FlorijnAs Werkprogramma 2011 Inleiding De FlorijnAs is een omvangrijk programma voor bereikbaarheid en gebiedsontwikkeling dat de komende jaren van grote invloed is op de ontwikkeling van Assen. Het programma is in 2009 van start gegaan en komt de komende jaren tot uitvoering. De FlorijnAs omvat zes complexe en omvangrijke projecten. Daarnaast is er in het programma aandacht voor een aantal bijzondere programmatische opgaven. De onderdelen van dit werkprogramma 2011 zijn: 1. Achtergrond 2. Programmatische aanpak 3. Bijzondere programmatische opgaven 2011 a. Crisis- en herstelwet (Structuurvisie +; werkingsgebied FlorijnAs) b. Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (BO MIRT) (werkingsgebied Havenkwartier, Assen Zuid en Assen Oost) c. Sensortechnologie (werkingsgebied Assen Zuid) d. Zorg (werkingsgebied Assen Zuid) 4. Stand van zaken en voortgang projecten 2011 a. Stationsgebied en Stadsboulevard b. Blauwe As 2de fase c. Revitalisering en herprofilering van het Stadsbedrijvenpark d. Havenkwartier e. Assen-Zuid f. Landschap Assen Oost (oostelijke stadsrandzone)/Drentse AA 5. Communicatie 6. Financieel overzicht FlorijnAs 2010 7. Risicoparagraaf In het werkprogramma 2011 wordt de opgave geformuleerd op het integrale, strategische niveau van FlorijnAs en vertaald naar de uitvoering. Het werkprogramma geeft inzicht in de stand van zaken en de geplande activiteiten voor 2011.
16 november 2010. Versie 2.1
1
1. Achtergrond Op 11 februari 2010 heeft uw raad de Integrale Structuurvisie Assen 2030 vastgesteld. De richtinggevende thema’s uit de Structuurvisie zijn sociaal, duurzaam, aantrekkelijk, Assens. Uitgangspunt van die Structuurvisie is dat de economische en ruimtelijke ontwikkeling van Assen de komende decennia langs de noord-zuidas van de stad zal plaatsvinden. De uitwerking van de Structuurvisie is door bureau DeZwarteHond gemaakt door een masterstudie naar de ontwikkelkansen van de gebieden langs deze noordzuidas. Het resultaat van de masterstudie is eind 2009 opiniërend besproken in de raad. De positieve reactie van de raad was voor het college aanleiding om op basis van de uitgangspunten van de masterstudie FlorijnAs verder te gaan met de uitwerking van zes deelprojecten in de FlorijnAs. Voor het voorbereiden en uitvoeren van de deelprojecten heeft uw raad op 11 februari 2010 ingestemd met een werkprogramma 2010 en een bijbehorend voorbereidingskrediet. Op 1 juli 2010 is aan de raad een voortgangsrapportage en een notitie risicobeheer FlorijnAs aangeboden waarin inzicht is gegeven in de stand van zaken van het programma en de deelprojecten. De 3 e voortgangsrapportage over de FlorijnAs is in de najaarsnota 2010 opgenomen. Op 14 september 2010 hebben de gemeente Assen en het college van gedeputeerde staten van de provincie Drenthe overeenstemming bereikt over nadere afspraken over het concrete RSP-project “bereikbaarheid Assen” en de spoorse aanpassingen rond station AssenZuid. Het college van de gemeente Assen heeft de raad over de afspraken geïnformeerd met de brief over convenant provincie – gemeente Assen d.d. 23 september 2010. Daarmee is de voortgang van de FlorijnAs gewaarborgd. De realisatie van het Stationsgebied met Stadsboulevard en de Blauwe As 2 de fase hebben financiële dekking vanuit het RSP. Dit zijn infrastructurele projecten waarbij de gemeente zelf de opdrachtgever is. De realisatie van beide projecten dient voor 2020 een feit te zijn. Bij de overige projecten, zoals het Havenkwartier, de revitalisering van het Stadsbedrijvenpark, de ontwikkeling van het bedrijvenpark in Assen Zuid en de landschapsontwikkelingen in Assen Oost gaat het om gebiedsontwikkeling die voor een belangrijk deel moet worden gedragen door initiatieven uit de markt. De rol van de gemeente is, naast het voeren van een actief grondbeleid, vooral verleidend, kaderstellen en faciliterend. De feitelijke ontwikkeling van de deelprojecten anticipeert op marktontwikkelingen. Daarom moet er bij de projectontwikkeling en - uitvoering voldoende flexibiliteit zijn om aan nieuwe kansen en behoeften uit de markt tegemoet te komen. Tempo en intensiteit van de verschillende projecten zal in 2011 en de vervolgjaren uiteen lopen. Naast de uitvoering van de zes projecten vraagt een aantal bijzondere programmatische opgaven om aandacht. Die opgaven zijn van invloed op- of hangen af van de ontwikkelingen in de FlorijnAs. De communicatie over de ontwikkelingen in de FlorijnAs krijgt het komend jaar een prominente plek in het programma met als doel inwoners, partners, collega overheden en andere betrokkenen te informeren over de FlorijnAs, te betrekken bij de ontwikkelingen en te overtuigen van het belang ervan voor de sociaal-economische ontwikkeling van Assen en de regio.
2
Voor het uitvoeren van het werkprogramma 2011 is een voorbereidingskrediet nodig. Het aangevraagde krediet voor 2010 is niet uitgeput. Voor 2011 vragen wij desondanks een extra voorbereidingskrediet omdat wij een meer intensieve uitvoering van het programma verwachten dan in de voorgaande jaren. De FlorijnAs zal als programma voor bereikbaarheid en gebiedsontwikkeling volop tot ontwikkeling komen. De zes projecten van de FlorijnAs zullen een flinke voortgang laten zien, elk met hun eigen planning en opzet. Voor een aantal projecten zal komend jaar een concreet (deel)besluit genomen moeten worden. Voor andere is 2011 een jaar van onderzoek en ontwikkeling, waarbij de raad geïnformeerd zal worden over de uitkomsten en de stand van zaken. Voor de ontwikkeling van het Stationsgebied worden twee scenario’s voorbereid die rond de zomer aan de raad worden voorgelegd. Voor de Stadsboulevard moet in het komende jaar op basis van een conceptvisie het tracé in een voorlopig ontwerp verder worden uitgewerkt. In Assen Zuid gaat veel aandacht uit naar de voorbereiding van het bedrijventerrein; in het najaar van 2011 zal het bestemmingsplan voor dat gebied aan de raad worden voorgelegd. In Assen Zuid wordt ook verder ingezet op de ontwikkeling van de toeristisch-recreatieve zone. De planontwikkeling rondom het station Assen Zuid zal veel inzet vragen van de gemeente Assen. Voor de Blauwe As 2 de fase komen de uitkomsten van diverse onderzoeken beschikbaar en wordt de concept gebiedsvisie afgerond en voorgelegd aan de gemeenteraad. Voor de revitalisering en herprofilering van het Stadsbedrijvenpark is de toekenning van een bijdrage uit de Nordanus-middelen cruciaal. Ook daarover wordt in 2011 besluitvorming verwacht. Voor de ontwikkelingen in het Havenkwartier wordt zowel ingezet op de lange termijn als op de korte. Voor de lange termijn wordt een ontwikkelingsstrategie gemaakt. Voor de korte termijn wordt onderzocht of het tijdelijk invullen van de door de gemeente aangekochte panden met culturele activiteiten een optie is. Voor landschap Assen Oost/Drentse Aa wordt in 2011 een gebiedsvisie ontwikkeld en wordt gezocht naar nieuwe ontwikkelmogelijkheden voor toegangspoort Dijkveld. In de loop van 2010 is ook de programmatische aanpak verder uitgebouwd, met als resultaat dat het programmabureau FlorijnAs in het vierde kwartaal van 2010 compleet was. Het programmabureau zal in 2011 volledig in functie komen. Naast de zes projecten zijn er vier bijzondere programmatische opgaven voor 2011. Daarvan zijn het opstellen van de Structuurvisie+ en het uitvoeren van de BO MIRT onderzoeken nieuwe opgaven. Door het opstellen van een werkprogramma ontstaat inzicht in de project- en programma-activiteiten en hun samenhang.
3
2. Programmatische aanpak De ontwikkelgebieden die onderdeel uitmaken van de FlorijnAs hebben elk een eigen karakter, specifieke (her)ontwikkelkansen en programmatische mogelijkheden met verschillende belanghebbenden. Met elkaar moeten de projecten een groot deel van de groei van Assen mogelijk maken. Het in de structuurvisie Assen 2030 aangegeven programma zal vooral in de FlorijnAs gerealiseerd moeten worden (met kantoren, werkgebieden, woningbouw, onderwijs- en andere voorzieningen). In termen van draagvlak bij en actieve (financiële) participatie van regio, provincie, het Rijk en Europa is de integrale benadering van FlorijnAs als één ambitie en opgave van strategisch belang. De kans van slagen van elk van de afzonderlijke projecten is aanmerkelijk groter als zij in hun onderlinge verband worden beschouwd en worden gepresenteerd als prominent onderdeel van de ontwikkeling en branding van Assen in de regionale context. Dat vraagt om het maken van strategische afwegingen in de zin van wat, waar, op welk moment, en in welke volgorde gerealiseerd moet worden. Bij de uitwerking van de projecten is uitgegaan van de programmering in de masterstudie. Er bestaat een sterke onderlinge afhankelijkheid tussen de projecten wat betreft de ontwikkelplanning. Als in Assen Zuid na 2011 geen mogelijkheid ontstaat om bedrijven te faciliteren, kunnen die bedrijven het Stadsbedrijvenpark niet vrijmaken voor nieuwe ontwikkelingen. De openstelling van het kanaal is een belangrijke voorwaarde om de woningbouwambities te realiseren. Een goede bereikbaarheid langs de Stadsboulevard zal de upgrading en revitalisering van het bedrijvenpark versterken, is bepalend voor de ontsluiting en de ruimtelijke kwaliteit van de deelgebieden, enzovoort. Programmamanagement moet de bestuurlijke, beleidsmatige, financiële en communicatieve condities creëren en instandhouden die de realisatie van de verschillende projecten kans van slagen geven. De vier thema’s uit de structuurvisie zijn daarbij richtinggevend: - Assen sociaal - Assen duurzaam - Assen aantrekkelijk - Typisch Assens In de Structuurvisie zijn deze thema’s nog breed geformuleerd. Om deze vragen te beantwoorden is een nadere uitwerking en toespitsing noodzakelijk, zodat de thema’s via de programma’s van eisen, bestemmingsplannen, beeldkwaliteitplannen, exploitatieovereenkomsten et cetera ook daadwerkelijk uitgangspunt en toetsingskader gaan vormen. Op programmaniveau wordt gestuurd op de doorwerking van bestuurlijke en beleidsambities naar de projecten, op actieve aandacht voor onderlinge afhankelijkheden en samenhang tussen de projecten en op integrale afweging op het gebied van programmering, planning en inzet van beschikbare middelen. Voor het welslagen van FlorijnAs is medio 2010 een programmabureau ingericht ter ondersteuning en uitvoering van het programmamanagement. Het programmabureau houdt zich bezig met: -
integraal eenduidig opdrachtgeverschap strategische beleidsafwegingen/prioritering integrale, afgestemde programmering strategische lobby, draagvlakvorming en communicatie
4
-
vorming van strategische publiekpublieke en publiekprivate samenwerkingsverbanden integrale montering/controlling en informatie/feedback naar raad en college.
Het programmabureau bestaat uit een strategisch communicatieadviseur, een controller, een strategisch beleidsadviseur en een managementassistent. Het bureau staat onder leiding van de programmamanager FlorijnAs. Daarnaast komen ook de kosten van een programmasecretaris, een planner en een supervisor ten laste van het bureau.Voor de dekking van de kosten van het programmabureau is voor 2011 een extra krediet nodig van €450.000.
5
3. Bijzondere programmatische opgaven 2011 a. Opstellen structuurvisie FlorijnAs in het kader van de Crisis- en herstelwet Werkingsgebied: het opstellen van de structuurvisie betreft het gehele FlorijnAs gebied De FlorijnAs is door het rijk aangemerkt als lokaal project van nationale betekenis in het kader van de Crisis- en Herstelwet (CHW). Dit betekent dat deze wet en de hierin opgenomen procedures en processen van toepassing zijn op de gehele FlorijnAs en alle deelgebieden. Om gebruik te kunnen maken van de versnellingsmogelijkheden die de Crisis- en Herstelwet biedt, moet de gemeente Assen een structuurvisie (en bijbehorende planMER) voor het plangebied FlorijnAs opstellen. Wanneer deze structuurvisie FlorijnAs gereed is, kan het FlorijnAs-programma versneld worden gerealiseerd. Hoofddoel: Het opstellen van een Structuurvisie met planMER (volgens de eisen van de Crisis- en Herstelwet) voor de FlorijnAs om de realisering van het FlorijnAsprogramma te kunnen versnellen. Om de mogelijkheden zo goed mogelijk te benutten kunnen de volgende subdoelen worden onderscheiden: - het bereiken van zoveel mogelijk consensus over de input structuurvisie met betrokken overheden. - het voorkomen van vertraging in de uitvoering van de verschillende deelprojecten. Het hoofddoel (realiseren van een versnelling in de uitvoering van de FlorijnAs) kan bereikt worden door de volgende stappen uit te voeren: 1. opstellen startbesluit FlorijnAs: a. vastleggen doelstellingen programma b. overleg met betrokken bestuursorganen c. startbesluit door raad. 2. opstellen Structuurvisie en planMER FlorijnAs: a. opstellen stedenbouwkundig programma van eisen b. draagvlak verschillende overheden c. onderzoek milieubelangen in planMER d. ter inzage legging e. vaststelling door raad. 3. uitvoering programma FlorijnAs: a. uitwerking plan binnen kaders van de Structuurvisie, hierin is de meeste tijdswinst te verwachten. Een structuurvisie is MER-plichtig als er in de visie kaderstellende uitspraken zijn opgenomen. In de op te stellen structuurvisie FlorijnAs zijn dergelijke uitspraken opgenomen, waarmee het laten opstellen van een planMER verplicht is. Voordeel hiervan is dat we in een vroegtijdig stadium kunnen anticiperen op milieugevolgen en komen we hier niet in een veel later stadium (bijvoorbeeld bij het opstellen van het bestemmingsplan) pas achter. Ook hier betekent investeren aan de voorkant dus een versnelling aan de achterkant. Een planMER zou voor de Masterstudie FlorijnAs al in een
6
eerder stadium verplicht zijn geweest wanneer deze was vastgesteld als een structuurvisie in de zin van de Wro. Planning Structuurvisie FlorijnAs en PlanMER Startbesluit gereed medio mei 2011 Structuurvisie en planMER gereed medio juli 2011, start officiële procedure na de zomer 2011 In werking eind 2011 Om zo snel mogelijk een structuurvisie gereed te hebben zullen bovenstaande stappen zoveel mogelijk simultaan uitgevoerd worden. Hiermee komt de totale duur van het project op ongeveer één jaar. De crisis- en herstelwet is als externe factor van invloed op de uitvoering van de FlorijnAs. Om gebruik te kunnen maken van de voordelen van de crisis- en herstelwet is het noodzakelijk een structuurvisie vast te stellen voor het gehele FlorijnAs gebied. De afstemming tussen het te maken bestemmingsplan Assen – Zuid en de structuurvisie vraagt de nodige aandacht om te voorkomen dat er een belemmering ontstaat in de voortgang van het plan Assen – Zuid. Het maken van de structuurvisie FlorijnAs is opgenomen in dit werkprogramma. Voor het maken van de structuurvisie FlorijnAs is voor 2011 een voorbereidingskrediet nodig van € 400.000. Dit is inclusief de uren die gedekt worden uit beleidsproducten van de begroting 2011.
b.Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport Werkingsgebied: Het onderzoek MIRT wordt uitgevoerd binnen de projecten in het Havenkwartier, de Oostelijke stadsrandzone/Drentse Aa en Assen Zuid. Het MIRT gaat uit van intensieve samenwerking tussen rijk en decentrale overheden. Om dit te faciliteren is er het Bestuurlijk Overleg MIRT (BO MIRT) waarin periodiek – elk half jaar – rijksinvesteringen en regionale investeringen op elkaar worden afgestemd. Ter structurering van het BO MIRT zijn per gebied/landsdeel daartoe gebiedsagenda’s opgesteld. Er zijn 8 gebiedsagenda’s: Noord-Nederland, Oost-Nederland, NoordwestNederland, Zuidvleugel, Utrecht, Limburg, Brabant, Zuidwestelijke Delta. Gebiedsagenda’s zijn een fysiekruimtelijke visie op de toekomst van een gebied. De tijdshorizon schuift met de kalender mee. De onderwerpen die in de gebiedsagenda opgepakt worden zijn wonen, werken, bedrijvigheid, mobiliteit, natuur, landschap en water. Als een opgave dusdanig interessant en belangrijk wordt geacht, kan een nadere studie volgen naar de ontwikkelingsrichting van een specifieke gebiedsopgave door middel van een ‘MIRT onderzoek’ ook wel ‘integrale gebiedsuitwerking’ genoemd (VROM 2009, VenW 2010). Ambtelijk is in overleg met de betrokken ministeries van I&M/Ruimte, ELI/EZ en ELI/LNV de onderzoeksopdracht voor een MIRT onderzoek uitgewerkt. Het MIRT onderzoek richt zich op vier speerpunten: - duurzame ontwikkeling in Assen-Zuid, energielandschap; - de groene ontwikkeling in de oostelijke stadsrandzone / Drentse-Aa-gebied ; - het uitplaatsen / verduurzamen van de RZWI in het havenkwartier;
7
-
de verdichtingsopgave in het Havenkwartier.
In het bestuurlijk overleg van 11 november 2010 hopen we de onderzoeksopdrachten met de betrokken bewindslieden te kunnen vaststellen en van start te kunnen gaan. De deelonderzoeken worden deels geïntegreerd in de lopende werkzaamheden; voor een ander deel betreft het additionele activiteiten. Voor elk deelonderzoek wordt een deelprojectleider aangewezen binnen de gemeentelijke organisatie. De deelprojectleiders voeren het onderzoeksproject uit onder de verantwoordelijkheid van de projectleiders van Havenkwartier, Oostelijke stadsrandzone/Drentse Aa en Assen Zuid. Planning MIRT-onderzoek Onderzoeksbeslissing BO MIRT 11 november 2010 Inventarisaties, onderzoek, overleg, etc. Rapportage tussenfase BO MIRT voorjaar 2011 Eindrapportage onderzoeksresultaten BO MIRT najaar 2011 Bij de toekenning van de MIRT onderzoeken wordt ook van de gemeente Assen een bijdrage verwacht. Voor de BO MIRT onderzoeken is voor 2011 een voorbereidingskrediet nodig van € 195.000. Dit bedrag is meegenomen in de kredietaanvraag voor de drie benoemde projecten. Het betreft daarbij reeds geraamde activiteiten; de budgetten voor die activiteiten dienen (tevens) als gemeentelijke cofinanciering in de kosten van de onderzoeken. c. Sensortechnologie en kennisclustering Werkingsgebied: Sensortechnologie en kennisclustering heeft een nauwe relatie met de ontwikkeling van het bedrijventerrein in Assen Zuid c.q. de ontwikkeling in het Stadsbedrijvenpark. Binnen Assen vormt sensortechnologie één van de speerpuntsectoren voor de komende jaren. In samenwerking met de provincie en de stichting Sensor Universe wordt op dit moment de mogelijkheid voor een investeringsagenda 2011 e.v. verkend. Een dergelijke agenda moet duidelijkheid verschaffen over de gemeenschappelijke ambities voor de komende jaren van de verschillende partijen (Astron, HIT, INCAS3, bedrijven, provincie en gemeente). De mogelijkheid van een kenniscampus wordt in deze agenda meegenomen. Het uiteindelijke doel is een samenhangend cluster in een campusachtige omgeving in Assen Zuid. De gemeente zal bijdragen leveren in de vorm van ontwikkelcapaciteit en het actief ondersteunen van realisatietrajecten. Assen Zuid biedt de ruimte en de mogelijkheid tot synergie te komen, wat noodzakelijk is voor het creëren van een gezond vestigingsklimaat voor een in sensortechnologie gespecialiseerde kenniscampus. Het verplaatsen van de reeds in Assen gevestigde instituten en bedrijven geeft weer ruimte voor revitalisering in het Stadsbedrijvenpark. De lobby naar grote bedrijven zoals het SKA maar ook kleinere bedrijven en onderwijsinstellingen moet krachtig ingezet worden vanuit de FlorijnAs. In het werkprogramma FlorijnAs 2010 was ‘Onderwijs’ separaat opgenomen als bijzondere programmatische opgave. In de loop van 2010 is de scope vooral komen te liggen op het hoger en wetenschappelijk onderwijs in directe relatie met de
8
Sensortechnologie en kennisclustering. Daarom is ‘Onderwijs’ in het werkprogramma FlorijnAs 2011 samengevoegd met Sensortechnologie en kennisclustering. Voor 2011 vragen wij voor het onderdeel Sensortechnologie en kennisclustering een voorbereidingskrediet van € 50.000. Dit bedrag is meegenomen in de kredietaanvraag voor Assen Zuid. d. Zorg Werkingsgebied: ‘Zorg’ heeft een nauwe relatie met de projecten in Assen Zuid, de Stadsboulevard en het Havenkwartier. Binnen de gemeente Assen vormt zorg één van de speerpunten voor de komende jaren. Zorg is een sector waarmee Assen zich graag meer wil profileren. Er is reeds een aantal grotere instellingen gevestigd in Assen op het gebied van zorg. Naast het Wilhelmina Ziekenhuis heeft Assen twee andere grote instellingen; het GGZ Drenthe en het centrum voor verstandelijk gehandicapten Hendrik van Boeijenoord. Daarnaast zijn er nationaal en regionaal ontwikkelingen die nieuwe kansen bieden om het Assens zorgcluster te versterken en uit te bouwen. Er wordt op dit moment slechts beperkt samengewerkt en er is geen gemeenschappelijke agenda voor de zorgfunctie in de toekomst. Hierdoor worden niet alle mogelijkheden en kansen ten volle onderzocht en benut. De gemeente Assen wil zich ook in 2011 inzetten om te komen tot een dergelijke gezamenlijke agenda. Met de groei van Assen zal in ieder geval de behoefte aan zorg toenemen en dat veronderstelt een hoogwaardig zorgcluster. Het opstellen van een zorgagenda en van hieruit werken aan een hoogwaardig zorgcluster sluit hier naadloos bij aan. In de periode 2011 is voor de programmaopgave Zorg een voorbereidingkrediet nodig van € 50.000. Dit bedrag is meegenomen in de kredietaanvraag voor Assen Zuid.
9
4.Stand van zaken en voortgang projecten 2011 a. Stationsgebied en Stadsboulevard Voor het Stationsgebied en de Stadsboulevard zijn in 2010 diverse verkennende onderzoeken opgestart, in voorbereiding, dan wel afgerond. De gemeente is verder bezig met het opstellen van het gemeentelijk programma van eisen voor het stationsgebied. Om tot een volledig programma te komen zijn ook inhoudelijke gesprekken met NS en ProRail opgestart. Het programma van eisen bestaat uit de functionele en kwalitatieve eisen waaraan het nieuwe toekomstige stationsgebied moet voldoen. Het programma is daarmee belangrijke input voor de stedenbouwkundige visie op het stationsgebied. In de masterstudie FlorijnAs zijn twee mogelijke varianten aangegeven (de plein-variant en de autotunnel-variant). Begin 2011 zal opdracht worden verleend aan een stedenbouwkundig bureau om de twee varianten op basis van een definitief programma van eisen op hoofdlijnen uit te werken. Uitgangspunt hierbij is dat het stedenbouwkundig bureau een verbinding aangaat met een ingenieursbureau opdat de stedenbouwkundige uitwerking van de twee varianten al in dit stadium ook worden getoetst op de technische haalbaarheid. Dit maakt dat er op basis van het programma van eisen een gedegen stedenbouwkundige uitwerking van de twee varianten op hoofdlijnen kan plaatsvinden. Mede door de technische toetsing kan daarbij een goed risicoprofiel per variant worden opgesteld en kan een meer solide raming van beide varianten worden gemaakt. Hierdoor worden eventuele risico’s van financiële of technische aard in dit stadium aanmerkelijk verkleind. Besluitvorming over de 2 varianten zal voor de zomer aan de raad worden voorgelegd, opdat in het najaar 2011 de gekozen variant verder uitgewerkt kan worden. De Stadsboulevard is de fysieke drager van de FlorijnAs. Voor de Stadsboulevard dient in 2011 op basis van een vast te stellen conceptuele visie het tracé in een voorlopig ontwerp nader te worden uitgewerkt. Tevens zullen planologische procedures daar waar mogelijk nader worden opgestart. In 2011 zal in het kader van de verdere voorbereiding en uitwerking van de plannen het interactieve proces met de bevolking en belangengroepen worden opgestart. De rol van deze partijen is het aanscherpen van de plannen, het constateren van knelpunten en het inbrengen van (deel)oplossingen voor het gebied. Planning Stationsgebied inclusief Stadsboulevard Periode 2011: - diverse onderzoeken - definitief maken Programma van Eisen - selectie stedenbouwkundig bureau Stationsgebied - uitwerken 2 varianten Stationsgebied op hoofdlijnen door stedenbouwkundig bureau - technische uitwerking 2 varianten door ingenieursbureau - financiële doorrekening 2 varianten - bestuurlijke besluitvorming variantenkeus - opstellen stedenbouwkundig plan gekozen variant - vaststellen conceptuele visie Stadsboulevard - opstellen voorlopig ontwerp deel / delen Stadsboulevard - vormgeven en uitvoeren interactieve proces - verkennen/opstarten planologische procedure - communicatie
10
Voor 2011 is een extra voorbereidingskrediet nodig voor Stationsgebied en Stadsboulevard van € 325.000. Dit is inclusief de uren die gedekt worden uit beleidsproducten van de begroting 2011. Planning Stationsgebied Planvorming Planologische procedures Uitvoering
2011 - 2012 2012 - 2013 2014 - 2018
Planning Stadsboulevard Planvorming Planologische procedure Uitvoering
2011 2011 - 2012 2012 - 2015
b. Blauwe As 2de fase Vanuit de Masterstudie FlorijnAs zijn in 2009 de kaders voor dit project vastgesteld. Op basis van het werkplan FlorijnAs 2010 is in dat jaar de gebiedsvisie ontwikkeld. Hierin wordt op hoofdlijnen weergegeven welke maatregelen worden getroffen in verband met het bevaarbaar maken van het Kanaal en de herinrichting van de oevers. In het najaar van 2010 is de gebiedsvisie met de bevolking en andere belanghebbenden besproken. In 2010 is een aantal onderzoeken gestart naar de (fiets)bruggen. In 2010 is ook de 3D presentatie van de Blauwe As 2de fase beschikbaar gekomen en ingezet bij communicatieactiviteiten, onder andere met de bewoners In 2011 zal de gebiedsvisie ter vaststelling aan de raad worden aangeboden. Tevens zal een voorstel worden opgesteld voor de eerste realisatiefase. Bij een positief besluit kan begonnen worden met de voorbereidende werkzaamheden en kan in de tweede helft van 2011 begonnen worden met de utvoering. Voor 2011 zijn de volgende zaken aan de orde: -
concept gebiedsvisie kanaal afronden en voorleggen aan de gemeenteraad voorbereiding 1e realisatiefase planologische procedures externe onderzoeken extern advies communicatie
Planning: Planvorming Planologische procedure (niet nodig) Uitvoering fase 1 Uitvoering fase 2 en verder
2010 - 2011 2011 - 2013 2013 en verder
Voor de Blauwe As 2de fase wordt voor 2011 een extra voorbereidingskrediet gevraagd van € 75.000. Dit is inclusief de uren die gedekt worden uit beleidsproducten van de begroting 2011.
11
c. Revitalisering en herprofilering van het Stadsbedrijvenpark In 2010 is een projectplan opgesteld en een gemeentelijke projectgroep ingesteld. Tevens is er een parkmanagementorganisatie voor het Stadsbedrijvenpark opgericht. Daarnaast is gestart met het opstellen van een uit-, in- en herplaatsingstrategie en het zoeken van financieringsbronnen zoals subsidies en investeerders. In 2010 is bij de provincie Drenthe in het kader van de zogenaamde Nordanus-middelen een “pro forma” aanvraag ingediend. De provincie gebruikt onze aanvraag om een subsidieverzoek bij het Rijk te onderbouwen. Er is perspectief op een positief besluit over de toekenning. In dat geval is het van belang dat er ook bij de gemeente Assen duidelijkheid is over de beschikbaar stelling van de benodigde gemeentelijke middelen voor de revitalisering van het Stadsbedrijvenpark. Een voorstel hierover wordt eind 2010/begin 2011 in de raad gebracht. Om in 2011 de activiteiten uit het projectplan verder uit te werken is de toekenning van de Nordanus-middelen en de bijdrage van de gemeente Assen cruciaal. De ondernemers spelen een actieve rol bij het opstellen van de visie waarbij ook nadrukkelijk de vraag aan de orde is welke bijdrage zij zelf denken te kunnen leveren. Onderzocht wordt of er investeerders zijn die willen investeren in bepaalde onderdelen van de revitalisering of in specifieke locaties. Duidelijkheid over de dekking van de kosten voor revitalisering zal tevens het startsein zijn voor de gezamenlijke uitwerking van gemeente met ondernemers van de revitaliseringsopgave van het Stadsbedrijvenpark. De resultaten hiervan zullen in een breed gedragen gebiedsvisie uitgewerkt worden. Tevens wordt een communicatieplan opgesteld. Na vaststelling van de gebiedsvisie moet er een nieuw bestemmingsplan worden opgesteld. In het revitaliseringtraject vergt het langdurige voorbereidingstraject om de noodzakelijke middelen beschikbaar ter krijgen, de aandacht. Dit omdat het ertoe kan leiden dat ondernemers afhaken. De oprichting van de parkmanagementorgansatie in 2010 is een belangrijke stap in het verdere revitaliseringproces en vormt de basis om de verder opgave uit te werken en op te pakken. Activiteiten 2011 - opstellen formele aanvraag Nordanus-middelen - opstellen communicatieplan - instellen ondernemersgroep - ontwikkelen visie Stadsbedrijvenpark - bestemmingsplanprocedure Planning: Planvorming (onder voorbehoud van financiering) Planologische procedure Uitvoering
2011 - 2012 2012 - 2014 2014 en verder
Voor de revitalisering en herprofilering van het Stadsbedrijvenpark is voor 2011 een extra voorbereidingskrediet nodig van € 10.000. Dit is inclusief de uren die gedekt worden uit beleidsproducten van de begroting 2011.
12
d. Havenkwartier Als onderdeel van de haalbaarheidsstudie is in 2010 opdracht gegeven aan een combinatie van bureaus voor het opstellen van een stedenbouwkundige visie. In 2011 zal deze visina overleg met bewoners en direct betrokkenen worden afgerond. Met een aantal bedrijven worden gesprekken gevoerd. In dit gebied is de wet voorkeursrecht gevestigd. Als er panden te koop worden aangeboden zal de gemeente hierop reageren. Ter ondersteuning van de transformatie van het Havenkwartier willen we tot de invulling van het concept DeKade (tijdelijk(culturele) invulling) komen. Hiervoor zal een activiteitenprogramma worden opgesteld waarin nadere voorstellen komen voor tijdelijk gebruik van beschikbare panden en openbare ruimte. Er is een externe onderzoeksopdracht gegeven naar de mogelijkheden voor hergebruik de graansilo. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek komen in 2011 nadere voorstellen. Verder zijn de plannen voor 2011: - afronden haalbaarheidstudie - nadere uitwerking ontwikkelstrategie - ontwikkelen verplaatsingsstrategie voor de betreffende bedrijven - onderzoeken BO-MIRT mogelijkheden ten aanzien van ‘verdichting’ en ‘RWZI’ - tijdelijke invulling van aangekochte panden met culturele activiteiten - afspraken met Treanth over gebied en samenwerkingsvorm, tevens moet er een besluit komen over een mogelijke verlenging van de intentieverklaring met Treanth - starten met de benodigde planologische procedures - aansluiten op ontwikkelingen rond de projecten Blauwe As 2 de fase en Stadsboulevard - ontwikkelingen mogelijkheden graansilo (eventueel monumentale status) De globale planning ziet er als volgt uit: Planvorming febr.2010 Planologische procedure juni 2011 Gebiedsontwikkeling = uitvoering juni 2015 -
mei 2011 juni 2012 2030
Voor 2011 is een extra voorbereidingkrediet nodig van € 550.000. Dit is inclusief de uren die gedekt worden uit beleidsproducten van de begroting 2011. e. Assen-Zuid Als entree tot het stedelijk netwerk Assen - Groningen neemt Assen Zuid een prominente plaats in. Assen Zuid bestaat uit een aantal deelontwikkelingen. Het bedrijvenpark, de toeristisch recreatieve zone (TRZ) en de verbindende hoofdinfrastructuur (o.a. het station Assen Zuid en de aansluiting op de A28 en N33) zijn onderdeel van de FlorijnAs. Binnen de verbindende hoofdstructuur wordt de provincie opdrachtnemer (gemeente Assen is opdrachtgever) voor de aansluiting Assen-Zuidzuid op de A28 en de Hoogwaardige Vervoersas TT. Partijen zoeken overeenstemming over het programma van eisen. De provincie is bereid deze projecten uit te voeren en draagt daarbij de projectrisico’s In oktober 2010 is de ontwikkelingsvisie Assen Zuid door de raad vastgesteld. Het programma voor het bedrijvenpark betreft 60 hectare netto terrein met gemengde
13
bedrijvigheid t/m categorie 4. Er wordt ingezet op een flexibele kavelgrootte voor gemengde bedrijven waar ook een combinatie van wonen en werken mogelijk is (geen kantoren). In het gebied zijn kansen voor zorg, onderwijs en sensortechnologie. Het bedrijventerrein Assen Zuid vormt de zuidpoort van de regio. Landschap, duurzaamheid en ontwikkelstrategie zijn ambities waarmee in de visie rekening is gehouden. Voor wat betreft duurzaamheid wordt onderzoek gedaan naar de mogelijkheid van een energieleverend landschap in Assen Zuid. Voor de ontwikkeling van het bedrijventerrein wordt gewerkt vanuit een contextuele planopzet die is gebaseerd op aanwezige en/of deels verloren landschappelijke en/of stedelijke structuren. In 2011 wordt het bestemmingsplan met PlanMER, beeldkwaliteitsplan en het stedenbouwkundig plan opgesteld in samenspraak met de diverse partijen. De afstemming met de Structuurvisie FlorijnAs zal daarbij aandacht vragen. De geplande activiteiten voor 2011 betreffen onderzoek, overleg en planvorming waaronder: - bestemmingsplan + MER - stedenbouwkundig plan - beeldkwaliteitsplan - exploitatieplan - promotie – en acquisitieplan De planning voor Assen Zuid bedrijventerrein is: Planvorming 2009 - eind 2010 Planologische procedure jan 2011 – eind 2011 Uitvoering 2013 - 2020 Voor de TRZ zijn twee toeristisch-recreatieve concepten ontwikkeld voor het gebied ten zuidwesten van de A28. Voor het noordelijk deel van het gebied is het concept de ‘Green valley’ ontwikkeld en voor het zuiden de ‘TT-experience’. Om de toekomstige geluidssituatie van het TT-circuit in relatie tot de omgeving in beeld te brengen is door de provincie een visie opgesteld. Deze visie moet nog verder worden uitgewerkt. De plannen voor 2011 betreffen het verder ontwikkelen van de toeristisch-recreatieve zone, met daarin onder andere: - inzet externe expertise - verdere planvorming algemeen - promotie en acquisitieplan met verleidingskaart - onderzoeken - marktconcultatie - verdere uitwerking geluidsvisie provincie De infrastructurele elementen waaronder het nieuwe treinstation met transferium en OVvoorzieningen zijn van groot belang voor de ontwikkeling van Assen Zuid. Dit onderdeel dat valt onder RSP Openbaar vervoer wordt gezien als afzonderlijk project binnen Assen Zuid, Door Pro-Rail is een onderzoek uitgevoerd naar technische haalbaarheid van het station Assen-Zuid. Hieruit blijkt dat dit station gerealiseerd kan worden. Op dit moment moet de NS berekenen of het station ook te exploiteren is. De uitkomst van deze studie is de basis voor verder overleg waarbij de provincie ook nauw betrokken is. In 2011 komt de planontwikkeling in een verder stadium. Voor Assen Zuid is in totaal voor 2011 een extra voorbereidingskrediet nodig van € 150.000. Dit is inclusief de uren die gedekt worden uit beleidsproducten van de begroting 2011.
14
f. Landschap Assen Oost (oostelijke stadsrandzone)/Drentse AA De gemeente Assen wil samen met andere partijen inzetten op de versterking van de groene functies in het gebied. Voor Assen Oost wordt daarom de komende tijd een gebiedsvisie ontwikkeld. Thema’s daarin zijn onder andere inpassing stadsranden en het tegengaan van verrommeling, versterken van de relatie tussen stad en voedsel en groene verbindingen in en naar de stad. Innovatie in het samenwerkingsproces zal extra aandacht vragen om de haalbaarheid van de plannen te vergroten. Een van de deelonderzoeken van MIRT is hierop gericht. Op basis van de te ontwikkelen gebiedsvisie wordt een projecten en ideeënboek samengesteld. De daarin opgenomen projecten en ideeën zijn de inspiratiebron om gefaseerd in de komende jaren te komen tot concrete projecten in het gebied. Eén van de eerste en meest concrete ideeën die opgenomen worden in het boek is het ontwikkelen van de toegangspoort Dijkveld. In 2010 zijn verregaande concepten ontwikkeld voor Dijkveld. Deze bleken bij verdere uitwerking (financieel) onhaalbaar te zijn. In 2011 wordt verder gewerkt aan een nieuwe versie voor de toegangspoort Dijkveld vanuit een taakstellend budget. Daarbij behoort een sluitende en duurzame exploitatieopzet. Voor Assen Oost inclusief Dijkveld is een extra voorbereidingskrediet nodig van € 410.000,- Daarvan is € 250.000 bestemd voor de gebiedsontwikkeling en projecten- en ideeënboek en € 160.000 voor toegangspoort Dijksveld. Dit is inclusief de uren die gedekt worden uit beleidsproducten van de begroting 2011 Planning Planvorming Planologische procedure en uitvoering
2011 nnb, afhankelijk van planvorming en financiering
15
5. Communicatie De communicatie rondom de FlorijnAs heeft in 2010 in eerste instantie in het teken gestaan van de ondersteuning van de diverse projecten in de voorbereidingsfase. Het vanaf het begin inbouwen van de nodige communicatie-elementen stond hierbij voorop. In het tweede deel van 2010 is de communicatie rondom de FlorijnAs meer geconcentreerd en heeft een plek gekregen binnen het programmabureau. Er is veel aandacht besteed aan het vormgeven van het samenspraaktraject rondom de Blauwe As, de vele presentaties die intern en extern over de FlorijnAs zijn gehouden, het opzetten van een communicatieplan voor het programma in zijn geheel en de projecten als onderdeel hiervan. Voor 2011 is op het gebied van communicatie een aantal stevige investeringen nodig. Een gedegen communicatielijn met een algehele herkenbaarheid is hiervan de eerste. Daarnaast willen wij investeren in maquettes en 3D-visualisaties om zo de diverse projecten beter te kunnen verbeelden. Ook investeringen in promotiemateriaal zijn nodig om potentiële investeerders en samenwerkingspartners te verleiden bij te dragen aan de FlorijnAs. Naast deze materiële investeringen blijven we inzetten op samenspraak met inwoners, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. Juist voor een omvangrijk, meerjarig programma als de FlorijnAs is het betrekken van en daadwerkelijk inbreng geven aan direct belanghebbenden van groot belang. Ook hierop blijven wij in 2011 investeren. In 2011 wordt het communicatiebudget als geheel ondergebracht bij het programmabureau. Specifieke projectactiviteiten worden ondersteund vanuit het bureau. Voor communicatie is voor 2011 geen extra voorbereidingskrediet nodig omdat dit verrekend kan worden met het restant budget 2010, onderdeel programmaopgave. Dit is inclusief de uren die gedekt worden uit beleidsproducten van de begroting 2011.
16
6. Financieel overzicht FlorijnAs 2011 Om verder te kunnen met de noodzakelijke werkzaamheden in 2011 zijn voorbereidingskredieten nodig. Het totaal benodigde extra benodigde krediet van € 2,3 miljoen wordt per project inzichtelijk gemaakt. De voorbereidingskosten van de gebiedsontwikkelingen worden gedekt uit het grondbedrijf, de FlorijnAs onderdelen worden gedekt uit de RSP middelen en een deel wordt gedekt uit de beleidsproducten van de programmabegroting 2011. Bij de aanvraag van de kredieten voor 2011 is rekening gehouden met de uitputting van de voorbereidingskredieten van 2010. Over 2008, 2009 en 2010 is in totaal een bedrag beschikbaar gesteld van € 8,4 miljoen. Verwacht wordt dat hiervan eind 2010 € 4,8 miljoen is besteed, zodat nog € 3,6 miljoen beschikbaar is. Voor 2011 is een bedrag nodig van € 6,0 miljoen en daarom wordt aanvullend een bedrag van € 2,4 miljoen gevraagd.
De verdeling van het restant bedrag van het krediet dat verleend is t/m 2010 is als volgt: Restant krediet t/m 2010. Programmabureau Programmaopgaves Havenkwartier Stationsgebied incl. boulevard Assen Zuid Blauwe as 2e fase Revitalisering bedrijvenpark Landschap Assen Oost Toegangspoort Dijkveld
€ € € € € € € € €
79.077 700.000 211.422 634.915 1.020.461 536.378 324.668 98.813 58.105
Totaal
€
3.663.839
De onderbenutting van de voorbereidingskredieten in 2010 heeft een aantal algemene redenen. De belangrijkste daarvan zijn: -
Een deel van de geplande activiteiten is uitgevoerd met minder inzet van (externe) tijd/middelen dan was begroot; Een deel van de activiteiten is in eigen beheer uitgevoerd in plaats met de geplande externe inzet, hetgeen kostenbesparing oplevert; Een deel van de activiteiten is doorgeschoven naar 2011 In de aanloopperiode is onder andere door het ontbreken van ervaringsgegevens de ureninzet te ruim berekend voor de desbetreffende fase in het programma
17
Voorbereidingskrediet FlorijnAs projecten 2011: Verwachte uitgaven: Algemeen en communicatie Structuurvisie Havenkwartier Stationsgebied incl. boulevard Assen zuid Blauwe as 2e fase Revitalisering stadsbedrijvenpark Landschap Assen Oost Toegangspoort Dijkveld Afronding
€ € € € € € € € € €
450.000 400.000 550.000 325.000 150.000 75.000 10.000 250.000 160.000 30.000
Totaal
€
2.400.000
RSP Bereikbaarheid Grondbedrijf exploitatie Havenkwartier Grondbedrijf exploitatie Assen Zuid Grondbedrijf toeristisch recreatieve zone Reserve groenontwikkeling (Assen Oost) Reserve groenontwikkeling (Dijkveld) Beleidsproducten begroting 2011 Diversen en afronding
€ € € € € € € €
1.460.000 285.000 35.000140.000120.000 120.000 460.000 130.000
Totaal
€
2.400.000
Verwachte dekking:
De dekking uit de beleidsproducten begroting 2011 betreft de inzet van interne uren die uiteindelijk ten laste komen van beleidsproducten uit de begroting 2011. Het gaat hier om de reguliere beleidsadvisering vanuit de lijn die structureel in de begroting is geraamd. Het krediet van 2010 voor een programma opgave ad € 700.000 is niet benut en werd gedekt uit de grondexploitatie Havenkwartier, Assen Zuid bedrijvenpark en Assen Zuid toeristisch recreatieve zone. Dit is teruggeboekt op de exploitatie en verklaard het negatieve bedrag bij Assen Zuid.
18
7. Risicoparagraaf Inleiding Het programma vormt een forse ambitie van de Gemeente Assen en is daarmee één van de belangrijkste opgaven in de stad voor de komende 10 – 20 jaar. Hiermee wordt voor een belangrijk deel inhoud gegeven aan de groeidoelstellingen van de gemeente Assen (groei inwoners, groei werkgelegenheid/arbeidsplaatsen). Aan dit programma zijn veel projecten verbonden, zowel infrastructureel als op het terrein van gebiedsontwikkelingen. De invulling van de gebieden is gekoppeld aan de ontwikkeling/keuzes in uiteenlopende beleidsterreinen (Wonen, werken, economie, onderwijs, cultuur, landschap en milieu). Met de FlorijnAs is een forse financiële, beleidsinhoudelijke, organisatorische en bestuurlijke inspanning gemoeid. Het programma van de FlorijnAs bestaat in hoofdlijnen uit drie componenten te weten: 1. RSP Bereikbaarheid en Openbaar vervoer: de hoofdinfrastructuur in Assen op de Noord Zuid as en de 2e fase Blauwe As en het station Assen-Zuid; 2. De gebiedsontwikkelingen (Assen Zuid, Stationsgebied, Havenkwartier, revitalisering stadsbedrijvenpark) 3. De beleidsontwikkelingen en beleidsintensiveringen op het gebied van Zorg, Onderwijs, Sensortechnologie, Economie en Duurzaamheid die mede zorgdragen voor de feitelijke invulling van de gebiedsontwikkelingen (gekoppeld aan de groeidoelstellingen tot 2025 van 15.000 inwoners en 9.000 arbeidsplaatsen). De projecten vallend onder RSP Bereikbaarheid worden gedekt door de rijksbijdrage en de provinciale en gemeentelijke cofinanciering. De gebiedsontwikkelingen zijn een autonome verantwoordelijkheid van de Gemeente Assen. Hierbij wordt ook ingezet op subsidies van andere overheden. De resterende financiële risico’s worden afgedekt door het Grondbedrijf. De beleidsinzet ten behoeve van het programma FlorijnAs wordt voor het reguliere beleidswerk gedekt uit de programmabegroting van de Gemeente Assen. Eind 2010 is een project gestart om middels risicomanagement de risico’s in beeld te brengen en passende beheersmaatregelen te treffen . In februari 2011 zal dit door college en raad worden vastgesteld. Voorlopig wordt in afwachting van de uitkomst van het traject risicomanagement gestuurd op de hierna genoemde risico’s. De ontwikkeling van het programma en de risico’s worden permanent gevolgd. Hierover wordt periodiek gerapporteerd aan verantwoordelijk management, college en raad. Met de raad is afgesproken dat zij vier keer per jaar wordt geïnformeerd over de voortgang van het programma. Hierbij wordt zoveel mogelijk aangesloten bij de reguliere sturing- en verantwoordingstrajecten (begroting, voor- en najaarsnota, jaarrekening).
19
Inventarisatie van de risico’s 1. Per planfase worden de risico’s in beeld gebracht. In de aanpak worden de risico’s verminderd (keuzes, maatregelen) zodat uiteindelijk een sluitend financieel beeld kan worden voorgelegd. 2. Een overstijgend risico wordt momenteel gevormd door de huidige economische crisis. Dit heeft ondermeer invloed op de voortgang van de gebiedsontwikkelingsprojecten. 3. Het budgettaire kader voor de hoofdinfrastructuur van de FlorijnAs is met de overeenkomst met de provincie Drenthe van september 2010 nader gedefinieerd. In de overeenkomst is een inspanningsverplichting tot budgetbezuinigingen op de FlorijnAs afgesproken. 4. De definitieve financiële bijdrage vanuit de regio Groningen Assen moet nog worden vastgesteld. Deze is al wel opgenomen in de meerjarenplanning van de regio. 5. De financiële dekking van de gemeentelijke co - financieringsopgave is nog niet vastgesteld. Definitieve uitspraken hierover kunnen worden gedaan nadat de samenwerkingsovereenkomst met het rijk is gesloten waarin ondermeer de financiële afspraken zijn vastgelegd. Dan is ook meer bekend over de precieze omvang van de rijksmiddelen en de daarbij gestelde voorwaarden. De gemeentelijke co – financieringsopgave is hiervan (gedeeltelijk) afhankelijk. 6. In het convenant tussen rijk en regio van 23 juni 2008 wordt uitgegaan van de rijksmiddelenbesteding in de FlorijnAs tot uiterlijk 2020. Dit betekent dat de hoofdinfrastructuur van de FlorijnAs dan ook feitelijk moet zijn gerealiseerd. De haalbaarheid van de planning is afhankelijk van de besluitvorming, de planologische procedures, tijdigheid in de strategische verwervingen, en de kwaliteit van de uitvoeringsorganisatie. In hoeverre er bij overschrijding van de realisatietermijnen al dan niet sprake is van (ged.) terugbetaling van subsidiegelden wordt betrokken bij de samenwerkingsovereenkomst tussen de Gemeente Assen en het rijk. 7. In het convenant wordt uitgegaan van een vastgestelde fasering van de rijksmiddelen voor het RSP-pakket, waaronder de FlorijnAs. De fasering van de rijksmiddelen, de mogelijke afwijking van het convenant en de toedeling daarvan aan de RSP-projecten is onderwerp van overleg met de noordelijke partners van het convenant. Het feitelijke uitgavenpatroon van de FlorijnAs kan hiervan afwijken. Hieruit kan voor de gemeente mogelijk een voorfinancieringsopgave voortkomen waaraan financieringskosten zijn verbonden. 8. In de gebiedsontwikkelingen is het uitgangspunt dat de investeringen (verwervingen, infrastructurele inrichting) worden terugverdiend door grondverkopen aan bedrijven, projectontwikkelaars, corporaties en particulieren. In de reeds opgemaakte concept calculaties bestaan tekorten in de gebiedsontwikkelingen van Assen Zuid en het Havenkwartier. Ingezet wordt op het binnenhalen van bijdragen derden in de (gedeeltelijke) bekostiging van deze tekorten. Met name voor het slagen van de ontwikkelingen van het Havenkwartier is dit van groot belang. De restant - tekorten komen voor rekening van het Grondbedrijf. De uitkomsten van de berekeningen zijn voor een deel reeds opgenomen in de meerjarenbegroting van het Grondbedrijf.
20
De vermogenspositie van het Grondbedrijf is niet toereikend om de op dit moment berekende tekorten af te dekken. De berekeningen zijn gebaseerd op veronderstelde afname van gronden en daaraan verbonden opbrengsten. Deze afname van gronden is afhankelijk van de ontwikkelingen van de markt/conjunctuur. 9. De vermogenspositie van het Grondbedrijf is mede bepalend in het realisatietempo van gebiedsontwikkelingen met gemeentelijke exploitatietekorten. Om de woningbouwproductie in lijn te houden met de groeidoelstellingen van Assen (naar 80.000 inwoners per 2025/2030) is het ondermeer van belang dat er een goede balans bestaat in winst- en verliesgevende grondexploitaties. 10. Voor de revitalisering van het Stadsbedrijvenpark is op dit moment geen financiële dekking beschikbaar. Subsidies en de financiële inzet van ondernemers dient zorg te dragen voor de bekostiging. 11. De looptijden van de projecten bedragen meer dan 10 jaar. Schommelingen in financieringskosten en kostenontwikkeling zijn over een dergelijke periode moeilijk voorspelbaar. Via jaarlijkse tussencalculaties vindt bijstelling plaats naar de op dat moment beschikbare inzichten. 12. Het weerstandsvermogen van het Grondbedrijf dient toereikend te zijn om de risico’s van de gebiedsontwikkelingen gekoppeld aan de FlorijnAs op te vangen. Hierop vindt permanente monitoring plaats. Tenminste één maal per jaar, bij de begroting, wordt een integraal geactualiseerd beeld van de vermogenspositie van het Grondbedrijf aan de raad voorgelegd. 13. Voor het welslagen van de inhoudelijke (beleids)ambities die zijn verbonden aan de FlorijnAs dient voldoende capaciteit en een daarbij passende kwaliteit beschikbaar te zijn. Daarnaast is een goede, slagvaardige organisatie nodig op zowel ambtelijk als bestuurlijk terrein. 14. De realisatie van het programma van de FlorijnAs is niet alleen een zaak van de overheid maar vooral ook van andere partijen (burgers, markt, corporaties, kennis- en zorginstellingen, andere bedrijven). Goede externe oriëntatie is dan ook van groot belang in het realiseren van het programma. Op dit terrein zal een extra impuls nodig zijn. De organisatie zal intern de condities dienen te creëren dat de inspanningen in de gemeentelijke organisatie gericht zijn op die externe oriëntatie.
21
Bijlage: actualisatie risicotabel: november 2010. Tijd Nr Omschrijving risico
Toelichting
Oplossingsrichting
Instrumentarium
1
In het convenant tussen rijk en regio van 23 juni 2008 wordt uitgegaan van de rijksmiddelenbesteding in de FlorijnAs tot uiterlijk 2020. Mogelijkheid dat bij overschrijding van de realisatietermijnen al dan niet sprake is van (ged.) terugbetaling van subsidiegelden
- Sturen op planning. - Bewaken van scope en ambities. - Daar waar zinvol gebruik maken van Crisis en Herstelwet.
- Sturen op deelprojecten en planningen, - De kwaliteit van de uitvoeringsorganisatie. - CHW bijlage 2.
2
In het convenant wordt uitgegaan van een vastgestelde fasering van de rijksmiddelen voor het RSP-pakket, waaronder de FlorijnAs.
- De haalbaarheid van de planning is afhankelijk van de (politieke) besluitvorming, de planologische procedures, tijdigheid in de strategische verwervingen en de kwaliteit van de uitvoeringsorganisatie. - Het rijk stelt vooralsnog geen subsidievoorwaarden. De fasering van de rijksmiddelen, de mogelijke afwijking van het convenant en de toedeling daarvan aan de RSP projecten is onderwerp van overleg met de noordelijke partners van het convenant. Het feitelijke uitgavenpatroon van de FlorijnAs kan hiervan afwijken.
-Vast leggen van kasstroomritmes. - Het kasstroomritme wordt jaarlijks geactualiseerd en afgestemd met het Rijk.
- Concrete projectovereenkomsten sluiten met het Rijk, provincie en regio. - Budget vastgelegd in de Rijksbegroting en wordt vastgelegd in MIRT ( Meerjaren Investeringsprogramma Ruimte en Transport)
Actuele stand van zaken Geen wijziging.
RSP middelen voor Assen lopen via algemene uitkering volgens afgesproken ritme: de bijdragen voor 2009 en 2010 zijn tot en met juni in 1 keer ontvangen: rest wordt per week uitgekeerd. Voor 2011 is de jaarschijf vastgesteld.
22
Scope Nr Omschrijving risico 3 Het programma FlorijnAs bevindt zich in voorbereidende fase. Feitelijke uitwerking op uitvoeringsniveau dient nog plaats te vinden.
Toelichting Oplossingsrichting De aan de uitvoering verbonden - Scope, het budgettaire kader en kosten van het totale programma van bijbehorende dekking op elkaar de FlorijnAs zijn globaal gedefinieerd. taakstellend afstemmen. De laatste bijstelling is opgenomen in de masterstudie van januari 2010.
Actuele stand van zaken De gebiedsvisie voor Assen Zuid is vastgesteld. De gebiedsvisie voor het Havenkwartier, Blauwe As 2e fase en het Landschap Assenoost wordt in het eerste of tweede kwartaal 2011 vastgesteld.
4
a) De financiële prognose in de Masterstudie geeft een kostenraming van € 222 mln. (prijspeil 2007) voor de bereikbaarheid. Dit is hoger dan € 201 mln. budget beschikbaar na bezuinigingen van € 20 mln. voor spoor Emmen – Coevorden ( 8% inverdieneffect ten behoeve van het mobiliteitsfonds).
a.) In september 2010 zijn nadere afspraken gemaakt met de provincie:de afgesproken inverdientaakstelling van € 20 miljoen is en blijft uitgangspunt. Indien in de loop van het project blijkt dat de opgave niet te realiseren is, zullen partijen gezamenlijk zoeken naar oplossingen. b) Met de provincie is ook afgesproken dat de spoorse aan -passingen Assen Zuid buiten de scope van het project Bereik -baarheid Assen worden gehouden en daarmee buiten het bedrag van € 222 miljoen. Middels een brief van septmeber 2010 is de raad uitgebreid geïnformeerd over de afspraken.
a) In de overeenkomst met de provincie Drenthe zijn binnen het “pakket Bereikbaarheid” inspanningsverplichtingen tot budgetbezuinigingen op de FlorijnAs afgesproken van € 20 mln.. b) Anderzijds is er discussie over een mogelijke dubbeltelling van € 15 mln. voor spoorse aanpassingen bij Station Assen Zuid.
b) Mogelijke dubbeltelling € 15 mln. station Assen Zuid waardoor er dekking ontbreekt voor de uitvoering van delen van de masterstudie inclusief station Assen- Zuid
Instrumentarium - Raadsbesluiten zoals startnotities, projectbesluiten en grondexploitaties (zie voorstel/notitie “procesgang informatievoorziening”). - De laatste wijziging is opgenomen in de Masterstudie. - a) De budgetbezuiniging is - a) In de kadernota RSP mogelijk te realiseren via 2010 van de provincie is aanbestedingsvoordelen. Door het dit risico onderkend. vaststellen van de Masterstudie zijn de - b) Bestuurlijk overleg scope en de kwaliteit ervan nader met onderbouwd en is de ruimte om in te bijbehorende nadere verdienen verminderd. uitwerking van de - a) Inspanningsverplichting is bestuursovereenkomst herbevestigd in het convenant met met de Provincie. de provincie van september 2009. - b) In het rijksconvenant is sprake van twee projecten: het concrete project Bereikbaarheid Assen en het concrete project Openbaar Vervoer waar de spoorse aanpassingen onderdeel van zijn. De gemeente beroept zich op het rijksconvenant. - b) Gemeentelijke inzet is om voor de zomer concrete afspraken te maken met de provincie.
23
Economische conjunctuur Nr Omschrijving risico
Toelichting
Oplossingsrichting
Instrumentarium
Actuele stand van zaken Geen wijziging.
5
Een overstijgend risico wordt momenteel gevormd door de huidige economische crisis.
De economische conjunctuur heeft sterke invloed op de voortgang van de gebiedsontwikkelingsprojecten. In de gebiedsontwikkelingen is het uitgangspunt dat de investeringen (verwervingen, infrastructurele inrichting) worden terugverdiend door grondverkopen aan bedrijven, projectontwikkelaars, corporaties en particulieren.
Door het gefaseerd/vertraagd uitvoeren van gebiedsontwikkelingen aansluitend bij de marktbehoefte. Hierdoor wordt het risico beperkt
6
De bezuinigingen van het rijk zijn niet uitgekristalliseerd.
Het risico bestaat dat het rijk bezuinigt op het RSP programma. Met het opnemen van de FlorijnAs op de Crisis en Herstelwet staat wordt de positie van de FlorijnAs versterkt.In het advies over de heroverweging aan het kabinet staat: “ Hoewel het compensatiepakket voor het Noorden (voor vervallen Zuiderzeelijn) maatschappelijk onrendabel lijkt, is er vanuit gegaan dat het juridisch niet mogelijk is hierop te besparen. Vanuit welvaartsoogpunt verdient het aanbeveling om alsnog na te gaan of besparen hierop niet toch mogelijk is”.
- In de heroverweging van het Rijk staat opgenomen dat het juridisch niet mogelijk is om te besparen op het compensatiepakket voor het Noorden. - Bij de RSP aanvraag in 2007 heeft Ecorys/CPB beoordeeld dat de concrete projecten maatschappelijk rendabel zijn.
- Actief de gebieden “marketen en promoten”en acquisitie van bedrijven. - Monitoren van de marktbehoefte t.a.v. wonen, werken en kantoorlocatie’s. - De algemene reserve van het Grondbedrijf wordt “mogelijk” ingezet om dergelijke risico’s op te vangen. - Actieve lobby in noordelijk In het onlangs afgesloten regeerakkoord is niet verband op alle niveau’s. bezuinigd op het RSP. Wel hebben de regerings -partijen in het regeer akkoord afgesproken om het Fonds economische structuurversterking (FES) op te heffen. Voor de gebieds ontwikkeling FLorijnAs is de kans op extra rijksgeld i.h.k.v. o.a. MIRT daarmee sterk verminderd.
24
Financiering Nr Omschrijving risico
Toelichting
Oplossingsrichting
7
De hoofdinfrastructuur wordt voor een belangrijk deel financieel gedekt door subsidies. Dit zijn de beschikbaar gestelde rijksmiddelen en regiobijdragen (regio Groningen Assen, provincie en gemeente).
- De definitieve financiële bijdrage vanuit de regio Groningen Assen moet nog worden vastgesteld. - De cofinanciering van € 13 mln. van de Gemeente Assen is nog niet vastgelegd.(Zie brief aan de raad 13 december 2009) - De middelen in het Fonds Grote Projecten zijn ontoereikend (zie voorjaarsnota 2010).
- Nadere uitwerking van het Rijksconvenant. - Beschikbaar stellen van de gemeentelijke cofinanciering.
8
De gebiedsontwikkelingen zijn een autonome verantwoordelijkheid van de gemeente Assen
- Gefaseerd uitvoeren, resterende financiële risico’s worden afgedekt door het Grondbedrijf.
9
Met het rijk wordt een samenwerkingsovereenkomst over de FlorijnAs voorbereid waarin ondermeer de financiële afspraken, scope en voorwaarden worden vastgelegd.
- Gebiedsontwikkelingen dienen voorgefinancierd te worden en zijn budgettair neutraal afhankelijk van de grondverkopen. -Afdekken van het financieringsrisico. -Afdekken van het inflatierisico door IBOI compensatie. - De uitwerking in een samenwerkingsovereenkomst heeft vertraging opgelopen als gevolg van de discussie met de provincie over de spoorse aanpassingen Assen Zuid.
10
De vermogenspositie van het Grondbedrijf en een goede balans bestaat in winst- en verliesgevende grondexploitaties.
- Rechtstreeks ontvangen van rijksmiddelen is uitgewerkt via Binnenlandse Zaken. De uitkering loopt via de decentralisatie uitkering via het gemeente fonds. - Overwogen wordt op die deelprojecten waar de uitvoering met name ligt bij rijkspartijen (RWS en Pro-Rail) deze voor het oorspronkelijk geraamde bedrag terug te leggen bij het Rijk. - Gefaseerd uitvoeren, resterende financiële risico’s worden afgedekt door het Grondbedrijf. - Bij projectbesluiten worden de effecten op de vermogenspositie van het grondbedrijf inzichtelijk gemaakt
Instrumentarium
Actuele stand van zaken - Projectovereenkomsten met Eigen cofinanciering het Rijk, provincie en regio. van € 13 miljoen is - Raadsbesluiten ter nog niet geregeld ( vaststelling van optie Essen aandelen voorbereiding en is veravllen). uitvoeringskredieten per Reserve Grote deelproject (zie voorstel/ Projecten wordt notitie “procesgang aangevuld via informatievoorziening begrotingsmaatregelen grote projecten en 2011. programma’s”). Zie economische conjunctuur Geen wijziging.
- Uitwerking van het Rijksconvenant in een concrete bestuursovereenkomst of brief van het Rijk waarin o.a. het kasstroomritme is vastgelegd.
De voorbereiding voor een vorm van overeenkomst met het rijk wordt nu opgepakt. Hiermee is gewacht tot de inhoud van het regeerakkoord duidelijk was.
- Tenminste één maal per jaar, bij de begroting, wordt een integraal geactualiseerd beeld van de vermogenspositie van het Grondbedrijf aan de raad voorgelegd. – Monitoring vindt plaats bij
Middels de begroting 2011 wordt de raad op de hoogte gesteld van de actuele stand.
25
de begroting en jaar rekening. - Individuele grond – exploitaties worden ter besluitvorming aan de Raad voorgelegd. 11
Voor de revitalisering van het Stadsbedrijvenpark is op dit moment geen financiële dekking beschikbaar.
Subsidies en de financiële inzet van andere overheden en de private sector dient zorg te dragen voor de bekostiging.
- Een pro forma aanvraag is bij de provincie ingediend voor mogelijke subsidie.
Geen wijziging
26
Kostenbewaking Nr Omschrijving risico
Toelichting
Oplossingsrichting
Instrumentarium
Actuele stand van zaken Programmabureau is sinds 1 oktober operationeel. Draagt zorg voor o.a. bewaking budgettaire kaders, relevante besluitvorming en informatie.
12
Het overschrijden van het budgettaire kader voor de hoofdinfrastructuur van de FlorijnAs.
- Risico is het buiten het budgettaire kader treden van de kosten.
- In de voorbereiding, ontwerp en de uitvoering dient op dit kader te worden gestuurd. - Monitoren op de scope, het budget en de dekking van het programma en de deelprojecten.
13
De looptijden van de projecten bedragen meer dan 10 jaar. Schommelingen in financierings -kosten en kostenontwikkeling zijn over een dergelijke periode moeilijk voorspelbaar
In de grondexploitatieberekeningen wordt voor de financiering een rekenrente aangehouden van 4,5% en een kostenontwikkeling van 2%.
- Monitoren van ontwikkelingen.
- Sturing op kosten vindt plaats op deelprojecten en de kredieten op programma niveau. -Sturen op de scope en kredieten door besluiten van de raad t.a.v. startnotities, projectbesluiten en grondexploitaties. (zie voorstel/notitie “procesgang informatievoorziening”). - Verantwoording via de reguliere p&c cyclus en actieve informatieplicht - Via jaarlijkse tussen – Geen wijziging. calculaties vindt bijstelling plaats naar de op dat moment beschikbare inzichten
27
Subsidies Nr Omschrijving risico
Toelichting
Oplossingsrichting
Instrumentarium
14
- Het rijk stelt vooralsnog geen subsidievoorwaarden - Het niet voldoen aan subsidievoorwaarden heeft mogelijk tot gevolg dat (deels) bijdragen terug betaald moeten worden.
- Sturen op voorwaarden bij aanvragen. - Goede organisatie opzetten. - Bewaken van voorwaarden.
- Administratieve inrichting Verantwoordingsrapportages zie voorstel/ notitie “procesgang informatievoorziening”).
In het convenant tussen rijk en regio van 23 juni 2008 wordt uitgegaan van de rijksmiddelenbesteding in de FlorijnAs tot uiterlijk 2020. Mogelijkheid dat bij overschrijding van de realisatietermijnen al dan niet sprake is van (ged.) terugbetaling van subsidiegelden
Actuele stand van zaken 1.Programmabureau is sinds 1 oktober operationeel. Draagt zorg voor o.a. bewaking budgettaire kaders, relevante besluitvorming en informatie. 2. De voorbereiding voor een vorm van overeenkomst met het rijk wordt nu opgepakt. Hiermee is gewacht tot het regeerakkoord duidelijk was.
28
Organisatie en procesgang Nr Omschrijving risico
Toelichting
Oplossingsrichting
Instrumentarium
Actuele stand van zaken
15 Voor het welslagen van de
- Hiervoor is een goede, slag – vaardige organisatie nodig. - Als gevolg van de bezuinigingen bij de gemeente is het mogelijk dat er een taakstellingen op de bedrijfsvoering word gelegd waardoor onvoldoende kennis en capaciteit in huis is.
- Slagvaardige bestuurlijke en ambtelijke organisatie inrichten. - Goede samenwerking met de bestaande lijn organisatie.
- Programma organisatie is in het leven geroepen. - Commitment van het college en Raad.
Programmabureau is sinds 1 oktober operationeel: bemensd met een progr.man, beleidsadviseur, commun.adviseur, controller, man. ass. De gevraagde capaciteit voor de reguliere producten vanuit de lijnorganisatie blijft wel onder druk staan. Strategisch beleids adviseur is toegevoegd (zie vorig punt). Concepten worden ontwikkeld voor o.a. Assen Zuid, stationsgebied en Blauwe As.
inhoudelijke (beleids)ambities die zijn verbonden aan de FlorijnAs dient voldoende capaciteit en een daarbij passende kwaliteit beschikbaar te zijn.
16 Goede externe oriëntatie is van groot belang voor het realiseren van het programma.
17 Procesgang en informatievoorziening borgen rondom grote projecten en programma’s.
De realisatie van het programma van de FlorijnAs is niet alleen een zaak van de overheid maar vooral ook van andere partijen
Er wordt gewerkt met open ontwikkelingsconcepten waarmee andere partijen worden verleid mede te investeren in de gebieds ontwikkeling. - Een strategisch communicatie adviseur toevoegen aan de Programma organisatie - De organisatie zal intern de condities dienen te creëren dat de inspanningen in de organisatie gericht zijn op die externe oriëntatie - plaats en positie van het college - notitie opgesteld en wordt ter moet duidelijk zijn bij grote projecten. besluitvorming voorgelegd aan de Raad.
- Diverse
- Procesgang en informatievoorziening grote projecten en programma’s.
In de P&C producten is een paragraaf opgenomen Bestuurlijk relevante projecten: de FlorijnAs projecten zijn hier onderdeel van. Raad wordt binnenkort ingelicht over het meerjarig investeringsplan FlorijnAs incl dekking.
29
