegenomen met de komst van speciaal voortgezet onderwijs en de nieuwbouw van het ROC. Voor wat betreft de huisvesting van onderwijsinstellingen is gestart met de (ver)nieuwbouw voor het hele basisonderwijs in Zuidoost.
Het aanbod van buurthuizen moet zich meer richten op bewoners in de directe omgeving. Daarbij moet de participatie van deze bewoners in de buurthuisactiviteiten vergroot worden; onderzoek toont aan dat deze te laag is.
Voornemen bestuursakkoord Sterk inzetten op de invoering van voor- en vroegschoolse educatie
Uitwerking
Financieel kader
Omgevingsfactoren
Afspraken gemaakt in kader GSB III over bereik 55% doelgroepkinderen door voorschool. In 2007 tussenevaluatie en mogelijke verhoging streefpercentage.
BN/GSB III CS (Kinderen eerst)
Het Rijk heeft aangekondigd eerder tot nieuwe afspraken te willen komen. Het Rijk streeft naar een bereik van 70 % van de doelgroeppeuters, zonder de bijdrage te verhogen.
IPV Als gevolg hiervan komt mogelijk een deel van de huisvestingskosten en de
13
Verhogen schoolprestaties (doorstroom hogere vormen v.o., cito als meetinstrument)
Jongeren via snuffelstages kennis laten nemen met bedrijfsleven In samenwerking met o.a. welzijnsorganisaties voor een dekkend aanbod van
Uitbreiding staand beleid (lokaal onderwijs beleid) met accent op (1) schakelklassen (zowel in onderbouw en bovenbouw b.o. als tussen b.o. en v.o.) (2) mentorproject, bovenbouw b.o. en onderbouw v.o. (3) Schoolmaatschappelijk werk (preventie schooluitval, tijdige doorverwijzing naar ketenpartners zorg. (4) Schoolbegeleiding: individuele leerlingzorg en kwaliteitszorg (5) Cito-score op alle basisscholen cf. het landelijk gemiddelde; meer leerlingen doen mee aan Cito-toets (6) onderzoek naar verlengde schooldag (7) Project Roma Betrekken bij beleid stageplaatsen uit programma 2 Er wordt momenteel door welzijns-, jeugdzorg- en lokale organisaties een
kosten van de oudercomponent voor rekening stadsdelen (1) BN, inzet subsidies DMO, GSB (2) BN/(GSB III) tm 2009
3. BN/Rijksmiddelen (impulsregeling v.a. 1 januari 2006) aangevuld met stadsdeelsubsidie
4. BN, va 1 januari 2007 eigen beleid 5. BN: GOA-middelen, v.a. schooljaar 20062007 direct aan schoolbesturen; met schoolbesturen overleg over inzet van deze middelen; o.m. verlengde schooldag
Bestuurlijk overleg met schoolbesturen nodig. SDZO heeft regierol op lokaal onderwijs beleid. Optie: convenanten met schoolbesturen in het kader van vervolg op GOA- 2002-2006 en nieuw bestuurlijk arrangement. Resultaten streefcijfers Cito bekend bij eindevaluatie GOA2002-2006 (op 1 januari 2007). Brede discussie over andere instrumenten om kwaliteit van scholen te meten
7. Wordt afgebouwd BN
BN Huidig budget opvoedingsondersteuning en
14
Scholen, ouders, organisaties
huiswerkbegeleiding voor aanbod verzorgt ook door leerlingen met een achterstand scholen zelf. Onderzoek zorgen zou moeten uitmaken of dit aanbod afdoende is. Hierbij betrekken de ontwikkeling van de brede school. Modern gymnasium Uitwerken en agenderen bij relevante partners (regierol stadsdeel)
ontwikkelingsstimulering Middelen uit A/A project en evt. GSB III
Ouderparticipatiecontracten met afspraken schoolverzuim en veiligheid Handhaving van de leerplicht intensiveren
Inbrengen in overleg met schoolbesturen
BN
Uitvoering Handhavingsprogramma Amsterdam Zuidoost. Betrekken bij beleid halen startkwalificatie. Betrekken bij opzet bestaande kanaal van OKC.
BN: Extra inzet uit extra vergoeding rijksoverheid voor eventuele uitbreiding leerplichtige leeftijd naar 18 jaar BN Inzet middelen CS (Kinderen Eerst)
Wordt uitgewerkt in overleg met schoolbesturen en ter uitvoering genomen in programma Wij Amsterdammers en decentraal plan Jong Amsterdam Zuidoost Instellen van kinderraad in
BN CS Wij Amsterdammers 2
Opvoedingsondersteuning bieden aan ouders door de oprichting van een informatiepunt voor ouders over onderwijs Bevorderen dat schoolbesturen actief democratisch burgerschap opnemen
BN
Samenwerkingsverband besturen/directies VO-PO; DMO Vervolgonderwijs in ZO; bedrijfsleven; CS (DMO) Doel: vermindering uitstroom leerlingen vo buiten Zuidoost DMO, schoolbesturen, schooldirecties
15
Besproken met schoolbesturen
In overleg met jongeren op iedere school een jongerenraad instellen
Beheer en programmering in buurthuizen scheiden Buurthuizen omvormen tot community centres met hogere bezettingsgraad Het bewegingsonderwijs laten plaatsvinden door vakleerkrachten.
stadsdeel van leerlingen uit groep 7 van de basisscholen. Jongeren zijn vertegenwoordigd in de MR (wettelijk verplicht). Niet alle scholen hebben een leerlingenraad. In die gevallen stimuleren dat er een leerlingenraad wordt ingesteld, m.n. in het VMBO. Wordt nader uitgewerkt Wordt uitgewerkt in beleidsnota met relatie naar de Brede School Agenderen in overleg schoolbesturen; betrekken bij beleid buurt/onderwijs/school (BOS)
BN
Overleg met schoolbesturen schooldirecties jongerenorganisaties
Niet budgettair neutraal Niet budgettair neutraal
BN
Bewegingsonderwijs tijdens de schooluren is verantwoordelijkheid van schoolbesturen; Het naschools aanbod kan verzorgd worden door vakleerkrachten van welzijninstellingen
16
4c. DIVERSITEIT Bij de uitvoering van diversiteitsbeleid dient gewerkt te worden aan gelijke kansen voor de etnische minderheidsgroepen en vrouwen in het stadsdeel. Speciale aandacht geven wij hierbij aan jongeren en ouderen. Het diversiteitsbeleid strekt zich uit over strategische terreinen binnen Zuidoost, zoals: de arbeidsmarkt; onderwijs; wonen; zorg en welzijn, kunst, cultuur en sport. Voornemen bestuursakkoord - Concrete diversiteitsdoelstellingen formuleren in de uitwerking van strategische beleidsterreinen - Herkenbaarheid verschillende etnische groepen in politieke en maatschappelijke besluitvormingsprocessen Etnische groepen aanmoedigen tot ontmoeting, uitwisseling en samenwerking
Uitwerking
Financieel kader
Het DB zal er op toezien dat de diversiteitsdoelstellingen integraal onderdeel gaan uitmakken van de diverse beleidsnotitiesRelatie met programma 3 leggen (participatienota)
BN
Is bestaand beleid; aansluiten op ontwikkeling buurthuis als community center en uitvoering aan geven in kader van wijkaanpak ISV-aanvragen in vervolg laten aansluiiten op ambitie van bestuursakkoord.
Niet budgettair neutraal; m.n. ISV-budget zal verhoogd moeten worden.
17
Omgevingsfactoren
PROGRAMMA 5 : VERKEER Het verkeer Almere-Amstelveen gaat voor het overgrote deel over de Gaasperdammerweg (een deel van de A9). Dat leidt tot geluidsoverlast, stankoverlast en verhoogde gezondheidsrisico’s. In de Structuurvisie Zuidoost is opgenomen dat een ondertunnelde of overkluisde Gaasperdammerweg de voorkeur heeft van het stadsdeel.
De parkeerdruk neemt toe in Zuidoost. Om tijdig maatregelen te treffen is het noodzakelijk dat een nieuwe parkeernota wordt opgesteld. Uitgangspunt hierbij is zoveel mogelijk behoud van gratis parkeren en parkeerregulering op overlastlocaties door middel van blauwe zones en bewonersontheffingen. In woongebieden met overmatige parkeerdruk bij evenementen zullen wij oplossingen zoeken voor bezoekersparkeren.
Voornemen bestuursakkoord Mobiliteit
Uitwerking
Financieel kader
Omgevingsfactoren
(1) Initiatieven ontplooien fijnmazig openbaar/publiek vervoersnetwerk (2) Stimuleren fietsgebruik door o.a. fietsenstallingen op strategische locaties (3) Aanmoedigen carpooling en p&r met o.v. voorzieningen (4) Aanvullend o.v. voor ouderen en gehandicapten dicht bij huis en op mv bevorderen Nieuwe parkeernota
Opnemen in beleidskader mobiliteit
(1) Isv ontw. (60.000)
ROA/Gem. Adam
Verkeersveiligheid rond scholen verbeteren in samenspraak met scholen etc.
(2) Isv ontw. (€ 60.000) GDU voor uitvoering (3) Isv/GDU (4) Isv 2006-2007 2006: € 60.00; 2007: € 40.000 Parkeernota (best. Opdacht in voorbereiding) Instappen in 2de fase project Tussen School en Thuis’ van DIVV,
ISV
Gem. Adam
I € 78.500 De centrale stad draagt 50% bij in de kosten van
Gem.Adam Medewerking vereist van de scholen. De ervaring leert dat
18
waaronder uitvoering Evaluatienota verkeersveiligheid van de Projectgroep Duurzaam Veilig 2de fase (REO RZ).
infrastructurele maatregelen met een maximum van € 5000,per school. De kosten voor rekening stadsdeel bij 11 projecten bedragen € 55.000,- (aanname kosten € 10.000,- per scholencluster); De centrale stad draagt 50% bij in de kosten van de ontwikkeling van omgevingsgericht lesmateriaal. De kosten voor het stadsdeel voor de 11 scholenclusters bedragen € 23.500,- .
19
minimaal 75% van de scholen mee doet. In de gekozen aanpak per scholencluster is 100 % deelname aannemelijk. Het project wordt getrokken door DIVV, uitvoering grotendeels door ABC. Op schoolniveau: medewerking van ouders en 3VO. Over de medewerking van 3VO wordt momenteel door DIVV onderhandeld.
PROGRAMMA 6: OPENBARE RUIMTE, GROEN EN INFRASTRUCTUUR Wij vinden het belangrijk dat bewoners van Zuidoost op diverse manieren betrokken worden bij de uitvoering van de publieke taken van het stadsdeel. Zo ook bij de inrichting en het beheer van de openbare ruimte. Met name in de wijken buiten het vernieuwingsgebied zullen wij bewoners gaan betrekken bij groot onderhoudsprojecten. Voornemen bestuursakkoord Aandacht geven aan sociale veiligheid bij inrichting openbare ruimte door verbetering looproutes Onverminderd werken aan efficiencyverbetering MTB
Uitwerking
Financieel kader
Staand beleid
BN
Staand beleid
BN
20
Omgevingsfactoren
PROGRAMMA 7: CULTUUR EN MONUMENTEN Wij hechten grote waarde aan de ontwikkeling van kunst en cultuur in Zuidoost en wij zullen ons daarom inspannen het stadsdeel nationaal en internationaal op de kaart te zetten door de versterking van de culturele infrastructuur. Voornemen bestuursakkoord Streven naar voldoende atelierruimte voor kunstenaars
Uitwerking
Financieel kader
Omgevingsfactoren
Voortzetten huidig beleid; opnemen nieuwe cultuurnota. Uitwerking in nieuwe cultuurnota
BN
Open Ateliers, Corporaties
BN
Jongeren zelf
Voortzetten huidig beleid
BN
Gebeurt thans door Open Ateliers
Samenwerkingsverbanden tussen verschillende organisaties (zowel publiek als privaat) stimuleren.
Opnemen in nieuwe cultuurnota; verdere ontwikkeling staand beleid
BN
Kleine tentoonstellingscentra realiseren in (semi-)publieke gebouwen.
Voortzetten staand beleid
BN
Een beperkt aantal organisaties, met de potentie ‘Parels van Zuidoost’, voor een vierjarige periode subsidiëren. uden met het lokale bedrijfsleven. Deze prijsvraag
Uitwerken in cultuurnota
BN
Uitwerken in cultuurnota
Prijs voor rekening stadsdeel
Aanmoedigen nieuwe cultuuruitingen jongeren op raakvlak van meerdere culturen en/of disciplines Hulp bieden aan kunstenaars bij het zoeken naar publiek/private financiering.
CBKZO, Open Atliers doen dit in onderlinge samenwerking
21
Bedrijfsleven mededrager en financier
is bestemd voor kunstenaars die het stadsdeel verrijken met hun kunstuitoefening De cultuureducatie is succesvol in Zuidoost; wij zullen ons concentreren op de verdere uitbouw daarvan.
Verder uitwerken in nota Jong Zuidoost NB: Omvorming aanbod consensusvoorzieningen op specifieke situatie ZO
BN
22
PROGRAMMA 8: MILIEU EN WATER De zorg voor woon- en leefmilieu betreft niet alleen de huidige, maar ook de komende generaties. Zuinig gebruik van ruimte, besparing en hergebruik van grondstoffen, schone lucht en schoon water zijn daarom belangrijke bouwstenen voor het milieubeleid. Milieueducatie voor de diverse doelgroepen versterkt het draagvlak. Gebieden als de Bijlmerweide en de Gaasperzoom zullen, in het licht van het voorgaande, de komende bestuursperiode gevrijwaard worden van bebouwing.
Voornemen bestuursakkoord Versterkte bescherming van de groene ruimte bij aanvullende bouw Investeren in groen en water t.b.v behoud groen karakter van Zuidoost
Energie-efficiency verbeteren en toepassen van duurzame energievormen Bereik natuur- en milieueducatie verbreden
Verbetering van de waterkwaliteit (baggerplan en reiniging oppervlaktewater;
Uitwerking
Financieel kader
Omgevingsfactoren
Onderzoek groenstructuur gekoppeld aan inventarisatie woningbouwlocaties i.k.v. structuurvisie Nota openbaar groen (kwalitatieve inzet)
BN: Grexen, Onderzoek: ISV
Structuurplan Adam
BN: Grondexploitatie Vernieuwing Bijlmermeer en middelen beheer/onderhoud openbare ruimte (PVB)
Overleg met omwonenden noodzakelijk i.v.m. belemmeringen uitzicht e.d. (PVB)
Middelen extern vinden
Energiemaatschappij, ontwikkelaars
Inventarisatie van mogelijkheden om groen toe te voegen in de vernieuwde delen van de Bijlmer (PVB) Invullen binnen beleidskader milieubeleid Afwachten resultaten onlangs gestart centrum voor natuur- en milieueducatie (1) Uitwerking op grond MER Vernieuwing Bijlmermeer
BN; bij positieve evaluatie leidt beslissing tot uitbreiding wel tot verhoging stadsdeelmiddelen (1) 50% uit Grex, 50% extern (2) BN
23
Samenwerkingovereenkomst AGV-Stadsdeel
vaker uit de waterlopen halen van drijfvuil)
(2) Uitvoering Baggerplan (3) Schoonnorm 4 qua drijfvuil
(3) s € 100.000
PROGRAMMA 9: SPORT EN RECREATIE Sport levert een bijdrage leveren aan de integratie en participatie en biedt bovendien de mogelijkheid om teamgeest en discipline te kweken. Daarnaast is sporten gezond en een leuke vorm van recreatie. De sportparticipatie in Zuidoost kan en moet duurzaam hoger, aangezien, niet in de laatste plaats, Zuidoost bulkt van het (top)talent. Meer inwoners moeten in staat worden gesteld om in teamverband of individueel aan lichaamsbeweging te doen. Met de voltooiing van het nieuwe Bijlmer Sportcentrum, het SAC in Driemond en het Bijlmer Sportpark beschikt Zuidoost (voorlopig) over voldoende en hoogwaardige accommodaties. Wij zullen een verdergaand gebruik van bestaande accommodaties als gymlokalen van scholen stimuleren. Voornemen bestuursakkoord De sportdeelname en lichaamsbeweging van jongeren vergroten, in het bijzonder meisjes en ouderen, tot minimaal het stedelijk gemiddelde. In dit verband het sportbuurtwerk en de breedtesport versterken.
Uitwerking
Financieel kader
Staand beleid. Bijsturing nodig op aantal punten. Structurele financiering contributieregeling is aandachtspunt.
Door een contributieregeling in te zetten op specifieke projecten kan volstaan worden met € 40.000,-- per jaar voor de periode van vier jaar. Daarna evaluatie. (In de afgelopen vier jaar was hiervoor € 69.000,-- per jaar beschikbaar)
De lokale sportverenigingen stimuleren bij het binnenhalen en behouden van bestuurders, kaderleden en vrijwilligers.
Uitvoering staand (vrijwilligers)beleid
BN
Voldoende middelen van de
Ontwikkeling plan en
CS
24
Omgevingsfactoren
centrale stad verwerven voor minstens één BOS –project per jaar (BOS=buurt/onderwijs/school). Het voltooien van nieuwe sportaccommodaties in Driemond en Bijlmerpark
agenderen overleg CS
Raadsvoordracht inzake realisatie en financiering van het sportpark en verenigingsgebouw in het Bijlmerpark
De kosten voor aanleg in het Bijlmerpark bedragen ca. € 8.000.000,-- (ex. BTW). De jaarlijkse lasten worden per saldo circa € 250.000 hoger. Onder andere door afstoting achterblijvende locaties van de huidige plekken.
25
PROGRAMMA 10: STEDELIJKE ONTWIKKELING In de Structuurvisie Zuidoost is richting gegeven aan de verdere ontwikkeling van het stadsdeel. Voor de komende periode nemen wij de verdere uitwerkingen ter hand. Het gaat daarbij om nieuwe woningbouwlocaties en water en groenbeleid. In navolging van de naderende voltooiing van de fysieke vernieuwing van de Bijlmermeer, zal de komende bestuursperiode de kijker meer gericht worden op Gaasperdam. Niet alleen de openbare ruimte en het beheer daarvan zal onze aandacht krijgen, maar ook de woonsector. Voor wat betreft de woonsector zal enerzijds het beheer van de woningbouw centraal staan, anderzijds zal bestudeerd worden of aanvullende (woning)bouw onderdeel kan zijn van de verschillende buurten in Gaasperdam, bijvoorbeeld door functiemenging of door het creëren van woonruimte voor groepen die nu niet of onvoldoende kansen hebben op de woningmarkt. Ten slotte zal een onderzoek uitgevoerd worden naar het nut van halfhoge dreven versus verlaagde dreven. Voornemen bestuursakkoord Afronden project vernieuwing Bijlmer
Ruimtelijke plannen voor Gaasperdam ontwikkelen
Uitwerking
Financieel kader
1.Voltooien van de sloopopgave. 2. Afronden van de renovatie-opgave. 3. Start bouw van ca. 3800 woningen tot 2011 4. Herinrichten van de bijbehorende openbare ruimte. Drie onderzoeken i.k.v. structuurvisie: - groenstructuur - woningbouwlocaties - nut/noodzaak halfhoge dreven Op basis van onderzoeksresultaten keuzes en uitwerking, ook voor Gaasperdam
BN, saneringsbudget en GREX
Inpassen in ISV
26
Omgevingsfactoren
Corporaties Onderzoeksopdracht n.a.v. structuurvisie ligt er al
De 30% - 70% norm flexibel hanteren Woonruimte scheppen voor jongeren, leraren starters en betaalbare ateliers voor jonge kunstenaars
In planvorming opnemen
Participatie van toekomstige bewoners bij planvorming
Borgen in bestuursopdrachten en projectplannen (REO)
- Onderzoek naar mogelijkheden campus - Haalbaarheidsonderzoek omzetten kantoorruimte in woningen
Op één à twee locaties ruimte bieden voor zelfbouwers; Leegstand van woningen Op basis van inventarisatie actief tegengaan leegstand komen tot maatregelen Staand beleid intensiveren. Toegankelijkheid van de openbare ruimte voor mensen Inrichtingsplannen maaiveld, bestaande met een lich. beperking woningen geschikt maken bevorderen; idem de Programma geschiktheid van te bouwen bouwenveloppes woningen Maximale zeggenschap Zware inzet bij uitwerking nastreven van het stadsdeel in coalitiecontracten grootstedelijke projecten grootstedelijke projecten Werken aan functiemenging Gebruikmaken van van het Amstel III-gebied deelname in overleggen (staand beleid) Een onderzoek starten naar de Ruimtelijke studie in mogelijkheden van een combinatie met culturele/ begraafplaats voor alle demografische aspecten culturen binnen het stadsdeel
Eventueel doelsubsidies nodig BN, inpassen in Grexen Evt. doelsubsidies (REO)
Corporaties/ontwikkelaars/ beleggers
Kosten isv/ grex/alg. middelen
Raming?
PM
BN
Verhuurders Ontwikkelaars Dienst Wonen Ontwikkelaars/architecten
Afspraken met wethouders gem. Amsterdam Gem. Adam, Bedrijfsleven, Eigenaren gebouwen
Isv
- Stadsdeel hééft begraafplaats + aula (Driemond); Bekijken of te leren valt van ervaringen. Is reeds 2 x eerder
27
Verdiepte en overkluisde A9; Uitwegvariant bepleiten
geprobeerd om multiculturele begraafplaats + rouwcentrum te realiseren. Rijk. (Indien Rijk anders beslist dan door ZO gewenst is herziening structuurvisie aan de orde, ook in kader van de woningbouwontwikkeling)
Is reeds uitgewerkt
PROGRAMMA 11: BESTUUR EN CONCERN 11a: BESTUURSORGANEN De relatie tussen het stadsdeel en de burger wordt langs verschillende kanalen vormgegeven, bijvoorbeeld via digitale dienstverlening of aan de hand van de mogelijkheden van de burger om klachten te uiten. Maar ook de betrokkenheid die van de burgers gevraagd wordt bij het tot stand komen van beleid is belangrijk in de relatie tussen het stadsdeel en de burger. Daarom wensen wij de randvoorwaarden voor een goede relatie met de burger in al haar facetten te waarborgen. Het is noodzakelijk dat de integriteit van de raad, het dagelijks bestuur en de ambtelijke organisatie in de uitvoering van hun publieke taak in de relatie met de burger buiten kijf staat.
Het imago van Zuidoost als plek om te wonen, te werken, te leren en te recreëren, zullen wij verder verbeteren en uitgedragen door middel van citymarketing. Hiervoor is een brede samenwerking nodig in Zuidoost tussen bedrijfsleven, woningcoöperaties, onderwijsinstellingen, culturele organisaties, de sportwereld en de stadsdeelorganisatie om te komen tot een gezamenlijke strategie en aanpak. Wij zullen citymarketing voortvarend ter hand nemen. Voornemen bestuursakkoord De kwaliteit van de dienstverlening verbeteren aan de hand van de stedelijke normen van dienstverlening en
Uitwerking
Financieel kader
Omgevingsfactoren
* Voortzetten staand beleid mbt uitvoeren stedelijke normen uitvoeren w.o. aansluiting bij Contact
BN *Jaarlijks/tweejaarlijkse benchmark dienstverlening
Dienstverlening in de stijl van Amsterdam stelt de klant centraal. De stadsdelen en gemeentelijke diensten geven
28
aan de burger duidelijk maken wat in dit verband verwacht mag worden van het stadsdeel
Center (Antwoord) * Verdere aanscherping normen (in lijn met akkoord cs/stadsdelen) * Loketfunctie i.h.k. van de WMO (loket Vraagwijzer) in samenhang met programma Zorg ten behoeve van de dienstverlening uitwerken. *Kwaliteitshandvest opstellen
Het klachtenbeleid aanpassen door de ontwikkeling van een laagdrempelige klachtenregeling die de burger uitnodigt zijn klachten te uiten Interactieve beleidsvorming stimuleren en de inbreng van jongeren bevorderen
Voortzetten en aanscherpen huidig beleid (interactief).
In de communicatie naar bewoners meer gebruik maken van verschillende kanalen, waaronder lokale media Adviesraden voor ouderen, jongeren, sport en sev
Interactieve beleidsvorming betrekken bij beleidsnota participatie Jongeren - op jongeren toegespitste middelen gebruiken (flyers, interactief, taal) - Inzet Jazo Is staand beleid
€ 10.000 *Financiering contact centre/Antwoord, vergt frictie kosten. In aanvang circa 300.000 en van 2010 binnen de bestaande begroting. * Financiering bemensing en inrichting loketfunctie WMO, uitgewerkt voorstel bij de begroting. Het opgenomen bedrag van € 400.000 structureel is een indicatie van het mogelijke effect voor Zuidoost BN
BN
BN
BN € 25.000 al vastgelegd in begroting
29
momenteel uitvoering aan de afspraken die in het bestuursakkoord 2003-2006 zijn gemaakt met als uitwerking het stedelijk verbeterplan dienstverlening 2003-2006. ZO levert ook bijdrage aan uitwerking bestuursakkoord stad/stadsdelen 2007-2010
inschakelen voor werkzaamheden van de raad Bestuurlijk stelsel herzien om belangen van bewoners in Zuidoost beter te behartigen in de sfeer van ruimtelijke ontwikkeling (Amstel III) en de zorg (maatschappelijke opvang) Het imago van Zuidoost verbeteren door middel van het instrument citymarketing dat verder ontwikkeld en uitgevoerd wordt Het houden van imagoversterkende (internationale)- multiculturele muziek en/of – dansfestivals in Zuidoost, in het kader van citymarketing, stimuleren Raad, DB en ambtelijke org. Trainen in het onderkennen van eigen kwetsbaarheden op het punt van integriteit
2007 en 2008 Twee deelonderwerpen agenderen in overleg met CS
pm
Beleid thans in uitvoering
In citymarketingfonds jaarlijks tot 2010 € 200.000
Zuidoost promoten als (internationaal) actief toeristisch product zie programma Economie (Europese Gelden 20072010)
BN
BN Bestaande budgetten
30
11b. COORDINATIE INTEGRAAL WIJKBEHEER De eerste stappen zijn gezet naar een integrale, buurtgerichte dienstverlening. De echte slag moet echter nog gemaakt worden. Het eerste verbeterpunt vormt de coördinatie van de beheerders zelf. De wijkcoördinator moet een echte managementrol krijgen met voldoende bevoegdheden. Het tweede verbeterpunt vormt de zelforganisatie van de bewoners, in het bijzonder de ondersteuning daarvan. Wij zijn van mening dat verantwoordelijkheden zo dicht mogelijk bij de burger gelegd moeten worden. Dit geldt voor het beheer van voorzieningen en van de wijken. Hieruit volgt dat bewoners medezeggenschap krijgen bij de besteding van wijkbudgetten. Inbreng van bewoners moet daarom in een zo vroeg mogelijk stadium plaatsvinden., zodat de kans vergroot wordt dat de middelen worden besteed aan doelen die het best aansluiten bij de wensen en verwachtingen van de burgers. Voornemen bestuursakkoord Versterken van de regie op: het wijkbeheer; wijkplannen en de adequate ondersteuning van bewonersplatforms.
Het instellen van wijkbudgetten ter versterking van de participatie en de medezeggenschap van bewoners. Scherpere handhaving van regels t.a.v. het aanbieden van huisvuil en grofvuil.
De bewonersplatforms van het
Uitwerking
Financieel kader
(1) harde afspraken over goede ondersteuning wijkopbouwwerk die controleerbaar en afdwingbaar zijn - wijkjaarprogramma’s op basis wijkvisies - wijkvisies Evaluatie bestaande regeling (blijft geld liggen) en op basis daarvan bijstellen (Commissie ROVB 21-09-06) Inzetten handhaving conform Integraal Handhavingsprogramma teneinde afgesproken schoonheidsnormen te behalen Staand beleid
BN 6 Wijkvisies 2007: € 105.000 2008: € 180.000 2009: € 150.000 2010: € 75.000 BN
BN
BN
31
Omgevingsfactoren
wijkbeheer medeontwikkelen tot gebruikersplatforms voor maatschappelijke ondersteuning. Vrouwennetwerken verder ontwikkelen op buurtniveau
Opnemen in prestatieafsprken opbouwwerk
BN
Door nauwe samenwerking tussen politie, wijkbeheer, welzijn en buurtorganisaties onveilige plaatsen in de wijken aanpakken.
Staand beleid
BN en eventueel inzet sleutelgelden ISV
Vervuiling en schade in de openbare ruimte snel herstellen, door bijvoorbeeld een speciale klussenbus in het leven te roepen. Ter afhandeling van de verschillende soorten klachten betreffende de openbare ruimte de doorlooptijden aanscherpen.
Staand beleid is gericht op snelle interventie en voorkomen schade
BN
Meldpunt openbare ruimte; attent blijven op doorlooptijden
BN
Afspraken maken met de corporaties over investeren in de lokale leefbaarheid zoals huis- of wijkmeesters, portiekgesprekken, buurtacties en gebouwen voor voorzieningen in de buurten
Onderwerp regulier overleg wijkbeheer
BN
32
onveiligheid kan vele gedaanten aannemen
